normal doku: erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · normal doku: erken ve geç...
TRANSCRIPT
![Page 1: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/1.jpg)
Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogeneziYeniden ışınlamada doku toleransı
Klinik Radyobiyoloji Kursu19-20 Şubat 2010 Ankara
Dr. Mine Genç[email protected]
![Page 2: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/2.jpg)
![Page 3: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/3.jpg)
Radyasyona bağlı doku reaksiyonlarını etkileyen faktörler
• Intrinsik radyoduyarlılık• Dokunun kinetiği• Doku içinde hücrelerin organizasyonu• Total radyasyon dozu• Fraksiyon şeması• Tedavi zamanı• Işınlanan volüm• Eş zamanlı tedavi
![Page 4: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/4.jpg)
Radyasyona bağlı doku reaksiyonlarını etkileyen faktörler
• Yaş
• Komorbidite
• Genetik sendromlar
• Enfeksiyon
• Diğer tedavilerle etkileşim
• Hastanın genel durumu
• sigara
![Page 5: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/5.jpg)
Radyasyona bağlı doku hasarını etkileyen faktörler
• Radyasyon sonrası hücre ölümü hücre bölünmesi sırasında gerçekleşir.
• Hızlı çoğalan dokularda hasar çabuk ortaya çıkar.
GİS ve kemik iliği saatler içindeCilt ve mukoza günler içinde
• Hücrelerin nadiren bölündüğü dokularda uzun bir latent dönem sonrası hasar ifade olunur.
![Page 6: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/6.jpg)
Radyasyona bağlı doku hasarını etkileyen faktörler
• Kök hücreler radyasyona çok hassas• Diferansiye olmakta olan hücreler kök
hücrelerden daha radyoresistant• Akut hasar kök hücre proliferasyon ile hızla
tamir edilir, geçicidir.• Geç hasar düzelebilir ama tam düzelmez,
vasküler hasar, konnektif doku değişiklikleri ve parankimal hücre kaybına bağlıdır.
• Sitokin uyarısı ile normal dokularda radyasyona bağlı erken ve geç etkilerde modulasyon olur.
![Page 7: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/7.jpg)
Radyasyona bağlı doku hasarını etkileyen faktörler
• Erken ve geç etkiler birbirinden bağımsız• Consequential geç etkiler: • Erken cevap veren dokular bariyer görevini
görüyorsa ve kök hücre populasyonu doku restorasyonu için gerekli seviyenin altına inmişse hasar kronikleşir ve geç etkiye dönüşür. Örneğin ciddi akut ülserasyonunfibrozis veya nekrozla sonuçlanması.
• İntestin, mesane, oral mukoza, cilt, akciğer
![Page 8: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/8.jpg)
90 günErken etkiler Geç etkiler
![Page 9: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/9.jpg)
Erken etkiler• Fraksiyonizasyon duyarlılığı düşüktür.
• α/β~10 Gy
• Tedavi zamanı önemlidir, kısaldıkça erken etkiler ciddileşir.
• Genellikle geçicidir ancak bazen dolaylı etkiler oluşabilir.
• Önemli miktarda hücre kaybına bağlı olup birkaç gün birkaç hafta içinde ortaya çıkar.
![Page 10: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/10.jpg)
Erken etkiler
• Yüksek proliferasyona sahip dokularda
kemik iliği
epidermis
mukoza
Hiyerarşik hücre dizilimi (kök
hücreler ve diferansiye hücreler)
HÜCRE KAYBI
![Page 11: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/11.jpg)
Erken cevap veren dokuların proliferatif organizasyonu
kök Transit hücreler
Transit hücreler
Transit hücreler Po
stm
itotik
fonk
siyo
nel h
.ler
Hüc
re k
aybı
1.Otoregulasyon2.Fonksiyonel hücre geri bildirimi
Birkaç gün-birkaçay
![Page 12: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/12.jpg)
Erken etkilerReaksiyonların ortaya çıkma zamanı
1. Kök hücrenin matür hücreye dönüşene kadar
geçen zamana
ve
2. Matür hücrenin yaşam süresine bağlıdır.
![Page 13: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/13.jpg)
Erken etkiler
Vasküler etkiler
Hipoplazi Sekonder etkiler enfeksiyon
iyileşme
inflamasyon
repopulasyon
?
