noordnieuws 1 (2009)
DESCRIPTION
In deze editie: Bernard Wientjes: "Geniale mensen zullen ons telkens opnieuw een crisis bezorgen"; Friese voedingsindustrie heeft van crisis weinig te duchten; Lambert Zwiers: "Ik krijg de kans me te verdiepen in zaken die ik nog helemaal niet kende". Fryslân gaat voor Guggenheim aan de afsluitdijk. Henk Kroes: "Nieuw centrum geeft duurzaamheid een gezicht"; Wadden Werelderfgoed is goed voor ondernemers. Ferd Crone: "De achterstand van de randstad op Friesland wordt steeds groter".TRANSCRIPT
NOORDNIEUWS
> Bernard Wientjes: “Geniale mensen zullen ons telkens opnieuW een crisis BezorGen”
> Friese voedinGsindustrie heeFt van crisis WeiniG te duchten
> met de kop in de Wind: lokaal Bestuur en de internationale crisis
> lamBert zWiers: “ik krijG de kans me te verdiepen in zaken die ik noG helemaal niet kende”
MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 14 NUMMER 1 > 2009
Noord-NederlaNd eN de wereldwijde crisis
Nieuw:
STROOM(Strategisch Onderzoek Online Marketing)Gun je website eenSTROOM-versnellingVroeger. Toen was de website nog een soort
digitale folder. Waar je lang niet naar om
hoefde te kijken. In elkaar gebakken in een
onbegrijpelijk taaltje door onnavolgbare
techneuten. Ach, dat waren nog eens tijden....
En nu? Nu is de website een kritische succes-
factor. Een teken des onderscheids. In de
communicatie, de marketing en de organisatie.
Een uitermate slim medium. Dat weliswaar de
nodige investeringen vergt, maar dan ook
behoorlijk wat oplevert. Bezoekers en bekend-
heid natuurlijk, maar vooral ook besparingen.
En uiteindelijk de nodige omzet.
En straks? In de toekomst wordt de website
een strategisch instrument, een management
tool. Waarin de huisstijl tot uitdrukking komt.
De visie en de missie zijn ondergebracht. De
doelstellingen zijn vertaald. En de producten
of diensten een prominente plek krijgen.
Alleen dan gaat een website ook echt werken.
Een goede website begint met een goed plan.
Een grondige analyse, omgezet in een gerichte
aanpak. Voorzien van de juiste uitstraling.
En - ook niet onbelangrijk - technisch vertaald
in de eisen die Google voorschrijft.
Voor de strategische aanpak van uwwebsite hebben wij een speciaalproduct samengesteld:
Strategisch Onderzoek Online Marketingmet daarin- een Commercieel Communicatieplan- een Online Marketingplan- een Trefwoorden Onderzoek- een Trefwoord Benchmark
NU van € 3.125,-
voor € 2.500,- www.wijakoers.nl
Zet je website onder STROOM!
Advertising
Zoekmachinemarketing
E-mailmarketing
Internetapplicaties
Persbureau Noord Nederland
Rijksweg 236
9423 PH Hoogersmilde
T 0592 - 45 93 80
F 0592 - 45 82 66
I www.wijakoers.nl
Onderdelen STROOM
in het Strategisch Online MarketingOnderzoek zijn o.a. de volgende onderwerpen opgenomen:
- Commercieel CommunicatieplanWaarbij o.a. de bedrijfsgegevens,kerncijfers en omstandigheden kritisch worden onderzocht, de missie, de visie en de doelen worden geformuleerd, de huisstijlwordt vertaald, identiteit en imagoworden benoemd en de doel-groepen gesegmenteerd en ondersteunende media worden bekeken.
- Online MarketingplanWaarbij o.a. de concurrentie uitgebreid in kaart wordt gebracht,de SWOT en het producten/diensten-pakket worden geanaly-seerd, onderscheidende elemen-ten worden benoemd, de PMC’sworden vastgesteld en de werk-gebieden worden bepaald
- Trefwoorden OnderzoekWaarbij bovenstaande uitkomstenworden vertaald naar bedrijfs-kritische kernbegrippen.
- Trefwoord BenchmarkWaarbij de eigen kernbegrippen endie van de concurrentie uitgebreidworden getest en geanalyseerd
Is uw website al ge-STROOM-lijnd?
adv stroom 2:Layout 4 28-10-2008 14:26 Pagina 1
Opinie 2 Bernard Wientjes: ‘Geniale mensen zullen steeds opnieuw een crisis bezorgen’ 19 Jouke van Dijk: de klappen vallen elders 22 Wadden Werelderfgoed: goed voor ondernemers
Actualiteit 14 Fryslân gaat voor Guggenheim aan de Afsluitdijk 16 Met de kop in de wind: Lokaal bestuur en de internationale crisis
Vereniging 5 DGA´s cruciaal voor economie en werkgelegenheid in Noord-Nederland 10 Lambert Zwiers: Retour Noord-Nederland 12 Haagse bronnen: kennismaking met staatssecretaris Heemskerk 28 Recruiting Noord: Carrières maken
Praktijk 8 Friese voedingsindustrie heeft van crisis weinig te duchten 13 Het optimale DGA salaris 20 Nieuwe balans: verschuivende verantwoordelijkheid 21 Seaports Experience Center: Ervaar het havengebied
Vaste rubrieken 6 Bedrijfsnieuws 7 Column 24 Hoe is het een jaar later met… 26 Actualiteiten 27 VNO-NCW Noord in actie 30 Personalia 31 Welkom nieuwe leden
1
2
14
8
21
10
22
Inh
ou
d n
oo
rd
nIe
uw
s 1
> 2
009
2 NoordNieuws februari 2009 Tekst: Annemarie van OorschotFoto’s: ©michelporro.com
‘Geniale mensen zullen ons telkens opnieuw een crisis bezorgen’VNO-NCW voorzitter Bernard Wientjes over de kredietcrisis
De kredietcrisis kwam ook voor Wientjes
als een complete verrassing. ‘In het begin
begreep ik helemaal niet wat er aan de
hand was. Niemand begreep het. Som-
mige Nederlandse bankiers hebben later
toegegeven dat ze niet wisten in welke
extreem risicovolle producten ze zaten. ’
Wientjes belde zijn zoon in de Verenigde
Staten. ‘Ik vroeg hem naar het subprime-
verhaal. Ik wist het echt niet. ’ (Vanaf
2002 kregen mensen zelfs met een verle-
den als wanbetaler een hypotheek. Deze
categorie huiseigenaren werd aangeduid
als subprime, minder dan eerste klas –
red.)
Het werd Wientjes direct duidelijk dat
de Amerikaanse kredietcrisis de Ne-
derlandse economie hard zou treffen.
‘Mensen realiseren zich niet hoe groot
De financiële crisis zit in haar laatste fase, de recessie is moge-
lijk al in de tweede helft van dit jaar over het dieptepunt heen.
Bernard Wientjes, voorzitter VNO-NCW en oud-ondernemer, is
optimistisch over de toekomst. Hij praat dagelijks met kabinet,
bankiers, branches, ondernemers en bonden om maatregelen
te nemen die de economie stimuleren.
ons bankwezen is, ’ legt hij uit. ‘Het staat
op de zevende plaats in de financiële
wereld. Ter vergelijking: met ons bruto
nationaal product nemen we wereldwijd
de zestiende plaats in en met de omvang
van ons land de 136-ste plaats. De meeste
Nederlandse banken zijn zó internatio-
naal vertakt. Dat maakt ze kwetsbaar,
maar is tegelijkertijd de kracht van onze
economie.’
Voor Wientjes braken drukke tijden aan.
Gezonde, exporterende bedrijven kregen
te maken met een extreme vraaguitval
door de afnemende wereldhandel. Die
moesten geholpen worden. Wientjes
zorgde samen met het MKB en de vak-
bonden ervoor dat minister Donner de
regeling voor de werktijdverkorting (wtv-
regeling) invoerde. Bedrijven waarvan
de omzet met minimaal dertig procent
is afgenomen, kunnen er een beroep
op doen. Rond de jaarwisseling lobbyde
hij voor verlenging van deze regeling.
‘Wij vechten ook voor de allerkleinste
ondernemers. Neem de toeleveranciers
van staalgigant Corus, bedrijven die
bijvoorbeeld de machines van Corus
onderhouden. Die krijgen nu pas te ma-
ken met een grote omzetdaling. Ook zij
moeten gebruik kunnen maken van de
wtv-regeling.’
Daarnaast startte Wientjes overleg met
de top van grote Nederlandse banken.
Omdat zij onvoldoende dekking hebben
voor hun uitstaande leningen, worden
ze gedwongen hun kredietverlening te
verminderen.
Via de website www.meldpuntkrediet-
crisis.nl komen vooral klachten binnen
van ondernemers die stellen dat banken
risicomijdend zijn en verantwoorde
financieringen uit de weg gaan. Herkent
u dit?
‘Dat de kredietverlening moeizaam
verloopt, herken ik. Daarom dring ik zo
aan op daadwerkelijk gebruik van de ga-
rantieregeling van 200 miljard euro. Die
3o
pIn
Ie
‘Geniale mensen zullen ons telkens opnieuw een crisis bezorgen’
regeling is door minister Bos ingesteld
om het geldverkeer tussen financiële
instellingen weer op gang te brengen. Ik
voer hierover dagelijks overleg en heb er
alle vertrouwen in dat bijvoorbeeld insti-
tutionele beleggers, pensioenfondsen en
verzekeringsmaatschappijen weer geld
aan banken in beheer geven. De banken
maken nu hun balansen op, hopelijk val-
len er geen nieuwe lijken uit de kast. We
zitten in de laatste fase van de financiële
crisis. Het dieptepunt lag in oktober, no-
vember 2008; in het voorjaar is hopelijk
de stabiliteit terug in het Nederlandse
bankwezen. Tenzij er rare dingen uit
de hoed komen, zoals die vijftig miljard
beleggingsfraude van Bernard Madoff,
maar die kans is klein. Als alles goed
gaat, is in het eerste kwartaal van 2009
de kredietverlening genormaliseerd. Wel
op een lager niveau, want door de reces-
sie zal de geldvraag teruglopen.’
Hadden we de kredietcrisis kunnen voor-
komen?
‘Nee. Inherent aan een vrije markteco-
nomie is een afwisseling van perioden
waarin de bomen tot in de hemel groei-
en en die waarin we nauwelijks groei
hebben. In de zeventiende eeuw hadden
we de Tulpenmania, tien jaar geleden
hadden we de ICT-bubble en over twintig
jaar zal er weer een recessie zijn. Geniale
mensen zullen ons telkens opnieuw een
crisis bezorgen. Zij bedenken producten,
zoals de nieuwe hypotheekvormen in de
Verenigde Staten, waaraan grote risico’s
kleven. Dit is een nadeel van het kapita-
lisme, maar een beter systeem is er niet.
En vergeet niet dat de financiële creativi-
teit ook leidde tot economische groei. De
derde wereld, China, India hebben zich
ongekend snel ontwikkeld.’
Is supranationaal toezicht op banken
nodig?
‘Ja, liefst op mondiale schaal, minimaal
op Europese schaal, want het toezicht
van de nationale banken heeft niet
gewerkt. We moeten het net zo organi-
seren als bij geneesmiddelen. Onafhan-
kelijke deskundigen moeten voortaan
nieuwe producten controleren en testen
voordat ze de markt op mogen. Tegelij-
kertijd mag de regeldruk niet toenemen.
Nieuwe regels moeten in de plaats van
oude komen.’
Hoe lang zal de recessie duren?
‘Weet je het winnende nummer van de
staatsloterij? Ik verwacht een diepe, maar
korte recessie. Waarschijnlijk treedt in de
tweede helft van dit jaar al verbetering
op, omdat een aantal sectoren relatief
goed draaien, zoals ICT, scheepsbouw,
wegenbouw en bedrijven in de voed-
selketen. Van een recessie gaat een
reinigende werking uit. Er
zullen bedrijven door pech
sneuvelen. Die hebben kort
voordat de crisis uitbrak
een investering tot aan hun
grens gedaan. Die hebben
geen reserves meer. Dat deed ik vroeger
als ondernemer ook wel eens. Het is na-
tuurlijk diep tragisch als deze bedrijven
failliet gaan. Toch zullen het vooral de
zwakke, slecht geleide ondernemingen
zijn die sneuvelen. Bedrijven met grote
schulden, die het eigen vermogen aan de
aandeelhouders hebben weggegeven.
Sommige ondernemers vroegen zelf aan
mij: ‘Bernard, laat de economische winter
maar even doorgaan. Die concurrent en
die concurrent – ik noem natuurlijk geen
namen – hebben de markt bedorven.
Laat die het maar héél moeilijk hebben.’
Wat raadt u ondernemers tijdens een
recessie aan?
‘Haal de broekriem aan. Kijk waar je
kosten omlaag kunnen. Tweede advies:
blijf innoveren. Mijn toenmalige bedrijf
maakte sanitair voor de luxe markt. Bij
een recessie introduceerden
we goedkoper sanitair voor
de bouwmarkten. En, drie,
zorg dat je je liquiditeit op
peil houdt. Bouw voorra-
den af, zet die om in geld.
Bewaak je debiteuren. Je hebt bovendien
harde afspraken met banken nodig. Bij
een acuut tekort aan liquiditeit moeten
die bijspringen. Tijdens een recessie is
wat doen Vno-nCw en MKB voor ondernemers sinds het uitbreken van de
kredietcrisis?
1. Werktijdverkorting ingevoerd en lobby voor verlenging van deze regeling.
2. Vervroegde afschrijving van investeringen door bedrijven geregeld. Er wordt
nu gelobbyd voor verlenging van de termijn carry-back voor bv’s .
3. Lobby voor uitbreiding borgstellingregeling. Dit is een garantieregeling,
waardoor ondernemers sneller risicokapitaal en kredieten kunnen krijgen van
financiële instellingen.
4. Lobby voor verruiming loonkostensubsidie op hoogwaardig onderzoek
(WBSO).
5. Lobby voor het naar voren halen van publieke investeringen in infrastructuur
en bedrijventerreinen.
6. Vervroegde behandeling van de Spoedwet in de Tweede Kamer geregeld,
waardoor de overheid al in 2009 met de uitvoering van dertig grote projecten
kan beginnen, zoals de verbreding van snelwegen.
7. Lobby voor verhoging van de Nationale Hypotheekgarantie.
8. Lobby voor een pakket aan stimulerende maatregelen voor woningonder-
houd, zoals verlaging van de BTW.
‘Zorg dat je liquiditeit op
peil is’
4 NoordNieuws februari 2009
cash koning. De laatste jaren was schuld
koning, want geld lenen kostte niets.’
Wat gaat VNO-NCW de komende maan-
den doen voor het bedrijfsleven?
‘Samen met MKB en vakbeweging zullen
we gericht om overheidsmaatregelen
vragen. Hierin verschillen we van Frank-
rijk en Engeland die algemene belasting-
verlagingen doorvoeren. Daarbij weet je
namelijk niet zeker of ze tot economische
groei leiden. Wij hebben bijvoorbeeld ge-
regeld dat je machines in twee jaar mag
afschrijven in plaats van de gebruikelijke
zes à zeven jaar. Ook streven we naar
uitbreiding van het borgstellingkrediet.’
(Voor een overzicht van de maatregelen,
zie kader op pagina 3)
Mogen staatsschuld en begrotingstekort
oplopen?
‘De staatsschuld mag volgens de Euro-
pese norm 60 procent zijn. Nederland zat
voor de crisis op nog geen 40 procent van
het Nationaal Inkomen. Ter vergelijking:
Duitsland zit boven de norm en Italië
zelfs boven de 100 procent. Natuurlijk
moeten we proberen de staatsschuld zo
laag mogelijk te houden, maar die mag
nu best oplopen. Willen we op de 60
procent uitkomen dan mogen we 120
miljard euro extra uitgeven. We hebben
zoveel reserves. Ik maak me absoluut
geen zorgen. Ook met het begrotingste-
kort zitten we onder de norm: nog onder
de 2 procent, terwijl het 3 procent mag
zijn.’
Uw voorganger Cees van Lede viel
onlangs in de NRC het gedrag van de
huidige CEO’s aan. Ze jagen hun eigen
belang na. Ligt hebzucht aan de basis
van de huidige crisis?
‘Hebzucht is van alle tijden. Iedere crisis
komt van hebzucht. Maar de CEO’s
die hierdoor worden verblind, vormen
misschien één promille van alle onder-
nemers. Hebzucht komt van hebben en
zucht. “Hebben” is niet
erg. Ieder mens wil meer
hebben; meer geld, een
mooier huis, meer kennis,
een mooiere vrouw, een
mooiere man... weet ik
het. Daardoor creëren
ondernemers dingen.
“Hebben” stimuleert de mens. Pas in
combinatie met “zucht” gaat het fout. Ik
kan me voorstellen dat mensen extreme
optieregelingen en golden parachutes
niet meer pikken. VNO-NCW bemoeit
zich niet met de hoogte van de belonin-
gen. De markt reguleert zichzelf. Je ziet
nu al dat elke raad van commissarissen
de beloningstructuur
in het bedrijf onder de
loep neemt en kijkt of
de focus niet te veel
wordt gericht op de
aandeelhoudersbelan-
gen.’
Begin januari is de Duitse miljardair
Adolf Merckle voor de trein gaan liggen.
