oÂ nhiỄm khoÂng khÍ

OÂ NHIỄM KHOÂNG KHÍ

Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ

• Khoâng khí goàm 78,09% tt N2; 20,94% tt O2; 1-4% tt hôi nöôùc; 0,03% tt CO2; caùc khí trô khaùc nhö Xe, He, H2.

• Theo TCVN 5966-1995, oâ nhieãm khoâng khí laø söï coù maët cuûa caùc chaát trong khí quyeån sinh ra töø hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi hoaëc caùc quaù trình töï nhieân vaø neáu noàng ñoä ñuû lôùn vaø thôøi gian ñuû laâu chuùng seõ aûnh höôûng ñeán söï thoaûi maùi, deã chòu, söùc khoeû hoaëc lôïi ích cuûa ngöôøi hoaëc moâi tröôøng.

• Ñoái vôùi moâi tröôøng khoâng khí trong nhaø caàn phaûi keå theâm caùc yeáu toá vi khí haäu nhö nhieät ñoä, ñoä aåm, böùc xaï, gioù

NGUỒN GỐC• Nguoàn töï nhieân:- Khí, buïi thoaùt ra töø nuùi löûa, chaùy röøng. Caùc khoaùng chaát coù tính phoùng xaï

trong taàngñòa quyeån do taùc ñoäng bôûi caùc tia vuõ truï phaùt taùn vaøo moâi tröôøng khoâng khí

thoâng quacaùc hoaït ñoäng töï nhieân cuûa lôùp voû traùi ñaát.- Gioù, baõo mang buïi vaø keo muoái töø bieån hay töø ñaát lieàn di chuyeån ñeán caùc

vuøng khaùctreân traùi ñaát.- Saûn phaåm cuûa caùc phaûn öùng hoaù hoïc trong töï nhieân: trong khí quyeån, caùc

phaûn öùnghoaù hoïc luoân luoân dieãn ra, ngay trong taàng khoâng khí thaáp saùt maët ñaát, caùc khí

hay hôicuõng luoân luoân chuyeån hoaù thaønh chaát raén, chaát loûng nhôø caùc quaù trình oxy

hoaù hayñoâng ñaëc. Trong taàng khí quyeån cao hôn, caùc chaát khí chuyeån hoaù hoùa hoïc do

phaûnöùng quang hoaù…- Muøi sinh ra do söï phaân huûy töï nhieân cuûa caùc chaát höõu cô - phaán hoa, vi khuaån, naám moác…

NGUỒN GỐC• Nguoàn nhaân taïo:

• - Giao thoâng vaän taûi. Caùc phöông tieän giao thoâng vaän taûi khi hoaït ñoäng thaûi vaøo khoâng khí töø 150-200 chaát, trong ñoù coù caùc chaát oâ nhieãm chuû yeáu laø buïi, caùc khí oxit cacbon, hydrocacbon, chì…

• - Saûn xuaát coâng nghieäp. Caùc ngaønh coâng nghieäp phaùt trieån ñi keøm vôùi oâ nhieãm khoâng khí nhö: saûn xuaát phaân boùn, hoaù chaát, luyeän kim, hoaù daàu, giaáy, coâng nghieäp thuoäc da,

• … Phaàn lôùn khí thaûi sinh ra do ñoát caùc saûn phaåm daàu moû vôùi caùc chaát oâ nhieãm laø CO2, CO, NOx, SO2… Moãi naêm luôïng khí CO2 sinh ra do ñoát nhieân lieäu thaûi vaøo khí quyeån

• ñeán treân 5 tæ taán, ñoàng thôøi toác ñoä gia taêng haøng naêm laø 0,5%.

CÁC CHẤT Ô NHIỄM ĐẶC TRƯNG

NGUỒN GỐC

• OÂ nhieãm khoâng khí trong nhaø.• - Nguoàn oâ nhieãm do sinh hoaït cuûa con ngöôøi chuû yeáu laø beáp ñun vaø loø söôûi

söû duïng caùc nhieân lieäu than, cuûi, daàu löûa, khí ñoát…• - Caùc saûn phaåm taïo ñieàu kieän tieän nghi cho cuoäc soáng cuûa con ngöôøi cuõng taïo

ra caùc• chaát oâ nhieãm khoâng khí: söû duïng chaát taåy röûa, thuoác xòt khöû muøi, sôn vecni,

keo• daùn, thuoác nhuoäm, thuoác uoán toùc, hôi dung moâi höõu cô nhö axeton (CH3COCH3),• formaldehyt (HCHO)...; maùy photocopy sinh khí ozon (O3); khu vöïc nhaø xe, nôi• ñaäu xe maùy seõ phaùt thaûi vaøo khoâng khí hôi xaêng daàu laø caùc hôïp chaát höõu cô• - Caùc sinh hoaït caù nhaân nhö huùt thuoác sinh ra buïi vaø caùc khí monoxit cacbon (CO),• nicotin… Khoùi thuoác laù laø chaát oâ nhieãm lôùn nhaát trong caùc moâi tröôøng kín nhö

trong• oâtoâ, taøu hoaû, ôû cöûa haøng, trong lôùp hoïc, phoøng laøm vieäc…• - Caùc chaát oâ nhieãm khoâng khí sinh ra do phaân huûy chaát thaûi sinh hoaït töø ao,

hoà,• coáng raõnh, beå töï hoaïi hoaëc töø caùc thuøng chöùa raùc, boâ raùc… chuû yeáu laø

meâtan (CH4),• sunfua hydro (H2S), amoniac (NH3), muøi hoâi thoái cuûa caù, thòt öôn ….

NGUỒN GỐC

• Phaân loaïi nguoàn oâ nhieãm theo tính chaát phaùt thaûi• • Nguoàn ñöôøng: caùc con ñöôøng daønh cho caùc phöông

tieän giao thoâng vaän taûi nhö ñöôøng boä daønh cho xe maùy, oâ toâ; ñöôøng xe löûa cho taøu hoaû; ñöôøng thuûy, ñöôøng haøng khoâng.

• Giao thoâng vaän taûi laø moät trong nhöõng nguoàn oâ nhieãm khoâng khí chính ôû ñoâ thò.

• Chuùng taïo ra caùc chaát oâ nhieãm khoâng khí goàm buïi, oxit cacbon (CO, CO2), dioxit löu huyønh (SO2), oxit nitô (NOx), hydrocacbon, tetraetyl chì. Buïi sinh ra do cuoán ñaát caùt töø ñöôøng khi löu thoâng vaø buïi sinh ra trong khoùi thaûi cuûa xe.

• • Nguoàn ñieåm: oáng khoùi cuûa caùc nguoàn ñoát rieâng leû, baõi chöùa chaát thaûi,...

• • Nguoàn vuøng: trong khu coâng nghieäp taäp trung nhieàu nhaø maùy coù oáng thaûi khí, ñöôøng oâ toâ noäi thaønh, nhaø ga, caûng, saân bay...

PHÂN LOẠI CHẤT Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ

• Döïa vaøo traïng thaùi vaät lí Raén: buïi, khoùi; phaán hoa, naám

men, naám moác, baøo töû thöïc vaät…; Loûng: sol loûng hay khí nhö söông

muø…; Khí vaø hôi: oxit cacbon (COx), oxit nitô

(NOx), dioxit löu huyønh (SO2)… OÂ nhieãm vaät lyù: oàn, nhieät,

phoùng xaï…


• Döïa vaøo söï hình thaønh Chaát oâ nhieãm sô caáp: laø chaát

tröïc tieáp töø nguoàn oâ nhieãm thaûi vaøo khoâng khí.

Chaát oâ nhieãm thöù caáp: chaát sau khi ra khoûi nguoàn bò thay ñoåi caáu taïo hoaù hoïc do taùc ñoäng quang hoaù hay hoaù lyù. Nhö khí ozon (O3), sunfuarô (SO3), …


Döïa vaøo kích thöôùc haït phaân töû (hoãn hôïp khí - hôi) vaø aerosol (goàm

caùc haït raén, loûng). Aerosol ñöôïc chia thaønh buïi, khoùi, söông.

Buïi laø caùc haït raén coù kích thöôùc töø 5 ñeán 50 μm.

Khoùi laø caùc haït raén coù kích thöôùc töø 0,1 ñeán 5 μm.

Söông bao goàm caùc gioït loûng coù kích thöôùc töø 0,3 ñeán 5 μm vaø ñöôïc hình thaønh do ngöng tuï hôi hoaëc khi phun chaát loûng vaøo khoâng khí

Tiêu chuẩn chất lượng môi trường không khí

• Tieâu chuaån moâi tröôøng laø nhöõng chuaån möïc, giôùi haïn cho pheùp, ñöôïc quy ñònh duøng laøm

• cô sôû phaùp lyù ñeå quaûn lyù moâi tröôøng (kieåm tra, kieåm soaùt moâi tröôøng, xöû lyù caùc vi phaïm moâi tröôøng vaø ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng…)


• Tieâu chuaån chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí bao goàm:

Tieâu chuaån chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí xung quanh

TCVN 5937-1995. Chaát löôïng khoâng khí - Tieâu chuaån chaát löôïng khoâng khí xung quanh.

TCVN 5938-1995. Chaát löôïng khoâng khí - Noàng ñoä toái ña cho pheùp cuûa moät soá chaát ñoäc haïi trong khoâng khí xung quanh.

Tieâu chuaån chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí taïi khu vöïc saûn xuaát hoaëc nhaø maùy, xí nghieäp coù nguoàn oâ nhieãm ñöôïc xaùc ñònh trong phaïm vi töôøng raøo cuûa cô sôû.

Tieâu chuaån veä sinh lao ñoäng.


Tieâu chuaån chaát löôïng moâi tröôøng nguoàn thaûi: ñoái vôùi khí thaûi töø oáng khoùi cuûa nhaø maùy, töø oáng xaû cuûa xe…

TCVN 5939-1995. Chaát löôïng khoâng khí - Tieâu chuaån khí thaûi coâng nghieäp ñoái vôùi buïi vaø caùc chaát voâ cô.

TCVN 5940-1995. Chaát löôïng khoâng khí - Tieâu chuaån khí thaûi coâng nghieäp ñoái vôùi caùc chaát höõu cô.

TCVN 6438:1998. Chaát löôïng khoâng khí – khí thaûi phöông tieän giao thoâng ñöôøng boä.

