Ocena sytuacji zdrowotnej

województwa podlaskiego

w 2014 roku

na podstawie raportów

konsultantów wojewódzkich

2

Spis treści

Alergologia................................................................................................................................. 5 Anestezjologia i intensywna terapia........................................................................................... 6 Angiologia.................................................................................................................................. 9 Audiologia i foniatria ............................................................................................................... 11 Balneologia i medycyna fizykalna ........................................................................................... 12 Chirurgia dziecięca................................................................................................................... 13 Chirurgia klatki piersiowej....................................................................................................... 17 Chirurgia naczyniowa .............................................................................................................. 19 Chirurgia ogólna....................................................................................................................... 20 Chirurgia onkologiczna ............................................................................................................ 21 Chirurgia stomatologiczna ....................................................................................................... 22 Chirurgia szczękowo-twarzowa ............................................................................................... 23 Choroby płuc ............................................................................................................................ 24 Choroby płuc dzieci ................................................................................................................. 26 Choroby wewnętrzne................................................................................................................ 27 Choroby zakaźne ...................................................................................................................... 29 Dermatologia i wenerologia ..................................................................................................... 31 Diabetologia ............................................................................................................................. 33 Diagnostyka laboratoryjna ....................................................................................................... 34 Endokrynologia ........................................................................................................................ 35 Endokrynologia i diabetologia dziecięca ................................................................................. 36 Epidemiologia .......................................................................................................................... 38 Farmacja apteczna .................................................................................................................... 40 Farmacja szpitalna.................................................................................................................... 42 Farmakologia kliniczna ............................................................................................................ 43 Gastroenterologia ..................................................................................................................... 44 Gastroenterologia dziecięca ..................................................................................................... 47 Genetyka kliniczna................................................................................................................... 48 Geriatria.................................................................................................................................... 49 Ginekologia onkologiczna........................................................................................................ 50 Hematologia ............................................................................................................................. 52 Hipertensjologia ....................................................................................................................... 53 Immunologia kliniczna............................................................................................................. 54 Kardiochirurgia ........................................................................................................................ 56 Kardiologia............................................................................................................................... 58 Kardiologia dziecięca............................................................................................................... 61 Medycyna morska i tropikalna................................................................................................. 64 Medycyna nuklearna ................................................................................................................ 65 Medycyna paliatywna .............................................................................................................. 66 Medycyna pracy ....................................................................................................................... 68 Medycyna ratunkowa ............................................................................................................... 71 Medycyna rodzinna .................................................................................................................. 72 Medycyna sądowa .................................................................................................................... 75 Medycyna sportowa ................................................................................................................. 76 Mikrobiologia lekarska ............................................................................................................ 77 Nefrologia................................................................................................................................. 78

3

Neonatologia ............................................................................................................................ 80 Neurochirurgia ......................................................................................................................... 82 Neurologia................................................................................................................................ 83 Neurologia dziecięca ................................................................................................................ 85 Okulistyka ................................................................................................................................ 87 Onkologia i hematologia dziecięca .......................................................................................... 88 Onkologia kliniczna ................................................................................................................. 89 Ortodoncja................................................................................................................................ 90 Ortopedia i traumatologia narządu ruchu................................................................................. 92 Otorynolaryngologia ................................................................................................................ 93 Otorynolaryngologia dziecięca ................................................................................................ 94 Patomorfologia ......................................................................................................................... 96 Pediatria.................................................................................................................................... 97 Perinatologia........................................................................................................................... 100 Periodontologia ...................................................................................................................... 101 Pielęgniarstwo ........................................................................................................................ 102 Pielęgniarstwo anestezjologiczne i intensywnej opieki ......................................................... 104 Pielęgniarstwo chirurgiczne i operacyjne .............................................................................. 106 Pielęgniarstwo epidemiologiczne........................................................................................... 111 Pielęgniarstwo ginekologiczno-połoŜnicze............................................................................ 113 Pielęgniarstwo onkologiczne.................................................................................................. 114 Pielęgniarstwo opieki paliatywnej ......................................................................................... 116 Pielęgniarstwo pediatryczne................................................................................................... 118 Pielęgniarstwo przewlekle chorych i niepełnosprawnych ..................................................... 120 Pielęgniarstwo psychiatryczne ............................................................................................... 121 Pielęgniarstwo ratunkowe ...................................................................................................... 122 Pielęgniarstwo rodzinne ......................................................................................................... 124 PołoŜnictwo i ginekologia...................................................................................................... 125 Protetyka stomatologiczna ..................................................................................................... 129 Psychiatria .............................................................................................................................. 130 Psychiatria dzieci i młodzieŜy................................................................................................ 131 Psychologia kliniczna............................................................................................................. 133 Radiologia i diagnostyka obrazowa ....................................................................................... 136 Radioterapia onkologiczna..................................................................................................... 137 Rehabilitacja medyczna.......................................................................................................... 138 Reumatologia ......................................................................................................................... 140 Stomatologia dziecięca........................................................................................................... 142 Stomatologia zachowawcza z endodoncją ............................................................................. 143 Transfuzjologia kliniczna....................................................................................................... 144 Transplantologia kliniczna ..................................................................................................... 146 Urologia.................................................................................................................................. 147 Zdrowie publiczne.................................................................................................................. 148

4

5

Alergologia

Opiekę specjalistyczną w dziedzinie alergologii w pełni zabezpieczają Uniwersyteckie

jednostki kliniczne tj. Klinika Alergologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego

Szpitala Klinicznego w Białymstoku oraz III Klinika Pediatrii, Gastroenterologii i Alergologii

Dziecięcej Uniwersyteckiego Dziecięcego Szpitala Klinicznego w Białymstoku. WyposaŜenie

w aparaturę i sprzęt jednostek klinicznych w ocenie konsultanta na bardzo wysokim

poziomie. WyposaŜenie poradni specjalistycznych na poziomie wymaganym przez NFZ.