Verwacht u meer zelfmoorden door de
kredietcrisis?
‘Nee, bij Merckle zal ook wel meer aan
de hand zijn geweest dan zijn hoge
schulden. Een ondernemer ziet trouwens
altijd een gat in de lucht, al is deze nog
zo zwart. Hij pakt met zijn nagels het
randje, trekt zich op en vecht terug.
Ondernemen vind ik het mooiste vak dat
er is. Ondernemers plegen geen zelf-
moord.’<
Zie ook:
www.vno-ncw.nl dossier kredietcrisis
‘Nederland heeft zoveel reserves. Ik maak me absoluut
geen zorgen’
5V
eren
IGIn
GLambert [email protected]
Familiebedrijven en zelfstandige ondernemers zijn cruciaal voor
economie en werkgelegenheid in Noord-Nederland. Zeker in
economisch zwaar weer is de overlevingsdrang van de DGA
onontbeerlijk. Toch wordt het de DGA niet altijd gemakkelijk
gemaakt om het hoofd boven water te houden.
Vooral regels en beperkingen die door de
politiek opgelegd worden, frustreren de
dagelijkse bedrijfsvoering behoorlijk. Ten-
einde de frustraties die ondernemers op
dit vlak met zich mee dragen boven tafel
te krijgen, organiseerde VNO-NCW Noord
op 4 februari i.s.m. het DGA Netwerk van
Hennie van der Most een speciale ledenbij-
eenkomst voor DGA’s.
De ruim 60 aanwezige DGA´s werden door
Hennie van der Most en VNO-NCW voor-
zitter Bernard Wientjes uitgedaagd om
punten aan te dragen die op de politieke
agenda gezet moeten worden. Hierbij
moesten onorthodoxe ideeën niet uit de
weg gegaan worden. Zo lanceerde Hennie
van der Most het plan om de bouwsector
in Nederland een flinke impuls te geven.
Zijn voorstel aan het kabinet is om bezit-
ters van slooprijpe huizen een subsidie te
geven ter grootte van 50% van de WOZ-
waarde, op voorwaarde dat deze subsidie
wordt aangewend om een nieuw huis te
bouwen. Per saldo hoeft deze subsidie de
staat niets te kosten omdat het geld wordt
terugverdiend door extra BTW-opbreng-
sten als gevolg van toegenomen bouw-
activiteit en hogere WOZ-waarde na de
nieuwbouw. Het plan heeft enige gelijke-
nis met de slooppremie van € 2.500,- voor
oude auto’s, die in Duitsland is ingevoerd
en dat de verkoop van nieuwe auto’s
een stevige impuls lijkt te geven. Het zijn
ideeën die het verdienen om op hun meri-
tes onderzocht te worden.
Samen met punten die tijdens vergelijk-
bare DGA-bijeenkomsten in andere delen
van het land zijn ingebracht, leidde de
discussie met de aanwezige DGA’s tot een
prioriteitenlijst voor de lobby richting
overheid en politiek. De voorlopige DGA-
prioriteitenlijst ziet er als volgt uit (resulta-
ten tot nu toe staan tussen haakjes):
1. Versoepeling ontslagrecht (ondanks
verwoede pogingen van VNO-NCW
is dit onderwerp vastgelopen in het
huidige kabinet. Bij het aantreden van
een nieuw kabinet zal de draad weer
opgepakt worden);
2. Verlaging en verbetering successierech-
ten (deels gerealiseerd);
3. Concurrente schuldeisersrol van de
fiscus in geval van faillissement (ver-
beteringen in de positie van gewone
schuldeisers zijn inmiddels aange-
bracht);
4. Flexibilisering Wet op de Onderne-
mersraden;
5. Vermindering regeldruk (eerste dags-
melding is inmiddels afgeschaft);
6. Invoering risque social (werknemers
zijn zelf verantwoordelijk als er iets
gebeurt in de privé-sfeer);
7. Vermindering kosten reprorecht
(kosten zijn inmiddels beteugeld, maar
moeten verder omlaag);
8. Vakmanschap op technische scholen
moet worden verbeterd (dit on-
derwerp is opgepakt en de eerste
resultaten worden zichtbaar, zoals het
ontstaan van Technasia);
9. Grotere rol MKB bij aanbestedingen (er
komt een nieuwe aanbestedingswet);
10. Geen opbouw vakantiedagen tijdens
langdurige ziekte of verlof.
Deze lijst is in beweging en er kunnen nog
punten bijkomen en gaan er ook weer af
als de lobby succesvol is geweest.
Tijdens de levendige discussie na de pauze,
kwamen diverse zaken ter sprake, die de
DGA-leden graag door VNO-NCW zien
opgepakt. Aandacht werd bijvoorbeeld
gevraagd voor de volgende zaken:
1. Evenwichtige verdeling van kosten
tussen jongere en oudere werknemers
(oudere werknemers zijn relatief duur,
vooral door pensioenlasten);
2. Herinvoering van de WIR;
3. Hardere aanpak en meer aandacht
voor malafide ondernemers;
4. Aanpak oneerlijke concurrentie als
gevolg van geheel of gedeeltelijke
BTW-vrijstellingen;
5. Voorkoming oneerlijke concurrentie
door kennisvoucheurs;
6. Vereenvoudiging administratieve
rompslomp rond subsidieaanvragen
(SNN);
7. Verruiming minimisbepaling rond
subsidies;
8. Meer ondernemers in de politiek.
Al deze punten worden meegenomen
naar het landelijk DGA-platform van VNO-
NCW dat onder leiding staat van Bernard
Wientjes. Hennie van der Most maakt hier
ook deel vanuit, evenals Louwe Dijkema
die VNO-NCW Noord vertegenwoordigt.
Regelmatig zal VNO-NCW Noord aan de
DGA-leden terugkoppelen welke voor-
uitgang op de diverse dossiers wordt ge-
boekt, welke zaken van de prioriteitenlijst
af kunnen en welke nieuwe eraan worden
toegevoegd. <
dGA sVp
6 NoordNieuws februari 2009B
edr
IjfsnIeu
ws
> Bossers & Cnossen groep B.V. uit Groningen heeft Wip &
Broos Mediatechniek overgenomen. Met de overname haalt
deze ICT-leverancier specialistische kennis op het gebied van
audiotechniek, beeldprojectie en narrowcasting in huis, wat
geïntegreerd kan worden binnen complexe ICT-omgevingen.
Wip & Broos Mediatechniek B.V. werd in 1992 opgericht en telt
11 medewerkers.
> De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) is gestart
met de booractiviteiten ter voorbereiding op de herontwikke-
ling van het olieveld Schoonebeek. De komende twee jaar gaat
de NAM 73 high tech putten boren op 18 winlocaties. Als alles
volgens planning verloopt, wint de NAM vanaf medio 2010
de eerste vaten Schoonebeeker olie. Het totale project wordt
gerekend tot de meest moderne olieproducties in Europa.
> PRIMA personeel in Groningen heeft onlangs een belang van
75 procent verkregen in Kennis Partner Personeelsdiensten.
Deze stad-Groningse uitzendorganisatie gaat zich specialiseren
op het gebied van medisch - en administratief personeel en zal
voortaan door het leven als PRIMA Kennis Partner.
> Cvites heeft het Landschapsbeheer Drenthe geholpen met het
behoud van de jeneverbes in de Mepperdennen. Het loop-
baanbedrijf verbond het nuttige met het aangename door een
personeelsdag te combineren met vrijwilligerswerk. Hiermee
werd zowel gewerkt aan teambuilding als aan het behoud van
het Drents natuurschoon.
> MerkMakers uit Leeuwarden gaat de provinciale LED-cam-
pagne vormgeven. Het doel van de campagne is dat elke Friese
huishouding ten minste één energiezuinige LED-lamp in huis
krijgt. Afzender van de LED-campagne is BETTER LED AS NET:
een samenwerking tussen de Provincie Fryslân, energiebedrijf
E-ON, supermarktketen Poiesz, de Leeuwarder Courant en
Omrop Fryslân onder regie van de Friese Milieu Federatie. In
totaal moeten 250.000 lampen tegen sterk gereduceerd tarief
over de toonbank gaan. De LED-campagne is multi-mediaal: in-
ternet, tv, radio, dagbladen en de winkelvloer worden ingezet.
> Essent Netwerk is sinds 1 januari jl zelfstandig verder gegaan
onder de naam ENEXIS. De verzelfstandiging van het netwerk-
bedrijf is een gevolg van de Wet Onafhankelijk Netbeheer dat
bepaalt dat energieproductie-, handels- en leveringsbedrijven
niet meer tot dezelfde groep mogen behoren als netwerk-
bedrijven. Enexis is de onafhankelijke netbeheerder in de
provincies Groningen, Friesland, Drenthe, Flevoland (Noordoost
Polder), Overijssel, Noord-Brabant en Limburg. Zij verzorgt hier
de aanleg, het onderhoud en het beheer van de transport- en
distributieleidingen voor gas en elektriciteit. Het bedrijf telt
ruim 4400 medewerkers.
> Ingenieursbureau Civielbouw en ingenieursbureau Van de Lune & Rienksma gaan verder onder de naam Ingeni-
eursbureau voor bouwtechniek Goudstikker - De Vries Sneek
BV. Beide bureau’s uit respectievelijk Leeuwarden en Sneek
maakten sinds oktober 2008 al deel uit van de Goudstikker - De
Vries organisatie. De integratie van beide bureau’s is met de
naamswijziging voltooid.
> Thuiszorg Oosterlengte gaat een nieuw hoofdkantoor
bouwen in op industrieterrein Reiderland 1 in Winschoten. Het
kantoor biedt plek aan 80 werknemers. De huidige vestigingen
in Oude Pekela, Scheemda en Winschoten worden in verband
met de komst van het nieuwe hoofdkantoor gesloten. Het
gebouw moet eind 2010 gereed zijn.
> ECOstyle uit Appelscha, actief in de ontwikkeling en de pro-
ductie van ecologische tuinproducten, heeft haar Oostenrijkse
branchegenoot Florissa overgenomen. Florissa is de grootste
Oostenrijkse producent van potgrond en meststoffen met
marktaandeel in Duitsland en Oost-Europa. Door de overname
is de ECOstyle-groep actief in tien Europese landen.
> Vorm Martini uit Groningen is winnaar geworden van de
Noordelijke Creativiteitsprijs 2009. De prijs is ingesteld door
de Kamer van Koophandel Noord-Nederland en is bestemd
voor een ondernemer die op bijzondere wijze werkt aan een
sterkere band met de creatieve sector. Vorm Martini kreeg de
prijs omdat het zich heeft getransformeerd van een interieur-
bouwer naar een internationaal georiënteerde toonaange-
vende onderneming
op het gebied van
intern winkeldesign.
Volgens de jury
presenteert zij zich
door middel van de
vormgeving van haar
interieurs en produc-
ten niet alleen als
een sterk merk voor
haar zelf, maar ook
voor klanten.
– Geef uw bedrijfsnieuws door via [email protected] –
Op 13 maart 2009 vindt het symposium Geothermie Noord
Nederland plaats op de Hogeschool Van Hall Larenstein te
Leeuwarden. Het symposium wordt georganiseerd door De
Verkley Groep die betrokken is bij verschillende geothermi-
sche projecten. Geothermische energie is een van de duur-
zame energie bronnen die bij kan dragen aan de reductie van
de uitstoot van broeikasgassen. Gedurende de middag zullen
specialisten op de verschillende gebieden dieper ingaan op
vragen als: Wat zijn de voordelen van geothermie en waar
kan het worden toegepast? Hoeveel energie kunnen geo-
thermische putten leveren? Wat zijn de kosten en wat zijn de
risico’s? Het programma duurt van 13.00 tot 20.00 uur.
Ga voor nadere informatie en aanmelding naar
www.geothermienoordnederland.nl
Op 25 februari 2009 organiseert MKB Emmen de bijeenkomst:
“Kredietmogelijkheden voor het MKB in crisistijd”
Tijdens de bijeenkomst geeft Loek Hermans, voorzitter van
MKB Nederland, zijn visie op de huidige kredietcrisis en de
gevolgen voor het midden- en klein bedrijf. Ook een drietal
grote landelijke banken (ING/ABN AMRO en de RABOBANK)
vertellen over de (on)mogelijkheden van het verkrijgen van
een krediet in deze crisistijd. Tijdens een paneldiscussie zullen
de sprekers vragen van de ondernemers uit de zaal beant-
woorden. De zaal is open om 19.00 uur, het programma duurt
van 19.30 uur tot 21.45 uur. Aanmelden kan via
7
Ontwikkeling is van alle tijden. Ontwikkeling is niet automatisch
een kwestie van meer-meer-meer, maar meestal een poging tot
beter, of in ieder geval anders, om jezelf aan nieuwe situaties
aan te passen. Daarom zou ruimtelijke ordening beter ruim-
telijke ontwikkeling kunnen heten. Dan geeft je aan waar het
feitelijk om gaat. Laat de mensen de ruimte ontwikkelen en
laat de ruimte de natuur ontwikkelen. En echte spanning hoeft
er tussen ecologie en economie niet te zijn. Want in Drenthe
is er natuur dankzij en ondanks menselijk ingrijpen. Dat is zo
ontstaan toen er nog geen ruimtelijke ordening of provinciaal
omgevingsbeleid was.
Alfred Welink,
voorzitter VNO-NCW Drenthe
Ruimte is een betrekkelijk begrip. Voor Nederlandse begrip-
pen is er in Drenthe nog ruimte genoeg, terwijl een Canadees
het hier propvol zou vinden. Feit is dat we in Nederland de
ruimtelijke ordening tot een hogere kunst hebben verheven. Of
geformuleerd in provinciaal jargon: “Omgevingsbeleid; centraal
wat moet, decentraal wat kan”.
Over ongeveer een jaar moet er in Drenthe een nieuwe omge-
vingsbeleid worden vastgesteld. Hierin staat dan wat wel en niet
mag, en als het wel mag waar dan precies en in welke vorm.
Uiteindelijk wordt van elke millimeter in Drenthe de status en de
mogelijkheden beschreven, als het niet het Rijk of de provincie
wordt gedaan dan wel door de gemeente. Dit suggereert een
bepaalde mate van voorspelbaarheid van dynamiek, zowel op
ecologisch als economisch vlak. Dit terwijl juist de overeenkomst
tussen ecologie en economie is dat het een dynamiek heeft die
beperkt voorspelbaar is.
Een belangrijke onderstroom in Drenthe is sterk gericht op
behoud. Men wil het liefst de huidige status quo conserveren.
Gelukkig dacht men daar vroeger anders over, anders hadden
we nu nog in plaggenhutten gewoond. Het huidige Drenthe
is vooral gevormd in de eerste helft van de twintigste eeuw,
maar ook de naoorlogse industriële ontwikkeling heeft Drenthe
gemaakt tot wat het nu is. Drenthe van 250 jaar geleden is op
de sporen van de turfwinning na nauwelijks herkenbaar. Laat
staan dat de hunebedbouwers, feitelijk de eerste bewoners van
Drenthe, dit gebied zouden herkennen.
Co
luM
n
Geneuzel in de drentse ruimte
Drenthe kiest
DRE052-02_BRO_Drenthe_kiest_4-0_A4_v40_CG.indd 1 12/8/08 11:32:11 AM
8 NoordNieuws februari 2009
Het is één van de wetmatigheid in de
voedingindustrie: december is een top-
maand. En dat was - crisis of niet - ook
afgelopen december het geval. In elk
geval bij Van de Leur Banketspecialitei-
ten BV. Algemeen directeur Robert van
de Leur: ‘In de periode van september
tot en met december leveren we altijd
veel voor de feestdagen. Dat was in
2008 niet anders. Afgelopen januari was
het koopgedrag, met name in Neder-
land en België, wat terughoudender.
Of dat door de crisis komt? Dat kan ik
moeilijk zeggen. Januari is altijd al een
lastige maand omdat mensen dan aan
de lijn gaan.’
Van de Leur ontwikkelt, produceert en
verkoopt kwalitatief hoogwaardige
banketspecialiteiten waaronder vlaaibo-
dems, vlaaien, petits fours en quiches.
Deze producten worden verkocht aan
voornamelijk professionele afnemers
zoals bakkerijen en horecaondernemers
in binnen- en buitenland. Het bedrijf telt
negentig werknemers en is gevestigd in
Bolsward. Daarnaast is er een verkoop-
kantoor in Aken.
Volgens de algemeen directeur heeft niet
alleen zijn eigen bedrijf weinig last van
de crisis, ook andere ondernemingen in
de voedingsindustrie draaien gewoon
door. ‘Ik heb veel contact met collega’s.
In het algemeen gaan de zaken goed.’
Paul Visschedijk, algemeen directeur CSK
Food Enrichment, is één van die andere
ondernemingen in de voeding. Zijn be-
drijf, dat ingrediënten zoals stremsel en
kleurstoffen aan met name zuivelbedrij-
ven levert, merkt nauwelijks effecten van
de crisis. Ook Minne Dijkstra, algemeen
directeur Koopmans Koninklijke Meelfa-
brieken BV, is positief. ‘We leveren aan
bakkerijen en meelverwerkende indus-
trie. Dat gaat gewoon door. Normaal
heeft een basisindustrie als de onze niet
als eerste te duchten van een crisis. Men-
sen blijven brood eten.’
