Preko 2000 gradjevinara je 14. apri-la 2005 uzelo uœe¥‘e u raznim ak-cijama protiv namere poslodavacada smanje davanja i pogor¥aju rad-ne uslove: Na 28 grdili¥ta u œitavoj≠vajcarskoj odr¤ane su akcije grad-jevinskih radnika. Radnici su ljutiblago reœeno i spremni su ako tre-ba, da se bore za jedan prihvatljivZemaljski okvirni ugovor.

Planovi pogor¥anja poslodavaca idu u sme-ru ukidanja ograniœenja kod radnog i se-dmiœnog radnog vremena, kako bi radnikepla‘ali na osnovu «funkcije» a ne na osno-vu kvlaifikaicje, tako da bi kvalifikovani ra-dnici bili posebno diskriminisani. Minima-lne plate za vreme probnog roka a za tempo-rerne uvek bi bile ukinute. Isto tako oni ¤ele,da za¥titu od otkaza za vreme bolesti i nesre‘esmanje na zakonski minimum. I sve ovo naveliku ¥tetu svih gradjevinara.

Nepopustivi poslodavciPosle uspe¥nih akcija na 28 gradili¥ta u celoj≠vajcarskoj poslodavci prekidaju pregovoresa Sindikatima. Ovaj posebno drzak stav po-slodavaca ne nalazi na razumevanje kod ra-dnika. Naprotiv, on utiœe na jaœanje snage i¤elje za borbu za oœuvanje tekovina Ze-maljskog okvirnog ugovora ZOU-a.

Lopta nazadPredlozi Udru¤enja gradjevinskih posloda-vaca ≠vajcarske ne donose samo pogor¥anjaplata i radnih uslova, ve‘ u vezi sa slobodnomcirkulacijom lica iz zemalja EU-e, pogor¥anjau œitavom sektoru gradjvinske struke. 21. ma-ja 2005. god. gradjevinari demonstriraju ispred sedi¥ta Udru¤enja poslodavaca i na tajnaœin vra‘aju poslodavcima nazad planoveza op¥ta pogor¥anja u struci. Tako ni stavlja-ju na znanje i daju jasan znak spremnosti zaborbu. Gradjevinari zahtevaju «Red i sigu-rnost umesto smanjenja plata i haosa».

Ruzhdi Ibrahimi

Nr. 4 | Mai 2005 | albanisch & serbo-kroatischErscheint als Beilage zur Zeitung «work» | Redaktion T +41 31 350 21 11, F +41 31 350 22 11 | redaktion@unia.ch | www.unia.ch

Punëtorët përfitojnëNga 1 prilli shtohenpagat për 1.8 % në ndërtimin e skeleve!

Vendosmëria Punëtoret/ët arrijnëfitore të plotë dhe kthehen në punë!

Pove‘anje platSkelrsko gradjevinastvo

2 3 3 4UgostiteljstvoKraj nepravdama

Mbi 2000 punëtorë të ndërtimtarisëmë 14 prill në ditën e aksionitkundër planeve të pakuptimta tëshoqatës së punëdhënësve: Në mbi28 vendpunishte në tërë Zvicrën umbajtën aksione. Punëtorët e ndër-timtarisë janë të indinjuar dhe tëgatshëm për luftë me qëllim të arrit-jes së një KPP me përmirësimethelbësore.

Planet për përkeqësimePunëdhënësit e ndërtimtarisë dëshirojnëheqjen e kufizimeve të orarit javor të punës,pagimin e punëtorit sipas «funksionit» pamarrë parasysh kualifikimin dhe kategorinëe tyre të pagës, duke ulur kështu vlerësimine punëtorëve të kualifikuar të ndërtimtarisë.Sipas tyre pagat minimale gjatë orarit pro-vues dhe për punëtorët me kontratë të për-kohshme të punës (temporer) duhet të hiqentërësisht. Përveç kësaj ata kërkojnë heqjen embrojtjes nga largimi prej punës gjatë së-mundjes dhe fatkeqësisë. Ata kërkojnë bileedhe uljen në minimum ligjor të kompensi-mit gjatë sëmundjes dhe fatkeqësisë. Të gjit-ha këto përkeqësime në barrën e punëtorë-ve të ndërtimtarisë.

Punëdhënësit kokëfortë Pas aksioneve të suksesshme në mbi 28vendpunishte Shoqata e punëdhënësve tëndërtimtarisë ndërpreu negociatat me Sin-dikatat. Ky qëndrim arrogant i punëdhënës-ve të ndërtimtarisë është i paarsyeshëm e kjoshton gatishmërinë e punëtorëve të ndër-timtarisë për të vazhduar luftën për një KPPme përmirësime thelbësore.