![Page 14: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/14.jpg)
1.Humoral cevap
EndotelMakrofajFibroblastParankimhücreleri
Eriteminflamasyon
SİTOKİN
![Page 15: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/15.jpg)
2. Hücre kaybı
• Kök hücre kaybı (epiteliyolizis, lökopeni)
• Sekonder enfeksiyon
• Oral mukozada 1. haftada %70 hücre kaybı
• >1.hafta subnormal-normal
Dörr et al 1997 ve 2000
![Page 16: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/16.jpg)
3. Hücresel fonksiyonda değişiklik
• III PROTEİN EKSPRESYONUNDA↑Endotel
Vasküler düz kas h.makrofaj
İnterleukin-1aTNF-αCOX-2iNOS
Ppppkeratinositlerde EGF ve EGFR veya ICAM-1 ↑
![Page 17: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/17.jpg)
4. Rejenerasyon
1. Tedavi süresi ↑ca repopulasyon etkili olur ve radyasyon dozu kompanse edilir.
2. Haftada 5 gün 2 Gy verildiğinde bu kompansasyon oluşur.
3. Hücre kaybı repopulasyonun başlamasıyla azalır ve hücre sayısı sabitlenir.
![Page 18: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/18.jpg)
Repopulasyon mekanizmaları
• 1. asimetri kaybı:Diferansiye hücre
Kök hücre
Kök hücre sayısı sabit kalır
SİMETRİK BÖLÜNME
![Page 19: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/19.jpg)
Erken cilt toksitesi grad 1-4
![Page 20: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/20.jpg)
Cilt ve mukoza
![Page 21: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/21.jpg)
Kemik iliği
• Kök hücreler çok hassas
• D0 < 1Gy
• Lenfopeni, granulopeni, trombopeni, anemi
• TBI 4-6 Gy 1.hf sonunda hızla düşüş ve 18-20 gün sonra min. değer
• 1 hafta aplazi sonrası hızla rejenerasyon
![Page 22: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/22.jpg)
Kemik iliği
apoptosis
![Page 23: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/23.jpg)
Kemik iliği mikroçevresi
Işınlanmamış kemik iliğinde kompanzatuvar çoğalma
>30 Gy kalıcı aplazi
![Page 24: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/24.jpg)
Hematopoetik büyüme faktörleri tedavide kullanılabilir
![Page 25: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/25.jpg)
Geç etkiler
FİBROSİS
TELENJİEKTAZİ
ATROFİ
![Page 26: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/26.jpg)
PARANKİMBAĞ DOKUSU
VASKÜLER YAPILAR
İMMUN SİSTEMMakrofaj, mast h.
TÜM ORGANLARDA İZLENİR
Parankimhasarı
Fonksiyon kaybı
Hücre ölümü, fibroblastdiferansiyasyonu ve
kapiller kaybı
Sitokinler ve büyüme faktörleri
![Page 27: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/27.jpg)
Serbest radikal/reaktif oksijen-nitrojen ürünleri
Transkripsiyon faktörlerinin aktivasyonu
sitokin, büyüme faktörleri
Parankim hücreleriVasküler endotelfibroblastlar
Makrofaj aktivasyonu
Proliferasyon, diferansiyasyonapoptosis
Parankimal değişiklikVasküler değişiklikFibrotik şekillenme
TGF-β
Kronik hipoksi
Her hücrenin T. Dozu spesifik
![Page 28: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/28.jpg)
• Telenjiektazi patolojik olarak dilate kapiller• Patogenez: endotel hücre hasarı, apoptosis
Kapiller düz kas h. Kaybıarteriolde tunika medianın progresif sklerozu
• Mitotik fibroblast postmitotik fibroblast dönüşümü ve artmış kollajen sentezi
İntestin, üriner sistem ve SSS! Hemoraji
![Page 29: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/29.jpg)
Geç etkilerTelenjiektazi
![Page 30: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/30.jpg)
Cilt subkutan fibrosis
• Fibroblast fibrosit
kollajenTGF β
ÇEŞİTLİ HÜCRELER
![Page 31: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/31.jpg)
Santral Sinir Sistemi
• Ana hedef hücreler: endotel
glial hücre
• İskemik nekroz veya oligodendrosit veya glial
progenitör hücre tutulumu
![Page 32: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/32.jpg)
Miyelinize sinir
GLİAL ATROFİ> 2 yıl
Kalıcı yıkım
Apoptosis
Steel G, Basic Clinical Radiobiology, Böl 3: s37 2002
Kapiller
Proliferasyonun tetiklenmesi
OLİGODENDROSİTOLİGODENDROSİTO-2A
PROGENİTÖR
TelenjiektaziHemoraji
IL-1bTNF-a
Sitokinler
VASKÜLER
Arter/Ven
ASTROSİTASTROSİTVASKÜLER ENDOTEL
DÜZ KAS DÜZ KAS HÜCRESİHÜCRESİ
GEÇ VASKÜLOPATİ1- 10 yıl
BEYAZ CEVHERNEKROZU
6-12 ay
DEMİYELİNİZASYON1-3 ay
![Page 33: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/33.jpg)
Miyelinize sinir
GLİAL ATROFİ> 2 yıl
Kalıcı yıkım
Apoptosis
Steel G, Basic Clinical Radiobiology, Böl 3: s37 2002
Proliferasyonun tetiklenmesi
OLİGODENDROSİTOLİGODENDROSİTO-2A
PROGENİTÖR
Demiyelinizasyon
DEMİYELİNİZASYON1-3 ay L’Hermitte Belirtisi
![Page 34: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/34.jpg)
Böbrek
• Geç etkiler açısından çok hassas
• Hasar çok yavaş gelişir
• / = 2-3
• Fraksiyon hassasiyeti
• Geç etkiler açısından çok hassas
• Hasar çok yavaş gelişir
• / = 2-3
• Fraksiyon hassasiyeti
• Geç etkiler açısından çok hassas
• Hasar çok yavaş gelişir (yıllar)
• / = 2-3
• Fraksiyon hassasiyeti
![Page 35: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/35.jpg)
TD 5/5 (Gy)
Emami, 1991Volüm 1/3 2/3 3/3Doz 50 30 23
Median doz <17.5 Gy
![Page 36: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/36.jpg)
Latent dönem
• Akut min 6-12 ay
• Kronik min 12-18 ay
• Ortalama >10 yıl
• ama >10 yıl
• Uzun takip!
