กฤตยา อาชวนจกลสถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล

ปาฐกถาน าเสนอในการประชม ‘สถานการณการยายถนขามชาต:องคความรดานการบรหารจดการ และการคมครองดแลคนไทยในตางประเทศ’

โรงแรม โนโวเทล สยามสแควรวนศกรท 22 ธนวาคม 2559 เวลา 09.00 น. - 12.30 น.

คนไทยขามชาต:สถานการณ นโยบายและทศทางงานวจย

โครงสรางการน าเสนอ

ส ำหรบกำรอำงอง: กฤตยำ อำชวนจกล. (2560). คนไทยขามชาต: สถานการร นโยบาย และทศทางงานวจย. สไลดประกอบกำรปำฐกถำน ำในกำรประชมประชำกรและสงคม 2559 เรอง “ประเทศไทยกบศตวรรษแหงกำรยำยถนขำมชำต” จดโดย สถำบนวจยประชำกรและสงคม มหำวทยำลยมหดล. วนท 22 ธนวำคม 2560 ณ โรงแรมโนโวเทล สยำมสควร. [สไลดน ำเสนอ]

1.แนวคด/ความซบซอนของการยายถนขามชาตและจดยนของขาพเจา2.ภาพสงเขปสถานการคนไทยขามชาต3.ทศทางงานวจยทพงพจารณา

1. แนวคด/ความซบซอนของการยายถนขามชาต

และจดยนของขาพเจาI. Concepts & Complexities of Transnational

Migration and my standpoint

ความหมายของค าวา ‘คนขามชาต’• บคคลทเดนทางขามพรมแดนจากประเทศหนงไปยงอกประเทศหนง

• บคคลไรสญชาต ซงมผลกระทบอยางยงตอการด ารงชวตและโอกาสในดานตางๆของชวตทกดาน โดยเฉพาะในเรองการเดนทางยายถนขามชาต

พจารณาจากสองเกณฑคอ 1. เสนแบงเขตแดนระหวางประเทศ และ 2. การยอมรบจากสงคมถงการมตวตนอยของมนษย

Migration PatternsVoluntary ForcedMIGRATION

Poverty / improved

opportunity

Conflict, persecution,

forced resettlement

•refugees & asylum seekers in camps

• irregular migrants & families

• trafficked persons

•migrant workers

• families of migrants

• unregistered migrants

• daily cross-border

• seasonal migrants

• trafficked persons

1. ผยายถนเพอตงถนฐานในประเทศอน (permanent settlers) 2. แรงงานขามชาตทมสญญาจางชวคราว (temporary contract

workers) 3. แรงงานขามชาตช านาญงานทท างานชวคราว (temporary

professional transients) นบรวมนกเรยนตางชาต แตจะไมถกนบรวมอยในตลาดแรงงานของประเทศปลายทาง

4. แรงงานขามชาตทผดกฎหมาย (clandestine or illegal workers)

5. ผลภยทางการเมอง (asylum seekers) 6. ผอพยพทเขาขายตามอนสญญาผพลดถนขององคการสหประชาชาต

(ค.ศ.1952)จากภยสงครามกลางเมองและอบตภยทางธรรมชาตตางๆ ตวเลขรวมเมอกลางป 2560 มมากกวา 65.5 ลานคน(UNHCR,30 June 2017[http://www.unhcr.org/figures-at-a-glance.html])

ผยายถนขามชาต 6 กลม (Appleyard, 1992)

Transnational Population

(Archavanitkul, 1998)

1. Foreign Tourists

2. Illegal Migrant Workers

3. Legal Migrant Workers

4. Human Trafficking or Forced Labour

5. Refugees / Asylum Seekers

6. Stateless People

Complexities of International Migration

International Relations: bilateral/multilateral agreements

International trade

International laws/conventions

International politics terrorism

Immigration policy and internal laws related to foreign employment in each country

Roles of international organizations: UN, UNHCR, ILO, IOM etc.

Human rights issues related to IM : nationalism, discriminations, racism, xenophobia etc.

Other cultural issues: religious, food, dressing, language etc.