Kthimi tek dërguesi Propozimet e Shoqatës së Punëdhënësve tëNdërtimtarisë nuk sjellin vetëm përkeqësimedramatike të pagave dhe kushteve të punës,

por duke marrë parasysh lëvizjen e lirë tënjerëzve do të mundësohet edhe dumpingui pagave dhe ai social në tërë sektorin. Më 21maj 05 punëtorët e ndërtimtarisë të ardhurnga e tërë Zvicra demonstrojnë para sekre-tariatit të Punëdhënësve të Ndërtimtarisë nëCyrih duke i kthyer kështu planet për për-keqësime dërguesit.

Përmirësimet e domosdoshmeDuke marrë parasysh votimet në vjeshtë përzgjerimin e lëvizjes së lirë të personave edhepër vendet e reja të Bashkimit Evropian ështëe rëndësisë qenësore mbrojtja dhe përmirë-simi i KPP-së për ndërtimtari si hap drejtmbrojtjes nga dumpingu i pagave dhe ai so-cial.

Ruzhdi Ibrahimi

Ne, nepopustivom stavu poslodavca

Gradjevinarispremni za borbu

Qëndrimi kokëfortë i punëdhënësve indinjon punëtorët

Punëtorët egatshëm për luftë

Me ndërmjetësimin eSekretariatit për Eko-nomi seco, shoqata epunëdhënësve të Bo-jaxhinjve dhe Suva-tuesve (SMGV) nënjërën anë dhe Sindi-kata Unia dhe Syna nëanën tjetër ranë në da-kord për një KPP të re.

Kështu përfundoi gjendja pakontratë gati njëvjeçare nësektorin e bojaxhinjve dhesuvatuesve të kantonit të Te-sinës dhe Jura.KPP e re duhet të ratifikohetedhe nga instancat gjegjësetë dy palëve kontraktuese.KPP e re duhet të hyjë në fu-qi më 1 qershor të këtij viti.

Para një viti palët në fjalënuk arritën marrëveshjenpër një KPP të re në këtë sek-tor dhe kështu KPP që vazh-doi deri atëherë skadoi pa uvazhduar. Në përgjithësi KPPe skaduar vitin e kaluar tanihynë sërish në fuqi, ndrys-himi i vetëm është shtimi ipagave.

Sektori «Bojaxhinj e Suvatues» sërish me raporte të rregulluara pune

Arrihet KPP e re Uz posredstvo Sekre-trijata za privredu se-co, Udru¤enja Mole-rskih i Gipserskih polo-davca na jednoj i Sindi-kata Unia i Syna na dru-goj strani sklopljeni jeOp¥ti radni ugovor, ko-ji posle vi¥e od godinudana oznaœava kraj be-zugovorne situacije uMolerskoj i Gipserskojdelatnosti u Nema-œkom govornonm po-druœju, u Ticinu i Juri.

Ovi rezutati, koje je izvbori-la pregovaraœka delegacija,moraju biti potvrdjeni jo¥od nade¤nih istanci Udru¤e-nja poslodavaca i Sindikata.Nov ugovor bi trebalo da stu-pi na snagu 1. juna 2005.god.Pre vi¥e od godinu dana, pot-pisnice ugovora nisu uspeleda se dogovore o sklapanjunovog ORU-a za ove dela-tnosti, zbog œega je do¥lo dobezugovrne situacije. Kako Sindikati tako i poslo-davci imaju interes za ugvo-

rno regulisanje radnih odno-sa, pao je dogovor, za uklju-œenje Sekretarijata za privre-du (seco) kao posrednika zaizlazak iz naizgled bezizlaznesituacije. U toku pregovora jeugovrnim stranama po¥lo zarukom, da se saglase za obaudru¤enja prihvatljiva re¥e-nja. U principu je prihva‘enpostoje‘i ORU za Molersku iGipsersku delatnost, koji jebio istekao pro¥le godine, anovo je pove‘anje plata zaovu godinu.

Nov ORU za Molersku i Gipserku delatnost

Kraj bezugovorne situacije

Më 24 prill në Gjenevë qyte-tarët votuan PRO të drejtëssë votimit në nivel kantonaledhe për bashkëqytetarët ehuaj. Qytetarët e huaj kanëtë drejtë vote në nivel kan-tonal edhe në këto kantone:Neuenburg, Jura, Apencell,Wadt e Freiborug.

Komiteti «Këtu jetoj, këtu votoj»kishte nisur dy iniciativa. E drejtapër votim në nivel kantonal u pra-

nua përderisa e drejta për kandidi-min e të huajve në nivel kantonalu refuzua.