W wyniku przeprowadzonych przez konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie

alergologii w 2014 r. kontroli 3 podmiotów leczniczych udzielających świadczeń

zdrowotnych nie stwierdzono uchybień. WyposaŜenie kontrolowanych podmiotów określono

jako standardowe. Konsultant podkreślił nowoczesne warunki lokalowe dla pacjentów

i personelu.

Czas oczekiwania na wizytę specjalistyczną w kontrolowanych podmiotach uległ

skróceniu o 2 tygodnie w stosunku do roku 2013 i wynosił od 2–6 tygodni. Ograniczenia

wynikające z kontraktu powodują, Ŝe okres ten ulega wydłuŜeniu w II połowie roku

kalendarzowego.

Potrzeby mieszkańców województwa podlaskiego w zakresie alergologii

zabezpieczają łącznie 32 podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych, w tym 9 poradni

wyłącznie w zakresie alergologii dziecięcej. ZauwaŜyć naleŜy, Ŝe w stosunku do roku

ubiegłego nastąpił wzrost liczby jednostek (o 1).

Liczba specjalistów w dziedzinie alergologii w pełni zaspokaja potrzeby województwa

i według informacji uzyskanych od Konsultanta Krajowego wyniosła 56 lekarzy.

Problemem podnoszonym przez konsultanta jest kontynuacja edukacji lekarzy

rodzinnych w zakresie alergologii.

6

Anestezjologia i intensywna terapia

W województwie podlaskim funkcjonują dwa oddziały kliniczne Anestezjologii

i Intensywnej Terapii (w USK w Białymstoku oraz UDSK w Białymstoku), 11 oddziałów

Anestezjologii i Intensywnej Terapii (w SPZOZ Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym

im. J. Śniadeckiego w Białymstoku, Samodzielnym Publicznym Szpitalu Wojewódzkim

w Suwałkach, Szpitalu Wojewódzkim w ŁomŜy, Szpitalu Ogólnym w Grajewie oraz SPZOZ

w Hajnówce, Sokółce, Augustowie, Zambrowie, Wysokiem Mazowieckiem, Bielsku

Podlaskiem i Sejnach) oraz 5 Oddziałów Anestezjologii (w SPZOZ w Siemiatyczach,

Dąbrowie Białostockiej, Mońkach i Łapach oraz Szpitalu Ogólnym w Kolnie).

Rozmieszczenie Oddziałów na terenie województwa jest w miarę równomierne. W 2014 roku

Oddziałów Intensywnej Terapii brakowało w Mońkach i Siemiatyczach, gdzie ich stworzenie

– ze względu na połoŜenie przy bardzo uczęszczanych drogach – Konsultant oceniał jako

niezbędne.

W województwie podlaskim istnieje problem niedoborów kadry anestezjologicznej.

Dodatkowe zapotrzebowanie na wykształconą kadrę anestezjologiczną (według ankiet

wypełnionych przez Ordynatorów OAiIT) wynosi około 20–25 lekarzy i w kolejnym roku

ulegnie zwiększeniu. W niektórych szpitalach braki wyszkolonych anestezjologów sięgają

nawet 50% kadry. Do minimum kadrowego wielu jednostek włączani są pracujący w ramach

kontraktów, ale zatrudnieni na etatach w innych jednostkach. Taka sytuacja mam miejsce

w Oddziałach Anestezjologii i Intensywnej Terapii w Augustowie, Sokółce, Hajnówce,

Grajewie i Wysokiem Mazowieckiem oraz w Oddziałach Anestezjologii w Łapach, Mońkach,

Sejnach i Kolnie. Niedobory te znacznie nasilają się w sezonie urlopowym. Uruchamiane są

równieŜ nowe jednostki lecznicze, rozszerza się dotychczasowa baza łóŜkowa oraz

dodatkowe stanowiska pracy (np. Oddziały Leczenia Udarów, Oddziały pooperacyjne),

w których wymagana jest obecność anestezjologa.

Dostępność do świadczeń z zakresu anestezjologii i intensywnej terapii na terenie

województwa podlaskiego w porównaniu z rokiem 2013 nie zmieniła się – nadal występuje

permanentny brak wolnych miejsc oraz ogromne zapotrzebowanie na stanowiska intensywnej

terapii. W niektórych OIT stwierdza się stały brak wolnych miejsc, co powoduje problemy

organizacyjne w leczeniu chorych. Nadal dotyczy to zwłaszcza Białegostoku, gdzie liczba

stanowisk intensywnej terapii jest za mała w stosunku do zapotrzebowania. Skutkiem tego

jest leczenie wielodniowe chorych na oddechu zastępczym w oddziałach internistycznych,

7

chirurgicznych i na SOR. Zdarzają się równieŜ sytuacje odwrotne, gdy moŜliwości

diagnostyczne i terapeutyczne zostały wyczerpane i chorego nie moŜna przekazać z OIT

do oddziału z miejscami dla przewlekłej wentylacji z powodu braku miejsc.

W roku 2014 wyposaŜenie w sprzęt medyczny uległo na terenie województwa

podlaskiego nieznacznej poprawie. Niektóre jednostki zakupiły nową aparaturę

anestezjologiczną oraz do prowadzenia intensywnej terapii, w niektórych szpitalach

dokonywano interwencyjnych zakupów sprzętu anestezjologicznego. Większość OAiIT jest

wyposaŜona w wysłuŜony sprzęt diagnostyczno-terapeutyczny (aparaty do znieczulenia,

monitory, respiratory), małą liczbę pomp infuzyjnych oraz pomp dostosowania Ŝywienia

enteralnego i parenteralnego, brak jest bronchofiberoskopów, urządzeń do stosowania technik

nerko zastępczych, monitorów poziomu sedacji – BIS oraz urządzeń do monitorowania

zwiotczenia mięśni. Najlepsze wyposaŜenie w aparaturę medyczną jest w duŜych jednostkach

w Białymstoku, Suwałkach i ŁomŜy.

W województwie podlaskim istnieje potrzeba zwiększenia ilości miejsc w ośrodkach

prowadzących wentylację przewlekłą, które „odciąŜą” OIT w zakresie pacjentów nie tylko

po urazach, ale równieŜ pacjentów z uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego –

po zatrzymaniach krąŜenia, udarach mózgu. W ośrodkach takich leczenie ww. pacjentów

byłoby znacznie tańsze niŜ leczenie na OIT. Ponadto naleŜy dąŜyć do systematycznego

powiększania liczby stanowisk intensywnej terapii we wszystkich jednostkach, w których

istnieją OIT a takŜe do ich unowocześnienia.

Problemem coraz powszechniej występującym w OIT na terenie całego województwa

jest występowanie cięŜkich wieloopornych zakaŜeń u chorych tam leczonych. ZakaŜenia

drobnoustrojami opornymi na antybiotyki są spowodowane wykonywaniem rozległych

i cięŜkich zabiegów operacyjnych u coraz to starszych pacjentów, z zaburzeniami odporności,

obciąŜonych licznymi schorzeniami współistniejącymi. Stałe całkowite wykorzystanie miejsc

w OIT, stosowanie agresywnych metod diagnostycznych i leczniczych, ograniczona liczba

personelu pielęgniarskiego równieŜ stanowią czynniki zwiększonego ryzyka wystąpienia

takich zakaŜeń.

Jako potrzeby Konsultant Wojewódzki wskazuje:

– zwiększenie liczby stanowisk intensywnej terapii praktycznie w kaŜdym

istniejącym OIT a szczególnie w samym Białymstoku – konieczne jest zwiększenie liczby

miejsc w oddziałach juŜ istniejących oraz utworzenie nowych oddziałów w szpitalach,

które ich nie posiadają, zwłaszcza w Mońkach i Siemiatyczach;

8

– organizację miejsc finansowanych przez NFZ do przewlekłej wentylacji chorych –

stanowiska dla chorych nie wymagających juŜ pobytu w OIT, ale wymagających leczenia

respiratorem w sposób przewlekły praktycznie w województwie nie istnieją. Utworzenie

w Białymstoku specjalistycznej jednostki opieki długoterminowej o wysokim standardzie

usług jest jak najbardziej celowe z ekonomicznego punktu widzenia, jak i przyczyn

organizacyjnych;

– w niektórych jednostkach konieczne jest uzupełnienie niedoborów sprzętowych

w zakresie aparatów do znieczulenia oraz respiratorów. Znamienna większość urządzeń,

na których pracują anestezjolodzy jest juŜ wyeksploatowana, w związku z czym naleŜy

odnowić park maszynowy.

Do osiągnięć w reprezentowanej dziedzinie Konsultant zalicza m.in.:

– utrzymanie stanu kadrowego lekarzy anestezjologów na terenie województwa

podlaskiego (w województwach sąsiednich lekarzom anestezjologom proponuje się znacznie

wyŜsze płace i obserwuje się tendencję do migracji zarobkowej anestezjologów, na razie

w formie dyŜurów);

– bardzo niska liczba powikłań anestezjologicznych stwierdzanych na terenie

województwa podlaskiego, co świadczy o wysokim poziomie wykształcenia zawodowego

lekarzy mimo ogólnie słabego wyposaŜenia w nową aparaturę;

– realizowane inwestycje w ochronie zdrowia, dotyczące równieŜ części

anestezjologicznej i intensywnej terapii, które znacznie poprawią komfort pracy lekarzy

anestezjologów oraz polepszą opiekę specjalistyczną w przedmiotowej dziedzinie (nowy Blok

Operacyjny w SPZOZ Szpitalu Wojewódzkim im. J. Śniadeckiego w Białymstoku,

nowy kompleks Klinik zabiegowych z Blokiem Operacyjnym na 12 sal operacyjnych i OIT –

30 stanowisk w USK w Białymstoku, rozbudowa Szpitala Powiatowego Sp. z o.o.

w Zambrowie, SPZOZ w Siemiatyczach i powstanie Oddziału Pooperacyjnego

w Białostockim Ośrodku Onkologicznym w Białymstoku.

9

Angiologia

W roku 2014 jednostką organizacyjną w województwie podlaskim mogącą udzielać

świadczeń zdrowotnych w dziedzinie angiologii w oparciu o bazę szpitalną jest Klinika

Hematologii z Pododdziałem Angiologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego

w Białymstoku. Klinika ta posiada umowę z NFZ na udzielanie świadczeń w dziedzinie

angiologii w ramach umowy o udzielaniu świadczeń zdrowotnych w dziedzinie chorób

wewnętrznych. Sytuacja dotycząca bazy szpitalnej nie zmieniła się w stosunku do roku 2013.

W dalszym ciągu istnieje potrzeba uruchomienia innych jednostek szpitalnych, w którym

moŜliwe byłoby udzielanie świadczeń zdrowotnych w dziedzinie angiologii – Klinika

Hematologii z Pododdziałem Angiologii nie zabezpiecza wystarczająco dostępu do świadczeń

zdrowotnych w tej dziedzinie. Nadal istnieje uzasadniona konieczność zwiększenia ilości

szpitali w większych miastach regionu mających moŜliwość hospitalizacji i udzielania

świadczeń zdrowotnych w dziedzinie angiologii. W dalszym ciągu jednak brakuje

specjalistów w przedmiotowej dziedzinie. Problemem są równieŜ niewystarczające kontrakty

oferowane przez NFZ.

Na terenie województwa podlaskiego istnieje 7 poradni angiologicznych oraz

1 poradnia chirurgii naczyń świadcząca porady medyczne w dziedzinie angiologii (1 lekarz

ze specjalizacją z chirurgii naczyń oraz angiologii). Z 7 funkcjonujących poradni

angiologicznych 6 poradni ma podpisaną umowę z NFZ na udzielanie świadczeń w dziedzinie

angiologii, 1 poradnia (Provena) udziela świadczeń zdrowotnych tylko prywatnie.

Liczba laboratoriów diagnostycznych jest wystarczająca, pełny profil badań

w dziedzinie angiologii zapewnia jedynie laboratorium diagnostyczne uniwersyteckiego

Szpitala Klinicznego w Białymstoku.

Liczba aptek równieŜ jest wystarczająca, dostępność leków naczyniowych jest dobra.

DuŜym problemem dla chorych są natomiast ceny leków (brak refundacji).

Zabezpieczenie w aparaturę i sprzęt medyczny takŜe jest odpowiednie.

Czas oczekiwania na udzielenie świadczenia w województwie wynosi 7–8 miesięcy,

w niektórych przypadkach nawet do 10 miesięcy.

Jako potrzeby w przedmiotowej dziedzinie Konsultant Wojewódzki wskazuje

zwiększenie bazy łóŜek angiologicznych w regionie, zwiększenie kontraktów z NFZ

na wizyty poradniane (pomimo braku nowych poradni angiologicznych w regionie oraz

niewielkiej liczby lekarzy specjalistów moŜliwe byłoby zwiększenie dostępności pacjentów

10

do świadczeń zdrowotnych w omawianej dziedzinie pod warunkiem zwiększenia kontraktów

podpisywanych z NFZ przez istniejące podmioty), zwiększenie uposaŜeń dla lekarzy

specjalistów w dziedzinie angiologii oraz przywrócenie finansowania badań USG Doppler

w ramach tzw. badań kosztochłonnych finansowanych przez NFZ.

11

Audiologia i foniatria

W województwie podlaskim nie ma bazy szpitalnej w zakresie schorzeń

foniatrycznych i audiologicznych (brak jest Oddziału / Kliniki Foniatryczno-Audiologicznej).

Poradnie specjalistyczne świadczące usługi medyczne w zakresie foniatrii i audiologii

funkcjonują w Białymstoku oraz ŁomŜy. Przy Szpitalu Wojewódzkim w Suwałkach działa

Poradnia Foniatryczna, nie ma natomiast Poradni Audiologicznej.

Konsultant Wojewódzki w dziedzinie audiologii i foniatrii wskazuje na braki

w zakresie świadczenia usług logopedycznych w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym

w Białymstoku, Dziecięcym Szpitalu Klinicznym w Białymstoku oraz Wojewódzkim

Szpitalu Zespolonym w Białymstoku.

Dostępność świadczeń w zakresie foniatrii i audiologii w regionie ocenia jako dobrą,

nie widzi pogorszenia w stosunku do roku 2013.

Zabezpieczenie w sprzęt oraz aparaturę diagnostyczną w poradniach świadczących

usługi w dziedzinie audiologii i foniatrii jest dobre (z wyjątkiem Poradni Foniatrycznej

Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Białymstoku).

Jako potrzeby Konsultant wskazuje reorganizację systemu świadczenia usług

w zakresie logopedii (wcześniej istniejące mające podpisany kontrakt z NFZ Poradnie

Logopedyczne USK, DSK i Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Białymstoku posiadały

najwyŜszy poziom referencyjności ze względu na specjalistyczną kadrę logopedyczną

i wyposaŜenie w kompletną aparaturę i sprzęt, aktualnie ze względu na brak kontraktowania

usług logopedycznych poradnie te przestały świadczyć usługi w wystarczająco szerokim

zakresie) oraz wyposaŜenie Poradni Foniatrycznej Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego

w Białymstoku w sprzęt słuŜący wizualizacji wibracji fałdów głosowych (wideostroboskop)

oraz endoskop, a takŜe aparaturę do analizy akustycznej głosu.

