no slide title · 2017. 5. 2. · dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle...
TRANSCRIPT
![Page 1: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/1.jpg)
Prof. Dr. Ergin ÇİFTÇİ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları BD
GASTROENTERİTLER
www.erginciftci.com
![Page 2: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/2.jpg)
![Page 3: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/3.jpg)
![Page 4: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/4.jpg)
“Ne gelir elimizden insan olmaktan başka?” Edip Cansever
EDİP CANSEVER
GİRİŞ Unutulmayan Sözler
EDİP CANSEVER
1986
www.erginciftci.com
![Page 5: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/5.jpg)
Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi
çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır;
Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı
Victoria şelalesinin dakika debisine eşittir.
S.L. Gorbach ve L.L. Brandborg
GORBACH ve BRANDBORG GORBACH ve BRANDBORG
GİRİŞ Unutulmayan Sözler
1988
www.erginciftci.com
![Page 6: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/6.jpg)
AKUT GASTROENTERİT Gastrointestinal sistemin bakteri, virüs veya parazitlerle oluşan enfeksiyonudur. İshale yol açan enfeksiyonları kapsar. İshal dışkı kıvamında yumuşama ve sıklığında artış (≥3 dışkılama/gün) olarak tanımlanır. Bebeklerde >10 g/kg/gün Çocuklarda >200 g/gün
AKUT GASTROENTERİT Tanım
www.erginciftci.com
AKUT GASTROENTERİT
![Page 7: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/7.jpg)
BAKTERİLER (~%15)
VİRÜSLER (~%75)
PARAZİTLER (~%5)
Aeromonas spp. Bacillus cereus Campylobacter jejuni Clostridium perfringens Clostridium difficile Escherichia coli Plesiomonas shigelloides Salmonella spp. Shigella spp. Staphylococcus aureus Vibrio cholerae Vibrio parahaemolyticus Yersinia enterocolitica
Astrovirüsler Calicivirüsler Enterik adenovirüs Herpes simpleks virüsler Norovirüs Rotavirüs Sitomegalovirüs
Balantidium coli Blastocystis hominis Cryptosporidium parvum Cyclospora cayetanensis Encaphalitozoon intestinalis Entamoeba histolytica Enterocytozoon bieneusi Giardia lamblia Isospora belli Strongyloides stercoralis Trichuris trichiura
JAAPA 2005; 18: 24-29
AKUT GASTROENTERİT Etiyoloji
www.erginciftci.com
![Page 8: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/8.jpg)
Küçük inokulum ile bulaşanlar insandan insana bulaşabilir.
Shigella
EH Escherichia coli
Campylobacter jejuni
Norovirus
Rotavirus
Giardia lamblia
Cryptosporidium parvum
Entamoeba histolytica
AKUT GASTROENTERİT AKUT GASTROENTERİT
Fekal-oral yol Kontamine su ve besin
AKUT GASTROENTERİT Bulaş
www.erginciftci.com
![Page 9: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/9.jpg)
EPİDEMİYOLOJİ
Geri kalmış ülkelerde 5 yaş altında 1,731
milyon atak/yıl
Yılda yaklaşık 710.000 ölüme neden olur
Çocuk ölümlerinin %9-11’inden sorumlu
En sık ikinci ölüm nedeni
Rotavirüs 197.000 ölüm/yıl
EPEC 79.000 ölüm/yıl
ETEC 42.000 ölüm/yıl
Shigella 28.000 ölüm/yıl
AKUT GASTROENTERİT Epidemiyoloji
www.erginciftci.com
AKUT GASTROENTERİT
![Page 10: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/10.jpg)
AKUT GASTROENTERİT Klinik Tablo
AKUT GASTROENTERİT AKUT GASTROENTERİT
İshal
Kusma
Ateş
Karın ağrısı
Sıvı kaybı bulguları
www.erginciftci.com
![Page 11: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/11.jpg)
AKUT GASTROENTERİT Klinik Tablo
AKUT GASTROENTERİT AKUT GASTROENTERİT
www.erginciftci.com
![Page 12: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/12.jpg)
DURUM NEDEN OLAN ETKEN Reaktif artrit Salmonella, Shigella, Yersinia,
Campylobacter, Cryptosporidium, Clostridium difficile
Guillain-Barré sendromu Campylobacter
Glomerulonefrit Shigella, Campylobacter, Yersinia
IgA nefropatisi Campylobacter
Eritema nodozum Yersinia, Campylobacter, Salmonella
Hemolitik anemi Campylobacter, Yersinia
Hemolitik üremik sendrom S. dysenteriae 1, E. coli
AKUT GASTROENTERİT Komplikasyonlar
www.erginciftci.com
![Page 13: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/13.jpg)
AKUT GASTROENTERİT Laboratuvar
Tam kan sayımı
Serum elektrolitleri (Na ve K)
Böbrek fonksiyon testleri (Üre ve Cre)
Serum glukozu
Kan gazları
AKUT GASTROENTERİT AKUT GASTROENTERİT
Dışkının mikroskopik incelemesi
Dışkı kültürü
Kanlı, lökosit içeren dışkı
EHEC salgını
İmmünsupressif hasta
Dışkıda multipleks PCR
Dışkıda antijen tayini
Önceden sağlıklı çocukların çoğunda
tahlil gerekli değildir.