Qytetarët e huaj që banojnë mbi 8vite me në kantonin e Gjenevësmund të votojnë në nivel kantonalmbi iniciativat dhe zgjedhjet kan-tonale. Në kantonin e Gjenevës je-tojnë 38,7% qytetarë me prejardh-je të huaj, ndërsa mbi 44,3% prejtyre - pra gati gjysma e popullatës- jetojnë në qytetin e Gjenevës.

Valisi Vetëm Valisi Pas votimit në kantonin e Gje-nevës vetëm tanimë në tërë Zvicrënfrankofone në përjashtim të kan-tonit të Valisit qytetarët e huaj gë-zojnë të drejtën e votimit.

Zvicra gjermanofolëse dhe TesinaKantonet gjermanofolëse përjash-tojnë të huajt nga të drejtat politi-ke. Një përjashtim nga ky rregullështë në kantonin e Apenzell Aus-

serhoden. Që prej vitit 1995 komu-nat mund të vendosin për të drejtëne votimit në nivel kantonal. Deri ta-ni tri komuna kanë vendosur për re-alizimin e kësaj të drejte. E njëjta gjëvlen edhe për kantonin Graubin-den. Në kantonin Tiçino, Bern dhetë Cyrih mungon ende shumica përndryshimet e domosdoshme nëkushtetutë. Në kantonin e Bazelitdhe të Lucernit tani zhvillohen de-bate për këto ndryshime.

Salvatore Di Concilio

Duke filluar nga 1 prill 2005në sektorin e ndërtimit tëskelave hynë në fuqi shtimipërgjithshëm dhe individuali pagave për 1,8%. Edhe pa-gat minimale shtohen për1,35%:

Edhe kompensimi i ushqimit shto-het për një frang në 15.50 frang nëditë/racion. Negociatat për pensionimi e më-hershëm në sektorin e ndërtimit tëskelave nxjerrin dëshminë se përarsye të punës së rëndë gati asnjë

ndërtues skelash nuk punon derinë moshën 60 vjeçare në këtë pro-fesion. Kjo pamundësoi arritjen emarrëveshjes analoge me sektorinkryesor të ndërtimtarisë. Palët kontraktuese ranë në dakordmbi një procedurë individuale tëkursimit me mundësi të marrjes sëmjeteve të tubuara në moshën 60vjeçare apo në të larguar nga ven-di. Tani jemi duke përgatitur teks-tin e një KPP-je për pensionimin emëhershëm. Pas përfundimit tëtekstit final të KPP-së do të parash-trohet kërkesa tek Sekretariati i eko-nomisë seco për deklarimin e zyr-tarizmit (AVE).

Parashihet që duke filluar nga 1 ja-nar 2006 fillon pagimi i kuotës mepjesëmarrje 1% të punëtorëve dhe1% të punëdhënësve, duke shtuarçdo vit nga 1% pjesëmarrje tëpunëdhënësve deri në 4%. Infor-macione më të hollësishme u sje-llim më vonë!

Albert Germann

horizonte Nr. 4 | Mai 2005 |albanisch 2

Studim mbi gjeneratën edytë të të huajve Gjenerata e dytë e të huajve nëZvicër të natyralizuar për sa i përketkarrierës së tyre arsimore e profe-sionale ua kalojnë shpesh mosha-tarëve të tyre zviceran. Kjo ështëdëshmia e rezultatit të dy studimetë reja nga regjistrimi i popullsisë nëvitin 2000. Natyralizimi në vete nukpërbën garanci për sukses, por samë parë që të bëhet natyralizimishanset për sukses janë më të mëd-ha.

Dallimet në kuotat e naty-ralizimeveEkspertët kanë analizuar të dhënate rreth 500.000 personave, nga tëcilët, të një e treta ishin të natyrali-zuar. Pas dështimit në referenduminpër natyralizim të lehtësuar në sh-tatorin e vitit të shkuar, këto rezul-tate mund të shërbejnë sërish si njëlëndë diskutimi për politikën ndaj tëhuajve. Ky studim nxjerr në pah da-llimet tek natyralizimet në varësi tëprejardhjes, psh. 60% të rinjve 20-40 vjeçare me prejardhje nga Kroa-cia natyralizohen, përderisa vetëm10% të kësaj moshe me prejardhjenga Kosova.

Të integruar më së mirispanjollët dhe italianëtSipas të dhënave të studimit nga En-ti Federal i Statistikave (BFS), më sëmiri të integruar në Zvicër janë pjesë-tarët e gjeneratës së dytë nga prindë-rit e ardhur nga Italia dhe nga Span-ja. Emigrantët nga Kosova, Serbia,Mali i Zi, Turqia dhe Portugalia, përg-jithësisht kanë më shumë problemepër integrim dhe janë të punësuar kr-yesisht në sektorët me punë tërëndë.

