İnovatİf - wordpress.com · 2016-01-03 · luklara yol açarak; prostat üzerine olumsuz etkileri...

İNOVATİFKimya DergisiYIL : 1 SAYI : 5 ARALIK 2013

PROF. DR. SABRİYE PİŞKİN İLE

AYIN RÖPORTAJI

ATIK VE GERİ DÖNÜŞÜM

SEKTÖRÜ

PROSES AKIM ŞEMASI ÇİZİMİ

İÇİN FLOSHEET KULLANIMI

AKREDİTE LABORATUVAR İÇİN

17025

AĞIR METALLER

SUYUMUZU KİRLETMEYELİM

BENİ YEMEK İSTERSEN

ATIK VE GERİ DÖNÜŞÜM

Sahibi :

İnovatif Kimya Dergisi Kurucuları

Genel Yayın Yönetmeni :

Yavuz Selim Kart

Yayın Danışmanı :

Ayşe Emir

Dergi ve Yazı Editörleri :

Ayşe EmirCaner KavrazGültekin ÖzdemirEbru Çetinkaya

Röportaj Ekibi :

Elif Nida Kılıç

Sayfa Tasarımı :

Yavuz Selim Kart

İnovatif Kimya Dergisi Okuyucuları,

Dergimiz Kimya hakkında bilgiler vermesi, siz okuyucularımızın ufkunu açması, bildiklerimizin pekiştirilmesi,bilmediklerinizin öğrenilmesi amacıyla hazırlanmıştır.

Dergimiz sizlerin göndereceği makaleler, yazılar ile oluşacaktır.Diğer bir deyişle bu derginin içeriğini sizler hazırlayacaksınız. Dergimizde Kimya Sektörü ile ilgili bilgiler, Kimya Sektörü ile ilgili yazılar ve makaleler olacaktır. Ayrıca çeşitli bulmacalar,hos yazılar ve resimler ile de sıkılmaya-cağınızı ümit ediyoruz.

Güzel bir dergi olacağı düşüncesindeyiz. Fayda sağlaması dileklerimle...


Bize Ulaşın

facebook.com/InovatifKimyaDergisi

twitter.com/InovatifKimya

[email protected]

YazarlarımızYAVUZ SELIM KART

ELIF NIDA KILIÇ

ABDULHAMIT AYDIN

ISMAIL KANBAZ

CANER KAVRAZ

VAHIT KENAR

MUSA KARADAG

İNOVATİF

Kimya Dergisi

İNOVATİFKimya Dergisi KURALLARI

1. İnovatif Kimya Dergisi, yazılarını herhangi bir makalenizde veya yazınızda kullanmak için yazısını aldığınız kişiye mail atarak haber vermek durumun-dasınız. Ayrıca kullanmış olduğunuz bu yazıların kaynağını bu dergi olarak belirtmek durumun-dasınız.2. Dergide yazılan yazıların sorumluluğu birinci derece yazara aittir. Bu konu hakkında eğer bir so-run yaşıyorsanız ilk yazara ulaşacaksınız.3. Dergide yer alan bilgileri kullanarak başınıza ge-lebilecek felaketlerden ya da işlerden dergi sorumlu değildir.4. Dergide yazarların kullanmış olduğu resimler ke-sinlikle kaynak belirtilmektedir. Aksi durum olduğu zaman bunu yazarın kendisine ulaşarak hallediniz. Çünkü bizim yazarlarımızdan ricamız telif haklarına riayet ederek resimlerini dökümanlarına ekleme-leri. Burdan çıkacak problemlerden direkt yazarlar sorumludur.5. Dergide benim de yazım olsun diyen yazarlarımız var ise. Yazıları için AYŞE EMİR ile konuşmaları gerekmektedir.www.facebook.com/groups/147842018740235/Grubu aracalığı ile ulaşabilirler.Bu gruba yanlızca yazarlık yapan ve gerçekten yaz-mayı düşünen arkadaşları almaktayız. Burada çeşitli görüşler fikirler tartışılmaktadır. Bunun harici say-famızı takip edenler için girişteki ÖNSÖZ kısmında gerekli adresler mevcuttur. 6. Aşırı yazar bolluğu olmadığı takdirde her yazıyı yayınlamaya gayret edeceğiz. Amacımız hem yazan hem de bilgili güzel bir gençlik sağlamaktır. Ya benim yazım niye yayınlanmadı tarzı soruları üstte belirt-miş olduğum isimlere sorabilirsiniz.7. Sayfamızda yayınlanmasını istediğiniz yazıları [email protected] mail adresine göndermeniz rica olunur. Bu mail adresine gönder-diğiniz yazılarda bir eksiklik var ise editörlerimiz tarafından incelenecektir. Eksik kısımları var ise size geri dönüş yapılacaktır. Düzeltmeniz için tavsiyelerde bulunulacaktır. Lütfen geri dönüş yapılınca bunu kendinizi küçümsemek olarak görmeyin. Amaç daha güzel bir dergi çünkü.

8.Dergimizde konu gönderen arkadaşlar, bazı tarz yazılar bazı kişilere verilmiştir. Misal , Ünlü bir kimyagerin hayatı ve kimya eğlence tarzı bölümler bazı arkadaşlarımıza verilmiştir. Bu konuları özellikle isteyenler olmuştur. Ama bu sizin bu konularda yazı yazmayacağınız anlamına gelmez. Yazı yazıp gönder-irseniz illaki yayınlanacaktır. Bir yazar arkadaşımızın olur ya işi olur yazamassa, o zaman o yazıyı sizin adınız altında ekleriz. Hem dergi zaman kaybet-memiş olur. Hem de süreklilik sağlanmış olur. Ayrıca aynı konu hakkında birden fazla yazı dergide olursa bu seferde dergi amacından sapmış olur.10.Dergimize göndereceğiniz yazılar en fazla 6 sayfa olabilir. 6 Sayfayı geçmemeye çalışın. Geçen yazılar 2 bölüm halinde yayınlanabilir. Bu konuda son söz hakkı dergi yönetimine aittir.11.Dergimize yapacağınız eleştirileri de ark-adaşlarımıza saygısız bir biçimde değilde ölçülü bir biçimde sayfalarda yapmaya dikkat ediniz. Bu işi her-kes gönüllü yapıyor. Saygıda lütfen kusur etmeyiniz.12.Son olarak Dergimizde yazabilecceğiniz konular aşağıda listelenmiştir. *Akademik Makaleler *Endüstriyel Yazılar *Üniversite Hayatında Kimya *İş Hayatında Kimya *Laboratuvar Üzerine *Kimya Güvenliği

13.Bu konulardan baska konular olsun istiyorsanız. Edtörlere ve vermiş olduğumuz gruba ulaşabilirsiniz.Yazılarımız Kimya içeriği dışına çıkmamaya çalışılacaktır. İş hayatı ve okul hayatnda kişisel gelişime yönelik ek yazılar olabilir. Bunun hakkında da çalışmalar yapılacaktır.14. Dergi tasarım ve yönetiminden sorumlu arkadaş buraya ek maddeler yapmaya değiştirmeye ve koy-maya yetkilidir. 13. Dergiyi okuyanlar bu kuralları kabul etmiş sayılırlar.


İçindekilerİnovatif Kimya Dergisi

813

1822

2530

3439

4041

AKREDİTE LABORATUVAR İÇİN 17025Kalite standartlarının sürekli olarak güncellenmesi...

AĞIR METALLERKozmetik ve temizlik ürünlerinde kullanılan antibakteriyel...

PROF. DR. SABRİYE PİŞKİN İLE AYIN RÖPORTAJKimya Mühendisliği Bölümü – Kimyasal Teknolojiler Ana...

ATIK VE GERİ DÖNÜŞÜM SEKTÖRÜMerhaba arkadaşlar, uzun bir aradan sonra tekrar sektörler...

SUYUMUZU KİRLETMEYELİMSiz değerli okurlarımıza kasım ayı sayısında suyun tanımI...

BENİ YEMEK İSTERSENBu yazıda sizlere meyve ve sebze dünyasından iki tanesini...

PROSES AKIM ŞEMASI ÇİZİMİ İÇİN FLOSHEET KUL.asarım yaparken çizim programlarına, büyük ihtiyaç...

HER AY 3 WEB SİTESİHer ay sizlere faydalı olacak 3 web sitesi

KİMYA BULMACAHer ay kimya terimlerine aşina olacağınız bulmaca...

KİMYA BULMACA ÇÖZÜMÜ (GEÇEN AY)Geçen ayın bulmaca çözümleri...

İnovatif Kimya Dergisi 8

Musa KARADAĞ

Anadolu Ü[email protected]

1-Triklosan2-PFCs3-Ağır Metaller4-Stiren5-Ftalatlar6-Parabenler7-Alev Gecik-tiriciler8-BPA/BPS9-Formaldehit10-Dioksinler

1-Triklosan: Kozmetik ve temizlik ürünlerinde kullanılan antibakteri-yel ve antimantar ajanlardan biridir. Antibakteriyel sabun-lar, diş macunu, deodorantlar, kişisel bakım ürünleri, okul gereçleri (kalem, hesap makinesi, makas), plastik oyuncak-lar, temizlik malzemeleri, çamaşır yıkama ürünleri, tekstil ürünleri, halılar ve yapıştırıcılarda kullanılabilmektedir. Bu kimyasalın; hormonal bozukluklara, kas sisteminde bozukluklara, gebelik anomalilerine, cilt, göz ve akciğerde tahrişe neden olduğu ileri sürülmektedir.