www.erginciftci.com
![Page 14: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/14.jpg)
AKUT GASTROENTERİT Laboratuvar
DIŞKI MİKROSKOPİSİ
www.erginciftci.com
![Page 15: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/15.jpg)
ENTAMOEBA HİSTOLYTİCA ENTAMOEBA HİSTOLYTİCA
AKUT GASTROENTERİT Laboratuvar
www.erginciftci.com
![Page 16: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/16.jpg)
ENTAMOEBA HİSTOLYTİCA ENTAMOEBA HİSTOLYTİCA
AKUT GASTROENTERİT Laboratuvar
www.erginciftci.com
![Page 17: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/17.jpg)
GİARDİA İNTESTİNALİS GİARDİA İNTESTİNALİS
AKUT GASTROENTERİT Laboratuvar
www.erginciftci.com
![Page 18: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/18.jpg)
ANATOMİK DEFEKTLER Malrotasyon İntestinal duplikasyon Hirschsprung hastalığı Fekal impaksiyon Kısa bağırsak sendromu Mikrovillus atrofisi Striktürler
MALABSORBSİYON Disakkaridaz eksikliği Glukoz-galaktoz malabsorbsiyonu Pankreas yetmezliği Kistik fibroz Shwachman sendromu İntraluminal safra tuzu azlığı Kolestaz Hartnup hastalığı Abetalipoproteinemi Çölyak hastalığı
ENDOKRİN HASTALIKLAR Tirotoksikoz Addison hastalığı Adrenogenital sendrom
BESİN ZEHİRLENMESİ Ağır metal Scombroid Ciguatera Mantar
NEOPLAZİLER Nöroblastom Ganglionöroma Feokromositoma Karsinoid Zollinger-Ellison sendromu VIP sendromu
DİĞER GIS dışı enfeksiyonlar Süt allerjisi Crohn Hastalığı Ülseratif kolit Familial disotonomi İmmün yetmezlik Protein-kaybettiren enteropati Akrodermatitis enteropatika Laksatif kullanımı Motilite bozuklukları Pellagra
AKUT GASTROENTERİT Ayırıcı Tanı
www.erginciftci.com
![Page 19: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/19.jpg)
Sıvı ve elektrolit tedavisi 1
Beslenmenin sürdürülmesi 2
Antimikrobiyal dışı ilaçlarla özgül olmayan tedavi 3
Antimikrobiyal ilaçlarla etkene özgü tedavi 4
AKUT GASTROENTERİT Tedavi
www.erginciftci.com
![Page 20: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/20.jpg)
Sıvı ve elektrolit tedavisi 1
Beslenmenin sürdürülmesi 2
Antimikrobiyal dışı ilaçlarla özgül olmayan tedavi 3
Antimikrobiyal ilaçlarla etkene özgü tedavi 4
AKUT GASTROENTERİT Tedavi
www.erginciftci.com
![Page 21: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/21.jpg)
Hafif sıvı açığı Orta düzeyde sıvı açığı Ağır sıvı açığı
Ağırlık kaybı Hafif <%5 <%3
Orta %5-10 %3-6
> %10 > %6
Klinik bulgu Bulunmayabilir Kalp hızı normal veya artmış İdrar miktarında azalma Susama hissi
Taşikardi İdrar miktarı azalmış Gözlerde ve fontanelde çökme Gözyaşı azalmış Mukoz mebranlar kuru Deri turgoru hafif azalmış Kapiller dolum geç (>1.5 saniye) Soluk ve soğuk Huzursuz, letarjik
Nabız hızlı ve zayıf veya alınamıyor Kan basıncı düşük İdrar miktarı azalmış Gözler ve fontanel çok çökmüş Gözyaşı yok Mukoz mebranlar çok kuru Deri turgoru çok azalmış Kapiller dolum geç (>3 saniye) Benekli ve soğuk Bilinç bozuk
www.erginciftci.com
AKUT GASTROENTERİT Dehidrasyon Sınıflaması
![Page 22: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/22.jpg)
Sıvı açığı yok Hafif-Orta düzeyde sıvı açığı Ağır sıvı açığı