News

Pas fazës fillestare Forumipër integrimin e migrantevedhe migrantëve (FIMM) arri-ti të fitojë në fushën politi-ke dhe të sjellë në sheshshumë përfaqësues të mi-grantëve. FIMM dëshiron tëshfrytëzoj pozitën e arriturpër zhvillimin e një dialogutë gjerë mbi politikën e mi-grantëve dhe të integrimin etyre.

Në kuvendin e parë nacional tëmbajtur në fund të muajit prill is-hin të pranishëm mbi 300 personane mesin e tyre edhe përfaqësues tëgjithë spektrit politik nga Partia ePunës (PdA) deri te Partia Popullo-re (SVP) për të diskutuar mbi temataktuale të politikës së migrantëvedhe të integrimit.

Pjesa thelbësore e kuvendit ishtemiratimi i kartës së integrimit qëpërmban vlerat themelore të njëpolitike të vërtetë të integrimit.

Grupet punueseDiskutimet e frytshme në grupe pu-ne mbi temat «Schengen/Dublin»,«Lëvizja e lirë e njerëzve», «Sans Pa-piers», «Religjioni dhe për-

ditshmërisë», «Mediat dhe integri-mi» si dhe «Integrimi në botën epunës» nuk ishin pjesë e debatevenë podium. Një publikim i këtyrerezultateve të grupeve punueseështë për tu përshëndetur.

Ne jemi ZvicraFillimi ishte i mbarë. Mbetet për tëshpresuar që debatet konkrete dhekontaktet e drejtpërdrejta me rea-litetin, problemet dhe përpjekjet ekomunitetit të migrantëve do tëkontribuojnë drejtë sensibilizimitpër një politikë të hapur. Migrantëtduhet të dëshmohen si një fuqi po-litike duke bashkuar forcat e tyredrejt qëllimeve konkrete. Rasti iardhshëm do të jetë më 18 qershornë Bernë me rastin e demonstratësnacionale me moton «Ne jemi Zvi-cra».

Vania Alleva

Risi në sektorin e ndërtimit të skelave

Shtimi i pagave dhe kompensimi i pleqërisë

Kategoria Q Kategoria A Kategoria B Kategoria C

Muaj Muaj Muaj Muaj

4878.-- 4678.-- 4380.-- 3840.--

(Paga në orë llogaritet kështu: Paga mujore:182,5 = Paga në orë)

Vazhdon fushata sindikale në industrinë e makinave

Mijëra nënshkrime për KPP mëtë mirë

Përtrirja e KPP-së për in-dustrinë e makinave duhettë sjellë përmirësime përpunëtorët. Qëllimi i Sindi-katës Unia është shtimi i si-gurisë në punë, paga tëdrejta, orar të llogaritshëmtë punës, vende të sigurtatë punës, më tepër kualifi-kim të mëtejshëm si dhembrojtje sociale për punë-torët.

KërkesatShtimi i pagave duhet të bëhet nëproporcion me shtimin e produk-tivitetit dhe të fitimit. Miliona orëtë tepërta kërkohen nga punë-torët. Ne jemi kundër shtimit tëorarit të punës dhe fleksibilitetit.Punëtorëve duhet mundësuarpensionimin e mëhershëm nga

mosha 62 vjeçare. Mundësia epensionimit të mëhershëm ështënjë kontribut për luftimin e pa-punësisë. Unia kërkon të drejtëne bashkëveprimit gjatë kohëravetë vështira me qëllim të ruajtjes sëvendeve të punës. Kualifikimi mëi mirë i punëtorëve është një in-vestim në ardhmërinë e industrisëzvicerane.

NegociatatMbledhja e nënshkrimeve me mo-ton: «Apel punëdhënësve» përm-ban në mes tjerash këto thënie:«...Ne kemi bindjen e thellë sikushtet më të mira të punës, si pa-ga të mira e të drejta, rregullore ko-rrekte të orarit të punës, siguria so-ciale e vendeve të punës dhe shti-mi i kualifikimit të mëtejshëmprofesional, janë parakushte për

ardhmërinë e in-dustrisë në Zvicërdhe për ruajtjen evendeve tëpunës.» Mbledh-ja e nënshkrime-ve i jep shtytjepërpara delega-cionit të negocia-tave të Unia-sdrejt arritjes sëqëllimeve të ars-yeshme.

S. Di Concilio

Qytetarët e huaj me vendbanim në Gjenevës tani mund të votojnë

Hap i vogël drejt demokracisë

Forumi për Integrimin e migranteve dhe migrantëveështë themeluar para pesë vitesh. Pas një përçarje në Ko-misionin e atëhershëm të të huajve EKA në fund të vitit2000 u bashkuan në FIMM shumë organizata të mi-grantëve nga e tërë Zvicra. Sot kjo shoqatë është çati përmbi 50 nacionalitete. FIMM financohet nga qeveria.Bashkimi i Sindikatave të Zvicrës (SGB) bashkëpunon prejfillimit me të dhe përfaqësohet prej pesë delegatëve.