CÁC KỸ THUẬT BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ

Giaûm thieåu khí thaûi – Giaûm thieåu oâ nhieãm taïi nguoàn – Kieåm soaùt quaù trình chaùy

Xöû lyù chaát thaûi

Phaùt taùn oâ nhieãm

GIẢM THIỂU KHÍ THẢI Giaûm thieåu oâ nhieãm taïi nguoàn

• Giaûm thieåu oâ nhieãm do giao thoâng vaän taûi

• Naâng cao chaát löôïng ñöôøng giao thoâng seõ giaûm ñöôïc buïi boác leân khi coù xe löu thoâng, giaûm söï baøo moøn loáp xe treân maët ñöôøng vaø sinh buïi. Giaûm soá laàn döøngxe vaø taêng toác ñoä xe seõ giaûm löôïng phaùt thaûi khí oâ nhieãm.

• • AÙp duïng phöông phaùp veä sinh ñöôøng phoá ñuùng, buïi ñöôïc thu gom.

• • Thay nhieân lieäu. Söû duïng xaêng khoâng chì cho caùc xe gaén maùy hai baùnh. Thay daàu diesel baèng hoãn hôïp 40% metan (CH4) vaø khí hoùa loûng (LG). Hieän nay, ngöôøi ta ñang chuù yù ñeán caùc nhieân lieäu môùi laø metanol, etanol, khí töï nhieân, propan vaø hydro.

• •


• Giaûm thieåu oâ nhieãm do giao thoâng vaän taûi

• • Naâng cao chaát löôïng ñoäng cô. Söû duïng xe coù tieáng oàn döôùi 70 dB, duøng ñoäng cô 4 thì thay cho ñoäng cô 2 thì. Söû duïng kieåu ñoäng cô naïp ñieän nhieàu taàng thöïc hieän quaù trình ñoát nhieàu baäc.

• • Kieåm soaùt heä thoáng thaûi cuûa xe. Caùc xe löu thoâng phaûi coù boä phaän xöû lyù khí thaûi nhaèm giaûm löôïng buïi vaø khí oâ nhieãm thoaùt ra ngoaøi. Caûi tieán boä phaän naøy cuõng mang laïi hieäu quaû giaûm löôïng chaát oâ nhieãm ñaùng keå. Boä phaän xöû lyù khí thaûi thöïc hieän nguyeân lyù phaûn öùng quay voøng khí thaûi vaø trao ñoåi xuùc taùc ñeå tieáp tuïc oxy hoaù monoxit cacbon (CO), hydrocacbon vaø oxit nitô (NOx).

• •

GIẢM THIỂU KHÍ THẢI

Giaûm thieåu oâ nhieãm taïi nguoàn • Giaûm thieåu oâ nhieãm do giao thoâng

vaän taûi

• • • Quy hoaïch maïng löôùi giao thoâng coâng coäng thuaän lôïi, giaûm löôïng xe hai baùnh caù nhaân. Söû duïng phöông tieän giao thoâng coâng coäng nhaèm giaûm toång löôïng phaùt thaûi oâ nhieãm do giaûm toång quaõng ñöôøng di chuyeån.

• • Quy hoaïch ñöôøng giao thoâng: troàng caây xanh hai beân ñöôøng hoaëc caùc töôøng chaén buïi, chaén aâm.


Giaûm thieåu oâ nhieãm do saûn xuaát coâng nghieäp

• • • Quy hoaïch khu coâng nghieäp. – Tính toaùn döï baùo taùc ñoäng cuûa coâng trình ñoái vôùi moâi

tröôøng ñaûm baûo khi ñöa nhaø maùy vaøo hoaït ñoäng thì noàng ñoä chaát thaûi cuûa noù coäng vôùi noàng ñoä oâ nhieãm neàn cuûa khu vöïc khoâng ñöôïc vöôït tieâu chuaån cho pheùp. Boá trí nhaø maùy ôû cuoái höôùng gioù chính. Caùch li khu coâng nghieäp vôùi khu daân cö baèng vaønh ñai xanh. Kích thöôùc vuøng caùch li coâng nghieäp xaùc ñònh baèng khoaûng caùch töø nguoàn thaûi ñeán khu daân cö vaø ñöôïc xaùc ñònh ñaûm baûo noàng ñoä chaát oâ nhieãm taïi khu daân cö khoâng vöôït tieâu chuaån cho pheùp.

– Boá trí caùc coâng trình trong maët baèng chung cuûa khu coâng nghieäp yeâu caàu ñaûm baûo thoâng thoaùng caùc coâng trình, haïn cheá hay loaïi tröø söï lan truyeàn chaát oâ nhieãm töø coâng trình naøy sang coâng trình khaùc,khoâng gaây oâ nhieãm cho baûn thaân nhaø maùy.


Giaûm thieåu oâ nhieãm do saûn xuaát coâng nghieäp

• • • • Troàng caây xanh. • - Caây xanh giaûm böùc xaï nhieät, giaûm nhieät ñoä khoâng khí vì

taïo beà maët trao ñoåi nhieät lôùn, caûn gioù, naâng cao chaát löôïng moâi tröôøng do taùc duïng taêng ñoä aåm, taêng löôïng oxy trong khoâng khí ñoàng thôøi giaûm noàng ñoä buïi vaø haáp thuï caùc chaát ñoäc trong khoâng khí vaø döôùi ñaát. Ngoaøi ra, caây xanh coøn haáp thu tieáng oàn, ngaên caûn söï lan truyeàn oàn ra xung quanh.

