ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΙΙ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ

ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΕΣ: ΚΟΥΤΟΥΜΑΝΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ, ΛΑΤΑΝΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ : ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ ΝΙΚΟΣ 6Ο ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΠΕΙΡΑΙΩΣ- ΓΚΑΖΙ

1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

2

1η ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΟΔΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ………………………………………………………………………………………………….04 ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ………………………………………………………………………………………………………….05 ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ………………………………………………………………………………………………………………….06 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ…………………………………………………………………………………………………………………….07 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΘΕ ΥΠΟΠΕΡΙΟΧΗΣ…………………………………………………………………………………………….08 1Η ΥΠΟΠΕΡΙΟΧΗ: ΑΘΗΝΑ ΤΑΥΡΟΣ…………………………………………………………………………………………………………08 2Η ΥΠΟΠΕΡΙΟΧΗ: ΜΟΣΧΑΤΟ-ΚΗΦΙΣΟΣ…………………………………………………………………………...……………………..09 3Η ΥΠΟΠΕΡΙΟΧΗ: ΠΕΙΡΑΙΑΣ- ΚΗΦΙΣΟΣ……………………………………………….....………………………………………………102η ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΚΑΖΙ………………………………………………………………………………………….………………………11 ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ………………………………………………………………………………………………….……………………….12 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ……………………………………………………………………………………………………………….………………………..12 ΘΕΣΗ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..13 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ .....................................................................................................................................14 ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ………………………………………………………………………………………………………………………………………15 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΡΩΜΑΤΩΣΗ………………………………………………………………………………………………………………..16 ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΔΟΜΗΣΗΣ……………………………………………………………………………………………………………………..17 ΠΛΕΓΜΑ ΔΡΟΜΩΝ/ ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ..........................................................................................................18 ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ………………………………………………………………………………………………………………………….19 ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ………………………………………………………………………………………………………………………………………...20 ΛΑΝΘΑΝΟΝ ΔΥΝΑΜΙΚΟ……………………………………………………………………………………………………………………….21 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ………………………………………………………………………………………………………….22

3

ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ…………………………………………………………………………………………………………………..22 ΕΝΙΣΧΥΣΗ/ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΧΡΗΣΕΩΝ…………………………………………………………………………………………………………23 ΧΡΗΣΗ ΑΔΟΜΗΤΩΝ ΧΩΡΩΝ……………………………………………………………………………………………………………………24 ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΚΕΛΥΦΩΝ ΩΣ

ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΑ…………………………………………………………………………………..25 ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟΥ ΟΓΚΟΥ, ΟΡΩΝ ΔΟΜΗΣΗΣ………………………………………………………………………………………25 ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΝΕΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΧΩΡΩΝ ……………………………………………………………………………………………………26 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΡΟΗ ΠΕΖΩΝ…………………………………………………………………………………………………28 ΑΜΙΓΗΣ ΠΕΖΟΔΡΟΜΟΣ………………………………………………………………………………………………………………………..29 ΠΕΖΟΔΡΟΜΟΣ ΜΕ ΔΙΕΛΕΥΣΗ ΛΕΩΦΟΡΕΙΟΥ…………………………………………………………………………………………………..30 ΠΕΖΟΔΡΟΜΟΣ ΜΕ ΕΚΤΟΝΩΣΗ ΜΑΓΑΖΙΩΝ…………………………………………………………………………………………………….31

ΠΑΡΚΟΠΕΖΟΔΡΟΜΟΣ…………………………………………………………………………………………………………………………..32 ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ………………………………………………………………………………………………….33 ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΓΚΡΑΦΙΤΙ ………………………………………………………………………………………………………………………….34 ΤΟ ΓΚΑΖΙ ΜΕ ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ… ΜΥΡΩΔΙΑ ΜΙΑΣ ΑΛΛΗΣ ΕΠΟΧΗΣ……………………………………………………………….35 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ…………………………………………………………………………………………………………………………………..36

1η ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣΟΔΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

4

ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΗ οδός Πειραιώς διασχίζει τις νοτιοδυτικές συνοικίες της Αθήνας ενώνοντας την πρωτεύουσα με το επίνειο της, τον Πειραιά. Μεταξύ των δύο αυτών μεγάλων αστικών κέντρων που εξελίσσονται συνεχώς και που επιδιώκουν τη βελτίωση των όρων διαβίωσης και άρα της εικόνας τους είναι αναμενόμενο να μη μένει ανεπηρέαστη. Ταυτόχρονα, η ιστορία της σε συνδυασμό με τη σύγχρονη πολεοδομική τάση όπου παρατηρείται αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για τις υποβαθμισμένες, πρώην βιομηχανικές ζώνες συνειδητοποιούμε ότι η Πειραιώς τίθεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Σε μία πόλη που ψάχνει την ταυτότητά της μέσα από τον ανασχεδιασμό και τις αναπλάσεις.ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣΟι λειτουργίες επί της Πειραιώς ποικίλουν. Συγκεκριμένα είναι οι εξής: βιοτεχνία, βιομηχανία, πολιτισμός, αποθήκες, συνεργεία, ψυχαγωγία, υπερτοπικό εμπόριο, κατοικία και τοπικό κέντρο. Λόγω των διαφορετικών απαιτήσεων, αναγκών και συμφερόντων αυτών δημιουργούνται συγκρούσεις. Ενδεικτικά αναφέρουμε την αντιφατική σχέση κατοικίας και βιοτεχνίας-βιομηχανίας αλλά και της βιοτεχνίας-βιομηχανίας με τον πολιτισμό-αναψυχή. Για την εξομάλυνση αυτών των συγκρουσιακών σχέσεων απαιτείται αναθεώρηση στη χωροθέτηση των χρήσεων στο σύνολο του άξονα. Εξειδικεύοντας στη βιομηχανική δραστηριότητα, παρατηρούμε ότι στην περιοχή έχουν παραμείνει μόνο μία χαλυβουργική βιομηχανία, μία ελαιουργική και δύο σοκολατοβιομηχανίες (ΧΑΛΚΩΡ, ΕΛΑΪΣ, ΙΟΝ, ΠΑΥΛΙΔΗΣ). Οι συγκεκριμένες παραμένουν στο χώρο γιατί έχουν καταφέρει να εναρμονιστούν με τους περιορισμούς και τις απαιτήσεις του αστικού περιβάλλοντος. Η παρουσία τους είναι πολύ σημαντική γιατί κατορθώνουν να διατηρούν στο σήμερα ένα κομμάτι του παρελθόντος. Επιπλέον, η περιοχή έχει τη δυνατότητα να δεχθεί περαιτέρω εγκατάσταση χρήσεων λόγω των μεγάλων ακόμα αδόμητων εκτάσεων αλλά και μέσω της επανάχρησης των παλιών εργοστασιακών κελυφών.ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΔΟΜΗΣΗΣΚοντά στα δύο αστικά κέντρα Αθήνα-Πειραιά παρατηρείται ένα συνεχές αστικό μέτωπο ενώ αντίθετα στο ενδιάμεσο κομμάτι δεν υφίσταται κάτι τέτοιο. Εκεί οι βιομηχανικοί όγκοι, είτε πάνω στη ρυμοτομική γραμμή είτε σε υποχώρηση, δεσπόζουν στον κενό χώρο που τους περιβάλλει. Ιδιαίτερα σε αυτό το κομμάτι η αίσθηση εγκατάλειψης και έλλειψης αστικού εξοπλισμού είναι εντονότερη. Αυτά τα δεδομένα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η περιοχή έχει μεγάλα περιθώρια ανάπλασης. Τέλος, σε όλο το ανατολικό τμήμα του άξονα συναντάμε την κατοικία σε δεύτερο επίπεδο.ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟΣτα ανατολικά, το δίκτυο είναι πυκνό και εξυπηρετεί περιοχές κατοικίας Στα δυτικά δεν υφίσταται συγκροτημένο δίκτυο ενώ το ήδη υπάρχον εξυπηρετεί κυρίως δραστηριότητες του δευτερογενούς τομέα (περιοχή Ελαιώνα). Οι σημαντικότεροι κόμβοι επί της Πειραιώς είναι οι εξής: Ιερά Οδός, Πέτρου Ράλλη, Χαμοστέρνας, Χρυσοστ. Σμύρνης Μοσχάτου, Λεωφ. Κηφισού και Καραολή Δημητρίου. Επίσης άλλες μεγάλες οδικές αρτηρίες σε άμεση συσχέτιση με την Πειραιώς είναι η Λεωφ. Συγγρού, η Λεωφ. Ποσειδώνος και η Θησέως. Αυτό το δίκτυο δρόμων τελικά συμβάλλει στην αποσυμφόρηση παρά στην επιβάρυνση της κυκλοφορίας της Πειραιώς.ΜΕΤΑΦΟΡΕΣΗ Πειραιώς και από τις δύο πλευρές της γειτνιάζει με σιδηροδρομικές γραμμές, του ΗΣΑΠ στα μεν ανατολικά και του ΟΣΕ-προαστιακού στα δυτικά. Γενικά τα μέσα σταθερής τροχιάς αυτή την περίοδο εμπλουτίζονται με επεκτάσεις και νέους σταθμούς κάτι που επηρεάζει άμεσα το γενικότερο χάρτη της πρωτεύουσας. Η μοναδική λεωφορειακή γραμμή που διέρχεται από όλο το μήκος της Πειραιώς είναι το 049 ενώ άλλες την παρακάμπτουν σε μεγάλους κόμβους. Ο εμπλουτισμός των γραμμών αυτών με νέες ή με τον ανασχεδιασμό ήδη υπαρχουσών θα δώσει νέα ώθηση στην περιοχή σε συνδυασμό με τις νέες χρήσεις.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΈνα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της περιοχής είναι η έλλειψη ελεύθερων χώρων πρασίνου. Μόνη παρουσία του στοιχείου αυτού σε περιορισμένο βαθμό συναντάμε στην αρχή, στην Κορεάτικη Αγορά, στην πλατεία Εργατικής Πρωτομαγιάς και στο πρώην Σεράφειο κολυμβητήριο.ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΡΩΜΑΤΩΣΗΟι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής προέρχονται από μεσαία και χαμηλά κοινωνικά στρώματα ενώ τελευταία παρατηρούμε και εγκατάσταση στην περιοχή γύρω από το Γκάζι υψηλών κοινωνικών στρωμάτων στις νέου τύπου πολυτελείς κατοικίες, τα λεγόμενα lofts.

