obeziteti 0-18 vjec

Tema: Obeziteti (0-18 vjec) Tema: Obeziteti (0-18 vjec)

Tema: Obeziteti

(0-18 vjec)

#MesueseAurela Page 1

Tema:

Obeziteti

(0-18 vjec)

Detyre kursi


a. Ceshte obeziteti?

b. Historia

c. Etiologji

d. Cfare e Shkakton Obezitetin ?

e. Simptomat

f. Mjekimi

g. Trajtimi

h. Parandalimi

i. Publikime

j. Keshilla

OBEZITETI


Çfarë është obeziteti?

Obeziteti tek femijet dhe adoleshentet eshte nje nga sfidat me te medha te sjelljes me te cilat perballen specialistet si mjek ,psikolog,punonjes social. Perpjekjet x ta parandaluar dhe trajtimi jane te veshtira. Obeziteti ka prevalence te larte,eshte rritur ne 14% tek femijet dhe 12% te adoleshtentet . 33% e burrave ne ShBA dhe 36% e grave jane mbi peshe . Prevalenca varion nga rraca seksi pasha,mosha dhe statusi social ekonomik.ne shume raste varet dhe nga pozicioni gjeografik.Gjate dimrit ne zonat metropolitan dhe ato rurale jane te shoqeruara me nje varg pasojash sa mjekesore aq dhe psikologjike.secila prej tyre mund te filloj qe ne femijeri. Pasojat e semundjes muns te jene si psh. Diabeti mielitus,hipertensjoni,hiperlipopretenimia,problem ortopedike,veshtiresi ne frymemarje,fraktura te artikulacionit koksofemoral .

Ne pasojat psikosocaiale perfshijne vetvlersim te ulet ,crregullim te imazhit te trupit ,veshtiresi ne krijimin e mardhenieve ,izolim social,depression . Adoleshentet obez jane shpesh te pakenaqur dhe jo aktiv socialisht .Diagnoza e obezitetit behet duke kalkuluar indeksin e mases trupore ku raporti peshes me gjatesise I transformuar ne kurbat referente te standarteve te monitorimit te vlersimit antropometrik ,dhjamosja vihet re ne dy vjet .Dy vitet e par ate jetes eshte perjudha e shendoshjes me e madhe .Tek femijet me peshe normaleqelizat e shendoshjes arrijne nga fundi I vitit te dyte te jetes ku menifastohet me rritjen e indit subkutan


Dallojme tre perjudha kritike te obezitetit te cilat I korespondojne

1) Femijerise se hershme 2) Moshes 5-7 vjec 3) Adoleshences

Gjate viteteve te par ate jetes kane tendencen te akumulojne dhe te kthehen ne bebifat te ndjekur me reduktim relative ne vitet qe do te vijne me pas .Natyra multifaktorjale e femijeve obez na shpie drejt faktorve ambjentik,gjentetik,familjar dhe sipas zakoneve familjare .

Obeziteti është një pjesë e tepërt e trupit yndyrë totale. Një person është konsideruar obez kur pesha e tij ose të saj është 20% apo më shumë mbi peshë normale.Masa më e zakonshme e obezitetit është indeksi I mases trupore, ose BMI. Një person është konsideruar mbipeshë nëse BMI e tij ose të saj është midis 25 dhe 29.9, një person është i konsideruar obez në qoftë tij ose të saj BMI është mbi 30.

"obezitet patologjik" do të thotë se një person është ose 50% -100% mbi peshë normale, më shumë se 100 £ mbi peshë normale, ka një BMI prej 40 ose më të lartë, ose është mjaft mbipeshë per te nderhyre ne funksjonin e tij trupor.


Obeziteti është nga obesitas latine, që do të thotë "i shëndoshë, yndyrë, ose shëndoshet."Ēsus është pjesore kaluara e edere (për të ngrënë), me ob (mbi) shtuar në të.

Gjatë Mesjetës Obeziteti është parë shpesh si një shenjë e pasurisë, dhe ishte relativisht e zakonshme në mesin e elites se njerzve me te pasur.

Grekët ishin të parët që e njohen Obezitetin si një çrregullim mjekësor. Hipokrati shkroi se "obeziteti nuk është vetëm një sëmundje në vetvete, por shenjë paralajmëruese e të tjerëve". Indian Kirurg Sushruta (6 shekullit pes) obeziteti eshte I lidhura me diabetin dhe crregullime zemre Ai rekomandoi punë fizike për të ndihmuar kuruar atë dhe efektet e saj anësore. Për shumicën e njerëzve ne historisë njerëzorekane luftuar me mungesën e ushqimit. Obeziteti ka qenë historikisht kështu shihet si një shenjë e pasurisë dhe prosperitet.Ajo ishte e zakonshme në mesin e zyrtarëve të lartë në Europë në Mesjetë si dhe në qytetërimet e lashta e Azisë Lindore.

Me fillimin e revolucionit industrial u kuptua se fuqia ushtarake dhe ekonomike e kombeve ishin varur në të dyja përmasat e trupit dhe fuqinë e ushtarëve të tyre dhe të punëtorëve.] Rritja mesatare në masë indeksin e trupit nga ajo konsiderohet tani mbipeshe,është varg normale luajtur një rol të rëndësishëm në zhvillimin e shoqërive të industrializuara.

HISTORIA E OBEZITETIT/ETIMOLOGJIA


Gjatesia dhe pesha kështu dy u rrit me shekullin e 19-të në botën e zhvilluar. Gjatë shekullit të 20, si popullsitë arritur potencialin e tyre gjenetik për lartësinë, peshën filloi rritur më shumë se lartësia, duke rezultuar në trashje. Në 1950 rritje pasuri në botën e zhvilluar ulur vdekshmërisë foshnjore, por si pesha e trupit rritur zemrës dhe veshkave Sëmundja u bë më e zakonshme. Gjatë kësaj periudhe kohore kompanitë e sigurimeve e kuptoi lidhjen mes peshës dhe jetëgjatësia dhe rritja e obezitetit Shumë kultura gjatë gjithë historisë e kanë parë trashje si rezultat i një krisje karakter. Karakteri obesus ose yndyrë në komedi greke ishte një grykës dhe figurë e tallje.Gjatë kohës kristiane ushqimi ishte parë si një portë për mëkatet e përtaci dhe epshit. Në kulturën moderne perëndimore, pesha e tepërt është konsideruar shpesh si të shëmtuar, dhe trashje është i lidhur zakonisht me stereotipe të ndryshme negative. Njerëzit e të gjitha moshave mund të përballen me stigmatizimin shoqëror, dhe mund të vihen në shënjestër nga kolegët e tyre.Obeziteti është sërish një arsye për diskriminim.