2. ภาพสงเขปสถานการณ

คนไทยขามชาตII. A Brief Overview of Thais Going/Working/Living

Overseas

รวม 1,001,070สหรฐอเมรกา 330,349

ไตหวน 73,544

เยอรมน 56,153

ออสเตรเลย 54,869

องกฤษ 54,000

ฝรงเศส 30,000

สวเดน 38,129

นอรเวย 13,283

มาเลเซย 40, 000

สงคโปร 47,700

เกาหลใต 44, 000

ญปน 42,658

อนๆ 176,385

1. จ ำนวนประมำณกำรคนไทยในตำงประเทศ พ.ศ. 2555[www.consular.go.th/main/contents/files/services-

20120630-141533-674689.pdf]

มผคำดประมำณวำ 3 ใน 4 ของตวเลขหนงลำนคนนคอหญงท

แตงงำนกบชำวตำงชำตโดยเฉพำะกลมประเทศในยโรปและอเมรกำ สวนภมภำคเอเชย เกอบทงหมดคอแรงงำนไทย

[http://www.mtoday.co.th/4745]

2. ประมำณกำรจ ำนวนนกทองเทยวไทย พ.ศ. 2557

• 2560 – คาดประมาณ 7 ลานคน++• 2559 – 6.9 ลานคน • มากกวา 5 ลานคนเดนทางเทยวในเอเซย• ประเทศทอปฮตคอ ญปน เกาหล และจน• ทก าลงมาแรงคอไตหวนเพราะไมตองขอวซาแลว

ทมำ: https://www.matichon.co.th/news/434467

3. จ านวนแรงงานไทยไปตางประเทศ พ.ศ. 2538-2559

0

50,000

100,000

150,000

200,000

250,000

2538

2539

2540

2541

2542

2543

2544

2545

2546

2547 2548

2549

2550 2551

2552 2553

2554

2555

2556

2557

2558

2559

147,623

ทมา: ธนาคารแหงประเทศไทย : EC_EI_018 เครองชสถานการณดานแรงงาน, 2560

202,296

155,364

202,416

139,667

117,291

เฉลยตอปประมาณ 1.3 แสนคน

5 จงหวดทมแรงงานไปท างานตางประเทศมากทสด (ม.ค. –พ.ย. 2560)

จงหวด ชำย หญง รวมอดรธำน 4,680 1,005 5,685นครรำชสมำ 2,676 703 3,379กรงเทพฯ 1,218 966 2,184ขอนแกน 1,931 398 2,329บรรมย 1,508 317 1,825

ทมา: ค านวณจากสถตจ านวนแรงงานไทยเดนทางไปตางประเทศจ าแนกตามภมล าเนา https://www.doe.go.th/prd/assets/upload/files/overseas_th/4df6fd98458cedbe63e53b2b5ab772fd.pdf)

10 Most Popular Countries for Thai Workers, 2015

Source: Kritaya, 2016 (Calculated from Thailand Overseas Employment Administration [http://www.overseas.doe.go.th/statisticYearly/statisticYearlyp])

Country Male Female Total M: 1F

1. Taiwan 22,939 4,249 27,188 5.4

2. Japan 4,026 2,434 6,460 1.7

3. South Korea 4,526 1,023 5,549 4.4

4. Israel 4,938 118 5,056 41.8

5. Sweden *** 3,829 321 4,150 11.9

6. Finland *** 3,302 459 3,761 7.2

7. United Arab Emirates 1,447 215 1,662 6.7

8. Malaysia 1,230 98 1,491 12.6

9. Kuwait 1,284 55 1,339 23.3

10. Denmark *** 843 1 844 843

11. Other Countries 9,107 4,504 13,611 2.0

Total 56,187 13,477 69,664 4.2

จ ำนวนเงนสงกลบของแรงงำนไทยในตำงประเทศ, 2538-2559

0

20,000

40,000

60,000

80,000

100,000

120,000

140,000

2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559

95,189100,481

114,581

(ลานบาท)

26,434

61,082

ทมา: ธนาคารแหงประเทศไทย : EC_EI_018 เครองชสถานการณดานแรงงาน, 2560

เหนชดวำ แรงงำนไทยขำมชำตสงเงนกลบบำนจ ำนวนมำก เฉลยปละเกอบ 7 หมนลำนบำท ในป 2555 มเงนโอนจำกแรงงำนไทยขำมชำต