5

ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΧΡΗΣΗ ΧΩΡΟΥ

Ενίσχυση και απομάκρυνσηΕνισχύουμε τις χρήσεις πολιτισμού σε συνδυασμό με την επανάχρηση αξιόλογων βιομηχανικών κελυφών.Διατηρούμε την υπάρχουσα βιομηχανία με την προϋπόθεση η όχληση που προκαλεί να είναι στα ανεκτά όρια που θέτει το αστικό περιβάλλονΕνισχύουμε τη βιοτεχνική

δραστηριότητα προστατεύοντάς την χωρικά έτσι ώστε η επερχόμενη ανάπλαση της Πειραιώς να μην οδηγήσει στην απομάκρυνση τους. Προϋπόθεση αυτού η μονάδα-βιοτεχνία να μην υπερβαίνει κάποια όρια όχλησης ώστε να είναι δυνατή η συνύπαρξη της με άλλες λειτουργίες του αστικού χώρου όπως κατοικία.

Διαμόρφωση όρων σε επίπεδο πολιτικών επιλογών τέτοιων ώστε να αποθαρρύνεται η εκεί εγκατάσταση νυχτερινών κέντρων μεγάλης κλίμακας (βλ. μεγάλες πίστες) με απώτερο στόχο την σταδιακή απομάκρυνση και εγκατάσταση τους σε ορισμένη χωρικά και θεσμικά περιοχή εντός του Ελαιώνα (στη λογική της περαιτέρω ένταξης του σε μια συνολική οργάνωση της περιοχής του Ελαιώνα).

Διατηρούμε τις υπάρχουσες υπερτοπικές εμπορικές χρήσεις χωρίς εγκατάσταση νέων κάτι που θα αλλοίωνε τη συνολική ταυτότητα του άξονα μετατρέποντας τον σε ένα υπερτοπικό «εμπορικό κέντρο».

Αδόμητοι χώροιΑνάλογα με τις διαστάσεις και τα γενικά χαρακτηριστικά τους αλλά και με το πού βρίσκονται και άρα τις ανάγκες της συγκεκριμένης υποπεριοχής είτε χρησιμοποιούνται

ως ελεύθεροι δημόσιοι χώροι είτε στεγάζουν νέα κτίρια.Οικοδομικός όγκος και όροι δόμησηςΚαθορισμός τέτοιων όρων δόμησης που να επιτρέπουν αναλογίες κτιρίων που συμβαδίζουν με αυτές των εναπομείναντων εργοστασιακών όγκων χωρίς να τους

ανταγωνίζονται. Επίσης ώθηση της κατοικίας επί του μετώπου της Πειραιώς με πρόβλεψη υποχώρησης του κτιρίου για εξασφάλιση ικανού χώρου πρασίνου. Συμβάλλει έτσι στην αναβάθμιση της συνολικής εικόνας και στη δημιουργία ενός ευχάριστου μικροκλίματος για τους πεζούς.

ΡΟΗ ΠΕΖΩΝΆνετο πλάτος πεζοδρομίου κατά μήκος του άξονα. Σε σημεία όπου αυτό δεν είναι εφικτό μείωση πλάτους δρόμου.Ευχάριστες κλιματολογικές συνθήκες για τον πεζό που εξασφαλίζονται με την γενικότερη διαμόρφωση του πεζοδρομίου (φύτευση, αστικός εξοπλισμός).Σε όλο το μήκος του άξονα να υπάρχει ικανός αριθμός χώρων στάσης στους οποίους θα μπορεί να προσανατολιστεί και να πληροφορηθεί από ενημερωτικές πινακίδες για

την ιστορία της συγκεκριμένης περιοχής στην όποια θα βρίσκεται (εργοστασιακά κελύφη, φωτογραφίες εποχής, κείμενο, προτεινόμενα αξιοθέατα και αξιόλογες διαδρομές σε μικρή ακτίνα από το σημείο, πόσο μακριά βρίσκεται το επόμενο αντίστοιχο stand κ.α.).

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΟΧΗΜΑΤΩΝΜη υιοθέτηση λύσεων ανισόπεδων κόμβων, υπογειοποίησης ή υπερύψωσης του άξονα. Μείωση του πλάτους του όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο για ταυτόχρονη

εξυπηρέτηση και των πεζών.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑΠαρόδια φύτευση εκατέρωθεν του άξονα με φυτά του αττικού τοπίου κατά κύριο λόγο και με ικανή σκιά.Γενικότερη βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών και μείωση επιπέδων ρύπων με την πρόβλεψη χώρων πρασίνου-πάρκα-κήποι κατά μήκος.