Kuvendi i parë nacional i migrantëve në Olten

Fillimi i dialogut

Migrantët janë pjesë përbërse e shoqëris.

Kushte më të mira, falë Unia-s.

Foto: Agron Ibraj

Novi ORU ma¥inske indu-strije mora konaœno donije-ti popbolj¥anja za zaposle-ne. Krajem 2005 godine isti-œe va¤e‘i Op¥ti radni ugovorza ¥vajcarsku ma¥inskuindustriju.

Ciljevi Sindikata Unia su poznati:konkretan napredak i vi¥e sigu-rnosti, pravednije zarade, radnovrijeme koje se mo¤e jednostavnimputem obraœunati, sigurnija radnamjesta, vi¥e obrazovanja i do¥ko-lovavanja i bolja socijalna za¥tita zaradnike. Ovi zahtjevi bazirani su na osnovuprovedenih anketa sa vi¥e od 4000zaposlenih u preduze‘ima ma¥inske,elektro i metalne industrije, a usvo-jeni su od strane Unia industrijskekonferencije Sektora MMI nakonintenzivne i demokratski provede-ne diskusije.Na¥i najbitniji zahtjevi su

sljede‘i:kupovna mo‘ za sve i mi-nimalne plate protiv razgradnje so-cijalne za¥tite. Zarade ne idu u ko-rak sa porastom produktivnosti ra-da i ostvarenim profitom. Nemaprodu¤enja radnog vremena – «ne»jo¥ fleksebilnijiem radnom vreme-nu. Ve‘ danas, ostvareni su milio-ni prekovremenih radnih sati. Za-to Unia smatra, da su zahtjevi, po-jedinih poslodavaca i njihovihudru¤enja za produ¤enje radnogvremena, œista provokacija. rje¥e-nja za ranije penzionisanje. Zapo-slenima se treba dozvoliti penzio-nisanje ve‘ sa 62 godine starost.Mogu‘nost prijevremenog ili djeli-miœnog penzionisanja predstavlja-la bi sigurno pozitivan doprinossmanjenju nezaposlenosti. Sigurnaradna mjesta usmjesto otpu¥tanja.U ote¤anim privrednim uslovima,Unia je spremna na pregovore ko-ji ‘e donijeti prava rje¥enja, da sepostoje‘a radna mjesta odr¤e. Ru-

kovodstva koncerna i menad¤eriisuvi¥e lako se odluœuju da radnikeostave na ulici. To tako vi¥e ne ide.Struœna kvalifikacija i do¥kolova-vanje za sve. Kvalitetnije i boljeobrazovanje i struœno usavr¥ava-nje, predstavljaju kapital budu‘no-sti ¥vajcarske privrede. Pla‘eni do-pusti za dalje usavr¥avanje u zani-manju potrebni su svima, a ne sa-mo dobro kvalifikovanim zaposle-nima.

Pregovori nisu nedeljna¥etnjaKako se i oœekivalo, poslodavci ni-su spremni ni na kakve ustupke. Za-to je Unia organizovala sakupljan-je potpisa za tzv. «Apel poslodavci-ma». U njemu je nagla¥eno»… Mismo uvjereni, da su bolji uslovi ra-da, dobre i pravedne zarade, fer re-gulisano radno vrijeme, socijalnasigurnost za radna mjesta i vi¥eobrazovanja i do¥kolovavanja

osnovni uslovi za budu‘nost ¥va-jcarske industrije i oœuvanje radnihmjesta». Ova akcija prikupljanjazahtjeva radnika za koje su oni di-rektno zainteresovani, izazvala je upreduze‘ima ¥iroke diskusije. Bo-

rba za bolji ORU zavisi neposrednood mobilizacije i aktiviranja zapo-slenih u ma¥inskoj, elektro i meta-lnoj industriji. Prikupljeni potpisisamo ‘e ojaœati pozicije SindikataUnia u pregovorima.

horizonte Nr. 4 | Mai 2005 | serbo-kroatisch 3

Borba se isplatilaBorba u preduze‘u za œi¥‘enje iodr¤avanje objekata Honegger AG seisplatila. Zbog protesta jedne ekipezbog radnih uslova celokupna ekipadugogodi¥njh radnika je dobila otkaz.Posle toga je 11 iskusnih radnikastupilo u ¥trajk. Posle mukotrpnihpregovora i œetiri dana obustave saradom, poslodavac Honegger AG jepovukao otkaze i obavezao se, daove radnike dalje zaposli pod radnimuslovima pre radnog konflikta.

