İnstagram:kimyaci glcn hoca 13 · İnstagram:kimyaci_glcn_hoca kimyaci_glcn_hoca 25 0c de 1.10-5m...
TRANSCRIPT
İnstagram:kimyaci_glcn_hoca
kimyaci_glcn_hoca
13
ÇÖZÜNÜRLÜK DENGESİ
10.HAMLE
H A M L E D E
İnstagram:kimyaci_glcn_hoca
kimyaci_glcn_hoca
1-XY(k) tipindeki tuzlar için;
Sudaki çözünürlüğü X M olan aşağıdaki tuzlardan hangisinin Kçç si 4s
3 değerine eşit değildir?
a)CaF2 b) PbCl2
c) Ag2CO3
d) Fe(OH)2
e) CaCO3
XnYm formülü ile gösterilen katının sudaki çözünürlük çarpımının Kçç birimi mol4/L4 olduğuna göre XnYm formülündeki n/m oranı kaçtır? a)1/4 b) 1/3 c) ½ d) 2/3 e) 1
CaSO4 beyaz renkli ince alçı taşı tozudur.Alçıdan yapılmış
bir heykel 100 L lik 25 0C de bir havuza konuluyor.Buna
göre bu heykelin en fazla kaç gramı aşınır?
(CaSO4:136 Kçç:2,5.10-5)
a)136 b)68 c)34 d)17 e) 8,5
ÇÖZÜNME ÇÖKELME TEPKİMELERİ
Kçç
Az çözünen tuzların doymuş çözeltisinde kurulan dengedir. XmYn(k) tuzunun suda çözünme denklemi Xm Yn (k) ⇌m X
+n(suda)+ nY
-
m(suda)
Vileri = Çözünme Hızı Vgeri = Çökme Hızı Denge Anında; Vileri = Vgeri
X mYn(k) tuzunun çözünme denklemine
göre K sabiti yazılacak olu rsa tuzun
iyon derişimleri çarpımı çözünürlük
çarpımı anlamına gelen Kçç denir.
Xm Yn (k) ⇌m X+n
(suda)+ nY-m
(suda)
Kçç bağıntısını yazalım:
.....................................................
Kçç sadece sıcaklık (T) ile değişir.
XY(k) ⇌ X+(suda) + Y –(suda)
S Molar S Molar
Kçç= [X+][Y-]= S.S = S2
XY2(k) veya X2Y tipindeki tuzlar için;
XY2(k) ⇌X+2(suda) + 2 Y-(suda)
S 2S
Kçç= S. (2S)2 = 4S3
ÇÖZÜNÜRLÜK ÇARPIMI (KÇÇ)
HESAPLAMALARI
XY3(k) veya X3Y(k) tipindeki
tuzlar için;
XY3(k) ⇌ X+3(suda) + 3Y-(suda)
S 3S
Kçç= S.(3S)3= 27.s4
SORU SORU
SORU ÇÖZÜM:
İnstagram:kimyaci_glcn_hoca
kimyaci_glcn_hoca
t0C de 100 litre çözelti en çok 37,4 mg çözünmüş
XBr katısı içermektedir. XBr nin çözünürlük
çarpımı 4.10-12 olduğuna göre X in atom kütlesi
kaçtır?(Br:80)
a)64 b)97 c)107 d)187
e)208
t0C ta CaBr2 çözünürlük çarpımı Kçç=4.10-9
tur..t 0C ta 5 litre saf suya 2 gr CaBr2 atılıp
karıştırılıyor.Kaç gr CaBr2 çözünmeden kalır?
(CaBr2=200 g/mol) Katı hacmi ihmal edilecek)
a)0,2 M b) 0,4 c) 0,6 d) 0,8 e) 1
Bileşik Kçç
I XY 4.10-8
II XY2 32.10-12
III X2Y 4.10-6
Yukarıdaki çözünürlük çarpımı Kçç değerleri verilen
bileşiklerin doygun çözeltilerinin çözünürlük değerleri
arasındaki ilişki aşağıdaki seçeneklerden hangisinde
doğru verilmiştir?
a)I=II=III b) I>II>III c) II>III>I d)III>I=II
e)III>I>II
2A grubunda bulunan X elementinin PO4-3
iyonu ile oluşturacağı iyonik
bileşiğe ait çözünürlük çarpımı Kçç bağıntısı aşağıdaki seçeneklerden
hangisinde doğru verilmiştir?