2-PFCs:

Poliflorlu bileşikler olan PFC ’ler; halı, teflon tencere ve tavalar, şampuan, diş ipi, oje, boya ve cilalar, temizlik ürünleri, elektronik ürünlerde kullanılabilmektedir. Bu kimyasalın potansiyel sağlık etkileri şunlardır: Kanser, böbrek rahatsızlıkları, tiroit, kalp krizi, karaciğer rahatsı-zlıkları.

3-Ağır Metaller: Kullandığımız ürünlerdeki sağlığa zararlı ağır metaller; antimon, arsenik, berilyum, kadmiyum, krom, kurşun, civa, nikel sayılabilir. Bu ağır metallere hava, su, oyun-caklar, elektronik ürünler, takılar vb. pek çok yolla maruz kalabiliriz. Ağır metaller, başta kanser olmak üzere pek çok sağlık problemi ve hastalığa neden olmaktadır.


3.a-Antimon: Oyuncaklar, kıyafetler, boyalar, piller ve plastiklerde bulunabilir. Kalp rahatsı-zlıkları, üreme bozuklukları, solunum rahatsızlıkları, ciltte tahriş, böbrek ve mide sorunlarına neden olabilir.

3.b-Arsenik: Elektronik ürünler ve basınçlar işlenmiş tahta ürünlerinde bulunabilir. Arseniğin kanserojen olduğu bilinmektedir.

3.c-Berilyum: Televizyonlar, bilgisayarlar, hesap makineleri, elektrik ve elektronik ürünlerinde bulunabilir. Akciğer rahatsızlıkları ve kansere neden olabilmektedir.

3.d-Kadmiyum: Piller, metal içerikli oyuncaklar, boyalar, fotovoltaik araçlar ve plastik ürünlerde bulunabilir. Bilişsel bozukluklar, akciğer rahatsızlıkları, kanser, böbrek hastalıkları ve kemiklerde zayıflığa neden olabilir.

3.e-Krom: Çelik ve metal alaşımları, krom kaplamalar, boya ve pigmentler, deri ve ahşap ürünler, tekstiller, fotokopi makinesi tonerlerinde bulunabilir. Akciğer hastalıkları ve kanser, gastrointestinal ve nörolojik etkiler ile üreme üzerine etkileri olduğu ileri sürülmektedir.

3.f-Kobalt: Alaşımlar, piller, boyalar ve pigmentler (kobalt mavisi), mıknatıslar, lastikler, ser-amiklerde bulunabilir. Akciğer sorunları, ciltte tahriş, tiroit üzerine etkilere neden olabilir.

.


3.g-Kurşun: Oyuncaklar, seramik, boyalar, ruj, plastik ürünler, tekstil ürünlerinde bulunabilir. Sağlık üzerindeki potansiyel etkileri; beyin ve sinir sistemi hasarları, davranış ve öğrenme sorunları, düşük IQ, işitme sorunları, anemi, hipertansiyon, böbrek fonk-siyonlarında azalma, üreme sorunları olarak sıralanabilir.

3.h-Civa: Piller, boyalar, elektronik ürünler, lamba ve ampuller ile termometrelerde bulun-abilir. Gelişim sorunları, böbrek rahatsızlıkları, nörolojik rahatsızlıklar, merkezi sinir sistemi, gastrointestinal sistem ve solunum üzerine etkileri olduğu söylenme-ktedir.

3.i-Nikel: Madeni para, takı, nikel kaplamalar, seramik ve pillerde bulunabilir. Kanser, ak-ciğer rahatsızlıkları ve alerjik reaksiyonlara neden olduğu ileri sürülmektedir.

4-Stiren: Petrol yan ürünü olan stiren ‘köpük’ olarak da bilinmektedir. Plastik, lastik ve reçine yapımında kullanılır. Elde edilen ham maddeler strafor bardak ve gıda kapları, köpük ambalajlar, yapı ve ev bakım ürünleri, fiberglas ve yalıtım ürünleri, halı, kauçuk ve plastiklerde bulunur. Sağlık üzerindeki potansiyel etkileri; kanser (lösemi, lenfoma), karaciğer, böbrek ve dalakta hasar, sinir sistemi rahatsızlıkları, solumun ve gözde tahriş, gastrointestinal rahatsızlıklar, görme ve işitme kaybı, hafıza ve konsantrasyonda bozukluk olduğu söylenmektedir.

5-Ftalatlar: PVC ürünlerinde, vinil kaplamalar, inşaat malzemeleri, yemek kapları, kişisel bakım ürünleri ve parfümlerde bulunabilir. Erkek üreme sistemi üzerinde rahatsı-zlıklara (kısırlık, sperm sayısında azalma, penis malformasyonu) neden olduğu bildirilmektedir.


6-Paraben:

Kişisel bakım ürünleri, güneşten korunma ürünleri, şampuan, saç kremi, saç şekil-lendirme ürünlerinde bulunabilir. Hormonal bozukluklara (östrojeni taklit etme, testosteronu inhibe etme) neden olduğu ileri sürülmektedir.

7-Alev Geciktiriciler: Elektronik ve kanepe, paspas köpük yastıklar gibi plastik içerikli ürünler ile yalıtım malzemelerinde sıklıkla kullanılırlar. Sağlık üzerindeki potansiyel etkileri; karaciğer, böbrek, testis ve böbrek üstü bezi kanseri şeklinde sıralanabilir.

8-BPA/BPS: Bisfenol A(BPA) geri dönüşüm sembolü ‘7’ ve polikarbon ‘PC’ işaretli plastik kaplarda bulunabilir. Fakat tüm geri dönüşüm sembolü ‘7’ taşıyan plastiklerde bulunmayabilir. Bunun için ‘BPA içermez’ ibaresi bulunan ürünleri tercih ediniz. Konserve kavanozlarının metal kapaklarında aksi belirtilmemişse BPA bazlı astar kullanılmış olabilir. BPA ’nın konserve gıdalar, polikarbon plastik ürünler, oyun-caklar, bahçe hortumları ve yazar kasa fişlerinde bulunabileceği bildirilmektedir. Bisfenol S (BPS) ’nin de yazar kasa fişlerinde bulunabileceği söylenmektedir. BPA ’nın çocuklarda bilişsel ve davranışsal bozuklara yol açabileceği, hormonal bozuk-luklara yol açarak; prostat üzerine olumsuz etkileri olduğu bildirilmektedir. BPS’ de hormonal bozukluklara yol açabilmektedir.

9-Formaldehit: Yaygın olarak losyonlar, duş jeli, şampuan, inşaat malzemeleri ve tekstil ürünler-inde bulunabilmektedir. Formaldehitin kanser (burun, boğaz, lösemi), göz, bu-run, boğaz tahrişi, kontakt dermatite neden olabileceği ve astımı tetikleyebileceği bildirilmektedir.


10-Dioksinler: Dioksinler doğal olarak bulunan bileşikler değildir. Çeşitli endüstriyel faaliyetler sırasında oluşur, çevreye zararlı olduğu kadar insan sağlığına da zararlıdır. Diok-sinler, klor veya brom içeren endüstriyel üretim esnasında veya klor varlığında organik bir maddenin yanması sonucu oluşurlar. Metal işleme ve eritme işlemleri, örneğin; demir, kurşun, çinko, bakır, magnezyum ve titanyumun eritilerek işlem-esi, çelik üretimi sırasında dioksinler oluşabilir. Kâğıt hamurunun beyazlatılması sırasında klor ve klorlu bileşikler kullanılmaktadır. Kağıt hamurunun pişirilmesi sırasında bu klorlu bileşikler dioksinlere dönüşmektedir. PVC, klorobenzen, halo-jenlenmiş difenil eterleri, boya ve pigmentler gibi klorlu bileşikler ile klorun kimy-asal üretimi sırasında dioksinleri oluşturabilmektedir. Dioksin; çoğunlukla insan vücuduna gıdalarla et, süt ve balık ürünlerinin tüketimiyle alınmaktadır. Diok-sinlerin sebep olduğu başlıca kanser türleri; sindirim, karaciğer ve göğüs kanser-leridir. Anne karnında bulunan dioksinin fetüse veya plesantaya geçmesi sonucu; gelişme bozuklukları, lenfoid ve gonadal atrofi, kloroakne, hepatotoksisite, damak yarığı, kusurlu böbrek oluşumu gibi doğuma ait bozukluklar meydana gelebilmek-tedir.

Kaynaklar

http://www.musakaradag.com

Caner KAVRAZ

Karadeniz Teknik Ü[email protected]


AKREDİTE LABORATUVAR

İÇİN 17025

Kalite standartlarının sürekli olarak güncellenmesi ve en iyiye ulaşılması-nı sağlamak amacıyla çeşitli ulusal ve uluslar arası teşkilatlar bulunmaktadır. Bu teşkilatlara üye olan bütün birimler, kendi ülkelerinde standartlar konusun-da en yetkili kuruluşlardır. Türkiye’yi bu konuda geniş kapsamlı olarak TSE(-Türk Standartları Enstitüsü) temsil eder. TÜRKAK ve UME de buna benzer ku-rumlar. Bizim bahsettiğimiz akreditas-yon kısmı, EA(European Acreditation) bünyesinde bulunan, TÜRKAK kurumu-nun çalışma alanına giriyor.