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΕΙΚΟΝΑΣ- ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣΑξιοποίηση παλιών κτιριακών κελυφών και ανάδειξη τους.Πρόταση για διάσπαρτα ενημερωτικά stand.Ενιαίος χαρακτήρας σχεδιασμού όλου του αστικού εξοπλισμού (παγκάκια, πάγκοι, πεζούλια, παρτέρια, φωτιστικά, κάδοι απορριμμάτων και

ανακύκλωσης υλικών, πλακόστρωση πεζοδρομίων, περίπτερα, στάσεις λεωφορείων).

6

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣΜελετώντας την Πειραιώς γίνεται εύκολα αντιληπτή η διαφοροποίηση της εικόνας της αμέσως μετά από τα όρια του δήμου του Ταύρου και μέχρι και το φυσικό όριο του Κηφισού ποταμού. Η περιοχή έχει έντονο το στοιχείο της παραγωγικής και μεταποιητικής δραστηριότητας που συντελείται μέχρι και τις μέρες μας στην Πειραιώς. Παλιά βιομηχανικά κελύφη, αποθήκες, διάσπαρτες μικρές βιοτεχνίες, χονδρεμπόριο συνθέτουν αυτή την εικόνα που αναμφίβολα διατηρεί κάτι από το βιομηχανικό παρελθόν. Με την πρόθεση να αντιμετωπίσουμε το συγκεκριμένο κομμάτι ως σύνολο, το ορίζουμε ως μία υποπεριοχή παρέμβασης, ενώ τα τμήματα της Πειραιώς πάνω και κάτω αυτού ορίζονται ως δύο ακόμα υποπεριοχές. Έτσι έχουμε: 1η υποπεριοχή: από τα όρια της Πειραιώς στο κέντρο της Αθήνας μέχρι τα σύνορα του δήμου Ταύρου με το δήμο Μοσχάτου 2η υποπεριοχή: από το δήμο Μοσχάτου μέχρι τη λ. Κηφισού 3η υποπεριοχή: από τη λ. Κηφισού μέχρι τα όρια της Πειραιώς στον Πειραιά

7

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΘΕ ΥΠΟΠΕΡΙΟΧΗΣ

1Η ΥΠΟΠΕΡΙΟΧΗ: ΑΘΗΝΑ-ΤΑΥΡΟΣ

α. Πρώην Σεράφειο κολυμβητήριο, Γενικές Αποθήκες Κράτους και έκταση στρατοπέδου μετατρέπονται σε υπερτοπικό πάρκο. Αποκτά ιδιαίτερη αξία με τη νέα στάση Ρουφ του προαστιακού που βρίσκεται στο κέντρο της συγκεκριμένης αυτής έκτασης. Σύνδεση αυτού του πρασίνου με το Βοτανικό κήπο και τις εκτάσεις του Γεωπονικού Πανεπιστήμιου με πεζοδρόμηση της Σπύρου Πάτση. Έτσι η κατοικία που βρίσκεται σε πολύ κοντινή απόσταση -στο πίσω επίπεδο της Πειραιώς- βρίσκει εδώ εκτόνωση.

β. Ενίσχυση του τοπικού κέντρου του Δ. Ταύρου με την επέκταση των ορίων του μέχρι τις οδούς Ταύρου στα αριστερά και Χρυσοστόμου Σμύρνης στα δεξιά. Επίσης πεζοδρόμηση αυτής μέχρι το νέο σταθμό Ταύρος του προαστιακού –δεν έχει δοθεί ακόμα στο επιβατικό κοινό. Ελάττωση ροής οχημάτων με μείωση πλάτους (μία λωρίδα αντί δύο ανά κατεύθυνση) ή με υπερυψωμένες διαβάσεις πεζών –σαμαράκια. Τα σφαγεία της περιοχής μετατρέπονται σε ημιυπαίθρια λαϊκή αγορά του δήμου.

8

2Η ΥΠΟΠΕΡΙΟΧΗ: ΜΟΣΧΑΤΟ-ΚΗΦΙΣΟΣ

α. Ισχυρή ενότητα ΧΑΛΚΩΡ-ΑΣΚΤ-φεστιβαλ Αθηνών(Πειραιως260)-Ελληνικός κόσμος. Συνδυασμός διαφορετικών λειτουργιών –από τη μία η εναπομείνασα βιομηχανία και από την άλλη χρήσεις πολιτισμού σε παλιά εργοστασιακά κελύφη. Διαμόρφωση του πίσω ελευθέρου χώρου με τρόπο που να συνευρίσκονται όλες αυτές οι χρήσεις. Αξιοποίηση αυτής της δυναμικής γειτνίασης για σχολικές εκδρομές, υπαίθριες ή όχι εικαστικές εκθέσεις. Σύνδεση με την Πειραιώς του πίσω αυτού διαμορφωμένου χώρου με πεζοδρόμηση κάθετης οδού και κατάλληλη σήμανση επί της Πειραιώς για τους πεζούς (ενταγμένο σε μια λογική όπου στον περίπατο επί της Πειραιώς με κατεύθυνση από το κέντρο της πόλης προς τη θάλασσα συναντώ ενδιαφέρουσες παρακάμψεις)

β. Δημιουργία βιοτεχνικής ζώνης στα ανατολικά της Πειραιώς. Η προτεινόμενη περιοχή ορίζεται από τους δρόμους Πειραιώς, Αναξαγόρα, Αρχιμήδους, Θεσσαλονίκης, λ. Κηφισού. Πρόβλεψη νομικού πλαισίου ευνοϊκού για τις μη οχλούσες και ρυπαίνουσες βιοτεχνικές μονάδες ώστε να ενισχυθούν οι ήδη υπάρχουσες αλλά και να μετεγκατασταθούν εδώ και όσες άλλες πληρούν τις απαιτήσεις αλλά βρίσκονται διάσπαρτες στην ευρύτερη περιοχή. Πρόταση για πεζοδρόμηση του μεγαλυτέρου μέρους των δρόμων εντός της ζώνης και κυκλοφορία μόνο των οχημάτων που εξυπηρετούν τις βιοτεχνίες (ανεφοδιασμός, φόρτωση εμπορεύματος κ.λπ.). Σε διάφορα σημεία επί της Πειραιώς κατάλληλη σήμανση για τη βιοτεχνική ζώνη ώστε να την επισκέπτονται οι κινούμενοι επί του άξονα. Επίσης διαμόρφωση των ελεύθερων χώρων της ζώνης με περίπτερα που θα διαφημίζουν τα παραγόμενα προϊόντα αλλά ταυτόχρονα θα αποτελούν και χώρους στάσης και συγκέντρωσης.

γ. Αντίστοιχη αντιμετώπιση της δυτικής περιοχής μεταξύ των οδών Σπ. Πολυκράτη, Πειραιώς, λ. Κηφισού, βασ. Παύλου, Κονδύλη με χαρακτήρα χονδρεμπορίου. Στο μέσο της περιοχής και επί της Πειραιώς διαμόρφωση πρασίνου για εκτόνωση των γύρω χρήσεων.

δ. Αναδιαμόρφωση της γραμμικής περιοχής εκατέρωθεν των γραμμών του ηλεκτρικού με πεζοδρόμηση της Θεσσαλονίκης και ενίσχυση του πράσινου στοιχείου με δενδροφυτεύσεις. Στόχος η δημιουργία φίλτρου μεταξύ της βιοτεχνικής ζώνης πάνω και της αμιγούς κατοικίας κάτω από τις γραμμές. Επίσης αύξηση των πεζογεφυρών των γραμμών και τοποθέτηση αυτών αξονικά με κάθετους στην Πειραιώς δρόμους που θα προκαλούν οπτικές φυγές προς αυτή.