a)[X+2
].[PO4-3
] b)[X+2
]3.[PO4
-3] c) [X
+2]
2.[PO4
-3]
2
d) [X+2
]3.[PO4
-3]
2 e) [X
+2]
3.[PO4
-3]
3
SORU
SORU
SORU
ÇÖZÜM
çözüm
SORU SORU
İnstagram:kimyaci_glcn_hoca
kimyaci_glcn_hoca
25 0C de 1.10-5M 500 mL AgCl tuzu çözeltisinin dipte
katısı olmadan doygun hale gelebilmesi için hacim
değişmeden 5.10-6 mol AgCl(k) ilave edilmesi
gerekiyor.Buna göre bu koşullarda AgCk nin çözünürlük
(Kçç) aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
a)1.10-6 b)5.10-10 c) 5.10-12 d) 5.10-8 e) 4.10-10
Belirli bir sıcaklıkta katısı ile dengede olan AgCl
çözeltisinde toplam 4.10-6 mol iyon bulunmaktadır.AgCl
bu sıcaklıktaki çözünürlük çarpımı 10-10 olduğuna göre
çözeltinin hacmi kaç mL dir?
a)0,2 b) 20 c)200 d)40 e) 400
a mol Ag2S alınarak 100 mL çözelti hazırlanıyor.b mol
Ag2S nin çözünmediği gözleniyor.Buna göre Ag2S nin
çözünürlük çarpımı ifadesi aşağıdakilerden hangisidir?
a)(a-b)2 b) 2./(a-b/0,1)2 c) 4.(a-b/0,1)3 d) 4,(a-b/0,1)
e) (2a-2b/0,1)2
Suda az çözünen XCl,YCl2 ve ZCl3 tuzlarının oda koşıllarında hazırlanan eşit hacimli doygun çözeltilerindeki Cl- iyonları derişimi aynıdır.Buna göre; I-Çözünürlüğü en fazla olan XCl tuzudur. II- YCl2 tuzunun çözünürlük çarpımı ZCl3 tuzunkinden küçüktür. III-Katyon derişimleri arasında [X+] < [Y+2] <[Z+3] ilişkisi bulunmaktadır. Yargılarından hangileri doğru bulunmaktadır? a)Yalnız I b) Yalnız II c) I ve III d) II ve III e) I,II,III
25 0C de BaSO4 ve Ag2SO4 katılarının Kçç değerleri
sırasıyla 2.10-9 ve 1.10-8 dir.Buna göre ;
Ag2SO4(k) + Ba+2(suda) ⇌ 2Ag+(suda) + BaSO4(k)
Tepkimesine ait 25 0C de derişime bağlı denge sabiti Kc
kaçtır?
a)10 b) 5 c)1 d)0,5 e) 0,05
Çözünürlük Çarpımı Kçç=1.10-6 doygun XOH çözeltisi I_ pH değeri 3 tür. II- X+ derişimi 1.10-3 tür. III- OH- iyonu mol sayısı 1.10-3 moldür. Yargılardan hangileri kesinlikle doğrudur? a)Yalnız I b) Yalnız II c) Yalnız III d) I ve II e) I,II,III
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
SORU
SORU
SORU
SORU
SORU
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
SORU
İnstagram:kimyaci_glcn_hoca
kimyaci_glcn_hoca
Ortamı asidik H+ya da bazik (OH–) yapan
çözünmelerde dışarıdan eklenen H+ ya da OH– iyonları
dengeyi Le Chatelier ilkesine göre etkileyerek yön
değiştirmeye neden olur.
Girenler yönüne kayarsa çözünürlük azalır.
Ürünler yönüne kayarsa çözünürlük artar. Örneğin;
Fe(OH)2(k) ⇌ Fe2+ (suda) + 2OH–(suda)
tepkimesinde,
1-Ortama KOH katısı eklendiğinde; pH artar ve artan
OH–derişiminin azalması için denge girenler yönüne
kayar ve çökme olur.
2-Ortama HCl çözeltisi eklendiğinde H+ iyonuyla
çözünürlük dengesinden gelen OH– iyonları arasında
OH– + H+ ⇌H2O tepkimesi oluşur ve PH azalır.
Azalan OH– iyonlarını artırmak için denge çözünme
yönüne (sağa) kayar ve çözünürlük artar.
ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER
SICAKLIK
XY2(k) ⇌ X2+
(suda) +2Y–(suda)
∆H > 0
Endotermik tepkimelerde sıcaklık
arttırıldığında denge ürünler
yönüne kayar.
Böylece hem çözünürlük hem de
Kçç değeri artar.
X2Y3(k) ⇌2X3+
suda) + 3Y2–(suda)
∆H < 0
Ekzotermik tepkimelerde sıcaklık arttırıldığında denge girenler yönüne kayar. Böylece hem çözünürlük hem de Kçç değeri azalır.