Perceptimet publike në shoqërinë perëndimore në lidhje me peshë të shëndetshme të trupit ndryshojnë nga ato në lidhje me peshën që konsiderohet ideale - dhe të dyja kanë ndryshuar që nga fillimi i shekullit të 20-të.Pesha që shihet si një ideal ka bërë më të ulët që nga viti 1920.Kjo ilustrohet nga fakti se lartësia mesatare e fituesit e Miss Pageant Amerikë është rritur me 2% 1922-1999, ndërkohë që pesha mesatare e tyre ka rënë me 12%.Në anën tjetër, pikëpamjet e njerëzve në lidhje me peshë të shëndetshme kanë ndryshuar në drejtim të kundërt.Në Britani peshë në të cilën njerëzit e konsideronin veten të jenë mbipeshë


ishte dukshëm më e lartë në vitin 2007 sesa në vitin 1999.Këto ndryshime janë të besohet të jetë për shkak të normave rritje të adipoziteti çojnë në pranimin rritjen e trupit yndyrë ekstra si jo normale.

Obeziteti ende shihet si një shenjë e pasurisë dhe të mirëqenies në shumë pjesë të Afrikës. Kjo është bërë veçanërisht e zakonshme që epidemia e HIV-it filloi.

SIZE ACCEPTANCE

United States PresidentWilliam Howard Taft was often ridiculed for being overweight


. Cilat jane Shkaqet e obezitetit?

Obeziteti ndodh kur një person konsumon më shumë kalori se sa ai ose ajo djeg. Për shumë njerëz kjo tedence eshte shume e perhapur“ për të ngrënë shumë dhe ushtruar shumë pak. Por ka edhe faktorë të tjerë që gjithashtu luajnë një rol në Obezitet. Këto mund të përfshijnë:

• Mosha. Sa me te vjeter te jeni, aftësinë e trupit tuaj për të metabolizem ushqimor ngadalësohet dhe do të kërkojë sa më shumë kalori për të mbajtur peshën tuaj. Kjo është arsyeja pse njerëzit hanë të njëjtën dhe të bëjë të njëjtat aktivitete siç bënë kur ata ishin 20 vjeç,por ne moshn 40 vjec ata fitojne shume peshe.

•Gjinia. Gratë priren të jenë më mbipeshë se meshkujt. Burrat kanë një normë të lartë metabolike pushimi (të thotë se ata digjen më shumë energji) se sa gratë, kështu që burrat kërkojnë më shumë kalori për të mbajtur peshën e tyre trupore. Përveç kësaj, kur gratë bëhen postmenopausal, norma e tyre metabolike zvogëlohet. Kjo është pjesërisht arsyeja pse shumë femra të fituar peshë pas menopauzës.

• Gjenetikë.Obezitet (dhe thinness) tenton për të kandiduar në familje. Në një studim të rriturit të cilët ishin të miratuara si fëmijë, studiuesit gjetën se pesha pjesëmarrëse ishin rritur afër 'peshat se prindërit e tyre adoptues "prindërit biologjikë. Mjedisi i dhënë nga familja birësuese me sa duket ka pasur pak ndikim në zhvillimin e trashje se përbërjen gjenetike e personit. Në fakt, në qoftë se nëna juaj biologjike është e rëndë si një i rritur, ka afërsisht një shans 75% se ju do të jenë të rënda.


Nëse nëna juaj biologjike është e hollë, ekziston edhe një shans 75% se ju do të jetë i hollë. Megjithatë, njerëzit që mendojnë se gjenet e tyre kanë dënuar ato në një jetë të trashje duhet të marrë në zemër. Shumë njerëz të predispozuar gjenetikisht për trashje nuk bëhet i trashë, ose janë në gjendje për të humbur peshë dhe për të mbajtur atë.

• Faktorët mjedisorë. Edhe pse gjene janë një faktor i rëndësishëm në shumë raste të trashje, mjedisi e një personi gjithashtu luan një rol të rëndësishëm. Faktorët e mjedisit përfshijnë sjelljet e jetesës të tilla si çfarë një person ha dhe sa aktive ai ose ajo është.

• Aktiviteti fizik. Individët aktivë të kërkojë më shumë kalori se sa ato më pak aktive për të ruajtur peshën e tyre. Përveç kësaj, aktiviteti fizik ka tendencë për të ulur oreksin në individë të trashë duke rritur aftësinë e trupit për të favorizuese metabolize yndyrë si një burim të energjisë. Pjesa më e madhe e rritjes në trashje në 20 vitet e fundit mendohet të ketë rezultuar nga niveli i zvogëluar i aktivitetit të përditshëm fizik.

• Faktorët psikologjik. Faktorë psikologjikë ndikojnë edhe zakone të te ngrenit.Shumë njerëz hanë në përgjigje ndaj emocioneve negative të tilla si mërzitje, trishtim, zemërim apo.Njerëzit të cilët kanë vështirësi me menaxhimin e peshës mund të përballet me çështje më emocionale dhe psikologjike, rreth 30% e njerëzve të cilët kërkojnë trajtim për probleme peshe serioze kanë vështirësi me hahet qejf. Gjatë një episod qejf-ngrënie, njerëzit hanë sasi të mëdha të ushqimit, ndërsa ndjenja që ata nuk mund të kontrollojë se sa ata janë të hahet.


• Sëmundje. Edhe pse nuk është aq e zakonshme sa më shumë besojnë, janë disa sëmundje që mund të shkaktojë trashje. Këto përfshijnë probleme të hormoneve të tilla si hypothyroidism (keq vepron ngadalson metabolizmin tiroide), depresioni, dhe disa sëmundjeve të rralla të trurit që mund të çojë në rritjepeshe.

• Ilaçet.Disa droga, të tilla si steroid dhe disa ilaqet kundër depresionit, mund të shkaktojë të fituar peshë të tepërt.

OBEZITETI TEK FEMIJET

Obeziteti infantil

BMI ndryshon me moshën dhe seksin e fëmijës.Trashje në fëmijët dhe adoleshentët është përcaktuar si një BMI më të madhe se 95 përqindësh.Të dhënat e referencës që këto përqindjeve janë të bazuara në është 1963-1994 dhe kështu nuk ka qenë prekur nga rritjet e fundit në normat e trashje. Fëmijëria ka arritur përmasa epidemike në shekullin e 21-të, me normat e rritjes në të dy botë të zhvilluara dhe në zhvillim. Normat e trashje në djemtë kanadeze janë rritur nga 11% në vitin 1980 në mbi 30% në 1990, ndërsa gjatë kësaj kohe të njëjtën periudhë u rrit normat e 4-14% e fëmijëve braziliane

Si me obezitet në të rriturit, shumë faktorë të ndryshëm kontribuojnë për normat në rritje të trashje fëmijëri. Ndryshuar dietën dhe uljen e aktivitetit fizik janë të besohet të jenë dy më të rëndësishme për të shkaktuar rritjen e kohëve të fundit në normat e.


Sepse trashje fëmijëri shpesh vazhdon në moshën e rritur dhe është e lidhur me sëmundje kronike të shumta, fëmijët të cilët janë të trashë janë testuar shpesh për hipertensionit , diabeti, hyperlipidemia, dhe mëlçisë yndyrore. [65] Trajtimit të përdorura në fëmijë janë kryesisht ndërhyrje jetesës dhe teknikat e sjelljes, ndonëse përpjekjet për të rritur aktivitetin e fëmijëve kanë pasur pak sukses.]Në Shtetet e Bashkuara, medikamente nuk janë të FDA miratuar për përdorur në këtë grup moshe.

Obeziteti tek femijet si pasoje e mosushqyerjes me gji.

