ob individu kg unsri mangifera indica

7/21/2019 OB INDIVIDU KG UNSRI MANGIFERA INDICA

1/11

Makalah Individu Oral Biology 3

Peran Mangifera Indica sebagai Antimikroba Saluran Akar

Disusun Oleh :

Marisa Yesika (04031181320014)

Dosen Pembimbing :

drg.han!" #hairani$ M.i

FAK!"AS K#$OK"#%A&

P%O'%AM S"$I K#$OK"#%A& 'I'I

&I(#%SI"AS S%I)I*A+A

,-./


2/11

PeranMangifera Indicasebagai Antimikroba Pada Saluran Akar

Program Studi Pendidikan $okter 'igi

Fakultas Kedokteran

niversitas Sri0i1aya

,-./

Marisa +esika 2--3..4.3,--.5

Abstrak

%se o& 'lan! e!ra!s as an!imirobials has reen!l" gained *ide a!!en!ion o+er !he on!inued use

o& s"n!he!i an!ibio!is. ,aO#l is one o& on+en!ional irriga!ion is usuall" use$ bu! disad+an!ages

,aO#l has a high !oii!" in !he oral !issues. -n !his ase irriga!ion uses na!ural 'lan!s as *ell as

an!imirobial. Plan!s are rih in a *ide +arie!" o& seondar" me!aboli!es$ inluding alkaloids$

!er'enes$ &la+onoids and !annins$ all o& *hih are kno*n !o 'ossess an!iba!erial a!i+i!". his

researh ondu!ed b" e+alua!ing and om'aring !he e&&e!i+eness an!imirobial Mangi&era

-ndia *i!h on+en!ional irriga!ion as / odium "'ohlori!e (,aO#l) and 2 hlorheidine

agains! mirobes. Mangi&era -ndia . ernel (Mango kernel) an use as irrigan!s in !he roo!

anals !hera'" ause ba!eria ram5'osi!i+e (Staphylococcus aureus and Enterococcus faecalis)

and ram5nega!i+e (Pseudomonas aeruginosa) and ba!eria (Candida albicans) &ungal s!rains in

!he roo! anal makes i! di&&iul! !o be eradia!ed b" !he on+en!ional irrigan!s *i!h no !oii!" !o

!he !issues ause o& !ha! 'lan! 'rodu! *i!h leas! side e&&e!s as Mangi&era -ndia are e'lored &or

!heir use as irrigan!s in !he roo! anal !hera'".

e"*ord :Antimicrobial, Mangifera Indica, Irrigants in the Root Canal

Pendahuluan

Dalam usaha mem'er!ahankan gigi !e!a' berada dalam lengkungn"a dan ber&ungsi

dengan baik$ salah sa!u 'era*a!an "ang dilakukan adalah 'era*a!an saluran akar. Pera*a!an ini

!erdiri dari !iga !aha'an "ai!u 're'arasi$ s!erilisasi$ dan 'engisian saluran akar. indakan irigasi

saluran akar meru'akan salah sa!u !aha' 'era*a!an endodon!ik "ang 'en!ing sebab 6ika


3/11

diabaikan da'a! men"ebabkan kegagalan 'era*a!an. Dinding saluran "ang !idak bersih da'a!

men6adi !em'a! 'ersembun"ian bak!eri$ mengurangi 'erleka!an bahan 'engisi saluran akar dan

meningka!kan elah a'ial. elama dan sesudah 'embersihan dan 'emben!uk saluran harus

diirigasi un!uk menghilangkan &ragmen 6aringan 'ul'a dan ser'ihan den!in "ang menum'uk.

elain i!u$ irigasi 6uga da'a! membersihkan debris makanan bila saluran dibiarkan !erbuka un!uk

drainase selama abses al+eolar aku!. 7umlah debris "ang dibuang oleh bilasan laru!an irigasi

saluran akar meru'akan &ak!or "ang lebih ber'engaruh !erhada' kebersihan saluran akar

dibandingkan dengan e&ek melaru!kan 6aringan. elain i!u$ e&ek!i&i!as laru!an irigasi !ergan!ung

'ada 6umlah laru!an irigasi$ diame!er saluran akar$ dan kondisi 'ul'a. Pada gigi !an'a 'ul'a

laru!an irigasi !idak han"a mengisi seluruh saluran !e!a'i da'a! 6uga merembes ke dalam

'eria'ikal1.

Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa, Enterococcus faecalis, dan Candida

albicansmemainkan 'eran u!ama dalam e!iologi lesi 'eriradikuler 'ersis!en se!elah 'era*a!an

saluran akar.2 ak!eri !ersebu! sering di!emukan dalam 'ersen!ase "ang !inggi dari kegagalan

'era*a!an saluran akar dan meru'akan mikroorganisme "ang mam'u ber!ahan dalam saluran

akar sebagai organisme !unggal a!au sebagai kom'onen u!ama &lora am'uran3. Mode

'er!umbuhan bak!eri !ersebu! adalah dengan 'emben!ukan bio&ilm$ 'roses ada'!i& "ang

memungkinkan mikroorganisme un!uk ber!ahan hidu' dalam kondisi "ang sanga! keras 2.

-rigasi saluran akar meru'akan !aha'an 'en!ing "ang menun6ang keberhasilan 'era*a!an

saluran akar (P9) karena irigasi da'a! memudahkan 'embuangan 6aringan nekro!ik$

mikroorganisme dan 6aringan den!in dari saluran akar "ang !erin&eksi dengan bilasan bahan

irigasi4.

ebera'a maam laru!an irigasi saluran akar "ang sering digunakan saa! ini$ an!ara lain "ai!u

laru!an chlorexidine (#)$ laru!an ethylene diamine tetraacetic acid (;D9), mixture of

tetracycline, an acid and detergent (M9D)$ dn 2$/ laru!an sodium hypochlorite (,aO#l)

"ang !elah ban"ak digunakan sebagai bahan irigasi "ang dikenalkan oleh


4/11

Mangifera indica !dalam bahasa -ndonesia disebu! mangga.Pada bi6i$ daun dan ba!ang

Mangifera indicamengandung &la+onoid$ sedangkan 'ada daun$ kuli! dan ba!ang mengandung

sa'onin ser!a bi6i dan kuli! ba!angn"a mengandung !anin "ang diduga ber'eran 'en!ing dalam

ak!i&i!as an!imikroba?. elain i!u$Mangifera indica mengandung kom'onen sen"a*a 'oli&enola!

se'er!i Mangi&erin dari !urunan sen"a*a an!on$ ka!ekin dan e'i!aken. # @ gluos"lan!hone

u!ama8.

Pembahasan

Mikroba Saluran Akar

aluran akar mengandung beragam 6enis bak!eri$ an!ara lain bak!eri gram (A)$ gram (5)$

anaerob &akul!a!i& dan anaerob obliga!. aluran akar meru'akan habi!a! selek!i& "ang

memungkinkan 'er!umbuhan s'esies bak!eri !er!en!u. #airan dalam 6aringan dan 'ul'a nekrosis

memberikan nu!rien! "ang ka"a akan 'oli'e'!ida dan asam amino. ,u!rien$ !egangan oksigen

"ang rendah$ dan 'roduk bak!eri membua! bak!eri5bak!eri !er!en!u !ersebu! semakin dominan.

elain i!u$ sua!u bak!eri da'a! menghasilkan bak!eriosin$ "ai!u sebuah 'ro!ein an!ibio!i "ang

ber&ungsi un!uk menghamba! bak!eri s'esies lain=.

ebera'a 6enis saluran akar yaitu Enterococcus "aecalis, Candida Albicans dan

Staphylococcus aureus! Mikroba saluran akar !ersebu! dike!ahui meru'akan s'esies "ang