Ağırlık kaybı Yok
Hafif %5-6 Orta %7-10
> %10
Klinik bulgu Yok
İki veya fazlası var
Huzursuzluk Gözlerde çökme Susamış ve istekli içiyor
İki veya fazlası var
Anormal uyuma veya letarji Gözlerde çökme Az içiyor veya hiç içmiyor
Deri turgoru Normal Deri kıvrımı hemen düzeliyor
Yavaş Deri kıvrımı <2 sn görülebiliyor
Çok yavaş Deri kıvrımı >2 sn görülebiliyor
www.erginciftci.com
AKUT GASTROENTERİT Dehidrasyon Sınıflaması
![Page 23: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/23.jpg)
Sıvı açığı yok Hafif-Orta düzeyde sıvı açığı Ağır sıvı açığı
Ağırlık kaybı Yok
Hafif %5-6 Orta %7-10
> %10
Klinik bulgu Yok
İki veya fazlası var
Huzursuzluk Gözlerde çökme Susamış ve istekli içiyor
İki veya fazlası var
Anormal uyuma veya letarji Gözlerde çökme Az içiyor veya hiç içmiyor
Deri turgoru Normal Deri kıvrımı hemen düzeliyor
Yavaş Deri kıvrımı <2 sn görülebiliyor
Çok yavaş Deri kıvrımı >2 sn görülebiliyor
PLAN A PLAN B PLAN C
www.erginciftci.com
AKUT GASTROENTERİT Dehidrasyon Sınıflaması
![Page 24: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/24.jpg)
PLAN A
İshalin Evde Tedavisi 1. Ek sıvı verilmesi 2. Beslenmenin sürdürülmesi 3. Acilen geri gelmeyi gerektiren durumlar Yeterli sıvı alamama Ateşlenme Dışkıda kan olması Hastalığın ağırlaşması ORS her dışkılama sonrası 5-10 mL/Kg ver (İki yaşa kadar 50-100 mL, büyüklerde 100-200 mL) 1. Plan B ve C uygulanmışsa 2. Anne çocuğu geri getiremeyecekse
www.erginciftci.com
![Page 25: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/25.jpg)
PLAN B
Orta Dehidratasyonun ORS ile Tedavisi 1. İlk 4 saatte verilecek ORS miktarını belirle (Kgx75 mL) 2. Anneye ORS’yi nasıl vereceğini göster 3. Hastayı 4 saat sonra değerlendir, uygun planı yeniden seç, beslenmeye başla 4. Anne tedavi tamamlanmadan ayrılmak zorundaysa bilgilendir, ORS paketi ver 1. Ek sıvı verilmesi 2. Beslenmenin sürdürülmesi 3. Acilen geri gelmeyi gerektiren durumlar (Yeterli sıvı alamama, ateşlenme, dışkıda kan olması, hastalığın ağırlaşması)
www.erginciftci.com
![Page 26: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/26.jpg)
PLAN C
Ağır Dehidratasyonun Hızlı Tedavisi 1.İntravenöz sıvı verebilir misiniz? 2.Yakındaki bir kurumda IV sıvı verme olanağı var mı? 3.Rehidratasyon için NG sonda kullanabilir misiniz? 4.Çocuk içebiliyor mu? 5.IV veya NG tedavi için hastayı acilen sevk edin
www.erginciftci.com
![Page 27: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/27.jpg)
www.erginciftci.com
AKUT GASTROENTERİT ORS
![Page 28: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/28.jpg)
Sodyum 75 mmol/L Klor 65 mmol/L Potasyum 20 mmol/L Sitrat 10 mmol/L Glukoz, anhidroz 75 mmol/L Toplam osmolarite 245 mOsmol/L
www.erginciftci.com
AKUT GASTROENTERİT ORS
![Page 29: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/29.jpg)
1. Elleri sabunlu su ile yıka
2.Temiz bir kaba 1 litre temiz su koy
3. ORS paketini karıştırarak kaba boşalt
4. Az miktarda ancak sık sık
çocuğa içir
Sağlık Bakanlığı tarafından toz şeklinde paketler halinde hazırlanmıştır.