Në ditët e sotme foshnjat ushqehen me shume me qumesht kutie dhe jo qumësht gjiri.

Nga ana tjeter,nënat janë të prirura ti ushqenjë ato me produkte ushqimore te gatshme.

Këto të dy tendenca,sipas mjekëve pediatër çojnë në obezitetin tek fëmijët. Studimi më i fundit kombëtar i Institutit të Shëndetit Publik tregon se obeziteti i fëmijëve në Shqipëri arrin në nivelin 4 %.


Por çfarë duhet të bëjmë për të shpëtuar nga ky problem?

Sipas Organizatës Pediatrike Amerikane, 17 % e fëmijëve të grupmoshave 2-19 vjeç janë mbi peshë. Specialistët të cilët theksojnë domosdoshmërinë e vendosjes së mënyrave të shëndetshme të ushqyerjes për të mbrojtur fëmijët nga obezitetit, pohuan se familjet duhet të ndihmojnë dhe mbështesin fëmijët.

Specialistët na këshillojnë të tregohemi të kujdesshëm në disa pika

1. Specialistët të cilët kërkojnë t’u shpjegojmë dhe flasim fëmijëve për rrugët e konsumimit të produkteve të shëndetshme na këshillojnë të bëjmë një plan u shqimi dhe t’i mbajmë afër vetes kur gatuajmë ndonjë gjë.

2. Kthejeni blerjen në diçka zbavitëse . Kërkoni ndihmën e fëmijës për të përgatitur një listë rreth gjërave që do të blini. Kërkoni nga ato të gjejnë gjërat e shkruara në liste kur të shkoni në market apo pazar.

3. Përpiquni të hani bashkë me gjithë familjen. Bisedoni rreth gjërave që keni bërë gjatë ditës ose bëni plane rreth pushimeve të ardhshme.Kufizoni ushqimet.Nëse keni zakon të hani jashtë në restorant mundohuni t’i kufizoni shkuarjet.Sepse produktet që përdoren në restorant kanë më shumë kalori.

4. Përgatisni vetë drekën që mund të hajë fëmija në shkollë. Hamburgeri, patatet e skuqura apo pijet e gazuara që mund të marrë në shkollë kanë shumë kalori dhe yndyrna.


5. Zgjohuni herët , zgjoni fëmijën dhe bashkë me të bëni disa ushtrime. Një nga rrugët më të mira të djegies së kalorive është bërja e ushtrimeve fizike. Ushtrime si kërcimi në litar apo aerobia do t’i pëlqejnë.

6. Bëhuni një shembull i mirë për fëmijën dhe konsumoni ushqime të shëndetshme. Fëmijët imitojnë shumë shpejt çdo gjë. Nëse do të krijoni një mënyrë të shëndetshme jetese edhe fëmijët do të mësohen më shpejt.

PARANDALIMI.

Shume medikamente ne faze ekperimentale mund te sjellin nje obezitet te menjehershem keshtu qe duhet bere kujdes me keto lloj medikamentesh.

Duhet bere vazhdimisht moniorimi I BMI ,eleminimi I fast food,aktivitet fizik,ushtrime.menyra e te ushqyerit shume e kujdesshme.

Një nga shqetësimet më të mëdha të shekullit tonë është dhe obeziteti tek fëmijët.

Fëmijët tanë po ndikohen negativisht nga ndryshimi i kushteve të jetesës dhe mënyrës së ushqyerjes. Por çfarë duhet të bëjmë për të shpëtuar nga ky problem?

Parandaloni obezitetin tek fëmijët me ushtrime!


Në kuadrin e luftës kundër obezitetit, bëhet e ditur se edhe fëmijët që nuk kanë mësuar të ecin akoma duhet të bëjnë ushtrime.

Autoritetet e shërbimeve shëndetësore të Anglisë publikuan listën e këshillave, të cilat ndihmojnë në parandalimin dhe luftimin e obezitetit, shëndoshjes së tepërt gjë e cila është kthyer në një epidemi në vend.

Në listë përfshihen dhe fëmijët nën moshën një vjeçare.Fëmijët nën moshën 5-vjeçare duhet të bëjnë të paktën 3 orë aktivitet fizik në ditë.

Duke pohuar se duhet minimizuar koha e qëndrimit para televizorit dhe në karrocë, autoritetet shëndetësore theksojnë se edhe fëmijët e porsalindur apo ato që nuk dinë të ecin, duhet të mbahen mbi bark, të luhet me ta ose të nxiten në aktivitete fizike si noti etj. me prindërit.

Obeziteti rrit edhe më shumë rrezikun e sëmundjeve të zemrës, diabetit dhe kancerit.Fëmijët duhet të nxiten në zhvillimin e ushtrimeve fizike sepse duke vepruar kështu parandalohet problemi i obezitetit kur të rriten. 02/2012

Sipas Organizatës Pediatrike Amerikane, 17 % e fëmijëve të grupmoshave 2-19 vjeç janë mbi peshë. Specialistët të cilët theksojnë domosdoshmërinë e vendosjes së mënyrave të shëndetshme të ushqyerjes për të mbrojtur fëmijët nga obezitetit, pohuan se familjet duhet të ndihmojnë dhe mbështesin fëmijët.


STUDIME.

Bruksel, 28 shtator NOA-Bashkimi Evropian ka ndërmarrë një fushatë për promovimin e ushqimit të shëndetshëm, për t'a penguar rritjen e mbipeshës tek fëmijët.

Komisionerja për Bujqësi, Marijan Fisher Boel, tha se duhet të reagohet tani, sepse numri i fëmijëve me mbipeshë po rritet.

Ajo tha se në vendet e Bashkimit Evropian ka 22 milionë fëmijë me mbi peshë, nga të cilët pesë milionë me peshë të niveleve ekstreme.


Ndërkohë qe edhe ne vendin tone rastet e fëmijëve autike po shtohen, një studim amerikan tregon edhe disa shkaqe te reja te kësaj sëmundjeje. Një femër obeze apo diabetike ka me shume rrezik te linde një fëmijë autist apo me probleme nervore. Kërkuesit kane zbuluar se ky rrezik rritej me rreth 70% kur nenat bëheshin obeze gjate shtatzënisë. Për sa i përket lindjes se fëmijëve me vonesa nervore, kjo dyfishohej me obezitetin.

Për te bere këtë studim u desh te analizoheshin 1.004 nena qe kishin fëmijë autiste apo me vonesa ne zhvillim, ndërkohë qe vetëm 14% e këtyre grave obeze kishin lindur fëmijë normale. Duhet thënë se edhe përqindja foshnjave me autizem te lindura nga nena diabetike rritej (nga 6,4% ne 9,3%). Megjithatë ky nuk është një tregues aq i larte sa për te bindur shkencëtaret për lidhjen mes diabetit dhe autizmit.

Obeziteti tek adoleshentete eshte nje shqetesim ne rritje per shume prinder. Jeta sedentare, pijet me shume sheqer, perdorimi i ushqimeve te keqija dhe predispozitat gjenetike e kane kthyer kete problem ne epidemi sidomos ne Amerike. Femijet mbi peshe dhe qe jane obeze paraqesin me shume rreziqe lidhur me shendetin ne te ardhmen, duke perfshire semundjet e zemres, kaceri, diabeti e shume te tjera. Megjithate prinderit mund te luajne nje rol shume te rendesishem ne parandalimin e obezitetit tek femijet.

OBEZITETI TEK MOSHAT 16-18 VJEC


1. Kerkojini femijes suaj qe te beje sa me shume aktivitete fizike. Kur femijet jane te vegjel, lejojini te provojne sporte te ndryshme dhe gjeni se cfare u pelqen. Mbajtja e femijeve tuaj aktive do te mundesoje qe ata ta mbajne larg mbipeshen gjate kohes qe hyjne ne vitet e para te adoleshences.

2. Inkurajojini femijet te luajne perjashta dhe limitoni kohen qe ata shohin televizor dhe qe luajne video game. Qendrimi brenda ndikon ne shtimin ne peshe. Cojini femijet ne park, ne nje pishine ose cojini te bejne ski ose snowboard. Mesojini femijes suaj se te qenit sa me aktive nuk eshte e veshtire dhe mund te jete shume argetuese. Jepni nje shembull te mire duke u ushtruar per vete.

3. Mesojini femijes suaj rendesine e te ngrenit ne menyre te shendeteshme dhe jepni shembull per kete. Jepuni femijeve drithera, proteina, fryta e shume perime. Nese mesohen me ushqim te shendetshem qe te vegjel, kane me shume mundesi qe me kalimin e moshes kjo te mos ndryshoje.

4. Parapergatisni vaktet. Pergatitja e ushqimeve ne shtepi mund te jete e veshtire kur jeni ne pune dhe gjithe oraret i keni te zena. Te pakten, minimalisht duhet te gatuani dy here ne jave.

5. Eleminoni pijet me shume sheqer nga dieta e femijes suaj. Kalorite shtese mund te kthehen lehtesisht ne kile te teperta. Konsumi i sasive te medha te ujit jo vetem qe eshte dicka pozitive per shendetin e femijes suaj, gjithashtu ajo promovon renien ne peshe ne menyre shume te shendeteshme.


Shpeshtësia e obezitetit në fëmijë sa vjen dhe rritet. Studimet e fundit tregojnë një rritje dhe të shpeshtësisë së mbipeshës.Nuk ekziston një rrugë e shkurtër dhe e thjeshtë për të ndihmuar fëmijën tuaj të bjerë nga pesha.Prandaj nevojitet një modifikim afatgjatë i mënyrës së jetesës dhe asaj të ushqyerjes së fëmijës, çka kërkon përfshirjen e tyre në strukturën e familjes.Por si mund të të realizohet kjo?Më poshtë mjekët pediatër japin disa këshilla.

Obeziteti është një sëmundje kronike që karakterizohet nga rritja e depozitimit të indit adipoz në organizëm.Ai konsiderohet si shkaktari madhor i shumë patologjive serioze që bëhen shkak për vdekje të papritur.


Në gjuhën mjekësore shpesh herë përdoret termi obezitet malinj (morbid obesity) për të karakterizuar obezitetin që paraqet rrisk të lartë për shfaqjen e një sërë sëmundjesh.Normalisht indi adipoz (kaloritë) përbën burim energjie për organizmin dhe luan rol barriere mbrojtëse për organet e brendshme dhe lëkurën.Ai ndodhet normalisht në sasi më të lartë nënlëkure, në artikulacione dhe rreth organeve të brendshme. Shfaqja e obezitetit shkaktohet si pasojë e prishjes së disbalancës së marrjes së kalorive dhe humbjes së tyre në favor të rritjes së kalorive duke shkaktuar gradualisht akumulimin e tepruar në organizëm. Faktorët që prishin këtë disbalancë janë të shumtë, por më kryesorët janë si më poshtë.

Rreziqet e obezitetit

Obeziteti shkakton një gamë të gjerë disfunksionesh dhe patologjish në organizëm, duke u bërë shpesh herë shkak për vdekje të papritur.Aparati kardiovaskular është ai që preket dhe dëmtohet më shpesh.Rritja e masës dhjamore në zemër bëhet shkak për shfaqjen e aritmive dhe arterosklerozës së enëve të gjakut. Kur arteroskleroza shkakton obstruksion te aa.coronare rezultati mund të jetë infarkti akut i miokardit që mund të jetë me pasoja fatale.

Diabeti i sheqerit si pasojë e rezistencës së indeve në periferi ndaj insulinës është tepër i shpeshtë.Shifrat e pacientëve dibetikë, si pasojë e obezitetit janë bërë tepër alarmante.Dhe moshat e reja janë ato që kanë filluar të preken më shpesh.Insuficienca respiratore është komplikacion tjetër.Ajo karakterizohet nga vështirësi në frymëmarrje dhe përgjumje që


mund të çojë deri në koma. Në aparatin gjenital te femrat shkaktohet më shpesh amenorrea, kurse te meshkujt fenomenet e impotencës janë të shpeshta. Tek të dyja sekset obeziteti mund të bëhet shkak për sterilitet.Në lëkurën e obezëve shpesh herë mund të shfaqen eritema ose dermatite të ndryshme.Ndërsa në traktin gastrointestinal fenomenet si konstipacioni dhe kolelitiaza dominojnë.

Kontrollojeni rregullisht te pediatri

Dërgoje fëmijën çdo 2 javë tek mjeku për kontroll të peshës dhe, në qoftë se nevojitet, edhe për ekzaminim të gjakut. Nuk këshillohet peshimi i përditshëm, pasi ndryshimet ose jo të peshës i shtojnë stresin fëmijës.

Përkraheni dhe mbështeteni

Është mjaft e rëndësishme që gjithë familja të ndryshojë mënyrën e ushqyerjes për ta ndihmuar atë. Sigurohu që të mos mbani ushqime të mbetura në shtëpi.Mbaj në frigorifer karota, selino, fruta.

Gatuaj ushqime të shëndetshme dhe me pak yndyrë për të gjithë familjen. Dhe mbi të gjitha: mbështete dhe jepi kurajë. Studimi i ISHP-së


Rreth 15% e fëmijëve janë mbipeshë dhe 3.8% obezë

Rreth 15% e fëmijëve shqiptarë janë mbipeshë dhe 3.8% obezë.Sipas një studimi të Institutit të Shëndetit Publik, rezulton se mbipesha dhe obeziteti, sidomos tek moshat e vogla, mbetet sfidë për shëndetin publik, si për efektet potenciale, ashtu dhe ato psikike.Të dhënat e studimit tregojnë se rreth 15.2% e fëmijëve janë mbipeshë dhe 3.8 % e tyre, obezë.Specialistët e shëndetit publik pohojnë se obeziteti është më i dukshëm tek fëmijët e zonave urbane nga ato rurale.Kështu, për çdo fëmijë obezë në fshat gjendjen 4 fëmijë obezë në qytet.Interesante janë krahasimet e obezitetit tek fëmijët në shkollat publike dhe ato jopublike.Sipas studimit, numri i fëmijëve mbipeshë në shkollat jopublike është 2 herë më i lartë se në shkollat publike. Bazuar në të dhënat e studimit, ky raport është më i lartë për fëmijët obezë në shkollat respektive. Në studimin e ISHP-së u përfshinë rreth 4 000 nxënës të klasave të ciklit 9-vjeçar të shkollave publike dhe jopublike në 12 qarqe të vendit. Objektivi i tij ishte krijimi i një banke të dhënash mbi situatën epidemiologjike të gjendjes së ushqyerjes së shëndetshme të grup-popullatës, me qëllimin specifik, modifikimin e sjelljeve ushqimore jo korrekte. Nisur nga të dhënat e studimit, specialistët pohojnë se vëmendja duhet drejtuar tek parandalimi dhe frenimi i rritjes së obezitetit të moshës fëminore, pasi trajtimi i obezitetit të instaluar është shumë i vështirë, ndërsa mundësia e të qenurit i rritur obez është shumë i lartë.Po kaq i vështirë është dhe korrigjimi i zakoneve të gabuara ushqyese në moshë të rritur, të cilat janë fituar që në fëmijëri.Obeziteti përbën rrezik potencial


për zhvillimin e sëmundjeve kardiovaskulare, por dhe për ato psikike, etj. 28 Janar 2010

Publikimi: Dr. Andrew W. Zimmerman, drejtor i Luire Center for Autism ne Massachsetts, thotë se jo te gjitha ato nena qe janë obeze gjate shtatzënisë do te lindin fëmijë te sëmurë me autizem, por rreziku tek ato është me i madh, prandaj duhen mare masa. (marre nga topSanté)

Popullsia mbipeshë dhe ajo obeze mund të shndërrohet në një kërcënim të madh për jetën në dekadat e ardhshme, paralajmëruan ekspertët e Universitetit të Londrës, transmeton TCH. Rritja e madhe demografike ka vendosur nën presion rezervat aktuale ushqimore dhe në vitet e ardhshme situata mund të vazhdojë të përkeqësohet në mënyrë drastike, jo vetëm prej shtimit të popullatës, por edhe me konsumimin e një teprie ushqimesh.

Popullsia mbipeshë dhe obeze, aktualisht ndikon në rritjen e çmimit të ushqimeve në mënyrë abuzive, duke rritur koston për njerëzit e varfër në vendet kryesisht të botës së tretë, por jo vetëm.

Nëse asgjë nuk do të bëhet në këtë drejtim, në vitin 2050 pritet që popullsia në tokë të jetë shtuar edhe me 2,3 miliardë persona, ndërsa obeziteti mund të jetë rritur deri disa herë më shumë.

STATISTIKA


Sipas përllogaritjeve, e gjithë popullsia mbi tokë peshon 287 milionë tonë, 15 milionë prej të cilëve si rezultat i mbipeshës dhe 3,5 milionë si rezultat i obezitetit.

Të dhënat e Organizatës Botërore për Shëndetësinë tregojnë se mesatarja e peshës në botë është rritur në 71 kilogramë, nga 62 që ishte deri disa vite më parë, ndërsa më shumë se gjysma e personave që jetojnë në Europë e treçereku i atyre në SHBA janë mbipeshë.

Aktualisht, vendet me popullsinë më të shëndoshë në botë janë SHBA, Kuvajti dhe Kroacia, ndërsa vendet me mesataren më të ulët Korea e Veriut, Burundi dhe Kamboxhia.


Dhjetë vendet më të rënda

1. SHBA

2. Kuvajti

3. Kroacia

4. Katari

5. Egjipti

6. Emiratet e Bashkuara Arabe

7. Trinidad dhe Tobago

8. Argjentina

9. Greqia

10. Bahrein

Dhjetë vendet më të lehta

1. Koreja e Veriut

2. Kamboxhia

3. Burundi

4. Nepali

5. kongo

6. Bangladeshi

7. Sri Lanka

8. Etiopia

9. Vietnami

10. Eritrea

1. Renditja e obezitetit në BE tek femrat

2. Britania e Madhe 23,9% e popullsisë

3. Malta 21,1% 4. Letonia 20,9% 5. Bullgaria 11,3% 6. Italia 9,3% 7. Rumania 8%

8. Renditja e obezitetit në BE tek meshkujt

9. Malta 24,7% 10. Britania e Madhe 22,1% 11. Hungaria 21,4% 12. Bullgaria 11,6% 13. Italia 11,3% 14. Rumania 7,6%


Keshilla Si të mposhtini mbipeshën 1-Duhet të lëvizni duke caktuar kohë për aktivitete çdo ditë. 2- Zgjidhni ushqimin cilësor, duke i dhënë organizmit gjithçka për të cilën ai ka nevojë. 3- Yndyrat dhe sheqernat kanë shije të mirë dhe ju nevojitet një masë e caktuar e tyre çdo ditë. 4- Balanconi dietën tuaj, të gjitha ushqimet mund t’i vendosim në dietë të shëndetshme. 5- Planifikoni një meny të shumëllojshme gjatë ditës. 6- Planifikoni të kaloni 5-10 minuta relaks çdo mëngjes. 7- Mundohuni të jeni korrektë me ushqimin, hani nga të gjitha

Antibiotikët rrisin rrezikun e obezitetit tek fëmijët

Antibiotikët rrisin rrezikun e mbipeshës tek fëmijët në të ardhmen. Një studim i fundit ka dalë në përfundimin se kurimi me antibiotikë i sëmundjeve të fëmijëve që nuk kanë mbushur ende 6 muaj jetë bën që të rritet me 22% rreziku i obezitetit kur të rriten

Studimi ka vëzhguar 11 000 fëmijë në Britaninë e Madhe.Ky kërkim shkencor tregon se obeziteti nuk ka lidhje vetëm me një dietë të pashëndetshme, por ndikojnë edhe faktorë të tjerë.

“Marrja e antibiotikëve në muajt e parë të jetës eliminon bakteret e shëndetshme që ndikojnë në përthithjen e vlerave ushqimore në organizëm”, theksoi për ‘Daily Mail’ profesori Leonardo Trasande i Universitetit të Nju Jorkut. Lajmonline.


As që mendohej se do të vinte edhe në Shqipëri kjo ditë: Që, shëndeti i tepërt, ose “obeziteti” siç quhet në mjekësi, të shndërrohej në shqetësim dhe kërcënim për shqiptarët, sepse njerëzit e shëndoshë, apo shumë të shëndoshë kanë qenë të rrallë. Kurse njerëzit me trup normal apo të dobët, të panumërt.Madje shëndoshja trupore ka qenë e lakmuar dhe quhej tipar bukurie.Fëmijë dhe grua e bukur përgjithësisht quheshin fëmija “buçko” dhe gruaja “e kolme”. Gjate dhjetëvjeçarëve të fundit mbishëndoshja është shpeshtuar së tepërmi thuajse kudo.Më shumë se 1 miliard njërës në botë janë sot me mbipeshë trupore, nga të cilët 300 milion të dhjamosur rëndë.Në Evropë nga viti 1980 e këtej numri i njerëzve obez është rritur 3 herë.Alarmuese është se ai po shtohet edhe tek fëmijët Nga viti 1970 numri i të rinjve dhe fëmijëve obezë ose me peshë të tepërt trupore në Evropë është rritur 10 herë.Obeziteti përbën tashmë epideminë më të re që po pushton heshturazi pandalshmerisht planetin.Prandaj e quajnë ndryshe GLOBEZITET.Prej padijes, nënvlerësimit, naivitetit shëndetësor dhe pasivitetit shoqëror po shtohen frikshem bashkë me të, problemet shëndetësore dhe shoqërore që ai krijon. Dantja e pat perceptuar grykësinë si ”mëkat” dhe e pat dënuar” atë në një nga rrethet e tij te ferrit. Por a e pat parashikuar ai