TÜRKAK(Türkiye Akreditasyon Kuru-mu), Türkiye’de bütün laboratuarların kalite standartlarının oluşturulmasın-da yetkili ve en yüksek idari otoritedir. Temel amacı ülke içinde akreditasyon sisteminin oluşturulmasının uygulan-masıdır. Bu amaç çerçevesinde başvuru yapan kuruluşları talep ettikleri kap-samda denetleyerek, bu kuruluşların uluslararası standartlara sahip olup ol-madıklarını belirler. Peki, standartların

hedeflendiği bu kurumun adında yer alan “akreditasyon” ne demektir? Fran-sızca kökenli “denklik” anlamında gelen akreditasyon terim olarak; laboratuar, muayene ve belgelendirme kuruluşla-rının ulusal ve uluslararası kabul gör-müş tekniklere göre değerlendirilmesi, yetkinliğinin onaylanması ve düzenli aralıklarla denetlenmesi anlamına gelir. 1999 yılında kurulan TÜRKAK, 2006 yılında Avrupa Akreditasyon Birliği(E-A)’ca denetlenerek laboratuar, muayene ve sistem belgelendirme akreditasyonu alanında Karşılıklı Tanınma Anlaşma-sı(MLA)’nı imzalayarak uluslar arası bir akreditasyon kuruluşu haline gelmiştir.

TÜRKAK, akreditasyon kapsamında, eğitimler dahilinde çeşitli sertifikalar veriyor. Ben, sizlere TS EN ISO/IEC 17025 hakkında aldığım temel eğitimin de katkısıyla bazı bilgiler vermeye çalı-şacağım.


17025 belgesi, deney ve kalibrasyon laboratuarlarının yeterliliği için genel şartlar şeklinde ifade edilen standart-ların belgesidir. Belge bu şartların yer-ine getirilmesi ve TÜRKAK veya başka bir akreditasyon kuruluşu tarafından denetlenmesi sonucu elde edilir. ISO 17025’in ISO 9001’den farkı; ISO 9001 kalite sisteminin uygulanmasını sağlar

ken, ISO 17025 laboratuvarın uygun-luğunu sağlar. Aşağıda akredite bir lab-oratuvar olabilmek için gerekli şartları başlık halinde derledim. Bu belgede 4. yönetim şartları ve 5. teknik şartlar çok detaylı bir şekilde inceleniyor.


Akredite bir laboratuvar oluşturulurken ilk olarak istenilen şey; laboratuvar veya laboratuvarın bağlı olduğu kuruluş, yasal olarak sorumlu tutulabilecek bir kuruş olmalıdır. Bunun yanı sıra laboratuvarların faaliyeti kapsamında uygun bir yöne-tim sistemi oluşturulmalı, uygulanmalı ve sürdürülmelidir. Yönetim sisteminin politikaları, kalite el kitabı adı altında bulundurulmalıdır. Yönetim sistemin et-kinliği sürekli iyileştirilmelidir. Kalite ve teknik kayıtlar, dökümante edilmeli ve belli bir süre bekletilmelidir. Üst yönetim laboratuvar faaliyetlerini düzenli olarak gözden geçirmelidir. Aynı şekilde, tutulan kayıtlar da takip ve kontrol edilmelidir. Bunlar, yönetim şartlarının sadece birkaçıdır. Teknik şartlarda da bazı önemli nok-talar bulunuyor. Bunların başında “personel” ile ilgili şartlar, bulunuyor. Labo-ratuvar yönetimince, personel yeterliliği sağlanmalıdır. Örnek olarak belirli görev-leri yapacak olan personelin, sertifikaya sahip olması gerekebilir vs. Laboratuvarın deney ve kalibrasyon olanakları, enerji kaynakları, aydınlatma ve çevre şartları da dahil olmak üzere laboratuvar hizmetinin doğru bir şekilde yapılanması gereklidir. Cihazlar, yetkili personel tarafından kullanılmadır. Bakım ve kullanımı ise güncel talimatlara göre gerçekleştirilmelidir. Kullanılan numune hakkında bilgiler tanıml-anmalıdır. Sonuçlar rapor haline getirilmelidir.

Laboratuvarın akredite olması bu şartları yerine getirmesiyle gerçekleşmiyor. 17025 belgesini elde etmek için akreditasyon kurumu(TÜRKAK) eşliğinde gerekli aşamalardan geçilmesi gerekir.

Bu aşamalar;

- Başvuru dosyası hazırlanır

- Akreditasyon kurumunca dosya incelenir ve eksiklerin giderilmesi istenir

- Denetim tarihi konusunda mutabakat sağlanır

- Denetçiler doküman incelemesi yapar

- Saha incelemesi yapılır

- Doküman ve saha konusunda varsa uygunsuzlukların giderilmesi istenir

- Denetim raporu, TÜRKAK Yönetim Kurulu’na sunulur

- Akreditasyon kararı alınır.

- TÜRKAK Akreditasyon Kuruluşları listesine eklenerek resmi gazeteden yayın-lanır


Akredite bir laboratuvar olmanın yararlarından da başlıca bahsedecek olursak;

- Laboratuvarların test tekrarları bertaraf etme

- Ulusal ve uluslar arası pazarlarda kabul görme

- Saygınlık ve ticari üstünlük

- Müşteri memnuniyeti

- Cihazların sürekli bakımı ve kontrolü

- Personelin niteliğinin artması

Bunları çoğaltabiliriz.


Temel olarak 17025 ile ilgili bunlardan bahsedebiliriz. Bu temel bilgilerin dışında 17025 çok geniş kapsam içeriyor. Temel eğitimin dışında laboratuvar dökümanta-syon yönetimi, laboratuvar iç tetkiki şeklinde eğitimleri de veriliyor.

Son yıllarda büyük şirketler gerek; Avrupa piyasasında yer almak, gerekse say-dığımız bu diğer faydaları sağlamak amacıyla akredite laboratuvar oluşturma çabası içerisindeler. Çoğu şirket, böyle bir laboratuara sahip olmak istiyor; ancak bu böyle bir laboratuara sahip olmanın, maddi yükü çok fazla. İlerleyen zamanlar-da ülkemizdeki akredite laboratuarların sayısının artacağına ve bu durumun kimya sektörünü bir adım yukarıya taşıyacağına inanıyorum. Sizlere bu konuda bir ön bilgi niteliğinde birkaç satır oluşturmaya çalıştım. Umarım faydam dokunmuştur…

Kaynaklar

http://www.isokalitebelgesi.com/iso_belgeleri_egitim_danismanlik/ISO_17025_akreditasyon_22011/belgesi_nedir_nasil_alinir_1.php

http://www.turkak.org.tr/TURKAKSITE/Default.aspx

http://www.consultantiso17025.com/ISO_17025_Accreditation.html


Röportaj

[email protected]ıldız Teknik Üniversitesi

Elif Nida KILIÇ

Merhaba Sevgili Okurlar,

Bu ay ki sayımızda, Elif Nida KILIÇ arkadaşımızın çok sayıda buluşun ve ödülün sahibi Kimya Meta-lurji Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü – Kimyasal Teknolojiler Ana Bilim Dalı Başkanı ile gerçekleştirdiği güzel bir röportaja yer verdik.Röportaja geçmeden önce kendisinden biraz söz etmek istiyorum. Prof. Dr. Sabriye PİŞKİN;1986-2003; Bölüm Başkanlığı Yardımcılığı, 2003; Dekan Yardımcılığı, 2003-2004; Bölüm Başkanlığı, 2004-2010; YTÜ Kimya Metalürji Fakültesi Dekan-lığı ve halen YTÜ Kimya Metalürji Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Kimyasal Teknolojiler Ana Bilim Dalı Başkanı olarak görevine devam etme-ktedir. Bor teknolojileri, korozyon, enerji ve yakıt teknolojileri gibi alanlarda uzmanlıkları bulunan, akademik kariyerinde de çok güzel çalışmalara yer vermiş bir profesördür.

Kendisini daha fazla anlatmadan, hayatı ve çalışmaları ile ilgili ayrıntılar için sözü Prof. Dr. Sabriye PİŞKİN’e bırakıyoruz. Keyifle yaptığımız bu röportajı keyifle oku-manız dileğiyle…

* Bize biraz kendinizden ve çalıştığınız alanlardan bahseder misiniz?

Lisans-yüksek lisans eğitimimi İTÜ Kimya-Metalurji Fakültesi Kimya Mühendis-liği Bölümü’nde, doktora eğitimimi İTÜ Maden Fakültesi Jeokimya Anabilim Dalı’nda tamamladım. Akademik kariyerime 1975 yılında Galatasaray Üniversite-si’nde araştırma görevlisi olarak başladım. 1976-1983 yılları arasında İTÜ’de göre-vime devam ettim. 1986’da YTÜ Kimya-Metalürji Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü’nde yardımcı doçent olarak göreve başladım. 1991’de doçent, 1996’da pro-fesör olarak devam eden akademik hayatıma halen Yıldız Teknik Üniversitesi’nde devam etmekteyim.Uzmanlık alanlarım Bor Teknolojileri, Mineroloji ve Jeokimya, Malzeme, Ko-rozyon, Enerji ve Yakıt Teknolojileri, Atık Değerlendirmedir.