![Page 37: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/37.jpg)
Patogenez
• Glomeruler endotel hasarı
glomeruloskleroz
Tubulointerstisyelfibroz
![Page 38: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/38.jpg)
Patogenez
![Page 39: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/39.jpg)
Patogenez
Anjiotensinojen
Anjiotensin I
Anjiotensin II
AT1res AT2res
ACE
Renin
![Page 40: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/40.jpg)
![Page 41: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/41.jpg)
Akciğer
• Erken pnomoni (4-6 hf)
• Fibrozis aylar-yıllar
• Güçlü sonuçsal etki
– En hassas organlardan
– Volüm etkisi
– Fraksiyon dozu
– Yaş
– Tamoksifen
![Page 42: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/42.jpg)
TD 5/5 (Gy)
Volüm 1/3 2/3 3/3
Doz 45 30 17.5
V13 <%40
V20 <%25-30
V30 <%10-15
MLD <10-20 Gy
![Page 43: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/43.jpg)
• Tip II pnomosit
• Endotel hücresi
• Fibroblast
Radyasyona bağlı fibrosis
![Page 44: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/44.jpg)
Akciğer dokusunda hücresel olaylar
![Page 45: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/45.jpg)
Erken toksite: teknik ve hedef volüm
![Page 46: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/46.jpg)
Akciğer
![Page 47: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/47.jpg)
Kalp
• Düşük dozda EKG değişiklikleri geçici• Yüksek dozda morfolojik değişiklikler
– Perikard– Miyokard– Kapaklar– İletim sistemi– Koroner arterler
![Page 48: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/48.jpg)
TD 5/5 (Gy) perikardit
• Volüm 1/3 2/3 3/3Doz 60 45 40
V33 <%60V38 <%33V42 <%20
![Page 49: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/49.jpg)
Kalp-perikardit
• Perikardit +/- perikardiyal efüzyon ilk 6 ayda
• Geri kalanı 2 yılda
• Asemptomatik
• Spontan iyileşme
![Page 50: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/50.jpg)
Kalp/kardiyomiyopati
• ↓ventriküler ejeksiyon, iletim blokları
• 10-20 yıl içinde
• 2 Gy/50 Gy %50
• HL, meme kanseri
• Volüm etkisi +
• Hassas yapılar var
Kalp kapakcıkları
Koroner arterlerin proksimalleri
![Page 51: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/51.jpg)
Miyokardial hasar
• Nonspesifik
• Difüz int ve perivasküler fibrosis
• Kardiyomyosit kaybı
• Tip I kollagen ↑ diastolik disfonksiyon
• Mikrovasküler hasar
![Page 52: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/52.jpg)
Mesane TD 5/5 (Gy)
Volüm 1/3 2/3 3/3
Doz N/A 80 65
Emami 1991
![Page 53: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/53.jpg)
Mesane-Akut faz
• 4-6. Hf
• Mukozada hiperemi ödem
• Sistit semptomları
• Hematuri
![Page 54: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/54.jpg)
Geç etkiler mesane
• En sık 2-5 yıl içinde• 20-30 yıl sonra da izlenir• Olduğundan daha az bildirilmekte• Yeniden ışınlama??? Zor• Ürotelyal ve endotelyal değ.lere bağlı
fonksiyon bozulmasına sekonder geç fibrotikdeğişiklikler
![Page 55: Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi … · 2014-01-08 · Normal Doku: Erken ve geç etkilerin patogenezi Yenidenışınlamada doku toleransı Klinik Radyobiyoloji Kursu](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041008/5eb0dcceeeabe36e351548aa/html5/thumbnails/55.jpg)