!erda'a! di dalam saluran akar !erin&eksi "ang da'a! men"ebabkan kegagalan 'era*a!an

endodon!i a'abila mikroba !ersebu! masih !ersisa 'asa 'era*a!an saluran akar=.

a6 #nterococcus faecalis

Enterococcus faecalis meru'akan bak!eri "ang resis!en !erhada' bahan

an!imikrobial "ang umum digunakan dan sering diisolasi dari 'era*a!an saluran akar

"ang gagal/. abi!a! bak!eri ini adalah di saluran 'enernaan$ saluran kemih dan 6uga

da'a! berkoloni di rongga mulu! manusia. E!faecalis meru'akan bak!eri "ang !idak

memben!uk s'ora$ &akul!a!i& anaerob$ kokus gram 'osi!i& dan !idak menghasilkan reaksika!alase dengan hidrogen 'eroksida10.

Dinding sel bak!eri ini !erdiri dari 'e'!idoglikan 40 $ sisan"a meru'akan teichoic

acid dan 'olisakarida. in!esis 'e'!idoglikan dihasilkan oleh keseimbangan an!ara enBim

'olimerisasi dan hidroli!ik. Pe'!idoglikan meru'akan makromolekul u!ama "ang !erliba!


5/11

dalam 'enen!uan ben!uk sel dan 'emeliharaann"a. Ca! ini 6uga berguna sebagai la'isan

'elindung dari kerusakan oleh !ekanan osmo!ik si!o'lasma "ang !inggi10.

E!faecalis da'a! berkolonisasi di saluran akar dan ber!ahan !an'a ban!uan dari

bak!eri lain. ambar di a!as menun6ukkan bak!eri mengon!aminasi saluran akar dan

memben!uk koloni di 'ermukaan den!in dengan ban!uan 9$ sedangkan 9 dan sur&ae

adhesin ber'eran 'ada 'erleka!an kolagen. Cytolysin$ 9548 dan bacteriosin menghamba!

'er!umbuhan bak!eri lain$ sehingga ;.&aealis men6adi mikroorganisme "ang dominan

'ada 'en"aki! saluran akar10.

b6 Sta7hylococcus aureus

Staphylococcus aureus meru'akan bak!eri ram 'osi!i& berben!uk bula!

berdiame!er 0$?51$2 m$ !ersusun dalam kelom'ok5kelom'ok "ang !idak !era!ur se'er!i

buah anggur$ &akul!a!i& anaerob$ !idak memben!uk s'ora$ dan !idak bergerak. ak!eri ini!umbuh 'ada suhu o'!imum 3? E#$ !e!a'i memben!uk 'igmen 'aling baik 'ada suhu

kamar (2052/ E#)11.

-n&eksi oleh S! aureus di!andai dengan kerusakan 6aringan "ang diser!ai abses bernanah.

S! aureus da'a! menimbulkan 'en"aki! melalui kemam'uann"a !ersebar luas dalam

6aringan dan melalui 'emben!ukan berbagai Ba! eks!raseluler11.

c6 Pseudomonas aeruginosa

ak!eri gram nega!i& aerob obliga!$ berka'sul$ mem'un"ai &lagella 'olar sehingga

bak!eri ini bersi&a! mo!il$ berukuran seki!ar 0$/51$0 Fm. ak!eri ini !idak menghasilkan

s'ora dan !idak da'a! men&ermen!asikan karbohidra!11.

P! aeruginosamen"ebabkan 'en"aki! !erlokalisasi dan sis!emik "ang sanga! serius

dan !idak 6arang berakiba! &a!al. Pen"aki! karena P! aeruginosa dimulai dengan

'enem'elan dan kolonisasi bak!eri ini 'ada 6aringan inang. ak!eri ini menggunakan &ili

un!uk 'enem'elan sel bak!eri 'ada 'ermukaan inang. elain i!u$P! aeruginosa6uga da'a!

memben!uk bio&ilm "ang !erbua! dari ka'sul glikokalis un!uk mengurangi kee&ek!i&an

mekanisme sis!em imun inang 7aringan inang akan menoba merusak 'enem'elan dan

kolonisasi bak!eri. elan6u!n"a, P! aeruginosamem'roduksi se6umlah endo!oksin dan

'roduk eks!aseluler "ang menun6ang in+asi loal dan 'en"ebaran mikroorganisme.

oksin dan 'roduk eks!raseluler ini menaku' 'ro!ease eks!raseluler$ si!o!oksin$


6/11

hemolisin$ dan 'iosianin. %n!uk 'en"aki! sis!emik$ 'roduk "ang menun6ang in+asi

menaku' ka'sul an!i&agosi!as$ endo!oksin$ ekso!oksin 9$ dan ekso!oksin 11.

d6 8andida albicans

#andida albians !elah munul sebagai salah sa!u in&eksi nasokomial "ang 'en!ing$

in&eksi #andida da'a! !er6adi a'abila ada &ak!or 'redis'osisi baik eksogen mau'un

endogen. Pen"aki! "ang disebabkan oleh andida da'a! mengenai mulu!$ +agina$ kuli!$

kuku$ bronki$ 'aru5'aru$ kadang da'a! men"ebabkan se'!ikemia$ endokardi!is$ dan 6uga

meningi!is. -n&eksi Candida albicans'er!ama kali dida'a!kan di dalam mulu! sebagai

!hrush$ Candidameru'akan anggo!a &lora normal saluran 'enernaan$ sela'u! mukosa$

saluran 'erna'asan$ +agina$ ure!ra$ dan kuli!. Candida da'a! menimbulkan in+asi dalam

aliran darah$ !rombo&lebi!is$ endokardi!is a!au in&eksi ma!a dan organ5organ lain10.

Mangifera Indica

Mangifera indicameru'akan !anaman buah$ dengan !inggi 1054/ me!er$dengan ba!ang

"ang !i'is$ kasar$ dan ber*arna abu gela'. Daun mangga berben!uk eli's$ dengan ukuran 'an6ang

10530 m dan lebar 25= m. unga berukuran keil$ ber*arna merah ke'u!ih5'u!ihan a!au kuning

kehi6auan. Mangga adalah buah berbi6i !unggal$ "ang berben!uk o+al dan berkuli! keras.

Mangifera indicamengandung +i!amin 9 dan #$ G5aro!en$ an!ho&il$ humulen$ elemen$ indiin$

!annin$ &la+onoid$ nerol$ asam gali$ e!il gala!e$ me!h"l gala!e dan mangi&erin 12.

Mangifera indica6uga mengandung kom'onen sen"a*a 'oli&enola! se'er!i mangi&erin

dari !urunan sen"a*a an!on$ ka!ekin dan e'i!akin. Di dalam bi6i$ daun dan ba!angMangifera

indicamengandung &la+onoid$ sedangkan daun$ kuli! dan ba!ang mengandung sa'onin ser!a bi6i

dan kuli! ba!angn"a mengandung !anin13.

aksonomiMangiferaindica l

ingdom : Plan!ae

ubkingdom :raheobion!a

u'er Di+isi :

'erma!o'h"!aDi+isi : Ma nolio h !a

PeranMangifera Indicasebagai Antimikroba 7ada Saluran Akar


7/11

Peneli!ian 'er!ama menggunakan kom'onen ak!i& daun Mangi&era -ndia "ang

dieks!raksi menggunakan air dingin dengan 'elaru! organik ase!on dan me!hanol "ang diu6ikan

!erhada' !a'h"loous aureus$ !re'!oous '"ogenase$ Streptococcus pneumoniae$ #acillus

cereus$ Escherichia coli$ Pseudomonas aerugenosa$ Proteus mirabilis$ Salmonella typhi dan

Shigella flexnerrimenggunakan cup plate me!ode di&usi.

Dari hasil 'eneli!ian !ersebu! an!ara semua bak!eri "ang diu6ikan menggunakan Mangi&era -ndia

;n!eroous Haealis meru'akan bak!eri "ang 'aling besar Bona hamba!n"a 6ika dibandingkan

dengan bak!eri lain "ang dibandingkan. elain i!u !erda'a! 'engaruh dari !em'ra!ur dan '

!erhada' ak!i&i!as an!ibabak!eri dari Mangi&era -ndia.

Dari !able !ersebu! da'a! disim'ulkan bah*a semakin !inggi !em'ra!ur maka e&ek

ak!i&i!as an!imikroba dariMangifera Indicasemakin meningka!$ Bona hamba! "ang 'aling besar

'ada saa! ' /14.

en"a*a bioak!i& dari mangga$ "ang diduga da'a! ber'eran sebagai an!imikroba 'ada

saluran akar. alah sa!un"a adalah dengan 'eneli!ian "ang ber!u6uan un!uk menge+aluasi dan


8/11

membandingkan e&ek!i+i!as an!imikroba dari Mangi&era india . kernel dengan irrigasi

kon+ensional se'er!i / sodium hi'oklori! ( ,aO#l ) dan 2 klorheksidin !erhada' mikroba

"ang berada 'ada saluran akar. Pada s!udi ini 6uga membandingkan ke !iga 6enis mangga "ang

digunakan "ai!u lakgold$ emak$ dan


9/11

Dari hasil !ersebu! mem'erliha!kan bah*a konsen!rasi 2/ meru'akan konsen!rasi

maksimum ak!i&i!as an!imikroba dari Mangifera Indica. arena 'ada saa! konsen!rasi 30

menun6ukkan n! (not tested)1>.

Kesim7ulan :

Mangifera indica memiliki e&ek an!ibak!eri !erhada' Staphylococcus aureus,

Pseudomonas aeruginosa, Enterococcus faecalis, dan Candida albicans"ang meru'akan salah

sa!u isola! "ang diisolasi dari saluran akar gigi. ehingga da'a! digunakan sebagai bahan irigasi

'ada saa! 'era*a!an saluran akar. Meski'un ,aO#l dan # da'a! digunakan sebagai bahan

irigasi dengan konsen!rasi rendah namun ,aO#l dan # da'a! men"ebabkan si!o!oksisi!as.

edangkan Mangifera Indica meski'un Bona hamba!n"a sediki! diba*ah ,aO#l dan #

namun Mangifera Indicada'a! digunakan dengan konsen!rasi !inggi dan !idak memiliki e&ek

sam'ing "ang merugikan.

%eferensi :

1. Yan!i$ ,e+i. #io(ompatibilitas arutan Irigasi Saluran A(ar. Hakul!as edok!eran igi :

%ni+ersi!as ri*i6a"a.al 152

2. In &itro an!iba!erial a!i+i!" o& rude lea& e!ra!s o& Mangifera indica inn @doughari

dan manBara 9&rian 7ournal o& Mirobiolog" Jesearh Kol.(2) ''. 0>?50?2$ 9'ril$ 2008

9+ailable online h!!':II***.aademi6ournals.orgIa6mr -, 1==>50808 L2008

9ademi 7ournals "ull ength Research Paper

3. Mala"sian 7ournal o& Mirobiolog"$ Kol /(2) 200=$ ''. ?3580 ?3 In &itro an!imirobial

a!i+i!" and !he ma6or 'ol"'henol in lea& e!ra! o& Mangifera indica mekanisme

mangga Masibo$ M.1N and e$ .2 Pullaiah $ and #handrasekhar ,aidu$ . 2000.

9n!idiabe!i 'lan!s in -ndia and erbal based an!idiabe!i researh$ Jegen"

Publia!ions$ ,e* Delhi$ ''.35=

4. andas*a" D$ Kenka!eshbabu ,.Root Canal Irrigants. 7 #onser+ Den!. 2010 O#5De

13(4): 2/>52>4

/. 7. H. iQueira 7 J ab$ 9.. M9hadob$ J.M. il+eirab$ .P. o'es dan M.De uBeda$

E&aluation of the Effecti&eness of Sodium hypochlorite sed %ith 'hree Irrigation


10/11

Method in 'he Elemination of Enterococcus "aecalis from the root canal, in &itro!