* Bu alanlarda çalışmaya nasıl karar verdiniz? Bu aşamaya gelirken neler yaşadınız?

Günümüz endüstri piyasasındaki rekabet, şirketler için yenilikçi yaklaşımları zo-runlu kılmaktadır. Ürün kalite ve standartları ile üretim prosesleri iyileştirilmiş, yani AR-GE çalışmaları büyük önem kazanmıştır. Burada üniversitelere büyük görevler düşüyor. Şirketler ve üniversiteler arasında büyük bir yaklaşım farkı var. Şirket ürünü hemen piyasaya sunmak istiyor, üniversite ise gerekli deneyler, ana-lizler ve alt yapı oluşturmadan bir ürünün kararını vermiyor. Bu süreç de bazen seneleri buluyor. AR-GE bir sabır işidir. Bugüne kadar bilimsel çalışmalarımda hiçbir zaman başarısızlığa uğramadım ve hiçbir zaman umutsuzluğa kapılmadım çünkü bizim çalışmalarımız varsayım üzerine değil; tamamen uygulama, deneysel ve araştırma üzerine kurulmuştur. Ayrıca, laboratuvarlarımızda bulunan ve ürün geliştirme aşamasında kullandığımız cihazların validasyon ve kalibrasyonlarının periyodik olarak yapıldığı için sonuçlarımızın doğruluğunun arkasındayız.

* Araştırmacı ve yönetici görevlerini üstlendiğiniz birçok projeniz var. Nedir bunlar?

Danışmanlığını yaptığım 10 tamamlanmış, 13 doktora tezi ve 34 yüksek lisans tezi bulunmaktadır. Şimdiye kadar SAN-TEZ, DPT, BOREN ve YTÜ-BAPK tarafından desteklenen çok sayıda projenin yürütücülüğünü yaptım.

Devam eden 1 sanayi projesi ile birlikte 6 YTÜ-BAP projesi bulunmaktadır. Bununla beraber şimdiye kadar tamamlanan 2 sanayi projesi, 26 alt projesi ile bir-likte toplam 4 adet DPT projesi, 9 adet YTÜ-BAPK projesi bulunmaktadır. Bugüne kadar 8 kitap, 75 uluslararası makale, 15 ulusal makale, 117 uluslararası bildiri, 60 ulusal bildiri, 12 uluslararası dergi hakemliğim bulunmaktadır.

* Çevreci buluşlarınızı sıkça görüyoruz. Bu buluşların doğaya katkıları neler-dir?

Sağlığımızı tehlikeye sokan çeşitli kimyasal gazlar, solvent buharları ve ülkemiz-in üç tarafı denizlerle çevrilmiş olması nedeniyle; yüksek rutubetten kaynaklanan küf ve bakterinin oluşması ile yayılan kötü kokuların tutulmasını sağlayan ekolojik ürünlere ihtiyaç duyuluyor. Ayrıca hasta bina sendromu, iç ortamda pek çok ra-hatsızlığa sebep olan yüzyılın en önemli problemlerinden birisidir. Başka yöntem-lerle uzaklaştırılamayan bileşiklerin bir şekilde tutularak ortamdan alınması gerek-lidir.

Ayrıca, yaptığım çalışmalardan da görüleceği gibi, bor atıkları, pirit külü, galvaniz çamur, uçucu kül, kırmızı çamur gibi pek çok atığın değerlendirilmesi ile ilgili çalışmalarım bulunmaktadır.


* Başarılarınızın arasında bor yakıtının ayrı bir önemi var sanırım. Özellikle bor elementini seçmenizin nedeni nedir?

Bor elementi ve mineralleri; cam sanayisinden nükleer uygulamalara kadar nered-eyse gıda hariç, bütün uygulamalarda katkı maddesi olarak kullanılmaktadır. İlave edildiği malzemenin termal ve mekanik özellikleri kuvvetlendirdiğinden, borun kullanımı ve değerlendirilmesi, üzerinde durulması gereken bir konudur.

* Ekibinizi nasıl bir araya getirdiniz?

Lisans çalışmaları itibariyle(2.Sınıf ) öğrencilerimi destekledim ve onların başarılı birer mühendis olmaları için elimden geleni yaptım. Bu eğitim süreci dahilinde de öğrencilerimden çalışma disiplinine sahip olanlar ile araştırma ve geliştirme ruhu-na sahip olanlarla birebir olarak proje ve tez çalışmalarını gözlemleyerek içlerinde grup çalışmasına yatkın ve istekli olanları ekibime dahil ettim.

* Birçok buluşa imza attınız. Sayısız ödüle sahipsiniz. Bu işin sizce sırrı nedir?

Çalışmak, çalışmak, çalışmak!

* Bu alanda çalışmak isteyen genç kimyager ve kimya mühendislerine ne tavsi-yelerde bulunursunuz?

Çalıştığınız ortamı eviniz, çalıştığınız kişileri aileniz gibi gördüğünüzde yaptığınız işleri benimser ve bu işlerden keyif alırsınız. İşinizden keyif aldığınız zaman da başarı kendiliğinden gelecektir.

* Son olarak eklemek istediğiniz bir şey var mı?

İnsanlar; ancak sevdikleri işi yaparlarsa mutlu olurlar. Dolayısıyla son olarak mut-lu ve başarılı olmak için herkesin sevdiği işi yapmasını öneriyorum.

İnovatif e-Kimya Dergisi olarak Prof. Dr. Sabriye PİŞKİN’e, bize zaman ayırdığı ve verdiği bilgilerden dolayı çok teşekkür ediyoruz.

Röportajı gerçekleştiren Yıldız Teknik Üniversitesi’nden Elif Nida KILIÇ ark-adaşımıza da bu bilgilerin bizlere ulaşmasındaki emeklerinden dolayı çok teşekkür ediyoruz.


Vahit KENAR

Sakarya Ü[email protected]

“ATIK VE GERİ DÖNÜŞÜM SEKTÖRÜ”

Merhaba arkadaşlar, uzun bir aradan sonra tekrar sektörler hakkında bilgi vermeye kaldığımız yerden devam edi-yoruz.

Gelecekte insanı zengin eden ilk 15 sektörden biride “GERİ DÖNÜŞÜM” sektörüdür. Bu sektör, günümüzde old-uğu gibi gelecekte de sanayileşmenin yol açtığı tahribatı en aza indirmek için vazgeçilmezdir. Bu sektör, yatırıma değer yüksek bir potansiyele sahiptir.

Atık sektörü; sera gazı emisyonları, kentsel katı atıkların, tehlikeli atıkların ve tıbbi atıkların yönetim ve bertarafı dolayısıyla açığa çıkan emisyonlar ile atık su artıma tesislerinden kaynakla-nan arıtma çamurların oluşumundan ve bertarafından kaynaklanan emisyonları içermektedir. Günümüzde Entegre Atık Yönetimi(EAY) için başlıca 5 ana strate-jinin aşağıdaki öncelik sırası ile uygul-anması öngörülmektedir:

* Atık önleme ve azaltılması(Reduce)* Yeniden kullanım(Reuse)* Geri dönüşüm(Recycle)* Geri kazanım(Recovery)* Güvenli depolama

Türkiye’de yukarıda belirtilen çerçevede planlanıp uygulanmış bölgesel ölçekte EAY uygulamaları, AB sürecinin de et-kisi ile özellikle 2004 sonrası belirgin bir ivme kazanmıştır. Bu kapsamda önce-likle bölgesel düzenli depolama tesisler-inin yapımı ile önceki düzensiz depol-ama alanlarının ıslahı atık kumbaraları ve geri dönüşüm merkezleri üzerinden ambalaj atıkları geri kazanımı uygu-lamaları yaygınlaşmaktadır. İstanbul, Bursa, Gaziantep ve Ankara’daki bazı düzensiz ve düzenli depolama sahaların-da depo gazının doğrudan yakılması veya içten yanmalı motorlar ile elektrik enerjisi üretimi yoluyla sera gazı azat-lımı uygulamaları bulunmaktadır.[1]


Atık sektörü; başlıca sera gazları olan metan(CH₄), nitroz oksit(N₂O) ve karbondioksit(CO₂) ga-zlarının emisyonuna yol açan ana sektörlerden biri olarak iklim değişikliği ve küresel ısınmada önemli rol oynamaktadır. Küre-sel ölçekte, 2004 yılı iti-barı ile insan kaynaklı sera gazı emisyonlarının %3’ünün atık sektöründen kaynaklandığı tahmin edilmektedir.[2]

Geri dönüşüm sektörü, 2.Dünya savaşı sonrası dünyanın kaynak sıkıntısı yaşamasıyla yıldızı par-lamış ve sunduğu birçok avantajla cazibesini gi-derek arttırmıştır. Bu sektöre önem veren ve yatırım yapan ülkeler, yatırımlarının kat ve kat fazlasını kısa vadede geri kazanmıştır. Plastik, kau-çuk, demir, çelik, bakır, kurşun, kâğıt, cam, elek-tronik atıklar gibi madde-lerin geri kazanılması ve tekrar kullanılması; çevre kirliliğini önlemekte, doğal kaynakların tüketi-mini azaltmakta, ekono-mik anlamda büyük tasar-ruf sağlamaktadır.