ENDOTERMİK
EKZOTERMİK
Basınç Etkisi
Sabit sıcaklıkta Henry kanununa göre, bir
gazın sıvıdaki çözünürlüğü gazın çözelti
üzerine uyguladığı basıncıyla doğru orantılıdır.
Henry bu ilişkiyi S = KH . P formülüyle ifade
etmiştir.
S = Gazın molar derişimi (mol/L) kH = Sıcaklığa
bağlı sabit değer (Henry sabiti)
P = Gazın basıncı (atm
pH Etkisi
Molekül yapısı benzer olan maddeler birbirini
içerisinde çözünürler.
Örneğin yağlı boya suda çözünmezken, tinerde
çözünür.
Sonuç olarak polar maddeler polar
çözücülerde, apolar maddeler apolar
çözücülerde daha iyi çözünür.
ÇÖZÜCÜ VE
ÇÖZÜNEN TÜRÜ
İnstagram:kimyaci_glcn_hoca
kimyaci_glcn_hoca
t°C de 0,4 M NaCl çözeltisindeki çözünürlüğü 10–5 M olan AgCl tuzu için; I. t °C de çözünürlük çarpımı Kçç = 4.10–6 dır. II. Saf sudaki çözünürlüğü 2.10–3M dir. III. t °C de 1 litre doygun çözeltisi 0,01 mol Ag+ iyonu içerir. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
PbSO4 katısının oda sıcaklığında arı sudaki çözünürlüğü 1.10–4 molardır. Buna göre PbSO4 katısının 0,1 molar Na2SO4 çözeltisi içindeki çözünürlüğü kaç mol/L’ dir? A)1.10–8 B)1.10–7 C)1.10–6 D)1.10–4 E) 1.10–3
Tuz t0C de çözünürlük(M)
XY 2.10-2
XY2 2.10-2
t0C de XY ve XY2 tuzlarına ait molar çözünürlük değerleri yukarıdaki tabloda verilmiştir.Buna göre; I.Çözünürlük çarpımı değerleri II- Y- iyon derişimleri III- Elektrik iletkenlikleri Niceliklerinden hangileri farklıdır? a)Yalnız I b) Yalnız II c) I ve II d) I ve III e) I,II,III
ORTAK İYON
Ortak iyon etkisi, tuzun çözünürlüğünü
azaltıcı bir etki gösterir. Ortak iyonun
etkisi arttıkça, tuzun çözünürlüğü azalır.
ÇÖZÜM
SORU
SORU
ÇÖZÜM
SORU
çözüm
İnstagram:kimyaci_glcn_hoca
kimyaci_glcn_hoca
Ca(OH)2(k) ⇌ Ca 2+
(suda) + 2OH-(suda) ∆H > 0
Katısıyla dengede bulunan Ca(OH)2’nin doygun sulu çözeltisi ile ilgili; I. Aynı sıcaklıkta saf su ilavesi II. Sıcaklığı arttırma III. Aynı sıcaklıkta pH değerini azaltma işlemlerinden hangileri Ca(OH)2 nin çözünürlüğünün artmasına neden olur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Çözünürlük çarpımı 10
0C de 2.10
-8 , 35
0C de 14.10
-8
Olan bir tuzun doymuş sulu çözeltisi için I-Suda çözünmesi ekzotermiktir. II-Sıcaklığı artırılırsa bir miktar katı çöker III-Sıcaklığı düşürülürse çözünen maddenin mol sayısı azalır Yargılardan hangileri yanlıştır? a)Yalnız I b) Yalnız II c) I ve II d) II ve III e) I,II,III
CaF2 tuzunun 25 0C deki çözünürlük çarpımı değerini
hesaplamak için
I-Çözeltinin hacmi II- Aynı sıcaklıkta doymuş çözeltisindeki F- iyonu molar derişimi III-50 0C deki saf sudaki molar çözünürlüğü Niceliklerinden hangilerinin tek başına bilinmesi yeterlidir? Yalnız I b) Yalnız II c) Yalnız III d) I ve II e)I,II,III
Ag2SO4
Ag2SO4 çözeltisine şekildeki doygun katı bitmeyecek şekilde aynı
sıcaklıkta bir miktar saf su ekleniyor.Bu olayla ilgili olarak;
I-Ag2SO4 ün çözünürlüğü artar II-Çözeltideki Ag
+ iyonları sayısı artar
III-Ag2SO4 ün Kçç değeri artar İfadelerden hangileri doğrudur?