Wél verwacht Dijkstra dat de vraag zal
verschuiven. ‘Ik denk dat alleen bedrijven
in het luxere voedingssegment iets van
de crisis kunnen merken omdat mensen
misschien voor iets eenvoudigers kiezen.
Niet elke dag een gebakje.’ Visschedijk
van CSK Food Enrichment: ‘We leveren
onder andere aan de sector waar kaas
gemaakt wordt. Daar is nu minder vraag
naar ingrediënten voor duurdere kaas.
Maar de vraag naar ingrediënten voor
goedkopere kaas is juist gestegen. Want
als mensen het idee hebben dat ze niet
zoveel geld aan voeding moeten uitge-
ven, dan stappen ze van luxe broodbeleg
als worst over op kaas.’
Maar ook al blijven mensen kaas en
brood eten, toch heeft de crisis wel één
duidelijk negatief effect: debiteuren la-
ten facturen langer liggen. ‘Het gebeurt
hier en daar dat klanten later betalen.
Alex van [email protected]
De voedingsindustrie is van oudsher sterk vertegenwoordigd in
de provincie Fryslân. In hoeverre heeft deze sector last van de
economische crisis? Mensen blijven immers eten en drinken.
‘niet elke dag een gebakje’Friese voedingsindustrie heeft van crisis weinig te duchten
9pr
AK
tIjK
Daarom zitten we er nu meer bovenop.
Dat helpt,’ zegt Minne Dijkstra van Koop-
mans, een familiebedrijf met zo’n 120
medewerkers.
‘In Nederland betalen afnemers later. De
betalingstermijnen zijn de laatste maan-
den ongeveer verdubbeld,’ bevestigt
Visschedijk van CSK Food Enrichment.
De onderneming, met hoofdkantoor in
Leeuwarden, telt 130 werknemers. ‘Om-
dat het voor bedrijven steeds moeilijker
wordt om geld te lenen, probeert men
meer geld uit de leveranciers te halen.
We proberen de rentekosten daarvan
zoveel mogelijk in de prijzen door te
berekenen. Ook is er nu een scherper
debiteurenbeheer.’
Bij de export is er volgens Visschedijk nog
een extra probleem: de inflatie van de
plaatselijke munt. CSK Food Enrichment
exporteert naar onder andere Honga-
rije, Oekraïne en Polen en daar is de
munteenheid behoorlijk gedevalueerd.
Zo is de Hryvnia in de Oekraïne in twee
maanden 40 procent in waarde gedaald.
Gevolg is dat de omzet van CSK Food
Enrichment in deze landen sterk is terug-
gelopen.
En dan is er nog een effect, legt Vissche-
dijk uit. ‘Het is het voor de afnemers in
deze landen moeilijk geworden om geld
te lenen bij de bank. Omdat ze behoefte
hebben aan cashflow proberen ze je
later te betalen. En naarmate ze je later
betalen, krijg je nog meer problemen
met inflatie.’ Gelukkig is het probleem
inmiddels opgelost. ‘We leveren nu
pas nadat betaald is. Ook eisen we dat
afnemers een deel van hun oude schuld
betalen, voordat we leveren. Dat heeft
effect. Ik merk dat men nu bereid is snel-
ler te betalen.’
De directeur van CSK Food Enrichment
ziet de toekomst dan ook redelijk zon-
nig in. Hoewel het niet te voorspellen
is hoe de economie zich de komende
tijd ontwikkelt, verwacht hij geen grote
effecten voor zijn eigen bedrijf. ‘Wij
hebben veel afnemers in het midden- en
kleinbedrijf en dat past zich vaak snel
aan een nieuwe situatie aan. Dat bleek
ook wel tijdens een recente bijeenkomst
van de Friese exportclub, waar ik voorzit-
ter van ben. Er heerste daar een groot
optimisme. Als mensen als gevolg van de
crisis hun consumptiepatroon verande-
ren, hebben multinationals moeite om
daarop in te spelen. Maar het mkb weet
de nieuwe kansen te benutten door
bijvoorbeeld nieuwe producten op de
markt zetten.’
Minne Dijkstra van Koopmans is iets
voorzichtiger. Wanneer de crisis door-
zet, zo geeft hij aan, zal dit uiteindelijk
ten koste gaan van de koopkracht van
consumenten. ‘Er zou nog wel eens forse
tik kunnen komen. Grotere supermark-
ten kunnen er dan voor kiezen de prijzen
te verlagen om zo klanten binnen te
houden. Dit kan dan ten koste gaan van
de winst van de bedrijven in de voedings-
industrie. Of dat kan leiden tot ontslagen
bij Koopmans? Ik sluit niks uit, maar ik
verwacht dat we ons personeel meer
dan nodig hebben als de volumes op peil
blijven.’
En hoe zit het bij Van de Leur Banketspe-
cialiteiten? Kan de directeur ontslagen of
andere ernstige gevolgen van de econo-
mische crisis uitsluiten? Van de Leur: ‘We
zijn niet zo bezorgd. Want in het verle-
den is gebleken dat de gevolgen van een
economische crisis op de voedingssector
veel kleiner zijn dan bijvoorbeeld op de
bouw of de transportsector. In bouw en
transport valt de vraag met 40 procent
terug, maar mensen gaat echt niet 40
procent minder eten. Bovendien valt de
vraag bij ons niet uit maar verschuift: in
plaats van luxe gebakjes koopt men nu
lekkere en betaalbare vlaaien. Bij Van de
Leur blijven we vlaaiend enthousiast in
het leven staan.’ <
10 NoordNieuws februari 2009 Daan [email protected]
Hoewel Lambert Zwiers de afgelopen
dertig jaar in Limburg doorbracht, bevin-
den zijn roots zich in Noord-Nederland.
Hij werd in 1953 geboren in het Drentse
Borger en ging, na het doorlopen van
de HBS in Emmen, sociale geografie stu-
deren in Groningen. ‘Ik heb nog college
gehad van Willem Frederik Hermans, die
destijds verbonden was aan de faculteit.
Waar de fysische geografie zich vooral
bezighoudt met de kennis van onze
aarde, de fysieke delen daarvan, draait
het bij de sociale geografie om de mens
en zijn handelen. Je bestudeert verschil-
len tussen regio’s met een sociaal-eco-
nomische invalshoek. Waarom gaat het
in de ene regio economisch zoveel beter
dan in de andere regio? Als je de verschil-
len tussen de regio´s kent, kun je daar
ook beleid op maken.’
Na het afronden van zijn studie ver-
trok Zwiers naar Limburg. Het was een
verhuizing uit praktische overwegingen:
de arbeidsmarkt bood op dat moment
weinig kansen. In Limburg kon hij aan de
slag bij de Kamer van Koophandel. ‘Daar
waar het werk is, daar ga je naartoe. Het
had ook de Randstad of
Zeeland kunnen zijn. Ik
kende Limburg totaal
niet, maar het leek mij
juist wel leuk om naar
een gebied te gaan waar
je bij nul kunt beginnen. Ik ging er toen
nog vanuit dat ik na een paar jaar weer
naar een ander deel van het land zou
verhuizen, maar het beviel ons zo goed
dat het er heel lang niet van is gekomen.
Al met al heeft het bijna dertig jaar
geduurd.´
Lambert Zwiers werkte vijf jaar bij de
Kamer van Koophandel, maar maakte de
overstap naar de Limburgse Werkgevers
Vereniging (LWV) vanuit de behoefte
dichter bij de praktijk van de onderne-
mer te staan en meer concrete invloed
uit te oefenen op de regionale econo-
mie. ´Ik heb altijd geprobeerd om zoveel
mogelijk met resultaten bezig te zijn. Je
probeert je inbreng te leveren op basis
van gewenste output. Waar willen we
staan? Op welke delen willen we het ver-
schil maken? In overheidskringen vervalt
men vaak in abstracte formuleringen. De
doelen die daar worden geformuleerd
zijn vaak zo globaal dat je jaren vooruit
kunt zonder dat je erop afgerekend kunt
worden.´
Je werkte bijna 25 jaar voor LWV, waar-
van de laatste veertien jaar als algemeen
secretaris. Wat zijn de belangrijkste resul-
taten die je daar geboekt hebt?
´Wat er met kop en schouders bovenuit
steekt is onze lobby voor de Noord-Zuid
verbinding, de zogenaamde ruggen-
graat voor Limburg, de A73. Je moet
bij dit werk altijd uitkijken dat je niet
de successen naar je toe
trekt, want alles gebeurt
in samenwerking met
anderen. Maar bij de
A73 hebben we een heel
actieve rol vervuld. Zo
zijn we met een colonne vrachtauto’s
naar het gebouw van de Tweede Kamer
getrokken en hebben we geld opgehaald
bij onze eigen leden om duidelijk te
maken dat we er niet alleen over wilden
praten, maar dat we er ook zelf wat voor
over hadden. Ik ben ervan overtuigd dat
dit uiteindelijk ook het verschil heeft
gemaakt.’
De onderwerpen waar Zwiers zich in
Limburg mee bezig hield, kennen sterke
raakvlakken met actuele thema’s in
Noord-Nederland, zoals de kwaliteit van
bedrijventerreinen en de arbeidsmarkt.
‘In Limburg hebben we hebben een
aparte organisatie opgetuigd, met als
doel om de kwaliteit van bedrijventerrei-
nen in Limburg te verhogen. De parkma-
nagers die bij deze BV werken, zetten
in dialoog met de bedrijven projecten
op die tot kwaliteitsverbetering van de
terreinen moeten leiden. Het kan daarbij
gaan om allerlei collectieve zaken: de be-
veiliging van een terrein, de groenvoor-
ziening, de ontsluiting, de aanwezigheid
van glasvezel. Met dergelijke concrete
activiteiten kun je als organisatie een
heel directe vorm van belangenbeharti-
ging organiseren, die tot een duidelijke
meerwaarde leidt. Ik ben ook trots op
Banenrijk Limburg, een project dat als
doel heeft om goed opgeleide mensen
te interesseren voor de kansen die er in
Limburg zijn. Vaak hebben mensen het
beeld dat het in Limburg goed vakantie
of carnaval vieren is, maar voor werk
moet je er niet zijn. Die kansen zijn er
echter wel degelijk, alleen de arbeids-
markt is niet transparant, dus mensen
zien ze niet. Mensen trekken weg terwijl
dat lang niet altijd nodig is. Daarnaast
wil je graag mensen van buiten je regio
halen, of mensen terughalen die weg-
gegaan zijn. Die kun je laten zien dat er
niet alleen mooie banen zijn, maar ook
prachtige mogelijkheden om te wonen
en te leven. Hier hebben we een aparte
Ver
enIG
InG
Sinds 1 januari 2009 is Lambert Zwiers algemeen secretaris van
VNO-NCW Noord. Na 15 jaar het gezicht te zijn geweest van
de Limburgse Werkgevers Vereniging bevindt hij zich nu in een
heel ander deel van Nederland. Maar ondanks de afstand zijn
er genoeg raakvlakken.
Lambert Zwiers: Retour Noord-Nederland
“Ik krijg de kans me te verdiepen in zaken
‘Daar waar het werk is, daar ga je
naartoe’
1111
joint venture voor opgezet en die loopt
hartstikke goed.’
De problematiek in het zuiden lijkt niet
heel veel te verschillen van het noorden.
Ben je van plan je manier van werken
ook bij VNO-NCW Noord toe te passen?
‘Ja. Ik heb hele goede ervaringen met het
samenwerken met de marksector zelf.
Kijken naar de problemen die er spelen,
welke initiatieven kunnen we nemen
en welke marktpartijen zijn geïnteres-
seerd om hier een rol bij te spelen. Met
beperkte middelen kun je dan heel snel
hele goede dingen tot stand brengen.
Dat zou ik hier ook graag willen bevor-
deren. Als je naar de arbeidsmarkt kijkt,
is het opleiden van mensen een kwali-
teit van Noord-Nederland. Veel mensen
verlaten na hun opleiding de regio weer.
De uitdaging is de mensen te verleiden
om hier te blijven. Daarom moeten we
goed laten zien welke kansen er zijn.
Recruiting Noord is wat dat betreft een
initiatief dat verder uitgebouwd kan
worden. Studenten moeten zo vroeg mo-
gelijk een link krijgen met de Noordelijke
bedrijven.´
Welke doelstellingen heb je voor ogen?
´Ik ervaar dat VNO-NCW Noord een
uitstekende reputatie geniet. Dat is
natuurlijk bijzonder plezierig: waar ik
ook kom wordt met grote sympathie en
respect over de organisatie gesproken.
Het is een organisatie waar men graag
mee samenwerkt. Op
dit moment doen we als
VNO-NCW Noord heel veel
zelf. Het is fantastisch wat
hier allemaal door relatief
weinig mensen wordt
opgezet, maar het brengt
wel bepaalde risico’s met
zich mee. Ik wil graag wat meer focus
aanbrengen in onze activiteiten, zowel in
bijeenkomsten als in onze belangenbe-
hartiging. Daarnaast stel ik mij voor dat
we wat meer kleinschalige activiteiten
zouden kunnen doen, zodat er meer
mogelijkheden komen voor individuele
leden om zelf inbreng te leveren: zelf
meedenken, zaken inbrengen en verdie-
pen en daar in kleinschalige setting met
collega’s over praten. Onze succesvolle
ontbijtbijeenkomsten duiden er op dat
daar behoefte aan is, en ik denk dat we
dat nog wel verder kunnen uitbouwen.’
die ik nog helemaal niet kende”
Na 30 jaar Limburg terug naar Noord-
Nederland. Voelt dat vertrouwd, of als
een hele nieuwe ervaring?
‘Qua mentaliteit is het hier vertrouwd.
Nieuw is wat hier economisch allemaal
speelt. Ik was mij niet voldoende bewust
van het belang van de pieken op het
gebied van energie,
watertechnologie en
sensortechnologie, waar
we hier trots op kun-
nen zijn. Dat is meteen
een uitdaging voor het
noorden, om de rest van
Nederland en ook West-
Europa te doordringen van wat er hier
allemaal gebeurt. Voor mij is het fantas-
tisch om hier kennis van te nemen maar
natuurlijk ook proberen een bijdrage te
leveren om dat verder te brengen. Ook
dossiers als de Waddenzee of de havens
blijken een hele boeiende problematiek
met zich mee te brengen. Ik krijg nu de
kans om mij te verdiepen in zaken die ik
nog helemaal niet kende.’ <
‘Ik ervaar dat VNO-NCW Noord een uitstekende reputatie geniet’
12 NoordNieuws februari 2009 Lambert [email protected]
Het TOP-project zorgt al
jarenlang voor een directe
link tussen VNO-NCW Noord
en de noordelijke Tweede-
Kamerleden. Dankzij deze
goede Haagse contacten kon
op 4 februari kennis gemaakt
worden met Frank Heems-
kerk, staatssecretaris van
Economische Zaken.
VNO-NCW Noord kent al vele jaren het
TOP-project waarbij (bestuurs)leden
van de vereniging gekoppeld worden
aan noordelijke Kamerleden. Zo vormt
Bert van der Haar een koppel met PvdA
Tweede-Kamerlid Agnes Wolbert. Zij
regelde voor de kersverse voorzitter
van VNO-NCW Noord en de nieuwe
algemeen secretaris Lambert Zwiers een
kennismakingsbezoek met staatssecreta-
ris Frank Heemskerk. De delegatie werd
gecompleteerd door bestuurslid Eelco
Koehoorn en Henk Postma, public affairs
officer van het Samenwerkingsverband
Noord-Nederland.
Het kennismakingsgesprek werd benut
om een aantal actuele onderwerpen aan
te snijden. Zo is nadrukkelijk stilgestaan
bij de gevolgen van de kredietcrisis en
de klachten die ondernemers via het
meldpuntkredietcrisis.nl naar voren
hebben gebracht. Ook is gesproken
over de noodzaak om de grote energie-
projecten in Noord-Nederland veilig te
stellen. Hoewel energie primair in de
portefeuille van minister Van der Hoeven
van Economische Zaken zit, toonde de
staatssecretaris zich zeer geïnteresseerd.
Vooral de voortgang van de vergun-
ningsprocedures voor de respectievelijke
nieuwe NUON en RWE-centrale worden
op de voet gevolgd.
Een ander geuit punt van zorg is de
voortdurende onzekerheid over open-
stelling van het Waddenfonds voor
economische projecten. De Tweede
Kamer heeft zich via een motie van Joop
Atsma uitdrukkelijk uitgesproken voor
openstelling van de 3de tenderroute in
juni voor bedrijven. Maar er is nog steeds
geen zekerheid dat er ook daadwerke-
lijke projecten door bedrijven kunnen
worden ingediend. Met Frank Heemskerk
is afgesproken dat op ambtelijk niveau
het overleg met het primair verantwoor-
delijk ministerie van VROM zal worden
geïntensiveerd. VNO-NCW Noord zal
waar nodig haar contacten benutten
om ook via de Tweede Kamer de zaak
opnieuw onder de aandacht te brengen
van de minister van VROM en de Euro-
pese Unie. Brussel ziet toe op ongeoor-
loofde staatssteun en moet uiteindelijk
groen licht geven voor openstelling van
het Waddenfonds voor projecten uit de
marktsector.