Geçtiğimiz aylarda da İsveç’in elektrik üretmek için yeterli çöplerinin kalmadığını, dışarıdan çöp ithal etmek zorunda kaldıklarını muhtemelen medyadan duymuşsunuz-

dur. En ilginci de kişi başına en çok suya sahip ülkelerden biri olmaları-na rağmen, kişi başına en az su tüketilen ülke olmaya çalışıyorlar. Kışın günde en fazla dört beş saat güneş görmelerine rağmen, güneşten en çok enerji üreten ülke olmak istiyorlarmış. Bununda yanında dışkılarını bile geri dönüştürme peşin-deler. Zaten bu konuda da uygulamaya geçilen çalışmalar mevcut.

Bu çalışmalardan bazıları-na şöyle bir göz gezdire-lim…

Yine ömrünü tamamlamış lastiklerin bertarafının büyük bir sorun haline geldiği günümüzde, ülkemizde de birkaç fir-ma bu konuya el atmış vaziyette. Ancak bu fir-maların şuan ki bertaraf yöntemleri, lastikleri yakarak veya parçala-yarak dolgu malzem-esi olarak kullanımını sağlayabilmektedir. Oysa ‘’İtalyan Enerji ve Sürdürülebilir Kaynaklar Ulusal Ajansı’’ tarafından yürütülen, TyGRe Pro-jesi çerçevesinde hurda lastikten silikon karbit ve sentetik gaz üretimi gerçekleştirilebilmekte, böylelikle silikon karbit, düşük maliyetle üretilerek ekonomiye kazandırıl-maktadır.

Sanergy firması, gelişme-kte olan ülkelerde hem hijyen sağlamakta hem de tuvalet atıklarından enerji ve gelir elde etme-kte. Kenya’da barakalarda yaşayan sekiz milyon in-san, hijyen koşullarından uzakta yaşıyor. Sanergy, Kenya’da yeni bir geri dönüşüm modeli kulla-narak tuvalet atıklarından enerji ve gelir elde edil-mesini mümkün kılıyor. Bu projeyi geçtiğimiz yıl başlatan Sanergy, hi-jyen için dört aşamadan oluşan bir çözüm öneri-yor. İlk olarak düşük mal-iyetli hijyen merkezleri kuruyor. Bunlardan her birinde 77 kişiye hizmet verecek kapasitede sıcak duş ve tuvalet bulunuyor. Bu merkezler, daha son-ra ülkedeki girişimciler için franchise sistemiyle pazarlanıyor. Girişimciler, mikro finansman sağlayan bankalarca destekleni-yor. Tuvalet atıkları, hava geçirmez konteynerlar da toplanıyor ve her gün el arabaları vasıtasıyla en yakın işleme tesisine gönderiliyor. Kamyonlar atıkları ana işletme te-sisine götürüyor, burada atıklar ulusal şebekeye satılabilecek şekilde en-erjiye dönüştürülüyor. Dönüştürme işlemi sonu-cunda büyük ya da küçük çaplı çiftliklerde kul-lanılabilecek olan organik gübre oluşuyor.[3]


Son olarak yerli girişimcilerimizden Can Deniz UYSAL arkadaşımızın çalışmasından örnek verelim. Meta-lurji Mühendisi Can Deniz UYSAL; Türkiye’nin ilk çip ve akıllı kart dönüşüm tesisini kurarak başta cep telefonlarındaki SIM kartları olmak üzere, neredeyse hayatımızın büyük bölümünde karşımıza, çıkan çipli kart-ların içinde yer alan altın ve gümüşü ekonomiye kazandırmak amacıyla güzel bir proje hazırlamıştır. Proje kapsamın-da SIM kartın yanı sıra kredi kartından mağaza kartlarına kadar içinde manyetik alan veya çip bulunan ve yılda 30 mily-onu çöpe giden kartlar geri dönüşüme alınacak. Ekonomi Bakanlığı’nın da destek olduğu çalışmanın pilot uygu-lamaları İstanbul’da başladı. Ayrıca pro-je İstanbul Demir ve Demirdışı Metaller İhracatçıları Birliği’nin(İDDMİB), ilk kez düzenlediği Metalik Fikirler 1.Ar-Ge Proje Pazarı’nda da ödül kazandı.[4]

Sektörde İstihdam

Geri dönüşüm sektörü, istihdam konu-sunda önemli bir sektör. Özellikle se-ktörün başlıca aktörleri arasında bu-lunan, sayıları her geçen gün artmakta olan yerel yönetimlerin kurmuş olduğu tesislerde de Çevre Mühendisliğinin yanı sıra çok sayıda Kimyager istih-dam edilmektedir. Aslında bu sektörün geliştirilmesi, AR-GE çalışmalarının hız kazanması ve daha da ileri metot-ların geliştirilmesi için biz kimyagerl-erin bu sektördeki rolü çok önemli yer arz etmektedir. Ayrıca bazılarımız çöpe para yatırılır mı diye düşünebilir an-cak girişime çok açık bir alandır. Belki biraz kirli görünebilir; ancak yukarıda örneklerini verdiğim gibi çok farklı geri dönüşüm alanları mevcuttur. Eğer olur da ilerde yatırım için bir miktar paranız olursa bu alanı mutlaka değerlendirin

derim. Özellikle organik atıkların geri dönüştürülmesi ile ilgili parlak fikirl-erim ve çalışmalarım mevcut. İlgilenen arkadaşlarla bilgi paylaşımına açık old-uğumu belirtmek isterim. Kısmen ortak-lık kapısını açık bıraktım sanırım.

Bir sonraki yazımızda görüşmek üzereSağlıcakla Kalın…

Kaynaklar

[1] Türkiye’nin Ulusal İklim Değişikliği Eylem Planı’nın Geliştirilmesi Projesi Atık Sektörü Mevcut Durum Değer-lendirmesi Raporu , (2.Taslak ‐ Web, Eylül 2010)

[2] IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories. Volume 5: Waste. 2006.

[3] http://isfikirlerivefirsatlari.com/is-fikirleri/yeni-is-fikirleri-is-fikirleri/insan-diskisindan-enerji-ve-gelir-el-de-etmek/

[4] http://www.sabah.com.tr/Ekonomi/2012/11/06/sim-karttan-al-tin-cikardi

İsmail KANBAZ

Çukurova Ü[email protected]


Suyumuzu Kirletmeyelim

Siz değerli okurlarımıza kasım ayı sayısında suyun tanımı, özellikleri ve insan yaşamı için öneminden bahset-miştim. Bu ay ki konumuzda ise atık sulardan bahsedeceğim. Suyun farklı amaçlarla kullanılması sonucu oluşan atık suların temizlenmesi, uzaklaştırıl-ması, endüstri ve şehirlerdeki kullan-ma suyunun temini kullanacağı yerlere göre hazırlanmasına kadar önemli bir sorundur. İçlerinde suda çözünen tu-zların, asitlerin, bazların yanı sıra; suda çözünmeyen katılar, sıvılar, süspansi-yonlar, emülsiyonlar ve ayrıca çok çeşitli türde zararlı bakteriler bulunmaktadır. Günümüzde büyük sorun haline gelen atık sulara gelin birlikte göz atalım.

ATIK SULAR

Evsel, endüstriyel, tarımsal ve diğer kul-lanımlar sonucunda kirlenmiş veya özel-likleri kısmen ya da tamamen değişmiş sulara atık su denilmektedir. Anayasa ’nın Çevre Kanunu ’na göre ; ‘’ Atık su-lar önlemsiz olarak doğaya bırakılamaz.’’Evsel atık sular; evler, siteler, konutlar,

motel ve oteller gibi yerleşim birim-lerindeki kullanım sonucu oluşan kirli kanalizasyon sularıdır. Bu sulardaki en büyük kirlilik yüklerini deterjanlar, organik maddeler ve yağlar oluşturmak-tadır. Görüldüğü gibi insan sağlığı için önemli olan suyu yine biz kendi ellerim-izle kirletiyoruz.

Atık Suların Fiziksel Özellikleri

Toplam Katı Madde:

Ortalama olarak evsel atık sular 720 mg/L toplam katı madde içerir. Toplam katı maddenin yaklaşık 500 mg/L ’si çözünmüş halde, geri kalanı ise askıda katı madde durumdadır. Çözünmüş ve askıdaki katılar sabit ve uçucu halde olabilir.

Koku:

Atık suda bulunan organik maddelerin bozulmasıyla oluşan gazlar, kokuya ned-en olmaktadır. Yağlar, petrol ve organ-ik çözücüler de atık suyun kokmasına neden olur.


Sıcaklık:

Genellikle atık su sıcaklığı, kış aylarında hava sıcaklığından daha yüksektir. Yaz aylarında ise hava sıcaklığından daha düşüktür.

Renk:

Su renksiz ve kokusuz bir maddedir. İçilebilir nitelikte bir suyun renksiz ol-ması gerektiğini biliyoruz. Suyun rengi; içerisindeki endüstriyel atıklara organik ve inorganik bir takım eriyiklere bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.