a)YalnızI b) YalnızII c) I ve II d) I ve III e) I,II,III
d şıkkı
Yukarıdaki kapta çözünme denklemi CaF2(k) ⇌ Ca
+2 + 2F
- ∆H<0
şeklinde olan CaF2 tuzu katısıyla dengededir. Buna göre, I-Sabit sıcaklıkta dipteki katıyı çözecek kadar su eklemek çözünürlüğü artırır. II. Çözeltiyi ısıtmak CaF2(k) miktarını artırır. III. Sabit sıcaklıkta Ca(NO3)2 katısı eklemek F
– iyon
derişimini azaltır. IV. Sabit sıcaklıkta kaba NaF tuzu eklemek Kçç değerini azaltır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I, II ve IV C) Yalnız IV D) II ve III E) II ve III ve IV
1.Kap 2.kap
Aynı sıcaklıkta bulunan yukarıdaki sulu çözeltilerden 1.Kaba bir miktar KF katısı eklenip sabit sıcaklıkta çözülüyor.2.Kaba ise aynı sıcaklıkta su buharlaştırılıyor. Buna göre; I-F- iyonu derişimi artar. II-Ca+2 iyonun mol sayısı azalmıştır III-CaF2 tuzunun Kçç değeri değişmemiştir Yargılardan hangileri iki çözelti içinde doğrudur? (CaF2 çözünmesi endotermiktir.)
a)Yalnız I b) I ve II c) I ve III d) II ve III e) I,II,III
Soru: Soru:
Soru:
Ag+1
SO4-2
Soru
Soru
Soru
İnstagram:kimyaci_glcn_hoca
kimyaci_glcn_hoca
Suda çözünmesi ekzotermik olan X tuzunun dibinde
katısı olmayan doymuş sulu çözeltisi ile ilgili
I-Sıcaklık Yükseltildiğinde çözeltinin buhar basıncı artar II-Sıcaklık düşürüldüğünde doymamış hale gelir III-t0C de Kçç değeri 2t0C deki Kçç değerinden küçüktür Yargılardan hangileri doğrudur? a)Yalnız I b) Yalnız III c) I ve II d) II ve III e) I,II,III
AgBr(k) + ısı ⇌Ag+(suda) + Br-(suda)
Denge tepkimesine göre;
I-Doymuş AgBr çözeltisinde sabit sıcaklıkta KBr çözünürse AgBr çözünürlüğü artar II-25 0C teki doymuş AgBr çözeltisinin derişimi 50 0C tekinden büyüktür. III-50 0C deki AgBr Kçç değeri 25 0C dekinden büyüktür. Yargılarından hangileri doğrudur?
a)Yalnız I b) Yalnız III c) I ve III d) II ve III e) I,II,III
25 0C taki çözünürlük çarpımı Kçç=10-8 80 0C taki çözünürlük çarpımı Kçç= 4.10-8 dir Buna göre 80 0C ta hazırlanan 10 litre doygun XY tuz çözeltisi 25 0 C kadar soğutulursa kaç mg XY tuzu çöker(XY=143) a)143 b) 28,6 c) 14,3 d) 246 e) 389
Doymamış FeCl2 çözeltisine sabit sıcaklıkta aşırı
miktarda FeCl2 katısı ekleniyor.Buna göre yukarıdaki
grafiklerden hangisi yanlıştır?
Soru
Soru
Soru
SORU:
ÇÖZÜM
Soru
İnstagram:kimyaci_glcn_hoca
kimyaci_glcn_hoca
Na2CO3 tuzunun aynı sıcaklıktaki , I-1M NaCl II- 1M Na2SO4
III-0,5 M CaCO3 Sulu çözeltilerindeki çözünürlükleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
a) I>III>II b) III>I>II c) I=II=III d) II>III>I e) I>II=III
Az çözünen bir madde olan AgCl’nin aşağıdaki çözeltilerin hangisindeki çözünürlüğü en azdır? A)0,1molarNaClçözeltisinde B)0,1molarAgNO3 çözeltisinde C)1molar NaNO3 çözeltisinde D)0,2molar CuCl2 çözeltisinde E)0,2 molar Ag+ iyonu içeren bir çözeltide
CaF2 katısının saf sudaki çözünürlüğünün aynı sıcaklıkta 0,4 M CaCl2 çözeltisindeki çözünürlüğüne oranı kaçtır? (CaF2 için Kçç=4.10-9) a)10 b) 20 c) 100 d) 200 e) 250
Ag2CrO4 doygun çözeltisindeki Ag+ iyonları derişimi AgCl doygun çözeltisindeki Ag+ iyonları derişiminin 20 katıdır.AgCl katısının Kçç değeri 1.10-10 olduğuna göre aynı sıcaklıkta Ag2CrO4 katısının Kçç değeri kaçtır?