ε. απομάκρυνση της κεντρικής λαχαναγοράς (προτεινόμενη μετεγκατάσταση σε περιοχή εντός του Ελαιώνα) και μετατροπή της έκτασης σε υπερτοπικό πάρκο. Προτείνεται θεματικός χαρακτήρας αυτού σχετικός με τον Ελαιώνα (ιστορία, σημερινή κατάσταση, ξενάγηση στη γενικότερη περιοχή, ιδιαίτερη έμφαση στο αττικό τοπίο)

9

3Η ΥΠΟΠΕΡΙΟΧΗ: ΠΕΙΡΑΙΑΣ- ΚΗΦΙΣΟΣ

α. Κόμβος Πειραιώς- λ. Κηφισού, αναδιαμόρφωση της κάτω από τη γέφυρα οδικής αρτηρίας με έμφαση στο πράσινο. Επίσης παράλληλα με την κίνηση των οχημάτων πρόβλεψη άνετου πεζοδρομίου για την κίνηση των πεζών με κατεύθυνση προς το παραλιακό μέτωπο. Σύνδεση αυτού με την αναδιαμορφωμένη κίνηση πεζών κατά μήκος του Φαληρικού όρμου. Έτσι επιτυγχάνεται μία ευχάριστη πορεία για πεζούς που από τον κόμβο Πειραιώς-Κηφισού μπορούν να κατευθυνθούν από το ΣΕΦ και το Μικρολίμανο μέχρι το φαληρικό Δέλτα και τις εκεί προβλεπόμενες νέες χρήσεις (νέα Λυρική Σκηνή και Εθνική Βιβλιοθήκη στον παλιό Ιππόδρομο).

β. Στο σημερινό ελεύθερο χώρο του παλιού εργοστασίου Σάνιτας δημιουργία πάρκου με έντονο το στοιχείο του νερού προερχόμενο από τον Κηφισό μετά από περιβαλλοντική αναβάθμισή του.

γ. Επανάχρηση των βιομηχανικών κελυφών των ΗΒΗ και ΧΡΩΠΕΙ με εγκατάσταση φοιτητικών εστιών. Στην ίδια λογική, αξιοποίηση των γειτονικών αποθηκών Χαράκογλου για επέκταση των δραστηριοτήτων των φοιτητών.

δ. Μετατροπή του ελεύθερου χώρου μεταξύ των προβλεπόμενων φοιτητικών εστιών και του γηπέδου Καραϊσκάκη σε δημόσιο χώρο πρασίνου για εκτόνωση τόσο των εστιών όσο και της γύρω περιοχής κατοικίας.

10

2η ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣΓΚΑΖΙ

Η περιοχή που καταλαμβάνει τη θέση της τρίτης πλατείας στο σχέδιο Κλεάνθη- Schaubert, στη δυτική πλευρά της Αθήνας, αποτελούσε μέχρι το 1862 εξοχική τοποθεσία . Τα πράγματα άλλαξαν ριζικά με την εγκατάσταση εκεί του εργοστασίου του Φωταερίου, της πρώτης βιομηχανικής μονάδας του Νέου Ελληνισμού. Το Γκάζι κάλυπτε τις ανάγκες της πρωτεύουσας για φως. Ένας οικισμός, το Γκαζοχώρι αρχίζει να δημιουργείται γύρω από το εργοστάσιο, λόγω της ανάγκης των εργατών για στέγαση και παίρνει τη σημερινή μορφή του το 1888. Μέχρι το 1880 αναπτύσσεται αυθαίρετα, οπότε και εντάσσεται στο σχέδιο πόλεως ως το νοτιότερο τμήμα του Κεραμεικού. Η υποβάθμιση της περιοχής είναι αναπόφευκτη. Το Γκαζοχώρι, αποκομμένο από την πρωτεύουσα, κατοικείται από τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα που ζούν και εργάζονται κάτω από άθλιες συνθήκες. Χαμόσπιτα, παραπήγματα και υπόγεια, χωματόδρομοι και υγρό, ανθυγιεινό έδαφος συνθέτουν την εικόνα της περιοχής. Την εικόνα αυτή συμπληρώνουν χρήστες ναρκωτικών, πόρνες και σκοτεινά άτομα που κυκλοφορούν εκεί. Οι απάνθρωπες συνθήκες εργασίας σε συνδυασμό με το ότι πολλές οικογένειες στοιβάζονται στον ίδιο χώρο, έχουν σαν αποτέλεσμα να ξεσπάσουν πολλές ασθένειες όπως φυματίωση, ελώδης πυρετός, ευλογιά κ.α. Στην αρχή της Ιεράς Οδού βρίσκεται η Λαχαναγορά που το 1902 μεταφέρεται στη σημερινή Κορεάτικη Αγορά μέχρι και τη δεκαετία του ΄60 που εγκαθίσταται στον Α. Ι. Ρέντη. Η απομάκρυνσή της σηματοδοτεί και την απαρχή της απονέκρωσης του Γκαζοχωρίου . .

Με την Μικρασιατική καταστροφή του 1922 συρρέουν στην πρωτεύουσα πρόσφυγες που δημιουργούν πρόχειρους συνοικισμούς. Ένας από αυτούς στήνεται στην περιοχή απέναντι από το Γκάζι, μεταξύ των οδών Ερμού, Πειραιώς και Θεσσαλονίκης πιθανόν λόγω του εργοστασίου όπου θα μπορούσε να προσφέρει εργασία. Παράλληλα στο διάστημα 1920-1950 συντελείται και ο εκσυγχρονισμός του Γκαζιού. Την δεκαετία του ΄60 ο τρόπος παραγωγής γκαζιού θεωρείται απαρχαιωμένος και το εργοστάσιο πέφτει σε αδράνεια. Το ΄70 οι μουσουλμάνοι της Θράκης, για κοινωνικο-οικονομικούς λόγους καταφεύγουν στην εσωτερική μετανάστευση . Έτσι στρέφονται στα μεγάλα αστικά κέντρα. Στην περίπτωση της Αθήνας εγκαθίστανται κυρίως στην περιοχή του Γκαζοχωρίου λόγω των χαμηλών ενοικίων αλλά και τη δυνατότητα εύρεσης εργασίας στα γειτονικά εργοστάσια. Το 1985 συντελείται και νέο κύμα μετανάστευσης ως αποτέλεσμα της κρατικής πολιτικής. Καθοριστικής σημασίας χρονιά είναι το 1983 οπότε και σταματά η παραγωγή γκαζιού. Το εργοστάσιο ενώνεται με τις νέες εγκαταστάσεις Ελληνικών Διυλιστηρίων Ασπροπύργου. Το 1984 κρίνεται ξεπερασμένο και οι εγκαταστάσεις του μεταφέρονται στο Θριάσιο. Τα σπίτια εγκαταλείπονται και ξαναγεμίζουν με την επόμενη μετανάστευση. Τα επόμενα χρόνια κυρήσσεται αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για το Γκάζι και συντελούνται επεμβάσεις σε υπάρχοντα κτίρια του συγκροτήματος. Το 1987 μετατρέπεται σε κέντρο καλλιτεχνικής δημιουργίας και το 1988 αρχίζουν έργα ανάπλασης. Σε αυτό το κλίμα αλλαγών οι επιχειρηματίες επωφελούνται των χαμηλών τιμών ακινήτων και διεισδύουν στην περιοχή. Η καθημερινότητα των κατοίκων αρχίζει να αλλάζει. Στις αρχές του 2007 η περιοχή του Γκαζοχωρίου ανακηρύσσεται

ΙΣΤΟΡΙΚΑ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

12

Η θέση του Γκαζοχωρίου βρίσκεται πολύ κοντά στο κέντρο της πρωτεύουσας και αποτελεί “φιλέτο” γιε επένδυση σε διάφορους τομείς. Μέχρι σήμερα στο Γκάζι έχουν υπάρξει μόνο μικρής κλίμακας παρεμβάσεις με τελευταία τη στάση “Κεραμεικός “ του μετρό. Αντίθετα με άλλες κεντρικές γειτονιές της Αθήνας που έχουν υπερκορεστεί, το Γκάζι εμφανίζει προοπτικές περαιτέρω σχεδιασμού.