Ayrıca toz ve hazır solüsyon şeklinde hazırlanmış ticari ORS preparatları da bulunmaktadır.
Toz şeklinde paketlenmiş olan ORS preparatları 1 litre kaynatılmış ılık su içinde eritilerek solüsyon haline getirilir.
Bu solüsyon ılık veya soğuk olarak içilebilir.
Hazırlanan sıvı daha sonra kaynatılmamalı ve 24 saatten uzun süre bekletilmemelidir.
www.erginciftci.com
AKUT GASTROENTERİT ORS
![Page 30: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/30.jpg)
Damlalık Şırınga Kaşık Bardak
Biberon kullanılmamalı
Bir seferde 5 mL verilerek başlanır Çocuğun alabildiği görüldükçe arttırılır
www.erginciftci.com
AKUT GASTROENTERİT ORS
![Page 31: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/31.jpg)
DEHİDRASYON OLMAYAN AKUT İSHAL
YÜKSEK RİSK Yaş < 6 ay
İshal > 8/gün Kusma > 4/gün
DÜŞÜK RİSK Yaş ≥ 6 ay
İshal ≤ 8/gün Kusma ≤ 4/gün
Normalde aldığından az olmayacak şekilde beslenmeye devam etmesini öner Daha fazla miktarlarda sıvı vermeyi özendir Aileye bilgi/broşür ver
Normalde aldığından az olmayacak şekilde beslenmeye devam etmesini öner Daha fazla miktarlarda sıvı vermeyi özendir Ayrıca her dışkı/kusma sonrası 10 mL/kg ORS ver Dört saat sonra yeniden değerlendir
Çocuğun durumu konusunda aile veya hekim endişeli mi? İyi hidrasyon sağlanabildi mi?
Aileye bilgi/broşür ver Aileye ORS paketi ver
Aile çocuğa evde bakmaya istekli mi?
DEHİDRASYON TEDAVİSİ
Evet
Hayır
Hayır
Evet
Evet
Hayır
TABURCU
HASTANE Tedavi/aile eğitimine devam et
GÖZLEM ODASI
![Page 32: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/32.jpg)
DEHİDRASYON OLMAYAN veya ÇOK AZ OLAN AKUT İSHAL
Rehidrasyon gerekli değildir
www.erginciftci.com
Kayıpları yerine koymak için idame ORS verilir <10 Kg 60-120 mL ORS >10 Kg 120-240 mL ORS Her ishal veya kusmadan sonra
Normalde aldığından az olmayacak şekilde gastroenterite uygun beslenmeye devam etmesini öner Daha fazla miktarlarda sıvı vermeyi özendir
![Page 33: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/33.jpg)
HAFİF-ORTA DEHİDRASYONU OLAN AKUT İSHAL
Tanıda şüphe var mı? Hamur kıvamında deri var mı?