12

Balneologia i medycyna fizykalna

Podmioty lecznicze udzielające na terenie województwa podlaskiego świadczeń

zdrowotnych z zakresu balneologii i medycyny fizykalnej nie zaspokajają zapotrzebowania

mieszkańców regionu w tym zakresie. NaleŜy jednak zauwaŜyć, Ŝe dzięki powstaniu zakładu

przyrodoleczniczego „Knieja” w Supraślu dostępność do świadczeń zdrowotnych jest nieco

lepsza niŜ w roku 2013. Stwierdza się jednak niedobór specjalistów w omawianej dziedzinie.

Zabezpieczenie w aparaturę i sprzęt medyczny Konsultant ocenia wysoko – aparatura

najnowszej generacji dostępna jest we wszystkich podmiotach leczniczych i zabezpiecza

podstawowe potrzeby w przedmiotowej dziedzinie. Konsultant Wojewódzki wskazuje

na potrzebę modernizacji bazy hotelowej i infrastruktury oraz systematyczną wymianę

zamortyzowanego sprzętu w sanatorium uzdrowiskowym Augustów, a takŜe na konieczność

rozbudowy bazy i struktury uzdrowiska „Knieja” w Supraślu. Jako potrzeba wskazywane jest

równieŜ zatrudnienie większej liczby specjalistów oraz przeznaczenie większych zasobów

finansowych na ww. dziedzinę.

Konieczne jest podjęcie działań na rzecz uzyskania akredytacji do szkolenia

specjalizacyjnego przez podmioty lecznicze realizujące świadczenia zdrowotne w dziedzinie

balneologii i medycyny fizykalnej w województwie podlaskim, co przyczyniłoby się

do pozyskania specjalistów w przedmiotowej dziedzinie.

13

Chirurgia dziecięca

Baza szpitalna w dziedzinie chirurgicznego leczenia dzieci w województwie

podlaskim skoncentrowana jest głownie w dwóch szpitalach województwa: Uniwersyteckim

Dziecięcym Szpitalu Klinicznym im. L. Zamenhofa w Białymstoku i Szpitalu Wojewódzkim

im. L. Rydygiera w Suwałkach i jest wystarczająca do obecnych potrzeb.

Klinika Chirurgii Dziecięcej UDSK w Białymstoku jest pełnoprofilowym ośrodkiem

chirurgii dziecięcej dla dzieci w wieku od 1 doby do końca 18 roku Ŝycia. Zakres leczenia

obejmuje szpitalne i ambulatoryjne leczenie w zakresie ogólnej chirurgii dzieci, chirurgii

noworodka, torakochirurgii, neurochirurgii, traumatologii (poza urazami narządu ruchu),

urologii i chirurgii onkologicznej dzieci.

Kadrę Kliniki stanowi 10 specjalistów chirurgii dziecięcej, 2 specjalistów

neurochirurgów i 3 osoby w trakcie specjalizacji z chirurgii dziecięcej w trybie rezydenckim.

Jeden z chirurgów dziecięcych jest dodatkowo specjalistą urologiem dziecięcym, jeden jest

dodatkowo specjalistą w zakresie medycyny ratunkowej i jeden jest w trakcie dodatkowej

specjalizacji z neurochirurgii.

W 2014 r. w Klinice hospitalizowano 2 365 dzieci, w tym 52 noworodki.

W znieczuleniu ogólnym leczono 1 844 dzieci, co stanowi 78% przypadków

hospitalizowanych. Wykonano m.in. 46 operacji u noworodków, 134 zabiegi

wideochirurgiczne, 11 kraniotomii pourazowych. Leczono i operowano 66 dzieci z powodu

nowotworu złośliwego. Łącznie hospitalizowano 499 dzieci z powodu urazu, w tym 110

dzieci oparzone oraz 268 z urazem głowy. Średni czas hospitalizacji w Klinice w 2014

wynosi 2,6 doby.

Mimo stałego wzrostu liczby procedur chirurgicznych w znieczuleniu ogólnym

w stosunku do lat poprzednich, Klinika wykonała 98,1% kontraktu z NFZ za 2014 r. NFZ

systematycznie obniŜa wycenę punktową świadczeń co powoduje, Ŝe przychód kwotowy

Szpitala pozostaje na tym samym poziomie. Znacznie przekroczono kontrakt świadczeń

w Poradni Chirurgicznej (125,5%)i Poradni Neurochirurgicznej (115,1%).

Czas oczekiwania na zabieg planowy w Klinice nie przekracza kilku dni i wynika

wyłącznie ze wskazań lekarskich lub potrzeb rodziców. Nie ma kolejki do przyjęć planowych

do Kliniki. Dzieci w Poradni Chirurgicznej, P. Neurochirurgicznej i P. Urologicznej

załatwiane są na bieŜąco w dniu zgłoszenia. Poradnia Urologiczna, działająca w strukturze

UDSK, po raz kolejny nie uzyskała kontraktu z NFZ.

14

WyposaŜenie Kliniki w sprzęt jest dostateczne, uzupełniane głównie poprzez zakupy

własne Szpitala.

Klinika prowadzi dydaktykę w zakresie chirurgii dziecięcej dla studentów 5. roku

Wydziału Lekarskiego UM w Białymstoku w języku polskim i angielskim, studia

doktoranckie oraz coroczny ogólnopolski kurs (obowiązkowy dla osób specjalizujących się

w chirurgii dziecięcej).

