Gia nh Pht T Vit Nam ti Hoa K Ti Liu Bc Kin - 1

NNmm MMiinnhh

((FFiivvee VViiddyyaass)) -- PPaannccaavviiddyyaa ((sskktt))

Theo truyn thng n xa, nm minh hay nm mn hc gip con ngi pht trin tr hu. Ngoi nm minh,

n cng c thm nm minh ph na.

Nm minh l: Cng Xo Minh (silpakarmasthanavidya - Crafmanship vidya), Y Phng Minh (cikitsvidya -

healing vidya), Thanh Minh (sabdavidya - sound vidya), Nhn Minh (Hetuvidya - causality or Buddhist logic

vidya) v Ni Minh (Adhyatmavidya - inner realization vidya)

Nm minh ph l hng bin, din vn, lm th, vit kich, v chim tinh hc. (Rhetoric, ornate diction, prosody,

dramaturgy, and astronomy)

c Pht Thch Ca lnh hi su xa nm minh v mun cc hng t cn phi hiu bit nm vng c

cc nguyn l ca v tr. Pht Gio xp nm minh theo th t sau y:

1. Ni Minh 2. Nhn Minh 3. Thanh Minh 4. Cng Xo Minh 5. Y Phng Minh

I. Ni Minh:

Trit hc v tng phi Pht Gio hay tr ti thng. Mn hc v Th Hin Chn L Ni Tm, v i tr hu v

Bt Nh. Cc vi B Tt phi c ti nng c th phc v cho chng sanh v x hi, vi t cch l nhng

ngi ti gia, Pht T phi thy rng c Pht xng nhng hng i cho cc vi B Tt. Cc vi B Tt

khng nhng phi c ti nng c th phc v x hi v chng sanh, m cn phi trau di Pht hu bng cch

khng ngng tu hc, tham thin, suy t v qun tng. Hiu bit Ni Minh tc l nm vng Ba Tng kinh in

(Kinh - Lut - Lun) do c Pht thuyt ging v cc bc T chng nghim bn thn m din ni.

II. Nhn Minh:

Thuyt minh v l lun hay l chnh t chn ngy. Mn hc v lun l v khoa hc, lin quan ti kin thc v

ngun gc ca v tr, tri t, nc, nng lng v khng kh. Thi xa, lnh vc kin thc ny bi ch ng bi

cc ngnh lun l v trit hc, nhng hin nay n ch trng vo tt c nhng mn ton hc, vt l, ha hc, vt

l nguyn t, thit k l lun trong cc loi my in ton, v tt c nhng mn khoa hc c bn dng vo c

kh v cng ngh.

c Pht ch vo mt ngn n v gii thch rng bng ti v nh sng ca ngn n to ra nhng nghip bo

khc nhau. C mt nghip bo nu ngn n chiu sng v mt nghip bo khc khi n bi tt. Khi ngn n

trong nhng vi tr khc nhau n s to ra nhng nghip bo khc nhau.

Cm mt tch tr chng ta thy nhn v qu ca vic ung tr. Vic m np ca tch tr l nhn. Hi hoc hi

nc bc ln khi tr l qu. Cm ly tch tr trong tay v mang ti ming ung l nhn. S tha cn kht l

qu.

c Pht a ra rt nhiu v d v cch cc nguyn l ny vn hnh, t cc nhn m qu th hin trong vic

nh nh mt si tc ri cho ti cng nghip ca cc quc gia hoc nhm ngi m qu th hin trong c s

hng thinh hay thm ha.

Gia nh Pht T Vit Nam ti Hoa K Ti Liu Bc Kin - 2

Lut nhn qu lin quan ti tt c vt cht v tt c cc php, tt c cc cp ca s vt c iu kin v

khng iu kin, ton b mi quan h logic gia chng; ni r hn l quan h ca Nhn v Qu.

III. Thanh Minh:

A. Ngha ca Thanh Minh:

1. Thuyt minh v ng php v lun vn trong ngn ng: y l mn hc v truyn t hay truyn tin, gm nhng phng tin thng tin, ngn ng, ch vit, v nhng k thut hin i v s loan truyn

t tng v hnh nh, nh v tuyn truyn thanh, truyn hnh, in thoi, vin n, in th, vn vn.

2. Thanh Minh c ngha l truyn tin: c Pht nhn thy s quan trng ca truyn tin, v vy Ngi t n ln hng u. V nu khng c k thut truyn tin th cc mn hc khc s khng pht huy

c. Khoa truyn tin t c ch kim chiu nh hng ca ch vit hay li ni. c Pht khuyn khch

con ngi hy hc cch din t v lm cho ngi khc hiu r mnh. V vy, ngoi ting m ra,

chng ta cn phi hc thm nhng sinh ng thng dng c th truyn t v hiu r t tng ca

cc dn tc khc, t ci thin cuc sng v c vt cht ln tinh thn.

B. Phng cch truyn thng:

1. Truyn t bng li ni, tr chuyn vi nhau.

2. Truyn t bng ch vit: S tin trin ca vn minh ty thuc vo sch v ca cc bc tin bi li. Pht Gio xut pht t n nn tt c cc kinh in u c vit bng Phn ng. Sau ,

kinh in c dich sang ting Hoa. Hin nay ti Vit Nam kinh in c dich sang Vit ng t

Phn hay Hoa ng.

3. Truyn t bng nhng phng cch khc. Chc chn c ngi cho rng chn l ti thng ca c Pht khng th gii thch bng ngn ng, nhng nu khng dng ngn ng th khng th no din

t c Pht Php, tc l chn l ti thng ca c Pht; n siu vit ln trn mi hnh thc, tuy

nhin phi dng ti phng tin ca hnh thc th mi c th thc hin c bng cc mn ngh

thut nh hi ha, iu khc, m nhc, v hnh ng, nh cc tng phi Mt Tng ng dng.

Trong Thin Tng, s truyn t tr hu cao siu c thc hin bng tm truyn tm. Tuy nhin, v

a s i chng vi cn c trnh khc nhau, th s truyn t bng ngn ng v hnh nh chn tht

vn ph thng v hu hiu hn nhiu.

IV. Cng Xo Minh:

1. Thuyt minh v ngh thut v ton php, hay mn hc v k thut m trong thi c Pht cn ti th bao gm nhng k thut v nng nghip, thng nghip, thin vn, ia l, kin trc, v cc loi cng

ngh. Trong thi i hm nay, cng xo minh bao gm nhng ngnh pht trin gia c v thnh thi, vn

ti, nng lng, thy li, kin thit, qun l k ngh v kinh doanh.

2. Cn gi l Cng Nghip Minh, lin quan n ngh thut v ton php. Theo Gio S Triu Chn Gic trong Ng Minh, thi trc ch Cng Xo Minh c dng ch cc mn ngh thut v ton hc,

nhng ngy nay n bao gm tt c cc ngnh k thut hc v cc khoa hc c kh. Kin thc v nng

nghip v thy li trng m cc lm thc phm, trng bng gn dt vi, thit lp cc thnh ph v

nh ca c ng, ch to xe c chuyn ch; tt c nhng th ny u cn thit trong i sng ca

chng ta, v chng u c xp vo cng xo minh. Ch ny cng cn bao gm c nhng kin thc v

thin vn v ia l con ngi c th tin on nhng thay i ca thi tit, l th c th nh hng

ti s sn xut thc phm. N cng bao gm mn ton hc tnh ton s lng ca nhng vt liu

dng vo vic thit lp cc thnh ph v nh ca. Nhng cng vic xy ct v nhng cu trc ny l

nhng nhu cu cn bn quan trng i vi i sng ca nhn loi.

3. Cng xo minh (s kho lo) l kh nng v ch tc hoc ngh thut v cng ngh. l kh nng sng to cc cng trnh ngh thut, nh iu khc hoc hi ha, hoc s i mi cng ngh. Cng xo minh

Gia nh Pht T Min Tinh Khit - 8/2015 Ti Liu Bc Kin - 3

cng l s lin quan n bt c th g th hin bn thn t vic lm mt iu b trn mt nh nhch lng

my trong khi ci cho ti vic trang tr cho b qun o bn mc.

4. Ngh thut iu khc, ngh thut iu khc phong cnh, vic thit k v may mc qun o u l cng xo minh. Vic ct tc, to mu tc, ngi mu i li trn sn khu cng l mt phn ca cng xo

minh.

Tm li, mi th p v ngh thut u c cha trong cng xo minh. Bt k iu g mang li s hng phn

v hnh phc cho con ngi u l mt phn ca cng xo minh. Vic ngi trong mt t th trang nghim,

thng nh chung, hon ton ng vi phong thi ca mt thnh vin trong tng on, cng l mt phn ca

cng xo minh. Cng xo minh cha ng s bin i a dng. Mt cch ngn gn, nhng iu g m biu hin

ca n l tt p v ngh thut th n l cc phn ca cng xo minh. Bn ang ci bng i mi hi mm li.