International Endodontic *ournal.1==? 30 2?=5282.>. Cahed Mohammadi$ odium "'ohlori!e in ;ndodon!is An pdate Re&ie%,

International +ental *ournal 2008 /8 32=5341

?. ubbi"a$ 9 $ Mahalakshmi $ Push'angadan $ Padma+a!h" $ Ki+ekanandan P$ and

ukumaran$ K ana'a!h". Antibacterial efficacy of Mangifera indica ! (ernel and

cimum sanctum ! lea&es againts Enterococcus faecalis dentinal biofilm. 7 #onser+

Den!. 2013 e'5O! 1>(/): 4/4@/?

8. Ja6an $ hirunalasundari $ 7ee+a . Anti-enteric bacterial acti&ity and phytochemical

analysis of the seed (ernel extract of Mangifera indica innaeus against Shigella

dysenteriae .Shiga, corrig!)#as!ellani and #halmers. 9sian Pa 7 ro' Med. 20114:2=4@

300.=. -ngle --$ akland . ;ndodon!is. /!hed. #ha'!er 3 :Microbiology of Endodontics and

Asepsisin Endodontics Practice.

10. Herreres$ H. a+eira$ M. Pereira$ D. M. Kalen!Rao$ P. 9ndrade$ P. . oma!o

.ycopersicon esculentum) seeds/ ne% fla&onols and cytotoxic effect. 7. 9gri. Hood

#hem. 2010$ /8$ 28/4@28>1.

11. ,oh"nek$ . 7. 9lakomi$ . . ahkonen$ M. P. einonen$ M. elander$ . M.

Oksman5#alden!e"$ . M. Puu''onen5Pimia$ J. . err" 'henolis: an!imirobial

'ro'er!ies and mehanisms o& a!ion agains! se+ere human 'a!hogens. ,u!r. #aner 200>$

/4$ 18@32.

12. Ja6an $ hirunalasundari $ 7ee+a . 9n!i5en!eri ba!erial a!i+i!" and 'h"!ohemial

anal"sis o& !he seed kernel e!ra! o& Mangi&era india innaeus agains! higella

d"sen!eriae (higa$ orrig.) #as!ellani and #halmers. 9sian Pa 7 ro' Med. 20114:2=4@

300.

13. Mirghani M;$ Yosu& H$ abbashi ,9$ Ke6a"an 7$ Yosu& C. 9n!iba!erial a!i+i!" o&

mango kernel e!ra!s. 7 9''l i. 200==:3013@=.

14. 7.$ Doughari dan . ManBara. 200=.In $itro Antibacterial Acti&ity of crude leaf extracts

of Mangifera Indica inn. De'ar!emen! o& Mirobiolog"$ hool o& Pure and 9''lied

ienes$Hederal %ni+ersi!" o& ehnolog".


11/11

1/. ubbi"a$ 9 $ Mahalakshmi $ Push'angadan $ Padma+a!h" $ Ki+ekanandan P$ and

ukumaran$ K ana'a!h".Antibacterial efficacy of Mangifera indica ! (ernel and

cimum sanctum ! lea&es againts Enterococcus faecalis dentinal biofilm. 7 #onser+

Den!. 2013 e'5O! 1>(/): 4/4@/?

1>. ingh$ an! hashi$ M.i*ari$ Ju'ali$ inha$ aurabh$ #$ Dan!a #hhandda$ Prasad$ .

a!"endra.2012.Antimicrobial E&aluation of Mangiferin and its Synthesi0ed Analogues.

9sian Pasi&i 7ournal o& ro'ial iomediine

ob individu kg unsri mangifera indica

Documents