265

Nr 6/256 Gdańsk grudzie ń 2005

�

�������������� ����������� ��� ������� ���������� ������������������������ ����

�������� � � ��!�����������������"���������������������#����$%%&�

�������

Marian Dudek Jan JankowskiPrzewodniczący Prezes Zarządu

Rady Programowej PRS S.A.

PO

LSK

IREJESTR

STA

TK

ÓW

19 36

266

AKTUALNO ŚCI

Spotkanie przedstawicieli PRS z greckimi armatorami

W dniu 19.10.2005 r. odbyłosię w Jacht Klubie w Pireusiespotkanie przedstawicieli PRSz greckimi armatorami.

W spotkaniu uczestniczyliPrzedstawiciele PRS: Prezes Za-rządu – Jan Jankowski, DyrektorOkrętowy – Waldemar Majewski,Kierownik Placówki Pireus –Michał Woźniak wraz z pracow-

nikami, Armatorzy greccy z rodzinami, Ambasador Polski w Grecji – MaciejGórski z pracownikami ambasady oraz dziennikarze. Tematem spotkania były:– prace w IMO: GOAL BASED STANDARD,– wręczenie Posejdona 2005 firmie SEABULK SHIPPING,– rozmowy na temat pozycji PRS na rynku greckim.

W dniu 20.10.2005 r. odbyło się w Placówce PRS w Pireusie spotkanie robo-cze przedstawicieli PRS z greckimi armatorami posiadającymi statki w klasiePRS. Rozmawiano m.in. o uznaniu PRS przez Unię Europejską, upoważnieniachPRS przez Administracje Morskie, w szczególności przez kraje UE, współpracyPRS z IACS lub powrocie do IACS, uznaniu PRS przez ubezpieczycieli i czarte-rujących oraz współpracy z greckimi armatorami.

Waldemar Majewski

267

KLASYFIKACJA

Produkcja okr ętowego wyposa żenia elektrycznego pod nadzorem

Jednostka pływająca, przemieszczając się we wszystkich rejonachświata,często w stosunkowo krótkim czasie, jest narażona na oddziaływanie zmiennychwarunkówśrodowiska naturalnego, np. temperatury i wilgotności. Zainstalowanena jednostce pływającej mechanizmy, maszyny i urządzenia stwarzają dodatko-wo specyficzneśrodowisko, powodujące innego rodzaju narażenia.

Przepisy towarzystw klasyfikacyjnych rozróżniają następujące warunki pracyurządzeń elektrycznych i automatyki:• narażenia klimatyczne;• narażenia mechaniczne;• parametry energii zasilającej;• zakłócenia elektromagnetyczne.

WymaganiaPrzepisów klasyfikacji i budowy statków morskichPolskiego Re-jestru Statków S.A. (PRS) będą służyły nam za dokument, na podstawie któregoprzedstawimy ustalone parametry pracy oraz wymagane próby i badaniaśrodo-wiskowe służące zapewnieniu,że instalowane na statku urządzenia spełniająwymagania określone warunkami nieograniczonejżeglugi.

Narażenia klimatyczne

Część VIII Przepisów klasyfikacji i budowy statków morskichzatytułowanaUrządzenia elektryczne i automatykaw podrozdzialeNarażenia klimatyczneustala następujące wymaganie: „Urządzenia elektryczne powinny poprawniepracować w warunkach wilgotności względnej powietrza 75±3% przy tempera-turze +45±2 ºC lub 80±3% przy temperaturze +40±2 ºC oraz wilgotnościwzględnej 95±3% przy temperaturze +25±2 ºC.” Tabela związana z wymaga-niem 2.1.1.2 określa znamionowe temperatury robocze powietrza otaczającegoi wody chłodzącej, dla których powinny być dobierane urządzenia elektryczneprzeznaczone do określonych przedziałów statku, a więc miejsc ich instalowaniaoraz rejonówżeglugi statków, które zostaną wyposażone w te urządzenia. Tabelaprzewiduje dwa rejonyżeglugi, nieograniczony i poza strefą tropikalną, oraz trzymiejsca instalowania urządzeń elektrycznych i układów automatyki okrętowej:1. maszynownia, pomieszczenia zamknięte ruchu elektrycznego, pomieszczenia

kuchenne;2. otwarte pokłady i przestrzenie;3. inne pomieszczenia.

Dla żeglugi nieograniczonej wymagana jest następująca temperatura otacza-jącego powietrza:1. od 0 do 45 ºC w maszynowniach, pomieszczeniach ruchu elektrycznego

i kuchniach;

268

2. od –25 do +45 ºC na otwartych przestrzeniach i pokładach;3. od 0 do 40 ºC w innych pomieszczeniach.

Wymaganą znamionową temperaturę wody chłodzącej określa się w wysoko-ści 30 ºC.

W przypadkużeglugi poza strefą tropikalną określa się następującą wymaga-ną temperaturę powietrza otaczającego:1. od 0 do 40 ºC w maszynowniach, pomieszczeniach ruchu elektrycznego

i kuchniach;2. od –25 do +40 ºC na otwartych przestrzeniach i pokładach;3. od 0 do 40 ºC w innych pomieszczeniach.

Wymagana temperatura znamionowa wody chłodzącej powinna osiągać 25 ºC.Z uwagi na panujące najczęściej w maszynowni i w zamkniętych obudowach

wyższe temperatury wymagania uzupełniono następującymi dwiema uwagami:1. Dla maszyn elektrycznych umieszczonych w maszynowni należy przyjmo-

waćmaksymalną temperaturę otaczającego powietrza równą +50 °C.2. Urządzenia i elementy elektroniczne przeznaczone do zainstalowania

w rozdzielnicach, pulpitach lubobudowach powinny poprawnie pracowaćw temperaturze powietrza otaczającego do +55 °C. Temperatura do +70 °Cnie powinna powodować uszkodzeń elementów, urządzeń i układów.Wymaganie, dotyczące konieczności wykonania elementów urządzeń elek-

trycznych z materiałów odpornych na działanie atmosfery morskiej lub odpo-wiednio zabezpieczonych przed jej szkodliwym działaniem, stanowi zakończeniepodrozdziałuNarażenia klimatyczne.

Narażenia mechaniczneW podrozdzialeNarażenia mechanicznezwraca się uwagę na wartości wi-

bracji, przechyłów i przegłębień statku, w jakich powinny pracować okrętoweurządzenia elektryczne i automatyki. Wymaga się niezawodnej pracy urządzeńelektrycznych przy wibracjach o częstotliwości:• od 2 do 13,2 Hz z amplitudą przemieszczenia ±1,0 mm;• od 13,2 do 100 Hz z amplitudą przyspieszenia ± 0,7 g.

Dodatkowo podrozdział zawiera wymaganie, by urządzenia przeznaczone dozainstalowania na mechanizmach lub w pomieszczeniach charakteryzujących sięsilnymi wibracjami (np. silniki spalinowe, sprężarki, pomieszczenie maszynysterowej, przedziały podwieszone głównych silników napędu azymutalnegostatku) pracowały bez zakłóceń przy wibracjach o częstotliwości:• od 2 do 25 Hz z amplitudą przemieszczenia ±1,6 mm;• od 25 do 100 Hz z amplitudą przyspieszenia ± 4,0 g.

Następne wymaganie określa konieczność poprawnej i niezawodnej pracyurządzeń przy długotrwałym przechyle statku do 15º, przegłębieniu do 5º orazprzy kołysaniach z burty na burtę 22,5º z okresem 10 s i przy kołysaniu wzdłuż-nym do 10º od pionu. Urządzenia awaryjne powinny pracować niezawodnie przyokreślonych odpowiednio większych przechyłach i przegłębieniach.

269

Ponadto wyposażenie elektryczne powinno posiadać odpowiednią wytrzyma-łość mechaniczną i być umieszczone w takim miejscu, w którym nie ma niebez-pieczeństwa uszkodzeń mechanicznych, a urządzenia przeznaczone do instalo-wania w miejscach narażonych na występowanie silnych wibracji powinny miećodpowiednią konstrukcję zapewniającą właściwą pracę lub należy mocować jena odpowiednich amortyzatorach.

Parametry energii zasilającej

Podrozdział o tym tytule określa wymagane odchylenia od wielkości zna-mionowych napięcia i częstotliwości, przy jakich urządzenia powinny pracowaćniezawodnie, a więc: długotrwałe odchylenia napięcia wynoszą +6 do –10%,częstotliwości ± 5 %, natomiast krótkotrwałe odchylenia napięcia wynoszą ± 20 %w czasie 1,5 s, częstotliwości ± 10 % w czasie 5 s. Przy zasilaniu z baterii aku-mulatorów wymagania określają konieczność przyjmowania znacznie wyższychdługotrwałych odchyleń napięcia od wartości znamionowej.

Zakłócenia elektromagnetyczne

PodrozdziałZakłócenia elektromagnetyczne, określający warunki pracy urzą-dzeń elektrycznych i układów automatyki wśrodowisku elektromagnetycznym,obok wymagań dotyczących ekranowania kabli i ochrony urządzeń elektro-nawigacyjnych i radionawigacyjnych oraz kompasów magnetycznych od zabu-rzeń oraz zakłóceń elektromagnetycznych, zwraca uwagę na konieczność odpor-ności urządzeń elektrycznych i elektronicznych na następujące zaburzenia:• wyładowania elektrostatyczne;• promieniowanie pola elektromagnetycznego;• zakłócenia impulsowe nanosekundowe;• zakłócenia przewodzone wysokiej częstotliwości;• zakłócenia impulsowe dużej energii;• zakłócenia przewodzone niskiej częstotliwości.

Ponadto okrętowe urządzenia elektryczne i elektroniczne nie mogą emitowaćzaburzeń elektromagnetycznych, promieniowanych i przewodzonych.

Próby środowiskowe wyposażenia statkówRodzaje i parametry prób typu oraz badań środowiskowych, potwierdzają-

cych zdolność urządzeń do pracy we wcześniej opisanych warunkach, określająnajczęściej publikacje towarzystw klasyfikacyjnych, opracowane na podstawiezunifikowanych wymagań International Association of Classification Societies(IACS). Chociaż wymagania IACS są ujednolicone, to jednak wymagania nie-których towarzystw klasyfikacyjnych mogą różnić się pewnymi szczegółami, np.z uwagi na konieczność uwzględnienia wymagań administracji morskiej kraju,pod którego banderą statek pływa. Dlatego producenci wyposażenia okrętowegostarają się zapewniać uzyskanie certyfikatów wszystkich znaczących towarzystwklasyfikacyjnych.

270

W zakresie próbśrodowiskowych wymagania Polskiego Rejestru StatkówS.A. określa Publikacja Nr 11/P – Próbyśrodowiskowe wyposażenia statków.

Fot. 1 Przebieg próby „Wilgotne gorąco cykliczne” wgPublikacji Nr 11/P

Publikacja ta ma zastosowanie, przede wszystkim, w stosunku do wyrobówstanowiących lub wchodzących w skład:• wyposażenia elektrycznego;• układów automatyki;• układów komputerowych,przeznaczonych do zainstalowania na statkach morskich.

Zgodnie z jej postanowieniami prototyp wyrobu powinien być poddany na-stępującym badaniom i próbom:– Oględziny;– Próby funkcjonalne;– Zanik energii zasilającej;– Wahania parametrów energii zasilającej;– Suche gorąco (Próba B wg Publ. IEC 60068-2-2);– Wilgotne gorąco cykliczne (Próba Db wg Publ. IEC 60068-2-30);– Zimno (Próba A wg Publ. IEC 60068-2-1);– Wibracje sinusoidalne (Próba Fc wg Publ. IEC 60068-2-6);– Przechyły (wg Publ. IEC 60092-504);– Stopnie ochrony obudowy;– Mgła solna (Próba Kb wg Publ. IEC 60068-2-52);– Próba przeciwwybuchowości;

271

– Pleśnie (Próba J wg Publ. IEC 60068-2-10);– Wyładowania elektrostatyczne (wg Publ. IEC 61000-4-2);– Pole elektromagnetyczne o częstotliwości radiowej (wg Publ. IEC 61000-4-3);– Zaburzenia impulsowe nanosekundowe (wg Publ. IEC 61000-4-4);– Zaburzenia przewodzone wysokiej częstotliwości (wg Publ. IEC 61000-4-6

i IEC 60945);– Zaburzenia impulsowe dużej energii (wg Publ. IEC 61000-4-5);– Zaburzenia przewodzone niskiej częstotliwości (wg Publ. IEC 60533);– Emisja zaburzeń promieniowanych (wg Publ. CISPR 16-1, 16-2);– Emisja zaburzeń przewodzonych (wg Publ. CISPR 16-1, 16-2);– Pomiar rezystancji izolacji;– Próba wytrzymałości elektrycznej izolacji;– Badanie odporności na rozprzestrzenianie płomienia;– Badanie zapalności materiałów elektroizolacyjnych.

W nawiasach obok nazw niektórych próbpodano numery publikacji (norm)IEC, wg których próbę należy przeprowadzić przy zastosowaniu wymagańszczegółowychPublikacji PRS Nr 11/P.

Próby i badania wyposażenia elektrycznego i automatyki przeznaczonego naokręty wojenne określa podobnaPublikacja PRS Nr 75/P – Próbyśrodowiskoweokrętów wojennych.

Należy jednak pamiętać, że zgodnie z postanowieniami towarzystwa klasyfi-kacyjnego to producent przedstawia do zatwierdzenia program prób wraz z do-kumentacja techniczną wyrobu i to on powinien wybrać stosowne próby spośródwymienionych w obu publikacjach. Towarzystwa klasyfikacyjne zalecają prze-prowadzenie prób w kolejności przedstawionej powyżej. Ilość przyjętych dorealizacji badań może zależeć od rodzaju wyrobu.

Podsumowanie

Wyposażenie elektryczne statku bądź okrętu, by spełniać określone wyżejwymagania, jest objęte nadzorem towarzystw klasyfikacyjnych zarówno w cza-sie produkcji, jak i podczas instalowania na pokładzie. Spod wymagania nadzorunad produkcją, stawianego przez europejskie towarzystwa klasyfikacyjne, wyłą-czone jest wyposażenie pozaklasyfikacyjne statku, inaczej zwane konwencyj-nym, a określone europejską dyrektywą morską. Są to następujące rodzaje wypo-sażenia:– środki ratunkowe;– wyposażenie związane z zapobieganiem zanieczyszczeniuśrodowiska mor-

skiego;– wyposażenie związane z ochroną przeciwpożarową;– wyposażenie nawigacyjne;– wyposażenie radiokomunikacyjne.

272

Wyposażenie to podlega wymaganiomMarine Equipment Directive (MED)96/98/EC, w Polsce zwanejdyrektywą MED lub dyrektywą morską. Wyposaże-nie objęte tą dyrektywą powinno być certyfikowane przez jedną z jednosteknotyfikowanych. Polski Rejestr Statków S.A. jest również jednostką notyfiko-waną do prowadzenia procedur oceny zgodności z wymienioną dyrektywą. Nu-mer identyfikacyjny PRS nadany przez Komisję Europejską to 1463. Zakres tejnotyfikacji obejmuje wszystkie rodzaje wyposażenia stanowiące przedmiot dy-rektywy oraz wszystkie moduły (procedury oceny zgodności). Polski RejestrStatków S.A. otrzymał wiele wniosków na certyfikację wyrobów konwencyj-nych z kraju i zagranicy. Niemniej zapraszamy do współpracy wszystkich kra-jowych producentów wyposażenia objętego dyrektywąmorską.

Inne wyposażenie instalowane na jednostce pływającej podlega nadzorowikażdego towarzystwa klasyfikacyjnego z osobna. Oznacza to,że aby można byłoje zainstalować na statku lub okręcie nadzorowanym przez dane towarzystwoklasyfikacyjne, wyposażenie to powinno być wyprodukowane pod jego nadzo-rem i posiadać odpowiednie dokumenty tego towarzystwa. W przypadku Pol-skiego Rejestru Statków S.A. takimi dokumentami są Świadectwo uznania typuwyrobu (ang. Type Approval Certificate) oraz Metryka (ang. Test Certificate).Świadectwo uznania typu wyrobuwydawane jest w wyniku przeprowadzenianastępującej procedury uznaniowej:– zatwierdzenie dokumentacji technicznej typu wyrobu, w tym programu badań

i prób typu;– przeprowadzenie pod nadzorem inspektora Polskiego Rejestru Statków S.A.

z wynikiem pozytywnym badań i prób typu według programu uzgodnionegoz Centralą PRS; jeżeli wyrób jest już produkowany i posiada certyfikat inne-go towarzystwa klasyfikacyjnego, wystarczy protokół z badań środowisko-wych prowadzonych w laboratorium akredytowanym w danym kraju lubprzeprowadzonych pod nadzorem inspektora tego towarzystwa, którego cer-tyfikat posiada wyrób;

– uzyskanie pozytywnej oceny dotyczącej metod produkcji i systemu kontrolijakości, wydanej przez inspektora PRS w wyniku przeprowadzonej inspekcjizakładu wytwórczego;

– zatwierdzenie dokumentacji technicznej dla produkcji seryjnej, jeżeliw wyniku prób typu zostały wprowadzone istotne zmiany.Wytwórnia, która uzyskała od PRS w tak określonym trybie Świadectwo

uznania typu wyrobu, wystawia na uznane materiały i wyroby z produkcji bieżą-cej dokumenty własne, w których przywołuje numer ww.Świadectwa. Doku-menty wystawione na podstawie ważnegoŚwiadectwa uznania typu wyrobusąrównoważneMetrycelub zaświadczeniu wystawionemu przez PRS.

273

Fot. 2 Świadectwo uznania typu wyrobu

W wyniku nadzoru bezpośredniego własnych inspektorów nad produkcją, PRS wydaje Metryki. Zakres oględzin, pomiarów i prób dokonywanych w trak-cie nadzoru bezpośredniego ustala nadzorująca placówka lub agencja PRS na podstawie Przepisów i obowiązujących instrukcji, zależnie od przedmiotu oraz procesu produkcyjnego i warunków, w jakich przeprowadzany jest nadzór. Ko-niecznym warunkiem podjęcia tego rodzaju nadzoru jest zatwierdzenie doku-mentacji w Centrali PRS.