Obeziteti apo dhjamosja që po vret


që kjo dobësi njerëzore në dukje e pafajshme, të merrte dhjetëra shekuj pas tij, përmasat e një suicidi të heshtur të tillë gjigant të njerëzimit? Paradokset e dhjamosjes Duket paradoksal ky shqetësim për obezitetin në një popullsi si ajo e jona që historikisht ka vuajtur nga nënushqyerja dhe uria. Këto dy të fundit si edhe varfëria ende nuk janë zhdukur, përkundrazi janë prezentë dhe mjaft të shpeshta. Mangësitë, njëanëshmëria dhe vështiruesit e sigurimit të ushqimit hasen ende sot gjerësisht tek shqiptarët. Një studim i një agjencie të huaj të specializuar dëshmoi se në vitit 2003 në vendin tonë 37.3 % e njerëzve vuanin nga pamjaftueshmëria ushqimore kronike prej të cilëve 17,3 % në gradë të rëndë. Por pikërisht varfëria, paaftësia dhe padija për të zgjedhur dhe për të blerë, ushqimet e duhura, të mira për shëndetin, kanë krijuar një lloj të ri kequshqyerje e cila nuk lidhet aq me sasinë e ushqimit të konsumuar, se sa me cilësinë e tij, me përbërjen, gatimin, ofrimin, shit -blerjen, reklamimin, përzgjedhjen dhe preferencat e reja të ushqimit dhe kalorazhin e lartë.Veçanërisht në shtresat e varfra të popullsisë, është shtuar ndjeshëm konsumi i ushqimeve të pasura në sheqerna dhe yndyrna shtazore të cilat janë me te lira si çmim, por fatkeqësisht janë dëmtuese për shëndetin. Për pasojë obeziteti, dikur i frikëshem kryesisht per të pasurit , po shtrin putrat e tij tani edhe në kontinentet dhe territoret e vendeve të varfra shume milionëshe.


Tregu i lire dhe obeziteti Ushqimi i njerëzve varet nga të ardhurat mesatare , produksioni ushqimor, furnizimi , shpërndarja tregtimi , reklamimi dhe konsumimi i tyre. Demokratizimi dhe tregu i lirë falë ndryshimeve ekonomiko - shoqërore në botë, Evropë dhe tek ne mundësuan rritjen e produktivitetit, shkëmbimin e lirë, globalizimin e biznesit ushqimor dhe kulinar dhe furnizimin me ushqime të shumëllojshme, kryesisht të importuara.Veç kënaqësive, ato krijuan rreziqe të reja për shëndetin e njerëzve tanë si konsumimin e tepërt të disa ushqimeve potencialisht të rrezikshme për shëndetin veçanërisht ato të parapërgatitura, të industralizura, të superkoncentrauara me sheqer, yndyrna shtazore, alkool dhe në tërësi me kalorazh të lartë. Tregu i lire dhe reklamimi krijuan preferenca të reja dietetike ushqimore të popullatës sonë, sidomos në qytet. Ushqimet natyrale me produkte të freskëta, zarzavate, fruta, fibra, bukë të zezë, qumësht dhe produktet tradicionale të tij po lihen pas dore, si “demodé”. Ato gatuhen nga grate tashme te zena ne pune gjithnje e me pak dhe me pertese . Në vend të tyre ushqimi i industrializuar, më shpesh i importuar, i gatshëm ,gjysmë i gatshëm (Fast Food, Sandviç, Mac Donald ,Doner, Sushi,Coca Cola, Fanta, Çokollata, dhe pijet alkoolike te ndryshme ) me shije të reja por me kalorazh të lartë dhe përbërje ushqimore kryesisht yndyrore, sheqerore dhe alkoolike kane pushtuar tregun dhe tryezat. .Bashkë me to po spostohet gradualisht dhe vendi i ngrënies: nga ai tradicional familjar shtëpiak në atë “me shoqëri” në lokal. Edhe tradita e marrjes së ushqimit nga shtëpia


me vete në çantë për ta konsumuar gjatë pushimit të drekës në punë ose në shkollë, po zëvendësohet me blerjen e tij të gatshëm nëpër kioska, pika shitje ambulante apo automate të vendosura kudo në qendra pune ose shkolla. Një rrjet i panumërt restorantesh, baresh, qebaptoresh, pastiçeri në tezga, kioska apo lokale super luksoze kanë mbirë kudo, në rrugë, shkolla, qendra pune dhe banimi. Fal globalizmit ushqimet e kuzhina te huaja : kineze , indiane ,meksikane ,orientale , picat italiane e suflaket greke kane kapercyer kufijt e shteteve dhe po konkurojne kudo me ato tardicionale lokale. Të gjitha së bashku kanë krijuar edhe tek ne një BUM ushqimor dhe kalorik të paparë që i tërheq njerëzit tanë me kënaqësitë dhe shijet e reja gastronomike dhe kulinare aq të lakmuara, por të paplotësuara dot ndonjëherë.më parë Rrezikun e dytë sinergjist me të parin e përbën rehatia fizike. Një stili ri jetese po përhapet i karakterizuar me aktivitet fizike dhe veprimtari muskulore të pakësuar. Ai është pasojë e urbanizmit, shpërnguljes masive nga fshati në qytet, automobilizmit, që zëvendësoi ecjet e dikurshme me këmbë ose biçikletë , ashensorëve, në vend të ngjitjeve të shkalleve në këmbë, qëndrimit të stërzgjatur përpara TV, kompjuterëve, pra pasivitet, në vend të lëvizjeve aktive, sporteve dhe punës së mëparshme të lodhshme muskulore fizike.Mbi 60 % e te rinjeve tane nuk arrijne te kryejne aktivitet fizik sistematik as dy here ne jave per rrujatjen e linjes se trupit Jo vetëm shqiptarët, por gjithë popujt e varfër kanë ëndërruar të kenë të hanë dhe të çlodhen.