Tenslotte werd kort stil gestaan bij het
nieuwe instrument dat ondernemers ter
beschikking staat om vernieuwingspro-
jecten in de binnenstad of op bedrij-
venterreinen mogelijk te maken. De BIZ
(Business Investment Zone) stelt een on-
dernemerscollectiviteit in de gelegenheid
om bij voldoende draagvlak onder de
eigen leden collectieve financiering voor
vernieuwingsprojecten op te leggen.
Het bezoek kan zonder meer als geslaagd
worden betiteld omdat de voortgang van
belangrijke noordelijke projecten onder
de aandacht van de staatssecretaris is
gebracht. Bovendien is de weg geëffend
voor soepele toekomstige contacten. <
haagse bronnenKennismaking met staatssecretaris Heemskerk
vlnr: Henk Postma, Lambert Zwiers, Bert van der Haar, Frank Heemskerk, Agnes Wolbert en
Eelco Koehoorn
Ver
enIG
InG
13Henk Heek [email protected]
Voor de directeur groot
aandeelhouder (DGA) is het
gebruikelijk om maandelijks
een bepaald bedrag aan sa-
laris door zijn BV uit te laten
keren. De vraag die elke DGA
zich zou moeten stellen is: bij
welk salaris heb ik een opti-
male situatie.
In de praktijk komt het veelvuldig voor
dat het salaris van de DGA is vastgesteld
op een bedrag tussen de € 40.000,- en
€ 60.000,-. Maar de vraag dient altijd
gesteld te worden of de hoogte van
het salaris zorgvuldig is vastgesteld. Het
arbeidsvoorwaardenpakket van de DGA
wordt ingegeven door de financiële
ruimte bij de BV, de fiscale randvoor-
waarden en de wijze waarop men de
fiscale optimalisatie wil nastreven. Een
uitgangspunt voor het optimum kan zijn
dat over de top van het inkomen maxi-
maal 42% inkomstenbelasting is verschul-
digd. Daarmee wordt immers 10% aan
inkomstenbelasting op het toptarief van
52% bespaard.
Voor het bereiken van het optimum spe-
len pensioen, dividend, auto van de zaak,
levensloop en de privé uitgaven een rol.
Salarisaanpassingen dienen zakelijk te
zijn en de gebruikelijke loonregeling is
een factor. Dat wil zeggen dat het salaris
van een DGA in beginsel is vastgesteld op
€ 40.000,--
Het gevolg van een “laag” DGA loon is
dat de pensioenaanspraken op dat loon
zijn afgestemd. Bij een bruto jaarsalaris
van bijvoorbeeld € 50.000,- in combinatie
met eigen beheer, mag over een pensi-
oengrondslag van € 31.855,-- pensioen-
aanspraken worden opgebouwd. Door
te kiezen voor een eigen bijdrage voor
de reeds bestaande secundaire arbeids-
voorwaarden als de pensioenregeling, de
auto van de zaak en de levenslooprege-
ling, verplaatsen we de kosten van de BV
naar de salarisstrook van de DGA.
Als geschoven wordt in de financiering
van arbeidsvoorwaarden van de BV naar
privé is het uitgangspunt dat het netto-
loon onderaan de streep niet te veel mag
afwijken van de oorspronkelijke situatie.
Pensioen en levensloop bieden de moge-
lijkheid om belastingheffing voorlopig
uit te stellen. De uitkeringen zijn immers
belast.
Wanneer het salaris van de DGA in stap-
pen wordt aangepast naar € 73.000,-,
verlagen de eigen bijdragen voor deze
regelingen de heffingsgrondslag voor
de heffing inkomstenbelasting. Het
top tarief Inkomstenbelasting zal dan
42% bedragen. Door het hogere salaris
van de DGA doet zich nu de volgende
verbetering voor. Het bedrag waarover
pensioen mag worden opgebouwd stijgt
met 72% van € 31.855,- naar € 54.855,-.
De gevolgen voor de opbouw van het
Ouderdomspensioen en Partnerpensioen
zijn als volgt:
Een substantieel beter pensioen is het
logische gevolg van het gestegen bruto
jaarsalaris. Of dit betere pensioen in
eigen beheer moet worden gehouden of
dat verzekeren (het buiten de risicosfeer
van de onderneming brengen) de beste
oplossing is, betreft een andere discus-
sie. Het totaalbeeld geeft een voldaan
gevoel. Vanuit de zorgplicht dient de
financieel adviseur u hierover te informe-
ren. Het DGA salaris is maatwerk.
Aan de andere kant moeten we ook de
periode na pensionering in het oog hou-
den. Waarom het hoogste tarief inkom-
stenbelasting betalen als dat voorkomen
kan worden. Ook hier kan een optimum
nagestreefd worden. Voorkomen moet
worden dat het belastbaar inkomen in de
hoogste heffingsschijf van 52% terecht-
komt.
Inkomensaanvullingen na pensionering
kunnen beter gedaan worden door ont-
trekkingen uit vermogen (box 3). Dus
maximeer uw pensioenopbouw aan uw
persoonlijke situatie en heb oog voor uw
fiscale aftrekposten. De praktijk leert dat
in het persoonlijke advies winst te beha-
len is. Het DGA salaris heeft vaak niet de
volle aandacht van de betrokkenen. De
huidige marktomstandigheden geeft de
DGA voldoende stof tot nadenken of hij
het optimum zal bereiken. <
OUD NIEUW
Salaris € 50.000,-- € 73.000,--
Pensioengrondslag € 31.855,-- € 54.855,-- + 72%
Jaarlijkse opbouw Ouderdomspensioen € 637,10* € 1.097,10*1 + 72%
Aanspraak Partnerpensioen 70% € 445,97 € 767,97 + 72%
Op basis van 40 dienstjaren
Ouderdomspensioen € 25.484,-- € 43.884,--
Partnerpensioen € 17.838,80 € 30.718,80
Netto salaris € 2.550,-- € 2.600,--
1 Opbouw 2% van de pensioengrondslag
Het optimale DGA salaris!
stof tot nadenken
prA
KtI
jK
14 NoordNieuws februari 2009 Foto:Guggenheim Museum BilbaoAkke [email protected]
AC
tuA
lIte
It
De komst van het centrum voor duurzame
ontwikkelingen op de grens van IJssel-
meer en Waddenzee komt stapje voor
stapje dichterbij. Begin februari nodigde
de gelijknamige stichting architecten uit
de hele wereld uit om het World Sustai-
nability Centre (WSC) vorm te geven. Het
totale prijzengeld voor de uitwerking van
het schetsontwerp bedraagt 30.000 euro.
Dat het ambitieniveau hoog is, blijkt wel
uit de woorden van CvK John Jorritsma in
zijn nieuwsjaarrede: ‘Wij gaan voor een
Bilbao aan de Afsluitdijk.’ Hiermee trok
hij een vergelijking met het spraakmaken-
de Guggenheim Museum dat de Baskische
stad op de wereldkaart zette en zorgde
voor een forse economische impuls.
expositiesDie impuls kan ook uitgaan van het
duurzaamheidscentrum zoals de initiatief-
nemers dat voor ogen hebben. Hun WSC
wordt een eyecatcher en publiekstrekker
op een plek waar land en water, mens en
natuur elkaar ontmoeten. Maar vooral
ook een toonbeeld van hoe je duurzame
ontwikkeling stimuleert en een gezicht
geeft. ‘Het kennis en publiekscentrum
wordt een plek waar duurzame oplos-
singen voor water-, klimaat- en energie-
vraagstukken worden verzameld en voor
een breed publiek toegankelijk gemaakt.
We denken aan een combinatie van
een vaste en wisselende expositie. Een
vaste over onze strijd tegen het water,
onder meer verbeeld in de Afsluitdijk,
het unieke karakter van het wad en zijn
bewoners, maar bijvoorbeeld ook over
duurzame visserij en landbouwmetho-
den.’
‘Met de wisselende expositie gaan we in
op een actueel vraagstuk waar studenten
en promovendi gedurende de expositie
aan werken. Denk aan het vinden van
oplossingen voor de plastic soep in de
Stille Oceaan. Of dichter bij huis, het
doen van onderzoek naar de toepassing
van Blue Energy op de grens van Wad
en IJsselmeer. Zo zijn er tal van klimaat-,
milieu-, energievraagstukken die om in-
novatieve, duurzame oplossingen vragen.
Daar willen we ons op richten en laten
zien wat er mogelijk is.’
onderzoek op locatieHet is niet de bedoeling dat er op locatie
onderzoek wordt gedaan. ‘Nee, dat
gebeurt op de meest geëigende plekken.
Binnen de muren van universiteiten, ho-
gescholen, kennisinstellingen en bedrijf-
slabs waarmee we online in verbinding
staan. Je moet het centrum zien als een
fryske fiersichten
Dat de realisatie van het duurzaamheidscentrum voortvarend wordt opgepakt
en alle steun van de overheid krijgt, komt ook doordat het project uitstekend
past binnen het programma Fryske Fiersichten. Fryske Fiersichten staat voor tal
van in 2006, door de provincie Fryslân, georganiseerde brainstormsessies waarin
professionals en overige geïnteresseerden hun ideeën konden spuien over het
Fryslân van de toekomst. De meest aansprekende ideeën werden genoteerd en
gebundeld met de toezegging dat de provincie de projecten zal stimuleren en
waar mogelijk faciliteren. Een thema dat op veel bijval (40 projectvoorstellen)
kon rekenen was het beter benutten van de Afsluitdijk. De ontwikkeling van het
duurzaamheidscentrum valt hier onder. Voor meer informatie, zie
www.fryskefiersichten.nl.
Twijfels kent Henk Kroes niet. Als voorzitter van het stichtings-
bestuur Duurzaamheidscentrum ziet hij de contouren van
het duurzaamheidsicoon al voor zich. ‘Het wordt een spraak-
makend gebouw en attractie van internationale allure. Een
etalage van praktische oplossingen voor hedendaagse milieu-,
energie- en klimaatvraagstukken.’
henk Kroes: “nieuw centrum geeft duurzaamheid een gezicht”Fryslân gaat voor Guggenheim aan de Afsluitdijk
15
etalage waar vraagstukken samenkomen
en duurzame oplossingen een gezicht
krijgen.’
Om die functie wereldwijd op de kaart te
zetten, gaat het WSC ook internationale
conferenties, seminars en masterclasses
organiseren. ‘Het centrum wordt een
fysiek en virtueel ontmoetingspunt voor
iedereen die zich met genoemde thema’s
bezighoudt’, aldus Kroes die in het cen-
trum ook een restaurant en, als het even
kan, een hotel wil onderbrengen.
haalbaarAan de haalbaarheid van het initiatief
twijfelt de voormalige Elfstedenvoorzit-
ter niet. Althans, mits er aan een belang-
rijke voorwaarde wordt voldaan. ‘De
exploitatie van het centrum kunnen we,
met de te verwachten 250.000 bezoekers
en de interesse van een aantal gere-
nommeerde participanten, zeker rond
krijgen. Belangrijk is wel dat het gebouw
zelf niet op de exploitatie drukt.’
Daarvoor wordt een beroep gedaan op
Europese, landelijk en regionale fondsen,
het Rijk en de Provincie Fryslân. Aan laat-
ste zal het niet liggen, verwacht Kroes
die aangeeft dat het initiatief naadloos
aansluit bij de Friese ambities om hét
Nederlands centrum voor duurzame ont-
wikkeling te worden. ‘De provincie zet
sterk in op duurzaamheid. Voorbeelden
zijn het stimuleren van energiezuiniger
wonen en het gebruik van hernieuwbare
brandstoffen als zonne-, water- en wind-
energie. Doelstelling is ook dat al het
verkeer in 2020 op alternatieve brand-
stoffen rijdt. Verder profileert Friesland
zich, niet zonder succes, als een aantrek-
kelijke vestigingsplek voor bedrijven en
kennisinstellingen die zich met water,
energie en duurzame ontwikkeling
bezighouden. Een nichemarkt met veel
potentie.’
Deze bedrijven en kenniscentra kunnen
het duurzaamheidscentrum gebruiken
en ondersteunen, meent de voorzitter.
‘Bedrijven en instellingen hebben belang
bij de aanwezigheid en internationale
uitstraling van het expositie- en kennis-
centrum. Daar kunnen ze van profiteren
en, ook financieel, hun steentje aan
bijdragen.’
henk Kroes: “nieuw centrum geeft duurzaamheid een gezicht”Fryslân gaat voor Guggenheim aan de Afsluitdijk
ImpulsOver de werkgelegenheid die het project
oplevert kan en wil Kroes geen uitspraak
doen. ‘Daarvoor is het te vroeg, maar het
spreekt voor zich dat het zowel direct als
indirect werk oplevert en de mogelijk-
heid biedt om innovatieve bedrijven en
high potentials deze kant op te halen en
te binden.’ Kroes weet zich gesterkt door
de komst van Gorilla Media Group naar
Leeuwarden, de deelname van het Carte-
sius Instituut en de interesse en steun van
Wetsus, TU Delft en enkele innovatieve
bedrijven.
In het voordeel van het initiatief spreekt
ook dat de Afsluitdijk vanaf 2011 op
de schop gaat. De vier (overgebleven)
consortia die een projectplan bij Rijks-
waterstaat hebben ingediend, hebben
het duurzaamheidscentrum – in wat
voor vorm ook – in hun projectvoorstel
opgenomen. ‘Daar hoor je ons niet
over klagen,’ zegt Kroes die aanvult
dat er nog niet voor een vaste locatie is
gekozen. ‘Breezanddijk, op de kop van
de Afsluitdijk bij Zurich of daar ergens
tussen in? We laten dat, ook bij de uit-
geschreven prijsvraag, in het midden. Of
wellicht wordt het een drijvend centrum?
Kan ook nog.’
Alles overziend lijkt er geen geschikter
moment te komen om het Guggenheim
aan de Afsluitdijk van de grond te krij-
gen. De aandacht voor duurzaamheid,
energie en milieu is groot. De provincie
heeft de nodige ambities in die richting.
De afsluitdijk gaat op de schop. Kennisin-
stellingen en innovatieve bedrijven kun-
nen een herkenbaar expositie-, congres-
en ontmoetingscentrum met wereldwijde
uitstraling goed gebruiken. Bovendien
past het initiatief in de Noordelijke ont-
wikkeling van Energy Valley. <
projectvoorstellen Afsluitdijk
Door onder andere de klimaatveran-
dering en te verwachten zeespiegel-
stijging moet de Afsluitdijk worden
versterkt. Het ministerie van Verkeer
en Waterstaat wil de noodzakelijke
herinrichting aangrijpen om meer
met het de dijk te doen. Vier consor-
tia hebben hiervoor toekomstvisies
ingediend met de welklinkende
titels ‘Waddenwerken’, ‘Afsluitdijk
21ste eeuw’, ‘Monument in Balans’
en ‘Natuurlijk Afsluitdijk’. De uit-
werking van deze visies vindt u op
de website www.rws.nl/marktver-
kenningafsluitdijk. Opvallend is dat
het duurzaamheidscentrum in alle
visies een plek krijgt. Medio 2009
komt het kabinet met een stand-
punt over de herinrichting.
Henk Kroes
16 NoordNieuws februari 2009 Christel [email protected]
AC
tuA
lIte
It
Hoewel de gemeente zelf financieel
gezien nog weinig merkt van de wereld-
wijde kredietcrisis, zijn de gevolgen voor
een aantal bedrijven binnen de gemeen-
te wel voelbaar. Al laten de economische
situatie en vooruitzichten in Groningen
een genuanceerd beeld zien. Vooral de
energiesector en kleine kennisintensieve
bedrijven, spin-offs van de Hanzehoge-
school en de RuG, doen het relatief goed.
Wel lijken de mogelijkheden voor finan-
ciering van de doorgroei een zorgpunt
nu de banken terughoudend zijn met de
kredietverstrekking. Volgens Jaap Dijk-
stra, die naast Economische Zaken ook
Binnenstadsontwikkeling, Internationale
Handelsrelaties en Cultuur in porte-
feuille heeft, is het van groot belang om
te blijven investeren in (consumenten)
vertrouwen. ‘We willen vasthouden aan
de uitgesproken ambities en de stroom
investeringen op peil houden. Projecten
die gepland staan voor de komende
jaren worden waar mogelijk naar voren
getrokken om de investeringstroom te
kunnen voortzetten. Juist nu moeten
de kansen die zich voordoen met beide
handen worden aangegrepen.´
De stad Groningen kent een grote be-
drijvigheid, waaronder een groot aantal
overheidsgerelateerde organisaties en
bedrijven. Deze zijn minder gevoelig
voor de directe gevolgen en hebben naar
verwachting een dempend effect op de
kredietcrisis. Vooral de toeleveranciers
van industriële bedrijven in de regio, een
andere belangrijke tak van bedrijvig-
heid, zullen in toenemende mate met de
gevolgen van de crisis te maken krijgen.
Dijkstra onderkent het belang van het
vroegtijdig opvangen van deze gevolgen.
‘Noord-Nederland heeft in het verleden
meer dan eens te maken gehad met ver-
gelijkbare crises. Uit de crisis van de jaren
tachtig kan de les worden getrokken dat
samenwerking van levensbelang is. Dat
hebben we toen als regio goed gedaan
waardoor we er momenteel economisch
gezien veel beter voor staan. Het is nu
zaak om samen met ondernemers te
kijken hoe de gevolgen het beste kunnen
worden bestreden.´
‘Kop d´r veur!’ en ‘Samen
harder trappen bij economi-
sche tegenwind’ zo luidt het
motto van Jaap Dijkstra, wet-
houder Economische Zaken in
de gemeente Groningen. Een
motto dat zeker in tijden van
crisis van toepassing is.