Wyposażenie elektryczne, podlegające obowiązkowi posiadania wyżej wy-mienionych dokumentów, stanowią wszystkie następujące maszyny i urządzenia elektryczne instalowane w układach okrętowych ważnych dla bezpieczeństwa jednostki oraz przewożonych przez nią ludzi i ładunku: – zespoły prądotwórcze;

274

– prądnice i silniki elektryczne o mocy 50 kW (kVA) i większej;– transformatory o mocy większej niż 3 kVA;– rozdzielnice;– pulpity kontrolne i sterownicze;– elektryczne sprzęgła i hamulce;– aparatura łączeniowa, zabezpieczająca i regulacyjna;– urządzenia łączności wewnętrznej i sygnalizacji;– przetwornice maszynowe i urządzenia energoelektroniczne;– podgrzewacze oleju i paliwa;– akumulatory;– kable elektryczne;– urządzenia grzewcze i ogrzewacze wnętrzowe;– materiały fotoluminescencyjne iźródła światła dodatkowego oświetlenia

dolnego;– lampy dodatkowego oświetlenia awaryjnego;– autopiloty;– rozgłośnie dyspozycyjne i układy alarmu ogólnego;– komputery i sterowniki programowalne;– czujniki i przetworniki;– regulatory układów automatyki;– zawory sterowane energią pomocniczą;– siłowniki;– przekaźniki elektryczne, hydrauliczne, pneumatyczne;– urządzenia rejestrujące (jeżeli realizują funkcje objęte przepisami);– inne, nie wymienione wyżej, elementy wyposażenia elektrycznego, każdora-

zowo określone przez PRS.Wytwórcy wyposażenia okrętowego w różny sposób aranżują nadzór towa-

rzystw klasyfikacyjnych nad produkcją swoich wyrobów. Wiodący producencinajczęściej organizują próby typu i przeprowadzenie inspekcji dla wszystkichkilkunastu najważniejszych towarzystw klasyfikacyjnych. Inni organizują prze-prowadzenie takiej procedury dla kilku towarzystw, których certyfikaty są aktu-alnie potrzebne. W Polsce wytwórcy posiadają najczęściej certyfikat jednej lubdwu instytucji klasyfikacyjnych. To może okazać się zbyt małą liczbą, jeżelichcą oni sprzedawać swój wyrób na statki budowane pod nadzorem wielu towa-rzystw klasyfikacyjnych. Polski Rejestr Statków S.A. akceptuje przede wszyst-kim własny nadzór nad produkcją wyposażenia okrętowego. Szczególnie odnosisię to do producentów posiadających siedziby na terenie naszego kraju. Tzw.reklasyfikacja wyrobów podlega odrębnej opłacie i chęć zastosowania czasamirzeczywiście tańszych wyrobów krajowych naraża stocznie oraz armatorów nadodatkowe koszty. W związku z tym Polski Rejestr Statków S.A. w imieniustoczni oraz armatorów statków znajdujących się w klasie PRS zaprasza polskich

275

producentów do współpracy na przystępnych dla nich warunkach oraz w celurozszerzenia dostępności tańszych wyrobów przystępnych dla wszystkich zainte-resowanych.

Wykaz wyrobów posiadających aktualneŚwiadectwa Typu Wyrobu możnaznaleźć pod adresem http://www.prs.pl/dir74.html

Bibliografia:Zasady działalności nadzorczej– Polski Rejestr Statków S.A. Gdańsk 1995,Przepisy klasyfikacji i budowy statków morskich, Część VIII – Polski Rejestr Statków S.A.Gdańsk 2002,Publikacja Nr 11/P– Próbyśrodowiskowe wyposażenia statków– Polski Rejestr StatkówS.A. Gdańsk 2002,Publikacja Nr 75/P – Próbyśrodowiskowe wyposażenia okrętów wojennych– PolskiRejestr Statków S.A. Gdańsk 2002,Unified Requirements UR E 10– International Association of Classification Societies,London 2005,Directive 96/98/EC “Marine Equipment Directive“– European Committee 1996D. Stefaniak – „Dyrektywa 96/98/EC w sprawie wyposażenia morskiego – wymaganiadyrektywy, certyfikacja wyposażenia morskiego przez PRS, nadzór PRS nad wyposaże-niem morskim” –Biuletyn Informacyjny PRS S.A. Nr 5 (248)Gdańsk 2004,E. Szmit – „Nowe podejście w certyfikacji wyrobów na znak CE –Biuletyn InformacyjnyPRS S.A. Nr 3 (247)Gdańsk 2004.

Edward Szmit

IMO

Bałtyk ma swoj ą stref ę PSSA

Zgromadzenie IMO na swej 24 sesji, która odbywała się w dniach 21 listopa-da – 2 grudnia 2005, przyznało status Szczególnie Wrażliwego Obszaru Mor-skiego (PSSA – Particularly Sensitive Sea Area), czterem nowym obszarom:Morzu Bałtyckiemu, Cieśninie Torresa (rozszerzenie PSSA Wielkiej Rafy Kora-lowej), Wyspom Kanaryjskim i Wyspom Galapagos.

O idei obszarów PSSABiuletyn Informacyjnypisał w nr 2/2005. Przypo-mnijmy tylko, że status PSSA przyznawany jest w celu ochrony obszaru mor-skiego i związanego z nim lądu, mającego znaczenie ekologiczne, ekonomiczne,kulturowe lub naukowe, przed skutkami intensywnejżeglugi. Obszar taki powi-nien spełniać jedno z kryteriów podanych w „Wytycznych do określania i wy-znaczania Szczególnie Wrażliwych Obszarów Morskich”, które są przedmiotem

276

Rezolucji A.927(22) przyjętej przez IMO 29 listopada 2001 r. W przypadkuMorza Bałtyckiego wzięto pod uwagę aspekty ekologiczny, społeczno-ekonomiczny i naukowy.Żegluga po Morzu Bałtyckim jest jedną z najbardziej intensywnych naświe-

cie. Duża liczba wysp, wąskie cieśniny oraz długie okresy zalodzenia zwiększająznacznie ryzyko wypadków z rozlewem olejowym. Szlaki transportu ropy naf-towej przebiegają w pobliżu uznanych już obszarów chronionych Bałtyku. Co-dziennie po Bałtyku pływa ok. 200 tankowców z ropą naftową i innymi poten-cjalnie niebezpiecznymi substancjami. Liczba wypadków i kolizji statków w tymrejonie rośnie z roku na rok – w 2002 r. było ich ponad 60, w tym 14 z udziałemtankowców. Ochrony na Bałtyku wymagają siedliska ssaków morskich – mor-świnów, fok szarych i obrączkowanych, szlaki wędrowne ptaków, ich rezerwaty.

W ramach bałtyckiej PSSA przyjęto specjalneśrodki ochrony (associatedprotective measures –środki dotyczące organizacjiżeglugi, a nie konstrukcjistatku), proponowane przez państwa brzegowe, z których najistotniejszymi są:– ustanowienie obszarów, które powinny być omijane przez statki (na razie

zatwierdzono dwa takie obszary na szwedzkich wodach terytorialnych);– ustanowienie tzw. schematów rozgraniczenia ruchu (traffic separation sche-

mes), porządkujących ruch na morzu i wytyczających rozdzielne trasy dlaróżnych kierunków statków;

– poparcie zalecenia (jeszcze nie obowiązek) korzystania z pilotażu w cieśni-nach duńskich dla statków o zanurzeniu ponad 11 m oraz statków przewożą-cych ładunki stwarzające ryzyko rozlewu. Od grudnia 2003 osiadło na mieli-znach Wielkiego Bełtu 10 statków o nośności powyżej 10000 t. Cztery z nicho zanurzeniu powyżej 11 m nie korzystały z usług pilota, mimoże IMO wy-dało w tej sprawie specjalne zalecenie w 2001 r.Wszystkie państwa położone nad Bałtykiem, z wyjątkiem Rosji, poparły

utworzenie strefy PSSA. Nie objęła ona więc tylko wód terytorialnych Rosji,mimo że największy ruch zbiornikowców odbywa się do i z nowych rosyjskichbałtyckich terminali naftowych. W ostatnich 10 latach ryzyko wypadku z udzia-łem zbiornikowca olejowego w Zatoce Fińskiej wzrosło czterokrotnie (22 mlnropy rocznie przewożonej przez zatokę w 1995 r. i 90 mln obecnie). W czasienajbliższych 5 lat liczba statków płynących przez Zatokę Fińską wzrośnie do 340dziennie. W celu zwiększenia bezpieczeństwa ruchu statków w tym rejoniei zredukowania rozlewu olejowego, rządy Rosji, Finlandii i Estonii pracują nadnowym Systemem Raportowania w Zatoce Fińskiej obejmującym ustalanie trasżeglugowych oraz obowiązkowe raportowanie w systemie trójstronnym.

Decyzja IMO zamyka kilkuletni okres starań o przyjęcie skutecznychśrod-ków ochrony wód naszego morza.Źródła:– World Wide Fund for Nature (WWF)/Informacje– Lloyd’s List

Andrzej Michalski

277

TECHNIKA

IMOR – zwiastun odwil ży?

Po okresie przemian ustrojowych, jakim zostało poddane nasze państwo, pol-scy armatorzy obudzili się w nowej sytuacji gospodarczej, czyli gospodarcewolnorynkowej. Sytuacja ta wymusiła bardziej krytyczne podejście do relacjikoszty – zyski. W związku z tym, w firmach tych musiała nastąpić reorganizacja,która doprowadziła do tego,że nasi armatorzy, zamiast myśleć o rozbudowieswojej floty, stanęli do walki o przetrwanie nie tylko poprzez niebudowanienowych statków, ale również poprzez zmianę bandery na tańszą, a nawet wy-przedaż floty.

Ostatnie czasy pokazują jednak,że krajowi armatorzy odbili się od dna i roz-poczęli żmudną drogę ku powierzchni. Prekursorem nowego kierunku stała sięPŻM, która zaczęła budować nowe statki w Chinach. Liczę na to,że następnipójdą za tym przykładem i zajmą się rozbudową swojej floty. Mam równieżnadzieję, że będzie to spowodowane nie tylko koniecznością (wymiana nieren-townych statków), ale także chęcią maksymalizacji zysków poprzez zwiększenieobsługiwanych linii, a co za tym idzie – powiększenie floty.

Jako inspektor PRS chciałbym być świadkiem powrotu naszej floty pod bia-ło-czerwoną, a jako były konstruktor-stoczniowiec widziałbym te statki, jak sąbudowane w naszych – polskich stoczniach.

Realizacją tych ostatnichżyczeń był mój udział w nadzorze nad nowym stat-kiem – katamaranem R/V IMOR, którego armatorem jest Instytut Morskiz Gdańska (krótka notka o jednostce ukazała się w BI 5/2005).

Jednostka zaczęła powstawać w stoczni DAMEN w Gdyni na przełomie1999 i 2000 r., gdzie wykonany został kadłub. Niestety, jej budowa opóźniła się.

Powrócono do niej naprzełomie 2004 i 2005 r. i poparu przeróbkach projektu (któryw okresie przestoju nieco sięzdezaktualizował) zaczęto wy-posażać jednostkę, zaś w dniu7 października 2005 r. w Gdynistatek ochrzczono i nadano muimię IMOR.

R/V IMOR jest intere-sującym statkiem. Jest to kata-maran o długości 32,5 m i wy-porności 370 ton. Z założeniaprzeznaczony jest do badania

278

przybrzeżnej strefy Bałtyku oraz płytkich wód zalewowych, w czym ma mupomóc niewielkie zanurzenie (jedynie nieco ponad 2 m). Jako jednostka badaw-cza na swoim wyposażeniu posiada wiele zainstalowanych na stałe, skompliko-wanych urządzeń do badania zarówno dna jak i toni morskiej. Dodatkowe urzą-dzenia badawcze IMOR może przewozić w trzech kontenerach ustawionych bez-pośrednio na pokładzie, w specjalnie do tego celu zainstalowanych gniazdachkontenerowych. Wyposażenie jednostki będzie pozwalało między innymi na wy-konywanie takich prac jak: badanie/przeszukiwanie dna morskiego, pomiary hy-drograficzne i geofizyczne, ustalanie tras rurociągów, czy też kabli podmorskich.

Obsługą wyposażenia badawczego zajmować się będzie 10 naukowców, któ-rym, jako uczestnik prób morskich, chciałbym serdecznieżyczyć z tego miejsca„stalowychżołądków”, gdyż statek jako jednostka o niewielkich wymiarach jestbardzo podatny na kołysanie (niestety niezależnie od kąta ustawienia do fali), coodczuli na swojej skórze niektórzy uczestnicy prób już przy stanie morza 4-5.Mam jednak również dobrą wiadomość. Na podstawie informacji uzyskanych odkapitana, pod którego nadzorem odbywały się próby morskie, wiadomo mi,żewszelkie prace badawcze mogą być wykonywane przy maksymalnym staniemorza 2-3, więc nie będzie aż tak źle.

Obsługą statku zajmować się będzie 6 osób. Będą one miały pod swoją opie-ką przede wszystkim napęd spalinowo-elektryczny składający się z trzech podsta-wowych zespołów prądotwórczych VOLVO-PENTA o mocach rzędu: 330 kW,320 kW i 180 kW, które poprzez dedykowane przetwornice częstotliwości, wy-produkowane przez firmę VACON, zasilać będą silniki elektryczne napędu statkuskładającego się z dwóch podwójnych podwieszonych dwuśrubowych azymutal-nych sterów aktywnych SCHOTTEL STP 200 – 2 x 300 kW oraz dwóch podwój-nych dziobowych sterów wodnostrumieniowych SHOTTEL SPJ 22 – 2 x 75 kW.

Jak dało się zauważyć na podstawie prostej arytmetyki, powyżej przytoczonemoce urządzeń napędowych (odbiorników) przerastająmoc możliwą do uzyskaniazeźródeł energii elektrycznej. Ze względu na ten fakt, w układzie pozycjonowaniadynamicznego zastosowano blokadę redukującą moc napędu głównego w czasiepozycjonowania do 60%, co pozwala na załączenie dziobowych sterów wodno-strumieniowych bez stwarzania możliwości wystąpienia blackout’u na statku.

Jednak w przypadku wystąpienia takiej ewentualności, IMOR został wyposa-żony w awaryjny zespół prądotwórczy produkcji Puckich Zakładów Mechanicz-nych AMEX o mocy ok. 16 kVA oraz dodatkowo w baterie akumulatorów awa-ryjnych do obsługi wyposażenia radiowo-nawigacyjnego.

Wytwarzana w elektrowni okrętowej moc kierowana jest na dwie rozdzielni-ce główne wyprodukowane przez firmę ELMOR z Gdańska. Rozdzielnice zosta-ły, zgodnie z obowiązującymi PrzepisamiPRS, podzielone na dwie sekcje, zktó-rych każda znajduje się w osobnym pływaku. W podobny sposób podzielonoźródła energii elektrycznej, co łącznie dało możliwość niezależnej pracy

279

elektrowni i napędu każdego z pływaków osobno. W celu wyrównania mocy lubteż dostarczenia energii do danej rozdzielnicy, gdy dedykowane zespoły prądo-twórcze nie pracują, pomiędzy rozdzielnicami zainstalowano wyłączniki sekcyj-ne.

Cały system napędowy sterowany jest ze stanowiska sternika za pomocąosobnych dźwigni dla każdego z pędników lub jednej wspólnej dźwigni dlawszystkich pędników oraz dodatkowo z systemu pozycjonowania dynamiczne-go. Napęd główny, który stanowią pędniki rufowe STP 200, sterowany jest do-datkowo ze stanowisk lokalnych umieszczonych w pomieszczeniach pędników.

R/V IMOR został wyposażony w system pozycjonowania dynamicznego ty-pu DP1 – według klasyfikacji przyjętej w MSC/Circ.645 –Guidelines for Ves-sels with Dynamic Positioning Systemswydanym przez IMO. Pozycjonowaniedynamiczne jednostki z definicji oznacza automatyczną kontrolę położenia(w tym stałą pozycję lub określony kurs) z uwzględnieniem co najmniej jednegostałego punktu odniesienia, za pomocą siły generowanej przez własny systemnapędowy. Klasa DP1 oznacza zaś, że utrata pozycji statku, utrzymywanej przezsystem pozycjonowania dynamicznego, może nastąpić w wyniku jakiejkolwiekpojedynczej awarii. Przy czym jako pojedynczą awarię należy również rozumiećpojedyncze, niezamierzone działanie (błąd) człowieka. W związku z powyższym,R/V IMOR jest w stanie utrzymać swoją pozycję do czasu wystąpienia awariidowolnego elementu systemu napędowego lub też dowolnego błędu ludzkiego.

W celu zwiększenia powierzchni niezbędnej do rozlokowania wyposażeniabadawczego, armator zdecydował się na zredukowanie liczby załogi poprzezprzystosowanie jednostki do spełnienia wymagań dodatkowych niezbędnych dootrzymania znaku AUT w symbolu klasy. W tym celu na mostku zainstalowanopaneliki alarmowe systemu monitoringu siłowni z dodatkowym panelikiem gru-powym zainstalowanym w kabinie mechanika. Na panelikach tych wyświetlanesą wszystkie ważne alarmy od urządzeń niezbędnych dla zapewnienia napędui bezpieczeństwa jednostki.

Jako ciekawostkę, a jednocześnie rzecz niezbędną do otrzymania znaku AUTw symbolu klasy, chciałbym tutaj opisać system zęzowy. Ze względu na faktposiadania przez IMOR bardzo niskiej siłowni (pod nią znajdują się zbiorniki)w każdej ze studzienek zęzowych siłowni zainstalowano dwa niezależne czujnikipoziomu: jeden sygnalizujący wysoki poziom zęzy siłowni oraz drugipowodujący rozłączenie połączenia energetycznego pomiędzy rozdzielnicamigłównymi (czyli pomiędzy pływakami). Przyjęte rozwiązanie pozwala nazachowanie napędu zainstalowanego w dowolnym przedziurawionym pływakudo czasu zalania siłowni danego pływaka; jej zalanie nie spowoduje blackout’una całej jednostce, a jedynie w obrębie zalanej siłowni.

280

Do celów naukowychIMOR został również wypo-sażony w bramownicę o dopu-szczalnym obciążeniu robo-czym (DOR) 70 kN z windąo uciągu 60 kN oraz w dźwigpokładowy o DOR 120 kN.Bramownica zasilana jestprzez system hydrauliczny,z którego zasilane są równieżmiędzy innymi: wciągarkakotwiczno-cumownicza i si-łownik hydrauliczny otwie-rający drzwi w poszyciu

prawej burty do wypuszczania wyposażenia laboratoryjnego z laboratoriummokrego. Dźwig pokładowy posiada własny napęd hydrauliczny, którego pompahydrauliki napędzana jest z kolei silnikiem elektrycznym.

Wyposażenie radiowe, nawigacyjne, układ sterowania napędem głównymoraz pulpit systemu pozycjonowania dynamicznego umieszczono oczywiściew sterówce jednostki. Jest ona jednak tak rozległa,że w całej jej rufowej połowieudało się jeszcze zainstalować sprzęt laboratoryjny i badawczy, a doskonaławidoczność rozciągająca się z tego miejsca w kierunku rufy zapewnia naukow-com dodatkowo doskonały nadzór nad czynnościami wykonywanymi na rufo-wym pokładzie roboczym lub też nad wleczonym za jednostką wyposażeniembadawczym.

Jak wspomniałem wyżej,byłem również uczestnikiemprób na tej jednostce. W ciągucałych prób morskich jed-nostka spisywała się dzielnie,wykazując się dużą mane-wrowością oraz łatwościąobsługi (co było wielokrotniepodkreślane przez kapitanadowodzącego jednostką), a takżebrakiem potrzeby jej nadzo-

rowania przez obsługęmaszynowni.Mimo to, ze względu na charakter jednostki, zastosowany napęd spalinowo-

elektryczny oraz na fakt,że część wyposażenia elektrycznego nie została ode-brana ani przez PRS, ani przezżadną inną Instytucję Klasyfikacyjną, zaleconowykonanie dodatkowych pomiarów jakości energii elektrycznej na tej jednostce.

281

Przeprowadzenie pomiarów zalecono również ze względu na fakt,że wyposażeniewyprodukowane bez odpowiedniego nadzoru, w eksploatacji może zaniżać ja-kość energii elektrycznej w sieci okrętowej, co z kolei może wywoływać awarielub powodować niewłaściwe funkcjonowanie ważnych elementów systemu elek-troenergetycznego. Zakłócenia takie są również w stanie powodować dodatkowestraty energii elektrycznej, które z kolei mogą mieć wpływ na przegrzewanie sięurządzeń, powodując ich przyspieszone starzenie/zużycie.