Konsultant wskazuje wielokrotnie, Ŝe dla optymalizacji leczenia wad wrodzonych

u noworodków w woj. podlaskim niezbędna jest poprawa opieki prenatalnej. NaleŜy ustalić,

które z przypadków podejrzenia lub rozpoznania wady u płodu wymagają diagnostyki

i leczenia postnatalnego w ośrodkach poza Białymstokiem. Utworzyć naleŜy zespół, który

powinien się składać się z konsultantów wojewódzkich ds. połoŜnictwa, chirurgii dziecięcej,

neonatologii i pediatrii (oraz, w razie potrzeby, innych specjalistów). Klinika Chirurgii

Dziecięcej od kilkudziesięciu lat skutecznie zajmuje się leczeniem chirurgicznym wad

wrodzonych układu nerwowego, oddechowego, pokarmowego i moczowo-płciowego

u noworodków, a wyniki tego leczenia nie odbiegają od wyników w innych polskich

i zagranicznych ośrodkach. Niedostatki opieki prenatalnej wielokrotnie powodują natomiast

kierowanie kobiet cięŜarnych do ośrodków w Warszawie i Łodzi, co często jest całkowicie

zbędne i niekorzystne z punktu widzenia dobra matki, dziecka, ekonomii, organizacji

i wykorzystania istniejącego potencjału. Równie waŜne jest rozwinięcie w UDSK

pełnoprofilowego oddziału patologii noworodka i niemowlęcia.

Klinika Chirurgii Dziecięcej funkcjonuje w UDSK w Białymstoku na części piętra.

Ostatni remont miał miejsce w 2000 r. (przed 15 laty). Zaledwie jedna z siedemnastu sal

chorych posiada własny węzeł sanitarny. Architektura Kliniki nie pozwala jednoczesne

wykorzystywanie 100% łóŜek bez naruszania podstawowych zasad organizacji leczenia

chirurgicznego, uwzględniającej m.in. oddzielenie starszych dziewcząt i chłopców,

ropiejących ran od czystych przypadków, noworodków itp. Konieczne jest utworzenie

1- i 2-osobowych sal chorych z węzłami sanitarnymi i miejscem dla matek oraz wydzielenie

obszarowe chirurgii noworodka, neurotraumatologii, septycznej chirurgii ogólnej i leczenia

choroby oparzeniowej. Wymaga to uzyskania nowej powierzchni (optymalnie Klinika

Chirurgii powinna dysponować całym piętrem Szpitala). Do chwili obecnej nie została

uruchomiona sala leczenia dzieci cięŜko oparzonych, która pozwoliłaby na rozliczenie z NFZ

kosztów leczenia cięŜkich oparzeń (powoduje to dla Szpitala stratę co najmniej kilkuset

tysięcy złotych rocznie).

15

Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki w Suwałkach:

Kadrę lekarską Oddziału Chirurgii Dziecięcej stanowi 5 specjalistów chirurgów

dziecięcych i 1 lekarz w trakcie specjalizacji w trybie pozarezydenckim. WyposaŜenie

Oddziału Chirurgii Dziecięcej jest dostateczne do wykonywania podstawowych zabiegów

w zakresie chirurgii dziecięcej. Wskazane uzupełnienie wyposaŜenia o następujące

urządzenia: monitory funkcji Ŝyciowych, cystoskopy, narzędzia laparoskopowe, narzędzia

chirurgiczne. Blok operacyjny i intensywna terapia są wyposaŜone dość dobrze,

blok operacyjny wymaga wyposaŜenia w klimatyzację. Poziom świadczeń w Oddziale oraz

w Poradni Chirurgicznej dla dzieci jest dobry i właściwy dla zakresu działania jednostki.

Oddział jest uprawiony do prowadzenia staŜu podyplomowego lekarzy częściowego

w zakresie chirurgii.

Zabiegi naglące wykonywane są bez oczekiwania w kolejce, niektóre zabiegi planowe

wymagają oczekiwania 2–4 miesięcznego. Chirurdzy dziecięcy mogą wykonywać zabiegi

planowe jedynie przez 3 dni w tygodniu, co przyczynia się do powstania kolejki.

Liczba i zakres wykonywanych w Oddziale zabiegów oraz kadra stwarza obecnie

warunki do przynajmniej częściowego szkolenia specjalizacyjnego w zakresie chirurgii

dziecięcej – jednostka uzyskała akredytację w zakresie szkolenia specjalizacyjnego i wpis

na listę Ministerstwa Zdrowia ośrodków uprawnionych. Stosownie do planowanych zmian

w systemie szkolenia specjalizacyjnego Oddział będzie tworzył konsorcjum szkoleniowe

z Kliniką Chirurgii Dziecięcej oraz Kliniką Ortopedii i Traumatologii Uniwersytetu

Medycznego w Białymstoku.

W roku 2014 r. w Oddziale hospitalizowano 1624 dzieci, w tym 4 noworodki.

Prawie 44% (746 dzieci) hospitalizowanych w Oddziale leczonych jest z powodu urazu

a kilkanaście procent – z powodu urazu narządu ruchu. Około 46% dzieci hospitalizowanych

w Oddziale poddano zabiegom w znieczuleniu ogólnym. Pięcioro dzieci operowano

wideochirurgicznie. Średni czas hospitalizacji w roku 2014 wyniósł ponad 4 doby. Oddział

prawidłowo wypełnia swoje zadania i spełnia istotną rolę w zabezpieczeniu leczenia urazów

u dzieci w tej części Polski.