• - Toå chöùc heä thoáng caây xanh trong thaønh phoá goàm caùc heä thoáng vaønh ñai caây xanh – maët nöôùc xung quanh thaønh phoá coù chöùc naêng ñieàu hoaø khí haäu, cung caáp khoâng khí saïch, chaén gioù, taêng giaù trò thaéng caûnh; vaønh ñai caây xanh caùch veä sinh ñoái vôùi khu coâng nghieäp vaø ñöôøng giao thoâng; heä thoáng coâng vieân; caây trong haøng raøo coâng trình.


Giaûm thieåu oâ nhieãm taïi nguoàn Giaûm thieåu oâ nhieãm do saûn xuaát coâng

nghieäp

• • • Giaûm thieåu löôïng nhieân lieäu hieän duøng: • - Taêng hieäu suaát söû duïng nhieân lieäu baèng caùc bieän

phaùp caûi tieán coâng ngheä, ñaûm baûo vaän haønh ñuùng quy trình kyõ thuaät.

• - Giaûm tieâu hao naêng löôïng baèng caùc bieän phaùp taêng cöôøng caùch nhieät, naâng cao hieäu suaát chieáu saùng daân duïng vaø ñöôøng phoá, naâng cao hieäu suaát caùc ñoäng cô.

• - Söû duïng nguoàn naêng löôïng saïch nhö naêng löôïng maët trôøi, naêng löôïng gioù, thuyû ñieän, ñòa nhieät, naêng löôïng nguyeân töû… ñeå giaûm söû nhieät nhieân lieäu than daàu caáp cho nhieät ñieän.


Giaûm thieåu oâ nhieãm taïi nguoàn Giaûm thieåu oâ nhieãm do saûn xuaát

coâng nghieäp

• • Giaûm thieåu chaát thaûi coâng nghieäp: • - Duøng nhieân lieäu coù löôïng löu huyønh thaáp hay

giaûm bôùt haøm löôïng löu huyønh tröôùc khi ñoát. • - Caûi tieán quaù trình ñoát ñeå giaûm chaát thaûi.

Trong ñoù, chuù yù ñeán caùc chaát oâ nhieãm laø buïi, SOx, NOx, CO. Caùc bieän phaùp nhö ñaõ neâu ôû phaàn treân.

• AÙp duïng caùc phöông phaùp xöû lyù tröôùc khi thaûi.

KIỂM SOÁT QUÁ TRÌNH CHÁY

• Quaù trình chaùy cuaû nhieân lieäu laø quaù trình oxy hoaù nhanh ôû nhieät ñoä cao. Chaát chaùy trong nhieân lieäu chuû yeáu laø cacbon (C), hydro (H) vaø moät soá chaát khaùc tham gia phaûn öùng chaùy nhö nitô (N), löu huyønh (S)…

• Chaát oxy hoaù trong phaûn öùng laø oxy (O2) ñöôïc caáp vaøo vuøng chaùy töø khoâng khí.


• Quaù trình chaùy trong loø ñoát phaûi ñaûm baûo caùc yeáu toá sau.

• - Chaát chaùy vaø chaát oxy hoaù phaûi tieáp xuùc toát vôùi nhau.

• - Tyû leä chaát oxy hoaù vaø chaát ñoát phaûi phuø hôïp (≥1 so vôùi löôïng caàn thieát, tính theo phöông trình löôïng hoùa hoïc).

• - Nhieät ñoä ñuû cao ñeå chaùy heát caùc thaønh phaàn nhieân lieäu vaø khoâng sinh ra caùc chaát oâ nhieãm ñoäc haïi ñaëc bieät.

• - Theå tích buoàng ñoát phaûi ñuû lôùn, ñaûm baûo thôøi gian löu cuûa nhieân lieäu trong loø ñeå chaùy hoaøn toaøn.


• Ñoát chaát khí • Chaát chaùy vaø chaát oxy hoaù ñeàu ôû theå

khí, neân quaù trình naøy laø chaùy ñoàng theå (chaùy trong theå tích).

• Nhieân lieäu chaùy ngay khi hoaø troän khí ñoát vôùi khoâng khí.

• Chaát löôïng khí chaùy ñöôïc quyeát ñònh do tyû leä hoaø troän hôïp lyù giöõa khí ñoát vaø oxy khoâng khí vaø ñieàu kieän hoaø troän chuùng.

• Löôïng khoâng khí vaøo khoâng ñuû, thieáu oxy khí chaùy khoâng hoaøn toaøn, nhieät ñoä buoàng ñoát giaûm.


• • Ñoát chaát loûng • Nhieân lieäu ôû daïng loûng, neân ñeå ñoát chuùng caàn

phaân taùn chuùng thaønh daïng gioït loûng hoaëc phun söông (phun buïi). Taùc nhaân bieán buïi laø khoâng khí neùn, hôi nöôùc aùp suaát cao hay khoâng khí töø quaït li taâm cao aùp.

• Chaát bieán buïi coù aùp cao phaù vôõ ñoä beàn vöõng cuûa doøng chaát loûng laøm cho chuùng bò chia nhoû thaønh buïi.

• Sau khi doøng loûng ñaõ bieán buïi, ñeå taïo söï chaùy thaønh ngoïn löûa caàn qua caùc giai ñoaïn:

• - Hoaø troän giöõa buïi nhieân lieäu vaø oxy cuûa khoâng khí. • - Saáy noùng hoãn hôïp vaø chaát loûng boác hôi. • - Phaân huûy caùc hôïp chaát hydrocacbon. Quaù trình naøy

taïo caùc haït muoäi than. • - Phaûn öùng chaùy dieãn ra.


• • Ñoát chaát loûng

• Khi ñoát nhieân lieäu raén, quaù trình chaùy dò theå xaûy ra giöõa moät chaát raén vaø chaát khí (oxy khoâng khí), ñoàng thôøi coù quaù trình chaùy ñoàng theå giöõa hai chaát khí laø chaáùt boác hôi vaø oxy khoâng khí.


•• Quaù trình chaùy cuûa nhieân lieäu raén trong buoàng ñoát :• Ñaàu tieân khi than ñöôïc nung ñeán moät nhieät ñoä nhaát ñònh (ñoái

vôùi than laø khoaûng 200oC), chaát boác ñöôïc thoaùt ra khoûi than nhö khí hydro (H2), monoxit cacbon (CO), metan (CH4), hydrocacbon (CnHm) hoaø troän vôùi oxy vaø chaùy ñaàu tieân.

• Khi keát thuùc quaù trình chaùy cuûa chaát boác thì cacbon baét ñaàu tieáp xuùc vôùi oxy vaø chaùy. Quaù trình chaùy cuûa cacbon sinh ra caùc khí oâ nhieãm laø CO vaø CO2 do caùc phaûn öùng sau.

• C + O2 = CO2. • 2C + O2 = 2CO. • C + CO2 = 2CO.

• C + H2O = CO2 + 2H2. • CO + O2 = 2CO2.

• Moät soá giaû thuyeát cho laø CO vaø CO2 ñaõ xuaát hieän ñoàng thôøi theo phaûn öùng sau:

• C + 3O2 = 2CO2 + 2CO.

GiẢM THIỂU Ô NHIỄM TỪ QUÁ TRÌNH ĐỐT

Giaûm thieåu haøm löôïng buïi trong khoùi thaûi • Khi nhieân lieäu ñöôïc nung noùng ñeán 500-600oC,

hydrocacbon phöùc taïp bò phaân huûy thaønh hôïp chaát ñôn giaûn. Khi nhieät ñoä cao hôn 600oC thì hydrocacbon laïi taïo thaønh hydrocacbon naëng, cao phaân töû, hay boà hoùng. Thôøi gian löu cuûa hoãn hôïp khí buïi trong vuøng ñoát phaûi ñuû thì chuùng môùi kòp chaùy hoaøn toaøn.

• • Giaûm thieåu löôïng CO trong khoùi thaûi • Löôïng oxy cung caáp cho quaù trình chaùy khoâng ñuû seõ

laøm taêng thaønh phaàn khí CO trong khoùi thaûi. Nhieät ñoä vuøng chaùy giaûm hay aùp suaát buoàng ñoát giaûm laøm taêng löôïng khí CO sinh ra. CO laø hôïp chaát raát beàn, söï oxi hoùa CO thaønh CO2 trong ñieàu kieän töï nhieân xaûy ra sau 4 – 5 naêm. ÔÛ nhieät ñoä cao hôn 700oC CO môùi bò oxi hoùa baèng oxi trong khoâng khí thaønh CO2.


Giaûm thieåu löôïng NOx trong khoùi thaûi • NOx hình thaønh trong khoùi thaûi chuû yeáu

do oxi hoaù nitô trong nhieân lieäu (nitô nhieân lieäu), vaø moät phaàn do oxi hoaù nitô töø khoâng khí chaùy (nitô nhieät, ôû nhieät ñoä cao > 1100 oC). Ñeå tieát kieäm nhieân lieäu vaø giaûm löôïng NOx caàn giaûm löôïng khoâng khí chaùy, haï nhieät ñoä trong buoàng ñoát baèng caùc bieän phaùp: ñoát hai baäc, taêng cöôøng xaùo troän, tuaàn hoaøn khí chaùy.


Keát caáu moû ñoát. • Moû ñoát coù keát caáu cho pheùp tuaàn hoaøn khí chaùy. Söï tuaàn

hoaøn coù theå thöïc hieän do töï nhieân nhôø doøng khí chaùy chuyeån ñoäng vôùi vaän toác cao taïo aùp suaát aâm neân doøng khí ñöôïc tuaàn hoaøn moät phaàn. Do tuaàn hoaøn, nhieân lieäu ñöôïc khí hoaù nhanh vaø giaûm nhieät ñoä chaùy. Löôïng khoâng khí khoâng ñuû vaø nhieät ñoä thaáp neân löôïng NOx hình thaønh giaûm. Tuaàn hoaøn do cöôõng böùc thöïc hieän ñöôïc nhôø quaït thoåi khoâng khí vaø khí chaùy vaøo moû ñoát. Hieäu quaû giaûm NOx ñeán 30-35%.