90,117 ลำนบำท* คดเปน 1.02% ของ GDP ในปเดยวกน** และคดเปน 2.5 เทำตวของภำษเงนได

บคคลธรรมดำทรฐจดเกบไดในป 2555*** *http://www.overseas.doe.go.th/statstic_worker/incomeYear46-56_Mar.pdf**http://www.nesdb.go.th/Default.aspx?tabid=95 *** http://www.mof.go.th/home/dwfoc22.html

• รฐไทยมนโยบำยสงออกแรงงำนไปตำงประเทศ (labourexporting policy) มำนำนกวำ 30 ป มกำรท ำขอตกลงทวภำคกบหลำยประเทศ

• มกำรจดระบบกำรสงออกแรงงำนขน โดยผำนกลไกรฐคอ กองบรหำรแรงงำนไทยในตำงประเทศ

• กำรสงออกแรงงำนไทยไปตำงประเทศม 5 ชองทำงคอ1. ไปเอง2. กรมจดสง3. นำยจำงพำลกจำงไปท ำงำน4. นำยจำงพำลกจำงไปฝกงำน5. บรษทจดสง

นโยบาย

เราไมมสถตทางการบอกวาปจจบนมแรงงานไทยไปท างานในตางประเทศโดยไมมใบอนญาตท างาน คอละเมดกฎหมายของประเทศปลายทางเทาไร แตมบทความวชาการประเมนวา

ในรฐแคลฟอรเนย มคนไทยอยประมาณ 8 หมน ถง 1.2 แสนคน จนเกด Thai Town ขนในเมองลอสแองเจลส L.A. ดงรป

จ านวนแรงงานไทยทผดกฎหมายมเทาไร?? อยทไหนบาง??

4. นกศกษำไทยในมหำวทยำลยตำงประเทศ พ.ศ. 2557

• ส ำรวจใน 52 ประเทศ พบวำมจ ำนวน 39,522 คน• ประเทศจนมคนไทยไปเรยนระดบอดมศกษำมำกทสด จ ำนวน 21,783 = 55.1% รองลงมำคออเมรกำ จ ำนวน 7,341 = 18.6%

• สวนใหญเรยนสำยสงคมศำสตร-มนษยศำสตร (34%)

5. คนไทยในฐำนะเหยอของกำรคำมนษย/คำแรงงำน

(1) หลอกไปคำประเวณ หรอในธรกจบนเทงทแอบแฝงกำรคำประเวณดวย เชน ในญปน ไตหวน ฮองกง มำเกำ ออสเตรเลย บำรเรน และ ฯลฯ

- พ.ศ. 2551 มหญงไทยมำกกวำ 1,500 คนขอควำมชวยเหลอจำกสถำนทตไทยในบำรเรน

5. คนไทยในฐำนะเหยอของกำรคำมนษย/คำแรงงำน

(2) หลอกไปท ำงำน ขบวนการ ‘จายแสนไดศนย’ เชน หลอกฝกงำนในญปน เกำหลไต หลอกไปเกบเบอรรในประเทศสแกนดเนเวย• สถตรองทกข: (ทมำ วรวนท ศรโหมด https://www.posttoday.com/analysis/report/494008)

2533-34 --> 9,000 คน2558 --> 1,000 คน2559 --> 500 คน2560 --> 349 คน

การชวยเหลอคนไทยในตางประเทศ

3. ทศทางการวจยทพงพจารณา

III. Interesting Research Directions/ Approaches

ตวอยำงหวขอกำรวจยเกยวกบคนไทยขำมชำต1. วเคราะหนโยบาย มาตรการ และผลกระทบของ

การสงออกแรงงานไทยไปตางประเทศ

2. วเคราะหรากเหงาปญหาของการหลอกคาแรงงานไทยไปตางประเทศ: กฎหมายและการ

บงคบใช

3. Comprehensive Study of Irregular Thai

Migrant Workers

4. วจยเพอพฒนาแนวทาง รปแบบ และกลไกการคมครองแรงงานไทยและคนไทยในตางประเทศ

สวสด จบแลวคะ