Lica bez papiraUdru¤enje SPAZ «Bez papira Cirih» jeosnovano. Slede‘i primer drugihgradova i potrebu ove kategorije mi-granata, u Cirihu Volkshaus je na ini-cijativu Sindikata i drugih naprednihorganizacija osnovano ovo Udru¤e-nje, koje bi trebalo savetom i delomda stoji na usluzi ovim licima, koji suovde a za vlasti nemaju papira pa ni-su tu. Udru¤enje ‘e se politiœki za-lagati za kolektivnu dodelu papira,koja bi re¥ila mizeriju ovih strankinjai straaca na radnom mestu, uzdravstvu i u ¥kolstvu.

Pravo glasa za migranteKanton Ωeneva je doneo odluku opravu glasa migranata na nivouop¥tine. Malim koracima ¥vajcarskademokratija sigurno ide napred:Posle Neuenburga 1848, kantonaJura 1978, Apenzella AR 1998 i ka-ntona Waadt i Fribourga 2003. go-dine i kanton Ωeneva je doneo odlu-ku od pravu glasa stranaca na op¥ti-nskom nivou. U kantonu Ωeneva pro-cenat strankinja i stranaca iznosi38,7% i 44,3% u samom gradu. Na ovaj na¤in u Zapadnoj ≠vajcrskojsamo kanton Wallis ostaje po stra-ni. Medjutim, nije reœeno da se za go-dinu dve i ovde stvari promene. Problematiœni ostaju kantoni Ne-maœkog govornog podruœja i Ticino.U nemaœkom govornom delu, ka-ntoni imaju veoma strogu politikuprijema u dr¤avljanstvo i praktiœnopolitiku totalne politiœke izolacijestranaca. Izuzetak œini, izvikan kaokonzervativan, mali kanton Apen-zell AR.

ORU za kamiond¤ijeUnia zahteva za vozaœe kamiona je-dan pravi Op¥ti radni ugovor, u ko-me ‘e biti regulisane minimalne pla-te i 13. meseœna plata. Za sada va¤isamo predlog, koji pravno nije do-voljan za garanciju polo¤aja zapo-slenih vozaœa.

News

Aprila 2005 stupilo je snagugeneralno i individualno po-ve‘anje plata u skelarskojgradjevinskoj djelatnosti uiznosu od 1,8%. I minimalneplate su vi¥e i sada iznose:

Istovremeno, naknada za topliobrok pove‘ana je pau¥alno na fr.15.50 dnevno.Napredak je postignut i po pitanjuranijeg penzionisanja (FAR-ske-larsko gradjevinarstvo). U prego-vorima je utvrdjeno, da zbog izu-zetno ote¤anih uslova rada u ovojdjelatnosti praktiœno nema onihkoji rade do 60 godina starosti. Toje razlog ¥to se u ovdje nije mogloprimjeniti rje¥enje iz glavne gra-

djevinske djelatnosti. Ugovornestrane saglasile su se oko provo-djenja jednog individulanog po-stupka, sa potpuno slobodnim pri-stupom. Trenutno je u obradi tekstGAV-FAR za skelare. Na kraju ‘e sekod Zavoda zar ad seco podnijetizahtjev za utvrdjivanje zajedniœkogstava (AVE) koji ‘e biti obavezan. Uroku koji proglasi AVE (vjerovatnopoœev od 01.01.2006) poœe‘e upla-ta premija i to u odnosu 4% poslo-davac, 1% zaposleni. Detaljne info-rmacije mo‘i ‘e se dobiti nakon ¥toobjavi stav AVE. Prihvatanjem navdenih rezultatapregovora, ≠vajcarsko udru¤enjeskleraskih poslodavaca pokazalo jesvu svoju ozbiljnost. Brzim reago-vanjem na zahtjeve Sindikata Uniaudru¤enje se izjasnilo za dalji za-jedniœki rad oko utvrdjivanja uslo-va poslovanja sa firmama iz inos-transtva, ¥to bi omogu‘ilo efici-jentnu primjenu odredaba ORU-au svim spornim sluœajevima (pre-dvidjeno je i uvodjenje kaucije ilipla‘anje predraœunskih tro¥kova isl.) Ostaje jo¥ da se nadamo, da ‘e

i ¥vajcarski narod u jesen 2006 svo-jim glasovima podr¤ati ove mjere.Na taj naœin, ORU ‘e mo‘i istupa-ti ne samo protiv inostranih, nego

i protiv doma‘ih posredniœkih fi-rmi: vjerovatno ‘e i one moratiprihvatiti odredbe ORU-a.

Skelarsko gradjevinarstvo

Okonœani pregovori za FAR

Platni razred franaka/meseœno

Q 4878

A 4678

B 4380

C 3840(Zarada na sat, raœuna se na slje-de‘i naœin: mjeseœna plata: 182,5po danu = zarada na sat).

Ma¥inska industria

Hiljade potpisa za jedan bolji ORU

Skelarstvo opasan i odgovoran posao.

Forum za integraciju migranata FIMMje nastao pre pet godina. Posle ko-nflikta u tada¥njoj Saveznoj komisijiza strance (EKA), mnoge organizacijestranaca su napustile komisiju i osno-vale svoje novo udru¤enje FIMM.

Posle brojnih aktivnosti i saradnje sa udru¤e-njima migranata FIMM je uspeo, da dobije za-vidno mesto na politiœkom parketu integracije.

Na prvoj organizovanoj nacionalnoj konfere-nciji krajem aprila 2005, god. uzelo je uœe¥‘epreko 300 lica. Na listi nisu nedostajale partijelevice ali i partije krajnje desnice. Spremnost nadijalog je takore‘i bila zagarantovana. Saveznuvladu je zastupala ministarka za inostrane po-slove M. Calmy-Rey.Najva¤niji rezultat konferencije je dono¥enjePlatforme o budu‘oj integracionoj politici, ko-ja ‘e po¥tovati postoje‘e vrednosti i principe.

Jasno je, da je ovo samo poœetak i da akcije mo-raju da ustupe mesto reœima i diskusijama. Sa-mo tako ‘e, sve zainteresovane politiœke snage,zaista pomo‘i u procesu integracije migranatau celoj ≠vajcarskoj. Ostaje nada, da ‘e razmenami¥ljenja dovesti do sagledavanja problemati-ke i konstruktivno tra¤enje re¥enja u interesu≠vajcaraca i migranata.

Prvi nacionalna Konferencija u Oltenu

Spremnost na dijalog

horizonte Nr. 4 | Mai 2005 | albanisch & serbo-kroatisch 4

Beilage zu den Gewerkschaftszeitungen work, area, Événement syndical | Herausge-ber Verlagsesellschaft work AG, Zürich, Chefredaktion: Marie-José Kuhn; Événementsyndical SA, Lausanne, Chefredaktion: Serge Baehler; Edizioni Sociali SA, Lugano, Che-fredaktion: Françoise Gehring Amato | Redaktionskommission M. Akyol, M. Beja, S. DiConcilio, H. Gashi, R. Ibrahimi, M. Komaromi, Montaña Martín | SprachverantwortlichMira Komaromi, Ruzhdi Ibrahimi| Koordination Mira Komaromi | Layout Simone Rolli,Unia | Druck Solprint, Solothurn | Adresse Redaktion «Horizonte», Strassburgstr. 11,8021 Zürich, redaktion@unia.ch

www.unia.ch

Savez Sindikata ≠vajcarske je la-nsirao Inicijativu kojom se zahte-va fleksibilna granica za odlazak ustarosnu penziju AHV/AVS.Ona predvidja penzionisanje od 62godine, odnosno dve godine pre za¤ene i tri godine pre za mu¥karceuz garanciju primanja koja su do-voljna za ¤ivot. «Savezna vlada iParlament su do te mere zakazaliu materiji starosnih penzija, da Si-

ndikati moraju i‘i u ofanzivu», re-kao je predsednik SS≠ Paul Rech-steiner.Na osnovu Inicijative, treba osta-viti mogu‘nost onima koji ¤ele, darade do 65 godina. Penzioneri bi prvo dobili jednu delimiœnu rentu,a punu peniju bi dobili sa 65 godi-na. Oni koji puno zaradjuju bi samodelimiœno profitirali od fleksibilnogpenzionisanja.

Kuotat e sigurimeve për të huajt:

Absurde! Jo korrekte!Diskriminuese!Shoqatat e Sigurimeve të automjeteve diskriminojnë shpesh ngasësit e makinave (vozitësit)pa pasaportë zvicerane. Krahasimet e kuotave të sigurimit nxjerrin në pah dallimet diskrimi-nuese: Ngasësit e makinave nga vendet e ish-Jugosllavisë dhe Turqia paguajnë rreth 44%më shumë në krahasim me mesataren e ngasësve zviceran! Mirëpo, edhe qytetarët ngaBashkimi Evropian janë të prekur: Francezët paguajnë rreth 6% më shumë, përderisa e por-tugezët, spanjollët apo italianët paguajnë rreth 18 % më shumë në krahasim me mesatarene ngasësve zviceran*!

Kjo është absurde, kur marrim parasysh faktin se në mënyrën e vozitjes së makinës nuk kandikim prejardhja, por para së gjithash rrethanat individuale dhe shoqërore.

Kjo është diskriminuese, sepse grupet e tëra të migrantëve futen në një «Thes» dhe dëno-hen para se të shkelin normat ligjore në komunikacion! Kjo është e padrejtë kundrejt dhjetë-ra mijëra ngasësve (shoferëve) të pafajshëm, të cilët nuk kanë pasaportë të Zvicrës. Kjopraktikë e shoqatave të sigurimit nxitë armiqësinë ndaj të huajve.

Të nënshkruarit kërkojnë kritere objektive dhe kuptimplote gjatë caktimit të shumës së kuo-tave (premive). Ne përkrahim një sistem të tarifave të bazuar në indikatorët real, si fuqia eautomjetit ose sjellja individuale e ngasësit të makinës në komunikacion. Të gjitha shoqata-ve të sigurimit të automjeteve duhet ndaluar llogaritjen e shumës së kuotës në bazë të pre-jardhjes – «pasaportës».

Emri/mbiemri Adresa Nënshkrimi

Ky peticion është nisur nga Sindikata Unia. *Burimi: Sonntagszeitung 19.12.2004Fletët e nënshkruara të kthehen deri në fund të muajit shtatorit 2005 në këtë adresë:

Unia ZentralsekretariatAbteilung MJG, Weltpoststrasse 20, CH-3000 Bern 15

Çdo mbrëmje ekipi i pastrimit tëndërmarrjes Honegger RenigungenAG për vite të tëra pastron entin kër-kimor Agroscope Reckenholz nëCyrih.

Mbrojtja ekiporePunëtoret/ët e pastrimit fitojnë nga 17 fran-ga bruto në orë, pagën e trembëdhjet nuk enjohin fare. Disa prej tyre punojnë mbi 20vite në Reckenholz. Ndërmarrja pretendoindryshimet e kushteve të punës duke anash-kaluar kështu KPP-në në fuqi. Ajo kërkoi re-duktimin e orarit të punës me qëllim të për-jashtimit të punëtorëve nga sigurimi i obli-

guar i pagës gjatë sëmundjes. Negociatat ezhvilluara në mes të Sindikatës Unia dhendërmarrjes fillimisht dështuan.

Lufta e shpaguarKëtë qëndrim skandaloz të ndërmarrjes nuke pranoi asnjë nga ekipi i pastrimit dhe tëgjithë punëtore/ët u hodhën në grevë paa-fat. Pas negociatave me ndërmarrjen dhekatër ditë grevë arrihet marrëveshja, e cilaparasheh kthimin e ekipit pastrues me kush-tet e vjetra të punës. Edhe njëherë u dhësh-mua se qëndrimi i palëkundur i punëtorëveshpaguhet!

Punëtorët e pushuar kthehen sërish në punë

Lufta e shpaguar! Inicijativa za ranije penzionisanje

Së bashku deri në fitore!

Autopremije za strance:

Neverovatno! Nemogu‘e! Diskriminiraju‘e!

≠vajcarski osiguravaju‘i zavodi za aute œesto diskrimini¥u vozaœe auta bez ¥vajcarskog pa-so¥a. Uporedjenje premija donosi na svetlo dana neverovatne razlike: Vozaœi iz biv¥e Jugoslavije i iz Turske pla‘aju 44% ve‘e premije od proseœnog ≠vajcarca! Ali, i grajdani EU-e supgodjeni: Francuzi pla‘aju 6% ve‘e premije, Portugalci, ≠panci ili Italijani 18% vi¥e u poredjenju sa ≠vajcarcima!*

Ovo je apsurdno, jer je jasno, da vo¤nja ne zavisi od paso¥a, ve‘ od liœnih i dru¥tvenih okolnosti. Ovo je diskriminacija jedne œitave grupe naroda, koja se na ovaj naœin kleveta i una-pred osudjuje! Ovo nije fer prema desetini hiljada korektnih vozaœa bez ¥vajcarskog paso¥a.Ovakva praksa osiguranja potpiruje mr¤nju prema strancima.

Dole potpisani zahtevaju pravedne i objektivne kriterijume kod odredjivanja visine premija.Mi podr¤avamo sistem, tj. faktore kao ¥to su snaga auta ili individualna i stalna procenaprekr¥aja vozaœa. Svim osiguranjima bi trebalo zabraniti da koriste paso¥ tj. poreklo vozaœaauta kod odredjivanja visine premije.*Izvor: Sonntagszeitung 19.12.2004

Prezime/Ime Adresa Potpis

Ovu peticiju je lansirala Unia. Slati najkasnije do 30. septembra 2005 nazad: Unia Migration, Weltpoststrasse 20, CH-3000 Bern 15