W Oddziale prowadzone są szkolenia wewnętrzne personelu lekarskiego

i pielęgniarskiego. Lekarze w roku 2014 brali udział w kilku naukowych zjazdach krajowych.

Konsultant wskazuje na konieczność wyposaŜenia Bloku Operacyjnego

w klimatyzację i wentylację. Ponadto za konieczne uznaje przeprowadzenie remontu

w Oddziale Chirurgii Dziecięcej (nie był remontowany od 14 lat). Wskazane jest zatrudnienie

dodatkowego specjalisty chirurga dziecięcego.

16

Posiadające umowy z NFZ poradnie chirurgiczne dla dzieci rozmieszczone są

nierównomiernie – zarówno na południu województwa jak i w okolicach ŁomŜy i Kolna

brakuje poradni finansowanych przez NFZ. Powoduje to konieczność stosunkowo dalekich

dojazdów z tych obszarów do Białegostoku, Suwałk lub Grajewa.

W województwie podlaskim czynnych jest zawodowo około 14 specjalistów

chirurgów dziecięcych na 100 tys. dzieci do 18 r.Ŝ. Stosunkowo wielu specjalistów chirurgów

dziecięcych zatrudnionych jest w niepublicznych ośrodkach.

PowaŜnym problemem jest zaawansowany wiek kadry lekarskiej przy skąpym

napływie młodych lekarzy do chirurgii dziecięcej. Obecnie jedynie 6 lekarzy na 32 chirurgów

dziecięcych w województwie jest w wieku poniŜej 40 roku Ŝycia. Małe zainteresowanie

trudną specjalizacją z chirurgii dziecięcej jest spowodowane zdecydowanie niskimi

zarobkami i trudnością w uzyskaniu dodatkowego źródła dochodów poza szpitalami

publicznymi.

Jako problemy do rozwiązania konsultant wskazuje:

– utworzenie zespołu do spraw opieki perinatalnej w województwie oraz rozwój

oddziału patologii noworodka i niemowlęcia w UDSK, mające na celu optymalizację leczenia

chirurgicznego noworodków,

– poprawę lokalowych warunków leczenia chirurgicznego dzieci w UDSK,

– podniesienie zarobków chirurgów dziecięcych, mające na celu m.in. odmłodzenie

kadry chirurgii dziecięcej.

Sukcesem w dziedzinie chirurgii dziecięcej w 2014 r. było utrzymanie wysokiego

poziomu opieki chirurgicznej nad dziećmi w województwie z uwzględnieniem postępu

medycznego i wysokiego poziomu dostępności (dostępność stosunkowo łatwiejsza,

niŜ w wielu miejscach w Polsce) oraz stały rozwój kadry chirurgicznej (uzyskiwanie stopni

naukowych, znaczące publikacje naukowe, udział w zjazdach i szkoleniach chirurgicznych).

17

Chirurgia klatki piersiowej

W województwie podlaskim potrzeby w zakresie chirurgii klatki piersiowej

zabezpiecza Klinika Chirurgii Klatki Piersiowej Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego

w Białymstoku. Na terenie USK jest równieŜ Poradnia Chirurgii Klatki Piersiowej, pacjentów

przyjmuje codziennie w godzinach 8.00 – 15.00 (we wtorki do 18.00). Poradnia pełni rolę

jedynej w regionie Poradni Konsultacyjnej w zakresie chorób i urazów klatki piersiowej oraz

specjalistycznej poradni poszpitalnej.

W Klinice zatrudnionych jest 8 lekarzy specjalistów w dziedzinie chirurgii klatki

piersiowej oraz 1 specjalista w dziedzinie chirurgii ogólnej, aktualnie w trakcie szkolenia

specjalizacyjnego jest 2 lekarzy. Konsultant przewiduje, Ŝe w najbliŜszych kilku latach liczba

specjalistów w dziedzinie chirurgii klatki piersiowej w województwie podlaskim będzie

w pełni zabezpieczać realizację zadań leczniczych i dydaktycznych.

Klinika Chirurgii Klatki Piersiowej świadczy wysokospecjalistyczne usługi, w pełni

pokrywa zapotrzebowanie na świadczenia w zakresie diagnostyki inwazyjnej i chirurgicznego

leczenia chorób narządów klatki piersiowej oraz dodatkowo wspomaga w tym zakresie

wschodnie powiaty województwa warmińsko-mazurskiego.

W 2014 r. Klinika Chirurgii Klatki Piersiowej USK w Białymstoku wzbogaciła się

o kolejny sprzęt i aparaturę stanowiące wyposaŜenie Sali Operacyjnej i oddziału w ramach

Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych MZiOS, w części dotyczącej

programu inwestycyjnego pn.: „Poprawa standardów leczenia operacyjnego i skojarzonego

raka płuca – doposaŜenie i modernizacja klinik i oddziałów torakochirurgii”. W ramach tego

programu kupiono 5 nowoczesnych cyfrowych aparatów do drenaŜu ssącego jamy opłucnej

oraz narzędzia do wideotorakoskopii i mediastinoskopii za łączną sumę około 250 000 zł.

WyposaŜenie Kliniki jest bardzo dobre, odpowiada standardom stawianym oddziałom

torakochirurgicznym w Polsce i Europie.

Klinika Chirurgii Klatki Piersiowej Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego

w Białymstoku jest jedynym oddziałem torakochirurgicznym na terenie woj. podlaskiego.