Atık Suların Kimyasal Özellikleri

Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ):

Atık sudaki organik maddelerin biyok-imyasal oksidasyonu esnasında mikro-organizmalarca kullanılan çözünmüş oksijen miktarıdır.

Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ):

KOİ testi, atık suların organik madde içeriğini ölçmek amacıyla yapılır. Atık suyun KOİ ’si, BOİ ’sinden daha yüksek-tir.

pH:

Atık sudaki hidrojen iyonu yoğun-laşmasının parametresidir. Atık suyun pH değeri, biyolojik ve kimyasal arıtma işlemlerinin belirlenmesinde önemlidir. İçme suyunun pH değeri 6-8 arasında deniz suyunun 8, doğal suların 7 ve ev-sel atık suyun ise 7- 8 arasındadır.

Klorür:

Evsel atık sularda klorürlerin bel-li başlı kaynağı insan idrarıdır. Su sertliğinin yüksek olduğu yörelerde su yumuşatıcılarının kullanılması ile büyük miktarda klorür atık suya karışmaktadır.

Alkalinite:

Kalsiyum, magnezyum, sodyum, pota-syum gibi elementlerin hidroksit, kar-bonat ve bikarbonatların varlığından veya amonyaktan oluşmaktadır. Atık sular genelde alkalidir.

Azot(N):

Atık sudaki mikroorganizmalar için bir besin maddesidir. Azot yeterli olmadığı durumlarda atık suyun arıtılması için azot ilavesi gerekebilir. Evsel atık suda azot biyolojik arıtım için gerekli miktar-da vardır.


Fosfor(P):

Yine mikroorganizmalar için besin maddesidir. Alıcı ortama deşarj edilen arıtılmış atık suda fosfor varsa alıcı or-tamda ötrifikasyona (bitkilerin su içer-isinde anormal çoğalması) sebep olabil-ir.

Kükürt(S):

Sülfat iyonu, doğal olarak atık suda mevcuttur. Sülfatlar, kimyasal olarak aneorobik (oksijensiz) koşullarda bak-teriler tarafından sülfürlere ve hidrojen sülfüre (H2S) indirgenir. Daha sonra hidrojen sülfüre (H2S) biyolojik olarak sülfürik aside oksitlenir.

Ağır Metaller Ve Zehirli Bileşikler:

Nikel, kurşun, krom, kadmiyum, çinko, bakır ve civa gibi ağır metaller ve oluşturdukları bileşikler mikroorganiz-malar için zehirlidir. Bu nedenler atık suyun biyolojik arıtımı safhasında sorun

yaratılır. Evsel atık sularda, ağır metaller ve zehirli elementler bulunmaz.Gazlar:

Evsel atık sularda bulunan gazlar; azot, oksijen, karbondioksit, amonyak ve metandır. Atık sulardaki oksijen miktarı mikroorganizmaların oksijen tüketimi sebebi ile çok düşüktür. Atık suda bu-lunan organik maddelerin anaerobik parçalanmasının yan ürünlerinden biri metan gazıdır. Bu gaz çabuk alev alan patlama tehlikesi olan bir gazdır. H2S gazının ise toksik etkisi çok fazladır.

Atık Suların Biyolojik Özellikleri

Evsel atık sularda bulunan belirgin or-ganizma grupları; bitkiler, hayvanlar, fungi, protozoa, virüsler, bakteriler ve algler gibi mikroorganizmalardır. Ev-sel atık sudaki mikroorganizmaların birçoğu, insanlar ve hayvanlar için hast-alık yapıcı özelliktedir. Koliform bak-terileri, insan atıklarından kaynaklanan kirlenmenin bir göstergesidir. Algler de, tat ve koku problemlerine yol aç-maktadır. Atık suyun arıtımı esnasında organik maddeler, bakteriler aracılığıyla parçalanmaktadır.


Aşağıdaki resimlerde evsel ve sanayisel atık suların vermiş olduğu kirliliği gözlemleyebiliriz.

Resim 1: Sanayi atık sularının vermiş olduğu genel görünüm


Resim 2: Evsel Atık sularının vermiş olduğu genel görünüm

Evet resimlerden de görüldüğü gibi atık su malesef hayatımız için büyük kirlilik ve büyük risk taşıyor. Son olarak günümüzde nüfus artış oranının artması ve sanayileşmenin çoğalması ile birlikte evsel atık su miktarı, gün geçtikçe artmaktadır. Toplu konutlar, askeri birlikler, turistik tesisler, fabrika ve sanayi kuruluşları yazlık siteler, mezbahaneler, köy ve belediyeler, sosyal tesisler, okullar ve hastaneler evsel atık su oluşturmak-tadır. Artan atık su kirliliği, günümüz dünyasında küresel ısınmaya neden olmak-tadır. Küresel ısınma ile birlikte su kaynaklarımız azalmaktadır. Yani biz insanlar; yaşam kaynağımız olan suyu kullanıyoruz, hem de doğaya kirletilmiş olarak geri veriyoruz. Gelecek nesiller için tehlike oluşturduğumuzun farkında mıyız? Siz değerli okuyucularımıza sesleniyorum bu hayatta en önemli şey sudur. Bütün can-lılar susuz yaşayamaz. O yüzden kendimiz için, insanlık için gelecek nesil için, bitki ve hayvanlar için sularımızı kirletmeyelim...

Resimler ve Görsel Kaynakhttp://docs.google.com/file/d/0B4zLgEn_GsmqSngtWlhJZzdpekk/edit?pli=1

Su Teknolojisi, Prof.Dr.Hayri Yalçın, Doç.Dr.Metin Gürü, Palme Yayın

https://www.google.com.tr/search?q=at%C4%B1ksu+ar%C4%B1tma+tesisleri&bi-w=1024&bih=624&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=P8KEUunqFMHcswaU-voCIBA&sqi=2&ved=0CAcQ_AUoAQ#q=at%C4%B1k%20su&tbm=isch&-facrc=0%3Bkirli%20su&imgdii=_&imgrc=


Abdulhamit AYDIN

Çukurova Ü[email protected]

BENİ YEMEK İSTERSEN…

Bu yazıda sizlere meyve ve sebze dünyasından iki tanesini sunarak, içerisinde bu-lunan ilginç isimli kimyasallarını ve sağlığımıza olan faydaları etkilerini paylaşma-ya çalışacağım. Tanıtacağım meyveler; elma ve muzdur.

MUZ


Musacae ailesinin üyesi olan muzlar, 3 ile 8 metre arasındaki yüksekteki ağaçlar-da yetişirler. Yüzlerce çeşitleri olmasına rağmen temel olarak iki çeşit muz vardır. Bunlardan tatlı muz olan (Musa sapienta, Musa nana) ve muz ağacı olan (Musa paradisiacal) şeklindedir. Normalde her zaman sarı olarak bildiğimiz tatlı muzlar; olgunlaştıklarında kırmızı, pembe, mor ve siyah renklere de dönüşebilirler. Muz ağacı çeşidi ise pişirilir ve özünden istifade edilir. Β-Karoten olarak tatlı muzdan daha fazla değere sahiptir. Bir adet muzda (118 gram) bulunan besinler ve ortalama günlük değerleri aşağıdaki tabloda görülmektedir.

Besin Maddesi Günlük değeri

B6 Vitamini % 21,5 C Vitamini % 17,1 Mangan % 16 Lif % 12,2 Potasyum % 12 Kalori (105) % 5

Kremalı, zengin ve tatlı muzlar; yediden yetmişe herkesin sevdiği bir meyve-dir. Sporseverler de, potasyum açısından zengin olan bu yüksek enerjili meyveyi beğenmektedirler. Muzlar, en iyi potasyum kaynağı olarak bilinen besin madde-lerinden biridir ve normal kan basıncı ile kalbin işlevi için önemli bir gıda mad-desidir. Bu özelliğinin yanında kemikleri de koruyucu özelliği mevcuttur. Ayrıca, muzda bulunan diğer bileşikler, proteaz enziminin çalışmasına yardım ederek mide ülserine karşı koruyucu mukus tabakası oluşturur. Potasyumun yüksek miktarda bulunmasından dolayı, ishal yollu vücutta kaybedilen elektrolit için dengelemeye yardımcı olur ve ishali durdurucu özelliği vardır. Pektin ve dayanıklı nişasta içer-mesinden dolayı sindirim sistemine de faydası vardır.

ELMAElmalar çıtırdayan; kırmızı, sarı ve yeşil rengiyle yemesine doyum olmayan lezzetli bir meyvedir. Elmalar, aslında ilginç olmasına karşın gül ailesinin üyesi bir gıda ürünüdür. Çeşitleri olarak altın ve kızıl lezzetli elmalar, Pippins ve Granny Smith, Brauburn ve Fuji sıralanabilir. Bir adet elmada (182 gram) besinler ve ortalama günde-lik değerleri aşağıdaki tabloda görülmektedir.


Besin Maddesi Günlük değeri

Lif % 17C vitamini % 13,9Kalori (94) % 5

Elmalar için şaşırtıcı noktalardan biri, içerisinde bol miktarda polifenoller bulunmasıdır. Flavonoller açısından kersetin elma içerisinde bulunan bir-incil besin gıda maddelerinden biridir. Kaempferol ve mirisetin elmanın diğer önemli flavonollerindendir. Klorojenik asit, elmadaki birincil fenolik asitler-dendir ve elma içerisinde bolca bulun-maktadır. Elmanın kızıllığı ise, bolca bulunan antosiyanin maddesinden kay-naklanmaktadır. Kateksin polifenoller açısından ise elmada en fazla epikatek-sin besin maddesi bulunur. Floridzin flavonoidi (kanamaya karşı kullanabilen madde grupları) yaklaşık % 98 oranında elma tohumunda bulunmaktadır.