Met de kop in de windLokaal bestuur en de internationale crisis
17
Acties waarmee de gemeente Groningen
de gevolgen van de kredietcrisis probeert
tegen te gaan zijn:
1. Naar voren halen van eigen op stapel
staande investeringen. Naast de eigen
investeringen wordt ook gekeken naar
de mogelijkheden om de investeringen
in de woningbouw te versnellen en
deelname van bedrijven aan duur-
zaamheidsprojecten te stimuleren;
2. Goede voorlichting en het transparan-
ter maken van subsidiemogelijkheden
voor het midden- en klein bedrijf.
Juist in deze periode moet een mkb-
ondernemer worden gemotiveerd om
gebruik te maken van verschillende
subsidieprogramma’s.
3. Het intensiveren van het overleg met
ondernemers o.a. via het bestaande
overleg met de verschillende be-
drijventerreinverenigingen. En het
instellen van een ondernemerspanel
om een scherper beeld te krijgen van
de problemen waar de ondernemers
tegenaan lopen;
4. Het monitoren van actuele ontwik-
kelingen in het regionale bedrijfsleven
samen met de provincie Groningen het
MKB Noord, VNO-NCW Noord, FNV,
CNV.
5. Het op elkaar afstemmen van de
dienstverlening aan individuele onder-
nemers in samenwerking met de Be-
lastingdienst, Kamer van Koophandel,
UWV/CWI en VNO-NCW Noord.
6. Het verbreden van de mogelijkheden
van micro-krediet voor het kleinbedrijf
in de stad Groningen.
7. Het terugbrengen van de betalingster-
mijn van de facturen van leveranciers
naar 21 dagen, met ingang van 1
maart (mede op verzoek van VNO-
NCW Noord).
De gemeente Groningen heeft een
aantal grote infrastructurele projecten
op stapel staan, zoals de Regiotram, het
Groninger Forum, Meerstad en de Zui-
delijke ringweg. Volgens Dijkstra wil het
stadsbestuur tempo gaan maken op deze
dossiers: ‘Uiteraard kunnen de wettelijke
procedures die voor deze projecten gel-
den niet opzij worden gezet.’
Het maken van langetermijnplannen
is lastig omdat onduidelijk is hoe lang
de crisis zal duren. Dit bemoeilijkt het
opstellen van het nieuwe Economisch
Business Plan (EBP) waarin de stad aan-
geeft waar zij zich de komende jaren in
economisch perspectief op zal richten.
Op korte termijn zal in elk geval de
planontwikkeling voor de binnenstad
naar voren worden gehaald. Hiermee
is voorlopig een investering gemoeid
van één miljoen euro. Daarnaast wordt
bedrijven de mogelijkheid geboden om
via collectieve inkoop van energie en
een energiescan inzichtelijk te krijgen
waar op de energierekening besparin-
gen kunnen worden gerealiseerd. Ook
gaat Dijkstra samen met Hans Gerritsen
(Gedeputeerde provincie Groningen) met
de directies van banken om tafel om een
‘normale’ kredietverstrekking te bevor-
deren.
Jaap Dijkstra benadrukt het belang van
intensief contact met ondernemersorga-
nisaties. ´We proberen in overleg met de
lokale ondernemersverenigingen te kij-
ken of door middel van collegiale in- en
uitleen van personeel, tijdelijke uitval te
voorkomen is. In Groningen zijn er naast
de bedrijven die worden getroffen door
de crisis ook bedrijven die groeien. Het is
goed mogelijk dat medewerkers tijdelijk
bij die groeiende bedrijven onderge-
bracht worden. Dit is een goed voorbeeld
van samenwerking van het bedrijfsleven
in de regio.´
Samen harder trappen bij economische
tegenwind, zodat de gevolgen van de cri-
sis beperkt blijven, vormen de rode draad
in het beleid. Dijkstra: ‘deze samenwer-
king moet breed worden opgevat, niet
alleen tussen de ondernemers onderling,
maar ook juist tussen ondernemer en
overheid. Door elkaar goed te informe-
ren kan adequaat op problemen worden
ingesprongen. De conclusie is dus dat wij
als nuchtere noordelingen ons de kop
niet gek moeten laten maken door de
rest van het land en de wereld, maar juist
met elkaar: de kop d’r veur!’
foto
graf
ie J
ack
Tillm
anns
Wethouder Jaap Dijkstra (links) ondertekende op 15 januari een intentieverklaring, met Uwe
Jens Neumann, hoofdbestuurder van Hamburg@Work van de gemeente Hamburg, waarin
beide Hanzesteden verklaren intensief met elkaar te gaan samenwerken.
18 NoordNieuws februari 2009
noordermatch 2009: ondernemerskansen in hamburgTijdens Eurosonic/Noorderslag onder-
tekende Jaap Dijkstra samen met zijn
ambtgenoot uit Hamburg een letter of
intent om intensiever samen te werken.
Een samenwerking die naadloos past bij
Noordermatch dat gelijktijdig plaatsvond
in de Oosterpoort in Groningen.
Groningen is tijdens EuroSonic Noorder-
slag het middelpunt van de Europese
muziekindustrie. 34 nationaliteiten,
meer dan 30 podia, duizenden bezoekers
en geen hotelkamer meer te krijgen.
Het zijn de ideale omstandigheden om
creativiteit te koppelen aan ondernemer-
schap. Niet voor niets vond de derde
editie van Noordermatch plaats tijdens
de Eurosonic/Noorderslag Conference.
‘Noordermatch heeft als doel om beslis-
sers uit het reguliere bedrijfsleven op
strategisch niveau in contact te brengen
met beslissers uit de creatieve industrie’,
legt Ron Overbeek uit. Vanuit com-
municatieadviesbureau Statement is hij
mede-organisator van het evenement.
‘Aangezien export en subsidies dit jaar
centraal stonden, waren ook NordCon-
nect, SNN, Syntens, de Kamer van Koop-
handel, VNO-NCW Noord en de provin-
cies Groningen en Fryslân betrokken. Zij
waren ook aanwezig om toe te lichten
waar ondernemers terecht kunnen voor
subsidie en voor informatie en advies op
het gebied van export. Het blijkt dat er
in Noord-Nederland veel meer regelin-
gen en faciliteiten beschikbaar zijn, dan
ondernemers denken en weten.’
holland house hamburgNa een reeks succesvolle Nederlandse
matches, werd de blik in de derde editie
van Noordermatch verlegd naar het
buitenland. Daar liggen absoluut kansen,
zo blijkt uit een onderzoek van Marije
Kruis. Zij onderzocht de exportmoge-
lijkheden van noordelijke creativiteit
en interviewde daarvoor sleutelfiguren
uit Groningen, Hamburg, Talinn en Los
Angeles. Initiatiefnemer van het onder-
zoek - Renger Koning van Soundbase -
zoekt naar exportmogelijkheden van zijn
composities, met behulp van een ruimte
en een agent in Hamburg. Zijn droom
is een ‘Holland House’ in Hamburg, van
waaruit diverse noordelijke bedrijven en
creatieven kunnen opereren.
Hamburg kent onder andere een sterke
gamingindustrie. Achim Quinke van
(het publiek-private) Gamecity Ham-
burg schetste kort de contouren van
een economische factor in opkomst. Zijn
stadsgenoot Finn Seliger van Periscope
demonstreerde nieuwe software waar-
mee gamemuziek de acties van spelers
actief kan volgen. Inmiddels vindt een
uitwisseling plaats tussen studenten van
de Hanzehogeschool in de richting Game
Design & Development en Gamecity. Met
de ondertekening van de intentieverkla-
ring tussen de Hanzesteden Hamburg en
Groningen moeten dergelijke vormen
van samenwerking vaker plaats gaan
vinden.
speedmatchingHet belangrijkste onderdeel van Noorder-
match was het Speedmatch programma
waarbij de deelnemers in achttallen in
gesprek gingen. Binnen een uur werden
tientallen nieuwe ideeën geboren, con-
tacten gelegd en kaartjes uitgewisseld.
‘Een uur bleek te kort om alle creatieve
ideeën op tafel te krijgen en iedereen te
laten matchen’, concludeert Overbeek.
‘Daarom hebben we onlangs op www.
kvknetwerk.nl de groep Noordermatch
geopend. Geïnteresseerde ondernemers
kunnen lid worden van deze groep, con-
tacten leggen en reageren op discussies
en oproepen. Zie voor meer achtergrond-
informatie: www.noordermatch.nl.’ <
Noordermatch is een initiatief
van Stichting Noorderslag, Buma
Cultuur, Statement communicatie-
adviesbureau, iMediate en
theFactor.e. Het evenement kwam
mede tot stand dankzij subsidies
van NordConnect, gemeente
Groningen, provincie Groningen,
provincie Fryslân en dankzij de on-
dersteuning van VNO-NCW Noord.
foto
graf
ie J
ack
Tillm
anns
Thijs Helfrich van theFactor.e (links) vertelt presentator Ron Overbeek de plannen voor Game-
ship Leeuwarden, een utramoderne gamestudio, die samen met diverse partijen in de Friese
hoofdstad gerealiseerd zal worden.
19o
pIn
IeAlex van [email protected]
Goed nieuws in slechte tijden. Dat is de boodschap van Jouke
van Dijk. Volgens de hoogleraar regionale arbeidsmarktanalyse
aan de Rijksuniversiteit Groningen heeft het Noorden relatief
weinig te duchten van de economische crisis.
‘Breek je een been, dan moet je direct
naar het ziekenhuis. Maar wil je een
nieuwe auto, dan kan je de aanschaf uit-
stellen.’ Dat zegt hoogleraar Jouke van
Dijk. Hij bedoelt ermee dat de zorgsector
redelijk conjunctuurongevoelig is. En
juist in het Noorden is deze sector sterk
vertegenwoordig. ‘Daarbij moet je niet
alleen denken aan bekende instellingen
zoals het UMCG. De meeste werkgele-
genheid zit in verpleeghuizen, thuiszorg
et cetera.’
Ook andere sectoren die in Noord-
Nederland voor veel werkgelegenheid
zorgen, hebben niet zoveel te duchten
van de crisis. Hij doelt daarbij met name
op het onderwijs. Maar ook de land- en
tuinbouw en de bedrijven die daarvan
afhankelijk zijn, zullen niet zo hard wor-
den getroffen door de malaise. ‘Mensen
blijven eten en drinken. Bij FrieslandCam-
pina zoeken ze zelfs mensen.’
De grootste klappen vallen in Nederland
in de industrie en bedrijven die luxegoe-
deren maken – sectoren die vooral in het
Zuiden vertegenwoordigd zijn. Als voor-
beeld noemt Van Dijk autofabrikanten
en hun toeleveranciers in Noord-Brabant.
‘Zoals ik al zei, kan je de aankoop van
een nieuwe auto uitstellen. Hetzelfde
geldt voor veel van de consumentenelek-
tronica die Philips produceert.’
Maar hoe zit het dan met de zakelijke
dienstverlening? In deze sector, die in
Leeuwarden en Groningen sterk aanwe-
zig is, vallen veel ontslagen. Zo maakte
bank-verzekeraar ING onlangs bekend
dat 2.700 banen worden geschrapt.
‘Ik denk dat ontslagen vooral vallen in
het hogere segment van de zakelijke
dienstverlening, zoals afdelingen die zich
bezighouden met bedrijfsfusies. Daar
houden de kantoren in het Noorden zich
nauwelijks mee bezig.’
Ook de gevolgen in de bouwsector zul-
len in het Noorden minder groot zijn
dan in de rest van het land, denkt Van
Dijk. Het feit dat Jorritsma Bouw Noord
het vertrek uit Groningen heeft aange-
kondigd en Heijmans in Assen en BAM
Woningbouw in Groningen tientallen
banen schrappen, wil nog niet zeggen
dat er sprake is van een massale crisis.
‘Jorritsma, Heijmans en BAM zijn vooral
gespecialiseerd in nieuwbouw. Tegelij-
kertijd is het nog steeds moeilijk om een
aannemer te vinden als je je badkamer
wilt laten verbouwen en kunnen over-
heden wegen versneld laten aanleggen.
Er zijn in het Noorden ook nog steeds
vacatures in de bouw.’
Dat laatste geldt zeker niet voor de
transportsector. Volgens een recent
artikel in het Dagblad van het Noorden
dreigt dit jaar een verlies van duizend
banen bij noordelijke transportbedrijven.
‘Transport is inderdaad heel conjunctuur-
gevoelig. Maar een verlies van duizend
banen valt wel mee als je het afzet tegen
de ongeveer 600.000 banen die er in
totaal zijn in Noord-Nederland.’
Kortom, de crisis valt hier mee. Van Dijk
ziet zelfs positieve kanten. ‘De meeste
crises duren zo’n twee jaar. Bedrijven
zouden daarom nu al moeten inspelen
op de periode erna. Want de arbeids-
markt wordt hier, net als in de rest van
het land, krap. En door de vergrijzing
zullen we over tien tot vijftien jaar alle
arbeidskrachten hard nodig hebben.
Daarom mijn advies: blijf mensen scholen
die ontslagen worden en voorkom voor-
tijdig schoolverlaten.’ <
de klappen vallen elders Economie Noord-Nederland draait gewoon door
20 NoordNieuws februari 2009 John Dollenkamp, [email protected]
Verdeling van verantwoorde-
lijkheid is een onderwerp dat
AWVN al enige jaren appre-
cieert en dat in goede aarde
viel in cao-seizoen 2008.
Concreet is deze gedachte
vaak vertaald in een emplo-
yabilitybudget voor de werk-
nemer, die daarmee aan zijn
eigen inzetbaarheid kan wer-
ken. Dit blijkt uit de evaluatie
van het cao-seizoen 2008.
In het algemeen zien we dat er in de
arbeidsverhoudingen langzamerhand iets
veranderd is, vooral in de dienstverle-
nende sector. De gemiddelde werknemer
verricht zijn taken zelfstandig, minder
meetbaar, minder volgens vaste patronen
en derhalve met minder sturing. Kan-
toorpersoneel werkt thuis en onderweg,
en is niet meer vanzelfsprekend elke dag
op de zaak. Die verschuiving heeft ook
het management in beweging gezet. De
leidinggevende fungeert nauwelijks meer
als controlerend instrument en medewer-
kers verwachten van hem of haar vooral
dat hun carrière wordt gefaciliteerd.
Deze veranderde relatie levert interes-
sante perspectieven op voor het arbeids-
voorwaardenoverleg. Dit kwam ook aan
de orde tijdens het onlangs gehouden
AWVN Arbeidsvoorwaardencongres ‘Aan
de wind zeilen’. Op dit congres bleek
dat we natuurlijk niet om de huidige
economische ontwikkelingen heen kun-
nen, maar het moet ons niet beletten om
daarnaast vooruit te kijken. De verschui-
vende verantwoordelijkheid kan namelijk
nog beter dan nu het geval is terugko-
men in de afspraken tussen partijen.
AWVN zoekt samen met werkgevers naar
een nieuw evenwicht in de arbeidsrela-
tie. Wij willen de ontwikkeling naar meer
eigen verantwoordelijkheid voor werk-
nemers in goede banen leiden en verder
nieuwe balans verschuivende verantwoordelijkheid
prA
KtI
jK
Werkgeversvereniging AWVN
verleent diensten rond onder meer
arbeidsvoorwaarden (cao’s), functie-
waardering, arbeidsrecht, belonings-
systemen, competentiemanagement
en sociale innovatie. AWVN werkt
nauw samen met VNO-NCW. Het
hoofdkantoor is gevestigd in Den
Haag. AWVN heeft vestigingen in
Haarlem, Barendrecht, Apeldoorn,
Roermond en Groningen. Meer
informatie: www.awvn.nl of neem
contact op met de AWVN-werk-
geverslijn, 070 850 86 05.
gestalte geven, onder het motto: weder-
kerig perspectiefmanagement. Dat is ook
de titel van een recente publicatie over
verschuiving in arbeidsverhoudingen.
Deze term benadrukt het gezamenlijk
belang dat beide partijen hebben. Aan
ons allen nu de schone taak om in 2009
vorm te geven aan een nieuwe balans. <
21Foto: Koos Boertjens (www.beeldsite.nl)
De Eemshaven en het Havengebied Delfzijl zijn sterk in ontwik-
keling. De gevestigde bedrijven en nog te vestigen bedrijven
kunnen ondanks de kredietcrisis moeilijk voldoende en ge-
kwalificeerd personeel vinden. Het Seaports Experience Center
moet hier verandering in brengen
Naar verwachting zal het vinden van
voldoende en geschikt personeel in de
toekomst steeds moeilijker worden in
de Eemshaven en Havengebied Delfzijl.
Leerlingen/studenten en werkzoekenden
zijn nog te vaak onbekend met het ge-
bied. De beeldvorming over het gebied
komt niet overeen met de werkelijkheid.
Het Seaports Experience Center (SEC)
gaat deze knelpunten aanpakken. Het
SEC krijgt op het terrein van Informatie,
Onderwijs en Arbeidsmarkt een coör-
dinerende rol voor het Havengebied
Delfzijl en de Eemshaven (Eemsdelta).