Pomiary oraz ocena wyników zostały wykonane przez zespół pracownikówKatedry Elektroenergetyki Okrętowej Akademii Morskiej z Gdyni w osobach:prof. dr hab. inż. Janusza Mindykowskiego, dr inż. Tomasza Tarasiuka orazmgr inż. Mariusza Szwedy. Na podstawie raportu przygotowanego przez wyżejwymieniony zespół fachowców, jakość energii elektrycznej na jednostce okre-ślono jako poprawną, przy czym sformułowano listę zaleceń, które armator po-winien spełnić, aby poprawić jakość energii w pewnych newralgicznych punk-tach pracy jednostki, w których wykryto przekroczenie wartości dopuszczalnychparametrów energii elektrycznej. Raport z pomiarów został przekazany zarównoarmatorowi jak i Inspektoratowi Elektrycznemu i Automatyki PRS, gdziewszystkie zainteresowane tematem osoby mogą go znaleźć.

Niestety, pomimo wielu zalet, które IMOR niewątpliwie posiada, jako elek-tryk i automatyk, a także inspektor zatwierdzający dokumentację na tę jednostkę,muszę dodać, że IMOR spełnia jedynie minimum przepisowe. W trakcie rozpa-trywania dokumentacji układu automatyki, a także systemu energetycznegostatku, nasuwało się dużo możliwych do wprowadzenia ulepszeń, które mogłybyzaowocować znacznym uproszczeniem eksploatacji jednostki, a także zwiększe-niem jej funkcjonalności. Mimo to sądzę, że R/V IMOR jest jednostką udaną,a jej armator Instytut Morski będzie się cieszył z jej posiadania przez wiele lat.

Na zakończenie, w związku z nadchodzącymi Świętami Bożego Narodzeniaoraz Nowego Roku, chciałbymżyczyć Instytutowi Morskiemu, całemuśrodowi-sku związanemu z projektowaniem, budową, remontami i eksploatacją statków,w tym również wszystkim koleżankom i kolegom z Polskiego Rejestru Statków,aby nadchodzący 2006 rok przyniósł wiele nowych ciekawych i dających zado-wolenie propozycji, oczywiście szczęśliwie zakończonych korzystną umową.

Radosław Sobolewski

282

Nowe oczekiwania – rozwój technologii

Podsumowanie roku 2005

Kończy się rok 2005. Kolejny rok oczekiwań, a także postępu technologicz-nego w dążeniu do ich spełnienia. Powstają nowe koncepcje rozwiązań kon-strukcyjnych znanych typów statków. Opracowano nowoczesne, choć czasamizaskakująco proste pomysły napędów okrętowych. To ożywienie na rynku okrę-towym trochę przypomina zmiany w latach 60 – 70 poprzedniego wieku. Wów-czas powstało także wiele nowych koncepcji. Niektóre przetrwały do dziś, innezanikły, a jeszcze inne po latach odłożono na później z uwagi na ówczesne brakiw rozwoju technologicznym. W tamtych latach powstawały pierwsze kontene-rowce, samochodowce i gazowce. Wiele z nich powstało w polskich stoczniach,na zamówienie przede wszystkim Skandynawów, Amerykanów, Francuzów. Towówczas powstał pomysł budowy podwodnych zbiornikowców do transportupaliwa, głównie gazu, pomiędzy Alaską a południowymi stanami Ameryki Pół-nocnej. O ile pamiętam, jedną z branych pod uwagę stoczni była obecna StoczniaGdynia S.A. Pomysł zarzucono ze względu na niedostatki technologicznew zakresie m.in. napędów elektrycznych. W sytuacji obecnego rozwoju w tejdziedzinie, być może podobny zamiar powróci. Tak jak wrócił pomysł zastoso-wania ogniw paliwowych jako podstawowegoźródła energetycznegośrodkówtransportu. Koncepcja z lat trzydziestych po raz pierwszy wróciła do realizacji,głównie z myślą o samochodach, właśnie w latach 60 – 70. Dziennikarze pisali„Niedługo pojedziemy na wodzie”. Wówczas nie pojechaliśmy ani na wodzie,ani na wodorze, ani na innym paliwie przetwarzanym w ogniwach paliwowych.Pomysł nie był jeszcze na ówczesne czasy. Dziś wrócił on, a opracowana techno-logia ogniw paliwowych jest z powodzeniem wykorzystywana, szczególnie naokrętach wojennych. Jedno z czasopism morskich w połowie tego roku w artyku-le „Ogniwa paliwowe obiecują zieloną przyszłość” informowało: „Dla Siemensatechnologie związane z ogniwami paliwowymi to nic nowego. W ostatnich la-tach dostarczał on ogniwa paliwowe na konwencjonalne okręty podwodne Nie-miec, Włoch, Grecji i Korei.” Z dalszej części artykułu wynika,że w Niemczechtrwają wysiłki nad wprowadzeniem ogniw paliwowych do flot cywilnych oraz najednostki rekreacyjne. Zwraca się uwagę na zaangażowanie Germanischer Lloyd,który jako pierwsze towarzystwo klasyfikacyjne między innymi opracował swojewłasne wytyczne do stosowania ogniwpaliwowych na statkach morskich. Obec-nie GL współpracuje z HDW i Siemensem nad pokazowym pakietem energe-tycznym o mocy 160 kW właśnie na statki morskie. Dalej to samo czasopismosnuje przypuszczenia, iż wraz z wprowadzeniem wżycie prawideł Załącznika VIKonwencji MARPOL oraz powszechnym wprowadzeniem kontroli emisji, nastatkach pasażerskich i wycieczkowych nadejdzie czas dla różnorodnych zasto-sowań energii alternatywnych.[1]

283

Fot. 1 Rysunek poglądowy elektrycznego silnikanadprzewodnikowego produkcji japońskiej

Od kilku lat trwa ciągły postęp w dziedzinie napędu statków. W poprzednichlatach wszedł do produkcji niewielki, choć niewiarygodnie mocny, „zaawanso-wany” silnik indukcyjny – AIM projektu i produkcji ALSTOM. Silnik ten zaj-mujący powierzchnię niewiele większą niż 3 m2 daje moc 20 MW, a przy pręd-kości znamionowej osiąga sprawność 97%. Został zastosowany między innymina brytyjskich niszczycielach typu 45, klasy Daring.[2]

Niedawno w Stanach Zjednoczonych zakończono próby fabryczne oraz mor-skie, opracowanego przez American Superconductor Corporation, prototypowe-go silnika nadprzewodnikowego HTS omocy 5 MW. Silnik wejdzie do produk-cji z przeznaczeniem na jednostki cywilne, a jednocześnie będzie stanowił pod-stawę budowy większej jednostki napędowej o mocy 36,5 MW, planowanejw głównej mierze na okręty wojenne. Kilka zasadniczych cech, jakie różniąsilnik HTS od tradycyjnego to:– uzwojenie nadprzewodnikowe, inne niżmiedziane,– praca „na zimno”,– trzykrotnie mniejszy ciężar,– dwukrotnie mniejsze wymiary,– większa oszczędność energetyczna,– tańsza konserwacja.[3]

Tymczasem w Japoniizakończono w tym roku pracenad projektem również nad-przewodnikowego silnika o do-celowej mocy 5 MW chło-dzonego ciekłym azotem, coumożliwia przepływ w bizmu-towych uzwojeniach prąduo natężeniu 200 razy większymniż w uzwojeniach silnika tra-dycyjnego. Należy się spo-dziewać, iż średnica takiegosilnika wyniesie 2 m. Jegoprodukcja rozpoczęła się w tymroku. Podczas prób modelu tego silnika o niewielkiej mocy 12,5 kW i prędkości100 obr./min uzyskano moment obrotowy, jaki daje silnik tradycyjny o mocy973 kW przy prędkości 1500 obr./min.[4]

Wszystkie projekty silników napędowych może przebić projekt Rolls-Royce’a napędu wieńcowego, stanowiącego dwa w jednym, czyli silnik w pęd-niku. Jak twierdzą jego autorzy, jest to zintegrowany system wiążący podzespołyelektryczne, mechaniczne i hydrodynamiczne. Silnik elektryczny przybiera for-mę cienkiego pierścienia. Jego stojan jest wbudowany w tunel, a wirnik jestzintegrowany z łopatami pędnika skierowanymi dośrodkowo.

284

Fot. 2 Elektryczny pędnik wieńcowy

Jego pierwszy egzemplarz zostanie za-instalowany na statku obsługi off-shorew formie tunelowego steru strumieniowegotypu RT 1600 o mocy 800 kW. Zakłada się, żenapęd tego rodzaju będzie podstawowymw wielu typach pędników Rolls-Royce’a,a jego elektromechaniczna część zostanie za-stosowana do wind, urządzeń sterowych i in-nych układów napędowych Rolls-Royce’a.Technologia została opracowywana w Nor-wegii w okresie kilku lat przez Rolls-Royce’aoraz SmartMotor, firmy blisko współ-

pracujące w tym zakresie. Urządzenie prototypowe było przedmiotem próbfunkcjonalnych i długookresowych prób wytrzymałościowych w Norwegii oraz,w celu szczegółowej oceny hydrodynamicznej, w zbiorniku kawitacyjnymw centrum badań hydrodynamicznych Rolls-Royce’a w Szwecji. Project Mana-ger pędnika wieńcowego tak określa zalety jego zalety:

„Przepływ wody przez urządzenie nie natrafia na przeszkody, ponieważ niema przekładni ani wału wświetle tunelu pędnika, nie ma też rozpórek potrzeb-nych do podtrzymywania piasty. Łopaty pędnika są przymocowane do wieńca,eliminując niekontrolowany przepływ wody pomiędzy łopatami a tunelem. Kon-strukcja silnika o trwałych magnesach jest bardzo sprawna. Razem wymienioneczynniki dają wysoką sprawność całkowitą oraz ograniczają hałas i wibracje.Zmniejszone zużycie paliwa może być istotne na statkach obsługi instalacji off-shore pracujących w trybie pozycjonowania dynamicznego (DP), w którychpędniki mogą osiągać przebiegi liczone w setkach lub tysiącach godzin rocznie.Oszczędności paliwowe to nie tylko sprawa pieniędzy; zmniejsza się równieżwpływ statku naśrodowisko. Konstrukcja pędnika wieńcowego umożliwia jegomontaż i demontaż pod wodą, można go więc zdjąć w celu konserwacji itp.,jeżeli istnieje taka konieczność, bez dokowania statku. Ponieważ łożyska sąsmarowane wodą, nie ma potrzeby uszczelniania wału pędnika i stosowaniawypełnionej olejem obudowy przekładni. Silnik jest integralną częścią urządze-nia znajdującego się w tunelu, projektant statku nie musi więc teraz szukać do-datkowego miejsca w pomieszczeniu pędnika na zainstalowanie silnika elek-trycznego. Jedynymi elementami pędnika zajmującymi miejsce w kadłubie stat-ku są kable łączące go z szafą przemiennika częstotliwości. Szafa zasilająca jestpodobna do powszechnie stosowanych szaf do sterowania częstotliwościowegonapędzanych silnikiem elektrycznym pędników, a jej lokalizacja jest dowolna.Na swoim pierwszym statku urządzenie z pędnikiem wieńcowym będzie zainsta-lowane w rufowej płetwie dennej pracując jako rufowy ster strumieniowy.”[5]

285

Fot. 3 Schemat instalacji odzysku ciepła odlotowego

Jeżeli połączyć tę formę pędnika z uzwojeniami nadprzewodnikowymi, bę-dzie on, przy wymaganychśrednicach łopat, niewiarygodnie mocny. I to możebyć jego dodatkową zaletą.

Należy pamiętać również o planowanym przez niektórych projektantów po-wrocie dożagli. W latach 60 – 70 zapowiadany powrót dożaglowców towaro-wych nie udał się, mimo wchodzącej wówczas automatyki. Myślę, że dziś w do-bie komputerów i rozwoju czujników, siłowników itp. są duże szanse na ich„come back”. Inne napędy mogą w tej sytuacji wystarczyć jedynie jako pomoc-nicze bądź rezerwowe. A stąd już niedaleko do coraz powszechniejszych, takżew transporcie wodnym, napędów hybrydowych.[6]

Jednym z takich przykładów może być koncepcja maksymalizacji energiispalin wydechowych, opracowana przez Maersk’s Odense Steel Shipyard Ltd.we współpracy z Wärtsilä Corporation, Siemens AG, Peter Brotherhood Ltd.i Aalborg Industries Ltd. Instalacja odzysku ciepła odlotowego wynika z pomy-słu opartego na znanym założeniu skierowania spalin z silnika głównego statku,poprzez podgrzewacz wody stanowiący ekonomizer spalin, w celu wytworzeniapary do np. ogrzewania zbiorni-ków lub napędu turbozespołuprądotwórczego.

Na statku Gudrun Maerskpomysł rozwinięto poprzezmaksymalizację ilości energii,jaką można uzyskać z gazówwydechowych dzięki przysto-sowaniu turbosprężarek doła-dowujących silnika do niższychtemperatur na wlocie powietrza.Efekt taki zapewnia zasysaniepowietrza wlotowego z zewnątrz statku (powietrze o temperaturze otoczenia),zamiast pobierania powietrza z siłowni. Dzięki temu około 10% przepływu ga-zów wydechowych silnika można odprowadzić do zasilania turbiny napędowejwbudowanej w zespół turbogeneratora. Do ogrzewania wody zasilającej ciepłojest również odzyskiwane z powietrza przepłukującego silnik oraz wody chło-dzącej cylindry. Chłodnice powietrza przepłukującego są zaprojektowane w takisposób,że woda zasilająca kocioł może być ogrzewana blisko temperatury pa-rowania. Tak wytworzona energia elektryczna jest używana do wspomaganianapędu głównego statku lub do zasilania pokładowych odbiorników energetycz-nych. Tego rodzaju instalacje odzysku ciepła odlotowego mogą zapewnić wyj-ściową moc energii elektrycznej w wysokości do ok. 12% mocy silnika. Uzyska-na w ten sposób energia przyczynia się zarówno do znaczących oszczędnościkosztów paliwa jak i ograniczenia całkowitej emisji gazów wydechowych, takich

286

Fot. 4 Plan statku PLNG z systememkontenerów/zbiorników z gazem

jak CO2, NOx, SOx, itd. Czas zwrotu kosztów inwestycji, zależny od konstrukcjiinstalacji i cen bunkrowania paliwa, nie powinien być dłuższy niż 5 lat. Wzrasta-jące koszty paliwa mogą uczynić instalację bardziej atrakcyjną. Statek jest napę-dzany wolnoobrotowym silnikiem Sulzer 12RT-flex96C z elektronicznym wtry-skiem paliwa o maksymalnej mocy ciągłej 68640 kW przy prędkości obrotowej102 obr./min. Spaliny przechodzą przez podgrzewacz wody ekonomizerao podwójnym ciśnieniu w celu wytworzenia pary przegrzanej, która jest użytaw turbozespole o mocy 6 MWe stanowiącym połączenie zarówno wielostopnio-wej turbiny parowej oraz turbiny napędzanej gazami wydechowymi. Wytworzo-na w nim energia elektryczna zasila rozdzielnicę główną statku i jest wykorzy-stywana przez wałowy silnik/generator, wspomagający napęd główny statku, lubprzez pokładowe odbiorniki energetyczne. Część pary z ekonomizera spalin jestprzeznaczana na ogrzewanie statku. Statek jest również wyposażony w trzy ze-społy prądotwórcze napędzane przez ośmiocylindrowe silniki Wärtsilä 32 o łącz-nej mocy elektrycznej 11,2 MWe. Obliczeniowa moc wyjściowa turbozespołuzostała oparta na normie ISO z powołaniem na warunki, które obejmują tempera-turę otoczenia 25 °C. W czasie prób morskich osiągi te zostały powiększone,a moc znamionową osiągnięto już w temperaturze otoczenia 14 °C. [7]

Inne tegoroczne nowiny to nowe konstrukcje znanych typów statków. Grupaekspertów ExxonMobil zastanawia się nad transportem ciekłego gazu naturalnego(LNG) w specjalnych zbiornikach w wyższych temperaturach i ciśnieniach (PLNG).

Zbiorniki, w rzeczywistościstanowiące kontenery cylind-ryczne ośrednicy 10 m i dłu-gości ok. 46 m, wykonane są zestali o podwyższonejwytrzymałości w niskich tem-peraturach. Opracowano spec-jalny proces ich spawania.W wyniku prac nad projektemustalono, iż warunki optymalnedo przewozu gazu to ciśnienie

1,7 MPa i temperatura –115 °C. W tych warunkach skroplenie gazu PLNG wy-maga połowy energii potrzebnej do doprowadzenia do stanu ciekłego gazu LNG.Dodatkowo znacznie zmniejsza się objętościowo instalacja obróbki gazu. Po-nieważ wiele zagadnień już zostało rozwiązanych, a niektóre stocznie daleko-wschodnie posiadają nawet dokumentację na takie statki, można się spodziewaćże pierwsze nowe zbiornikowce PLNG to kwestia najbliższego czasu. [8]

Kilka słów warto również poświęcić nowemu projektowi firmy Wärtsilä.Tym razem nie jest to nowy napęd lub inny nowy mechanizm. Jest to projekt no-wego promu z pędnikiem mechanicznym w liniiśrodkowej oraz pędnikami

287

azymutalnymi po obu burtach. Stąd jego nazwa – Wing Thrust (WT). Projektskłada się z dwu wersji. W wersji CODED zastosowano dwa silniki 8L46F na-pędzające pędnik w linii środkowej statku oraz dwa zespoły prądotwórcze 6L46Fi jeden mniejszy 6L32, zasilające pędniki burtowe oraz inne odbiorniki energe-tyczne statku. Przy małych prędkościach statek pracuje z napędem spalinowoelektrycznym, a jedynie przy wyższych prędkościach wykorzystuje spalinowesilniki główne. Mały zespół prądotwórczy jest stosowany w porcie oraz w przy-padkach szczytowych zapotrzebowań energetycznych. Podczas normalnej pracyna morzu dwa duże zespoły prądotwórcze pokrywają całe zapotrzebowanie naenergię elektryczną. Pędniki burtowe umieszczono powyżej najwyższego pokła-du ładunkowego. Pionowo zamontowane elektryczne silniki napędowe orazpędniki w kształcie litery L są połączone pionowym wałem przechodzącymprzez dwa pokłady.

Fot.5 Trzy rzuty planu ogólnego z projektu promu WT z zastosowaniem napędów mecha-nicznych pędników burtowych. Ich siłownie umieszczone na rufie, bezpośrednio nadpędnikami, pozwalają wygospodarować dodatkowe pasy ruchu do załadunku i postojupojazdów [fot. The Motor Ship]

Dzięki temu zminimalizowano wpływ mechanizmów napędowych na zała-dunek statku, powiększając znacznie dostęp do pokładów samochodowych.W drugiej wersji – mechanicznej – wszystkie pędniki są napędzane bezpośredniosilnikami spalinowymi, natomiast energia elektryczna jest wytwarzana przezjeden zespół prądotwórczy 6L32 oraz dwie prądnice wałowe. Silniki napędowe sązamontowane i połączone z pędnikami w taki sam sposób, jak w wersji CODED.

288

Fot. 6 Plan siłowni dla obu wersji promu WT, powyżej – układ CODED,a poniżej – układ z napędem mechanicznym [fot. The Motor Ship]

Wersja CODED posiada zalety napędu spalinowo-elektrycznego: elastycz-ność i optymalność, wersja mechaniczna to niższy koszt inwestycji. Obie wersjezapewniają większe bezpieczeństwo żeglugi i lepszą manewrowość statku, aleprzede wszystkim przynoszą szybko odczuwalne korzyści finansowe dziękiznacznie podniesionej ładowności oraz niższym kosztom eksploatacyjnym.

Edward SzmitLiteratura:1. ML – Propulsion. Fuel cells promise green future – Marine Log, May 20052. Ian C Evans, Edward Szmit – Napęd elektryczny przyszłością okrętów wojennych? –

Budownictwo Okrętowe nr 7-8/20043. Edward Szmit – Popłynąć z prądem… – Budownictwo Okrętowe nr 4/20054. High temperature superconducting motors ready for sale – The Naval Architect, June

20055. Vladimir Bibik – Rolls-Royce Introduces New Technology – World Maritime News;

Nov 16, 20056. Edward Szmit – Wybiegać w przyszłość! – Biuletyn Informacyjny PRS 5/20057. Squeezing horses from waste heat – Marine Log, October 20058. Pressurised LNG: an alternative way to transport gas – The Naval Architect, June

20059. Wärtsilä wings it – New concepts show further economies – The Motor Ship

July/August 2005

289

LUDZIE PRS

Mgr in ż. Rajmund Raif

Wspomnienie

Każdy zakład posiada grono pracowników, którzy swąszeroką wiedzą, zaangażowaniem, wyróżniającymi sięumiejętnościami, wytrwale budują autorytet i umacniająrangę swojego przedsiębiorstwa. Dzięki nim powstajeatmosfera stabilności i poczucie własnej wartości. Nicdziwnego więc, że gdy takiej osoby zabraknie, tymbardziej, gdy stanie się to nagle, powstaje uczucieżalu poutraconej wartościowej osobie. W tym roku, 2 paź-dziernika, minęło 10 lat od śmierci Rajmunda Raifa,szanowanego i cenionego, wyróżniającego się pracownikaPRS. Jego przedwczesnaśmierć zaskoczyła wielu z nas, a dla niektórych byławręcz szokiem. Wiedzieliśmy o kłopotach zdrowotnych, ale byliśmy pełni na-dziei,że uda się je pokonać. Jednak jego owocna działalność na polu klasyfikacjistatków musiała się zakończyć. Minęło już 10 lat, a wydaje się, że było to takniedawno. Warto przy tej rocznicy przypomnieć sylwetkę naszego kolegi, którybył pracownikiem nieprzeciętnym, wielce dla PRS zasłużonym.

Urodził się 21 kwietnia 1937 roku we Lwowie. Po wojnie wraz z rodzicamitrafił na Opolszczyznę. Postanowił jednak związać się z morzem i podjął studiana Politechnice Gdańskiej. W 1961 roku ukończył wydział Budowy Okrętów,specjalność – budowa maszyn i siłowni okrętowych. W tym samym roku rozpo-czął pracę w Stoczni Gdańskiej, najpierw jako monter silników, potem konstruk-tor w Biurze Konstrukcyjnym Zakładu Budowy Silników, a 1 stycznia 1962w tym zakładzie został Kierownikiem Wydziału Kontroli Technicznej. Prowa-dził również nadzór nad montażem na statkach silników B & W.

1 lipca 1962 roku przeszedł do PRS. Do 31 lipca 1963 był inspektoremw Agencji PRS w Gdańskiej Stoczni Remontowej, a od 1 sierpnia tego rokurozpoczął pracę jako starszy inspektor, potem rzeczoznawca w InspektoracieMaszynowym Centrali PRS.

Wyposażenie statków coraz bardziej się modernizowało. Po wprowadzeniuna nich prądu przemiennego, w szybkim tempie automatyzowano pracę wieluurządzeń. Tym nowym zadaniom musiał również sprostać PRS. 1 listopada 1967roku Rajmund Raif, jako główny rzeczoznawca, przeszedł do Biura Przepisówi Studiów Technicznych z zadaniem przygotowania PRS do nadzoru nad wypo-sażeniem automatyki. W 1969 roku odbył sześciomiesięczny staż szkoleniowyw Centrali Det Norske Veritas w Oslo w zakresie automatyzacji statków.1 stycznia 1970 roku został Kierownikiem Technicznego Zespołu Branżowego

290

ds. Automatyki, a kiedy utworzono w PRSInspektorat Automatyki – 1 stycznia1973 roku objął jego kierownictwo.

W latach 1972/1973 na Politechnice Gdańskiej ukończył podyplomowe stu-dium dotyczące elektronicznych technik obliczeniowych.

1 maja 1975 roku, oprócz kierownictwa Inspektoratu Automatyki, objął do-datkowo funkcję zastępcy Szefa Służby Technicznej, a 1 lipca 1980 został sze-fem tego pionu.

W kwietniu 1989 roku nastąpiły w PRS poważne zmiany organizacyjne.Rajmund Raif został głównym inspektorem w pionie technicznym, bezpośredniopodlegającym Dyrekcji.

Szybko doszedł do wysokich stanowisk w PRS, ale ciężko na to pracował.Miał doskonałe kwalifikacje: dobre przygotowanie techniczne, duże doświad-czenie, zdolności organizacyjne, pracowitość i sumienność. Był dobrym, opano-wanym, ale wymagającym szefem. Cechy te wyróżniały Go, budziły uznaniei szacunek u innych.

A zdziałał dla PRS dużo. Zorganizował Inspektorat Automatyki, prowadziłszereg zagranicznych nadzorów inspektorskich i reprezentował polską instytucjęklasyfikacyjną na forum międzynarodowym. W latach 1971 – 1978 szefowałSekretariatowi Grupy Roboczej ds. Silników łącznie z Podgrupą ds. AutomatykiMiędzynarodowego Stowarzyszenia Instytucji Klasyfikacyjnych (IACS). W roku1978 był przedstawicielem IACS na Międzynarodowej Konferencji ds. Bezpie-czeństwa Statków Rybackich. Była to działalność w gronie ludzi o wysokimstopniu specjalizacji. Swym profesjonalizmem w działaniu, zaangażowaniem,dobrą znajomością języków obcych, tworzył pozytywny obraz polskiej instytucjiklasyfikacyjnej.

W roku 1976 został wyróżniony przez MinistraŻeglugi i Gospodarki Wodnejlistem gratulacyjnym i medalem pamiątkowym za szczególne osiągnięciaw pracy zawodowej. Był również ławnikiem Odwoławczej Izby Morskiej.

Przez szereg lat przewodniczył Radzie Programowej Wydawnictw Informa-cyjnych PRS, dążąc do doskonalenia poziomu publikacji PRS.

Głównym inspektorem pionu technicznego został akurat wówczas, kiedyrozpoczął się w Polsce okres transformacji, czas przemian trudnych dla wielupolskich przedsiębiorstw. Okres ten przeżywała boleśnie gospodarka morska.Drastycznie malejąca flota pływająca pod polską banderą, praktycznie zanikbudowy statków dla Polski powodowały radykalne zmniejszenie zakresu pracPRS. Należy do tego dodać szereg innych zdarzeń, takich jak kłopoty z siedzibąCentrali PRS lub konieczność dobrego przygotowania PRS do auditu IACSw celu uzyskania Certyfikatu jakości – był to naprawdę ciężki czas dla przedsię-biorstwa i również dla Rajmunda Raifa. To,że PRS przez ten trudny okres prze-szedł szczęśliwie, jest również Jego poważną zasługą.

291

Przez kilka ostatnich lat mej pracy w PRS biurka Rajmunda i moje stały oboksiebie. Podziwiałem Jego pracowitość i zaangażowanie i widziałem, jak ważnąi cenną rolę pełnił w kierownictwie PRS. Miał wyrobione zdanie na wiele sprawi spokojnie potrafił się bronić, jak również umiał być stanowczym. Kłopotyzdrowotne wydawały się być dolegliwością, która z pewnością zostanie prze-zwyciężona. Umawialiśmy się nawet na spotkanie po Jego powrocie z Warszawyze szpitala.Śmierć przyszła tak nagle,że wszystkich nas zaskoczyła. Szkoda,żenie ma Go wśród nas. Prawdopodobnie byłby już na emeryturze, ale na pewnonadal służyłby swą radą i doświadczeniem.

Edmund Dombrzalski

CERTYFIKACJARejestr dostawców certyfikowanychprzez Polski Rejestr Statków S.A.

Przedstawiamy kolejne uzupełnienie listy dostawców certyfikowanych przezPRS S.A. Znalazły się w nim firmy, które otrzymały certyfikat systemu zarzą-dzania jakością, potwierdzający jego zgodność z odpowiednią normą serii ISO9000, ISO 14001, PN-N18001 lub HACCP, wydany przez Biuro CertyfikacjiPolskiego Rejestru Statków S.A. w okresie od 1 listopada 2005 r. do 1 grudnia2005 r.

Kompletne zestawienie przedsiębiorstw, które otrzymały certyfikat systemuzarządzania jakością, potwierdzający zgodność z odpowiednią normą publiko-wane jest na stronie internetowejwww.prs.pl/obszary działalności/CertyfikacjaSystemów Zarządzania.

1 BONDI Biuro Obsługi Nieruchomości i Doradztwa InwestycyjnegoB. Szykulskaul. Wieniawska 6/36, 20-071 Lubline-mail: bondi@rubikon.plData wydania: 02-11-2005 Data ważności: 01-11-2008Nr certyfikatu: NC-1313/ 05 Norma: ISO 9001:2000Zakres certyfikacji: Wycena nieruchomości. Pośrednictwo w obrocie nieruchomo-ściami. Zarządzanie nieruchomościami. Doradztwo inwestycyjne w zakresie rynkunieruchomości.Przedstawiciel:Beata Szykulska Tel. (081)5345262

2 SET-SERWIS S. C. Jolanta Ponikowska Piotr Ponikowskiul. Kartuska 387, 80-125 Gdańskwww.set-serwis.com e-mail: set-serwis@set-serwis.koti.pl

292

Data wydania: 07-11-2005 Data ważności: 06-11-2008Nr certyfikatu: NC-1300/ 05 Norma: ISO 9001:2000Zakres certyfikacji: Stacja obsługi samochodów.Przedstawiciel: Piotr Ponikowski Tel. (58) 3221060

3 CARDAN POLSKA Sp. z o.o.ul. J. H. Dąbrowskiego 262, 60-406 PoznańData wydania: 07-11-2005 Data ważności: 07-11-2005Nr certyfikatu: NC-1312/ 05 Norma: ISO 9001:2000Zakres certyfikacji: Produkcja, serwis i sprzedaż wałów napędowych i części donich, dla motoryzacji, przemysłu i rolnictwa.Przedstawiciel: Krzysztof Jakubicz Tel. (061)8477001

4 Zakłady Wielobranżowe Renoma Sp. z o.o.ul. 3. Maja 67, 81-850 Sopote-mail: biuro@zwrenoma.plData wydania: 07-11-2005 Data ważności: 06-11-2008Nr certyfikatu: NC-1315/ 05 Norma: ISO 9001:2000Zakres certyfikacji: Kontrola biletów w publicznychśrodkach komunikacji zbio-rowej. Windykacja należności za przejazdy bezbiletowe. Sprzedaż biletów.Przedstawiciel: Sławomir Pujszo Tel. (058)7213980e-mail: spujszo@zwrenoma.pl

5 MEGAMINI Sp. z o.o.ul. Jaśkowa Dolina 105, 80-286 Gdańske-mail: megamini@megamini.com.plData wydania: 15-11-2005 Data ważności: 14-11-2008Nr certyfikatu: NC-1317/ 05 Norma: ISO 9001:2000Zakres certyfikacji: Usługi kompleksowego utrzymania czystości oraz dystrybucjahurtowa i detalicznaśrodków czystości.Przedstawiciel: Krzysztof Perfikowski Tel. 0603996840

6 AG-Complex Sp. z o.o.ul. Marywilska 44, 03-042 Warszawawww.ag-complex.com.pl e-mail: anias@ag-complex.com.plData wydania: 15-11-2005 Data ważności: 14-11-2008Nr certyfikatu: NC-1338/ 05 Norma: ISO 14001:2004Zakres certyfikacji: Projektowanie, zagospodarowanie, pielęgnacja terenów zielenii terenów rekreacyjnych. Wywóz i gospodarka odpadami. Handel elementami małejarchitektury.Przedstawiciel: Anna Grzyb Tel. (022)3142777e-mail: ania@ag-complex.com.pl

7 Zakład Pralniczo-Maglowniczyul. Opata Hackiego 17a, 81-213 Gdyniae-mail: dorotex83@wp.plData wydania: 25-11-2005 Data ważności: 24-11-2008Nr certyfikatu: NC-1328/ 05 Norma: ISO 9001:2000Zakres certyfikacji: Usługi prania, czyszczenia i maglowania.Przedstawiciel: Dorota Cichowska Tel. (058)6643385

293

8 Zakład Pralniczo-Maglowniczy Łukasz Cichowskiul. Janowska 40, 81-017 GdyniaData wydania: 25-11-2005 Data ważności: 24-11-2005Nr certyfikatu: NC-1329/ 05 Norma: ISO 9001:2000Zakres certyfikacji: Usługi prania, czyszczenia i maglowania.Przedstawiciel: Łukasz Cichowski Tel. (058)6237623

9 Zakład Pralniczo-Maglowniczy Grażyna Matuszak-Jarochul. Kwiatowa 7, 84-200 WejherowoData wydania: 25-11-2005 Data ważności: 24-11-2008Nr certyfikatu: NC-1330/ 05 Norma: ISO 9001:2000Zakres certyfikacji: Usługi prania, czyszczenia i maglowania.Przedstawiciel: Grażyna Matuszak-Jaroch Tel. (058)6772736

10 CARBOMET Sp. z o.o.ul. Górnicza 45, 21-013 Bogdankawww.carbomet.pl e-mail: carbomet@wp.plData wydania: 25-11-2005 Data ważności: 24-11-2008Nr certyfikatu: NC-1336/ 05 Norma: ISO 9001:2000Zakres certyfikacji: Produkcja i sprzedaż wyrobów z drutu.Przedstawiciel: Krzysztof Nagadowski Tel. (081)4625391

11 INVICTA Sp. z o.o.ul. Bitwy pod Płowcami 31, 81-730 Sopote-mail: invicta@invicta.plData wydania: 28-11-2005 Data ważności: 27-11-2008Nr certyfikatu: NC-1323/ 05 Norma: ISOZakres certyfikacji: Świadczenie usług medycznych.Przedstawiciel: Dorota Białobrzeska-Łukaszuk Tel.058/7631476

12 L'AMBBRE GROUPE INTERNATIONAL Spółka z o.o.ul. Grottgera 37, 80-319 Gdańske-mail: office@lambre.netData wydania: 29-11-2005 Data ważności: 28-11-2008Nr certyfikatu: NC-1311/ 05 Norma: ISO 9001:2000Zakres certyfikacji: Sprzedaż, eksport, import kosmetyków i opakowań. Obsługai szkolenie konsultantów.Przedstawiciel: EwaŚwidczak Tel. (058)5541071;050516 0221

13 P.P.U.H. „DREWNOPOL” - Kazimierz Zieli ńskiNowy Wiec 53, 83-42– Wysine-mail: drewnopol@vp.plData wydania: 01-12-2005 Data ważności: 30-11-2008Nr certyfikatu: NC-1342/ 05 Norma: ISO 9001:2000Zakres certyfikacji: Produkcja wyrobów tartacznych i stolarskich.Przedstawiciel: Beata Zielińska Tel. (058)5882252

PC

294

NORMALIZACJAKomunikat normalizacyjny

Wykaz norm z klauzulą uzgodnienia z PRS

Publikujemy w układzie numerycznym wykaz aktualnych norm, opatrzonychklauzulą uzgodnienia z Polskim Rejestrem Statków S.A., zgodnie ze stanem nadzień 30 listopada 2005 roku.

1. PN-ISO 1704:1998* Budowa statków. Łańcuchy kotwiczne rozpórkowe.2. PN-ISO 2269:1994 Budowa statków. Kompasy magnetyczne klasy A, namier-

niki i szafki kompasowe. Badania i atestacja.3. PN-ISO 5488:1998 Trapy zaburtowe.4. PN-ISO 6050:1996* Budowa statków. Symbole gruszki dziobowej i pędnika

poprzecznego.5. PN-ISO 6555:1994 Budowa statków. Wciągarki topenantowe.6. PN-ISO 7364:1998 Budowa okrętów i konstrukcje morskie; mechanizmy

pokładowe. Wciągarki trapowe.7. PN-ISO 10316:1994 Budowa statków. Kompasy magnetyczne klasy B. Badania

i atestacja.8. PN-ISO 13342:1998* Małe statki. Pomiar naporu statycznego silników przy-

czepnych.9. PN-IEC 92-101:1998* Instalacje elektryczne na statkach. Definicje i wymagania

ogólne.10. PN-IEC 92-202:1994 Instalacje elektryczne na statkach. Projektowanie systemu.

Zabezpieczenia.11. PN-IEC 92-373:1998 Okrętowe kable telekomunikacyjne.12. PN-IEC 92-401/A2:1994 Instalacje elektryczne na statkach. Wykonanie i badanie

instalacji.13. PN-IEC 60092-101:2001 Instalacje elektryczne na statkach. Definicje i wymagania

ogólne.14. PN-IEC 60092-201:2000 Instalacje elektryczne na statkach. Projektowanie systemu.

Postanowienia ogólne.15. PN-IEC 60092-350:1999 Instalacje elektryczne na statkach. Kable elektroenerge-

tyczne okrętowe. Ogólne wymagania dotyczące konstruk-cji i badań.

16. PN-IEC 60092-351:1999**Instalacje elektryczne na statkach. Materiały izolacyjne dookrętowych kabli elektroenergetycznych, telekomunika-cyjnych i sterowniczych.

17. PN-IEC 60092-353:1999 Instalacje elektryczne na statkach. Kable elektroenerge-tyczne jedno- i wielożyłowe o polu niepromieniowym.

18. PN-IEC 60092-354:1999 Instalacje elektryczne na statkach. Kable elektroenerge-tyczne jedno- i trzyżyłowe z izolacją wytłaczaną, na na-pięcie znamionowe 6 kV, 10 kV i 15 kV.

19. PN-IEC 60092-373:1999Okrętowe kable telekomunikacyjne i kable wielkiej czę-stotliwości. Okrętowe giętkie kable współosiowe.

295

20. PN-IEC 60092-374:1999 Okrętowe kable telekomunikacyjne i kable wielkiej czę-stotliwości. Kable telefoniczne ogólnego zastosowania.

21. PN-IEC 60092-375:1997*Okrętowe kable telekomunikacyjne i kable wielkiej czę-stotliwości. Kable ogólnego zastosowania do obwodówautomatyki, sterowania i łączności.

22. PN-IEC 60092-401/A2:1999Instalacje elektryczne na statkach. Wykonanie i badanieinstalacji. (Zmiana A2).

23. PN-IEC 60092-506:2001 Instalacje elektryczne na statkach; przypadki szczególne.Statki do przewozu określonych niebezpiecznych towarówi materiałów luzem.