Elmanın faydalarını sıralayacak olursak;

•Antioksidan faydalı özelliği sayesinde akciğer kanseri riskini azaltır.•Elma alımıyla beraber toplam kolester-ol ve LDL-kolesterol seviyesinde düşme-ler yaşanır.•Glukoz absorbsiyonunu azaltarak vücuttaki karbohidrat sindirimini kolaylaştırır.•Pankreasta bulunan insulin hormonun dengesinin ayarlanmasına yardımcı olur.•Astım hastalığına yakalanma riskini en az düzeye düşürür.•Yaşlıların korkulu rüyalı hast-alıklarından biri olan Alzheimer’den ko-runmak için de elma tüketilmesi öneril-mektedir.

Resimler ve Görsel Kaynak

•http://www.whfoods.com/genpage.php?dbid=15&tname=foodspice•Auclair S, Chironi G, Milenkovic D et al. The regular consumption of a polyphenol-rich apple does not influ-ence endothelial function: a randomised double-blind trial in hypercholester-olemic adults. Eur J Clin Nutr. 2010 Aug 4. [Epub ahead of print]. 2010.•Barbosa AC, Pinto MD, Sarkar D et al. Varietal Influences on Antihypergly-cemia Properties of Freshly Harvested Apples Using In Vitro Assay Models. J Med Food. 2010 Sep 27. [Epub ahead of print]. 2010.•Bazzano LA, He J, Ogden LG, Loria CM, Whelton PK. Dietary fiber intake and reduced risk of coronary heart dis-ease in US men and women: the Na-tional Health and Nutrition Examina-tion Survey I Epidemiologic Follow-up Study. Arch Intern Med. 2003 Sep 8;163(16):1897-904. 2003.•Boyer J and Liu RH. Apple phyto-chemicals and their health benefits. Nutr J. 2004 May 12;3(1):5. 2004. PMID:15140261.•Carrasco-Pozo C, Gotteland M and Speisky H. Protection by apple peel polyphenols against indometacin-in-duced oxidative stress, mitochondrial damage and cytotoxicity in Caco-2 cells. J Pharm Pharmacol. 2010 Jul;62(7):943-50. 2010.•Cho E, Seddon JM, Rosner B, Wil-lett WC, Hankinson SE. Prospective study of intake of fruits, vegetables, vitamins, and carotenoids and risk of age-related maculopathy. Arch Oph-thalmol. 2004 Jun;122(6):883-92. 2004. PMID:15197064.


•Consumers Union of United States, Inc. Do you know what you’re eating? An analysis of US government data on pesticide residues in foods. Consumers Union of United States, Inc. Edward Groth III, PhD, Project Director, Charles M. Benbro-ok, PhD, Consultant, Public Service Projects Department, Technical Division. Feb 1999. 1999.•Cutler GJ, Nettleton JA, Ross JA et al. Dietary flavonoid intake and risk of cancer in postmenopausal women: The Iowa Women’s Health Study. Int J Cancer. 2008 August 1; 123(3): 664–671. 2008.•Dai Q, Borenstein AR, Wu Y, Jackson JC, Larson EB. Fruit and vegetable juic-es and Alzheimer’s disease: the Kame Project. Am J Med. 2006 Sep;119(9):751-9. 2006. PMID:16945610.•Davis PA, Polagruto JA, Valacchi G, Phung A, Soucek K, Keen CL, Gershwin ME. Effect of apple extracts on NF-kappaB activation in human umbilical vein endothe-lial cells. Exp Biol Med(Maywood). 2006 May;231(5):594-8. 2006. PMID:16636308.•Flood-Obbagy JE and Rolls BJ. The effect of fruit in different forms on energy intake and satiety at a meal. Appetite. 2009 April; 52(2): 416–422. 2009.•Graziani G, D’Argenio G, Tuccillo C et al. Apple polyphenol extracts prevent damage to human gastric epithelial cells in vitro and to rat gastric mucosa in vivo. 2005 February; 54(2): 193-200. doi: 10.1136/gut.2004.046292. 2005.•http://www.whfoods.com/genpage.php?tname=foodspice&dbid=7•Ensminger AH, Esminger M. K. J. e. al. Food for Health: A Nutrition Encyclope-dia. Clovis, California: Pegus Press; 1986. 1986. PMID:15210.•Hills BA, Kirwood CA. Surfactant approach to the gastric mucosal barrier: Pro-tection of rats by banana even when acidified. Gastroenterology 1989;97:294-303. 1989.•Rabbani GH, Teka T, Saha SK, Zaman B, Majid N, Khatun M, Wahed MA, Fuchs GJ. Green banana and pectin improve small intestinal permeability and reduce fluid loss in Bangladeshi children with persistent diarrhea. Dig Dis Sci. 2004 Mar;49(3):475-84. 2004. PMID:15139502.•Rao NM. Protease inhibitors from ripened and unripened bananas. Biochem Int 1991 May;24(1):13-22. 1991.•Rashidkhani B, Lindblad P, Wolk A. Fruits, vegetables and risk of renal cell carcinoma: a prospective study of Swedish women. Int J Cancer. 2005 Jan 20;113(3):451-5. 2005. PMID:15455348.•Sanchez-Monge R, Blanco C, Diaz-Perales A, et al. Isolation and characterization of major banana allergens: identification as fruit class I chitinases. Clin Exp Aller-gy 1999 May;29(5):673-80. 1999.•Sellmeyer DE, Schloetter DE, Schloetter M et al. Potassium citrate prevents urine calcium excretion and bone resorption induced by a high sodium chloride diet. J Clin Endo Metab 2002;87(5):2008-12. 2002.•Wood, Rebecca. The Whole Foods Encyclopedia. New York, NY: Prentice-Hall Press; 1988. 1988. PMID:15220.•http://www.sanalrisk.com/wp-content/uploads/Elaman%C4%B1n-Faydal-ar%C4%B1.jpg•http://www.gonlumungulu.com/modules/Resim_Galerisi/resimler/muz_muz_Res-imleri.jpg


Yavuz Selim KART

Cumhuriyet Ü[email protected]

Proses Akım Şeması Çizimi için Flosheet

KullanımıTasarım yaparken çizim programlarına, büyük ihtiyaç duyuluyor. Bunun için birçok program mevcut ve yeri geldikçe birçoğunu üslubumca sizlere anlatmaya gayret edeceğim. Bu ay anlatacağım çizim programımızın ismi “Flosheet” olarak geçiyor. Kimin yaptığını bilmediğimiz bu program, oldukça güçlü yönlere sahiptir. İlk önce programımızı şöyle bir tanıyalım. Programımızı kurmaya gerek duy-madan, program içinde bulunan Flosheet ikonununa tıklayarak kolayca çalıştıra-biliriz. Program açıldığında ise şöyle bir sayfa ekranımıza geliyor.


Yukarıdaki resimde, şekilleri çizeceğimiz alanı ve araç kutularını görmekteyiz. Akım şemamızı burada oluşturacağız. Bu resim içindeki araç kutularını, iyice ird-eleyelim. Bu işlemi yaparken de aşağıdaki resim üzerinden anlatalım.

Resimde her bir kısım, ayrıntılı olarak gözükmektedir. Programımız içerik olarak ise şu kısımlardan oluşmaktadır.

1-) Proses Ekipmanları2-) Yardımcı Ekipmanlar3-) Vana ve Boru Teçhizatı4-) Analog Kontrol5-) Dijital Kontrol6-) Ekleme ve bölüm içeriklerini ayarlayabileceğiniz kısım7-) P ve I Diyagram8-) Analog Sistem9-) Dijital Sistem

Bu bölümün içeriğinden bir seçim yapacaksınız ve yan tarafında bulunan “Equip-ment” kısmından ise seçtiğiniz kısımları görebilirsiniz. Zaten “Layer”dan seçtik-ten sonra, “Şema Seçme Alanı”nda da seçilen kısımlar ve şekiller ayrıntılı olarak gözüküyor. “Text” kısmında, yazacağınız yazıların şekillerini ve büyüklüklerini ayarlayabilirsiniz. “Page” kısmında ise, çizdiğiniz şekile yakınlaşabilir ve uzaklaşa-bilirsiniz. “Page”in yanındaki araç kutumuzda ise “Options” kısmı bulunmaktadır. Burada da çizim şemamız noktalı mı olsun renkli bir sayfamız mı olsun vb. gibi tercihlerimizi ve daha birçok şeyi isteğimiz doğrultusunda ayarlayabiliriz.

Şimdi, bu programda hangi ekipmanlar var ona bir göz atalım.Ben sadece 2 temel ekipmanı göstereceğim. Diğerleri, sadece eklenti tarzı ufak şeylerdir. Temel ekip-manlar, “Proses Ekipmanları” ve Yardımcı Ekipmanlar” olarak ikiye ayrılır.