a) 2.10-4 b) 5.10-7 c) 4.10-12 d) 32.10-12 e) 5.10-19
[Pb+2] PbI2(k) ⇌ Pb+2(suda) +2I-(suda) Zaman t Dengesinin bulunduğu çözeltide zamanla Pb+2iyonları molar derişimi değişiminin yukarıda çizilen grafikteki gibi olabilmesi için aynı sıcaklıkta çözeltiye; I-PbI2(k) ekleme II-Pb(NO3)2 ekleme III-Saf su ekleme İşemlerinden hangileri t anında ayrı ayrı uygulanmalıdır?
a) Yalnız I b) Yalnız II c) Yalnız III d) I ve III e) I,II ve III
Soru: Soru:
Soru
Soru:
ÇÖZÜM:
ÇÖZÜM:
Soru
Soru
İnstagram:kimyaci_glcn_hoca
kimyaci_glcn_hoca
Aynı sıcaklıkta 0,02 molar Pb(NO3)2 çözeltisi ile 0,2 molar NaCl çözeltisi eşit hacimde karıştırıldığında PbCl2 katısının çöktüğü gözleniyor. Buna göre, dengeye ulaşan çözelti ile ilgili; I.[Pb
2+ ].[Cl
–]2 =1.10
–8'dir.
II. Na+
iyonlarının derişimi 0,1 molardır. III. Sadece NO3
– ve Na
+ iyonları bulunur.
yargılarından hangileri doğrudur? (Deneyin yapıldığı sıcaklıkta PbCl2 için Kçç=1.10
–8’dir.)
A) Yalnız I B) Yalnız II C)I ve II D) II ve III E) I, II ve III
100 mililitre 6.10-2 molar KBr çözeltisi ile 200 mililitre 3.10-2 molar Ag2SO4 çözeltisi sabit sıcaklıkta karıştırılıyor. Dengeye ulaşan çözelti ile ilgili; I. AgBr katısı çöker II. [Ag+] > [Br-] olur. III. Derişimi en fazla olan iyon Br- dir. yargılarından hangileri doğrudur? (AgBr katısı için Kçç = 3,2.10-16) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III
ÇÖKELME ŞARTLARI
AgCl ve KI çözeltileri karıştırılırsa Bu reaksiyonun net iyon denklemi AgCl(suda)+ KI(suda)→ AgI(k) +KCl(suda) Tepkimesine göre AgI katısı çöker. Ag+(suda) + I–(suda) →AgI(k)
Çökelme olup olmayacağının anlaşılabilmesi için
çözeltiler karıştırıldığında oluşacak yeni derişimlerin
çarpımının (Qçç) değeri, Kçç değeri ile
karşılaştırılmalıdır
Qçç = Kçç ise çökelme sınırdadır
çözelti doymuştur
Qçç < Kçç ise çökelme olmaz, çünkü iyonların derişimi yeterli değildir. Çözelti doymamıştır
Qçç > Kçç ise çökelme olur ve çökme
Qçç= Kçç olana dek sürer.
SORU Çözüm:
SORU Çözüm:
ÇÖZÜM
İnstagram:kimyaci_glcn_hoca
kimyaci_glcn_hoca
CuNO3 KCl
I- 4.10-5 2.10-6
II- 2.10-6 0,2M
III- 5.10-10 0,4M
Yukarıda derişimleri (mol/L) verilen CuNO3 ve KCl çözeltileri eşit hacimlerde karıştırıldığında hangilerinde çökelme gözlenir?(CuCl için Kçç=2.10-10) a) Yalnız I b) Yalnız II c) Yalnız III
d) I ve II e) I ve III
200 mL 3.10-6 M olan AgNO3 çözeltisi 100 mL NaCl çözeltisi ile karıştırılıyor. Çökelme olmaması için NaCl çözeltisinin derişimi en fazla kaç M olmalıdır? (AgCl için Kçç:1.10-10)
a)1,5.10-5 b)1,5.10-4 c)3.10-4 d)6.10-5 e) 1,5.10-6
pH değeri 12 olan 4 litre Ca(OH)2 çözeltisinde Ca+2 iyonlarını
tamamını CaCO3 olarak çöktürmek için 0,2M lık K2CO3
çözeltisinden en az kaç mL kullanılmalıdır?
(CaCO3 katısının sudaki çözünürlüğünü ihmal ediniz)
a)100 b)200 c)400 d) 1000 e) 2000
SORU
SORU
SORU
Çözüm:
Çözüm:
Çözüm: