Stan prawny: 2012-01-19

Numer dokumentu LexPolonica: 5340

USTAWA

z dnia 20 czerwca 1997 r.

Prawo o ruchu drogowym

(tekst pierwotny: Dz. U. 1997 r. Nr 98 poz. 602)

(tekst jednolity: Dz. U. 2003 r. Nr 58 poz. 515)

(tekst jednolity: Dz. U. 2005 r. Nr 108 poz. 908)

DZIA I

Przepisy oglne

Art. 1. 1. Ustawa okrela:

1) zasady ruchu na drogach publicznych, w strefach zamieszkania oraz w strefach ruchu;

2) zasady i warunki dopuszczenia pojazdw do tego ruchu;

3) wymagania w stosunku do osb kierujcych pojazdami i innych uczestnikw tego ruchu;

4) zasady i warunki kontroli ruchu drogowego.

2. Przepisy ustawy stosuje si rwnie do ruchu odbywajcego si poza miejscami wymienionymi w ust. 1 pkt 1, w zakresie:

1) koniecznym dla uniknicia zagroenia bezpieczestwa osb;

2) wynikajcym ze znakw i sygnaw drogowych.

3. Zadania samorzdu wojewdztwa, o ktrych mowa w art. 75aa-75ac, art. 97 ust. 3, art. 98 ust. 5, art. 110 ust. 1 pkt 10, art.

111 ust. 1, art. 112 ust. 1, art. 113 ust. 1, art. 114 ust. 3, art. 122 ust. 8 i 9, art. 124a ust. 3 i 10, art. 124b ust. 1-3 i 5, art. 140

ust. 4, art. 140g ust. 2, art. 140i oraz art. 140k, s zadaniami z zakresu administracji rzdowej.

Art. 2. Uyte w ustawie okrelenia oznaczaj:

1) droga - wydzielony pas terenu skadajcy si z jezdni, pobocza, chodnika, drogi dla pieszych lub drogi dla rowerw,

cznie z torowiskiem pojazdw szynowych znajdujcym si w obrbie tego pasa, przeznaczony do ruchu lub postoju

pojazdw, ruchu pieszych, jazdy wierzchem lub pdzenia zwierzt;

1a) droga publiczna - droga w rozumieniu art. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr

19, poz. 115, z pn. zm.);

1b) droga wewntrzna - droga w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych;

2) droga twarda - drog z jezdni o nawierzchni bitumicznej, betonowej, kostkowej, klinkierowej lub brukowcowej oraz z

pyt betonowych lub kamienno-betonowych, jeeli dugo nawierzchni przekracza 20 m; inne drogi s drogami gruntowymi;

3) autostrada - drog dwujezdniow, oznaczon odpowiednimi znakami drogowymi, na ktrej nie dopuszcza si ruchu

poprzecznego, przeznaczon tylko do ruchu pojazdw samochodowych, ktre na rwnej, poziomej jezdni mog rozwin

prdko co najmniej 40 km/h, w tym rwnie w razie cignicia przyczep;

4) droga ekspresowa - drog dwu- lub jednojezdniow, oznaczon odpowiednimi znakami drogowymi, na ktrej

skrzyowania wystpuj wyjtkowo, przeznaczon tylko do ruchu pojazdw samochodowych;

5) droga dla rowerw - drog lub jej cz przeznaczon do ruchu rowerw, oznaczon odpowiednimi znakami drogowymi;

droga dla rowerw jest oddzielona od innych drg lub jezdni tej samej drogi konstrukcyjnie lub za pomoc urzdze

bezpieczestwa ruchu drogowego;

5a) pas ruchu dla rowerw - cz jezdni przeznaczon do ruchu rowerw w jednym kierunku, oznaczon odpowiednimi

znakami drogowymi;

5b) luza dla rowerw - cz jezdni na wlocie skrzyowania na caej szerokoci jezdni lub wybranego pasa ruchu

przeznaczona do zatrzymania rowerw w celu zmiany kierunku jazdy lub ustpienia pierwszestwa, oznaczona

odpowiednimi znakami drogowymi;

6) jezdnia - cz drogi przeznaczon do ruchu pojazdw; okrelenie to nie dotyczy torowisk wydzielonych z jezdni;

7) pas ruchu - kady z podunych pasw jezdni wystarczajcy do ruchu jednego rzdu pojazdw wieloladowych,

oznaczony lub nieoznaczony znakami drogowymi;

8) pobocze - cz drogi przyleg do jezdni, ktra moe by przeznaczona do ruchu pieszych lub niektrych pojazdw,

postoju pojazdw, jazdy wierzchem lub pdzenia zwierzt;

9) chodnik - cz drogi przeznaczon do ruchu pieszych;

10) skrzyowanie - przecicie si w jednym poziomie drg majcych jezdni, ich poczenie lub rozwidlenie, cznie z

powierzchniami utworzonymi przez takie przecicia, poczenia lub rozwidlenia; okrelenie to nie dotyczy przecicia,

poczenia lub rozwidlenia drogi twardej z drog gruntow, z drog stanowic dojazd do obiektu znajdujcego si przy

drodze lub z drog wewntrzn;

11) przejcie dla pieszych - powierzchni jezdni, drogi dla rowerw lub torowiska przeznaczon do przechodzenia przez

pieszych, oznaczon odpowiednimi znakami drogowymi;

12) przejazd dla rowerzystw - powierzchni jezdni lub torowiska przeznaczon do przejedania przez rowerzystw,

oznaczon odpowiednimi znakami drogowymi;

13) przystanek - miejsce zatrzymywania si pojazdw transportu publicznego, oznaczone odpowiednimi znakami

drogowymi;

14) tunel - budowl na drodze, oznaczon odpowiednimi znakami drogowymi;

15) obszar zabudowany - obszar oznaczony odpowiednimi znakami drogowymi;

16) strefa zamieszkania - obszar obejmujcy drogi publiczne lub inne drogi, na ktrym obowizuj szczeglne zasady

ruchu drogowego, a wjazdy i wyjazdy oznaczone s odpowiednimi znakami drogowymi;

16a) strefa ruchu - obszar obejmujcy co najmniej jedn drog wewntrzn, na ktry wjazdy i wyjazdy oznaczone s

odpowiednimi znakami drogowymi;

17) uczestnik ruchu - pieszego, kierujcego, a take inne osoby przebywajce w pojedzie lub na pojedzie znajdujcym

si na drodze;

18) pieszy - osob znajdujc si poza pojazdem na drodze i niewykonujc na niej robt lub czynnoci przewidzianych

odrbnymi przepisami; za pieszego uwaa si rwnie osob prowadzc, cignc lub pchajc rower, motorower,

motocykl, wzek dziecicy, podrczny lub inwalidzki, osob poruszajc si w wzku inwalidzkim, a take osob w wieku

do 10 lat kierujc rowerem pod opiek osoby dorosej;

19) kolumna pieszych - zorganizowan grup pieszych prowadzon przez kierownika lub dowdc;

20) kierujcy - osob, ktra kieruje pojazdem lub zespoem pojazdw, a take osob, ktra prowadzi kolumn pieszych,

jedzie wierzchem albo pdzi zwierzta pojedynczo lub w stadzie;

21) kierowca - osob uprawnion do kierowania pojazdem silnikowym;

22) szczeglna ostrono - ostrono polegajc na zwikszeniu uwagi i dostosowaniu zachowania uczestnika ruchu do

warunkw i sytuacji zmieniajcych si na drodze, w stopniu umoliwiajcym odpowiednio szybkie reagowanie;

23) ustpienie pierwszestwa - powstrzymanie si od ruchu, jeeli ruch mgby zmusi innego kierujcego do zmiany

kierunku lub pasa ruchu albo istotnej zmiany prdkoci, a pieszego - do zatrzymania si, zwolnienia lub przyspieszenia

kroku;

24) ruch kierowany - ruch otwierany i zamykany za pomoc sygnalizacji wietlnej albo przez uprawnion osob;

25) niedostateczna widoczno - widoczno wystpujc od zmierzchu do witu, a take w warunkach zmniejszonej

przejrzystoci powietrza od witu do zmierzchu;

26) wymijanie - przejedanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszajcego si w przeciwnym

kierunku;

27) omijanie - przejedanie (przechodzenie) obok nieporuszajcego si pojazdu, uczestnika ruchu lub przeszkody;

28) wyprzedzanie - przejedanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszajcego si w tym samym

kierunku;

29) zatrzymanie pojazdu - unieruchomienie pojazdu niewynikajce z warunkw lub przepisw ruchu drogowego, trwajce

nie duej ni 1 minut, oraz kade unieruchomienie pojazdu wynikajce z tych warunkw lub przepisw;

30) postj pojazdu - unieruchomienie pojazdu niewynikajce z warunkw lub przepisw ruchu drogowego, trwajce

duej ni 1 minut;

31) pojazd - rodek transportu przeznaczony do poruszania si po drodze oraz maszyn lub urzdzenie do tego

przystosowane;

32) pojazd silnikowy - pojazd wyposaony w silnik, z wyjtkiem motoroweru i pojazdu szynowego;

33) pojazd samochodowy - pojazd silnikowy, ktrego konstrukcja umoliwia jazd z prdkoci przekraczajc 25 km/h;

okrelenie to nie obejmuje cignika rolniczego;

34) pojazd wolnobieny - pojazd silnikowy, ktrego konstrukcja ogranicza prdko jazdy do 25 km/h, z wyczeniem

cignika rolniczego;

35) pojazd czonowy - zesp pojazdw skadajcy si z pojazdu silnikowego zczonego z naczep;

36) pojazd specjalny - pojazd samochodowy lub przyczep przeznaczone do wykonywania specjalnej funkcji, ktra

powoduje konieczno dostosowania nadwozia lub posiadania specjalnego wyposaenia; w pojedzie tym mog by

przewoone osoby i rzeczy zwizane z wykonywaniem tej funkcji;

37) pojazd uywany do celw specjalnych - pojazd samochodowy przystosowany w sposb szczeglny do przewozu osb

lub adunkw, uywany przez Siy Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej, Policj, Agencj Bezpieczestwa Wewntrznego,

Agencj Wywiadu, Sub Kontrwywiadu Wojskowego, Sub Wywiadu Wojskowego, Centralne Biuro Antykorupcyjne,

Stra Graniczn, kontrol skarbow, Sub Celn, jednostki ochrony przeciwpoarowej. Inspekcj Transportu Drogowego i

Sub Wizienn;

38) pojazd uprzywilejowany - pojazd wysyajcy sygnay wietlne w postaci niebieskich wiate byskowych i

jednoczenie sygnay dwikowe o zmiennym tonie, jadcy z wczonymi wiatami mijania lub drogowymi; okrelenie to

obejmuje rwnie pojazdy jadce w kolumnie, na ktrej pocztku i na kocu znajduj si pojazdy uprzywilejowane

wysyajce dodatkowo sygnay wietlne w postaci czerwonego wiata byskowego;

39) pojazd zabytkowy - pojazd, ktry na podstawie odrbnych przepisw zosta wpisany do rejestru zabytkw lub znajduje

si w wojewdzkiej ewidencji zabytkw, a take pojazd wpisany do inwentarza muzealiw, zgodnie z odrbnymi przepisami;

40) samochd osobowy - pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu nie wicej ni 9 osb cznie z

kierowc oraz ich bagau;

41) autobus - pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu wicej ni 9 osb cznie z kierowc;

41a) autobus szkolny - autobus przeznaczony do przewozu dzieci do szkoy, barwy pomaraczowej, oznaczony z przodu

i z tyu prostoktnymi tablicami barwy biaej, z napisem barwy czarnej autobus szkolny;

42) samochd ciarowy - pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu adunkw; okrelenie to

obejmuje rwnie samochd ciarowo-osobowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu adunkw i osb w liczbie od 4

do 9 cznie z kierowc;

42a) cignik samochodowy - pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie wycznie do cignicia przyczepy;

okrelenie to obejmuje cignik siodowy i cignik balastowy;

43) takswka - pojazd samochodowy, odpowiednio wyposaony i oznaczony, przeznaczony do przewozu osb w liczbie nie

wikszej ni 9 cznie z kierowc oraz ich bagau podrcznego za ustalon na podstawie taksometru opat;

44) cignik rolniczy - pojazd silnikowy skonstruowany do uywania cznie ze sprztem do prac rolnych, lenych lub

ogrodniczych; cignik taki moe by rwnie przystosowany do cignicia przyczep oraz do prac ziemnych;

45) motocykl - pojazd samochodowy jednoladowy lub z bocznym wzkiem - wieloladowy;

46) motorower - pojazd jednoladowy lub dwuladowy zaopatrzony w silnik spalinowy o pojemnoci skokowej

nieprzekraczajcej 50 cm3, ktrego konstrukcja ogranicza prdko jazdy do 45 km/h;

47) rower - pojazd o szerokoci nieprzekraczajcej 0,9 m poruszany si mini osoby jadcej tym pojazdem; rower moe by

wyposaony w uruchamiany naciskiem na peday pomocniczy napd elektryczny zasilany prdem o napiciu nie wyszym

ni 48 V o znamionowej mocy cigej nie wikszej ni 250 W, ktrego moc wyjciowa zmniejsza si stopniowo i spada do

zera po przekroczeniu prdkoci 25 km/h;

47a) wzek rowerowy - pojazd o szerokoci powyej 0,9 m przeznaczony do przewozu osb lub rzeczy poruszany si mini

osoby jadcej tym pojazdem; wzek rowerowy moe by wyposaony w uruchamiany naciskiem na peday pomocniczy

napd elektryczny zasilany prdem o napiciu nie wyszym ni 48 V o znamionowej mocy cigej nie wikszej ni 250 W,

ktrego moc wyjciowa zmniejsza si stopniowo i spada do zera po przekroczeniu prdkoci 25 km/h;

48) wzek inwalidzki - pojazd konstrukcyjnie przeznaczony do poruszania si osoby niepenosprawnej, napdzany si

mini lub za pomoc silnika, ktrego konstrukcja ogranicza prdko jazdy do prdkoci pieszego;

49) zesp pojazdw - pojazdy zczone ze sob w celu poruszania si po drodze jako cao; nie dotyczy to pojazdw

zczonych w celu holowania;

49a) kolejka turystyczna - zesp pojazdw skadajcy si z cignika rolniczego, ktrego konstrukcja ogranicza prdko

jazdy do 25 km/h, albo pojazdu wolnobienego oraz przyczepy (przyczep) dostosowanej do przewozu osb,

wykorzystywanych w ramach prowadzonej dziaalnoci w zakresie wiadczenia usug turystycznych.

50) przyczepa - pojazd bez silnika, przystosowany do czenia go z innym pojazdem;

51) przyczepa lekka - przyczep, ktrej dopuszczalna masa cakowita nie przekracza 750 kg;

52) naczepa - przyczep, ktrej cz spoczywa na pojedzie silnikowym i obcia ten pojazd;

53) masa wasna - mas pojazdu z jego normalnym wyposaeniem, paliwem, olejami, smarami i cieczami w ilociach

nominalnych, bez kierujcego;

54) dopuszczalna masa cakowita - najwiksz okrelon waciwymi warunkami technicznymi mas pojazdu

obcionego osobami i adunkiem, dopuszczonego do poruszania si po drodze;

55) rzeczywista masa cakowita - mas pojazdu cznie z mas znajdujcych si na nim rzeczy i osb;

56) dopuszczalna adowno - najwiksz mas adunku i osb, jak moe przewozi pojazd, ktra stanowi rnic

dopuszczalnej masy cakowitej i masy wasnej pojazdu;

57) nacisk osi - sum naciskw, jak na drog wywieraj koa znajdujce si na jednej osi;

58) VIN - numer identyfikacyjny pojazdu nadany i umieszczony przez producenta;

59) urzdzenie rejestrujce - stacjonarne, przenone albo zainstalowane w pojedzie albo na statku powietrznym urzdzenie

ujawniajce i zapisujce za pomoc technik utrwalania obrazw naruszenia przepisw ruchu drogowego przez kierujcych

pojazdami.

Numer dokumentu LexPolonica: 5340

DZIA II

Ruch drogowy

Rozdzia 1

Zasady oglne

Art. 3. 1. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdujca si na drodze s obowizani zachowa ostrono albo gdy ustawa tego

wymaga - szczegln ostrono, unika wszelkiego dziaania, ktre mogoby spowodowa zagroenie bezpieczestwa lub

porzdku ruchu drogowego, ruch ten utrudni albo w zwizku z ruchem zakci spokj lub porzdek publiczny oraz narazi

kogokolwiek na szkod. Przez dziaanie rozumie si rwnie zaniechanie.

2. Przepis ust. 1 stosuje si odpowiednio do osoby znajdujcej si w pobliu drogi, jeeli jej zachowanie mogoby pocign

za sob skutki, o ktrych mowa w tym przepisie.

3. Jeeli uczestnik ruchu lub inna osoba spowodowaa jednak zagroenie bezpieczestwa ruchu drogowego, jest obowizana

przedsiwzi niezbdne rodki w celu niezwocznego usunicia zagroenia, a gdyby nie moga tego uczyni, powinna o

zagroeniu uprzedzi innych uczestnikw ruchu.

Art. 4. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdujca si na drodze maj prawo liczy, e inni uczestnicy tego ruchu przestrzegaj

przepisw ruchu drogowego, chyba e okolicznoci wskazuj na moliwo odmiennego ich zachowania.

Art. 5. 1. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdujca si na drodze s obowizani stosowa si do polece i sygnaw dawanych

przez osoby kierujce ruchem lub uprawnione do jego kontroli, sygnaw wietlnych oraz znakw drogowych, nawet

wwczas, gdy z przepisw ustawy wynika inny sposb zachowania ni nakazany przez te osoby, sygnay wietlne lub znaki

drogowe.

2. Polecenia i sygnay dawane przez osoby kierujce ruchem lub uprawnione do jego kontroli maj pierwszestwo przed

sygnaami wietlnymi i znakami drogowymi.

3. Sygnay wietlne maj pierwszestwo przed znakami drogowymi regulujcymi pierwszestwo przejazdu.

Art. 6. 1. Polecenia lub sygnay moe dawa uczestnikowi ruchu lub innej osobie znajdujcej si na drodze:

1) policjant;

2) onierz andarmerii Wojskowej lub wojskowego organu porzdkowego, zabezpieczajcy przemarsz lub przejazd

kolumny wojskowej albo w razie akcji zwizanej z ratowaniem ycia lub mienia;

3) funkcjonariusz Stray Granicznej;

3a) inspektor Inspekcji Transportu Drogowego;

3b) umundurowany inspektor kontroli skarbowej lub funkcjonariusz celny;

3c) stranik gminny (miejski);

4) pracownik kolejowy na przejedzie kolejowym;

5) osoba dziaajca w imieniu zarzdcy drogi lub osoba wykonujca roboty na drodze na zlecenie lub za zgod zarzdcy

drogi;

6) osoba nadzorujca bezpieczne przejcie dzieci przez jezdni, w wyznaczonym miejscu;

7) kierujcy autobusem szkolnym w miejscach postoju zwizanych z wsiadaniem lub wysiadaniem dzieci;

7a) ratownik grski podczas wykonywania czynnoci zwizanych z prowadzeniem akcji ratowniczej;

8) stranik leny lub funkcjonariusz Stray Parku - na terenie odpowiednio lasu lub parku narodowego;

9) straak Pastwowej Stray Poarnej podczas wykonywania czynnoci zwizanych z prowadzeniem akcji ratowniczej;

10) czonek ochotniczej stray poarnej podczas wykonywania czynnoci zwizanych z prowadzeniem akcji ratowniczej.

2. Osoby, o ktrych mowa w ust. 1 i ust. 4 pkt 2, powinny by atwo rozpoznawalne i widoczne z dostatecznej odlegoci,

zarwno w dzie, jak i w nocy.

3. Przepis ust. 2 w zakresie atwej rozpoznawalnoci:

1) dotyczy osoby wymienionej w ust. 1 pkt 1 tylko poza obszarem zabudowanym;

2) nie dotyczy kierujcego autobusem szkolnym, jeeli sygna do zatrzymania innych pojazdw dawany jest przez t osob

bez wychodzenia z odpowiednio oznaczonego pojazdu.

3a. Osoby, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 4-8 i ust. 4 pkt 2, mog dawa polecenia lub sygnay uczestnikowi ruchu lub innej

osobie znajdujcej si na drodze pod warunkiem ukoczenia szkolenia organizowanego przez wojewdzki orodek ruchu

drogowego.

3b. Szkolenie, o ktrym mowa w ust. 3a, moe by przeprowadzone odpatnie. Opat ponosi podmiot kierujcy na

szkolenie, a w pozostaych przypadkach - osoba odbywajca szkolenie. Wysoko maksymalnej opaty za szkolenie jednej

osoby nie moe przekracza 30 % minimalnego wynagrodzenia za prac ustalonego na podstawie przepisw o minimalnym

wynagrodzeniu za prac.

4. Minister waciwy do spraw wewntrznych w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw transportu, uwzgldniajc

potrzeb zapewnienia bezpieczestwa i porzdku w trakcie kierowania ruchem drogowym oraz sprawnego wykonywania

czynnoci w tym zakresie, w drodze rozporzdzenia:

1) okreli organizacj i sposb wykonywania czynnoci, o ktrych mowa w ust. 1, program i tryb prowadzenia szkolenia w

tym zakresie, wzr zawiadczenia o ukoczeniu szkolenia, wysoko stawek za szkolenie oraz tryb ich pobierania i zwrotu,

biorc pod uwag w szczeglnoci rednie realne koszty organizacji i przeprowadzania szkolenia;

2) moe upowani inne osoby do wykonywania czynnoci, o ktrych mowa w ust. 1, oraz okreli okolicznoci,

szczegowe warunki, sposb wykonywania czynnoci w tym zakresie, jak rwnie warunki, ktre te osoby musz spenia;

3) okreli wzr ubioru osb, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 4-6.

Art. 7. 1. Znaki i sygnay drogowe wyraaj ostrzeenia, zakazy, nakazy lub informacje.

2. Minister waciwy do spraw transportu i minister waciwy do spraw wewntrznych, w porozumieniu z Ministrem Obrony

Narodowej, uwzgldniajc w szczeglnoci konieczno dostosowania sygnaw drogowych do postanowie umw

midzynarodowych, okreli, w drodze rozporzdzenia, znaki i sygnay obowizujce w ruchu drogowym, ich znaczenie i

zakres obowizywania.

3. Minister waciwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw wewntrznych, uwzgldniajc

konieczno zapewnienia czytelnoci i zrozumiaoci znakw i sygnaw drogowych dla uczestnikw ruchu drogowego,

okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowe warunki techniczne dla znakw i sygnaw drogowych oraz urzdze

bezpieczestwa ruchu drogowego, a take warunki ich umieszczania na drogach.

Art. 8. 1. Osoba niepenosprawna o obnionej sprawnoci ruchowej, kierujca pojazdem samochodowym oznaczonym kart

parkingow moe nie stosowa si do niektrych znakw drogowych dotyczcych zakazu ruchu lub postoju, w zakresie

okrelonym przepisami, o ktrych mowa w art. 7 ust. 2.

2. Przepis ust. 1 stosuje si rwnie do:

1) kierujcego pojazdem przewocego osob o obnionej sprawnoci ruchowej;

2) pracownikw placwek zajmujcych si opiek, rehabilitacj lub edukacj osb niepenosprawnych pozostajcych pod

opiek tych placwek.

3. Karta parkingowa powinna by umieszczona za przedni szyb pojazdu samochodowego w sposb umoliwiajcy jej

odczytanie.

4. Kart parkingow, za opat, wydaje starosta.

5. Kart parkingow osobie, o ktrej mowa w ust. 1, wydaje si na podstawie wydanego przez zesp do spraw orzekania o

niepenosprawnoci:

1) orzeczenia o niepenosprawnoci,

2) orzeczenia o stopniu niepenosprawnoci,

3) orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnie

- wraz ze wskazaniem, o ktrym mowa w art. 6b ust. 3 pkt 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i

spoecznej oraz zatrudnianiu osb niepenosprawnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92, z pn. zm.).,

5a.

5b.

6. Przepis ust. 1 stosuje si odpowiednio w stosunku do kierujcych pojazdami zaopatrzonymi w kart parkingow wydan

za granic.

7. Minister waciwy do spraw transportu okreli, w drodze rozporzdzenia:

1) wzr karty parkingowej, uwzgldniajc w szczeglnoci konieczno ujednolicenia wzoru karty parkingowej z

rozwizaniami przyjtymi w krajach europejskich, w celu umoliwienia korzystania osobom niepenosprawnym z ulg i

przywilejw w ruchu drogowym, okrelonych w przepisach prawa krajowego;

1a) wzr oraz tryb wydania karty parkingowej dla placwek, o ktrych mowa w ust. 2 pkt 2;

2) wysoko opat za wydanie karty parkingowej, uwzgldniajc koszty zwizane z jej wydaniem i dystrybucj.

8. Minister waciwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw zabezpieczenia spoecznego i

ministrem waciwym do spraw zdrowia okreli, w drodze rozporzdzenia, rodzaj placwek zajmujcych si opiek,

rehabilitacj lub edukacj osb niepenosprawnych uprawnionych do uzyskania karty parkingowej oraz tryb wydawania tym

placwkom karty parkingowej, majc na wzgldzie zapewnienie wydawania karty waciwym placwkom.

Art. 8a.

Art. 9. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdujca si na drodze s obowizani uatwi przejazd pojazdu uprzywilejowanego, w

szczeglnoci przez niezwoczne usunicie si z jego drogi, a w razie potrzeby zatrzymanie si.

Art. 10. 1. Minister waciwy do spraw transportu sprawuje nadzr nad zarzdzaniem ruchem na drogach krajowych.

2. Wojewoda sprawuje nadzr nad zarzdzaniem ruchem na drogach:

1) wojewdzkich,

2) powiatowych,

3) gminnych,

4) publicznych pooonych w miastach na prawach powiatu i w miecie stoecznym Warszawie,

5) wewntrznych pooonych w strefach ruchu lub strefach zamieszkania.

3. Generalny Dyrektor Drg Krajowych i Autostrad zarzdza ruchem na drogach krajowych, z zastrzeeniem ust. 6.

4. Marszaek wojewdztwa zarzdza ruchem na drogach wojewdzkich, z zastrzeeniem ust. 6.

5. Starosta zarzdza ruchem na drogach powiatowych i gminnych, z zastrzeeniem ust. 6.

6. Prezydent miasta zarzdza ruchem na drogach publicznych pooonych w miastach na prawach powiatu, z wyjtkiem

autostrad i drg ekspresowych.

7. Zarzdzanie ruchem na drogach wewntrznych, w tym w strefie ruchu i strefie zamieszkania, naley do podmiotu

zarzdzajcego tymi drogami.

8. Generalny Dyrektor Drg Krajowych i Autostrad moe powierzy zadania w zakresie zarzdzania ruchem na drogach

krajowych marszakowi wojewdztwa.

9. Drogami krajowymi, wojewdzkimi, powiatowymi i gminnymi s drogi publiczne okrelone zgodnie z przepisami o

drogach publicznych.

10. Organy sprawujce nadzr nad zarzdzaniem ruchem na drogach mog nakaza zmian organizacji ruchu ze wzgldu na

wany interes oglnospoeczny lub konieczno zapewnienia ruchu tranzytowego.

10a. Podmioty zarzdzajce drogami, o ktrych mowa w ust. 7, ustalajc organizacj ruchu na tych drogach stosuj znaki i

sygnay drogowe oraz zasady ich umieszczania wynikajce z ustawy i jej przepisw wykonawczych. Koszt oznakowania

drogi wewntrznej ponosi podmiot zarzdzajcy drog.

11. Minister waciwy do spraw transportu, majc na uwadze konieczno ochrony drg przed zniszczeniem oraz

zapewnienie bezpieczestwa ruchu w okresie zwikszonego natenia ruchu pojazdw osobowych, moe wprowadzi, w

drodze rozporzdzenia, okresowe ograniczenia ruchu pojazdw na drogach lub zakaz ruchu niektrych rodzajw pojazdw.

12. Minister waciwy do spraw transportu, w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw wewntrznych i Ministrem

Obrony Narodowej, uwzgldniajc w szczeglnoci:

1) konieczno zapewnienia bezpieczestwa wszystkim uczestnikom ruchu drogowego,

2) potrzeb efektywnego wykorzystania drg publicznych,

3) potrzeby spoecznoci lokalnej,

okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowe warunki zarzdzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym

zarzdzaniem.

Numer dokumentu LexPolonica: 5340

Rozdzia 2

Ruch pieszych

Art. 11. 1. Pieszy jest obowizany korzysta z chodnika lub drogi dla pieszych, a w razie ich braku - z pobocza. Jeeli nie ma

pobocza lub czasowo nie mona z niego korzysta, pieszy moe korzysta z jezdni, pod warunkiem zajmowania miejsca jak

najbliej jej krawdzi i ustpowania miejsca nadjedajcemu pojazdowi.

2. Pieszy idcy po poboczu lub jezdni jest obowizany i lew stron drogi.

3. Piesi idcy jezdni s obowizani i jeden za drugim. Na drodze o maym ruchu, w warunkach dobrej widocznoci,

dwch pieszych moe i obok siebie.

4. Korzystanie przez pieszego z drogi dla rowerw jest dozwolone tylko w razie braku chodnika lub pobocza albo

niemonoci korzystania z nich. Pieszy, z wyjtkiem osoby niepenosprawnej, korzystajc z tej drogi, jest obowizany

ustpi miejsca rowerowi.

5. Przepisw ust. 1-4 nie stosuje si w strefie zamieszkania. W strefie tej pieszy korzysta z caej szerokoci drogi i ma

pierwszestwo przed pojazdem.

Art. 12. 1. Kolumna pieszych, z wyjtkiem pieszych w wieku do 10 lat, moe si porusza tylko praw stron jezdni.

2. Do kolumny pieszych w wieku do 10 lat stosuje si odpowiednio przepisy art. 11 ust. 1 i 2.

3. Liczba pieszych idcych jezdni w kolumnie obok siebie nie moe przekracza 4, a w kolumnie wojskowej - 6, pod

warunkiem e kolumna nie zajmuje wicej ni poowy szerokoci jezdni.

4. Piesi w wieku do 10 lat mog i w kolumnie tylko dwjkami pod nadzorem co najmniej jednej osoby penoletniej.

5. Dugo kolumny pieszych nie moe przekracza 50 m. Odlego midzy kolumnami nie moe by mniejsza ni 100 m.

6. Jeeli przemarsz kolumny pieszych odbywa si w warunkach niedostatecznej widocznoci:

1) pierwszy i ostatni z idcych z lewej strony s obowizani nie latarki:

a) pierwszy - ze wiatem biaym, skierowanym do przodu,

b) ostatni - ze wiatem czerwonym, skierowanym do tyu;

2) w kolumnie o dugoci przekraczajcej 20 m idcy po lewej stronie z przodu i z tyu s obowizani uywa elementw

odblaskowych odpowiadajcych waciwym warunkom technicznym, a ponadto idcy po lewej stronie s obowizani nie

dodatkowe latarki ze wiatem biaym, rozmieszczone w taki sposb, aby odlego midzy nimi nie przekraczaa 10 m;

3) wiato latarek powinno by widoczne z odlegoci co najmniej 150 m.

7. Zabrania si:

1) ruchu po jezdni kolumny pieszych w czasie mgy; zakaz ten nie dotyczy kolumny wojskowej lub policyjnej;

2) ruchu po jezdni kolumny pieszych w wieku do 10 lat w warunkach niedostatecznej widocznoci;

3) prowadzenia po jezdni kolumny pieszych przez osob w wieku poniej 18 lat.

Art. 13. 1. Pieszy, przechodzc przez jezdni lub torowisko, jest obowizany zachowa szczegln ostrono oraz, z

zastrzeeniem ust. 2 i 3, korzysta z przejcia dla pieszych. Pieszy znajdujcy si na tym przejciu ma pierwszestwo przed

pojazdem.

2. Przechodzenie przez jezdni poza przejciem dla pieszych jest dozwolone, gdy odlego od przejcia przekracza 100 m.

Jeeli jednak skrzyowanie znajduje si w odlegoci mniejszej ni 100 m od wyznaczonego przejcia, przechodzenie jest

dozwolone rwnie na tym skrzyowaniu.

3. Przechodzenie przez jezdni poza przejciem dla pieszych, o ktrym mowa w ust. 2, jest dozwolone tylko pod warunkiem,

e nie spowoduje zagroenia bezpieczestwa ruchu lub utrudnienia ruchu pojazdw. Pieszy jest obowizany ustpi

pierwszestwa pojazdom i do przeciwlegej krawdzi jezdni i drog najkrtsz, prostopadle do osi jezdni.

4. Jeeli na drodze znajduje si przejcie nadziemne lub podziemne dla pieszych, pieszy jest obowizany korzysta z niego, z

zastrzeeniem ust. 2 i 3.

5. Na obszarze zabudowanym, na drodze dwujezdniowej lub po ktrej kursuj tramwaje po torowisku wyodrbnionym z

jezdni, pieszy przechodzc przez jezdni lub torowisko jest obowizany korzysta tylko z przejcia dla pieszych.

6. Przechodzenie przez torowisko wyodrbnione z jezdni jest dozwolone tylko w miejscu do tego przeznaczonym.

7. Jeeli wysepka dla pasaerw na przystanku komunikacji publicznej czy si z przejciem dla pieszych, przechodzenie do

i z przystanku jest dozwolone tylko po tym przejciu.

8. Jeeli przejcie dla pieszych wyznaczone jest na drodze dwujezdniowej, przejcie na kadej jezdni uwaa si za przejcie

odrbne. Przepis ten stosuje si odpowiednio do przejcia dla pieszych w miejscu, w ktrym ruch pojazdw jest rozdzielony

wysepk lub za pomoc innych urzdze na jezdni.

Art. 14. Zabrania si:

1) wchodzenia na jezdni:

a) bezporednio przed jadcy pojazd, w tym rwnie na przejciu dla pieszych,

b) spoza pojazdu lub innej przeszkody ograniczajcej widoczno drogi;

2) przechodzenia przez jezdni w miejscu o ograniczonej widocznoci drogi;

3) zwalniania kroku lub zatrzymywania si bez uzasadnionej potrzeby podczas przechodzenia przez jezdni lub torowisko;

4) przebiegania przez jezdni;

5) chodzenia po torowisku;

6) wchodzenia na torowisko, gdy zapory lub pzapory s opuszczone lub opuszczanie ich rozpoczto;

7) przechodzenia przez jezdni w miejscu, w ktrym urzdzenie zabezpieczajce lub przeszkoda oddzielaj drog dla

pieszych albo chodnik od jezdni, bez wzgldu na to, po ktrej stronie jezdni one si znajduj.

Art. 15. Przepisw art. 11-14 nie stosuje si w razie zamknicia ruchu pojazdw na drodze.

Numer dokumentu LexPolonica: 5340

Rozdzia 3

Ruch pojazdw

Oddzia 1

Zasady oglne

Art. 16. 1. Kierujcego pojazdem obowizuje ruch prawostronny.

2. Kierujcy pojazdem, korzystajc z drogi dwujezdniowej, jest obowizany jecha po prawej jezdni; do jezdni tych nie

wlicza si jezdni przeznaczonej do dojazdu do nieruchomoci pooonej przy drodze.

3. Kierujcy pojazdem, korzystajc z jezdni dwukierunkowej co najmniej o czterech pasach ruchu, jest obowizany

zajmowa pas ruchu znajdujcy si na prawej poowie jezdni.

4. Kierujcy pojazdem jest obowizany jecha moliwie blisko prawej krawdzi jezdni. Jeeli pasy ruchu na jezdni s

wyznaczone, nie moe zajmowa wicej ni jednego pasa.

5. Kierujcy pojazdem zaprzgowym, rowerem, wzkiem rowerowym, motorowerem, wzkiem rcznym oraz osoba

prowadzca pojazd napdzany silnikiem s obowizani porusza si po poboczu, chyba e nie nadaje si ono do jazdy lub

ruch pojazdu utrudniaby ruch pieszych.

6. Kierujcy pojazdem znajdujcym si na czci jezdni, po ktrej jed pojazdy szynowe, jest obowizany ustpi miejsca

nadjedajcemu pojazdowi szynowemu.

7. Na skrzyowaniu i bezporednio przed nim kierujcy rowerem, motorowerem lub motocyklem moe porusza

si rodkiem pasa ruchu, jeli pas ten umoliwia opuszczenie skrzyowania w wicej ni jednym kierunku, z zastrzeeniem

art. 33 ust. 1.

Numer dokumentu LexPolonica: 5340

Oddzia 2

Wczanie si do ruchu

Art. 17. 1. Wczanie si do ruchu nastpuje przy rozpoczynaniu jazdy po postoju lub zatrzymaniu si niewynikajcym z

warunkw lub przepisw ruchu drogowego oraz przy wjedaniu:

1) na drog z nieruchomoci, z obiektu przydronego lub dojazdu do takiego obiektu, z drogi niebdcej drog publiczn

oraz ze strefy zamieszkania;

2) na drog z pola lub na drog tward z drogi gruntowej;

3) na jezdni z pobocza, z chodnika lub z pasa ruchu dla pojazdw powolnych;

3a) na jezdni lub pobocze z drogi dla rowerw, z wyjtkiem wjazdu na przejazd dla rowerzystw lub pas ruchu dla

rowerw;

4) pojazdem szynowym - na drog z zajezdni lub na jezdni z ptli.

2. Kierujcy pojazdem, wczajc si do ruchu, jest obowizany zachowa szczegln ostrono oraz ustpi pierwszestwa

innemu pojazdowi lub uczestnikowi ruchu.

Art. 18. 1. Kierujcy pojazdem, zbliajc si do oznaczonego przystanku autobusowego (trolejbusowego) na obszarze

zabudowanym, jest obowizany zmniejszy prdko, a w razie potrzeby zatrzyma si, aby umoliwi kierujcemu

autobusem (trolejbusem) wczenie si do ruchu, jeeli kierujcy takim pojazdem sygnalizuje kierunkowskazem zamiar

zmiany pasa ruchu lub wjechania z zatoki na jezdni.

2. Kierujcy autobusem (trolejbusem), o ktrym mowa w ust. 1, moe wjecha na ssiedni pas ruchu lub na jezdni dopiero

po upewnieniu si, e nie spowoduje to zagroenia bezpieczestwa ruchu drogowego.

Art. 18a. 1. Kierujcy pojazdem, zbliajc si do miejsca postoju autobusu szkolnego, jest obowizany:

1) zatrzyma si, o ile kierujcy tym autobusem poda sygna zatrzymania;

2) zmniejszy prdko, a w razie potrzeby zatrzyma si, aby umoliwi kierujcemu tym autobusem wjazd na jezdni lub

ssiedni pas ruchu, o ile sygnalizuje on zamiar wykonania takiego manewru.

2. Kierujcy autobusem szkolnym w sytuacji, o ktrej mowa w ust. 1, moe wjecha na ssiedni pas ruchu lub jezdni

dopiero po upewnieniu si, e nie spowoduje to zagroenia bezpieczestwa ruchu drogowego.

Numer dokumentu LexPolonica: 5340

Oddzia 3

Prdko i hamowanie

Art. 19. 1. Kierujcy pojazdem jest obowizany jecha z prdkoci zapewniajc panowanie nad pojazdem, z

uwzgldnieniem warunkw, w jakich ruch si odbywa, a w szczeglnoci: rzeby terenu, stanu i widocznoci drogi, stanu

i adunku pojazdu, warunkw atmosferycznych i natenia ruchu.

2. Kierujcy pojazdem jest obowizany:

1) jecha z prdkoci nieutrudniajc jazdy innym kierujcym;

2) hamowa w sposb niepowodujcy zagroenia bezpieczestwa ruchu lub jego utrudnienia;

3) utrzymywa odstp niezbdny do uniknicia zderzenia w razie hamowania lub zatrzymania si poprzedzajcego pojazdu.

3. Poza obszarem zabudowanym, na jezdniach dwukierunkowych o dwch pasach ruchu, kierujcy pojazdem objtym

indywidualnym ograniczeniem prdkoci albo pojazdem lub zespoem pojazdw o dugoci przekraczajcej 7 m jest

obowizany utrzymywa taki odstp od pojazdu silnikowego znajdujcego si przed nim, aby inne wyprzedzajce pojazdy

mogy bezpiecznie wjecha w luk utrzymywan midzy tymi pojazdami. Przepisu tego nie stosuje si, jeeli kierujcy

pojazdem przystpuje do wyprzedzania lub gdy wyprzedzanie jest zabronione.

4. Poza obszarem zabudowanym w tunelach o dugoci przekraczajcej 500 m, kierujcy pojazdem jest obowizany

utrzymywa odstp od poprzedzajcego pojazdu nie mniejszy ni:

1) 50 m - jeeli kieruje pojazdem o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 3,5 t lub autobusem;

2) 80 m - jeeli kieruje zespoem pojazdw lub pojazdem niewymienionym w pkt 1.

5. Organ zarzdzajcy ruchem na drogach moe zmniejszy lub zwikszy za pomoc znakw drogowych dopuszczalny

odstp, o ktrym mowa w ust. 4, w zalenoci od obowizujcej w tunelu dopuszczalnej prdkoci.

Art. 20. 1. Prdko dopuszczalna pojazdu lub zespou pojazdw na obszarze zabudowanym w godzinach 5.00-23.00 wynosi

50 km/h, z zastrzeeniem ust. 2.

1a. Prdko dopuszczalna pojazdu lub zespou pojazdw na obszarze zabudowanym w godzinach 23.00-5.00 wynosi 60

km/h, z zastrzeeniem ust. 2.

2. Prdko dopuszczalna pojazdu lub zespou pojazdw w strefie zamieszkania wynosi 20 km/h.

3. Prdko dopuszczalna poza obszarem zabudowanym, z zastrzeeniem ust. 4 i 5, wynosi w przypadku:

1) samochodu osobowego, motocykla lub samochodu ciarowego o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 3,5

t:

a) na autostradzie - 140 km/h,

b) na drodze ekspresowej dwujezdniowej - 120 km/h,

c) na drodze ekspresowej jednojezdniowej oraz na drodze dwujezdniowej co najmniej o dwch pasach przeznaczonych dla

kadego kierunku ruchu - 100 km/h,

d) na pozostaych drogach - 90 km/h;

2) zespou pojazdw lub pojazdu niewymienionego w pkt 1:

a) na autostradzie, drodze ekspresowej lub drodze dwujezdniowej co najmniej o dwch pasach przeznaczonych dla kadego

kierunku ruchu - 80 km/h,

b) na pozostaych drogach - 70 km/h.

4. Dopuszczalna prdko autobusu speniajcego dodatkowe warunki techniczne okrelone w przepisach, o ktrych mowa

w art. 66 ust. 5, na autostradzie i drodze ekspresowej wynosi 100 km/h.

5.

5a. Rada Ministrw na wniosek ministra waciwego do spraw gospodarki moe, w drodze rozporzdzenia, w przypadkach, o

ktrych mowa w art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktw naftowych i gazu

ziemnego oraz zasadach postpowania w sytuacjach zagroenia bezpieczestwa paliwowego pastwa i zakce na rynku

naftowym (Dz. U. Nr 52, poz. 343), wprowadzi ograniczenia w dopuszczalnej prdkoci pojazdw samochodowych.

6. Prdko dopuszczalna niektrych pojazdw, z zastrzeeniem ust. 2, wynosi:

1) cignika rolniczego (rwnie z przyczep) - 30 km/h;

2) pojazdu z urzdzeniem wystajcym do przodu wicej ni 1,5 m od siedzenia dla kierujcego - 30 km/h na obszarze

zabudowanym i 60 km/h poza obszarem zabudowanym;

3) motocykla (rwnie z przyczep) i motoroweru, ktrymi przewozi si dziecko w wieku do 7 lat - 40 km/h.

Art. 21. 1. Organ zarzdzajcy ruchem na drogach moe zmniejszy lub zwikszy, za pomoc znakw drogowych, prdko

dopuszczaln pojazdw obowizujc na obszarze zabudowanym.

2. Prdko dopuszczalna, o ktrej mowa w ust. 1, moe by:

1) zmniejszona - jeeli warunki bezpieczestwa ruchu na drodze lub jej odcinku za tym przemawiaj;

2) zwikszona - jeeli warunki ruchu na drodze lub jej odcinku zapewniaj zachowanie bezpieczestwa ruchu.

3. Organ zarzdzajcy ruchem na drogach moe zmniejszy, za pomoc znakw drogowych, prdko dopuszczaln

pojazdw obowizujc poza obszarem zabudowanym, jeeli warunki bezpieczestwa ruchu na drodze lub jej odcinku za

tym przemawiaj.

4. Organ rejestrujcy pojazd moe ustali dla indywidualnego pojazdu dopuszczaln prdko nisz ni okrelona w art. 20,

jeeli jest to uzasadnione konstrukcj lub stanem technicznym pojazdu. Ograniczenie prdkoci naley uwidoczni na znaku

umieszczonym z tyu pojazdu.

Numer dokumentu LexPolonica: 5340

Oddzia 4

Zmiana kierunku jazdy lub pasa ruchu

Art. 22. 1. Kierujcy pojazdem moe zmieni kierunek jazdy lub zajmowany pas ruchu tylko z zachowaniem szczeglnej

ostronoci.

2. Kierujcy pojazdem jest obowizany zbliy si:

1) do prawej krawdzi jezdni - jeeli zamierza skrci w prawo;

2) do rodka jezdni lub na jezdni o ruchu jednokierunkowym do lewej jej krawdzi - jeeli zamierza skrci w lewo.

3. Przepisu ust. 2 nie stosuje si, jeeli wymiary pojazdu uniemoliwiaj skrcenie zgodnie z zasad okrelon w tym

przepisie lub dopuszczalna jest jazda wycznie w jednym kierunku.

4. Kierujcy pojazdem, zmieniajc zajmowany pas ruchu, jest obowizany ustpi pierwszestwa pojazdowi jadcemu po

pasie ruchu, na ktry zamierza wjecha, oraz pojazdowi wjedajcemu na ten pas z prawej strony.

5. Kierujcy pojazdem jest obowizany zawczasu i wyranie sygnalizowa zamiar zmiany kierunku jazdy lub pasa ruchu

oraz zaprzesta sygnalizowania niezwocznie po wykonaniu manewru.

6. Zabrania si zawracania:

1) w tunelu, na mocie, wiadukcie lub drodze jednokierunkowej;

2) na autostradzie;

3) na drodze ekspresowej, z wyjtkiem skrzyowania lub miejsca do tego przeznaczonego;

4) w warunkach, w ktrych mogoby to zagrozi bezpieczestwu ruchu na drodze lub ruch ten utrudni.

Numer dokumentu LexPolonica: 5340

Oddzia 5

Wymijanie, omijanie i cofanie

Art. 23. 1. Kierujcy pojazdem jest obowizany:

1) przy wymijaniu zachowa bezpieczny odstp od wymijanego pojazdu lub uczestnika ruchu, a w razie potrzeby zjecha na

prawo i zmniejszy prdko lub zatrzyma si;

2) przy omijaniu zachowa bezpieczny odstp od omijanego pojazdu, uczestnika ruchu lub przeszkody, a w razie potrzeby

zmniejszy prdko; omijanie pojazdu sygnalizujcego zamiar skrcenia w lewo moe odbywa si tylko z jego prawej

strony;

3) przy cofaniu ustpi pierwszestwa innemu pojazdowi lub uczestnikowi ruchu i zachowa szczegln ostrono, a w

szczeglnoci:

a) sprawdzi, czy wykonywany manewr nie spowoduje zagroenia bezpieczestwa ruchu lub jego utrudnienia,

b) upewni si, czy za pojazdem nie znajduje si przeszkoda; w razie trudnoci w osobistym upewnieniu si kierujcy jest

obowizany zapewni sobie pomoc innej osoby.

2. Zabrania si cofania pojazdem w tunelu, na mocie, wiadukcie, autostradzie lub drodze ekspresowej.

Numer dokumentu LexPolonica: 5340

Oddzia 6

Wyprzedzanie

Art. 24. 1. Kierujcy pojazdem jest obowizany przed wyprzedzaniem upewni si w szczeglnoci, czy:

1) ma odpowiedni widoczno i dostateczne miejsce do wyprzedzania bez utrudnienia komukolwiek ruchu;

2) kierujcy, jadcy za nim, nie rozpocz wyprzedzania;

3) kierujcy, jadcy przed nim na tym samym pasie ruchu, nie zasygnalizowa zamiaru wyprzedzania innego pojazdu, zmiany

kierunku jazdy lub zmiany pasa ruchu.

2. Kierujcy pojazdem jest obowizany przy wyprzedzaniu zachowa szczegln ostrono, a zwaszcza bezpieczny odstp

od wyprzedzanego pojazdu lub uczestnika ruchu. W razie wyprzedzania roweru, wzka rowerowego, motoroweru,

motocykla lub kolumny pieszych odstp ten nie moe by mniejszy ni 1 m.

3. Kierujcy pojazdem jest obowizany przy wyprzedzaniu przejeda z lewej strony wyprzedzanego pojazdu, z

zastrzeeniem ust. 4, 5, 10 i 12.

4. Pojazd szynowy moe by wyprzedzany tylko z prawej strony, chyba e pooenie torw uniemoliwia takie wyprzedzanie

lub wyprzedzanie odbywa si na jezdni jednokierunkowej.

5. Wyprzedzanie pojazdu lub uczestnika ruchu, ktry sygnalizuje zamiar skrcenia w lewo, moe odbywa si tylko z jego

prawej strony.

6. Kierujcemu pojazdem wyprzedzanym zabrania si w czasie wyprzedzania i bezporednio po nim zwikszania prdkoci.

Kierujcy pojazdem wolnobienym, cignikiem rolniczym lub pojazdem bez silnika jest obowizany zjecha jak najbardziej

na prawo w celu uatwienia wyprzedzania. Przepisu nie stosuje si w przypadku, o ktrym mowa w ust. 12.

7. Zabrania si wyprzedzania pojazdu silnikowego jadcego po jezdni:

1) przy dojedaniu do wierzchoka wzniesienia;

2) na zakrcie oznaczonym znakami ostrzegawczymi;

3) na skrzyowaniu, z wyjtkiem skrzyowania o ruchu okrnym lub na ktrym ruch jest kierowany.

8. Dopuszcza si wyprzedzanie w miejscach, o ktrych mowa w ust. 7 pkt 1 i 2, na jezdni:

1) jednokierunkowej;

2) dwukierunkowej na odcinku z wyznaczonymi pasami ruchu, pod warunkiem e kierujcy nie wjeda na cz jezdni

przeznaczon do ruchu w kierunku przeciwnym - w miejscu, gdzie jest to zabronione znakami na jezdni.

9. Dopuszcza si wyprzedzanie w miejscu, o ktrym mowa w ust. 7 pkt 3, pojazdu sygnalizujcego zamiar skrcenia, pod

warunkiem e kierujcy nie wjeda na cz jezdni przeznaczon do ruchu w kierunku przeciwnym.

10. Dopuszcza si wyprzedzanie z prawej strony na odcinku drogi z wyznaczonymi pasami ruchu, przy zachowaniu

warunkw okrelonych w ust. 1 i 7:

1) na jezdni jednokierunkowej;

2) na jezdni dwukierunkowej, jeeli co najmniej dwa pasy ruchu na obszarze zabudowanym lub trzy pasy ruchu poza

obszarem zabudowanym przeznaczone s do jazdy w tym samym kierunku.

11. Zabrania si wyprzedzania pojazdu uprzywilejowanego na obszarze zabudowanym.

12. Kierujcy rowerem moe wyprzedza inne ni rower powoli jadce pojazdy z ich prawej strony.

Numer dokumentu LexPolonica: 5340

Oddzia 7

Przecinanie si kierunkw ruchu

Art. 25. 1. Kierujcy pojazdem, zbliajc si do skrzyowania, jest obowizany zachowa szczegln ostrono i ustpi

pierwszestwa pojazdowi nadjedajcemu z prawej strony, a jeeli skrca w lewo - take jadcemu z kierunku przeciwnego

na wprost lub skrcajcemu w prawo.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje si do pojazdu szynowego, ktry ma pierwszestwo w stosunku do innych pojazdw, bez

wzgldu na to, z ktrej strony nadjeda.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje si rwnie w razie przecinania si kierunkw ruchu poza skrzyowaniem.

4. Kierujcemu pojazdem zabrania si:

1) wjedania na skrzyowanie, jeeli na skrzyowaniu lub za nim nie ma miejsca do kontynuowania jazdy;

2) rozdzielania kolumny pieszych.

Art. 26. 1. Kierujcy pojazdem, zbliajc si do przejcia dla pieszych, jest obowizany zachowa szczegln ostrono i

ustpi pierwszestwa pieszemu znajdujcemu si na przejciu.

2. Kierujcy pojazdem, ktry skrca w drog poprzeczn, jest obowizany ustpi pierwszestwa pieszemu przechodzcemu

na skrzyowaniu przez jezdni drogi, na ktr wjeda.

3. Kierujcemu pojazdem zabrania si:

1) wyprzedzania pojazdu na przejciu dla pieszych i bezporednio przed nim, z wyjtkiem przejcia, na ktrym ruch jest

kierowany;

2) omijania pojazdu, ktry jecha w tym samym kierunku, lecz zatrzyma si w celu ustpienia pierwszestwa pieszemu;

3) jazdy wzdu po chodniku lub przejciu dla pieszych.

4. Kierujcy pojazdem, przejedajc przez chodnik lub drog dla pieszych, jest obowizany jecha powoli i ustpi

pierwszestwa pieszemu.

5. Przepis ust. 4 stosuje si odpowiednio podczas jazdy po placu, na ktrym ze wzgldu na brak wyodrbnienia jezdni i

chodnikw ruch pieszych i pojazdw odbywa si po tej samej powierzchni.

6. Kierujcy pojazdem jest obowizany zachowa szczegln ostrono przy przejedaniu obok oznaczonego przystanku

tramwajowego nieznajdujcego si przy chodniku. Jeeli przystanek nie jest wyposaony w wysepk dla pasaerw, a na

przystanek wjeda tramwaj lub stoi na nim, kierujcy jest obowizany zatrzyma pojazd w takim miejscu i na taki czas, aby

zapewni pieszemu swobodne dojcie do tramwaju lub na chodnik. Przepisy te stosuje si odpowiednio przy ruchu innych

pojazdw komunikacji publicznej.

7. W razie przechodzenia przez jezdni osoby niepenosprawnej, uywajcej specjalnego znaku, lub osoby o widocznej

ograniczonej sprawnoci ruchowej, kierujcy jest obowizany zatrzyma pojazd w celu umoliwienia jej przejcia.

Art. 27. 1. Kierujcy pojazdem, zbliajc si do przejazdu dla rowerzystw, jest obowizany zachowa szczegln

ostrono i ustpi pierwszestwa rowerowi znajdujcemu si na przejedzie.

1a. Kierujcy pojazdem, ktry skrca w drog poprzeczn, jest obowizany zachowa szczegln ostrono i ustpi

pierwszestwa rowerzycie jadcemu na wprost po jezdni, pasie ruchu dla rowerw, drodze dla rowerw lub innej czci

drogi, ktr zamierza opuci.

2.

3. Kierujcy pojazdem, przejedajc przez drog dla rowerw poza jezdni, jest obowizany ustpi pierwszestwa

rowerowi.

4. Kierujcemu pojazdem zabrania si wyprzedzania pojazdu na przejedzie dla rowerzystw i bezporednio przed nim, z

wyjtkiem przejazdu, na ktrym ruch jest kierowany.

Art. 28. 1. Kierujcy pojazdem, zbliajc si do przejazdu kolejowego oraz przejedajc przez przejazd, jest obowizany

zachowa szczegln ostrono. Przed wjechaniem na tory jest on obowizany upewni si, czy nie zblia si pojazd

szynowy, oraz przedsiwzi odpowiednie rodki ostronoci, zwaszcza jeeli wskutek mgy lub z innych powodw

przejrzysto powietrza jest zmniejszona.

2. Kierujcy jest obowizany prowadzi pojazd z tak prdkoci, aby mg go zatrzyma w bezpiecznym miejscu, gdy

nadjeda pojazd szynowy lub gdy urzdzenie zabezpieczajce albo dawany sygna zabrania wjazdu na przejazd.

3. Kierujcemu pojazdem zabrania si:

1) objedania opuszczonych zapr lub pzapr oraz wjedania na przejazd, jeeli opuszczanie ich zostao rozpoczte lub

podnoszenie nie zostao zakoczone;

2) wjedania na przejazd, jeeli po drugiej stronie przejazdu nie ma miejsca do kontynuowania jazdy;

3) wyprzedzania pojazdu na przejedzie kolejowym i bezporednio przed nim;

4) omijania pojazdu oczekujcego na otwarcie ruchu przez przejazd, jeeli wymagaoby to wjechania na cz jezdni

przeznaczon dla przeciwnego kierunku ruchu.

4. W razie unieruchomienia pojazdu na przejedzie kolejowym, kierujcy jest obowizany niezwocznie usun go z

przejazdu, a jeeli nie jest to moliwe, ostrzec kierujcego pojazdem szynowym o niebezpieczestwie.

5. Kierujcy pojazdem lub zespoem pojazdw o dugoci przekraczajcej 10 m, ktry nie moe rozwin prdkoci wikszej

ni 6 km/h, przed wjazdem na przejazd kolejowy jest obowizany upewni si, czy w czasie potrzebnym na przejechanie

przez ten przejazd nie nadjedzie pojazd szynowy, lub uzgodni czas tego przejazdu z drnikiem kolejowym.

6. Przepisy ust. 1-4 stosuje si odpowiednio przy przejedaniu przez tory tramwajowe; przepis ust. 3 pkt 3 nie dotyczy

skrzyowania lub przejazdu tramwajowego, na ktrym ruch jest kierowany.

Numer dokumentu LexPolonica: 5340

Oddzia 8

Ostrzeganie oraz jazda w warunkach zmniejszonej przejrzystoci powietrza

Art. 29. 1. Kierujcy pojazdem moe uywa sygnau dwikowego lub wietlnego, w razie gdy zachodzi konieczno

ostrzeenia o niebezpieczestwie.

2. Zabrania si:

1) naduywania sygnau dwikowego lub wietlnego;

2) uywania sygnau dwikowego na obszarze zabudowanym, chyba e jest to konieczne w zwizku z bezporednim

niebezpieczestwem;

3) ostrzegania wiatami drogowymi w warunkach, w ktrych moe to spowodowa olepienie innych kierujcych.

Art. 30. 1. Kierujcy pojazdem jest obowizany zachowa szczegln ostrono w czasie jazdy w warunkach zmniejszonej

przejrzystoci powietrza, spowodowanej mg, opadami atmosferycznymi lub innymi przyczynami, a ponadto:

1) kierujcy pojazdem silnikowym jest obowizany:

a) wczy wiata mijania lub przeciwmgowe przednie albo oba te wiata jednoczenie,

b) poza obszarem zabudowanym podczas mgy dawa krtkotrwae sygnay dwikowe w czasie wyprzedzania lub omijania;

2) kierujcy innym pojazdem ni pojazd, o ktrym mowa w pkt 1, jest obowizany:

a) wczy wiata, w ktre pojazd jest wyposaony,

b) korzysta z pobocza drogi, a jeeli nie jest to moliwe, jecha jak najbliej krawdzi jezdni i nie wyprzedza innego pojazdu.

2. Obowizek uywania wiate, o ktrym mowa w ust. 1, dotyczy kierujcego pojazdem take podczas zatrzymania

wynikajcego z warunkw lub przepisw ruchu drogowego.

3. Kierujcy pojazdem moe uywa tylnych wiate przeciwmgowych, jeeli zmniejszona przejrzysto powietrza

ogranicza widoczno na odlego mniejsz ni 50 m. W razie poprawy widocznoci kierujcy pojazdem jest obowizany

niezwocznie wyczy te wiata.

Numer dokumentu LexPolonica: 5340

Oddzia 9

Holowanie

Art. 31. 1. Kierujcy moe holowa pojazd silnikowy tylko pod warunkiem, e:

1) prdko pojazdu holujcego nie przekracza 30 km/h na obszarze zabudowanym i 60 km/h poza tym obszarem;

2) pojazd holujcy ma wczone wiata mijania rwnie w okresie dostatecznej widocznoci;

3) w pojedzie holowanym znajduje si kierujcy majcy uprawnienie do kierowania tym pojazdem, chyba e pojazd jest

holowany w sposb wykluczajcy potrzeb kierowania nim;

4) pojazd holowany jest poczony z pojazdem holujcym w sposb wykluczajcy odczepienie si w czasie jazdy; nie

dotyczy to holowania motocykla, ktry powinien by poczony z pojazdem holujcym poczeniem gitkim w sposb

umoliwiajcy atwe odczepienie;

5) pojazd holowany, z wyjtkiem motocykla, jest oznaczony z tyu po lewej stronie ostrzegawczym trjktem odblaskowym,

a w okresie niedostatecznej widocznoci ma ponadto wczone wiata pozycyjne; zamiast oznaczenia trjktem

odblaskowym pojazd holowany moe wysya te sygnay byskowe w sposb widoczny dla innych uczestnikw ruchu;

6) w pojedzie holowanym na poczeniu sztywnym jest sprawny co najmniej jeden ukad hamulcw, a w pojedzie

holowanym na poczeniu gitkim - dwa ukady;

7) odlego midzy pojazdami wynosi nie wicej ni 3 m przy poczeniu sztywnym, a od 4 do 6 m przy poczeniu gitkim,

przy czym poczenie jest oznakowane na przemian pasami biaymi i czerwonymi albo zaopatrzone w chorgiewk barwy

tej lub czerwonej; przepisu tego nie stosuje si w razie holowania pojazdw jednostek wojskowych podporzdkowanych

Ministrowi Obrony Narodowej.

2. Zabrania si holowania:

1) pojazdu o niesprawnym ukadzie kierowniczym lub o niesprawnych hamulcach, chyba e sposb holowania wyklucza

potrzeb ich uycia;

2) pojazdu za pomoc poczenia gitkiego, jeeli w pojedzie tym dziaanie ukadu hamulcowego uzalenione jest od pracy

silnika, a silnik jest unieruchomiony;

3) wicej ni jednego pojazdu, z wyjtkiem pojazdu czonowego;

4) pojazdem z przyczep (naczep);

5) na autostradzie, z wyjtkiem holowania przez pojazdy przeznaczone do holowania do najbliszego wyjazdu lub miejsca

obsugi podrnych.

3. W razie holowania pojazdu w sposb wykluczajcy potrzeb kierowania nim lub uycia hamulcw, rzeczywista masa

cakowita pojazdu holowanego nie moe przekracza rzeczywistej masy cakowitej pojazdu holujcego.

Numer dokumentu LexPolonica: 5340

Oddzia 10

Ruch pojazdw w kolumnie

Art. 32. 1. Liczba pojazdw jadcych w zorganizowanej kolumnie nie moe przekracza:

1) samochodw osobowych, motorowerw lub motocykli - 10;

2) rowerw lub wzkw rowerowych - 15;

3) pozostaych pojazdw - 5.

2. Odlego midzy jadcymi kolumnami nie moe by mniejsza ni 500 m dla kolumn pojazdw samochodowych oraz 200

m dla kolumn pozostaych pojazdw.

3.

4. Jazda w kolumnie nie zwalnia kierujcego pojazdem od przestrzegania obowizujcych przepisw ruchu drogowego.

5. Przepisw ust. 1 i 2 nie stosuje si do pojazdw uprzywilejowanych oraz do pojazdw jednostek podporzdkowanych

Ministrowi Obrony Narodowej.

6. Zabrania si wjedania midzy jadce w kolumnie rowery lub wzki rowerowe oraz pojazdy, o ktrych mowa w ust. 5.

7. Minister waciwy do spraw wewntrznych oraz Minister Obrony Narodowej, w porozumieniu z ministrem waciwym do

spraw transportu, kierujc si koniecznoci zapewnienia porzdku oraz zasad bezpieczestwa ruchu drogowego, okrel, w

drodze rozporzdzenia, sposb organizacji i oznakowania kolumn pojazdw jednostek podporzdkowanych Ministrowi

Obrony Narodowej.

Numer dokumentu LexPolonica: 5340

Oddzia 11

Przepisy dodatkowe o ruchu rowerw, motorowerw oraz pojazdw zaprzgowych

Art. 33. 1. Kierujcy rowerem jest obowizany korzysta z drogi dla rowerw lub pasa ruchu dla rowerw, jeli s one

wyznaczone dla kierunku, w ktrym si porusza lub zamierza skrci. Kierujcy rowerem, korzystajc z drogi dla rowerw i

pieszych, jest obowizany zachowa szczegln ostrono i ustpowa miejsca pieszym.

1a. Kierujcy rowerem moe zatrzyma si w luzie rowerowej obok innych rowerzystw. Jest obowizany opuci j, kiedy

zaistnieje moliwo kontynuowania jazdy w zamierzonym kierunku i zaj miejsce na jezdni zgodnie z odpowiednio art. 33

ust. 1 lub art. 16 ust. 4 i 5.

2. Dziecko w wieku do 7 lat moe by przewoone na rowerze, pod warunkiem e jest ono umieszczone na dodatkowym

siodeku zapewniajcym bezpieczn jazd.

3. Kierujcemu rowerem lub motorowerem zabrania si:

1) jazdy po jezdni obok innego uczestnika ruchu, z zastrzeeniem ust. 3a;

2) jazdy bez trzymania co najmniej jednej rki na kierownicy oraz ng na pedaach lub podnkach;

3) czepiania si pojazdw.

3a. Dopuszcza si wyjtkowo jazd po jezdni kierujcego rowerem obok innego roweru lub motoroweru, jeeli nie utrudnia

to poruszania si innym uczestnikom ruchu albo w inny sposb nie zagraa bezpieczestwu ruchu drogowego.

4.

5. Korzystanie z chodnika lub drogi dla pieszych przez kierujcego rowerem jest dozwolone wyjtkowo, gdy:

1) opiekuje si on osob w wieku do lat 10 kierujc rowerem;

2) szeroko chodnika wzdu drogi, po ktrej ruch pojazdw jest dozwolony z prdkoci wiksz ni 50 km/h, wynosi co

najmniej 2 m i brakuje wydzielonej drogi dla rowerw oraz pasa ruchu dla rowerw;

3) warunki pogodowe zagraaj bezpieczestwu rowerzysty na jezdni (nieg, silny wiatr, ulewa, gooled, gsta mga), z

zastrzeeniem ust. 6.

6. Kierujcy rowerem, korzystajc z chodnika lub drogi dla pieszych, jest obowizany jecha powoli, zachowa szczegln

ostrono i ustpowa miejsca pieszym.

7. Kierujcy rowerem moe jecha lew stron jezdni na zasadach okrelonych dla ruchu pieszych w przepisach art. 11 ust.

1-3, jeeli opiekuje si on osob kierujc rowerem w wieku do lat 10.

Art. 34. 1. Do zaprzgu moe by uywane tylko zwierz niepochliwe, odpowiednio sprawne fizycznie i dajce sob

kierowa.

2. Kierujcy pojazdem zaprzgowym jest obowizany utrzymywa pojazd i zaprzg w takim stanie, aby mg nad nimi

panowa.

3. Bezporednio jeden za drugim moe jecha nie wicej ni 5 pojazdw zaprzgowych. Odlego midzy pitym pojazdem

a nastpnym nie moe by mniejsza ni 200 m.

4. Kierujcy pojazdem zaprzgowym przy wjedaniu na drog tward w miejscu, gdzie nie ma dostatecznej widocznoci

drogi, jest obowizany prowadzi zwierz za uzd.

5. Kierujcemu pojazdem zaprzgowym zabrania si:

1) przeciania zwierzcia;

2) jazdy obok innego uczestnika ruchu na jezdni;

3) pozostawiania pojazdu nie zabezpieczonego przed ruszeniem;

4) jazdy pojazdem na pozach bez dzwonkw lub grzechotek.

Numer dokumentu LexPolonica: 5340

Rozdzia 4

Ruch zwierzt

Art. 35. 1. Jazda wierzchem i pdzenie zwierzt powinny si odbywa po drodze przeznaczonej do pdzenia zwierzt. W

razie braku takiej drogi jazda wierzchem i pdzenie zwierzt mog odbywa si po poboczu, a jeeli brak jest pobocza - po

jezdni.

2. Do jazdy wierzchem i pdzenia zwierzt stosuje si odpowiednio przepisy art. 34 ust. 1 i 2 oraz przepisy o ruchu

pojazdw.

Art. 36. 1. Zabrania si jazdy wierzchem:

1) bez uzdy;

2) obok innego uczestnika ruchu na jezdni;

3) po drodze oznaczonej znakami z numerem drogi midzynarodowej oraz po drodze, na ktrej obowizuje zakaz ruchu

pojazdw zaprzgowych;

4) po drodze twardej w okresie niedostatecznej widocznoci;

5) po drodze twardej osobie w wieku poniej 17 lat.

2. Jedziec moe prowadzi luzem tylko jedno zwierz po swojej prawej stronie.

Art. 37. 1. Zwierzta w stadzie mog by pdzone po drodze tylko pod odpowiednim nadzorem. Zwierz pojedyncze moe

by prowadzone tylko na uwizi.

2. Poganiacz zwierzt jest obowizany:

1) i po lewej stronie pdzonych zwierzt;

2) w okresie niedostatecznej widocznoci nie latark z widocznym z odlegoci co najmniej 150 m wiatem biaym.

3. Zwierzta mog by prowadzone luzem przy pojedzie zaprzgowym z jego prawej strony, w liczbie nie wikszej ni 2

sztuki.

4. Zabrania si:

1) pdzenia zwierzt po drodze oznaczonej znakami z numerem drogi midzynarodowej, a po innej drodze twardej - w

okresie od zmierzchu do witu;

2) pdzenia zwierzt po drodze twardej osobie w wieku poniej 13 lat;

3) pdzenia zwierzt w poprzek drogi w miejscu niewidocznym na dostateczn odlego;

4) zatrzymywania zwierzt na jezdni;

5) zajmowania przez zwierzta wicej ni prawej poowy jezdni albo drogi dla pieszych lub rowerw.

5. Rada powiatu moe wprowadzi zakaz pdzenia zwierzt na okrelonych drogach lub obszarach oraz w okrelonym

czasie.

Numer dokumentu LexPolonica: 5340

Rozdzia 5

Porzdek i bezpieczestwo ruchu na drogach

Oddzia 1

Przepisy porzdkowe

Art. 38. Kierujcy pojazdem jest obowizany mie przy sobie i okazywa na danie uprawnionego organu wymagane dla

danego rodzaju pojazdu lub kierujcego:

1) dokument stwierdzajcy uprawnienie do kierowania pojazdem;

2) dokument stwierdzajcy dopuszczenie pojazdu do ruchu;

3) dokument stwierdzajcy zawarcie umowy obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej posiadacza pojazdu

lub stwierdzajcy opacenie skadki tego ubezpieczenia;

4) zawiadczenie, o ktrym mowa w art. 95a ust. 1 pkt 2,

5) inne dokumenty, jeeli obowizek taki wynika z odrbnej ustawy.

Art. 39. 1. Kierujcy pojazdem samochodowym oraz osoba przewoona takim pojazdem wyposaonym w pasy

bezpieczestwa s obowizani korzysta z tych pasw podczas jazdy, z zastrzeeniem ust. 3.

2. Obowizek korzystania z pasw bezpieczestwa nie dotyczy:

1) osoby majcej orzeczenie lekarskie o przeciwwskazaniu do uywania pasw;

2) kobiety o widocznej ciy;

3) kierujcego takswk podczas przewoenia pasaera;

4) instruktora lub egzaminatora podczas szkolenia lub egzaminowania;

5) policjanta, funkcjonariusza Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu, Suby Kontrwywiadu

Wojskowego, Suby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Stray Granicznej, Inspektora Kontroli

Skarbowej, funkcjonariusza celnego i Suby Wiziennej, onierza Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej - podczas

przewoenia osoby (osb) zatrzymanej;

6) funkcjonariusza Biura Ochrony Rzdu podczas wykonywania czynnoci subowych;

7) zespou medycznego w czasie udzielania pomocy medycznej;

8) konwojenta podczas przewoenia wartoci pieninych;

9) osoby chorej lub niepenosprawnej przewoonej na noszach lub w wzku inwalidzkim.

3. W pojedzie samochodowym wyposaonym w pasy bezpieczestwa dziecko w wieku do 12 lat, nieprzekraczajce 150 cm

wzrostu, przewozi si w foteliku ochronnym lub innym urzdzeniu do przewoenia dzieci, odpowiadajcym wadze i

wzrostowi dziecka oraz waciwym warunkom technicznym.

4. Przepis ust. 3 nie dotyczy przewozu dziecka takswk, autobusem, specjalistycznym rodkiem transportu sanitarnego, o

ktrym mowa w art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 8 wrzenia 2006 r. o Pastwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. Nr 191,

poz. 1410, z pn. zm.), pojazdem Policji, Stray Granicznej lub Stray Gminnej (Miejskiej).

Art. 40. 1. Kierujcy motocyklem lub motorowerem oraz osoba przewoona takimi pojazdami s obowizani uywa w

czasie jazdy hemw ochronnych odpowiadajcych waciwym warunkom technicznym.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje si w odniesieniu do motocykli fabrycznie wyposaonych w pasy bezpieczestwa.

Art. 41. Osoba wykonujca roboty lub inne czynnoci na drodze jest obowizana uywa w sposb widoczny dla innych

uczestnikw ruchu elementw odblaskowych odpowiadajcych waciwym warunkom technicznym.

Art. 42. Niewidomy podczas samodzielnego poruszania si po drodze jest obowizany nie bia lask w sposb widoczny

dla innych uczestnikw ruchu.

Art. 43. 1. Dziecko w wieku do 7 lat moe korzysta z drogi tylko pod opiek osoby, ktra osigna wiek co najmniej 10 lat.

Nie dotyczy to strefy zamieszkania.

2. Dziecko w wieku do 15 lat, poruszajce si po drodze po zmierzchu poza obszarem zabudowanym, jest obowizane

uywa elementw odblaskowych w sposb widoczny dla innych uczestnikw ruchu.

3. Przepisy ust. 1 i 2 nie dotycz drogi przeznaczonej wycznie dla pieszych.

Art. 44. 1. Kierujcy pojazdem w razie uczestniczenia w wypadku drogowym jest obowizany:

1) zatrzyma pojazd, nie powodujc przy tym zagroenia bezpieczestwa ruchu drogowego;

2) przedsiwzi odpowiednie rodki w celu zapewnienia bezpieczestwa ruchu w miejscu wypadku;

3) niezwocznie usun pojazd z miejsca wypadku, aby nie powodowa zagroenia lub tamowania ruchu, jeeli nie ma

zabitego lub rannego;

4) poda swoje dane personalne, dane personalne waciciela lub posiadacza pojazdu oraz dane dotyczce zakadu

ubezpiecze, z ktrym zawarta jest umowa obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej, na danie osoby

uczestniczcej w wypadku.

2. Jeeli w wypadku jest zabity lub ranny, kierujcy pojazdem jest obowizany ponadto:

1) udzieli niezbdnej pomocy ofiarom wypadku oraz wezwa zesp ratownictwa medycznego i Policj;

2) nie podejmowa czynnoci, ktre mogyby utrudni ustalenie przebiegu wypadku;

3) pozosta na miejscu wypadku, a jeeli wezwanie zespou ratownictwa medycznego lub Policji wymaga oddalenia si -

niezwocznie powrci na to miejsce.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje si odpowiednio do innych osb uczestniczcych w wypadku.

Art. 45. 1. Zabrania si:

1) kierowania pojazdem, prowadzenia kolumny pieszych, jazdy wierzchem lub pdzenia zwierzt osobie w stanie

nietrzewoci, w stanie po uyciu alkoholu lub rodka dziaajcego podobnie do alkoholu;

2) holowania pojazdu kierowanego przez osob, o ktrej mowa w pkt 1;

3) otwierania drzwi pojazdu, pozostawiania otwartych drzwi lub wysiadania bez upewnienia si, e nie spowoduje to

zagroenia bezpieczestwa ruchu lub jego utrudnienia;

4) wykorzystywania drogi lub poszczeglnych jej czci w sposb niezgodny z przeznaczeniem, chyba e przepisy

szczegowe stanowi inaczej;

5) wjedania na pas midzy jezdniami;

6) pozostawiania na drodze przedmiotw, ktre mogyby zagrozi bezpieczestwu ruchu; jeeli jednak usunicie ich nie jest

moliwe, naley je oznaczy w sposb widoczny w dzie i w nocy;

7) umieszczania na drodze lub w jej pobliu urzdze wysyajcych lub odbijajcych wiato w sposb powodujcy

olepienie albo wprowadzajcych w bd uczestnikw ruchu;

8) samowolnego umieszczania lub wczania albo usuwania lub wyczania znakw i sygnaw drogowych oraz urzdze

ostrzegawczo-zabezpieczajcych lub kontrolnych na drodze, jak rwnie zmiany ich pooenia lub ich zasaniania;

9) zamiecania lub zanieczyszczania drogi;

10) samowolnego umieszczania na drodze jakichkolwiek znakw, napisw lub symboli.

2. Kierujcemu pojazdem zabrania si:

1) korzystania podczas jazdy z telefonu wymagajcego trzymania suchawki lub mikrofonu w rku;

2) przewoenia osoby, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 1, na rowerze lub motorowerze albo motocyklu, chyba e jest przewoona

w bocznym wzku;

3) przewoenia pasaera w sposb niezgodny z art. 39, 40 lub 63 ust. 1;

4) przewoenia w foteliku ochronnym dziecka siedzcego tyem do kierunku jazdy na przednim siedzeniu pojazdu

samochodowego wyposaonego w poduszk powietrzn dla pasaera;

5) przewoenia, poza specjalnym fotelikiem ochronnym, dziecka w wieku do 12 lat na przednim siedzeniu pojazdu

samochodowego.

Numer dokumentu LexPolonica: 5340

Oddzia 2

Zatrzymanie i postj

Art. 46. 1. Zatrzymanie i postj pojazdu s dozwolone tylko w miejscu i w warunkach, w ktrych jest on z dostatecznej

odlegoci widoczny dla innych kierujcych i nie powoduje zagroenia bezpieczestwa ruchu drogowego lub jego

utrudnienia.

2. Kierujcy pojazdem, zatrzymujc pojazd na jezdni, jest obowizany ustawi go jak najbliej jej krawdzi oraz rwnolegle

do niej.

3. W czasie postoju na drodze poza obszarem zabudowanym pojazd powinien znajdowa si, jeeli to tylko moliwe, poza

jezdni.

4. Kierujcy pojazdem jest obowizany stosowa sposb zatrzymania lub postoju wskazany znakami drogowymi.

5. Kierujcy pojazdem jest obowizany w czasie postoju zabezpieczy pojazd przed moliwoci jego uruchomienia przez

osob niepowoan oraz zachowa inne rodki ostronoci niezbdne do uniknicia wypadku.

Art. 47. 1. Dopuszcza si zatrzymanie lub postj na chodniku koami jednego boku lub przedniej osi pojazdu

samochodowego o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 2,5 t, pod warunkiem e:

1) na danym odcinku jezdni nie obowizuje zakaz zatrzymania lub postoju;

2) szeroko chodnika pozostawionego dla pieszych jest taka, e nie utrudni im ruchu i jest nie mniejsza ni 1,5 m;

3) pojazd umieszczony przedni osi na chodniku nie tamuje ruchu pojazdw na jezdni.

2. Dopuszcza si, przy zachowaniu warunkw okrelonych w ust. 1 pkt 2, zatrzymanie lub postj na chodniku przy krawdzi

jezdni caego samochodu osobowego, motocykla, motoroweru, roweru lub wzka rowerowego. Inny pojazd o dopuszczalnej

masie cakowitej nieprzekraczajcej 2,5 t moe by w caoci umieszczony na chodniku tylko w miejscu wyznaczonym

odpowiednimi znakami drogowymi.

Art. 47a. Kierujcy pojazdem w tunelu, podczas zatrzymania wynikajcego z warunkw lub przepisw ruchu drogowego,

jest obowizany zachowa odstp od poprzedzajcego pojazdu nie mniejszy ni 5 m.

Art. 48.

Art. 49. 1. Zabrania si zatrzymania pojazdu:

1) na przejedzie kolejowym, na przejedzie tramwajowym, na skrzyowaniu oraz w odlegoci mniejszej ni 10 m od

przejazdu lub skrzyowania;

2) na przejciu dla pieszych, na przejedzie dla rowerzystw oraz w odlegoci mniejszej ni 10 m przed tym przejciem lub

przejazdem; na drodze dwukierunkowej o dwch pasach ruchu zakaz ten obowizuje take za tym przejciem lub

przejazdem;

3) w tunelu, na mocie lub na wiadukcie;

4) na jezdni wzdu linii cigej oraz w pobliu jej punktw kracowych, jeeli zmusioby to innych kierujcych pojazdami

wieloladowymi do najedania na t lini;

5) na jezdni obok linii przerywanej wyznaczajcej krawd jezdni oraz na jezdni i na poboczu obok linii cigej

wyznaczajcej krawd jezdni;

6) w odlegoci mniejszej ni 10 m od przedniej strony znaku lub sygnau drogowego, jeeli zostayby one zasonite przez

pojazd;

7) na jezdni przy jej lewej krawdzi, z wyjtkiem zatrzymania lub postoju pojazdu na obszarze zabudowanym na drodze

jednokierunkowej lub na jezdni dwukierunkowej o maym ruchu;

8) na pasie midzy jezdniami;

9) w odlegoci mniejszej ni 15 m od supka lub tablicy oznaczajcej przystanek, a na przystanku z zatok - na caej jej

dugoci;

10) w odlegoci mniejszej ni 15 m od punktw kracowych wysepki, jeeli jezdnia z prawej jej strony ma tylko jeden pas

ruchu;

11) na drodze dla rowerw, pasie ruchu dla rowerw oraz w luzie rowerowej, z wyjtkiem roweru.

2. Zabrania si postoju:

1) w miejscu utrudniajcym wjazd lub wyjazd, w szczeglnoci do i z bramy, garau, parkingu lub wnki postojowej;

2) w miejscu utrudniajcym dostp do innego prawidowo zaparkowanego pojazdu lub wyjazd tego pojazdu;

3) przed i za przejazdem kolejowym, po obu stronach drogi, na odcinku od przejazdu kolejowego do supka wskanikowego

z jedn kresk;

4) w strefie zamieszkania w innym miejscu ni wyznaczone w tym celu;

5) na obszarze zabudowanym, pojazdu lub zespou pojazdw o dopuszczalnej masie cakowitej przekraczajcej 16 t lub o

dugoci przekraczajcej 12 m, poza wyznaczonymi w tym celu parkingami.

3. Zabrania si zatrzymania lub postoju pojazdu na autostradzie lub drodze ekspresowej w innym miejscu ni wyznaczone w

tym celu. Jeeli unieruchomienie pojazdu nastpio z przyczyn technicznych, kierujcy pojazdem jest obowizany usun

pojazd z jezdni oraz ostrzec innych uczestnikw ruchu.

4. Zakaz zatrzymania lub postoju pojazdu nie dotyczy unieruchomienia pojazdu wynikajcego z warunkw lub przepisw

ruchu drogowego.

Art. 50. 1. Kierujcy pojazdem jest obowizany sygnalizowa postj pojazdu silnikowego lub przyczepy z powodu

uszkodzenia lub wypadku:

1) na autostradzie lub drodze ekspresowej - w kadym przypadku;

2) na pozostaych drogach twardych:

a) poza obszarem zabudowanym - w razie postoju na jezdni w miejscu, w ktrym jest to zabronione, a na poboczu, jeeli pojazd

nie jest widoczny z dostatecznej odlegoci,

b) na obszarze zabudowanym - w razie postoju na jezdni w miejscu, w ktrym zatrzymanie jest zabronione.

2. Postj pojazdu, o ktrym mowa w ust. 1, naley sygnalizowa w sposb nastpujcy:

1) na autostradzie lub drodze ekspresowej - przez:

a) wczenie wiate awaryjnych pojazdu, a jeeli pojazd nie jest w nie wyposaony, naley wczy wiata pozycyjne,

b) umieszczenie ostrzegawczego trjkta odblaskowego w odlegoci 100 m za pojazdem; trjkt ten umieszcza si na jezdni lub

poboczu, odpowiednio do miejsca unieruchomienia pojazdu;

2) na pozostaych drogach:

a) poza obszarem zabudowanym - przez umieszczenie w odlegoci 30-50 m za pojazdem ostrzegawczego trjkta

odblaskowego i wczenie wiate awaryjnych; w razie gdy pojazd nie jest wyposaony w wiata awaryjne, naley wczy

wiata pozycyjne,

b) na obszarze zabudowanym - przez wczenie wiate awaryjnych, a jeeli pojazd nie jest w nie wyposaony, naley wczy

wiata pozycyjne i umieci ostrzegawczy trjkt odblaskowy za pojazdem lub na nim, na wysokoci nie wikszej ni 1 m.

3. Sygnalizowanie, o ktrym mowa w ust. 1 i 2, obowizuje przez cay czas postoju pojazdu.

Art. 50a. 1. Pojazd pozostawiony bez tablic rejestracyjnych lub pojazd, ktrego stan wskazuje na to, e nie jest uywany,

moe zosta usunity z drogi przez stra gminn lub Policj na koszt waciciela lub posiadacza.

2. Pojazd usunity w trybie okrelonym w ust. 1, nieodebrany na wezwanie gminy przez uprawnion osob w terminie 6

miesicy od dnia usunicia, uznaje si za porzucony z zamiarem wyzbycia si. Pojazd ten przechodzi na wasno gminy z

mocy ustawy.

3. Przepisu ust. 2 nie stosuje si, gdy nieodebranie pojazdu nastpio z przyczyn niezalenych od osoby zobowizanej.

4. Przepis ust. 2 stosuje si odpowiednio, gdy w terminie 6 miesicy od dnia usunicia pojazdu nie zostaa ustalona osoba

uprawniona do jego odbioru.

5. Minister waciwy do spraw wewntrznych, kierujc si zasad poszanowania prawa wasnoci oraz potrzeb zapewnienia

porzdku na drogach publicznych, okreli, w drodze rozporzdzenia:

1) szczegowy tryb oraz jednostki i warunki ich wspdziaania w zakresie usuwania pojazdw bez tablic rejestracyjnych

lub ktrych stan wskazuje na to, e nie s uywane;

2) tryb postpowania w zakresie przejcia pojazdu na wasno gminy.

Numer dokumentu LexPolonica: 5340

Oddzia 3

Uywanie wiate zewntrznych

Art. 51. 1. Kierujcy pojazdem jest obowizany uywa wiate mijania podczas jazdy w warunkach normalnej przejrzystoci

powietrza.

2. W czasie od witu do zmierzchu w warunkach normalnej przejrzystoci powietrza, zamiast wiate mijania, kierujcy moe

uywa wiate do jazdy dziennej.

3. W czasie od zmierzchu do witu, na nieowietlonych drogach, zamiast wiate mijania lub cznie z nimi, kierujcy

pojazdem moe uywa wiate drogowych, o ile nie olepi innych kierujcych albo pieszych poruszajcych si w kolumnie.

Kierujcy pojazdem, uywajc wiate drogowych, jest obowizany przeczy je na wiata mijania w razie zbliania si:

1) pojazdu nadjedajcego z przeciwka, przy czym jeeli jeden z kierujcych wyczy wiata drogowe - drugi jest

obowizany uczyni to samo;

2) do pojazdu poprzedzajcego, jeeli kierujcy moe by olepiony;

3) pojazdu szynowego lub komunikacji wodnej, jeeli poruszaj si w takiej odlegoci, e istnieje moliwo olepienia

kierujcych tymi pojazdami.

4.

5. Na drodze krtej, oznaczonej odpowiednimi znakami drogowymi, kierujcy pojazdem moe uywa przednich wiate

przeciwmgowych od zmierzchu do witu, rwnie w warunkach normalnej przejrzystoci powietrza.

6. Przepisw ust. 1-3 nie stosuje si do kierujcego pojazdem, ktry nie jest wyposaony w wiata mijania, drogowe

lub wiata do jazdy dziennej. Kierujcy takim pojazdem w czasie od zmierzchu do witu lub w tunelu jest obowizany

uywa wiate stanowicych obowizkowe wyposaenie pojazdu.

7. Przepisy ust. 1-5 stosuje si odpowiednio podczas zatrzymania pojazdu, wynikajcego z warunkw lub przepisw ruchu

drogowego. Jeeli zatrzymanie trwa ponad 1 minut, dopuszcza si wyczenie wiate zewntrznych pojazdu, o ile na tym

samym pasie ruchu, przed tym pojazdem i za nim, stoj inne pojazdy.

Art. 52. 1. Kierujcy pojazdem silnikowym lub szynowym, w warunkach niedostatecznej widocznoci, podczas zatrzymania

niewynikajcego z warunkw ruchu lub przepisw ruchu drogowego oraz podczas postoju, jest obowizany uywa wiate

pozycyjnych przednich i tylnych lub wiate postojowych. W pojedzie niezczonym z przyczep oraz w zespole pojazdw

o dugoci nieprzekraczajcej 6 m dopuszcza si wczenie wiate postojowych jedynie od strony rodka jezdni.

2. Podczas zatrzymania lub postoju, w miejscu owietlonym w stopniu zapewniajcym widoczno pojazdu lub znajdujcym

si poza jezdni i poboczem, wszystkie wiata pojazdu mog by wyczone. Przepis ten nie dotyczy pojazdu szynowego

oraz pojazdu, na ktrym znajduje si urzdzenie lub adunek, wystajce poza pojazd i wymagajce oznaczenia odrbnymi

wiatami.

3. wiato owietlajce przedmioty przydrone (szperacz) moe by wczone tylko podczas zatrzymania lub postoju, pod

warunkiem e nie olepi innych uczestnikw ruchu. Ograniczenie to nie dotyczy pojazdu uprzywilejowanego.

Numer dokumentu LexPolonica: 5340

Oddzia 4

Warunki uywania pojazdw w ruchu drogowym

Art. 53. 1. Pojazdem uprzywilejowanym w ruchu drogowym moe by pojazd samochodowy:

1) jednostek ochrony przeciwpoarowej;

2) zespou ratownictwa medycznego;

3) Policji;

4) jednostki ratownictwa chemicznego;

5) Stray Granicznej;

6) Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego;

7) Agencji Wywiadu;

7a) Centralnego Biura Antykorupcyjnego;

7b) Suby Kontrwywiadu Wojskowego;

7c) Suby Wywiadu Wojskowego;

8) Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;

9) Suby Wiziennej;

10) Biura Ochrony Rzdu;

10a) kontroli skarbowej;

10b) Suby Celnej;

10c) stray gminnych (miejskich);

10d) podmiotw uprawnionych do wykonywania zada z zakresu ratownictwa grskiego;

10e) Suby Parku Narodowego;

10f) podmiotw uprawnionych do wykonywania zada z zakresu ratownictwa wodnego;

11) Inspekcji Transportu Drogowego;

12) jednostki niewymienionej w pkt 1-11, jeeli jest uywany w zwizku z ratowaniem ycia lub zdrowia ludzkiego - na

podstawie zezwolenia ministra waciwego do spraw wewntrznych.

1a. Minister waciwy do spraw wewntrznych stwierdza wyganicie zezwolenia, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 12, gdy

ustan okolicznoci uzasadniajce wykorzystanie pojazdu jako uprzywilejowanego.

2. Kierujcy pojazdem uprzywilejowanym moe, pod warunkiem zachowania szczeglnej ostronoci, nie stosowa si do

przepisw o ruchu pojazdw, zatrzymaniu i postoju oraz do znakw i sygnaw drogowych tylko w razie, gdy:

1) uczestniczy:

a) w akcji zwizanej z ratowaniem ycia, zdrowia ludzkiego lub mienia albo koniecznoci zapewnienia bezpieczestwa lub

porzdku publicznego albo

b) w przejedzie kolumny pojazdw uprzywilejowanych,

c) w wykonywaniu zada zwizanych bezporednio z zapewnieniem bezpieczestwa osb zajmujcych kierownicze stanowiska

pastwowe, ktrym na mocy odrbnych przepisw przysuguje ochrona;

2) pojazd wysya jednoczenie sygnay wietlny i dwikowy; po zatrzymaniu pojazdu nie wymaga si uywania sygnau

dwikowego;

3) w pojedzie wczone s wiata drogowe lub mijania.

3. Kierujcy pojazdem uprzywilejowanym jest obowizany stosowa si do polece i sygnaw dawanych przez osoby

kierujce ruchem lub upowanione do jego kontroli.

4. Minister waciwy do spraw wewntrznych, uwzgldniajc w szczeglnoci konieczno zapewnienia porzdku,

sprawnoci i bezpieczestwa ruchu drogowego, okreli, w drodze rozporzdzenia, okolicznoci, w jakich uywane s pojazdy

uprzywilejowane w kolumnach.

Art. 54. 1. Pojazd wykonujcy na drodze prace porzdkowe, remontowe lub modernizacyjne powinien wysya te sygnay

byskowe.

2. Kierujcy pojazdem, o ktrym mowa w ust. 1, moe, pod warunkiem zachowania szczeglnej ostronoci, nie stosowa

si do przepisw o obowizku jazdy na jezdni lub przy jej prawej krawdzi oraz o zatrzymaniu i postoju, z tym e:

1) na jezdni jednokierunkowej oraz poza obszarem zabudowanym, podczas oczyszczania drogi ze niegu, dopuszcza si

rwnie jazd przy lewej krawdzi jezdni;

2) jazd po chodniku dopuszcza si tylko przy zachowaniu bezpieczestwa pieszych.

2a. Kierujcy pojazdem, o ktrym mowa w ust. 1, moe korzysta z autostrady lub drogi ekspresowej nawet wtedy, gdy

pojazd ten nie jest pojazdem samochodowym lub jego konstrukcja uniemoliwia rozwinicie prdkoci co najmniej 40 km/h.

3. Pojazd, ktry ze wzgldu na konstrukcj, adunek lub nietypowe zachowanie na drodze moe zagraa bezpieczestwu w

ruchu drogowym, powinien wysya te sygnay byskowe.

4. Zabrania si, z zastrzeeniem art. 31 ust. 1 pkt 5, uywania tych sygnaw byskowych do innych celw ni okrelone

w ust. 1 i 3.

Art. 55. 1. Pojazd do nauki jazdy lub przeprowadzania egzaminu pastwowego oznacza si tablic kwadratow barwy

niebieskiej z bia liter L, umieszczon na pojedzie. W warunkach niedostatecznej widocznoci tablica umieszczona na

pojedzie, z wyczeniem tablicy na motocyklu, powinna by owietlona. Tablica, ktr oznaczony jest motocykl, powinna

by wykonana z materiau odblaskowego.

2. Podczas kierowania pojazdem do nauki jazdy przez osob inn ni osoba ubiegajca si o uprawnienie do kierowania

pojazdem tablica, o ktrej mowa w ust. 1, powinna by zasonita lub zoona.

3. Kierujcy pojazdem, przejedajc obok pojazdu, o ktrym mowa w ust. 1, lub jadc za nim, jest obowizany zachowa

szczegln ostrono.

Art. 56.

Art. 57. 1. Pojazd przewocy zorganizowan grup dzieci lub modziey w wieku do 18 lat oznacza si z przodu i z tyu

kwadratowymi tablicami barwy tej z symbolem dzieci barwy czarnej. W warunkach niedostatecznej widocznoci tablice

powinny by owietlone, chyba e s wykonane z materiau odblaskowego. Kierujcy tym pojazdem jest obowizany

wczy wiata awaryjne podczas wsiadania lub wysiadania dzieci lub modziey.

2. Kierujcy pojazdem, omijajc pojazd, o ktrym mowa w ust. 1, jest obowizany w czasie wsiadania lub wysiadania dzieci

lub modziey zachowa szczegln ostrono i w razie potrzeby zatrzyma si.

3. Zabrania si oznaczania pojazdu tablicami, o ktrych mowa w ust. 1, w czasie, gdy dzieci lub modzie nie s przewoone.

Art. 57a. 1. Kierujcy autobusem szkolnym podczas wsiadania lub wysiadania dzieci jest obowizany wczy wiata

awaryjne.

2. Kierujcy pojazdem, przejedajc obok autobusu szkolnego, jest obowizany zachowa szczegln ostrono.

3. Jeeli autobus szkolny przewozi inne osoby lub nie przewozi adnych osb, tablice z napisem autobus szkolny powinny

by zdjte, zasonite lub zoone.

Art. 58. 1. Pojazd przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu osb niepenosprawnych oznacza si z przodu i z tyu

kwadratowymi tablicami barwy niebieskiej z midzynarodowym symbolem wzka inwalidzkiego barwy biaej. Tablice te

powinny by wykonane z materiau odblaskowego. Kierujcy tym pojazdem jest obowizany wczy wiata awaryjne

podczas wsiadania lub wysiadania osoby niepenosprawnej.

2. Kierujcy pojazdem, omijajc pojazd, o ktrym mowa w ust. 1, jest obowizany w czasie wsiadania lub wysiadania osoby

niepenosprawnej zachowa szczegln ostrono i w razie potrzeby zatrzyma si.

Art. 59. 1. Pojazd zarejestrowany w Rzeczypospolitej Polskiej, ktry ma by uywany w ruchu midzynarodowym, powinien

by oznaczony znakiem z literami PL.

2. Pojazd zarejestrowany za granic uczestniczcy w ruchu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej powinien by oznaczony

znakiem okrelajcym pastwo, w ktrym jest zarejestrowany.

3. Obowizek, o ktrym mowa w ust. 1 i 2, uwaa si za speniony, jeeli na tablicy rejestracyjnej jest umieszczony znak

okrelajcy pastwo, w ktrym pojazd zosta zarejestrowany.

Art. 60. 1. Zabrania si:

1) uywania pojazdu w sposb zagraajcy bezpieczestwu osoby znajdujcej si w pojedzie lub poza nim;

2) zakrywania wiate oraz urzdze sygnalizacyjnych, tablic rejestracyjnych lub innych wymaganych tablic albo znakw,

ktre powinny by widoczne;

3) ozdabiania tablic rejestracyjnych oraz umieszczania z przodu lub z tyu pojazdu znakw, napisw lub przedmiotw, ktre

ograniczaj czytelno tych tablic;

4) umieszczania na pojedzie znaku okrelajcego inne pastwo ni to, w ktrym pojazd zosta zarejestrowany.

2. Zabrania si kierujcemu:

1) oddalania si od pojazdu, gdy silnik jest w ruchu;

2) uywania pojazdu w sposb powodujcy uciliwoci zwizane z nadmiern emisj spalin do rodowiska lub nadmiernym

haasem;

3) pozostawiania pracujcego silnika podczas postoju na obszarze zabudowanym; nie dotyczy to pojazdu wykonujcego

czynnoci na drodze;

4) cignicia za pojazdem osoby na nartach, sankach, wrotkach lub innym podobnym urzdzeniu;

5) uywania opon z umieszczonymi w nich na trwae elementami przeciwlizgowymi.

3. Uywanie acuchw przeciwlizgowych na oponach jest dozwolone tylko na drodze pokrytej niegiem.

4. Zakazu, o ktrym mowa w ust. 2 pkt 5, nie stosuje si do:

1) pojazdw samochodowych biorcych udzia w rajdach zimowych i wycigach zimowych za zgod zarzdcy drogi,

wyraon w trybie okrelonym w art. 65a ust. 3 pkt 7a;

2) rowerw.

Art. 61. 1. adunek nie moe powodowa przekroczenia dopuszczalnej masy cakowitej lub dopuszczalnej adownoci

pojazdu.

2. adunek na pojedzie umieszcza si w taki sposb, aby:

1) nie powodowa przekroczenia dopuszczalnych naciskw osi pojazdu na drog;

2) nie narusza statecznoci pojazdu;

3) nie utrudnia kierowania pojazdem;

4) nie ogranicza widocznoci drogi lub nie zasania wiate, urzdze sygnalizacyjnych, tablic rejestracyjnych lub innych

tablic albo znakw, w ktre pojazd jest wyposaony.

3. adunek umieszczony na pojedzie powinien by zabezpieczony przed zmian pooenia lub wywoywaniem

nadmiernego haasu. Nie moe on mie odraajcego wygldu lub wydziela odraajcej woni.

4. Urzdzenia suce do mocowania adunku powinny by zabezpieczone przed rozlunieniem si, swobodnym zwisaniem

lub spadniciem podczas jazdy.

5. adunek sypki moe by umieszczony tylko w szczelnej skrzyni adunkowej, zabezpieczonej dodatkowo odpowiednimi

zasonami uniemoliwiajcymi wysypywanie si adunku na drog.

6. adunek wystajcy poza paszczyzny obrysu pojazdu moe by na nim umieszczony tylko przy zachowaniu nastpujcych

warunkw:

1) adunek wystajcy poza boczne paszczyzny obrysu pojazdu moe by umieszczony tylko w taki sposb, aby cakowita

szeroko pojazdu z adunkiem nie przekraczaa 2,55 m, a przy szerokoci pojazdu 2,55 m nie przekraczaa 3 m, jednak pod

warunkiem umieszczenia adunku tak, aby z jednej strony nie wystawa na odlego wiksz ni 23 cm;

2) adunek nie moe wystawa z tyu pojazdu na odlego wiksz ni 2 m od tylnej paszczyzny obrysu pojazdu lub zespou

pojazdw; w przypadku przyczepy konicowej odlego t liczy si od osi przyczepy;

3) adunek nie moe wystawa z przodu pojazdu na odlego wiksz ni 0,5 m od przedniej paszczyzny obrysu i wiksz

ni 1,5 m od siedzenia dla kierujcego.

7. Przy przewozie drewna dugiego dopuszcza si wystawanie adunku z tyu za przyczep konicow na odlego nie

wiksz ni 5 m.

8. adunek wystajcy poza przedni lub boczne paszczyzny obrysu pojazdu powinien by oznaczony. Dotyczy to rwnie

adunku wystajcego poza tyln paszczyzn obrysu pojazdu na odlego wiksz ni 0,5 m.

9. Ustala si nastpujce oznakowanie adunku:

1) adunek wystajcy z przodu pojazdu oznacza si chorgiewk barwy pomaraczowej lub dwoma biaymi i dwoma

czerwonymi pasami, tak aby byy widoczne z bokw i z przodu pojazdu, a w okresie niedostatecznej widocznoci ponadto

wiatem biaym umieszczonym na najbardziej wystajcej do przodu czci adunku;

2) adunek wystajcy z boku pojazdu oznacza si chorgiewk barwy pomaraczowej o wymiarach co najmniej 50 50 cm,

umieszczon przy najbardziej wystajcej krawdzi adunku, a ponadto w okresie niedostatecznej widocznoci biaym

wiatem odblaskowym skierowanym do przodu oraz czerwonym wiatem i czerwonym wiatem odbla