24. PN-IEC 61892-7:1998* Ruchome i stałe platformy morskie. Instalacje elektryczne.Przestrzenie zagrożone wybuchem.

25. PN-EN ISO 449:2001* Statki i technika morska. Kompasy magnetyczne, szafkikompasowe i namierniki. Klasa A.

26. PN-EN 711:1998 Statki żeglugi śródlądowej. Barierki pokładowe. Wyma-gania, typy.

27. PN-EN 1864:1997* Statki żeglugi śródlądowej. Sterówki i stanowiska kontro-lno-sterownicze. Typy i wymagania bezpieczeństwa.

28. PN-EN ISO 4566:2000* Małe statki z silnikami stacjonarnymi. Końcówki wałuśrubowego i piastyśrub o zbieżności 1:10.

29. PN-EN ISO 6115:1998* Budowa statków. Wciągarki trałowe.30. PN-EN ISO 8099:2002* Małe statki. Systemy retencjiścieków z toalet.31. PN-EN ISO 8468:1999 Rozplanowanie mostka statku i rozmieszczenie wyposa-

żenia. Wymagania i wytyczne.32. PN-EN ISO 8469:2000 Małe statki. Węże paliwowe nie odporne na ogień.33. PN-EN ISO 8861:1998* Budowa statków. Wentylacja siłowni statków z silnikami

wysokoprężnymi. Wytyczne projektowe i podstawy obli-czeń.

34. PN-EN ISO 9093-1:1998*Małe statki. Zawory burtowe i przejścia przez poszyciekadłuba. Elementy metalowe.

35. PN-EN ISO 10239:2002*Małe statki. Systemy skroplonego gazu ropopochodnego(LPG).

36. PN-EN ISO 11105:1998*Małe statki. Wentylacja przedziałów silnika benzynowegoi/lub zbiornika benzyny.

37. PN-EN ISO 11591:2002*Małe statki z napędem silnikowym. Pole widzenia zestanowiska sterowania.

38. PN-EN ISO 12215-1:2002*Małe statki. Konstrukcja kadłuba i wymiary elementówkonstrukcyjnych kadłuba. Część 1: Materiały – Żywicetermoutwardzalne, zbrojenie z włókna szklanego, laminatwzorcowy.

39. PN-EN 13929:2002* Małe statki. Urządzenia sterowe. Systemy łącznikówzębatych.

40. PN-EN 14509:2002* Małe statki. Pomiar dźwięku przenoszonego przez powie-trze, emitowanego przez jednostki rekreacyjne z napędemmechanicznym.

41. PN-EN 15364:2003* Statki i technika morska. Zawory nadciśnieniowe-podciśnieniowe do zbiorników ładunkowych.

296

42. PN-EN 22922:1998* Akustyka. Pomiar hałasów emitowanych przez statki.43. PN-EN 24565:1998* Małe statki. Urządzenia kotwiczne.44. PN-EN 60945:1998* Urządzenia i systemy nawigacji i radiokomunikacji mor-

skiej. Wymagania ogólne. Metody badań i wymagane wyni-ki badań.

45. PN-EN 61097-1:1998* Światowy morski system łączności alarmoweji bezpieczeństwa (GMDSS). Transponder radarowy: poszu-kiwanie i ratownictwo morskie (SART). Gotowość działaniai wymagania techniczno-eksploatacyjne, metody badańi wymagane wyniki badań.

46. PN-EN 61108-1:1998* Światowe satelitarne systemy nawigacyjne (GNSS).Świa-towy system określania pozycji (GPS); urządzenia odbior-cze. Normy działania, metody badań i wymagane wynikibadań.

47. PN-EN 61108-2:1998* Urządzenia i systemy nawigacji i radiokomunikacji mor-skiej; światowe satelitarne systemy nawigacyjne (GNSS).Światowy nawigacyjny system satelitarny (GLONASS);urządzenia odbiorcze. Normy działania, metody badańi wymagane wyniki badań.

48. PN-EN 61174:2000* Urządzenia i systemy nawigacji i radiokomunikacji mor-skiej. Systemy obrazowania map elektronicznych i informa-cji (ECDIS). Wymagania dotyczące obsługi i działania, me-tody badania i wymagane wyniki badań.

49. PN-92/W-01351 Drgania mechaniczne i wstrząsy. Wytyczne dla ogólnejoceny drgań na statkach handlowych.

50. PN-92/W-01352 Drgania na statkach. Metodyka pomiarów i rejestracji danych.51. PN-92/W-01353 Drgania miejscowe konstrukcji statku i wyposażenia okrę-

towego. Metodyka pomiarów i rejestracji danych.52. PN-W-01704:1998 Budowa statków. Krętliki łańcuchów kotwicznych rozpór-

kowych.53. PN-92/W-18052* Żeglugaśródlądowa. Podziałki zanurzenia.54. PN-W-18058:1996* Budowa statków i konstrukcje morskie. Znaki zanurzenia

i wolnej burty. Cyfry i litery.55. PN-92/W-33051 Urządzenia do biologicznego oczyszczaniaścieków fekal-

nych na statkach wodnych. Wymagania i badania.56. PN-92/W-33052 Spalarki okrętowe. Wymagania i badania.57. PN-W-33058:1998 Płynowskazy okrętowe.58. PN-W-47042:1996 Statki żeglugi śródlądowej. Instalacje odgromowe. Ogólne

wymagania i badania.59. PN-W-47048:1996* Statkiżeglugiśródlądowej. Wciągarki sczepiające zestawów

pchanych. Wymagania i badania.60. PN-W-47053:1997 Statki żeglugi śródlądowej. Linia wałów. Ogólne wymaga-

nia i badania.61. PN-W-47057:1997 Akumulatornie i skrzynie akumulatorowe statkówśródlą-

dowych. Wymagania i badania.62. PN-89/W-49050 Mechanizmy pokładowe. Wspólne wymagania.

297

63. PN-89/W-49051 Okrętowy sprzęt sygnalizacyjny. Gwizdki (syreny) pneuma-tyczne. Wymagania i badania.

64. PN-91/W-49052 Wciągarki manewrowo-kotwiczne linowe ręczne – MKLR.Wymagania i badania.

65. PN-92/W-49053 Maszyny pokładowe. Profile głowic cumowniczych.66. PN-92/W-49054 Maszyny kotwiczne łańcuchowe z napędem ręcznym dla stat-

ków śródlądowych. Wymagania i badania.67. PN-92/W-49055 Maszyny kotwiczne łańcuchowe napędzane silnikiem elektrycz-

nym lub hydraulicznym dla statkówśródlądowych. Wymaganiai badania.

68. PN-92/W-49056 Wciągarki cumownicze.69. PN-93/W-49057 Wciągarki kotwiczne i kabestany kotwiczne dla statków mor-

skich.70. PN-93/W-49058 Budownictwo okrętowe. Wciągarki ładunkowe okrętowe.71. PN-93/W-49059 Budownictwo okrętowe. Wciągarki trałowe.72. PN-86/W-50000** Koła ratunkowe.73. PN-94/W-50010 Pasy ratunkowe dlażeglugi morskiej. Wymagania i badania.74. PN-93/W-50011 Okrętowy sprzęt ratunkowy. Apteczka pierwszej pomocy.75. PN-W-50012:1997 Okrętowy sprzęt ratunkowy. Tablice sygnałów ratunkowych.76. PN-W-50013:1997 Okrętowy sprzęt ratunkowy. Tablice oznakowania wyposażenia

ratunkowego. Wymagania ogólne.77. PN-83/W-52501** Drabinki okrętowe linowe.78. PN-71/W-70001** Światła w żegludze morskiej iśródlądowej. Zakresy chroma-

tyczności.79. PN-W-74011:1996*Armatura okrętowa. Przezierniki okrętowe na ciśnienie do 0,63 MPa.80. PN-W-74017:1998 Armatura okrętowa. Wymagania i badania.81. PN-92/W-74053/01Łączniki rurociągów statków wodnych. Wymagania i badania.82. PN-92/W-74053/02Łączniki rurociągów statków wodnych. Przyłączki proste.83. PN-92/W-74053/06Łączniki rurociągów statków wodnych. Złączki proste.84. PN-92/W-74053/10Łączniki rurociągów statków wodnych. Dwuzłączki proste.85. PN-92/W-74053/14Łączniki rurociągów statków wodnych. Nakrętki.86. PN-92/W-74053/15Łączniki rurociągów statków wodnych. Końcówki.87. PN-93/W-75056 Budownictwo okrętowe. Wentylacja ładowni, w których można

używać pojazdów napędzanych silnikami spalinowymi. Obli-czenie całkowitego teoretycznego zapotrzebowania powietrza.

88. PN-W-83033:1996**Ściągacześrubowe okrętowe.89. PN-91/W-83050 Kotwice. Wspólne wymagania i badania.90. PN-91/W-83052 Kotwice Halla.91. PN-81/W-83053 Kotwice. Szakle.92. PN-84/W-83054 Kotwice lekkie.93. PN-W-83055:1994 Statki żeglugi śródlądowej. Kotwice spawane z ramionami

odchylonymi – szerokołapowe.94. PN-W-88020:1994 Żeglugaśródlądowa. Pomieszczenia i urządzenia kuchenne na

gaz propanowo-butanowy. Wymagania i badania.95. PN-89/W-88021** Włazy okrętowe z pokrywami dośrub, okrągłe i owalne.96. PN-84/W-88024** Włazy okrętowe z pokrywami z zamknięciami śrubowymi.97. PN-84/W-88027** Włazy okrętowe z pokrywami z zamknięciami klinowymi.

298

98. PN-89/W-88028 Włazy okrętowe z pokrywami z zamknięciami centralnymi.99. PN-88/W-88030 Włazy okrętowe na ciśnienie nominalne Pnom = 0,1 MPa.100. PN-81/W-88050 Iluminatory okrętowe.101. PN-88/W-88059 Szyby bezpieczne hartowane do iluminatorów i okien.102. PN-91/W-88068 Iluminatory okrętowe. Rozmieszczenie na statku.103. PN-84/W-88070** Okna okrętowe.104. PN-W-88071:1997 Szyby bezpieczne ogrzewane do okien okrętowych.105. PN-91/W-89011* Żegluga śródlądowa. Automatyczne jednozamkowe złącza

zestawów pchanych.106. PN-80/W-89012** Przewłoki dwuwargowe.107. PN-80/W-89013** Kluzy staliwne.108. PN-80/W-89014** Głowice obrotowe.109. PN-W-89015:1998 Instalacje elektryczne na statkach. Końcówki kablowe do

zaprasowania.110. PN-78/W-89101 Pachoły spawane.111. PN-83/W-89138** Haki holownicze. Wymagania i badania.112. PN-90/W-89140 Osprzęt takielunkowy okrętowy. Bloki do lin stalowych.113. PN-76/W-89149** Bloki okrętowe linowe. Bloki otwierane do lin włókiennych.114. PN-76/W-89150** Bloki okrętowe linowe. Bloki jednokrążkowe do lin włókiennych.115. PN-76/W-89151** Bloki okrętowe linowe. Bloki dwukrążkowe do lin włókiennych.116. PN-76/W-89152** Bloki okrętowe linowe. Bloki trójkrążkowe do lin włókiennych.117. PN-92/W-89180** Szakle okrętowe kute podłużne i okrągłe kategorii M4.118. PN-90/W-89188 Okrętowe urządzenia ładunkowe. Widełki podwójne.119. PN-91/W-89190 Osprzęt takielunkowy okrętowy. Obciążniki kulowe.120. PN-91/W-89191** Osprzęt takielunkowy okrętowy. Krętliki.121. PN-91/W-89192** Osprzęt takielunkowy okrętowy. Klamry.122. PN-93/W-89196 Okrętowe urządzenia ładunkowe. Haki palcowe.123. PN-93/W-89308 Okrętowe urządzenia ładunkowe. Zaczepy masztowe topenan-

towe.124. PN-80/W-89321 Urządzenia dźwignicowe pokładowe. Bomy ładunkowe lekkie.125. PN-80/W-89322 Urządzenia dźwignicowe pokładowe. Bomy ładunkowe cięż-

kie.126. PN-91/W-89324 Okrętowe urządzenia ładunkowe. Łożyska bomów.127. PN-79/W-89330 Urządzenia dźwignicowe pokładowe. Zaczepy bomowe

oczkowe gai.128. PN-90/W-89331** Urządzenia dźwignicowe pokładowe. Zaczepy bomowe po-

dwójne płaskie.129. PN-91/W-89332 Okrętowe urządzenia ładunkowe. Zaczepy bomowe podwójne

szaklowe.130. PN-91/W-89334 Okrętowe urządzenia ładunkowe. Widełki pięty bomu.131. PN-91/W-89335 Okrętowe urządzenia ładunkowe. Widełki noku bomu.132. PN-90/W-89361** Osprzęt takielunkowy okrętowy. Krążki do lin stalowych

9-krotne.133. PN-90/W-89362** Osprzęt takielunkowy okrętowy. Krążki z łożyskami ślizgo-

wymi do lin stalowych 14-krotne.134. PN-76/W-89366** Bloki okrętowe linowe. Krążki do lin włókiennych.

299

135. PN-90/W-89367 Osprzęt takielunkowy okrętowy. Krążki z łożyskami tocznymido lin stalowych 14-krotne.

136. PN-83/W-89379 Okrętowe okucia pokładowe. Zaczepy płaskie.137. PN-W-89502:1998 Latarnie sygnałowo-pozycyjne elektryczne dla statków mor-

skich. Wymagania i badania.138. PN-W-89503:1998 Wskaźniki położenia steru. Wymagania i badania.139. PN-W-89504:1997 Rozdzielnice okrętowe niskonapięciowe. Wymagania

i badania.140. PN-W-89505:2000 Podwodne oświetlenie dla nurków. Reflektory przenośne.

Wymagania i badania.141. PN-W-89506:1997 Sterownice okrętowe niskonapięciowe. Ogólne wymagania

i badania.142. PN-W-89507:1997 Instalacje elektryczne na statkach. Znakowanie kabli przewo-

dów i ich żył oraz numeracja obwodów i rozdzielnic.143. PN-W-89509:1997 Statki taboru technicznego. Baterie akumulatorów. Dobór.144. PN-W-89513:1997 Elektryczne urządzenia przeciwwybuchowe okrętowe.145. BN-78/3032-19 Bateria rezerwowa 2RF10.146. BN-87/3064-12 Łączniki warstwowe szczękowe na znamionowe napięcia

izolacji do 500V. Wymagania i badania.147. BN-75/3064-26 Okrętowe wyroby elektroinstalacyjne. Gniazda wtyczkowe

i wtyczki do pomieszczeñ mieszkalnych i podobnych.148. BN-85/3083-07 Elektryczne telegrafy maszynowe. Wymagania i badania.149. BN-80/3083-11 Hamulce tarczowe okrętowe zwalniane elektromagnetycznie,

na prąd stały. Wymagania i badania.150. BN-79/3083-20 Sprzęt elektroinstalacyjny okrętowy na napięcie do 600 V.

Ogólne wymagania i badania.151. BN-90/3083-22 Soczewki do okrętowych latarń sygnałowo-pozycyjnych.152. BN-90/3083-23 Filtry barwne szklane do okrętowych latarń sygnałowo-

pozycyjnych.153. BN-81/3083-31/00 Maszyny elektryczne wirujące okrętowe. Ogólne wymagania

i badania.154. BN-83/3083-31/01 Maszyny elektryczne wirujące okrętowe. Prądnice prądu

przemiennego synchroniczne. Wymagania i badania.155. BN-81/3083-31/03 Maszyny elektryczne wirujące okrętowe. Silniki indukcyjne

trójfazowe ogólnego zastosowania. Wymagania i badania.156. BN-82/3083-31/06 Maszyny elektryczne wirujące okrętowe. Silniki dźwignicowe

prądu przemiennego. Wymagania i badania.157. BN-82/3083-31/07 Maszyny elektryczne wirujące okrętowe.158. BN-84/3083-31/09 Maszyny elektryczne wirujące okrętowe. Maszyny małej

mocy. Wymagania i badania.159. BN-79/3083-34/00**Elektryczne oprawy oświetleniowe okrętowe. Wspólne wy-

magania i badania.160. BN-79/3083-34/01**Elektryczne oprawy oświetleniowe. Oprawy do ogólnych celów

oświetleniowych. Wymagania i badania.161. BN-79/3083-34/02 Elektryczne oprawy oświetleniowe. Projektory. Wymagania

i badania.

300

162. BN-79/3083-34/04**Elektryczne oprawy oświetleniowe. Lampa sygnalizacyjnadzienna. Wymagania i badania.

163. BN-79/3083-34/05 Elektryczne oprawy oświetleniowe. Zasilacze, statecznikii transformatory zapłonowe. Wymagania i badania.

164. BN-80/3083-34/06 Elektryczne oprawy oświetleniowe okrętowe. Latarka sygnali-zacyjna ręczna.

165. BN-76/3083-53** Ogrzewanie wnętrzowe przewiewowe elektryczne okrętowe.Wymagania i badania.

166. BN-80/3083-58 Złączki gwintowe okrętowe na napięcie znamionowe do 660Vdo łączenia przewodów elektroenergetycznych.

167. BN-87/3083-60** Elektryczne instalacje na statkach. Projektowanie systemu.Sygnały akustyczne i optyczne.

168. BN-88/3083-62 Przekładniki przeznaczone do pracy na statkach morskich.Wymagania i badania.

169. BN-90/3711-04 Statki taboru technicznego. Metody badań szczelności połą-czeń i zamknięć kadłuba. Wymagania.

170. BN-80/3712-17/01**Drzwi strugoszczelne jednoskrzydłowe stalowe okrętowe.171. BN-81/3712-17/02**Drzwi strugoszczelne dwuskrzydłowe stalowe okrętowe.172. BN-86/3712-21/05 Drzwi wewnętrzne przeciwpożarowe klasy A. Drzwi A-30

metalowe jednoskrzydłowe.173. BN-83/3712-22/05**Drzwi wewnętrzne przeciwpożarowe klasy B. Drzwi klasy B-

15 niemetalowe jednoskrzydłowe.174. BN-86/3712-22/07**Drzwi wewnętrzne przeciwpożarowe klasy B. Drzwi B-15

metalowe jednoskrzydłowe do systemu MSWWO.175. BN-84/3721-11** Linia wałów. Sprzęgła kołnierzowe jednolite.176. BN-73/3721-24 Linia wałów. Osadzenie wpustoweśrub napędowych na czo-

pach wałówśrubowych stożkowych o zbieżności 1:12. Głów-ne wymiary.

177. BN-87/3722-06 Suwnice montażowe z napędem elektrycznym okrętowe.Wymagania i badania.

178. BN-88/3722-08 Okrętowe wymienniki ciepła. Podgrzewacze parowe oleju,wody i skraplacze nadmiarowe. Ogólne wymagania i badania.

179. BN-87/3722-10 Podgrzewacze elektryczne oleju. Wymagania i badania.180. BN-85/3722-13 Filtry siatkowe dokładnego czyszczenia paliwa i oleju. Ogólne

wymagania i badania.181. BN-84/3723-05 Głowice wentylacyjne okrętowe. Wymagania i badania.182. BN-90/3725-26/01 Dławnice okrętowe niemetalowe do przewodów elektrycz-

nych. Wymagania i badania.183. BN-90/3725-26/02 Dławnice okrętowe niemetalowe do przewodów elektrycz-

nych. Gniazda dławnic wbudowanych. Wymiary.184. BN-90/3725-26/03 Dławnice okrętowe niemetalowe do przewodów elektrycz-

nych. Korpusy dławnic przykręcanych.185. BN-90/3725-26/04 Dławnice okrętowe niemetalowe do przewodów elektrycz-

nych. Dławiki.