Üre/Kreatinin/Na/K GÖZLEM 50-100 mL ORS 4 saatte ver Dört saat sonra yeniden değerlendir
NG ile ORS veya IV sıvı
IV açık+idame+süren kayıpları ver
Beslenmesine devam et İdame ORS’ye devam et 2-4 saat sonra yeniden değerlendir
HİPERNATREMİK DEHİDRASYON TEDAVİSİ
Aileye bilgi/broşür ver Aileye ORS paketi ver
Evet
Hayır
Evet
Evet
Hayır
Na > 150 ? Hala dehidrate mi?
Hidrasyonu hala iyi mi?
Hayır
Evet
Aile çocuğa evde bakmaya istekli mi?
Evet TABURCU HASTANE
Tedavi/aile eğitimine devam et
Hala dehidrate mi?
Hayır
Evet
![Page 34: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/34.jpg)
AĞIR DEHİDRASYONU OLAN AKUT İSHAL
Üre/Kreatinin/Na/K Tam kan sayımı ESR/CRP Arter kan gazları Kan, idrar ve dışkı kültürü Kan şekeri 20 mL/kg SF IV bolus olarak ver
Bolusu 40 mL/kg’a kadar yinele > 40 mL/kg ise mekanik ventilasyon
12 saatte rehidrasyon (ORS) İdame sıvı
3-4 saatte rehidrasyon (ORS veya ½ IV sıvı)
Evet
Na > 150 ?
Dolaşım düzeldi mi?
Hayır
Evet
HASTANE Sıvıya devam et
ORS yetersiz kalırsa NG ile ORS veya IV sıvı ver Beslenme başla
YOĞUN BAKIM
Hayır
![Page 35: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/35.jpg)
Sıvı ve elektrolit tedavisi 1
Beslenmenin sürdürülmesi 2
Antimikrobiyal dışı ilaçlarla özgül olmayan tedavi 3
Antimikrobiyal ilaçlarla etkene özgü tedavi 4
AKUT GASTROENTERİT Tedavi
www.erginciftci.com
![Page 36: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/36.jpg)
www.erginciftci.com
AKUT GASTROENTERİT Tedavi: Beslenme
![Page 37: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/37.jpg)
Anne sütü alanlar
Hazır mama alanlar
Memeden kesilenler
Sıvı açığının kapatılması ve idamesi sırasında anne sütüne devam edin
Sıvı açığı kapatıldıktan hemen sonra normal mamasına devam edin
Sıvı açığı kapatıldıktan sonra çocuğun normalde aldığı sıvı ve katı besinleri verin. Yağlı ve basit şekerlerden zengin yiyeceklerden kaçının
AKUT GASTROENTERİT Tedavi: Beslenme
www.erginciftci.com
![Page 38: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/38.jpg)
Kola Hazır meyve suları
UYGUN UYGUN DEĞİL Su Pirinç Buğday Mısır gevreği Patates Çorba (patates, havuç, pirinç) Yoğurt Ayran Taze meyve ve sebzeler Ekmek Kraker Süt Yağsız et (Tavuk)
AKUT GASTROENTERİT Tedavi: Beslenme
www.erginciftci.com
![Page 39: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/39.jpg)
Sıvı ve elektrolit tedavisi 1
Beslenmenin sürdürülmesi 2
Antimikrobiyal dışı ilaçlarla özgül olmayan tedavi 3
Antimikrobiyal ilaçlarla etkene özgü tedavi 4
AKUT GASTROENTERİT Tedavi
www.erginciftci.com
![Page 40: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/40.jpg)
İshalin şiddetini ve süresini kısaltan ilaçlardır Loperamid Bizmut subsalisilat Difenoksilat+atropin Difenoksin+atropin Kaolin Racecadotril Ondansetron (hızlı çözünen dil üstü tablet, 4-8 mg tek doz)
Shigelloz Hastalık süresinin uzaması C. difficile kolitinde Toksik megakolon gelişimi Shiga toksin üreten E. coli HÜS gelişimi İlaç yan etkileri Ensefalopati gelişimi İlaç etkileşimi Diğer ilaçların emiliminin bozulması Maliyet
Bu ilaçların çocuklarda kullanılması önerilmez
AKUT GASTROENTERİT Tedavi: Anti-diareik ilaçlar
www.erginciftci.com
![Page 41: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/41.jpg)