• Moû ñoát taêng cöôøng xaùo troän nhieân lieäu vaø khoâng khí. Khoâng khí vaøo moû ñoát theo hai doøng. Nhieân lieäu ñöôïc troän tröôùc vôùi doøng khoâng khí thöù nhaát trong moû ñoát vaø chaùy ôû buoàng ñoát. Quaù trình chaùy ôû nhieät ñoä cao dieãn ra nhanh, neân NOx chöa kòp taïo thaønh vôùi khoái löôïng lôùn. Phaàn chöa chaùy seõ ñöôïc ñoát tieáp vôùi doøng khoâng khí thöù hai coù xaùo troän tröôùc. Trong loø, hoãn hôïp khí noùng vaø khoâng khí troän chaäm, ngoïn löûa keùo daøi vaø nguoäi, löôïng NOx giaûm.


Giaûm thieåu SOx trong khí thaûi • Ñeå giaûm löôïng SOx trong khí thaûi coù theå thöïc hieän caùc bieän

phaùp kieåm soaùt tröôùc khi ñoát vaø caùc phöông phaùp ñoát xöû lyù löu huøynh oxit ngay trong loø.

• Thay theá nhieân lieäu laø than baèng daàu seõ giaûm ñöôïc löôïng phaùt thaûi SOx do haøm löôïng löu huyønh trong than (2 - 7% khoái löôïng) lôùn hôn trong daàu (≤ 3% khoái löôïng). Ngoaøi ra, ñoàng thôøi nhieät trò cuûa daàu (khoaûng 10.000 kCal/kg) cao hôn cuûa than (khoaûng 7.000 kCal/kg) neân löôïng daàu söû duïng seõ thaáp hôn.

• Kyõ thuaät ñoát than baèng giaøn ghi hoaù loûng coù giaù trò laøm saïch khí thaûi lôùn vaø taêng hieäu quaû ñoát than. Than ñöôïc nghieàn nhoû troän vôùi boät ñaù vôi thaønh huyeàn phuø vaø ñöôïc phun vaøo ñaùy loø ñoát ôø giaøn ghi cuøng vôùi khoâng khí. Löu huyønh oxit taïo thaønh trong quaù trình ñoát seõ phaûn öùng vôùi voâi ñeå taïo thaønh canxi sunfat raén vaø rôi xuoáng ñaùy loø nung. Tæ leä taùch löu huyønh baèng phöông phaùp naøy coù theå ñaït cao hôn 90%.

PHÁT TÁN Ô NHIỄM

• Vieäc xöû lí khí thaûi ñaït ñeán noàng ñoä cho pheùp trong moâi tröôøng xung quanh bò haïn cheá bôûi ñieàu kieän kó thuaät vaø neáu veà maët kó thuaät thöïc hieän ñöôïc thì veà maët kinh teá seõ voâ cuøng toán keùm, vì vaäy khí thaûi thöôøng ñöôïc xöû lí ñeán noàng ñoä cho pheùp (ñöôïc quy ñònh bôûi luaät phaùp) roài phaùt taùn vaøo khí quyeån qua oáng khoùi cao.

• Söï phaùt taùn oâ nhieãm laø söï pha loaõng chaát oâ nhieãm trong khí quyeån. Ñoäng löïc cuûa quaù trình laø do chuyeån ñoäng cuûa doøng chaát thaûi vaø doøng khoâng khí trong khí quyeån, söï cheânh leäch nhieât ñoä vaø söï cheânh leäch noàng ñoä chaát oâ nhieãm trong doøng thaûi vôùi khoâng khí xung quanh.


• Bản chất: söï pha loaõng chaát oâ nhieãm trong khí quyeån.

• Ñoäng löïc: do chuyeån ñoäng cuûa doøng chaát thaûi vaø doøng khoâng khí trong khí quyeån, söï cheânh leäch nhieât ñoä vaø noàng ñoä chaát oâ nhieãm trong doøng thaûi vôùi khoâng khí xung quanh.

• YÙ nghóa: Vaän chuyeån chaát oâ nhieãm, laøm giaûm noàng ñoä chaát oâ nhieãm

• ÖÙng duïng: Tính toaùn chieàu cao oáng thaûi


• Các yếu tố anh hưởng đến sự phát tán chất ô nhiễm

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC PHÁT TÁN CHẤT Ô NHIỄM

• Gió

KỸ THUẬT XỬ LÝ Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ

• Hấp thụ khí

• Hấp phụ khí

• Thiêu đốt khí thải

• Phương pháp khác

HẤP THỤ KHÍ

• Nguyên tắc cơ bản: tạo sự tiếp xúc giữa dòng khí chứa các chất ô nhiễm và các hạt dung dịch hấp thụ

• Các hạt hấp thụ thường được phun ra với kích thước nhỏ và mật độ lớn.

• Các chất ô nhiễm được tách ra bằng việc hòa tan trong chất lỏng hấp thụ hoặc xảy ra phản ứng hóa học giữa chất ô nhiễm và dung dịch hấp thụ.

• Trong kyõ thuaät haáp thu, dòng khí thường được cho đi ngược chiều với các hạt dung dịch haáp

• thuï với tốc độ hợp lý, thông thường người ta thường chọn vận tốc này trong khoảng 1,0 –

• 2,5 m/s.

HẤP THỤ KHÍ

• Quy trình hấp thụ hơi khí độc là quá trình xảy ra phản ứng hóa học giữa hơi khí độc với chất hấp thụ để có chất mới với thuộc tính mới.

Ví dụ : Quá trình hấp thụ SO2 bằng nước vôi.