Lc , biu hin ca bn l mt phn ca cng xo minh. S chn tht ca ci bn biu l ra bn ngoi v ci

bn cm thy bn trong l tt c cc phn ca cng xo minh. Nu bn khng c mt cm gic no bn

trong, th bn khng ci bng i mi mm li. Trong tri tim v tm tr, bn thiu ngh thut. Cng xo

minh i din hai mt l biu hin bn ngoi v tinh thn ca chng ta. Tinh thn ca chng ta c hm cha

trong cng xo minh. Ly mt th d, trng hp mt ngi no c mt tinh thn trn y. Th no l trn

y? Nh mt ngi rt t tin. Anh ta cm thy rng tinh thn anh ta th hin rt tt p. y l mt phn ca

cng xo minh. Mt vi din vin biu din trn sn khu hi s st. Mc d trn b ngoi h trnh din rt kho

lo, tinh thn h li thiu kho lo. Khi mt ngi ln sn khu, khng ch th hin tt m h cn trn y tinh

thn. H ngh rng h chc chn l ngi tt nht. Tinh thn ca h rt cao. Tinh thn ny l mt phn ca cng

xo minh. iu ny v cng su sc.

V. Y Phng Minh:

Thuyt minh v y thut hay y hc. Mn hc v y khoa, hoc v bnh l tri liu. Trong thi c Pht cn ti th,

mn ny bao gm nhng phng php v cc th thuc cha nhng bnh ni ngoi khoa, th thut, v nhng

cch v sinh phng nga trnh s khai. Hin nay, Y phng minh bao gm tt c cc mn sinh vt hc,

sinh l hc, th cht hc, gii phu hc, y dc hc, v tm l tri liu vi cch cha tri phi hp c th cht ln

tinh thn.

Y phng minh c bit n nh l y thut hay kin thc cha bnh v bao hm tt c cc kha cnh ca

nhng g chng ta thng ngh v y hc nh chn on bnh v nhng phng thc cha bnh khc nhau, n

cng lin quan n bt k trng hp no khi bn gp mt ci g th rp v sau trau chut v sa n. N

lin quan n tt c cc trng hp khi mt ci g i t trng thi ti t sang trng thi tt hn. Y phng

minh bao gm tt c cc hot ng gip ci tin mt tnh hung hay mt iu g . V d, sa mt bn tho,

sa mt chic ng h, hoc bt k s iu chnh, sa cha, thay i, hoc hnh ng lm tng cht lng ca

mt iu g l mt phn ca Minh ny. Th d bn ghi chp li bui ging php. Sau bn tr v v trau

chut li nhng g ghi chp a ln trang web ny - l Y phng minh. Nu bn thuyt ging v cc

ghi chp ny, bn s s dng kh nng v m thanh (Thanh minh) ca mnh truyn ging chng.

VI. Kt lun:

Nm Minh l nhng nguyn l (the Principle) nn tng ca v tr. Chng ton din v su sc; chng bao gm

y tt c mi th trong v tr c s sng hoc khng c s sng, c tinh thn ln vt cht. Mi th - vn

php - u nm trong nm minh. Tt c nhng s vt hin tng hu tng (form) hay v tng (formless), hu

vi (active) ln v vi (inactive) trong ton v tr u c din t trong nm minh. Hiu v lm ch c nm

minh l t c y sc mnh k diu ca Pht Php.

Nm minh khng phi l chn l (True Principle) Pht Gio hoc chn l thuc v Pht Gio. Chng l nhng

nguyn l c bn ca s tht v bn cht t nhin ca mi hin tng. Chng m t ton b tng quan chn l

Gia nh Pht T Vit Nam ti Hoa K Ti Liu Bc Kin - 4

ca v tr. Nm Minh khng phi do Pht to ra hoc thay i, m Pht c kh nng lnh hi s tht su sc

nht ca nhng nguyn l y chnh v vy m chng c gi l Php Nm Minh hoc Ng Minh Php.

Ngi Huynh Trng cn phi hiu r Nm Minh, trong Ni Minh l mt lnh vc kh khn. Ngi Huynh

Trng khng nhng hc tp gio l ca c Pht m cn cn phi thc hnh v p dng vo i sng hng

ngy th nghim c nhng diu dng ca gio l . C nm vng c Nm Minh, ngi Huynh Trng

mi c th hng dn n em cng i trn ng tu tp gii thot.