Het SEC heeft als doelstellingen:
> Het promoten van de Eemshaven en
Havengebied Delfzijl in de breedste
zin des woord – imago vergroten;
> Kennis vergroten en informatie ver-
strekken over de Eemshaven en het
Havengebied Delfzijl;
> Bevorderen van de instroom – onder-
steuning bij beroepskeuze – van leer-
lingen / studenten / werkzoekenden
naar beroepen in de Eemshaven en
het Havengebied Delfzijl – het betreft
zowel technisch als niet technisch
personeel.
Voor en door bedrijvenHet SEC gaat diensten leveren op het ge-
bied van een drietal functies: Informatie,
Onderwijs en Arbeid. Vraag en aanbod
worden bij elkaar gebracht.
Het SEC coördineert en voert uit. Hier-
voor zijn en worden diensten/producten
ontwikkeld. Bestaande diensten of nog
te ontwikkelen diensten van partners
worden ingezet om invulling te geven
aan de vraag. Het SEC is onder meer op
zoek naar bijvoorbeeld: excursiebedrijven
voor rondleidingen, leer-werkbedrijven,
stage- en afstudeerplaatsen, sponsors
voor de expositie en op te leiden leer-
meesters.
wordt u een partner van het seC?De Noordelijke Regieraad Bouw, VNO-
NCW Noord, MKB-Noord en de Kamer
van Koophandel nodigen u uit voor een
informatiebijeenkomst over het SEC. Tij-
dens deze bijeenkomst, wordt u geïnfor-
meerd over het SEC, de diensten die het
SEC gaat leveren en de mogelijkheden
voor u als bedrijf om partner te worden
van het SEC.
Samen met u willen wij invulling geven
aan de doelstellingen van het SEC en van
het SEC een succes maken!
De informatiebijeenkomst wordt gehou-
den op donderdag 5 maart vanaf 16.00
uur. Voor meer informatie en uw aanmel-
ding kunt u terecht op:
www.seaportsexperiencecenter.nl
Het SEC is een initiatief van: Groningen
Seaports, Noordelijke Regieraad Bouw,
Hanzehogeschool Groningen, ISD
Noordoost/Werkplein Eemsdelta en de
Provincie Groningen. <
seaports experience Center Ervaar en beleef het havengebied Delfzijl en de Eemshaven
prA
KtI
jK
Vraag en aanbod komen bij elkaar
22 NoordNieuws februari 2009 Jan-Willem Lobeek & Laurens van der [email protected]
opI
nIe
Werelderfgoed worden is een natio-
nale aangelegenheid. De Nederlandse
staat draagt in overleg met deskundige
organisaties een bijzonder gebied of
bouwwerk voor. Ook wordt het draag-
vlak onderzocht en zomogelijk versterkt.
Dat is een proces van jaren. De overheid
draagt die kosten. De plaatsing op de
lijst, in een toelatingsronde die jaarlijks
in juni of juli plaatsvindt, kost geen geld.
Nederland betaalt als “lidstaat”van de
UNESCO jaarlijks een contributie op basis
van ons Nationaal Product en die wordt
niet beïnvloed door het wel of niet
binnen de grenzen hebben van Werel-
derfgoedmonumenten. De Nederlandse
Werelderfgoedmonumenten zijn het
Woudagemaal bij Lemmer, het voormali-
ge eiland Schokland in de Noordoostpol-
der, het Rietveld-Schröderhuis in Utrecht,
de Beemsterpolder, de Stelling van
Amsterdam en de Molens bij Kinderdijk.
In al deze gevallen is het de overheid die
het jarenlange proces van de voordracht
heeft geleid en betaald.
Beperkingen?Krijgen we er dan misschien op een an-
dere manier last van? Dit is een vraag die
over de hele wereld wordt gesteld. Ook
in de discussies over de Waddenzee was
de vraag jarenlang in allerlei varianten
te horen. Terecht hebben ondernemers
en plaatselijke overheden zich afge-
vraagd of de status van Werelderfgoed
een nieuw serie beperkingen met zich
mee brengt. Het antwoord is “nee”,
omdat UNESCO pas tot plaatsing op de
lijst overgaat als de bescherming van het
monument in de nationale wetgeving is
geregeld. UNESCO kan dus niets extra’s
opleggen.
Het is te begrijpen dat ondernemers zich
afvragen hoe een en ander in de praktijk
uitwerkt. Als je een rondgang over het
internet maakt naar de ervaringen elders
met de Werelderfgoedstatus stuit je soms
op een verschijnsel dat “kleuring” van
een Werelderfgoedsite is te noemen. Het
is een neiging, soms vanuit het gebied
maar soms vanuit de omgeving, om de
eigenschappen te versterken waarop
het gebied als Werelderfgoed bekend is
geworden. Dat kan een geleidelijk ont-
staan image zijn, maar het kan ook een
bewuste keuze zijn.
Anton pieckEen voorbeeld van dit laatste is Rauma,
een handelsstadje aan de kust van Fin-
land, met pittoreske houten huizen. Van-
wege zijn schoonheid was het in de eer-
ste helft van de vorige eeuw een geliefd
vakantieoord onder de Finnen. Maar
toen het in de jaren ‘80 op de Werelderf-
goedlijst kwam, begonnen toeristen uit
de hele wereld het te bezoeken, Duitsers,
Japanners, Amerikanen. Ondernemers
begonnen hierop in te spelen door hun
bezittingen nóg pitttoresker te maken:
sommigen maakten hun verbouwingen
uit de zestiger jaren ongedaan en vervin-
gen de grote glazen winkelpuien door de
kleinere traditionele ramen. Er kwamen
ook steeds meer giftshops en minder
gewone winkels. Ze maakten er, kortom,
hier en daar een Anton Pieck-landschap
van. ´Een historische falsificatie´, aldus
een onderzoekster. Je kunt je afvragen of
alle bewoners wel zo gelukkig met deze
“ontwikkeling” waren.
De kwestie van de mogelijke kleuring van
een Werelderfgoedmonument brengt
ons op een belangrijk punt. Om de status
van Werelderfgoed op lange termijn zo
goed mogelijk te benutten is het essenti-
eel dat zoveel mogelijk spelers zich in dit
Werelderfgoed herkennen en gezamen-
lijk naar buiten treden. Dat geldt voor
bewoners, opinieleiders, kleine en grote
ondernemers, plaatselijke en regionale
overheden, regionale media, etcetera.
Dat gaat niet vanzelf want een natuurge-
bied of een historisch stadscentrum heeft
meerder identiteiten tegelijk. Er spelen
verschillende, soms strijdige belangen.
In het Engelse taalgebied gebruikt men
hiervoor de fraaie term contested lands-
cape. Dit is gemakkelijk voor te stellen:
waar de een wil zeilen, wil de ander
vissen; waar iemand een ongerept woud
wil, wil iemand anders een snelweg. De
ene keer is dit gemakkelijker te hanteren
of te combineren dan de andere keer.
Voor de Waddenregio moet een geza-
menlijke visie haalbaar zijn, met respec-
tering van de diversiteit.
wat levert het op?Het levert op wat je er van maakt. UNES-
CO brengt geen zak met geld mee. De
overheden zullen wellicht een plaquette
aan de kust plaatsen met het Werelderf-
goedlogo en dat van UNESCO erop. Er
komen een paar VIPS uit Den Haag en
een van de UNESCO uit Parijs, een paar
toespraken, mogelijk een fanfare en een
tafel met wat drankjes, en dan is het stil.
En dan? Kort door de bocht is het ant-
woord: “Als je dan pas die vraag stelt
ben je nogal laat”. Want het gouden
moment om munt te slaan uit het publi-
citeitsoffensief dat UNESCO elk jaar bij
de nieuwe toelatingsronde ontketent, is
voorbij. Organisaties over de hele wereld
ontvangen de lijst van nieuwe toelatin-
gen. Zij geven dit naar eigen inzicht door
naar hun achterban en hun lezers. Dat
komt bij de media neer op: hoe dichter-
bij, hoe meer aandacht. De Nederlandse
en Duitse media zullen zich dus op de
Wadden storten. Maar ook in Japan
loopt men naar de computer om eens te
zien wat dat eigenlijk is, die “Wadden-
sea”, en wat je er kunt beleven. Wat voor
taal spreken ze daar eigenlijk, hoe ver is
het van Amsterdam, hoe duur is het om
er te komen en te verblijven, hoe com-
bineer ik het met ander Werelderfgoed,
wat voor zaken zijn daar te doen? De
verstokte Werelderfgoedreizigers die op
de fascinerende site www.worldheritage-
site.org tegen elkaar opbieden hoeveel
monumenten zij al hebben bezocht,
zullen onmiddellijk dit gebied op hun
wensenlijstje zetten.
Op dat moment moet er, idealiter, een
meertalige overkoepelende website over
de Wadden zijn die inhaakt op de te
verwachten vragen. Samenwerking is dus
geboden! Ook de websites van toeristi-
sche diensten, van horeca en andere on-
In juni van dit jaar valt het besluit of de Nederlandse en Duitse
Waddenzee wordt toegelaten tot de Werelderfgoedlijst. Wat
betekent dat voor de bewoners en vooral voor de onderne-
mers in het gebied. Of, om het in ondernemerstaal te zeggen:
Wat kost dat en wat levert het op?
wadden werelderfgoed: goed voor ondernemers
23
dernemers moeten voorbereid zijn: wie
dan naast in het Nederlands minimaal
in het Engels gebruiksvriendelijk op het
internet te vinden is, bijvoorbeeld met
bed-and–breakfast inclusief een boot-
tocht en een bezoek aan de overkant
zodat je de Wadden echt kunt beleven,
kan het druk krijgen.
Heel wat van die bezoekers en zakenrela-
ties, ook de relaties van bijvoorbeeld een
meubelfabrikant, willen een streek-eigen
presentje mee voor het thuisfront. Dus
voor streekgerechten, ambachtelijke
producten, muziekopnames en andere
cultuuruitingen neemt de markt toe.
wadden werelderfgoed: goed voor ondernemers
Een speciaal logo dat ook terugkomt in
bovengenoemde centrale website zou
het nog mooier maken (het officiële
Werelderfgoedlogo is voorbehouden
aan educatief en ceremonieel gebruik).
Het ligt er dus maar aan hoe je die status
“uitmelkt”, zoals een journalist eens zei
toen hij de succesvolle vermarkting van
het Mexicaanse historische stad Campe-
che beschreef nadat die Werelderfgoed
was geworden.
Merkwaardig genoeg zijn er over dit
proces van toenemende aandacht en
handelsmogelijkheden weinig harde
cijfers. Een nulmeting om de beginsitu-
atie vast te leggen, wat voor de hand
ligt voor wie een marketingcampagne
start, wordt zelden of nooit gedaan.
Het eerder genoemde Campeche in
Mexico is een uitzondering. Het werd in
1999 Werelderfgoed. Volgens nationale
statistieken is het aantal bezoeken aan
Campeche tussen 1999 en 2004 met 39 %
gestegen.
In Europa is het aantal bezoekers van
Werelderfgoedlocaties tussen 1970 en
1991 met 100 procent gestegen. In een
ander onderzoek is gesteld, dat monu-
menten die al bekend zijn aanvankelijk
geen stijging van het aantal bezoekers
kennen na verkrijging van de Werelderf-
goedstatus, maar dat dat voor minder
bekende monumenten en natuurgebie-
den wel het geval is.
BelevingIn alle gevallen neemt de bekendheid
toe en dat is niet alleen gunstig voor het
toerisme, maar ook voor het woon- en
leefklimaat in het gebied. Wat ook is
gesignaleerd, is dat Werelderfgoedtoe-
risten over het algemeen de wat rijkere
toeristen zijn, die iets langer willen
blijven en een gevarieerder pakket aan
“beleving” wensen. Het zijn mensen die
open staan voor verantwoord toerisme
of ecotoerisme, een groeiende trend dus
een groeiende markt. Werelderfgoed-
toerisme houdt bovendien alle seizoenen
aan.
Een grondig rapport van de Scottish Na-
tural Heritage zette het in 2007 nog eens
op een rijtje: Het vermogen om fondsen
aan te trekken voor een brede reeks
toepassingen neemt toe; het is een sti-
mulans voor bewustmaking en onderwijs;
het versterkt het toeristisch imago; het
vergroot de mogelijkheden voor lokale
producten en diensten. Kortom, de stel-
ling uit 2003 van de Britse onderzoeker
Martin Hollands is nog onverminderd van
kracht: veel Werelderfgoederen heb-
ben een nog onontgonnen economisch
potentieel. <
24 NoordNieuws februari 2009 Daan [email protected]
Voordat Ferd Crone burgemeester werd
van Leeuwarden zat hij ruim dertien jaar
in de Tweede Kamer namens de PvdA.
Daar was hij onder andere financieel
woordvoerder en hield hij zich bezig
met energie en milieubeleid. Hoewel de
burgemeester geacht wordt boven de
partijen te staan, komt de opgedane er-
varing met het politieke handwerk goed
van pas: ‘Veel van mijn opgebouwde
kennis kan ik inhoudelijk gezien ook
kwijt in deze functie. Je positie is anders
maar het achterliggende mechanisme is
inhoudelijk gezien vaak hetzelfde. De rol
van burgemeester, als boegbeeld van de
stad, dat is wel anders want als Kamerlid
ben je onderdeel van een politiek spel.
Daar sta je nu bestuurlijk meer boven.
Maar dat vind ik wel een verrijking van
mijn werk.’
Maar gaat het niet kriebelen als u de huidige ontwikkelingen ziet op uw oude portefeuille, zoals de kredietcrisis en vervreemding essent aandelen? ‘Ik heb nog veel contacten in Den Haag
en hoor ook nog wel eens wat. Maar ik
heb de knop gewoon omgedraaid en het
burgemeesterschap kent dusdanig veel
nieuwe uitdagingen... Daar heb ik meer
dan genoeg aan. Zeker ook gezien de
vele raakvlakken met onderwerpen waar
ik me in het verleden mee bezig heb
gehouden.’
In welk opzicht? ‘Leeuwarden, maar ook Friesland als
geheel, heeft ten opzichte van 25 jaar
geleden een enorme modernisering
doorgemaakt. Er heeft een verschuiving
plaatsgevonden van een overwegend
agrarische economie, met daaraan ge-
Hoe is het een jaar later met... Ferd Crone?
een jA
Ar
lAter
“de achterstand van de randstad op friesland wordt steeds groter”
koppeld de voedingsmiddelenindustrie,
richting dienstverlening en industrie. Dat
zie je heel sterk in Leeuwarden waar je
alleen al 15.000 arbeidsplaatsen hebt
in financiële en commerciële dienstver-
lening. Maar ook de agri-foodindustrie
heeft zichzelf enorm gemoderniseerd.
Bedrijven als FrieslandFoods en Koop-
mans Meel zijn wereldwijde exporteurs.
was dat ook uw beeld van leeuwar-den toen u in beeld kwam voor het burgemeesterschap?‘Nee, de economie van Leeuwarden
is veel dynamischer en actiever dan ik
oorspronkelijk dacht. Zeker het complex
van economie, scholing en onderzoek. In
de afgelopen decennia is er een enorme
groei geweest in het Hoger beroeps-
onderwijs en het MBO. In Leeuwarden
Ferd Crone werd ruim een jaar gele-
den benoemd tot burgemeester van
Leeuwarden. De transitie van dos-
siertijger naar boegbeeld van de stad
is hem goed bevallen. Zeker gezien
de dynamische economische omge-
ving die Crone aantrof.
25
zitten 25.000 tot 30.000 studenten. Je
ziet ook dat de hogescholen op steeds
meer niveau’s met elkaar samenwerken.
Op dit moment schiet de campus uit de
grond, wat de nieuwe basis voor samen-
werking zal worden. Daar zitten we als
stadsbestuur ook bovenop, om straks de
schaalvoordelen van de samenwerking
tussen die instellingen te incasseren. En
op de combinatie van moderne bedrij-
vigheid en onderwijsinstellingen zetten
we nu een kop met bijvoorbeeld Wetsus
en Cartesius. Dat is de transitie waar we
nu voor staan en die ook hoort bij de
moderne economie: het verbinden van
wetenschap, hoger onderwijs en het be-
drijfsleven. Daar zie ik de komende tien,
twintig jaar een hoop werkgelegenheid
ontstaan. Wetsus is een mooi voorbeeld.
Het is een samenwerkingsverband met
de universiteiten van Wageningen, Delft
en Enschede. Daardoor zitten er nu 40
promovendi in Leeuwarden. Dat levert
compleet nieuwe bedrijvigheid op.’