SO2 + Ca ( OH )2 = CaSO3 + H2O

HẤP THỤ KHÍ

• Chất hấp thụ hơi khí độc đa phần là ở thể lỏng được phun thành giọt nhỏ vào dòng khí thải hay chảy tràn trên bề mặt lớp vật liệu rỗng của lớp đệm,

• Có rất ít trường hợp chất hấp thụ ở thể rắn vì phản ứng hóa học chỉ xảy ra được trên bề mặt của hạt vật liệu và sau đó phản ứng dừng lại

HẤP THỤ KHÍ

Hiệu quả của quá trình hấp thụ phụ thuộc vào các yếu tố:

• Ái lực hoá học của chất phản ứng.

• Tốc độ và thời gian dòng khí đi qua thiết bị.

• Tổng diện tích bề mặt tiếp xúc của khí thải với dung dịch phun…

HẤP THỤ KHÍ

Chất khí độc được quan tâm nhiều nhất hiện nay là SO2 trong khí thải. Có một vài quy trình như sau:

• Dùng sữa vôi hấp thu SO2 ta tạo ra sunfit canxi. Đưa hỗn hợp này qua bể oxy hóa để tạo ra thạch cao CaSO4 . 2H2O.

• Dùng dung dịch xút hấp thụ SO2 và tái sinh dung dịch xút bằng vôi hay CaCO3.

HẤP THỤ KHÍ

HẤP PHỤ KHÍ

• -Haáp phuï khí laø döïa treân cô sôû caùc khí bò caùc chaát raén haáp phụ

• -Noù ñöôïc thöïc hieän khi caùc phaân töû hoaëc nguyeân töû caàn haáp phuï ñöôïc taäp trung chæ ôû treân beà maët cuûa chaát raén hoaëc trong caùc mao quaûn cuûa chaát raén.

• -Haáp phuï khí döïa treân nguyeân taéc doøng khí tieáp xuùc tröïc tieáp khi chuyeån ñoäng xuyeân qua lôùp chaát raén haáp phuï chöùa trong moät thieát bị.

• -Chaát haáp phuï coù theå laø nhöõng chaát maø coù tính chaát lyù hoïc hoaëc hoùa hoïc töï nhieân, ví duï than hoaït tính, caùc haït xilicagen…

HẤP PHỤ KHÍ• CHẤT HẤP PHỤ• Nhoâm hoaït tính, silicagen, phaân töû roãng (chaát toång hôïp, silicat,

zeolit) seõ haáp thuï hôi nöôùc töø trong hoãn hôïp hôi nöôùc vaø chaát oâ nhieãm höõu cô.

• Alumin vaø silicagen ñöôïc duøng trong coâng nghieäp nhö laø moät chaát huùt aåm.

• Boâxit ñöôïc duøng ñeå xöû lyù hôi daàu moû vaø huùt aåm. • Than hoaït tính thích hôïp haáp phuï hôïp chaát höõu cô khoâng phaân

cöïc, caùc phaàn töû nöôùc thì coù tính phaân cöïc cao taïo ra söùc huùt maïnh cho töøng phaàn töû, taïo ra moät söï taùc ñoäng laãn nhau treân beà maët phaân töû caùc bon khoâng phaân cöïc.

• Keát quaû laø moät löôïng lôùn caùc phaàn töû höõu cô phaân cöïc keùm bò haáp phuï bôûi cacbon.

• Than hoaït tính laø loaïi ñöôïc duøng thoâng duïng nhaát ñeå haáp phuï caùc hôi chaát höõu cô hoøa tan (than hoaït tính hoaëc than cuûi ñöôïc taïo ra töø vieäc ñoát thieáu khí ôû nhieät ñoä cao, nhö vaäy phaàn töû caùc bon chæ chaùy theo caùch taïo ra caáu truùc roãng trong phaân töû vaø taïo neân moät dieän tích beà maët roäng lôùn).

• Than hoaït tính laø chaát ñöôïc söû duïng laøm chaát haáp phuï nhieàu nhaát.

HẤP PHỤ KHÍ

THIÊU ĐỐT KHÍ THẢI

• Ñeå cho quaù trình chaùy ñöôïc hoaøn toaøn, phaûi coù ñuû:

• - löôïng oâxy cung caáp cho quaù trình chaùy,

• - nhieät ñoä, • - söï xaùo troän, • - thôøi gian chaùy phuø hôïp.

THIÊU ĐỐT KHÍ THẢI

KIỂM SOÁT BỤI

• - Phöông phaùp loïc buïi khoâ;• - Phöông phaùp loïc buïi öôùt;• - Phöông phaùp loïc buïi baèng