ΘΕΣΗ

13

Μέχρι τώρα το Γκάζι δεν έχει αναλάβει κάποια ισχυρή, σαφή θέση μέσα στον πυκνό αστικό ιστό παρά μοιάζει με μια “όαση“ ικανή να δεχθεί μια πληθώρα δράσεων που υπόσχονται μεγάλα οικονομικά οφέλη σε όσους επενδύσουν στην περιοχή. Θα μπορούσε να υποστηριχτεί η άποψη πως σε επίπεδο λειτουργιών έχει καταλήξει να διατηρεί ακόμα ένα χρώμα της παλιάς Αθήνας, που πέρασε ανεπιστρεπτί, κυρίως λόγω των εναπομείναντων κελυφών αλλά και των χρήσεών τους. Οι λειτουργίες που επικρατούν σήμερα είναι η κατοικία (από μεσαία και χαμηλά εισοδήματα) , η βιοτεχνία μικρής κλίμακας και τα συνεργεία αυτοκινήτων, μερικά με απαρχαιομένο εξοπλισμό ενώ άλλα έχουν κατορθώσει να εκσυγχρονιστούν.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

14

LL

L

L`L

Θ

ΘΘ

Θ

ΘΘ

Θ

ΘΕΑΤΡΑ LOFTSΘ L

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ/ ΑΝΑΨΥΧΗ Το πιο έντονο ίσως στοιχείο σε επίπεδο νέων τάσεων που μπορεί κανείς να αναγνωρίσει στην περιοχή, είναι αυτό της διασκέδασης- αναψυχής. Η εγκατάσταση ήπιων μορφών νυχτερινής διασκέδασης σε παλιά κελύφη μικρών διαστάσεων , βρίσκεται σε πλήρη άνθιση και, όπως όλα δείχνουν, τείνει να συνεχίσει μέχρις ότου κορεστεί και καταλήξει όπως άλλες περιοχές αντίστοιχης πορείας (Ψυρρή, Θησείο).

LOFTS Τα lofts αποτελούν μία παγκόσμια τάση των καιρών. Πρόκειται για επανάχρηση χώρων/ κελυφών παλιών βιομηχανικών- βιοτεχνικών δραστηριοτήτων ή έστω κατασκευή εξ ολοκλήρου νέων χώρων, με μινιμαλιστικό σχεδιασμό, σε περιοχές με βιομηχανικό παρελθόν, πρώην υποβαθμισμένες, που τώρα βρίσκονται σε φάση ανάπλασης. Τα lofts προορίζονται για κατοικίες πολύ υψηλών κοινωνικών στρωμάτων.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Οι ίδιοι λόγοι που προσελκύουν τη διασκέδαση και την πολυτελή κατοικία στην περιοχη, φυσικό είναι να προσελκύουν και τον πολιτισμό, ίσως μάλιστα αυτός να προυπήρχε των δύο προηγούμενων. Οι κύριες χρήσεις πολιτισμού είναι θέατρα, galleries, μουσικές σκηνές και εκθεσιακοί χώροι.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ Μια ακόμα τάση που δεν έχει πάρει προς το παρόν μορφή στο χώρο, αλλά έχει επανειλημμένως γραφτεί και ειπωθεί, είναι αυτή της χρήσης του Γκαζιού για τις ανάγκες επέκτασης του επιχειρησιακού κέντρου της πρωτεύουσας. Μια πρόταση που εικονογραφεί ένα τελείως διαφορετικό Γκάζι : ψηλά κτίρια, πολυεθνικές, νέες λαμπερές κατασκευές και γιάπηδες με χαρτοφύλακες και laptop.

ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ

15

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΡΩΜΑΤΩΣΗ

Άκρως ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της περιοχής αποτελεί η μουσουλμανική μειονότητα με καταγωγή από τη Θράκη. Όπως ήδη αναφέρθηκε στα ιστορικά στοιχεία της περιοχής, το Γκαζοχώρι αποτέλεσε τη γειτονιά που υποδέχθηκε τους εσωτερικούς μετανάστες προερχόμενους από τη θρακική επαρχία. Παρά τη σημαντική μείωση του πληθυσμού τους σήμερα, η ύπαρξή τους εξακολουθεί να προσδίδει ένα στοιχείο διαπολιτισμικό στην περιοχή. Ενδεικτική είναι και η λειτουργία του διαπολιτισμικού σχολείου. Χαμηλά οικονομικά στρώματα στην πλειοψηφία τους, δέχονται σήμερα, στην άλλοτε δική τους γειτονιά και λόγω της νέας τροπής των πραγμάτων, μεγάλες πιέσεις και οδηγούνται στη μετακίνηση προς άλλες υποβαθμισμένες περιοχές της πρωτεύουσας (επανάληψη ενός σεναρίου που έχει ξαναπαιχτεί λίγο πιο πέρα στο Μεταξουργείο ). Στο πλευρό των μειονοτήτων αυτών βρίσκονται αρκετές οργανώσεις που κατά καιρούς οργανώνουν δράσεις ενημέρωσης του κοινού ή ενεργοποίησης των ίδιων των κατοίκων για ανάληψη πρωτοβουλιών σχετικά με την υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους. Επιπλέον, στην περιοχή κατοικούν μεσαία και χαμηλά κοινωνικά στρώματα γηγενών ενώ υψηλά κοινωνικά στρώματα κάνουν τωρα την εμφάνισή τους με την προοπτική να κατοικήσουν στα lνεόχτιστα lofts.

16

Η δόμηση στην περιοχή χαρακτηρίζεται από χαμηλά ύψη, πολυκατοικίες, στην πλειοψηφία τους μικρών διαστάσεων, χαμόσπιτα που κατοικούνται ακόμα και ερείπια. Στην πλειοψηφία τους τα κτίσματα αυτά είναι είτε νεοκλασικά είτε της εποχής του Μεσοπολέμου. Διάσπαρτα κάνουν την εμφάνισή τους και νέα ψηλά κτίρια είτε αυτά είναι κτίρια γραφείων είτε κατοικίας είτε συνδυασμός αυτών (lofts). Έντονο μορφολογικό στοιχείο της περιοχής αποτελεί αναμφισβήτητα και το χρώμα στους τοίχους των παλιών κτσμάτων.

ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΔΟΜΗΣΗΣ

17

Χαρακτηριστικό της περιοχής είναι το ότι “ζώνεται” από τέσσερις μεγάλες οδικές αρτηρίες: την οδό Πειραιώς, την οδό Κωνσταντινουπόλεως , την Ιερά Οδό και την οδό Μεγάλου Βασιλείου. Στο εσωτερικό, δρόμοι τεθλασμένοι, με απότομα στενέματα, άλλοτε συνδέουν τους μεγάλους οδικούς άξονες διασχίζοντας την περιοχή και άλλοτε οδηγούν σε αδιέξοδα. Η κίνηση και η ταχύτητα των αυτοκινήτων είναι, λόγω του μικρού πλάτους των δρόμων, πολύ περιορισμένη.