Por “ luga “, kolltuku , automobili dhe gota e pijes dhe po behen tani armiqt e tyre te rinj Ku është e keqja? E keqja është se ushqimi nuk është si ajri frymëmarrjes. Organizmi merr dhe mban vetëm aq ajër sa i duhet,tepricën e nxjerr. Me ushqimin nuk ndodh kështu.Ushqimi është “karburanti”, nga djegia e të cilit vihen në lëvizje dhe punë të pandërprerë qelizat e trupit.Tepricat e tij, organizmi nuk i flak, por i depoziton si “karburant” rezervë.Fal ketij mekanizëmi fiziologjik mbrojtës organizmi siguron rezervat per rastet e mungesës së ushqimit.Depozitimi i tepricave kalorike kryhet në formë dhjami.Ky formohet nga kaloritë e tepërta tëgrumbulluara nga mos lëvizja, nga mbi ushqyerja dhe mos djegia prej trupit të kalorive të mara me ushqim Depozitimi, ndonese me synim pozitiv kur teperohet deri në obezitet shndrohet për fat të keq në një “bombë te heshtur me sahat” brenda organizmit E keqja e obezitetit nuk është vetem estetike. Ai krijon sëmundje dhe vret. Madje është një nga shkaktarët kryesorë për lindjen dhe rëndimin e sëmundjeve të një liste të gjatë sëmundjesh kronike: Bilanci i mbrapshtive të tilla të tij ne bote është i madh: 600 milion njërëz me hipertoni arteriale, 177 milion me diabet, 20 milion me kancer, dhe 20 milion me sëmundje ishemike te zemrës e të arterieve të trurit. Nëpërmjet sëmundjeve të mësipërme vetëm në vitin 2005 obeziteti shkaktoi vdekjen e 35 milion njerëzve : 7 milion prej sëmundjes ishemike të zemrës, 5 milion aksidentet vaskulare të trurit, 7 milion nga hipertensioni, 7


milion kanceri, 4 milion të vdekur në vit i atribuohen diabetit, 4.4 hiper kolestrolit. Cilat luftëra, epidemi apo katastrofa natyrale i kanë shkaktuar njerëzimit kasaphanë më të madhe se kjo? Shtojmë këtu edhe barrën financiare dhe psiko-emocionale të lidhur me diagnostikimin dhe mjekimin e tyre e cila është kolosale si për pacientët , familjet e tyre, ashtu edhe ne në rrafshin shoqëror. Shpenzimet janë në rritje deri në nivele të papërballueshme si në vendet perëndimore të përparuara, ashtu edhe tek ne. Sipas nje ankete te botuar ne shtypin tone 26%e vajzave shqiptare vuajne emocionalisht prej mbipeshes trupore Kurse sipas sipas një studimi të fundit të Bankës Botërore, në krahasim me dhjetë vjet më parë,ne Shqiperi vdekshmëria nga sëmundjet e zemrës, të vazave të gjakut dhe kancerit ne është rritur 40 %. Ne këtë fakt alarmant ka gisht edhe obeziteti.Ai është në rritje, madje edhe tek fëmijët, të cilët një dekadë më parë prekeshin prej tij dhe prej diabetit shumë më rrallë. Të mos ndalosh një të keqe të evitueshme është faj Dëmet e paralajmëruara të obezitetit nuk janë fatale.Përkundrazi janë në një masë të madhe të evitueshme.Mbi 80 % e sëmundjeve ishemike të zemrës, 90 % e diabetit të të rriturve dhe një treta e numrit të sëmurëve me kancer, si edhe te rasteve të vdekjeve ose vuajtjeve të lidhura me to, mund të parandalohen. Duhen per kete vetëm tre masa të thjeshta: dietë ushqimore, aktivitet i përditshëm fizik dhe mospirje ose ndalim i duhanit.


Për duhan pirjen , reagimi ka qene i fuqishëm dhe kontrolli i tij se shpejti pritet te behet realitet. Në sajë te këmbënguljes së Ministrisë së Shëndetësisë dhe qeverisë së tanishme. si edhe bonsensit te deputeteve Konventa Ndërkombetare e OBSH për kontrollin e duhan-pirjes u ratifikua para pak kohe edhe nga parlamenti.yne Edhe paketa e re ligjore per zbatimine saj eshte miratuar nga qeveria dhe së shpejti pritet të gjejë aty të njëjtin miratim konsensual. Impakti jetëshpëtues i kësaj konvente do të jetë i paharruar. Nëse ajo do të vihet në jetë ,do të përbëjë pa dyshim suksesin më të bujshëm të Shëndetësisë shqiptare në përpjekjet e saj shume vjeçare për mbrojtjen dhe forcimin e shëndetit “ Nje Shqiperi pa duhan” nuk duket me utopi Me kontrollin dhe kufizimine duhan pirjes do te hapet një faqe e re ne modernizimin konceptual te shëndetësisë sonë lidhur me riorientimin e prioriteteve të saj :nga fokusimi i deritanishëm tek mjekësia dhe kurimi i sëmundjeve ( me fokus dhe fetishizim te medikamenteve , listave finaciarisht katastrofike rimbursuese ) në ato te interventeve kost efeketive: profilaktike, mbrojtese dhe promocionale të shëndetit të popullatës në tërësi. Parlamenti i tanishëm, qeveria e kryeministrit Berisha dhe Ministri i Shëndetësisë Cikuli si iniciator dhe zbatues të tyre do te të memorizohen në historinë e shëndetësisë shqiptare qoftë edhe vetëm për këtë kethese . Sfida e re Nderkohe ata i pret tani edhe nje sfidë tjetër, po aq e veshtire ; perballja me një vrastare po aq te egër sa edhe duhanpirja. Ajo


është kequshqyerja e popullatës dhe sidomos obeziteti me të gjitha pasojat e tij.Masat e duhura mbrojtëse dhe evituese ndaj tij per fat te keq deri me sot kanë dështuar .

Shoqëria dhe shëndetësia jonë në veçanti, pas transformimeve ekonomiko - shoqërore të dekadës së fundit janë kapur në befasi, kanë reaguar plogët dhe pa efekt. Dështimi ka ardhur nga rezistenca e , mentaliteteve dhe mënyrës se ushqyerjes e jetës së preferuar të njerëzve, nga njera ane dhe , agresivitetit, shkathtësisë reklamuese dhe intensitetit ofertues të tregut. nga ana tjeter Tregu i hapur, i lirë i globalizuar ka qenë më i zhdërvjellët, efektiv dhe imponues, se sa propaganda shabllone mbrojtëse shëndetësore.

Shëndetësia tone nuk duhet te vazhdoi e zhytur verbas ne aspektet diagnostiko mjekuese te semundjeve sidomos atyre kronike pa kerkuar dhe bllokuar me se pari burimet e tyre . Ne rastin e obezitetit ajo do të duhej të konkurronte me tregun me nje informim dhe edukimin dietetik lehtësisht të kuptueshëm për popullatën, sa më të gjerë e të detajuar, për kriteret në përzgjedhjen e ushqimeve ,si edhe me anë të mekanizmave ligjore dhe rregullatorë rigoroz per mbrojtjen e shëndetit të popullatës si prioritet shoqëror.


Koordinim qe le per te desheruar Ushqimi i popullatës dihet , është nje nder produktet shumë sektorial: , konkretisht i bujqësisë, transportit, tregtisë, kultures , edukimit, medias,dhe natyrisht shëndetësisë. Koordinimi i politikave , synimeve dhe prioriteteve të sektorëve të mesiperm lidhur me të per fat te keq pergjithesisht ka caluar Jo vetëm tek ne. Thuajse kudo në botë. Buqesia ka patur prioritet te saj kryesisht shtimin maksimal te prodhimtarise ,transporti furnizimin dhe globalizimin e shperndarjes , tregetia shitjen sa më të madhe.Por te treja nuk kane arritur ti lidhin dhe harmonizojne keto me njera tjetern dhe aq me pak me shendetin . Është pikërisht ky koordinim midis sektorial që është shndërruar tani në prioritet si për OBSH ashtu edhe FAO - n, të cilat po punojnë për një strategji të përbashkët në mbrojtjen e njerëzve nga obeziteti dhe ushqimi jo i shëndetshëm.