Konağın sağlığı üstüne olumlu etkiler yapan, yaşayan mikroorganizma veya onun komponentleridir
Saccharomyces boulardii Lactobacillus GG Lactobacillus casei subsp. rhamnosus (Lactophilus) Lactobacillus delbruckii Enterococcus faecium Streptococcus thermophilus Streptococcus faecium SF68
Etki mekanizması tartışmalı İntestinal epitel hücrelerindeki bağlanma bölgeleri, besinler için yarışma Bakteriosinlerin salgılanması İmmün sistemin uyarılması…
Viral gastroenterit Hastalık süresini kısaltır Antibiyotikle ilişkili diare Genellikle faydalı Turist diaresi Çelişkili sonuçlar bildirilmiş Kanlı diare Faydası yok
AKUT GASTROENTERİT Tedavi: Probiyotikler, Prebiyotikler, Simbiyotikler
www.erginciftci.com
![Page 42: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/42.jpg)
1966-2006 yılına dek yapılan araştırmalar incelenmiş Çocuklarda enfeksiyöz diarede S. boulardii kullanılan randomize-kontrollü araştırmalar Toplam 5 araştırma (619 hasta) değerlendirilebilir bulunmuş
S. boulardii alan grupta diare süresi kontrol grubuna göre 1.1 gün daha kısa
Bu ilaçların çocuklarda rutin kullanılması önerilmez
AKUT GASTROENTERİT Tedavi: Probiyotikler
www.erginciftci.com
![Page 43: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/43.jpg)
Çinko eksikliği; T hücre işlev bozukluğu, lenfoid atrofi ile ilişkili
Çinko eksikliği; İntestinal disakkaridaz aktivitesi azalır
Çinko eksikliği; İntestinal sekretuar aktivite artar
Çinko eksikliği; İshal süresi daha uzun ve şiddetli
Çinko eksikliği; Kronik ishal olasılığı daha yüksek
Tedavisi ile ishal süresi %25, dışkılama sayısı %33 azalır
>6 ay, Malnutrisyon, Eksiklik bölgesi, 20 mg/gün (10-14 gün)
AKUT GASTROENTERİT Tedavi: Çinko
www.erginciftci.com
![Page 44: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/44.jpg)
Sıvı ve elektrolit tedavisi 1
Beslenmenin sürdürülmesi 2
Antimikrobiyal dışı ilaçlarla özgül olmayan tedavi 3
Antimikrobiyal ilaçlarla etkene özgü tedavi 4
AKUT GASTROENTERİT Tedavi
www.erginciftci.com
![Page 45: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/45.jpg)
Genellikle ampirik antibiyotik tedavisi gerekli değildir
EHEC gastroenteritinde antibiyotik verilmesi HÜS riskini arttırır
Ciddi malnütrisyonu olan ishalli bebeklere antibiyotik verilmeli
Bakteriyemi düşünülen toksik hastalara antibiyotik verilmeli
Ampirik antibiyotik tedavisi bölgesel dirence göre başlanmalıdır
AKUT GASTROENTERİT Tedavi: Antibiyotikler
www.erginciftci.com
![Page 46: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/46.jpg)
AKUT GASTROENTERİT Tedavi: Antibiyotikler
www.erginciftci.com
![Page 47: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/47.jpg)
Yenidoğanlar Üç ay ve altındaki bebekler İmmün yetmezlik Malignite; özellikle lösemi ve lenfoma İmmünosupressif ve kortikosteroid tedavi Hemolitik anemi; orak hücreli anemi, sıtma, bartonelloz Kollajen vasküler hastalık İnflamatuvar barsak hastalığı Gasrektomi veya gastroenterostomi Aklorhidri veya antiasit ilaç tedavisi Bağırsak motilite bozukluğu Shistosomiazis Malnütrisyon
www.erginciftci.com
AKUT GASTROENTERİT Tedavi: Salmonella için Antibiyotik Endikasyonları
![Page 48: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/48.jpg)
Parazit Antimikrobiyal ilaç