tónh ñieän

KIỂM SOÁT BỤI•1/ Tính chaát cuûa buïi: Kích côõ, hình daïng, maät ñoä, ñoä aåm, tính huùt aåm (töùc laø tính haáp thuï hoaëc huùt hôi nöôùc), tính daãn ñieän, tính chaùy, tính aên moøn, ñoä maøi moøn vaø tính ñoäc cuûa buïi.•2/ Tính chaát cuûa doøng khí mang buïi: Nhieät ñoä, ñoä chöùa aåm, tính aên moøn, tính chaùy, aùp suaát, ñoä aåm töông ñoái, maät ñoä, tính dính, tính daãn ñieän vaø tính ñoäc cuûa doøng khí coù mang theo haït buïi.•3/ Caùc tieâu chuaån thaûi cuûa nhaø nöôùc ban haønh.•4/ Yeáu toá phaùt sinh: Toác ñoä sa laéng cuûa buïi theo kích thöôùc haït buïi, löu löôïng doøng khí, noàng ñoä buïi, tính chaát hoaït ñoäng cuûa nguoàn lieân tuïc hay giaùn ñoaïn, hieäu quaû mong muoán.•5/ Yeáu toá kinh teá: Chi phi laép ñaët, vaän haønh, duy tu baûo döôõng.•6/ Hieäu quaû thu buïi: Kích côõ haït buïi coù trong doøng khí laø raát quan troïng cho khaû naêng thu buïi cuûa thieát bò thu buïi, hay hieäu quaû thu buïi phuï thuoäc kích côõ haït buïi vaø ñoä phaân taùn. Ví duï, vôùi loaïi buïi lôùn coù theå coù hieäu quaû toát vôùi caùc loaïi thieát bò söû duïng löïc troïng tröôøng ví duï buoàng laéng buïi, traùi laïi vôùi thieát bò loïc buïi tuùi vaûi thì thích hôïp vôùi caùc haït buïi nhoû nhöng laïi nhanh bò bít kín hôn laø vôùi nhöõng haït buïi lôùn.

KIỂM SOÁT BỤI

• Phöông phaùp loïc buïi khoâ• Phöông phaùp loïc buïi khoâ thöôøng

duøng ñeå thu hoài caùc loaïi buïi coù theå taän duïng laïi hoaëc taùi cheá.

• Ví duï caùc loaïi buïi thuoác taây, caùm, buïi goã… Caùc thieát bò söû duïng trong phöông phaùp loïc khoâ bao goàm: buoàng laéng buïi, xyclon, loïc tuùi vaûi vaø thieát bò quaùn tính.

LỌC BỤI KHÔ

• Buoàng laéng buïi• Laø moät buoàng kín trong ñoù vaän toác

doøng khí chöùa haït buïi giaûm tôùi moät giaù trò naøo ñoù, ñuû ñeå cho caùc haït buïi, haït söông laéng taùch ra khoûi doøng khí baèng troïng löïc.

• Thieát bò naøy haàu heát coù hieäu quaû vôùi nhöõng haït buïi thoâ (kích thöôùc lôùn hôn 40 μm), kích thöôùc haït caøng lôùn thì hieäu quaû caøng cao.

LỌC BỤI KHÔ

LỌC LY TÂM

• Lực ly tâm là lực phát sinh khi vật thể tham gia vào một chuyển động quay.

• Lực ly tâm có xu hướng đẩy vật thể đi ra xa tâm quay. Độ lớn của lực ly tâm tỉ lệ thuận với trọng lượng vật thể và tốc độ quay quanh trục của vật thể.

LỌC LY TÂM

LỌC BỤI KHÔ

• Heä thoáng loïc tuùi vaûi• Heä thoáng naøy bao goàm nhöõng tuùi

vaûi hoaëc tuùi sôïi ñan laïi, doøng khí coù laãn buïi ñöôïc huùt vaøo trong oáng nhôø moät löïc huùt cuûa quaït ly taâm.

• Nhöõng tuùi naøy ñöôïc ñan laïi hoaëc cheá taïo cho kín moät ñaàu.

• Hoãn hôïp khí buïi ñi vaøo trong tuùi, keát quaû laø buïi ñöôïc giöõ laïi trong tuùi

LỌC BỤI KHÔ

LỌC TĨNH ĐIỆN

• Thieát bò laéng tónh ñieän laø söû duïng moät hieäu ñieän theá cöïc cao ñeå taùch buïi, hôi, söông, khoùi khoûi doøng khí. Coù boán böôùc cô baûn ñöôïc thöïc hieän laø:

• - Doøng ñieän laøm caùc haït buïi bò ion hoùa;• - Chuyeån caùc ion buïi töø caùc beà maët thu

buïi baèng löïc ñieän tröôøng;• - Trung hoøa ñieän tích cuûa caùc ion buïi laéng

treân beà maët thu;• - Taùch buïi laéng ra khoûi beà maët thu. Caùc

haït buïi coù theå ñöôïc taùch ra bôûi moät aùp löïc hay nhôø röûa saïch.

LỌC TĨNH ĐIỆN

LỌC BỤI ƯỚT

• Nguyeân taéc cuûa phöông phaùp loïc buïi öôùt laø ngöôøi ta cho doøng khoâng khí coù chöùa buïi tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi dung moâi (thöôøng laø nöôùc).

• Quaù trình tieáp xuùc coù theå ôû daïng haït (khi nöôùc ñöôïc phun thaønh caùc haït nöôùc coù kích thöôùc nhoû vaø maät ñoä cao); daïng beà maët khi thieát bò coù söû duïng lôùp ñeäm (nöôùc chaûy treân caùc beà maët vaät lieäu ñeäm); daïng boït khí khi söû duïng thaùp suûi boït hoaëc thaùp maâm.

• Caùc haït buïi coù theå keát dính laïi vôùi nhau vaø bò giöõ laïi trong dung moâi nhôø cô cheá va ñaäp, tieáp vaø khueách taùn coøn doøng khoâng khí saïch seõ ñi ra khoûi thieát bò.

oÂ nhiỄm khoÂng khÍ

Documents