301

186. BN-90/3725-26/05 Dławnice okrętowe niemetalowe do przewodów elektrycz-nych. Nakrętki.

187. BN-81/3730-06** Instalacje rurociągowe wody morskiej. Wytyczne doboru grubo-ści ścianek rur stalowych ocynkowanych..

188. BN-81/3731-31** Prostki stalowe spawane okrętowe Pnom = 0,6 – 1 – 1,6 MPa.189. BN-81/3731-34** Kolana stalowe spawane okrętowe Pnom = 0,6 – 1,0 – 1,6 MPa.190. BN-81/3731-35** Odsadzki stalowe spawane okrętowe Pnom= 0,6 – 1,0 – 1,6 MPa.191. BN-81/3731-36** Trójniki stalowe spawane okrętowe Pnom= 0,6 – 1,0 – 1,6 MPa.192. BN-76/3732-03** Skrzynie zaworowe stalowe okrętowe spawane

Pnom ≥ 1 MPa (10 kG/cm2).193. BN-76/3732-06** Skrzynie zaworoweżeliwne okrętowe

Pnom ≥ 1 MPa (10 kG/cm2).194. BN-76/3732-15** Zespoły zamykające z napędem ręcznym skrzyń zaworowych

okrętowych Pnom≤ 1 MPa (10kG/cm2).195. BN-76/3732-16** Zespoły zamykające z napędem pneumatycznym okrętowe

Pnom ≤ 0,6 MPa (6 kG/cm2).196. BN-68/3732-18** Zawory sztormowe okrętowe (zwrotne-klapowe).197. BN-89/3732-25** Filtry stalowe spawane okrętowe.198. BN-82/3741-06** Okrętowe chłodnice powietrza. Ogólne wymagania i badania.199. BN-88/3751-02** Maszyny sterowe elektrohydrauliczne statków morskich.200. BN-81/3751-05 Dzwony okrętowe.201. BN-82/3751-06 Gong okrętowy.202. BN-85/3752-09 Łańcuchy kotwiczne.203. BN-78/3753-06 Żurawie pokładowe hakowe. Ogólne wymagania i badania.204. BN-68/3757-03** Okrętowy sprzęt sygnalizacyjny. Bandery, flagi i proporce.205. BN-82/3765-04 Okrętowy sprzęt ratunkowy. Kotwice pływające.206. BN-82/3765-39 Okrętowy sprzęt ratunkowy. Podstawy stalowe pneumatyczne

tratw ratunkowych z osprzętem do mocowania.207. BN-78/3765-40 Żurawiki łodziowe grawitacyjne. Ogólne wymagania i badania.208. BN-82/3765-42 Okrętowy sprzęt ratunkowy. Nóż składany209. BN-77/3765-46** Wciągarki łodziowe. Podstawowe parametry, wymagania

i badania.210. BN-84/3782-32 Stopery szczękowe łańcuchów kotwicznych.211. BN-84/3795-04/01 Linia wałów. Sprzęgła kołnierzowo-tulejowe. Wymagania

ogólne.212. BN-84/3795-04/02 Linia wałów. Tuleje sprzęgieł kołnierzowo-tulejowych.213. BN-84/3795-04/03 Linia wałów. Kołnierze sprzęgieł kołnierzowo-tulejowych.214. BN-84/3795-04/04 Linia wałów. Czopy sprzęgieł kołnierzowo-tulejowych.215. BN-84/3795-04/05 Linia wałów. Nakrętki czopów sprzęgieł kołnierzowo-

tulejowych.216. BN-84/3795-04/06 Linia wałów. Nakładki zabezpieczające sprzęgieł kołnierzo-

wo-tulejowych.217. BN-84/3795-04/07 Linia wałów. Pierścienie centrujące sprzęgieł kołnierzowo-

tulejowych.218. BN-84/3795-06 Linia wałów. Tuleje łożysk wałuśrubowego.

302

219. BN-84/3795-07 Linia wałów. Czopy stożkowe i wpusty wałówśrubowych.220. BN-70/6095-10 Okrętowy sprzęt ratunkowy. Nabój dymny do pławkiświetl-

no-dymnej.221. BN-72/6095-15 Okrętowy sprzęt ratunkowy. Pochodnie morskie. Wymagania

i badania.222. BN-72/6095-16 Okrętowy sprzęt ratunkowy. Petarda akustyczna morska.

Wymagania i badania.223. BN-72/6095-17 Okrętowy sprzęt ratunkowy. Pławkaświetlna chemiczna.

Wymagania i badania.224. BN-72/6095-18 Okrętowy sprzęt ratunkowy. Rakiety spadochronowe. Wyma-

gania i badania.225. BN-72/6095-19 Okrętowy sprzęt ratunkowy. Pławka dymna łodziowa. Wyma-

gania i badania.226. BN-72/6095-21 Okrętowy sprzęt ratunkowy. Rakiety jednogwiezdne. Wyma-

gania i badania.227. BN-78/6859-05 Włókno szklane i wyroby z niego. Maty szklane.228. ZN-2101:1999** Przejścia rur głosowych.229. ZN-2210:2003*** Haki odrzutne.230. ZN-2221:2000 Zaczepy do lin stalowych.231. ZN-2403:1998*** Okrętowy sprzęt ratunkowy. Rzutki.232. ZN-2404:1998*** Łodzie ratunkowe statków morskich. Wiosła.233. ZN-2405:1998*** Bosaki.234. ZN-2406:1999*** Okrętowy sprzęt ratunkowy – toporek.235. ZN-2407:1999*** Lusterko sygnalizacyjne.236. ZN-2408:1999*** Miarka do wody pitnej.237. ZN-2409:1999*** Czerpak.238. ZN-2410:1999*** Zestaw do łowienia ryb.239. ZN-2511:1999*** Schody aluminiowe przenośne okrętowe.240. ZN-2731:2001*** Korki denne zbiorników.241. ZN-2801:2005** Okrętowe okucia pokładowe. Zaczepy.242. ZN-4301:1997** Kotły parowe pomocnicze okrętowe. Podstawowe parametry.243. ZN-4503:2002*** Zbiorniki hydroforowe okrętowe.244. ZN-5001:1999*** Promienie łuków rur okrętowych.245. ZN-5002:1999*** Króćce gwintowane na ciśnienie nominalne do 10 MPa.246. ZN-5003:1999*** Segmenty okrętowych kolan spawanych.247. ZN-5004:1999** Uchwyty i obejmy stalowe do mocowania rurociągów okręto-

wych.248. ZN-5013:2002*** Kurki sondy okrętowej DN 40.249. ZN-5014:2000 Kurki burtowe okrętowe Pnom = 1,6 MPa.250. ZN-5015:2001*** Przejścia grodziowe tulejowe spawane na ciśnienie nominalne

Pnom= 0,6-1,6 MPa.251. ZN-5017:2002*** Przejścia grodziowe rurociągów miedzianych.252. ZN-5021:2001*** Przejścia grodziowe kołnierzowe proste spawane Pnom = 0,6

i 1,6 MPa.

303

253. ZN-5022:2001*** Przejścia grodziowe trzykołnierzowe proste spawanePnom = 0,6 i 1,6 MPa.

254. ZN-5023:2001*** Przejścia grodziowe trzykołnierzowe kątowe spawanePnom= 0,6 i 1,6 MPa.

255. ZN-5025:2003*** Uzbrojenie otworów wylewowych rurociągów okrętowych.256. ZN-5031:2003*** Kołnierze do przyspawania okrągłe na ciśnienie nominalne

0,6 MPa, 1 MPa, 1,6 MPa.257. ZN-5033:2004*** Przejścia grodziowe trzykołnierzowe kątowe spawane na

ciśnienie nominalne 4 MPa i 10 MPa.258. ZN-5034:2004*** Przejścia grodziowe trzykołnierzowe proste spawane na ci-

śnienie nominalne 4 MPa i 10 MPa.259. ZN-5035:2005*** Kołnierze grodziowe przyspawane stalowe.260. ZN-5036:2004*** Kołnierze do przypawania okrągłe na ciśnienie nominalne do

0,25 MPa.261. ZN-5308:2002*** Odpowietrzniki pokładowe z zamknięciem kulowym.262. ZN-5309:2002*** Kule odpowietrzników pokładowych.263. ZN-5311:2002*** Zamknięcia pokładowe rurociągów pomiarowych okrętowych.264. ZN-5312:2002*** Zamknięcia pokładowe rurociągów okrętowych. Wkrętki.265. ZN-5406:1999*** Zasuwki wentylacyjne okrętowe.266. ZN-5601:1999*** Odpowietrzniki pomieszczeń okrętowych DN 150.267. ZN-5602:1999*** Kratki wentylacyjne do przegród przeciwpożarowych klasy B

okrętowe.268. ZN-5603:1999*** Rozetki wentylacyjne okrętowe.269. ZN-5605:1999*** Wyczystki wentylacyjne stalowe okrętowe.270. ZN-5606:1999*** Kratki stalowe wentylacyjne okrętowe.271. ZN-5607:1999*** Klapy regulacyjne wentylacji okrętowej.272. ZN-5611:2000** Zrębnice kanałów wentylacyjnych okrętowych.273. ZN-6002:1998** Instalacje elektryczne. Kołki i płytki uziemiające.274. ZN-6805:2000*** Osprzęt torów kablowych. Drabinki stalowe.275. ZN-6807:1997*** Osprzęt torów kablowych. Przepusty.276. ZN-6808:1997*** Osprzęt torów kablowych. Tuleje grodziowe.277. ZN-6809:2005** Osprzęt torów kablowych. Króćce kablowe.278. ZN-6812:1999*** Osprzęt torów kablowych. Tuleje pokładowe.279. ZN-6813:1999*** Osprzęt torów kablowych. Przepusty kablowe z polietylenu.280. ZN-6841:2000 Kosze baterii akumulatorowych.281. ZN-74/100066 Kołnierze przyspawane okrągłe-gładkie okrętowe.

Pnom = 0,6 MN/m2.282. ZN-74/100067 Kołnierze przyspawane okrągłe-gładkie okrętowe.

Pnom = 1,6 MN/m2.283. ZN-83/110125 Dobór powłok ochronnych na zewnętrzne powierzchnie ruro-

ciągów okrętowych.284. ZN-80/MK-CTW-14018 Elektryfikacja zestawów pchanychśródlądowych. Insta-

lacje. Wymagania.285. ZN-76/MPM/13-K-12127 Telekomunikacyjne kable okrętowe o izolacji polwini-

towej na napięcie znamionowe 250 V.

304

286. ZN-76/MPM/13-K-12128 Telekomunikacyjne kable okrętowe o izolacji gumowejna napięcie znamionowe 250 V.

287. ZN-79-R/602-04 Okrętowe urządzenia elektryczne. Skrzynie akumulato-rowe statków taboru technicznego. Wymagania i badania.

288. ZN-79-R/602-05 Naprawa powłok kabli okrętowych o izolacji i oponiez tworzyw sztucznych.

289. ZN-81-R/602-09 Oświetlenie elektryczne statków taboru technicznego.290. ZN-93/ZS-CD-01 Osprzęt torów kablowych. Korytka kablowe

z osprzętem. Wymagania.* Norma pozytywnie zaopiniowana przez Polski Rejestr Statków. Wydana bez

dopełnienia procedury nadania klauzuli uzgodnienia.** Do treści normy została wprowadzona zmiana lub poprawka.*** Norma BN okrętowa nieobligatoryjna, która uległa konwersji w ZN.

Nowe normy

Przedstawiamy grupę nowo otrzymanych norm, które uznaliśmy za interesującedla inspektorów PRS.* – norma uzgodniona z PRS.PN-S-02205:1998 + „CD-82.3” Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania

i badania.Zastępuje normę: BN-72/8932-01.PN-W-89511:1997 + „CD-86.1 Elektroenergetyczne przyłącza nabrzeżowe w por-

tach morskich iśródlądowych. Ogólne wymaganiai badania.

Zastępuje normę: BN-90/8942-02.PN-EN 206-1:2003/Ap1:2004/ Beton. Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja/A1:2005 + „CD-84.2” i zgodność.Zastępuje normy: PN-80/B-01800, PN-83/B-06256, PN-88/B-06250 i PN-91/B-06263.PN-EN 1114-1:1999 + „CD-86.2” Maszyny do przetwórstwa tworzyw sztucznych

i mieszanek gumowych. Wytłaczarki i linie wytła-czania. Wymagania bezpieczeństwa dotyczące wy-tłaczarek.

Zastępuje normy: PN-92/M-68253 rozdz. 2.7 i PN-M-68217:1997 rozdz. 2.6.PN-EN 1114-2:2001 + „CD-86.2” Maszyny do przetwórstwa tworzyw sztucznych

i mieszanek gumowych. Wytłaczarki i linie wytła-czania. Wymagania bezpieczeństwa dotyczące gra-nulatorów głowicowych.

PN-EN 1114-3:2004 + „CD-86.2” Maszyny do przetwórstwa tworzyw sztucznychi mieszanek gumowych. Wytłaczarki i linie wytła-czania. Część: 3 Wymagania bezpieczeństwa doty-czące odciągów.

PN-EN 1486:2001 + „CD-82.1” Odzież ochronna dla strażaków. Metody badaniai wymagania dla odzieży odbijającej promieniowa-nie cieplne przeznaczonej do specjalnej akcji prze-ciwpożarowej.

305

PN-EN 12599:2002/AC:2004 Wentylacja budynków. Procedury badań i metody+ „CD-82.2” pomiarowe dotyczące odbioru wykonanych instala-

cji wentylacji i klimatyzacji.Zastępuje normę: PN-78/B-10440.PN-EN 12699:2003 + „CD-84.2” Wykonawstwo specjalnych robót geotechnicz-

nych. Pale przemieszczeniowe.PN-EN 15540:2004 + „CD-85” Statki i technika morska. Ognioodporność węży

z końcówkami. Metody prób.PN-EN ISO 15541:2004 + „CD-85” Statki i technika morska. Ognioodporność węży

z końcówkami. Wymagania dotyczące stanowiskabadawczego.

PN-EN 60974-7:2002 + „CD-84.1” Sprzęt do spawania łukowego. Część 7: Uchwyty.

Zmiany do Polskich Norm:PN-EN 1563:2000/A1:2004/A2:2005(U).PN-EN 60439-1:2003/A1:2005(U).

Normy wycofane (bez zastąpienia):PN-75/C-04222 Guma. Oznaczanie zawartości wosków węglowodorowych

i olejów mineralnych.Wycofano dnia: 12.09.2005.PN-78/C-04228.00 Ogólne metody badań wyrobów gumowych stosowanych w lecz-

nictwie. Postanowienia ogólne i zakres normy.Wycofano dnia: 12.09.2005.PN-75/C-04231 Guma. Oznaczanie zawartości sadzy.Wycofano dnia: 12.09.2005.PN-75/C-04232 Guma. Oznaczanie zawartości atymonu.Wycofano dnia: 12.09.2005.PN-54/C-04256 Guma. Oznaczanie odkształcenia gumy porowatej przyściskaniu.Wycofano dnia: 12.09.2005.PN-54/C-04260 Guma. Oznaczanie punktu mięknienia ebonitu metodą Vicata.Wycofano dnia: 12.09.2005.PN-77/C-05012.03 Metody badań elastycznych tworzyw porowatych. Oznaczanie

gęstości pozornej.Wycofano dnia: 15.09.2005.PN-66/C-06502 Zastępcza woda morska.Wycofano dnia: 15.09.2005.PN-72/C-89013 Tworzywa sztuczne. Wytyczne wykonania płyt do badań z tworzyw

termoutwardzalnych wzmocnionych włóknem szklanym metodąprasowania pod niskim ciśnieniem.

Wycofano dnia: 12.09.2005.PN-82/C-89051 Tworzywa sztuczne. Oznaczanie modułu sprężystości przy rozcią-

ganiu,ściskaniu i zginaniu.Wycofano dnia: 12.09.2005.PN-81/C-89106 Tworzywa termoplastyczne. Odpady. Klasyfikacja i oznaczenie.Wycofano dnia: 15.09.2005.

306

PN-71/C-94145 Węże gumowe dla nurków.Wycofano dnia: 12.09.2005.PN-76/C-94250.16 Węże gumowe. Sprawdzanie najmniejszego promienia zgięcia.Wycofano dnia: 12.09.2005.PN-74/M-04602 Chłodnictwo. Ciśnienia w urządzeniach amoniakalnych.Wycofano dnia: 12.09.2005.PN-77/M-04605 Chłodnictwo. Próby szczelności urządzeń chłodniczych o napełnie-

niu czynnikiem powyżej 5 kg.Wycofano dnia: 12.09.2005.PN-72/M-34128 Kotły parowe. Wymagania i badania odbiorcze.Wycofano dnia: 12.09.2005.PN-82/M-34140.00 Instalacje do uzdatniania wody. Wspólne wymagania i badania

odbiorcze.Wycofano dnia: 12.09.2005.PN-82/M-34140.03 Instalacje do uzdatniania wody. Instalacje do filtrowania w filtrach

zamkniętych. Wymagania i badania odbiorcze.Wycofano dnia: 12.09.2005.PN-77/M-34150 Kotły parowe i wodne. Parametry podstawowe.Wycofano dnia: 12.09.2005.PN-82/M-35604 Technika bezpieczeństwa. Kotły parowe i wodne. Wymagania ogólne.Wycofano dnia: 12.09.2005.PN-82/M-35635 Technika bezpieczeństwa. Kotły parowe i wodne. Przyrządy wodo-

wskazowe.Wycofano dnia: 12.09.2005.PN-81/M-69003 Spawalnictwo. Zgrzewanie metali. Podstawowe nazwy i określenia.Wycofano dnia: 07.09.2005.PN-81/M-69004 Spawalnictwo. Lutowanie metali. Nazwy i określenia.Wycofano dnia: 07.09.2005.PN-65/M-69013 Spawanie gazowe stali niskowęglowych i niskostopowych. Rowki

do spawania.Wycofano dnia: 07.09.2005.PN-75/M-69014 Spawanie łukowe elektrodami otulonymi stali węglowych i nisko-

stopowych. Przygotowanie brzegów do spawania.Wycofano dnia: 07.09.2005.PN-65/M-69017 Spawanie argonowe elektrodą nietopliwą stali stopowych. Rowki do

spawania.Wycofano dnia: 07.09.2005.PN-69/M-69019 Spawanie doczołowe rur stalowych. Rowki do spawania.Wycofano dnia: 07.09.2005.PN-76/M-69070 Spawalnictwo. Urządzenia do mechanizacji spawania. Nazwy i okre-

ślenia.Wycofano dnia: 05.09.2005.PN-74/M-69103 Spawalnictwo. Przecinarki półautomatyczne do cięcia tlenem stali.

Wymagania i badania.Wycofano dnia: 05.09.2005.

307

PN-80/M-69107 Spawalnictwo. Przecinarki do cięcia termicznego. Nazwy i określenia.Wycofano dnia: 05.09.2005.PN-75/M-69120 Zgrzewarki elektryczne do metali. Podział i oznaczenie.Wycofano dnia: 05.09.2005.PN-78/M-69141 Spawalnictwo. Zgrzewarki elektryczne doczołowe. Nazwy i określenia.Wycofano dnia: 05.09.2005.PN-57/M-69451 Spawanie. Spoiwa. Pręty żeliwne.Wycofano dnia: 07.09.2005.PN-81/M-73720 Napędy i sterowania pneumatyczne. Zawory rozdzielające. Wybór

wielkości charakterystycznych dla jednolitego systemu pneumatyki.Wycofano dnia: 05.09.2005.PN-81/M-73770 Napędy i sterowania pneumatyczne. Siłowniki pneumatyczne tłokowe

jednostronnego i dwustronnego działania. Wybór wielkości charakte-rystycznych dla jednolitego systemu pneumatyki.

Wcofano dnia: 05.09.2005.PN-77/T-80250 Elementy elektryczne.Podstawki i ich wyposażenie dodatkowe do

elektronicznych elementów wtykowych. Ogólne wymagania i badania.Wycofano dnia: 07.09.2005.

Leksykon Materiałoznawstwa – XXI Aktualizacja – stan prawny: październik 2005– wersja papierowa + „CD”.

NORMY ZAGRANICZNE:

PN-EN 3-7:2004(U) + „CD-85” Gaśnice przenośne. Część 7: Charakterystyki, wy-magania eksploatacyjne i metody badań.

Zastępuje normy: PN-EN 3-1:1998, PN-EN 3-2:1999, PN-EN 3-4:1999 i PN-EN3-5+AC:1999.

PN-EN 340:2004(U) + „CD-82.1” Odzież ochronna. Wymagania ogólne.Zastępuje normę: PN-EN 340:1996.PN-EN 14540:2005(U) + „CD-85” Węże pożarnicze. Węże nie przesiąkające, płaskoskładane, do hydrantów wewnętrznych.Zastępuje normę: PN-87/M-51151.PN-EN ISO/IEC 17040:2005(U) + „CD-83” Ocena zgodności. Ogólne wymagania

dotyczące oceny równorzędnej jednostekoceniającej zgodność i jednostek akredytu-jących.

PN-EN 60439-4:2005(U) + „CD-86.1” Rozdzielnice i sterownice niskonapięcio-we. Część 4: Wymagania dotyczące ze-stawów przeznaczonych do instalowaniana terenach budów (ACS).

PN-EN 60974-11:2005(U) + „CD-84.1” Sprzęt do spawania łukowego. Część 11:Uchwyty elektrod.

PrISO/CD 25861 Ships and marine technology. Navigation.Daylight signalling lamps.

Jarosław Suska

308

KOMUNIKAT BIURA WYDAWNICTWPrzepisy i wydawnictwa PRS S.A.

stan na 31 grudnia 2005 r.Aktualna informacja dotycząca stanu wydawnictw PRS znajduje się na stronieinternetowejPRZEPISY PRS S.A. PLN

(cena netto)I. ZASADY DZIAŁALNO ŚCI NADZORCZEJ – 1995 7,00

GENERAL SURVEY REGULATIONS – 1995 10,00

II. PRZEPISY KLASYFIKACYJNE1. Przepisy klasyfikacji i budowy statków morskich

Część I, Zasady klasyfikacji – 2004 + Zmiany Nr 1/2004+ Zmiany Nr 2/2005 35,00

Część II, Kadłub – 2002 + Zmiany Nr 1/2004 + Zmiany Nr 2/2004+ Zmiany Nr 3/2005 + Errata 11/2005 120,00

Część III, Wyposażenie kadłubowe – 2004 + Zmiany Nr 1/2005+ Zmiany Nr 2/2005 60,00

Część IV, Stateczność i niezatapialność – 2002 + Zmiany Nr 1/2004 45,00Część V, Ochrona przeciwpożarowa – 2002 + Zmiany Nr 1/2002

+ Zmiany Nr 2/2004 + Zmiany Nr 3/2005 35,00Część VI, Urządzenia maszynowe i urządzenia chłodnicze – 2002

+ Errata + Zmiany Nr 1/2004 + Zmiany Nr 2/2005+ Zmiany Nr 3/2005 35,00

Część VII, Silniki, mechanizmy, kotły i zbiorniki ciśnieniowe – 2002+ Zmiany Nr 1/2004 + Zmiany Nr 2/2005 60,00

Część VIII, Urz ądzenia elektryczne i automatyka – 2002+ Zmiany Nr 1/2004 + Zmiany Nr 2/2004+ Zmiany Nr 3/2005 35,00

Część IX, Materiały i spawanie – 2002 + Errata + Zmiany Nr 1/2004+ Zmiany Nr 2/2005 80,00

2. Rules for the Classification and Construction of Sea-going ShipsPart I, Classification Regulations – 2004 + Amendments No. 1/2004

+ Amendments No. 2/2005 50,00Part II, Hull – 2002 + Amendments No. 1/2004 + Amendments No. 2/2004

+ Amendments No. 3/2004 120,00Part III, Hull Equipment – 2004 + Amendments No. 1/2005

+ Amendments No. 2/2005 70,00Part IV, Stability and Subdivision – 2002 + Amendments No. 1/2004 50,00Part V, Fire Protection –2002 + Amendments No. 1/2002

+ Amendments No. 2/2004 + Amendments No. 3/2005 90,00Part VI, Machinery Installations and Refrigerating Plants – 2002

+ Amendments No. 1/2004 + Amendments No. 2/2005+ Amendments No. 3/2005 90,00

Part VII, Machinery, Boilers and Pressure Vessels – 2002+ Amendments No. 1/2004 + Amendments No. 2/2005 80,00

309

Part VIII, Electrical Equipment and Automation – 2002+ Amendments No. 1/2004 + Amendments No. 2/2004+ Amendments No. 3/2005 100,00

Part IX, Materials and Welding – 2002 + Amendments No. 1/2004+ Amendments No. 2/2005 80,00

3. Przepisy klasyfikacji i budowy małych statków morskichCzęść I, Zasady klasyfikacji – 2005 10,00Tom 2. Część II, III, IV – 1988 + Zmiany 1992 10,00

(Część II, KadłubCzęść III, Wyposażenie kadłubowe + Zmiany Nr 2/1999Część IV, Stateczność i wolna burta + Zmiany Nr 2/1999)

Tom 3. Część V, VI, VII, VIII, IX – 1988 10,00(Część V, Ochrona przeciwpożarowa + Zmiany Nr 1/1999)Część VI, Urządzenia maszynowe i instalacje

rurociągów + Zmiany Nr 1/1999Część VII – nieaktualnaCzęść VIII, Materiały i spawanie1)

Część IX – nieaktualna)Część VII, Urządzenia elektryczne i automatyka – 2003 30,00

4. Rules for the Classification and Construction of Small Sea-going VesselsPart I, Classification Regulations – 1996 +Amendments No. 1/1998

+ Amendments No. 2/1999 10,00Part IV, Stability and Freeboard – 1988 + Amendments 1992

+ Amendments No. 2/1999 (w postaci elektronicznej) 30,005. Przepisy klasyfikacji i budowy statkówśródlądowych

Część I, Zasady klasyfikacji, 2004 + Zmiany Nr 1/2005 20,00Część II, Kadłub – 2005 40,00Tom 2. Część II, III, IV – 1987 10,00

(Część II – nieaktualnaCzęść III, Wyposażenie kadłuboweCzęść IV, Stateczność i wolna burta)

Tom 3. Część V, VI, VII, VIII, IX, X – 1987 10,00(Część V – nieaktualna(Część VI, Urządzenia maszynoweCzęść VII – nieaktualnaCzęść VIII, Silniki, mechanizmy, zbiorniki ciśnieniowe

i wymienniki ciepłaCzęść IX – nieaktualnaCzęść X, – nieaktualna)Część V, Ochrona przeciwpożarowa – 2004 20,00Część VI, Urządzenia maszynowe i instalacje

rurociągów – 2005 50,00Część VII, Urządzenia elektryczne i automatyka – 2004 30,00

1) Część VIII, Materiały i spawanie – 1988, zgodnie z postanowieniami 1.1.7 części I, Zasadyklasyfikacji – 1996, nie ma zastosowania do statków w budowie od 1 listopada 1996 r. i po tejdacie. Zamiast tej części mają zastosowanie wymagania zawarte w Części IX, Materiałyi spawanie, 2002, Przepisów klasyfikacji i budowy statków morskich.

310

Zmiany nr 1/1994 do Przepisów klasyfikacji i budowy statkówśródlądowychZmiany nr 2/1996 do Przepisów klasyfikacji i budowy statkówśródlądowychZmiany nr 3/1998 do Przepisów klasyfikacji i budowy statkówśródlądowychdo części IV, V, XI

6. Rules for the Classification and Construction of Inland Waterways VesselsPart I, Classification Regulations – 1997 (w postaci elektronicznej) 30,00Part II, Hull – 1987 + Amendments No. 1/1994

+ Amendments No. 2/1996 (w postaci elektronicznej) 30,00Part III, Hull Equipment – 1987 + Amendments No. 1/1994

+ Amendments No. 2/1996 (w postaci elektronicznej) 30,00Part IV, Stability and Freeboard – 1987 + Amendments No. 2/1996

+ Amendments No. 3/1998 (w postaci elektronicznej) 30,00Part V, Fire Protection – 1987 + Amendments No. 1/1994, No. 2/1996,

No. 3/1998 (w postaci elektronicznej) 30,00Part VI, Machinery – 1987 + Amendments No. 1/1994, No. 2/1996

(w postaci elektronicznej) 30,00Part VII, Piping Systems – 1987 + Amendments No. 1/1994,

No. 3/1999 (w postaci elektronicznej) 30,00Part VIII, Engines, Mechanisms, Pressure Vessels and Heat

Exchangers – 1987 + Amendments No. 1/1994,No. 2/1996 (w postaci elektronicznej) 30,00

Part IX, Electrical Equipment – 1987 + Amendments No. 1/1994,No. 2/1996 (w postaci elektronicznej) 30,00

Part X, Automation and Remote Control – 1987 + AmendmentsNo. 1/1994, No. 2/1996 (w postaci elektronicznej) 30,00

7. Przepisy klasyfikacji i budowy jachtów morskichCzęść I, Zasady klasyfikacji – 1996 + Errata 10,00Część II, Kadłub – 1996 + Zmiany Nr 1/1998 15,00Część III, Wyposażenie i stateczność – 1996 + Errata + Zm. Nr 1/1998 10,00Część IV, Urządzenia maszynowe – 1996 10,00Część V, Urządzenia elektryczne – 1997 5,00Część VI, Materiały – 1996 + Errata 10,00Część VII, Osprzęt żaglowy – 1999 10,00

8. Rules for the Classification and Construction of Sea-going YachtsPart I, Classification Regulations – 1996 (w postaci elektronicznej) 40,00Part II, Hull – 1996 + Amendments No. 1/1998(w postaci elektronicznej) 60,00

9. Przepisy klasyfikacji i budowy łodzi motorowychCzęść I, Zasady klasyfikacji – 1998 + Zmiany Nr 1/2003 5,00Część II, Kadłub – 1996 + Zmiany Nr 1/1998 10,00Część III, Wyposażenie i stateczność – 2004 15,00Część IV, Urządzenia maszynowe – 2004 10,00Część V, Urządzenia elektryczne – 1997 5,00Część VI, Materiały – 2004 10,00

311

10. Przepisy klasyfikacji i budowy doków pływających – 1987+ Zmiany Nr 1/1999 do Części I – Zasady klasyfikacji 2,00

11. Przepisy klasyfikacji i budowy obiektów zanurzalnychCzęść I, Zasady klasyfikacji – 2004 10,00

12. Tymczasowe przepisy dla morskich ruchomych jednostekwiertniczych – 1977 + Zmiany Nr 1/1980 n.w.

13. Przepisy klasyfikacji i budowy ruchomych jednostekgórnictwa morskiegoCzęść I, Zasady klasyfikacji – 1998 5,00

III. INNE PRZEPISY1. Przepisy nadzoru konwencyjnego statków morskich

Część I, Zasady nadzoru – 2003 20,00Część II, Środki i urządzenia ratunkowe – 2000 10,00Część III, Środki sygnałowe – 2000 10,00Część IV, Urządzenia radiowe – 2000 + Zmiany Nr 1/2005 10,00Część V, Urządzenia nawigacyjne – 2003 20,00Część VI, Urządzenia dźwignicowe – 2004 30,00Część VII, Urządzenia połowowe – 2002 10,00

2. Przepisy budowy kontenerów – 2003 20,003. Przepisy nadzoru kontenerów w eksploatacji – Rules

for the Inspection of Freight Containers in Service – 1997 10,004. Przepisy o pomierzaniu pojemności statków morskich

– Rules for the Tonnage Measurement of Sea-going Ships– 1996 + 2 x Errata 10,00

5. Przepisy budowy i prób przenośnego sprzętu pożarniczego – 1986 n.w.

IV. PUBLIKACJE P (PRZEPISOWE)Publikacje P (Przepisowe) wydawane przez Polski Rejestr Statków S.A. są uzu-pełnieniem lub rozszerzeniem Przepisów i stanowią wymagania obowiązującetam, gdzie mają zastosowanie.

2/P Alternatywne systemy nadzoru urządzeń maszynowych – AlternativeSurvey Arrangements for Machinery – 2001 + Zmiany Nr 1/2002 8,00

3/P Zasady egzaminowania spawaczy – Principles of Examinationof Welders – 1997 + Zmiany Nr 1/1999 15,00

4/P Nadzór nad masową produkcją silników spalinowych– Inspection of Mass Produced I.C. Engines – 2004 10,00

5/P Nadzór nad masową produkcją silników turbodmuchaw– Inspection of Mass Produced Exhaust Driven Turboblowers – 1979 *

6/P Stateczność – 1979 n.w.6/P Stability – 1979 n.w.7/P Naprawyśrub napędowych ze stopów miedzi – Repair of Cast

Copper Alloy Propellers – 2002 + Zmiany Nr 1/2004 10,008/P Obliczanie wałów korbowych silników wysokoprężnych – 2000 10,008/P Calculation of Crankshafts for Diesel Engines – 2000 10,00

312

9/P Wymagania dla systemów komputerowych – 2002 6,009/P Requirements for Computer Based Systems – 2002 6,0010/P Zasady prowadzenia kontroli ultradźwiękowej oraz kryteria oceny

połączeń spawanych podlegających nadzorowi PRS – Principles of Ul-trasonic Testing and the Acceptance Criteria for Welded Joints Sur-veyed by PRS – 1995 8,00

11/P Próbyśrodowiskowe wyposażenia statków – 2002 + Zmiany 1/2005 10,0011/P Environmental Tests on Marine Equipment – 2002

+ Amendments No 1/2005 10,0014/P Zasady uznawania programów komputerowych – 1998 5,0014/P Principles of Approval of Computer Programs – 1998 8,0015/P Tablice obciążalności prądowej kabli, przewodów i szyn dla wy-

posażenia okrętowego – Current Rating Tables for Cables, Wires andBus-bars in Marine Installations – 1993 10,00

16/P Środki kontroli obciążenia statku– Loading Guidance Information – 2004 10,00

17/P Analiza strefowej wytrzymałości konstrukcji kadłubastatku ro-ro – 1995 5,00

17/P Zone Strength Analysis of Hull Structureof Roll on/Roll off Ship – 1995 5,00

18/P Analiza strefowej wytrzymałości kadłuba masowca – 1995 6,0018/P Zone Strength Analysis of Bulk Carrier Hull Structure – 1995 7,0019/P Analiza strefowej wytrzymałości kadłuba zbiornikowca – 1995 5,0019/P Zone Strength Analysis of Hull Structure in Tankers – 1995 5,0020/P Wzmocnienia burt statków rybackich cumujących w morzu – 1995 5,0020/P Ship Side Strengthening of Fishing Vessels Mooring at Sea

Alongside Other Vessels – 1995 5,0021/P Próby konstrukcji kadłubów okrętowych – Testing of the Hull

Structures – 1998 + Zmiany Nr 1/2004 5,0022/P Badanie wpływu na spawalność nie usuwanych farb gruntowych

– Testing of Overweldable Shop Primers – 1994 5,0023/P Prefabrykacja rurociągów – Pipelines Prefabrication – 2004 10,0024/P Analiza wytrzymałości kadłuba kontenerowca – 1997 5,0027/P Zasady przeprowadzania prób manewrowości statkówśródlądowych i zesta-

wów pchanych – 2005 10,0028/P Próby silników spalinowych – Tests of I. C. Engines – 2002

+ Zmiany Nr 1/2004 10,0029/P Wytyczne obliczania i oceny stateczności statkówżaglowych

o długości powyżej 20 m – 1990 n.w.32/P Wymagania dotyczące rozmieszczenia i mocowania ładunków

na statkach morskich – 2003 20,0033/P Zamknięcia rurociągów odpowietrzających – Air Pipe Closing

Devices – 2004 10,0034/P Kontrola połączeń spawanych pod wodą – Inspection

of Underwater Welded Joints – 1995 5,00

313

35/P Statki z jednoosobową wachtąmorską na mostku – One ManBridge Operated (OMBO) Ships – 1995 5,00

36/P Przeglądy kadłuba zbiornikowców olejowych – 2004 20,0036/P Hull Surveys of Oil Tankers – 2004 20,0039/P Przeglądy kadłuba masowców – 2004 + Zmiany Nr 1/2005 20,0039/P Hull Surveys of Bulk Carriers – 2004 + Amendments No. 1/2005 20,0040/P Materiały i wyroby niemetalowe – 2002 10,0041/P Znaki dotycząceśrodków ratunkowych i dróg ewakuacji dla statków

pasażerskich. Wytyczne do instrukcji bezpieczeństwa dla pasażerów –Symbols Related to Life-saving Appliances and Arrangements andEscape Routes. Guidelines for Passenger Safety Instructions – 1998 5,00

42/P Próby maszyn elektrycznych – Testing of Electric Machines – 1998+ Errata 5,00

44/P Urządzenia do przyjęcia pilota na statek – 2002 10,0044/P Pilot Transfer Arrangements, 200245/P Analiza wytrzymałości zmęczeniowej stalowego

kadłuba statku – 1998 + Zmiany Nr 1/2005 10,0045/P Fatigue Strength Analysis of Stell Hull Structure – 1998

+ Amendments Nr 1/2005 20,0046/P Przeglądy kadłuba chemikaliowców – 2004 20,0046/P Hull Surveys of Chemical Tankers – 2004 20,0047/P Wymagania dotyczące wejścia do przestrzeni zamkniętych

– Requirements for Safe Entry to Confined Spaces – 1997 5,0048/P Requirements Concerning Gas Tankers – 1998

+ Amendments No. 1/2004 + Amendments No. 2/2005 9,0049/P Requirements Concerning Mobile Offshore Drilling Units – 1998

+ Amendments No. 1/2004 + Amendments No. 2/2005 7,0050/P Wymagania techniczne w zakresie ochronyśrodowiska morskiego

dla statków uprawiającychżeglugęmorską – 2002 10,0050/P Technical Requirements in the Scope of Marine Environment

protection for Sea-Going Ships – 2002 10,0051/P Zasady uznawania firm serwisowych – Procedural Requirements

for Service Suppliers – 2005 10,0052/P Przegląd części podwodnej ruchomych jednostek górnictwa

morskiego bez ich dokowania – 2001 7,0053/P Okrętowe rurociągi z tworzyw sztucznych – 2002 10,0053/P Plastic Pipelines on Ships – 2002 10,0054/P Alternatywne systemy nadzoru kadłuba – 2002 + Zmiany Nr 1/2005 15,0054/P Alternative Hull Survey Arrangements – 2002 + Amendments No. 1/2005 15,0055/P Nadzór nad powłokami ochronnymi kadłuba i zbiorników (TT) – 2005 *56/P Uznawanie laboratoriów (TT) – 2005 *57/P Uznawanie typu złączy mechanicznych – 2004 10,0057/P Type Approval of Mechanical Joints – 2004 10,00

314

58/P Przeglądy kadłuba zbiornikowców olejowycho podwójnym kadłubie – 2004 20,00

58/P Hull Surveys of Double Hull Oil Tankers – 2004 20,0062/P Przeglądy kadłuba drobnicowców – 2004 10,0062/P Hull Surveys of General Dry Cargo Ships – 2004 10,0063/P Kryteria wymiany wręgów i węzłówek w ładowniach masowców – 2004

+ Zmiany Nr 1/2005 10,0063/P Renewal criteria for side shell frames and brackets

in single side skin bulk carriers – 2004 + Amendments No. 1/2005 10,0064/P Przeglądy kadłuba masowców o podwójnych burtach – 2004 20,0064/P Hull Surveys of Double Skin Bulk Carriers – 2004 20,0066/P Zastosowanie na statkach programów komputerowych do obliczeń

stateczności – 2005 10,0066/P Onboard Computers for Stability Calculations – 2005 10,0075/P Próbyśrodowisko wyposażenia okrętów wojennych – 2006 10,00

Publikacje: 1/P, 12/P, 13/P, 25/P, 26/P, 27/P, 30/P, 31/P, 37/P, 38/P, 43/P nieistnieją lub zostały wycofane.