Crone moet niets hebben van de ge-
dachte dat Friesland kampt met een
economische achterstand. ‘Je hebt hier
bedrijven waar de randstad van afhan-
kelijk is, alleen al als je het hebt over de
financiële dienstverlening. Ik was laatst
op bezoek bij ING-Postbank, dat inmid-
dels uitsluitend ING heet, daar heb je een
paar duizend arbeidsplaatsen die hele-
maal niet verplaatst kunnen worden naar
Amsterdam. Sterker nog, in Amsterdam
bouwen ze activiteiten af die ze ver-
plaatsen naar Leeuwarden. De randstad
loopt feitelijk steeds meer achterstand
op ten opzichte van Friesland. Want in de
randstad is de arbeidsmarkt te krap, de
filedruk is te groot en het woonklimaat
is sterk verslechterd. Dus Friesland is de
place to be’
Zo wordt er vanuit den haag in de regel niet naar noord-nederland gekeken.‘Daarom zeg ik het ook zo. We hebben
nu even een dipje door de recessie. Maar
je zag tot een half jaar geleden dat ze
in de randstad de boel niet meer voor
elkaar kregen. Vandaar dat je een aantal
bedrijven zoals ING activiteiten zag
verplaatsen naar het noorden. Die trend
zal zich bij het herstel uit de economische
crisis ook weer voortzetten. Daarom is
scholing en onderwijs ook zo belangrijk,
omdat die arbeidsmarkt kwalitiatief mee
moet blijven groeien. Met de combinatie
van een goede arbeidsmarkt, een goed
woonklimaat en betere bereikbaarheid is
Friesland als geheel een zeer aantrekke-
lijk gebied. De perceptie dat het noorden
zo ver weg is van de randstad, dat klopt
niet. Ik rij in een uur vanuit Leeuwarden
naar Amsterdam.’
de bereikbaarheid van leeuwarden binnen friesland is op dit moment toch niet optimaal te noemen? ‘Dat is inderdaad iets waar we de ko-
mende tijd mee aan de slag gaan. We
gaan voor anderhalf miljard aan investe-
ringsprojecten doen in Leeuwarden. Dan
gaat het in de eerste plaats om de Haak
om Leeuwarden en het aanpakken van
de invalswegen. Dus enerzijds wordt het
doorgaande verkeer om de stad geleid
en anderzijds wordt de bereikbaarheid
van Leeuwarden vergroot. Het geld ligt
klaar, de plannen zijn getekend, dus dat
gaat nu echt gebeuren.’
Het afgelopen half jaar zag het College
van B&W van Leeuwarden twee wet-
houders vertrekken. Yvonne Bleize werd
directeur van het Cartesius Instituut en
Marga Waanders is burgemeester ge-
worden van Dongeradeel. Toch voorziet
Ferd Crone geen continuïteitsproblemen
met betrekking tot de op stapel staande
projecten. ‘Eigenlijk heeft de wisseling
toevallig plaatsgevonden op het beste
moment: de projecten zijn helemaal door
de voorbereidingsfases heen, de contrac-
ten zijn getekend en wel. De uitvoering
is een hele andere fase. Dus precies
tijdens de breuk tussen voorbereiding en
uitvoering komen de nieuwe mensen.
Overigens wisselt de wethouder verkeer
en vervoer niet, Gerrit Krol blijft gewoon
op zijn post. De continuïteit is gegaran-
deerd.’ <
26 NoordNieuws februari 2009
“Schade recessie in noordelijk verband beperken”In reactie op de CPB-prognose dat de Nederlandse economie in
2009 zal krimpen met 3,5%, heeft VNO-NCW Noord bepleit dat
noordelijke overheden hun uitgaven van consumptieve aard
bevriezen en juist investeringsuitgaven naar voren halen. De
CPB-cijfers doen het ergste vrezen voor Noord-Nederland. Hoe-
wel de economische structuur van Noord-Nederland, met veelal
kleinere familiebedrijven, ervoor kan zorgen dat de effecten
van de recessie hier minder zullen zijn dan elders, moet gewaakt
worden voor onderschatting. De cijfers van het CPB werpen de
schaduw van groeiende werkloosheid en een toename van fail-
lissementen vooruit. VNO-NCW Noord wil dat de relevante par-
tijen in Noord-Nederland zo snel mogelijk om tafel gaan zitten
om noordelijke maatregelen in verband met de recessie af te
stemmen. In verband met de concurrentiepositie van bedrijven
zal op nationaal niveau zo snel mogelijk een akkoord gesloten
moeten worden over loonmatiging en een stimuleringspakket
voor het bedrijfsleven. Het gaat wat VNO-NCW Noord betreft
onder meer om verruiming van de exportkredietgaranties en
van mogelijkheden tot vervroegde afschrijvingen en impulsen
voor (wegen)bouw en innovatie. Dit pakket vormt geen blij-
vende belasting voor de overheidsfinanciën.
Elektronisch facturerenStaatssecretaris De Jager van Financiën gaat de fiscale regels
voor elektronisch factureren sterk vereenvoudigen. In Europees
verband werd al gewerkt aan een impuls voor elektronisch
factureren, en met deze maatregelen loopt Nederland voorop.
VNO-NCW en MKB-Nederland hebben in een reactie aange-
geven dat veel geld wordt bespaard wanneer de factuurgege-
vens door een codering rechtstreeks tussen de administratieve
systemen van de leverancier en de afnemer uitgewisseld kunnen
worden, waardoor een handmatige verwerking overbodig is.
Ook hoeft de ondernemer niet langer aan de belastinginspec-
teur te melden welke vorm hij of zij gebruikt. Essentieel is dat
voor de omzetbelasting de elektronische en de papieren factuur
gelijk worden behandeld. De ondernemingsorganisaties pleiten
ook voor het stimuleren van grensoverschrijdend elektronisch
factureren. Daarvoor is een wijziging van de Europese regels
nodig.
Marktoriëntatiereis Finland De Kamer van Koophandel organiseert van 24 tot en met 29 mei
een handelsreis voor alle ondernemers die zich willen oriënteren
op de markt in Finland. Het land, ruim acht keer zo groot als
Nederland met 5,3 miljoen inwoners, kende de afgelopen jaren
een stabiele economische ontwikkeling. Finland ligt midden in
de best presterende Europese regio qua economische groei en
innovatie. Door de centrale ligging in Noord-Europa, de histo-
rische banden met Rusland en de Baltische Staten, een goed
opgeleide beroepsbevolking en veel kennisintensieve bedrijvig-
heid liggen er voor ondernemers in Noord-Nederland goede
marktkansen in Finland. Tijdens de marktoriëntatiereis kunnen
contacten gelegd worden in een nieuwe markt of bestaande
contacten verstevigd worden. De reis wordt uitgevoerd in het
kader van het nieuwe exportproject WiN!, een samenwerking
tussen de Kamer van Koophandel Noord-Nederland, Syntens,
Business Development Friesland, Dagin en het World Trade Cen-
ter. Zie voor meer informatie: www.kvk.nl/finland.
Ondergrondse opslag CO2
Bedrijven, kennisinstellingen en overheden in Noord-Nederland
willen vanaf 2013 op grote schaal CO2 afvangen en opslaan in
deze regio. Dit plan presenteerde Max van den Berg, Commis-
saris der Koninging van de provincie Groningen op 5 februari
namens de Noord-Nederlandse delegatie aan minister Van der
Hoeven (EZ) en minister Cramer (VROM). De delegatie bestond
uit de drie noordelijke provincies en de bedrijven RWE, Nuon,
Gasunie, Akzo Nobel en de NAM. In de komende jaren ontstaat
er een extra energievoorziening van circa 7.000 MegaWatt
in Noord-Nederland. Dat is genoeg voor alle huishoudens in
Nederland. De partijen in Noord-Nederland willen dat die ener-
gieproductie gepaard gaat met de afvang en het hergebruik of
de opslag van de CO2 die daarbij wordt geproduceerd. Daarmee
wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan het nationale kli-
maatbeleid. De Europese Unie heeft meer dan een miljard euro
beschikbaar gesteld voor een aantal proefprojecten voor op-
vang en opslag van CO2. Minister van der Hoeven (EZ) noemde
het een veelbelovende businesscase en prees het tempo. Ze
zegde toe dat het Kabinet zijn best zou doen voor Europese
financiering voor de projecten.
Bezem door middelenkastIn Drenthe is de inzameling van tenminste 6000 kilo aan overbo-
dige en ongewenste bestrijdingsmiddelen van start gegaan. Het
project ‘De bezem door de middelenkast’ is een initiatief van
WMD en de provincie Drenthe. Samen met de waterschappen
en Vitens willen zij de overbodige en verboden middelen in de
bestrijdingsmiddelenkasten terugdringen. In totaal hebben 370
bedrijven aangeven graag hun kast te willen laten controleren.
AC
tuA
lIteIten
(advertentie)
Al sinds 1871 een gastvrij huis in hartje Stad.Slapen op steenworpafstand van de Martinitoren.
Martini Hotel Groningen
27
Alarmbellen rinkelen Meldpunt Kredietcrisis
Via www.meldpuntkredietcrisis.nl brengt
VNO-NCW Noord in kaart wat de con-
crete gevolgen zijn van de kredietcrisis
voor ondernemers. Op basis van tiental-
len reacties zijn de eerste acties onder-
nomen.
Op 7 januari heeft VNO-NCW Noord de
website www.meldpuntkredietcrisis.nl
gelanceerd. Via deze website kunnen on-
dernemers aangeven op welke manieren
zij geraakt worden door de internationa-
le kredietcrisis. Achterliggende gedachte
van het meldpunt is dat in de publieke
opinie veelal wordt gesproken over de
gevolgen van de kredietcrisis op basis van
vermoedens en emoties, maar zelden op
basis van concrete gevallen. Via het meld-
punt kredietcrisis worden de problemen
geïnventariseerd aan de hand waarvan
onder andere overleg kan worden ge-
voerd met de diverse overheden.
Sinds de opening van het meldpunt zijn
een kleine vijftig reacties binnengeko-
men, waarvan driekwart uit Noord-Ne-
derland en een kwart uit overig Neder-
land. Dit aantal is exclusief de reacties
van ondernemers uit het werkgebied van
VNO-NCW Midden, die via het meldpunt
naar een aparte site geleid worden. Qua
sectoren waarin de ondernemers actief
zijn is de spreiding groot. Het varieert
van tussenhandel, woningmarkt, glas-
tuinbouw, industrie, bouw tot en met
detailhandel, zakelijke dienstverlening
en transport.
De meldingen die gedaan worden kun-
nen grofweg worden ingedeeld in twee
categorieën. Enerzijds wordt veelvuldig
aangegeven dat het moeilijker is ge-
worden om krediet verstrekt te krijgen.
Daarbij stellen de ondernemers onder an-
dere vast dat kredietverstrekkers geneigd
zijn risico’s te mijden en de voorwaarden
waaronder krediet verstrekt wordt veel
scherper zijn dan voorheen. Anderzijds
hebben veel bedrijven te kampen met
een terugval aan orders. Dit hangt onder
andere samen met het in de ijskast zet-
ten van projecten door andere partijen
in de keten en het uitstellen van grotere
uitgaven door consumenten. In een aan-
tal gevallen leidt de terugval van orders
tot tijdelijk overtallig personeel.
BetalingstermijnenNaar aanleiding van de meldingen dat
bedrijven problemen krijgen met hun
liquiditeit, heeft VNO-NCW Noord de
noordelijke gemeente- en provinciebe-
sturen opgeroepen hun betalingster-
mijnen te bekorten. Menig ondernemer
heeft te maken met overheidsorganen
die de wettelijke betalingstermijn van
30 dagen overschrijden. Daarom is een
oproep gedaan aan de noordelijke
overheden om te inventariseren welke
betalingstermijnen binnen hun organisa-
tie gangbaar zijn. Hierbij is de bestuur-
ders gevraagd deze termijnen zoveel
mogelijk te bekorten. Inmiddels hebben
Hoogezand-Sappemeer, Kollumerland,
Leeuwarden, Menadumadeel, Groningen
en Meppel toegezegd dat zij hun beta-
lingstermijn zullen bekorten. VNO-NCW
Noord heeft goede hoop dat op korte
termijn meer overheden zullen volgen.
VNO-NCW Noord zit regelmatig met
lokale en provinciale overheden om tafel,
waarbij telkens benadrukt wordt dat de
overheid als opdrachtgever blijft inves-
teren. Zo zal gekeken moeten worden
of projecten naar voren kunnen worden
gehaald.
Zoals op pagina 4 te lezen valt, wordt
landelijk door VNO-NCW hard gewerkt
voor maatregelen ter ondersteuning van
ondernemers. VNO-NCW Noord gebruikt
de signalen via www.meldpuntkrediet-
crisis.nl om de landelijke lobby te voeden
met (geanonimiseerde) voorbeelden uit
de praktijk.
Op basis van de binnengekomen mel-
dingen zal VNO-NCW Noord in april een
ledenbijeenkomst organiseren. Tijdens
deze bijeenkomst zullen onderwerpen als
kredietverlening en werktijdverkorting
aan bod komen. Ook zal een indruk wor-
den gegeven van de projecten die door
overheden naar voren worden gehaald
met het oog op de crisis. De bijeenkomst
zal tijdig worden aangekondigd via de
diverse kanalen van de vereniging. <
In deze rubriek houden we u op de hoogte van de activiteiten van Vno-nCw noord.
Vn
o-n
Cw
no
or
d In
AC
tIe
28 NoordNieuws februari 2009 Christel [email protected]
Ver
enIG
InG
Recruiting Noord wordt dit jaar voor de
derde keer op rij georganiseerd. Op 18
maart wordt tijdens dé carrièrebeurs van
het noorden in Martiniplaza een match
tot stand gebracht tussen hoog opgelei-
de jongeren en noordelijke werkgevers.
De arbeidsmarkt is volop in beweging.
Door de financiële crisis is de zorg over
krapte op de arbeidsmarkt vervangen
door vrees voor massaontslagen. Toch
blijft bij veel bedrijven de vraag naar
goed, gekwalificeerd personeel bestaan.
Recruiting Noord is oorspronkelijk in het
leven geroepen om studenten te stimu-
leren om te kiezen voor een noordelijke
werkgever. Voor het noordelijke bedrijfs-
leven is het dus juist nu van belang om
zich te presenteren op Recruiting Noord:
door succesvolle matches kan de zoge-
heten vlucht van hoogopgeleiden uit
Noord-Nederland worden tegengegaan.
In tegenstelling tot voorgaande edities
is Recruiting Noord 2009 gebundeld
tot één beursdag. Bovendien zijn dit
jaar naast HBO/WO studenten ook
MBO studenten vertegenwoordigd.
Hiermee wordt ingespeeld op de vraag
naar gekwalificeerd personeel van mkb
bedrijven in de noordelijke drie provin-
cies. Recruiting Noord biedt werkgevers
de mogelijkheid om op verschillende
manieren met de studenten in contact te
komen. Bedrijven kunnen bijvoorbeeld
een stand huren en zich op die manier
presenteren. Ook kunnen bedrijven
workshops verzorgen om op die manier
in contact te komen met studenten.
Tijdens de beursdag zullen diverse work-
shops, sollicitatiegesprekken en speed-
netwerksessies plaatsvinden. Tijdens de
lunch en het diner wordt de deelnemen-
de bedrijven de mogelijkheid geboden
om studenten uit te nodigen.
ontmoetingspleinEen nieuw element van Recruiting
Noord is het International Internship and
Career Plaza (ICP) van de Rijksuniversiteit
Groningen. ICP is een interactief ontmoe-
tingsplein waar internationaal georiën-
teerde bedrijven stageplaatsen op een
laagdrempelige manier aan studenten
van de RUG en Hanzehogeschool kunnen
aanbieden. ‘Wisselwerking’ is het kern-
woord. Zo worden diverse workshops
georganiseerd en bestaat voor bedrijven
de mogelijkheid om te speeddaten. Bo-
vendien kunnen de aangeboden stage-
plaatsen of traineeships van tevoren via
een mailinglist verspreid worden onder
de studenten. Op het plein kan dan de
ontmoeting plaatsvinden. De voertaal op
het plein is Engels.
De Internship and Career Plaza past bin-
nen het streven van de RUG om inter-
Carrières maken18 maart 2009: Recruiting Noord
Ook in 2009 slaat Recruiting Noord de brug tussen studenten
die op het punt van afstuderen staan en bedrijven in Noord-
Nederland die carrièremogelijkheden te bieden hebben. Nieuw
dit jaar is dat de beurs ook MBO studenten verwelkomt.
29
nationaal stage lopen te stimuleren. De
huidige generatie studenten is meer en
meer internationaal georiënteerd. Neder-
landse studenten willen vaker een stage
in het buitenland lopen, terwijl in Neder-
land studerende buitenlandse studenten
graag met het Nederlandse bedrijfsleven
in contact komen. Tegelijkertijd zoeken
studenten die voor hun studie al in het
buitenland zijn geweest, juist stageplaat-
sen in Noord-Nederland. Op de ICP komt
u als ondernemer studenten van verschil-
lende nationaliteiten en van verschillen-
de faculteiten tegen. Zo zult u bedrijf-
kunde-, economie-, letteren, lifescience
en rechtenstudenten tegenkomen. Het
ICP is uniek omdat het niet alleen over
recruitment gaat, maar vooral over de rol
van studenten bij het internationaliseren
van een bedrijf (bijvoorbeeld als stage).
Een belangrijke doelstelling van het ICP
is zorgen voor een kennismaking van het
regionale bedrijfsleven met buitenlandse
studenten. Juist buitenlandse studenten
hebben belangstelling voor stages en
onderzoeksopdrachten in onze regio.
Zij zijn hier immers al in het buitenland
en beschikken ook niet altijd over de
financiële middelen om verder te reizen.
Aan de RUG studeren 2.300 buitenlandse
studenten. Vaak spreken ze vloeiend
Engels en soms ook Nederlands. Enkelen
doen daarvoor het staatsexamen.