ΠΛΕΓΜΑ ΔΡΟΜΩΝ/ ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ

ΟΔΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ3ΜΕΡΗΣ ΔΙΑΙΡΕΣΗ –ΜΕΣΑΙΑ ΖΩΝΗ ΔΙΕΛΕΥΣΗ ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΥΑΥΞΗΜΕΝΗ ΚΙΝΗΣΗ

ΟΔΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥΔΡΟΜΟΣ ΔΥΟ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝΜΕΙΩΜΕΝΗ ΚΙΝΗΣΗ

ΟΔΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣΔΥΟ ΛΩΡΙΔΕΣ ΑΝΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΑΥΞΗΜΕΝΗ ΚΙΝΗΣΗΣΥΜΒΟΛΗ ΜΕ ΙΕΡΑ ΟΔΟ

ΙΕΡΑ ΟΔΟΣΔΥΟ ΛΩΡΙΔΕΣ ΑΝΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΑΥΞΗΜΕΝΗ ΚΙΝΗΣΗΚΑΤΑΛΗΓΕΙ ΣΤΟΝ ΚΕΡΑΜΕΙΚΟ

18

Το στοιχείο του φυσικού περιβάλλοντος στην περιοχή δεν είναι ιδιαίτερα έντονο. Πέρα από τη νέα διαμόρφωση της πλατείας στην έξοδο του μετρό με λίγα δέντρα και ένα κλασσικό “στόλισμα” της λοιπής επιφάνειας με γκαζόν και καλοπιστικά άνθη, το πράσινο στοιχείο περιορίζεται στην μοναδική από πριν διαμορφωμένη πλατεία Κουλούρη και στις δενδροστοιχείες εκατέρωθεν των δρόμων. Επίσης ιδιαίτερα έντονη είναι η παρουσία των ψηλών λευκών κατά μήκος των γραμμών του ΟΣΕ στην οδό Κωνσταντινουπόλεως.

ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

19

ΜΕΤΡΟΝέο δεδομένο για την περιοχή. Μόλις το 2007 παραδόθηκε στο επιβατικό κοινό με άμεσες επιπτώσεις στη ζωή των κατοίκων του Γκαζιού. Τόνωσε τη νυχτερινή διασκέδαση διευκολύνοντας τη μαζική προσέλευση του νεανικού και όχι μόνο κοινού. Είναι αναμφισβήτητα μια επιπλέον κοινωνική εξυπηρέτηση για την περιοχή.

ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΣΔιέρχεται από τις γραμμές του ΟΣΕ επί της Κωνσταντινουπόλεως. Οι γραμμές λειτουργούν ως όριο μεταξύ των περιοχών που βρίσκονται εκατέρωθεν. Προβληματικές είναι οι διαβάσεις πεζών και τροχοφόρων επί των γραμμών που λόγω των απαρχαιομένων συστημάτων αποτελούν κίνδυνο για τους διερχόμενους. Οι κάτοικοι της περιοχής έχουν διαμαρτυρηθεί επανειλημμένα στην πολιτεία, με διάφορες δράσεις, απαιτώντας την υπογειοποίηση των γραμμών στο συγκεκριμένο κομμάτι.

ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

20

Στο λανθάνον δυναμικό της περιοχής ανήκει βέβαια το κτισμένο περιβάλλον της, της βιομηχανικής περιόδου. Σήμερα τα κτίρια στέκουν εγκαταλελειμμένα, με μόνο τις άκρως απαραίτητες επεμβάσεις για να είναι κατοικήσιμα. Μόνοι ενδιαφερόμενοι τα ασθενή οικονομικά στρώματα της μουσουλμανικής μειονότητας. Μπορούν όμως να λειτουργήσουν με τη λογική που ήδη έχει ακολουθηθεί για τα παλιά βιομηχανικά κελύφη κατά μήκος της Πειραιώς. Μια επαρκής επέμβαση για την ενίσχυση της κατασκευής και την παράταση του χρόνου ζωής τους , σε συνδυασμό με μια νέα χρήση, συμβατή με τη ταυτότητα της περιοχής , θα μπορούσε να βελτιώσει κατά πολύ τη συνολική εικόνα. Στα πλαίσια του λανθάνοντος δυναμικού μπορούμε επίσης να εντοπίσουμε μία ακόμα κατηγορία, την άυλη. Πρόκειται για τη συγκέντρωση στην περιοχή αυτής της ιδιαίτερης τόσο κοινωνικά όσο και πολιτισμικά ομάδας, της μουσουλμανικής μειονότητας. Στην καρδιά της πρωτεύουσας μια τόσο διαφορετική και για πολλούς πρωτόγονη μορφή επιβίωσης στη σύγχρονη μεγαλούπολη. Αυτή η κοινότητα ανθρώπων θα μπορούσε να αποτελέσει αφορμή ώστε το Γκάζι να γίνει το διαπολιτισμικό στέκι της πόλης. Μια συνύπαρξη διαφορετικών εθνοτήτων με διαφορετικές συνήθειες και αντιλήψεις που μέσα από κοινές δράσεις ανταλλάσσουν γνώσεις και απόψεις. Δημιουργείται εν τέλει μία όσμωση μεταξύ πολιτισμών με αποτελέσματα εμφανή σε πολλά επίπεδα στα πλαίσια της κοινωνίας. Έτσι, από εκεί που αυτή η μειονότητα θεωρείται απλά μια παραφωνία, μια προσωρινή κατάσταση ή ακόμα και το “μίασμα” για μερικούς, μπορεί να τεθεί στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος συμπαρασύρωντας και άλλες αντίστοιχες ομάδες, για μια δυναμική συνύπαρξη του διαφορετικού.

ΛΑΝΘΑΝΟΝ ΔΥΝΑΜΙΚΟ

21

Πριν μιλήσουμε για μια χωρική τυπολογία, φαίνεται να υπάρχει μια γεωμετρία του χώρου που παίζει σημαντικό ρόλο και τελικά αντανακλάται και σε μια χωρική οριοθέτηση λειτουργιών. Η “σφήνα” με τη Τεχνόπολις και το πράσινο του μετρό μοιάζει σα να εισχωρεί στην περιοχή και να ορίζει δύο υποπεριοχές εκατέρωθέν της. Η διαίρεση αυτή “διαβάζεται” και από το χάρτη χρήσεων όπου παρατηρούμε συγκέντρωση της κατοικίας στο κάτω κομμάτι και βιοτεχνίας- συνεργείων στο πάνω. Αντίθετα οι χρήσεις αναψυχής είναι το ίδιο έντονες τόσο στο πάνω όσο και στο κάτω κομμάτι. Αυτή η διαπίστωση της διαίρεσης αποτέλεσε βασική συνιστώσα της πρότασης ανάπλασης που θα ακολουθήσει. Αυτή η ανάμειξη χρήσεων δημιουργεί αναπόφευκτα και συγκρούσεις. Η βιοτεχνία οχλεί την κατοικία τις πρωινές ώρες ενώ τις νυχτερινές από τη νυχτερινή διασκέδαση. Αντιθέτως βιοτεχνία και νυχτερινή διασκέδαση συνυπάρχουν χωρίς πολλές εμφανείς συγκρούσεις. Οι ώρες αιχμής της μίας δε συμπ με της άλλης. Οι όποιες συγκρούσεις υπάρχουν ανάμεσά τους είναι πιο μακροπρόθεσμες αλλά και πιο βίαιες. Η ανάπτυξη της περιοχής με βάση την μετατροπή της σε τοπ αθηναικό στέκι δίνει αξία στη γη που μέχρι χθες ήταν φθηνή και ευννοούσε την εγκατάσταση και λειτουργία των μικρών συνεργείων. Αυτό θα παύσει και οι μικροεπιχειρήσεις θα κλείσουν ή θα μετεγκατασταθούν στις εναπομείνασες φθηνές περιοχές.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ

ΤΥΠΟΛΟΓΗΣΗ

22

ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ

ΕΝΙΣΧΥΣΗ/ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΧΡΗΣΕΩΝ

Με απώτερο στόχο να εξαλειφθούν οι συγκούσεις μεταξύ των διαφορετικών ομάδων χρηστών της περιοχής προτείνουμε νέα οριοθέτηση χρήσεων γης. Στο κάτω κομμάτι τοποθετούμε αμιγή κατοικία μαζί με το απαραίτητο τοπικό κέντρο. Στο πάνω κομμάτι τοποθετούμε διαφορετικές ομάδες χρήσεων. Οι χρήσεις αυτές είναι αναψυχή, βιοτεχνία-συνεργεία και γραφεία. Η οριοθέτηση των τριών αυτών χρήσεων γίνεται έτσι ώστε η μία να μην παρεμποδίζει αλλά να δίνει στην άλλη.

23

ΧΡΗΣΗ ΑΔΟΜΗΤΩΝ ΧΩΡΩΝΠεριοχή κατοικίας•Αδόμητα οικόπεδαΠρόβλεψη εγκατάστασης νέων χρήσεων απαραίτητων για την περιοχή κοινωνικής κυρίως εξυπηρέτησης (π.χ. πρόταση για εγκατάσταση Δημοτικού παιδικού σταθμού στο αδόμητο οικόπεδο στο πάνω μέρος της πλατείας Κουλούρη). Τα νέα κελύφη να υπόκεινται στους γενικότερους κανονισμούς οικοδομικού όγκου. (σκίτσο 2 )Στην περίπτωση που τα αδόμητα αυτά οικόπεδα επικοινωνούν με ακάλυπτους οικοδομικών τετραγώνων να ορίζονται ως ελεύθεροι δημόσιοι χώροι και να αντιμετωπίζονται σε ενιαία βάση με υπαίθριες διαμορφώσεις (βλ. σχέδιο πλατείας Κουλούρη) . (σκίτσο 1)•Ακάλυπτοι οικοδομικών τετραγώνωνΑναδιαμόρφωσή τους με έμφαση στη φύτευση (ενίσχυση, έτσι, του γενικότερου φυσικού στοιχείου στην περιοχή αλλά και στην έννοια της μικροκλίμακας) αλλά και στην κοινή χρήση αυτών από τους ιδιοκτήτες.Στην περίπτωση μεγάλων διαστάσεων των χώρων αυτών, με ή χωρίς άμεση γειτνίαση με αδόμητα οικόπεδα στην περίμετρο, πρόβλεψη δημόσιας χρήσης τους Περιοχή ανάμεικτων χρήσεων•Ακάλυπτοι οικοδομικών τετραγώνωνΔίνεται μεγάλη έμφαση στους εσωτερικούς χώρους των οικοδομικών τετραγώνων που ανάλογα με τις χρήσεις που έχουν οριστεί αποκτούν διαφορετικές ποιότητες. Ενδεικτικά:

Οικοδομικό τετράγωνο με καθαρή χρήση αναψυχής. Ο μεγάλος ακάλυπτος χώρος αποκτά την έννοια μιας μικρής πλατείας όπου τα κτίρια έχουν διαμπερή λειτουργία με πρόσωπο τόσο στον πεζόδρομο όσο και την πλατεία. Ταυτόχρονα προβλέπεται ικανός αριθμός προσπελάσεων αυτόυ του χώρου. Ο χώρος ικανός να δεχθεί πληθώρα πολιτιστικών και λοιπών υπαίθριων δραστηριοτήτων.

Οικοδομικό τετράγωνο με καθαρά βιοτεχνική χρήση. Διαμόρφωση του επίσης μεγάλου ακάλυπτου που προκύπτει μετά την απομάκρυνση των παραπηγμάτων, ως ένα χώρο εκτόνωσης των περιμετρικών λειτουργιών βιοτεχνίας-συνεργείων. Πρόβλεψη για πρόσβαση οχημάτων εντός της περιοχής για λόγους τροφοδοσίας αλλά κυρίως λόγω του είδους των λειτουργιών (οχήματα προς επιδιόρθωση από τα συνεργεία). Πρόβλεψη διέλευσης και των πεζών με περιορισμένο διαμορφωμένο χώρο στάσης.

•Αδόμητα οικόπεδαΣυμπλήρωση των κενών αυτών με νέα κτίρια σύμφωνα με τους όρους οικοδομικού όγκου. Πρόταση για ελαφριές κατασκευές από μεταλλικό σκελετό ιδιαίτερα για την περιοχή συνεργείων-βιοτεχνίας. Πρόθεση η άμεση κάλυψη των αναγκών στέγασης όλων των αντίστοιχων λειτουργιών της ευρύτερης περιοχής που πρόκειται να μετεγκατασταθούν εδώ.

ΣΚΙΤΣΟ 1

ΣΚΙΤΣΟ 2

24

ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΚΕΛΥΦΩΝ ΩΣ ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΑ

Περιοχή κατοικίαςΕπανάχρησή τους είτε ως κατοικία, είτε για τη στέγαση κοινωνικής εξυπηρέτησης λειτουργιών (π.χ. ταχυδρομείο, τράπεζα), είτε τέλος για την εγκατάσταση χρήσεων τοπικού κέντρου (π.χ. παντοπωλείο, ψιλικατζίδικο, μανάβικο, καθαριστήριο κ.λ.π.)Περιοχή ανάμεικτων χρήσεωνΕγκατάσταση χρήσεων όπως ήπειας μορφής βιοτεχνίες, πολιτιστικές χρήσεις (π.χ. ιδιωτικοί χώροι εκθέσεων, καλλιτεχνικά εργαστήρια), αναψυχή (π.χ. μικρα καφέ, μεζεδοπωλεία, ζαχαροπλαστεία) και τέλος γραφείων (π.χ. συμβολαιογραφείο, τουριστικό γραφείο). Ιδιαίτερο το ενδιαφέρον αυτών των χώρων γιατί συμβάλουν στη διαπλοκή των χρήσεων (π.χ. στην περιοχή των γραφείων τα υπάρχοντα διατηρητέα εισάγουν χρήσεις μικρών καφέ και χώρων εκθέσεων)

ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟΥ ΟΓΚΟΥ, ΟΡΩΝ ΔΟΜΗΣΗΣΕπιθυμούμε χαμηλά ύψη στην περιοχή μέσα από τη διατήρηση των παλιών κελυφών αλλά και τη θέσπιση όρων για τις καινούριες οικοδομές. Η διατήρηση των παλιών κελυφών θα επιτεχθεί με διάφορους τρόπους; •με την ανακήρυξη ορισμένων ως διατηρητέα τα οποία και με κρατική μέριμνα θα αναστηλωθούν•με τη θέσπιση χαμηλού συντελεστή δόμησης στην περιοχή•με αντίστοιχη ρύθμιση της κάλυψης και της αρτιότητας οικοπέδου με στόχο να αποτραπούν οι ιδιοκτήτες από το γκρέμισμα των υπάρχοντων και την ανοικοδόμηση νέων στη θέση τουςΙδιαίτερη ρύθμιση για δυνατότητα μεγαλύτερων υψών επί των μετώπων των οδών Πειραιώς, Ιερά Οδός, Κωνσταντινουπόλεως, Μεγάλου Βασιλείου.