Balantidium coli Blastocystis hominis Cryptosporidium parvum Cyclospora cayetanensis Encaphalitozoon intestinalis Entamoeba histolytica Enterocytozoon bieneusi Giardia lamblia Isospora belli Strongyloides stercoralis Trichuris trichiura
Tetrasiklin, metronidazol, iyodokinol Metronidazol, iyodokinol Paramomisin, azitromisin TMP-SMZ Albendazol Metronidazol ve/veya iyodokinol Albendazol Metronidazol, albendazol, furazolidon, paramomisin TMP-SMZ İvermektin, tiabendazol Mebendazol, albendazol
AKUT GASTROENTERİT Tedavi: Antiparaziterler
www.erginciftci.com
![Page 49: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/49.jpg)
Bulantı, kusma, ishal
Semptomatik tedavi, AST
Hastayı değerlendir Süresi (> 1 gün) Şiddeti (sıvı kaybı, ateş,kanlı dışkı, kilo kaybı
Ateş, tenezm Dışkıda kan Deniz ürü yeme Antibiyotik kullanımı Kilo kaybı
Evet Seyahat Salgın Cinsel deneyim Karın ağrısı İmmün baskılanma
Ayrıca Dışkıda lökosit bak (> 10 gün ise parazit)
İyileşme
Süren veya yineleyen hastalık
İnflamatuvar değil (Lökosit yok) Vibrio cholerae Escherichia coli (EPEC) Clostridium perfringens Staphylococcus aureus Bacillus cereus Giardia lamblia Cryptosporidium parvum Norwalk virüs Rotavirüs
İnflamatuvar (Lökosit var veya süren hastalık) Salmonella Shigella Campylobacter jejuni Escherichia coli (EIEC) Clostridium difficile
Parazitler Taze preparat: Giardia lamblia Entamoeba histolytica Strongyloides stercoralis Asit-resistan boya: Cryptosporidium parvum Isospora belli Cyclospora cayetanensis Elektron mikroskopi: Mikrosporidia
Septomatik tedaviye devam et Düzelmezse ileri inceleme yap
Dışkı kültürü: Salmonella, Shigella, C. jejuni Özgül anti-paraziter tedavi ver
Clostridium difficile toksini bakmayı düşün
Ampirik antibiyotik tedavisi vermeyi düşün
Hayır
Öyküyü değerlendir
Mandell Principles and Practice of Infectious Diseases 2005
www.erginciftci.com
![Page 50: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/50.jpg)
KORUNMA Anne sütü ile beslenme Hijyen kurallarına uyulması Temiz su ve besin kullanılması Aşılama
AKUT GASTROENTERİT Korunma
www.erginciftci.com
ANNE SÜTÜ
![Page 51: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/51.jpg)
AKUT GASTROENTERİT Korunma
www.erginciftci.com
ROTAVİRÜS AŞILARI
![Page 52: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/52.jpg)
ROTATEQ ROTATEQ
G1,P1A Human (WI79) Rotavirus
Bovine (WC3) Rotavirus
G2 Human (SC2) Rotavirus
G3 Human (WI78) Rotavirus
G4 Human (BrB) Rotavirus
G1 G2 G3 G4 P1A
P7[5]
G6
G1P[5] G6P[8] G2P[5] G3P[5] G4P[5]
AKUT GASTROENTERİT Rotavirüs Aşıları
www.erginciftci.com
![Page 53: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/53.jpg)
ROTARİX ROTARİX
+ +
Canlı, attenüe insan rotavirus aşısı
(RIX4414 suşu)
G1P1A[8]
G1, G2, G3, G4 ve G9 RV tiplerine karşı nötralizan antikor (homotipik-heterotipik
antikor yanıtı, çapraz koruma)
AKUT GASTROENTERİT Rotavirüs Aşıları
www.erginciftci.com
![Page 54: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/54.jpg)
KORUNMA KORUNMA
AKUT GASTROENTERİT Korunma
www.erginciftci.com
![Page 55: No Slide Title · 2017. 5. 2. · Dünyada hergün yaklaşık 200 milyon kişi çeşitli nedenlerle akut diareye yakalanır; Bunların bir günde çıkardıkları dışkı miktarı](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022071216/6048a709de4ec81d1959af34/html5/thumbnails/55.jpg)
www.erginciftci.com