Një workshop në vitin 2004 në Kobë te Japonise inicioi bashkëpunimin e këtyre dy organizatave nderkombtare në një program të përbashkët bashkëpunimi dhe marrëveshje për shëndetin.

Ne sinergji me te nje “Platforme Evropiane veprimi per Dieten , Aktivitetin Fizik dhe Shendetin” si edhe nje politike e perbashket buqesore eshte formuluar dhe po zbatohet nga vendet antare te BE


Një rezolute dhe strategji e re shprese për ushqimin e popullatës OBSHja qe e para që me raportin e saj të vitit 2002 “Strategjia globale për dietën, veprimtarinë fizike dhe shëndetin” reagoi fuqishëm ndaj shtimit të rreziqeve për shëndetin dhe të sëmundshmërisë kronike të lidhur me to.Ajo rekomandoi 6 drejtime strategjike për kontrollin, minimizimin dhe parandalimin e tyre.

Përdorimi sa më i shumte në ushqimin e përditshëm të popullatës i zarzavateve, dhe frutave te fresketa (minimum 400 gr në ditë ) dhe ushqimeve me përmbajtje të lartë fibre;

Promovim i veprimtarisë së përditshme fizike,( minimum 30minuta ecje në ditë) Minimizim i konsumit të yndyrnave shtazore në raport me ato me origjinë bimore;

Kufizimin e produkteve ushqimore me përmbajte të lartë të yndyrnave , kripërave dhe sheqernave të lira;

Mbajtjen e peshës trupore në shifra optimale, evitimin e shtimitnë peshë;

Mospirjen ose ndërprerjen e duhanit. Një draft rezolutë e përbashkët kundra obezitetit- është përpiluar para pak javësh pas konsultimeve me ekspertë intersektorial nga ana e OBSH dhe do t’u paraqitet për


diskutim dhe miratim 53 Ministrave të Shëndetësisë së Evropës në një mbledhje të posaçme te planifikuar në Stamboll në Nëntor 2006.

Thelbi i saj është krijimi i një paradigme të re lidhur me politikat e ushqimit.Ne se deri tani ajo ka qenë e orientuar drejt sasisë, rritjes të produktivitetit të ushqimeve, kënaqjes maksimale të kërkesave konsumeriste të popullsisë dhe atyre ekonomiko-financiare të shoqërisë.

Sot, përkundrazi, synohet që të orientohet drejt cilësisë , në kuptimin e përbërjes, efekteve pozitive, por edhe rreziqeve potenciale të ushqimeve për shëndetin e njerëzve. Koha per reflektim dhe veprim Platforma e këtij draft - rezolute të re është e gjerë me shume fusha veprimi. Disa prej drejtimeve kryesore janë: Stimulimi dhe mbështetja e bujqve e fermerëve të vegjël lokal në kultivimin, transportimin dhe shitjen e zarzavateve dhe frutave të freskëta; çmime të ulëta të përballueshme dhe subvesion financiar i fermerëve për to; pilotimi i dhënies së frutave falas fëmijëve të shkollave; krijimi i rrjetit të pikave të shitjes së tyre në qendra të vogla banimi; masa kufizuese të prodhimit, furnizimit dhe tregtimit të ushqimeve me përmbajte të lartë kalorike yndyrore dhe sheqerore; politika të taksimit të shtuar të tyre; detyrime për etiketimin e detajuar të përbërësve në ushqimet e parapërgatitura të gatshme ose të importuara; kufizime në reklamimin e ushqimeve jo të favorshme ose të rrezikshme për shëndetin në shkolla, në TV ,


në shtyp dhe media; ndalim të automateve dhe marketimit të tyre në shkolla; mekanizma kontrollorë dhe rregullatorë në proceset e përpunimit, dhe tregtimit të ushqimeve hiperkalorike dhe me përmbajtje të lartë yndyre dhe sheqeri; zvogelim te porcioneve ne shitje , platformë kombëtare për edukimin sistematik dietetik veçanërisht për moshat e hershme të fëmijërisë në kopshte e shkolla, por dhe publikun e gjerë; ngritjen e shërbimit dietetik dhe konsultoreve të specializuara; inkurajimin e ushqimeve tradicionale të shëndetshme mesdhetare. Paralelisht me këto do të inkurajohet veprimtaria e përditshme fizike dhe sporteve; ndërtimi i rrugëve dhe infrastrukturës së duhur për ecjen dhe shëtitjet e mbrojtura në këmbë dhe sidomos per çiklistët ( qyetet tona jane ndofta te vetem ne Evrope pa rruge te posaceme per ciklistet) ; krijimi i sa me shume pishinave, fushave sportive, qendrave të fitnesit dhe ambienteve të blerta për çlodhje aktive. Masa dekurajuese duhen marr për përdorimin e automobilit, programe per krijimin e kulturës së re të punës, ushqimit dhe të çlodhjes fizikisht aktive për punonjësit , në qendrat e punës.si edhe ne shkolla Keto rekomandime sa do ne dukje te vështira, per tu zbatuar, janë të bazuara ne eksperiencat e suksesshme të provuara në një serë vendesh të Evropës. Në saj të tyre vende si Polonia kanë raportuar uljen e ndjeshme në dhjetë-vjeçarin e fundit të sëmundshmërisë dhe vdekshmërisë së lidhur me sëmundjet kardiovaskulare .


Rikujtojmë që per fat te keq gjatë së njëjtës periudhë, në vendin tonë ato u rriten 40 %. A do te vazhdojme edhe ne dekaden e ardheshme keshtu te mos ndalim dot hovin e obezitetit dhe te demeve dramatike te tij ?

Libri I pediatrise. Leksione nga neuropatologji infantile. Studime te fundit. http://zoneelire.blogspot.com/2011/05/obeziteti-kercenon.html http://www.inquisitr.com/326715/obesity-and-kids-overweight-

teens-eat-less-calories-than-healthy-weight-teens/?obref=obinsite http://www.inquisitr.com/322044/pressuring-children-to-eat-

may-increase-risk-of-obesity/ http://www.inquisitr.com/336459/obesity-rates-predicted-to-hit-

50-percent-by-2030/?obref=obinsite http://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=we

b&cd=1&ved=0CDIQFjAA&url=http%3A%2F%2Frapitful.blogspot.com%2F2012%2F05%2Fobeziteti-problem-madhor-per-shendetin.html&ei=-ACVUKCENqbN4QSrloCwDw&usg=AFQjCNFSmk-jx6uIhTfZLUtwfY3XYBqghA&sig2=aPYJ7hqNXYa9QI1iCAIltA&cad=rja

http://www.tiranachat.net/shqip/2009/05/lajme/shendeti/10-semundjet-e-shkaktuara-nga-obeziteti/

http://zoneelire.blogspot.com/2011/05/obeziteti-kercenon.html

Punoi #MesueseAurela

Durres 2015

Publikime

obeziteti 0-18 vjec

Documents