“Proses Ekipmanları” yukarıdaki şekildeki gibidir.


“Yardımcı Ekipmanlar” kısmında ise aşağıdaki kısımlar bulunmaktadır.

Kısımları tanıdığımıza göre artık nasıl şekil çizilir onu öğrenelim. Şekilleri seç-tikten sonra, boş alan üzerine tıklayarak şekillerimizi çiziyoruz. Şema alanında görülen kalem işareti ile şekillerimizi birleştiriyoruz. Şeklin hangi yöne gittiğini belirtmek için kalem şeklinin altındaki işareti kullanıyoruz. Yönünü ise şemanın üzerinde bulunan aşağı-yukarı ve sağ-sol işaretleri ile belirliyoruz.Bu yön işlemi-ni şemalarda da kullanarak yön tayin edebiliriz. Silmek için ise şekil üzerine gelip sağa tıklamanız yeterlidir.


Bu, örnek olması açısından çizdiğim basit bir şekildir. Basit gibi görünebilir; ancak ayrıntılı ve dikkatli çizerseniz oldukça sağlam şekiller çıkar. Çizdiğimiz şekilleri ise resim şeklinde kaydetme olanağımız yok; ama şekilleri “Print Screen” şeklinde kaydedebilirsiniz. Bu şekilde kayıt, tasarımda kullanırken gereklidir. Ancak şekli daha sonra düzenlemek istiyorsanız, “File-Save-Kayıt edeceğiniz yeri seçin” adım-larını izledikten sonra da kaydedebilirsiniz.

Bu aylık anlatacaklarım bu kadar sevgilerimle…

Kaynaklar

Resimleri ve yazıyı hiçbir yerden yararlanmadan sadece programı kullanarak elde ettim.


Yararlı Siteler

http://www.altustkimya.com

Kimya DergisiİNOVATİF

Google’a Kimya yazdığımızda karşımıza çıkan yararlı bir site .Sitede neler var şöyle bir inceleyelim. Ocak 2013’ten beri her ay kimyayla ilgili güncel bilgiler vermekte olan güzel bir site. Sitede ayrıca kimyayla ilgili makaleler, yapılan araştırmalarla ilgili yazılar, önemli kimya haberleri ve ev ortamında yapılabilecek çeşitli deneylerin videoları da yer almaktadır. Kesinlikle ilginizi çekecek , bilginize bilgi kata-cak bir site incelemenizi tavsiye ediyorum

http://kimya.bilecik.edu.tr

Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Kimya Bölümü sitesi. Siteyi ilk açtığımızda bölüm sitesi gibi gözükmesine rağmen içindeki kimya ile ilgili ders notları öğrenci arkadaşlarımız için çok iyi bir kaynak.Sitede neler var bir bakalım.Lab-oratuvar el kitapları, Laboratuvar dersleri için kaynak dökümanlar, teorik dersler için dökümanlar ve genel kimya, analitik kimya,endüstriyel kimya dersleri için soru bankaları mevcuttur. Bunun yanı sıra kimyagerlik mesleği ile ilgili faydalı sitelere de yer verilmiş. Not sıkıntısı olan arkadaşlara öneriyorum.

http://taner.balikesir.edu.tr/dersler.php

Bu ay anlatacağım son web sitesi ise daha çok kimya mühendisi olan veya kimya mühendisliği okumakta olan arkadaşlarımızın yararlanabileceği bir site.Bu sitede neler var şöyle bir göz gezdirelim.Siteyi ilk açtığımızda karşımıza forum sayfası,kimya mühendisleri için yararlı dökümanlar, kimya ile ilgili makaleler,son dakika kimya haberleri çık-tığını görmekteyiz.Ayrıca sitede birçok kongre,seminer ve etkinlik haberlerini içeren duyuru bölümü de yer almak-tadır. İyi incelemeler diliyorum.



Kimya Bulmacasi1 2

3

4

5

6

7

8

9

Soldan Saga1. 02-2 iyonunu oksit bilesiktir.3. Atomun çekirdeginde bulunan ve kütlesi yaklasik 1 akb

olan yüksüz tanecik.4. Atomun çekirdeginde bulunan kütlesi 1 akb'lik +1 yüklü

atom alti parçaciklari.5. Degismeyen madde miktari.7. Karisimi olusturan maddeleri fiziksel yöntemlerle

ayristirma.8. Çözeltide çözünmüs olan göreceli madde miktardir.Düsük

konsantrasyonlu çözeltilere seyreklik yüksekkonsantrasyonlu çözeltilere de derisik çözelti denir.

9. Bir sivinin buhar basincinin ortam basincina esit olmasi.

Yukaridan Asagiya2. Kimyasal reaksiyondaki giren maddelerle, ürünler

arasindaki iliski.6. Termal iliski içindeki maddeler arasinda meydana gelen isi

akisini tanimlayan fiziksel özellik.

7. Bir elementin tüm kimyasal özelliklerini gösteren enküçük parçasidir.



Kimya BulmacasiK1

A H2

S3 T O K4 I Y O M E T R I

Y A D

O L R

N K M5 I N E R A L

O T

J

E H6 B7

K8 O N S A N T R A S Y O N

C R

I O

M M

B9 I L E S I K

T

H10 i Z L A N D i R i C i

E

Soldan Saga3. Kimyasal reaksiyondaki giren maddelerle, ürünler

arasindaki iliski. [STOKIYOMETRI] 5. Belli bir formülü olan dogada saf halde bulunan metal

bilesigi. [MINERAL] 8. Çözeltide çözünmüs olan göreceli madde

miktardir.Düsük konsantrasyonlu çözeltilere seyreklikyüksek konsantrasyonlu çözeltilere de derisik çözeltidenir. [KONSANTRASYON]

9. Iki ya da daha fazla cins elementin belirli oranlardabirlesmesinden olusan saf madde. [BILESIK]

10. Elektron, proton ve alfa parçacigi gibi yüklüparçaciklara çok yüksek kinetik enerji kazandiran alet.[HiZLANDiRiCi]

Yukaridan Asagiya1. Pozitif (+) yüklü iyon [KATYON] 2. Kristal yapisinda belirli miktarlarda su molekülü içeren

bilesiklerdir. [HIDRAT] 4. Filiz yapan 6A grubu elementleri [KALKOJEN] 6. Maddenin uzayda kapladigi bosluk. [HACIM] 7. Açik hava basincini ölçmek için kullanilan düzenek.

[BAROMETRE]

Geçen Ayın Çözümü


Bende Yazmak İstiyorumDergide bende yazmak istiyorum benim de yazılarım olsun diyorsanız.

***Yazacağınız konuyu belirleyin. (Kimya içeriği olan herhangi bir konu olabilir) Örnek: Polimerden ya da organikten bir konu ya da sanayide gördüğünüz bir şey ile ilgili bir konu. Kendi cümleleriniz ile olması şart. Alıntı alıyorsanız kesinlikle kaynak belirtmelisiniz.

***Konuda kullanılan resimlerin kaynakları belirtilmeli.

***Yazılar kesinlikle facebook üzerinden bizlere gönderilmemeli. Çünkü bu oldukça işimizi zor-laştırıyor. Yazılar [email protected] adresine gönderilmeli.

***Dergi editörlerimiz olan Ayşe Emir, Caner Kavraz,Gültekin Özdemir,Ebru Çetinkayaarkadaşlarımıza ulaşması gerekmektedir.

***Yazıları gönderdikten sonra kendiniz ile ilgili bilgileri de mail ile bize göndermelisiniz. Yoksa yazınız yayınlanmayacaktır.

***Ad Soyad Ulaşılabilecek Mail Adresi(Hızlı ulaşılabilecek sık kullanılan bir mail olmalı) Bitirdiğiniz ya da okumakta olduğunuz Üniversite İsmi Dergiye koyabileceğimiz türden bir profil resminiz.

***Ocak 2014 ayı sayısı için yazılarınızın son teslim tarihi. 20 Aralık 2013 dür. Her ayın son yazım tarihi 20. de bitecektir. 20. den sonra göndereceğiniz yazılar Bir sonraki ay yayınlanacaktır.

***Ve son olarak kopyala-yapıştır ile yazıyı ben yazdım gönderiyorum derseniz yazınız kesinlikle yayınlanmaz. Bu şekilde yazı olmaz. Böyle uyanıklık yapıp kolaya kaçmak fark edilmeyecek bir şey değil. Sonuçta yazılarınızı okunuyor araştırılıyor. Bir şeylere emek verip orjinal şeyler çıkarırsanız rağbet görürsünüz. Lütfen bu konulara dikkat edelim.

***Yazılarınızı word dosyası halinde maile atacaksınız. Resimleriniz varsa da konu içinde aralarda en az bir tane resim olsun. Fikir düşünce tarzı kimya sektöründe sorun yazıları çözüm yazılarında olmayabilir ama diğer konularda en az bir tane olmalı çünkü görsellik yazıya çok şey katıyor.

***Şimdilik aklımıza gelenler bunlar sorun olursa eklemeler-çıkarmalar yaparız.

***İnovatif Kimya Dergisi gönderdiğiniz yazıların yayınlanıp yayınlanmaması hakkını elinde tutar.

İnovatİf - wordpress.com · 2016-01-03 · luklara yol açarak; prostat üzerine olumsuz etkileri...

Documents