Het ICP is mede mogelijk gemaakt
dankzij het Akkoord van Groningen. De
plaza dient ertoe om netwerken tussen
studenten, staf en het internationaal
georiënteerde bedrijfsleven structureel
vorm te geven. Tijdens en na de dag
kunt u gebruik maken van een internet-
applicatie die geschikt is om dergelijke
netwerken te faciliteren.
AanmeldenRecruiting Noord wordt op 18 maart
2009 om 10.00 uur officieel geopend en
duurt tot 20.00 uur.
U kunt zich aanmelden via de website
www.recruitingnoord.nl. Hier kunt u ook
terecht voor aanvullende informatie en
het volledige programma. Kijk voor meer
informatie over het International Intern-
ship and Career Plaza op www.rug.nl/
internshipandcareerplaza2009 <
Oosteinde 4b Postbus 145 9300 AC Roden T 050 50 15 455 F 050 50 15 456www.schuurmans.nlE [email protected]
(advertentie)
30 NoordNieuws februari 2009per
son
AlIA
Jeroen Meulendijks vertrekt per 1
maart als directeur van Groningen
Airport Eelde. Hij vervulde deze func-
tie gedurende acht jaar. Meulendijks
wordt directeur van Vakopleiding
Transport en Logistiek in Alphen aan
den Rijn. De Raad van Commissaris-
sen van Groningen Airport Eelde zal
zich buigen over de invulling van de
directie-functie.
Eelco Koehoorn is per 1 januari 2009
benoemd tot directeur Corporate
Clients van Friesland Bank. Alvorens hij
deze overstap maakte was hij binnen
Friesland Bank werkzaam als Directeur
Algemene Bank Friesland.
Hans Feenstra is benoemd tot de
nieuwe voorzitter van de raad van
bestuur van het Martini Ziekenhuis in
Groningen. Hij is nu nog voorzitter van
de raad van bestuur van De Friesland
Zorgverzekeraar. Feenstra volgt per 1
april Jack Thiadens op die na tien jaar
vertrok. Op diezelfde datum vertrekt
Marianne Acampo als lid van de raad
van bestuur van het Martini Zieken-
huis Groningen. Ze wordt de nieuwe
bestuursvoorzitter van het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk.
Acampo was sinds 2005 lid van de Raad van Bestuur.
Siebe van der Deen is sinds 12 janua-
ri 2009 de nieuwe Algemeen Directeur
van Ziengs Schoenen uit Assen. Van
der Deen was tot voor kort voorzitter
van de ING Bank Regio Noord/Oost
Nederland. In deze functie is hij in
de afgelopen jaren nauw betrokken
geweest bij de retailontwikkelingen
binnen het ING-concern en heeft hij
een belangrijke bijdrage geleverd aan
de integratie van de Postbank met de
ING-bank.
Henk Bleker is door de Raad van
Toezicht van RTV Noord benoemd tot
de nieuwe directeur van RTV Noord.
Bleker is sinds 1999 namens het CDA
lid van Gedeputeerde Staten in de
provincie Groningen, met als porte-
feuille Verkeer en Vervoer, Water en
Energie. Hij zal op 1 mei 2009 in zijn
nieuwe functie beginnen, waarbij hij
zal gaan samenwerken met een nog te
benoemen hoofdredacteur.
Sylvana Lemmers 25 jaar in dienst van VNO-NCW NoordOp 2 februari werd het heugelijke feit gevierd dat Sylvana Lem-
mers vijfentwintig jaar in dienst is van VNO-NCW Noord. Syl-
vana werd in 1979 als secretaresse aangenomen door toenmalig
NCW Noord-secretaris Jelmer Bolt. Haar eerste werkzaamheden
bestonden uit het handmatig uitzoeken van de postcodes van
alle persoonlijke leden. “Gelukkig was het aantal leden in die
tijd een vijfde van die van het huidige VNO-NCW Noord” aldus
de jubilaris. Na vier jaar uitgeleend te zijn aan het Nederlands
Centrum voor Ondernemingsplanning en Innovatie (NCOI),
keerde Sylvana weer terug bij NCW Noord en bleef daar ook na
de fusie tot VNO-NCW Noord. Haar werkzaamheden varieerden
van financiële- en ledenadministratie tot het voeren van het se-
cretariaat van respectievelijk Hans Haerkens en Lambert Zwiers.
multitooluw voor...
FSC, ISO9001 en ISO14001 gecertificeerd
Industrieweg 38, 9403 AB Assen | [t] 0592 37 95 55
[e] [email protected] | [i] www.vangorcum.nl
(advertentie)
31
Welkom nieuwe ledenDe volgende personen zijn lid geworden van de vereniging:
Drenthe
R.J. Auwema Hogeland bedrijfsadvies, Norg
Mw L.H. Beijering Beijering Consulting, Schoonloo
Brig-gen. C.J.M. van den Heuvel 43 Gemechaniseerde Brigade, Steenwijk
J.L. Kauffeld Stichting Evean Groep, Assen
A. Peerbolte PeoplePro, Assen
Mw A.J.M. Resink Resink Advisering & Management, Hoogeveen
C.R. van Santvoord Marketing Drenthe, Assen
A.M. van Triest CS Vincent van Gogh, Assen
Mw M. Vreugdenhil Yacht, Zwolle
Friesland
W. de Vreeze Caparis NV, Drachten
Mw A. van der Klip Inplacement, Leeuwarden
Krappel Stichting Talma Sionsberg, Dokkum
G. Westra Frisian Yacht Club, Marssum
drs. A.J. van der Meer RE RO Ernst & Young Accountants LLP, Apeldoorn
mr. H.C. Odijk Prins Dokkum BV, Dokkum
Ir. W.F. Schot MRE Van Wijnen Noord B.V., Gorredijk
J. Coombs Philips Consumer Lifestyle BV, Drachten
H. Sikkema Verhoeve Groep Noord, Grou
B. ter Elst AGC Oosterwolde BV, Oosterwolde
Groningen
K. van Twist Groninger Museum, Groningen
J.G. Wittmaekers Wittmaekers Beheer BV, Groningen
Mw M.A. ter Beek Bos & Bos Catering, Groningen
Mw G. van den Wijngaard-Hamer Deloitte, Groningen
J.B. Bos UWV, Groningen
J. Hofstee Unipartners Groningen, Groningen
Mw M. Koek VCD IT Groep, Groningen
B.H. Oberink Yspeert vwl Tax Management, Groningen
W. Zijlmans ING Bank N.V., Groningen
A. Reinsma BDO CampsObers, Groningen
K. Postema Feithhuis Exploitatie BV, Groningen
T. Cremers Britisch American Tobacco Niemeyer B.V, Groningen.
drs W.C.G.M. van Paridon Metsens, Assen
Mw R.T. Bos-Brunink Bos & Bos Catering, Groningen
J.B. Rekker PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs NV,
Groningen
J. Dollenkamp AWVN, Groningen
Mw C.M. uit de Weerd USG Capacity Beheer BV, Groningen
Mw C.I.W. Vooren USG Capacity Beheer BV, Groningen
drs.ing. C. Witvliet TechnologieCentrum Noord-Nederland, Groningen
nIe
uw
e le
den
Mw L.H. Beijering
Dinsdag 24 februariHet Noord-Nederlands industriedebat
Wat is de toekomst van de industrie in
Noord-Nederland? De industrie in Noord-
Nederland blijkt meer dan ooit van groot
belang voor de economie van Noord-
Nederland. Daarom organiseert VNO-NCW
Noord samen met Stichting Industriebeleid
en Communicatie (SIC) het Noord-Neder-
lands Industriedebat.
Sprekers: Prof. dr. Dany Jacobs, bijzon-
der hoogleraar UvA
Kees van der Sluijs, plant-
manager Draka Emmen
Jos Pâques, Pâques Balk
Eiso Alberda van Ekenstein,
CEO Teijin Aramid
Plaats: Gasunie-gebouw, Groningen
Ontvangst: 15.00 uur
Einde: 18.30 uur
Donderdag 26 februariBedrijfsbezoek De Vries Transport Group
De Vries Transport Group behoort tot
de grotere internationale, logistieke
dienstverleners in Noord-Nederland. De
onderneming heeft haar hoofdvestiging in
Veendam en nevenvestigingen in Coevor-
den, Leeuwarden en Rostock (D), Moers
(D) en Bor (CZ).
Plaats: De Vries Transport Group,
Veendam
Ontvangst: 15.00 uur
Einde: 17.30 uur
Dinsdag 3 maartHavezate bijeenkomst
Het podium wordt geboden aan Wim van
de Donk, voorzitter van de Wetenschappe-
lijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR).
Hij is de afgelopen jaren onder het mom
“Regeren is vooruitdenken” geregeld aan-
geschoven in het Torentje van premier Bal-
kenende om te praten over de toekomst
van de Nederlandse samenleving.
Plaats: De Havixhorst, De Schiphorst
Ontvangst: 17.00 uur
Einde: 20.30 uur
Donderdag 5 maartInternationaliseringscongres Noord-
Nederland
Go foreign, leap forward
Tijdens het inetrnationaliseringscongres
van AIESEC en VNO-NCW Noord staan
de kansen van internationalisering voor
noordelijke ondernemers centraal. Er zal
aandacht besteed worden aan de intercul-
Colofon
NoordNieuws, het magazine van
VNO-NCW Noord verschijnt zes
maal per jaar en wordt verspreid
onder leden in Drenthe, Friesland
en Groningen.
Jaargang 14 nummer 1
Februari 2009
Oplage
2.000 exemplaren
Redactie
Daan Bultje (hoofdredacteur)
Akke Groenewoud
Jan-Willem Lobeek
Christel Slim
Lambert Zwiers
Postbus 132
9700 AC Groningen
T 050 5343844
F 050 5346145
www.vno-ncwnoord.nl
Basisvormgeving
studio Tineke Wieringa bno,
Haren
Prepress, druk en distributie
Koninklijke Van Gorcum bv,
Assen
VNO-NCW Noord vertegenwoor-
digt in Groningen, Friesland
en Drenthe 12.000 bedrijven
waarbij ruim 1.400 persoonlijke
leden de harde kern van de
vereniging vormen. Genoemde
bedrijven representeren tachtig
procent van de werkgelegenheid
in de marktsector. Zestig procent
van het ledenbestand zijn mkb-
bedrijven.
AG
end
A
turele verschillen en overeenkomsten in de
internationale handel. Wat betekent dit
voor u als ondernemer betekent en welke
stappen kunt u nemen om uw kennis van
de verschillen en overeenkomsten zo opti-
maal mogelijk te gebruiken.
Sprekers: Max van den Berg,
Commissaris van de Koningin
Groningen
Bert Panman, Gasunie
Rob van der Ploeg,
Nederland-Rusland Centrum
Rikus Jager, CDA Tweede-
Kamerlid
Plaats: Gasunie, Groningen
Ontvangst: 12.00 uur
Einde: 18.30 uur
Donderdag 5 maartLunchbijeenkomst voor vrouwelijke leden
Vrouwen zijn te bescheiden, ze steken hun
vinger niet op. Dat is hét bekende argu-
ment voor het ontbreken van vrouwen in
de top. We kunnen het niet meer aanho-
ren. Hoezo onzichtbaar? Het m/v-debat
verdient blijvend aandacht. Daarom deelt
Anja Kanters als sprekend voorbeeld haar
persoonlijke ervaringen.
Spreker: Anja Kanters, directeur van
Donker BV
Plaats: De Paalkoepel, Haren
Ontvangst: 11.30 uur
Einde: 14.15 uur
Dinsdag 10 maartNet wakker, netwerken
De ontbijttafel wordt gedekt voor 15
ondernemers die allemaal de mogelijk-
heid krijgen zich in drie minuten aan hun
tafelgenoten te presenteren.
Plaats: Infrahuis, Groningen
Ontvangst: 07.45
Einde: 09.00
beperkte deelname
Donderdag 12 maartBedrijfsbezoek VDL Stud
‘Passie voor paarden groeit uit tot visie
binnen de paardenfokkerij’
Spreker: Wiepke van de Lageweg,
directeur-eigenaar VDL Stud
Plaats: VDL Stud, Bears
Ontvangst: 14.00 uur
NOORDNIEUWS
> InvesterIngen In provIncIale en lokale Infrastructuur blIjven achter> ZuIderZeewerkers uIt stadskanaal> snn moet meerwaarde bewIjZen In tIjd van crIsIs > emmen, volwaardIge plek langs de noordelIjke ontwIkkelIngsas
MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 13 NUMMER 5 > 2008
NOORDNIEUWS
> Regiospecifiek pakket: Nog geeN ceNtimeteR iNfRastRuctuuR aaNgelegd> “Het Jsf-pRogRamma is Nu al eeN gRoot succes vooR NedeRlaNd”> BaaNveRleNgiNg eelde: kNaRseNde RadeReN vaN staat> oNdeRNemeRsgala 2008: vaN BacH tot BliNg
MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 13 NUMMER 4 > 2008
Vlammend noord-nederland Het noorden als energiepoort
leden van vno-ncW noord krijgen het magazine noordnieuws gratis thuis gestuurd. maar het is voor niet-leden nu ook mogelijk om via een los jaarabonnement op de hoogte te blijven van: > de wapenfeiten en standpunten van vno-ncW noord> de achtergronden bij actuele onderwerpen> de verhalen uit de praktijk van ondernemers
een jaar, 5 nummers, 37,50
ook zeer geschikt om collega-ondernemers kennis te laten maken met vno-ncW noord
✂
✂
Ja,
Ja,
ik neem tot wederopzegging een jaarabonnement op NoordNieuws (5 nrs) voor 37,50
Mijn gegevens zijn:
Naam
Bedrijf
adres
Postcode Plaats
Telefoonnummer e-mailadres
Handtekening datum
❑ Graag ontvang ik ook vrijblijvend een informatiepakket van VNo-Ncw Noord
stuur deze antwoordkaart (zonder postzegel) naar: VNo-Ncw Noord, antwoordnummer 326, 9700 VB Groningen
ik geef een jaarabonnement op NoordNieuws (5 nrs) cadeau voor 37,50
Mijn gegevens zijn:
Naam
Bedrijf
adres
Postcode Plaats
Telefoonnummer e-mailadres
Het cadeau abonnement is bestemd voor:
Naam
Bedrijf
adres
Postcode Plaats
Telefoonnummer e-mailadres
Handtekening datum
❑ stuur deze persoon tevens vrijblijvend een informatiepakket van VNo-Ncw Noord
stuur deze antwoordkaart (zonder postzegel) naar: VNo-Ncw Noord, antwoordnummer 326, 9700 VB Groningen
NOORDMAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 13 NUMMER 5
NOORDNIEUWS
> Waddenfonds lijkt Wel een kansspel> foppe de Haan: Het benutten van jong talent> Meer onderneMers nodig in politiek> frisHeid brussel verrast
MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 13 NUMMER 3 > 2008
HigH Voltage! Noordelijk bedrijfsleVeN Vol eNergie
NIEUWSMAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 13 NUMMER 4
NIEUWS
Waddenfonds lijkt foppe de Haan: Meer ondernefrisHeid b
NOORDNIEUWS
> Randstad is geen eiland Langetermijnvisie beïnvLoedt noord-nederLand> gRoningen moet van spooR wisselen beoogde tramLijn geen verbetering> BReekijzeR Wouter van dieren: aan de sLag met ambities> Regel matig aanpak LokaLe regeLdruk hot issue
MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 13 NUMMER 2 > 2008
noordeLijk bedrijfsLeven heLpt derde WereLd
NOORDMAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 13 NUMMER 2
een los jaarabonnement op de hoogte te blijven van: > Randstad is geen eilandLangetermijnvisie beïnv> gRoningen moet van spoo
NOORDNIEUWS
> groen licht voor vogeltrek nam redt trekvogels met nieuwe techniek> eenSgeZinD over geMeenteliJke herinDeling ondernemers laten hun stem horen> ZiJ trokken De liJn the making of hier trekken we de lijn> ZonDerneMerS te weinig studenten willen ondernemen
MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 13 NUMMER 1 > 2008
cultuur als kracht
H Voltage! Noordelijk bedrijfsleVeNol eNergie
HigHNoordelijk bedrijfsleVol e
oordeLijk bedrijfsLeven
pt derde WereLd
oordebedrijfsheLpt derde 5x noordnieuws voor 37,50
de gevolgen van de internationale kredietcrisis worden steeds duidelijker zichtbaar.
Zeker ook in het bedrijfsleven. Zowel de regionale verenigingen als VNo-Ncw treden
in overleg met de diverse overheden over maatregelen om de economie en bedrijven te
stimuleren.
Voor een effectief overleg is het essentieel om voorbeelden uit de praktijk te hebben.
Zo kan zichtbaar gemaakt worden waar ondernemers behoefte aan hebben en op welke
manieren zij geraakt worden door de kredietcrisis. Het kan gaan om problemen rond
kredietverlening, personeelszaken, etcetera. daarom stellen wij ondernemers via deze
site in de gelegenheid melding te maken van knelpunten die het gevolg zijn van de
kredietcrisis.
Ga naar www.meldpuntkredietcrisis.nl en selecteer daar de provincie waarin uw
onderneming gevestigd is. Vervolgens kunt u aangeven tegen welke problemen u aan
loopt als gevolg van de kredietcrisis.
Meldpuntkredietcrisis.nl is een initiatief van VNo-Ncw Noord
Meldpunt Kredietcrisis
www.meldpuntkredietcrisis.nl