25

ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΝΕΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΧΩΡΩΝ

Η περιοχή, αναλογικά με τις διαστάσεις της, διαθέτει αρκετό ελεύθερο χώρο πρασίνου αν συμπεριλάβουμε και τους άμεσης γειτνίασης αντίστοιχους χώρους όπως Κορεάτικη και Κεραμεικός. Προβλέπουμε έναν ακόμα χώρο με δημιουργία παράλληλα υπόγειου παρκινγκ στο άδειο οικόπεδο στη συμβολή Πειραιώς και Ιεράς Οδού. Η θέση του και μόνο του προσδίδει υπερτοπική σημασία.

ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΕΙΣΟΔΟΥ ΓΚΑΡΑΖ

ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΑΡΚΟΥ ΣΥΜΒΟΛΗΣ ΙΕΡΑΣ ΟΔΟΥ- ΠΕΙΡΑΙΩΣΑΝΑΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΟΡΕΑΤΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΝΕΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΠΕΙΡΑΙΩΣ- ΠΕΡΣΕΦΩΝΗΣ26

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΡΟΗ ΠΕΖΩΝ

Προτείνουμε τη δημιουργία ενός μεγάλου δικτύου πεζοδρόμων, με διαβαθμίσεις, στο εσωτερικό της περιοχής μας και τον περιορισμό της κίνησης οχημάτων στους περιμετρικούς δρόμους Πειραιώς, Ιεράς Οδού, Κωνσταντινουπόλεως, Μεγάλου Βασιλείου . Στόχος η δημιουργία ενός θύλακα μέσα στον πυκνό ιστό της μεγαλούπολης όπου η κίνηση πεζών θα είναι σε πρώτη προτεραιότητα με ποιότητες δημόσιου χώρου και ένα κτισμένο περιβάλλον που διατηρεί και διασώζει ένα ιστορικό κομμάτι αυτής της πόληςΙεράρχηση των πεζοδρόμων με βάση το είδος της κίνησης που δέχονται. Έτσι διακρίνουμε τους εξής;

27

ΑΜΙΓΗΣ ΠΕΖΟΔΡΟΜΟΣ. •Κοινή πλακόστρωση σε όλο το δίτκυο αμιγών πεζοδρόμων•Τέτοια τοποθέτηση των πλακών ώστε να μη δίνεται σαφής προσανατολισμός και στις διασταυρώσεις να γίνεται καλύτερη σύνδεση των δρόμων•Αστκός εξοπλισμός με κοινό σχεδιασμό παντού –ο ίδιος με αυτόν της Πειραιώς. Χτιστοί πάγκοι, φωτιστικά, δέντρα.

28

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

29

ΑΡΘΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟhttp://www.tee.gr/online/epikaira/2000/2108/pg090.shtml Η ΑΘΗΝΑ ΑΝΑΚΤΑ ΤΟ ΔΥΤΙΚΟ ΤΗΣ ΠΟΛΟ ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΓΚΑΖΟΧΩΡΙΟΥhttp://www.monumenta.org/article.php?IssueID=2&lang=gr&CategoryID=3&ArticleID=7 ΝΕΑ ΑΠΟ ΤΟ ΓΚΑΖΟΧΩΡΙhttp://www.erga.biz/modules.php?name=News&file=article&sid=236 ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΕΙ ΤΟ ΓΚΑΖΟΧΩΡΙhttp://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_11/01/2007_211660 ΤΟ ΓΚΑΖΟΧΩΡΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ, ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΟΣ ΤΟΠΟΣhttp://www.ellinikietairia.gr/articles.php?action=read&id=135&Presstype=9 ΤΟ ΓΚΑΖΟΧΩΡΙ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣhttp://mariavelliou.blogspot.com/2006/06/blog-post_22.html ΑΘΗΝΑ-ΜΕΓΑΛΗ ΠΟΛΗ, ΜΕΓΑΛΗ ΜΟΝΑΞΙΑwww.poreia-gia-tin-athina.gr/fimg/002.doc UNDERGROUND: ΤΑ "ΓΚΕΤΟ" ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣhttp://www.ethnos.gr/article.asp?catid=5563&subid=2&pubid=115615 ΓΚΑΖΙ ΧΩΡΙΣ ΦΡΕΝΟ!http://www.kemo.gr/archive/papers/Avramo1.htm ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΤΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ: ΑΠΟ ΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΘΡΑΚΗ ΣΤΟ ΓΚΑΖΙhttp://www.enet.gr/online/online_text/c=113,dt=03.06.2006,id=48634212 ΣΤΗΝ ΤΑΡΑΤΣΑ ΤΗΣ ΓΙΑΓΙΑΣhttp://www.dromoi-zois.gr/fwni2.htm ΕΧΕΤΕ ΚΑΤΕΒΕΙ ΣΤΟ ΓΚΑΖΟΧΩΡΙ;http://www.astynet.gr/intervetion_detail.asp?e_mod_bot_cat_id=116 ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΥhttp://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_07/06/2006_186729 Η ΝΕΑ ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ, ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΑΠΟ ΤΟ ΓΚΑΖΙhttp://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%BA%CE%AC%CE%B6%CE%B9_(%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%AF%CE%B1)http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_2_05/08/2007_236477 ΚΙΝΟΥΜΕΝΗ ΑΜΜΟΣ ΟΙ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣhttp://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=12508&m=C12&aa=1 ΠΛΑΤΕΙΑ "ΤΙΡΡΑΝΩΝ", ΣΤΗΝ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΗ ΑΘΗΝΑhttp://www.nomadikiarxitektoniki.net/apolisgr.html ΕΝΑΣ ΥΜΝΟΣ ΣΤΟΝ ΑΠΟΛΙhttp://www.nomadikiarxitektoniki.net/homegr.htmhttp://www.enet.gr/online/online_text/c=112,id=79332344 ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΝΧΑΤΑΝ ΣΤΟ ΓΚΑΖΟΧΩΡΙhttp://www.thissionlofts.gr/gr/default.htmhttp://www.minenv.gr/3/31/313/31303/g3130315.htmlhttp://www.lifo.gr/content/i81/x8/235.html?theme=print ΟΙ ΓΡΑΜΜΕΣ ΤΟΥ ΤΡΕΝΟΥ

ΒΙΒΛΙΑΠολεοδομικός Σχεδιασμός, για μια βιώσιμη ανάπτυξη του αστικού χώρου, Αθανάσιος Αραβαντινός, εκδόσεις Συμμετρία, Αθήνα 2007, β΄ έκδοση αναθεωρημένηΠολεοδομικές επεμβάσεις στον αστικό χώρο, εκδόσεις Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Αθήνα 2006Το Γκάζι, Σ.Β. Σκοπελίτης , εκδόσεις Λιβάνη,- «Νέα Σύνορα», Αθήνα 1984Ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας: η διαδικασία υλοποίησης ενός οράματος, Ημερίδα-15 Μαϊου 2001, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, τμήμα Αρχιτεκτόνων ΜηχανικώνΣχεδιασμός Μητροπολιτικής Περιφέρειας Αθηνών, Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος ΑθήναςΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣwww.lofts.grwww.thissionlofts.grwww.minenv.gr/

ΕΡΓΑΣΙΕΣΟΔΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ Ι, Κολοκοτσά Αγγελική, Μανίκα Μαρία, Μαροπούλου- Κουρέμπα Μυρσίνη, Μάιος- Ιούνιος 2007, Φροντιστήριο Γ.Μ. Σαρηγιάννης