V. PUBLIKACJE I (INFORMACYJNE)Publikacje I (Informacyjne) wydawane przez Polski Rejestr Statków S.A. mają cha-rakter instrukcji lub wyjaśnień przydatnych przy stosowaniu Przepisów PRS S.A.2/I Zapobieganie drganiom na statkach – 2004 20,002/I Prevention of Vibration in Ships – 2004 20,003/I Wymagania dla podkładek fundamentowych z tworzyw sztucznych – 1981 n.w.4/I Obsługa i przeglądy pokryw lukowych na statkach przewożących ła-

dunki suche – wytyczne dla armatorów – Care and Survey of HatchCovers of Dry Cargo Ships – Guidance to Owners – 1999 10,00

5/I Wytyczne do przeprowadzenia okresowych przeglądów klasyfikacyjnychelektrycznych urządzeń przeciwwybuchowych na statkachw eksploatacji – 2005 10,00

7/I Międzynarodowy kodeks zarządzania bezpieczeństwem.Zasady certyfikacji – 1998 + Errata. Publikacja dostępna w internecie

7/I International Safety Management Code. Principlesof Certification – 1998. Publikacja dostępna w internecie

8/I Ochrona statków od wyładowań atmosferycznych – 1984 n.w.10/I Wytyczne oceny stanu lin stalowych dla urządzeń

dźwignicowych – 1984 n.w.14/I Zasady uznawania stacji badań oraz zakładów remontu

i konserwacji – Principles of Recognition of Testing Stationsand Maintenance Shops – 2002 8,00

15/I Podział europejskich drógśródlądowych na rejonyżeglugi – 1997+ Errata 5,00

16/I Standardy budowy i napraw statków – 2001 10,0017/I Nadzory przemysłowe na podstawie uznanego systemu planowego

utrzymania urządzeń – 2001 10,00

315

18/I Wytyczne prowadzenia badań nieniszczących podwodnej częściruchomych jednostek górnictwa morskiego – 2001 10,00

19/I Metodyka formalnej oceny bezpieczeństważeglugi (F.S.A.) – 2002 15,0020/I Interpretations of the International Convention on Load Line, 1966 – 2002 20,0021/I Wpływ zbiorników stabilizacyjnych ze swobodnymi

powierzchniami cieczy na amplitudę kołysania statku – 2003 10,0022/I Metoda obliczania i oceny stateczności statku

na fali nadążającej – 2003 10,0023/I Program oceny stanu technicznego (CAS) zbiornikowców olejowych

w pojedynczym kadłubie – 2005 25,0023/I Condition Assessment Scheme (CAS) for Single Hull Oil Tankers – 2005 25,00

Publikacje: Nr 1/I, 6/I, 11/I, 12/I, 13/I nie istnieją lub zostały wycofane.

WYDAWNICTWA PRS S.A.I. REJESTRY1. Rejestr statków morskich – 2005 + Uzupełnienie Nr 1 + Uzupełnienie Nr 2

+ Uzupełnienie Nr 3 100,002. Rejestr statkówśródlądowych – 2005 50,003. Rejestr jachtów morskich – 2004/2005 30,004. Rejestr łodzi motorowych – 2002/2003 50,00II. TŁUMACZENIA PUBLIKACJI IMO

KONWENCJE1. Międzynarodowa konwencja o bezpieczeństwieżycia na morzu,

1974 –SOLAS (tekst ujednolicony 2002 – zawiera wszystkie poprawkiobowiązujące od 1 lipca 2002 oraz poprawki uchwalone przed tą datą),+ Errata 150,00

2. Poprawki 2002 i 2003 do Międzynarodowej konwencji o bezpie-czeństwieżycia na morzu, 1974 – SOLAS, wydanie PRS, 2004 30,00

3. Interpretacje i wytyczne stosowania wymagań ochrony przeciwpożaro-wej w rozdz. II – 2 Konwencji SOLAS, wydanie PRS, 2000 40,00

4. Międzynarodowe przepisy o zapobieganiu zderzeniom na morzu– COLREG (jednolity tekst załącznika do Konwencji COLREG –1972 wraz z poprawkami z 1981, 1987, 1989 i 1993 i 2001 r.),wydanie PRS, 2005 20,00

5. Międzynarodowa konwencja o zapobieganiu zanieczyszczaniu mo-rza przez statki – MARPOL – 1973/78 (stan na 31 grudnia 1996 r.)+ Errata + Zmiany, wydanie PRS, 19971) 40,00

6. Międzynarodowa konwencja o zapobieganiu zanieczyszczaniu morzaprzez statki MARPOL 73/78 – Poprawki i uzupełnienia do wydaniapolskiego 1997 r. (stan na dzień 31.12.2002 r.), wydanie PRS, 2003 30,00

7. Załącznik VI do Konwencji MARPOL 73/78. Przepisy o zapobiega-niu zanieczyszczaniu powietrza przez statki oraz Kodeks technicznyNOx, wydanie PRS, 2000 40,00

8. Międzynarodowa konwencja o pomierzaniu pojemności statków– (TONNAGE) z 1969 r., wydanie PRS, 19821) 1,00

1) Tłumaczenie nie odpowiada aktualnemu tekstowidokumentu IMO. Aktualny tekst oryginału –patrz wydawany corocznie przez PRS „Informator o działalności IMO”.

316

9. Międzynarodowa konwencja o liniach ładunkowych, 1966 (Konwen-cja LL 1966). Ujednolicony tekst polski, 2000 r. wydanie PRS, 2000 50,00

10. Interpretacje i wyjaśnienia do Międzynarodowej konwencji o liniachładunkowych z 1966 r., wydanie PRS, 19811) 1,00

KODEKSY1. Międzynarodowy kodeks zarządzania bezpieczeństwem (Kodeks

ISM) z poprawkami oraz Znowelizowane wytyczne do wdrażania –International Safety Management (ISM) Code with Amendmentsand Revised Guidelines on Implementation, wydanie PRS, 2005 20,00

2. Międzynarodowy kodeks stosowania procedur prób ogniowych– International Code for Application of Fire Test Procedures(MSC.61(67) (Kodeks FTP), wydanie PRS, 1999 30,00

3. Kodeks bezpiecznego załadunku i rozładunku masowców – Code ofPractice for the Safe Loading and Unloading of Bulk Carriers(Res.A.862(20)). Wytyczne przeprowadzania inspekcji masowcówprzez załogi statków i personel terminalu – Guidance to Ship'sCrews and Terminal Personnel for Bulk Carrier Inspections(Res.A.866(20)), wydanie PRS, 1999 30,00

4. Międzynarodowy kodeksśrodków ratunkowych– International Life-Saving Appliance Code (Kodeks LSA),Res. MSC.48(66), wydanie PRS, 1999 30,00

5. Zalecenia dotyczące wejścia do zamkniętych przestrzeni na statkach– Recommendations for Entering Enclosed Spaces Aboard ShipsRes. A.864(20)), wydanie PRS, 1999 20,00

6. Porozumienie w sprawie specjalnych wymagań statecznościowychdla statków pasażerskich ro-ro odbywających regularne rozkładowemiędzynarodowe podróże pomiędzy, do lub z wyznaczonych portówEuropy Północno-Zachodniej i Morza Bałtyckiego (Porozumieniesztokholmskie – 1996) + Errata, wydanie PRS, 1999 20,00

7. Międzynarodowy kodeks bezpieczeństwa jednostek szybkich (Ko-deks HSC), wydanie PRS, 2002 100,00

8. Kodeks bezpiecznego postępowania przy rozmieszczaniu i moco-waniu ładunków (Kodeks CSS), wydanie PRS, 1999 35,00

9. Międzynarodowy kodeks budowy i wyposażenia statków przewożą-cych niebezpieczne chemikalia luzem (Kodeks IBC) oraz Indeksniebezpiecznych chemikaliów przewożonych luzem, wydanie PRS,1999 + Suplement (Rez. MSC. 16/58) 80,00

10. Kodeks bezpiecznego postępowania na statkach przewożących po-kładowe ładunki drewna – 1991, wydanie PRS, 2000 + Errata 40,00

11. Międzynarodowy kodeks budowy i wyposażenia statków przewożą-cych skroplone gazy luzem (Kodeks IGC), wydanie PRS, 2001 80,00

12. Międzynarodowy kodeks systemów bezpieczeństwa pożarowego(Kodeks FSS), wydanie PRS, 2002 30,00

13. Międzynarodowy kodeks bezpiecznego przewozu ziarna luzem(International Grain Code), wydanie PRS, 2002 50,00

14. Kodeks stateczności w stanie nieuszkodzonym dla wszystkich ty-pów statków objętych dokumentami IMO. Tekst ujednolicony w ję-zyku polskim i angielskim rezolucji A.749(18) poprawionej rezolu-cją MSC.75(69), wydanie PRS, 2003 40,00

317

15. Międzynarodowy kodeks ochrony statku i obiektu portowego(Kodeks ISPS), wydanie PRS, 2005 50,00

16. Próbyśrodków ratunkowych. Zalecenia – Revised Recommenda-tion on Testing of Life – Saving Appliances (Resolution MSC. 81(70), wydanie PRS, 2003 40,00

17. Wytyczne do opracowania okrętowych planów zapobieganiazanieczyszczaniu morza, 2001, wydanie PRS, 2004 30,00

III. WYDAWNICTWA INNE1. DIRECTORY 1/20052. Zbiór Rezolucji IMO (przedruk pełnych tekstów IMO)

7.Sesji 10,009.Sesji 10,0010.Sesji 10,0011.Sesji 10,0021.Sesji 96,62**

3. Informator o działalności IMO – 2004(wyd. Ośrodka ds. IMO przy PRS) 10,00

4. CLASSIFICATION,Publication No. 1 Fundamental Solutions of Linear Hydrody-

namic Boundary – Value Problems, May 1990,Publication No. 2 Ship Motions and Loads – Formulation of

Rules, September 1993,Publication No. 3 Design of Transversely Loaded Plating Based

on Allowable Permanent Set– Formulation of Rules, May 1996,

Publication No. 4 Impact Loads on Ship's Bow – Formulation ofSafety Standard, April 2000.

5. Przewodnik opracowywania i wdrażania systemu HACCPoraz jego oceny dla przemysłu spożywczego i jegokooperantów, wydanie PRS, III 2005 50,00

6. Dziennik pokładowy 75,00

Objaśnienia:* – Wydawnictwa w przygotowaniu do druku.** – Cena brutton.w. – Nakład wyczerpany. Na zamówienie sporządzamy kopie po kosztach

własnych + 22% podatek VAT.Wydawnictwa, przy których podano cenę, są do nabycia w Biurze Wydaw-

nictw PRS S.A. al. gen. Józefa Hallera 126, 80-416 Gdańsk, tel. 346-17-00w. 566, 512; e-mail: hw@prs.pl.

Wykaz aktualnych Przepisów PRS S.A. jest również zamieszczony na stroniehttp:/www.prs. pl/przepisy.

Przy płatności przelewem wymagane jest zamówienie podpisane przezGłównego Księgowego.

Biuro Wydawnictw

318

TECHNICZNE NOWO ŚCI BIBLIOTEKI PRS S.A.

od 1 listopada do 01 grudnia 2005 r.

Lp. Autor Tytuł Nr inw.

Przepisy i konwencje

1. PRS Publ. No. 32/P : Requirements concerningstowage and lashing of cargoes on sea-goingships : 2003. -

22.321-22.323

2. - „ - Publ. No. 44/P : Pilot transfer arrangements :2002. -

22.324-22.326

3. - „ - Publ. No. 57/P : Type approval of mechanicaljoints : 2004. -

22.327-22.329

4. LR Guidance notes and requirements for the classifi-cation of air cushion vehicles (ACV) : 1970. -

22.314

Publikacje dotyczące okrętownictwa

5. Chakrabarti S. K. Handbook of offshore engineering. - 2 vol.- 22.312-22.313

6. Gerwick B. C. Jr. Construction of marine and offshore structures. - 22.3157. McGeorge H. D. Marine auxiliary machinery. - 22.3168. Bai Y. Marine structural design. - 22.3179. Biran A. B. Ship hydrostatics and stability. - 22.318

10. Kulczyk J. i in. Śródlądowy transport wodny. - 22.320

Książki techniczne

11. Goliński W. W.i in.

Dokumentacja i specyfikacja w zamówieniachpublicznych. - Wyd. 2. uzup.

22.319

12. Warunki techniczne wykonania i odbioru sieciinstalacji wod.-kan. : Poradnik (...). - +CD. -

3.675/a

Maria Gencza

319

ODSZEDŁ OD NAS

BOHDAN WOJAKIEWICZ

12 listopada 2005 po długiej chorobie zmarł eme-rytowany pracownik PRS Bohdan Wojakiewicz. Urodziłsię w 1932 roku w Wilnie. W czasie II wojnyświatowej,osierocony, przeszedł gehennę zesłania w głąb terenówbyłego Związku Radzieckiego, po długiej tułaczce – przezBliski Wschód – powrócił do Polski.

Studiował na Politechnice Gdańskiej, w 1959 rokuukończył Wydział Budowy Maszyn Okrętowych.

W latach 1957 – 1989 pracował w Stoczni Gdańskieji w Centrum Techniki Okrętowej jako: projektant, specjalista i kierownik zespołuds. instalacji okrętowych oraz konstrukcji i systemów ochrony przeciwpożaro-wej, gdzie zdobył bogate doświadczenie zawodowe. Był inicjatorem i realizato-rem prac badawczych z dziedziny gazowych instalacji gaśniczych stosowanych nastatkach oraz autorem licznych opracowań i norm technicznych w tym zakresie.

W 1989 roku podjął pracę w Centrali PRS, w Inspektoracie Maszynowym,gdzie zajmował się zagadnieniami ochronyśrodowiska i ochrony przeciwpoża-rowej. Wykorzystując wiedzę i bogate doświadczenie zawodowe aktywnie pra-cował nad wprowadzaniem nowych rozwiązań technicznych i wyników badańdo wymogów klasyfikacji, wnosząc tym samym swój wkład i przyczyniając siędo wzrostu poziomu bezpieczeństwa na morzu. Brał czynny udział w pracachPodkomitetu IMO ds. Ochrony Przeciwpożarowej.

Był ławnikiem Izby Morskiej Sądu Rejonowego w Gdyni oraz rzeczoznawcąSIMP. Za wzorową pracę otrzymywał odznaczenia resortowe i państwowe, w 1983został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.

Po przejściu na emeryturę, pomimo postępującej choroby do końca pozostałaktywny, pracował m.in. jako konsultant nowych projektów dla okrętownictwa.

W Jego zachowaniu ujmowałażyczliwość i optymizm, który udzielał sięwszystkim, którzy się z nim spotykali. Zawsze był pogodny i uśmiechnięty, i takipozostanie w naszej pamięci.

W dniu 16 listopada towarzyszyliśmy Mu w Jego ostatniej drodze na Cmen-tarzu Łostowickim, gdzie został pochowany.

CZEŚĆ JEGO PAMIĘCIWspółpracownicy z TM

320

SPIS TREŚCI str.

AKTUALNO ŚCISpotkanie przedstawicieli PRS z greckimi armatorami ................................. 266

KLASYFIKACJAProdukcja okrętowego wyposażenia elektrycznego pod nadzorem –E. Szmit.... 267

IMOBałtyk ma swoją strefę PSSA –A. Michalski ................................................ 275

TECHNIKAIMOR – zwiastun odwilży? –R. Sobolewski .................................................277Nowe oczekiwania – rozwój technologii.Podsumowanie roku 2005 –E. Szmit....................................................................282

LUDZIE PRSMgr inż. Rajmund Raif – Wspomnienie– E. Dombrzalski ...........................289

CERTYFIKACJARejestr dostawców certyfikowanychprzez Polski Rejestr Statków S.A. –PC ........................................................ 291

NORMALIZACJANowe normy –J. Suska................................................................................. 294

KOMUNIKATYPrzepisy i wydawnictwa PRS S.A. ................................................................ 308Techniczne nowości Biblioteki PRS S.A. –M. Gencza................................ 318

ODSZEDŁ OD NASBohdan Wojakiewicz ..................................................................................... 319

Rada Programowa:Marian Dudek (przewodniczący), Sławomir Affek, Joanna Burakiewicz, WojciechCzarny, Jakub Dering, Adam Dunikowski, Michał Gałecki, Andrzej Michalski (se-kretarz), Dorota Rogowska-Rybarczyk, Anna Stajewska, Edward Szmit.Honorowo: Edmund Dombrzalski, Jan F. Kubiak

!(+58) 346 17 00 w. 538

Rada Programowa zastrzega sobie prawo redagowania i skracania tekstów.

Wydawca: Polski Rejestr Statków S.A.al. gen. Józefa Hallera 126, 80-416 Gdańsktel. 346 17 00; fax 346 03 84e-mail: mailbox@prs.pl

PRS/HW, 12/2005

80-416 Gdańsk-Wrzeszcz, al. gen. Józefa Hallera 126Tel. (48) (58) 346 17 00

Adres pocztowy: Skrytka pocztowa 44580-958 Gdańsk 50

Telegram: REJESTR GDA ŃSKTelefax: (48) (58) 346 03 92

346 03 94e-mail: mailbox@prs.pl

Centrala telefoniczna: 346 17 00

Nr tel. Nr tel.miejskiego wewn ętrznego

Prezes Zarz ądu 341 17 64 502

Dyrektor Handlowy 346 03 90 143

Dyrektor Okr ętowy 346 03 82 104

Dyrektor Współpracy Zewn ętrznej

– Członek Zarz ądu 346 03 82 102

Dyrektor Pionu Nadzorów Przemysłowych

– Członek Zarz ądu 346 03 88 136

Biuro Certyfikacji 509

Biuro Marketingu 319

Główny Ksi ęgowy 346 03 86 310

Ośrodek ds. IMO 514

Biuro Wydawnictw 553

Przedruk dozwolony pod warunkiem podania źródła.

Wydawca: Polski Rejestr Statków S.A.