Liczba łóŜek szpitalnych (31 + 4 miejsca dzienne) jest wystarczająca dla potrzeb

województwa, świadczenia realizowane są na bieŜąco. Klinika dyŜuruje w zakresie

wszystkich urazów klatki piersiowej oraz w lekkich i ostrych stanach chorobowych z zakresu

klatki piersiowej, wymagających pilnej, specjalistycznej pomocy chirurgicznej. Centrum

18

Urazów Wielonarządowych przyjmuje codziennie pacjentów do planowej diagnostyki

i terapii w zakresie chorób narządów klatki piersiowej.

Konieczna jest zmiana warunków leczenia chorych w Klinice Chirurgii Klatki

Piersiowej. W 2014 roku planowane jest przeniesienie Kliniki do nowo wybudowanej części

Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku, w której warunki pobytu i leczenia

chorych będą zgodne z normami Unii Europejskiej.

19

Chirurgia naczyniowa

Klinika Chirurgii Naczyń i Transplantacji Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego

w Białymstoku jest jedynym ośrodkiem w województwie podlaskim realizującym

świadczenia medyczne w zakresie chirurgii naczyniowej, począwszy od leczenia urazów

naczyń, pękniętych tętniaków aorty brzusznej jak równieŜ planowych zabiegów

naczyniowych z miaŜdŜycową niedroŜnością w odcinku aortalno-udowo-podkolanowym oraz

tętnic szyjnych. W Klinice zatrudnionych jest 9 lekarzy specjalistów. Ze względu

na ograniczoną bazę łóŜkową (32 łóŜka), dostępność do świadczeń zdrowotnych w trybie

planowym jest ograniczona.

W dalszym ciągu problemem jest brak innych ośrodków spełniających wymogi

oddziału chirurgii naczyniowej. Utworzenie nowych oddziałów w Białymstoku i w terenie

stanowi problem związany z brakiem lekarzy specjalistów w dziedzinie chirurgii

naczyniowej.

Podobny problem istnieje w ilości poradni chirurgii naczyń. Poradnia Chirurgii

Naczyń przy Klinice Chirurgii Naczyń i Transplantacji w Białymstoku jest jedynym

ośrodkiem kwalifikującym chorych do hospitalizacji z leczeniem operacyjnym włącznie.

Oddział Chirurgii Ogólnej i Naczyniowej SPZOZ Wojewódzkiego Szpitala

Zespolonego w Białymstoku ze swoją bazą łóŜkową, nowoczesnym, nowo oddanym blokiem

operacyjnym mógłby stworzyć drugi w województwie pełnoprofilowy ośrodek naczyniowy,

pod warunkiem zatrudnienia lekarzy specjalistów w dziedzinie chirurgii naczyniowej.

WyposaŜenie podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych w aparaturę i sprzęt

medyczny konsultant wojewódzki ocenił jako dostateczny w ramach prowadzonej

działalności.

W 2015 r. roku Klinika Chirurgii Naczyń i Transplantacji przenosi się do nowo

wybudowanego skrzydła Szpitala Uniwersyteckiego w Białymstoku. Poprawi to przede

wszystkim komfort przebywających tam chorych (sale chorych z aneksami higieniczno-

sanitarnymi, sala pooperacyjna, sale do badań). Baza łóŜkowa pozostanie bez zmian.

20

Chirurgia ogólna

Baza szpitalna oraz ilość poradni specjalistycznych na terenie województwa jest

wystarczająca, problemem stanowi natomiast brak łóŜek hospicyjnych dla przewlekle chorych

pacjentów. Dostępność świadczeń zdrowotnych z zakresu chirurgii ogólnej w większości

placówek regionu spełnia zapotrzebowanie pacjentów.

W skontrolowanych w 2014 r. dwóch podmiotach konsultant stwierdził dobry poziom

udzielania świadczeń zdrowotnych w zakresie procedur podstawowych. Dominującymi

procedurami są konsultacje specjalistyczne i chirurgia ogólna. Kwalifikacje personelu

medycznego, sprzęt medyczny oraz bazę lokalową konsultant ocenił jako dostateczne.

Aktualna liczba specjalistów w dziedzinie chirurgii ogólnej jest wystarczająca

w stosunku do potrzeb. JednakŜe z uwagi na postępujące zjawisko pogłębiającego się procesu

zaawansowania wiekowego specjalistów (51–60 lat) niezbędne jest na przestrzeni

najbliŜszych pięciu lat rokroczne rozpoczęcie kształcenia 10 nowych specjalistów.

21

Chirurgia onkologiczna

W dziedzinie chirurgii onkologicznej stwierdza się zbyt małą liczbę specjalistów

w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym w Białymstoku oraz w Szpitalach Wojewódzkich

w Białymstoku oraz w ŁomŜy. W wymienionych jednostkach pracuje po jednym specjaliście

w przedmiotowej dziedzinie. W Białostockim Centrum Onkologii pracuje ośmiu lekarzy,

w SPZOZ MSWiA w Białymstoku natomiast – trzech.

Dostępność do świadczeń w dziedzinie chirurgii onkologicznej nie zmieniła się

w stosunku do roku 2013. Białostockie Centrum Onkologii dysponuje 40 łóŜkami chirurgii

onkologicznej, SPZOZ MSWiA – 11, w pozostałych szpitalach województwa podlaskiego

łóŜka chirurgii onkologicznej nie występują.

Poradnie chirurgii onkologicznej znajdują się w Białymstoku, Szpitalu Wojewódzkim

w Suwałkach, Szpitalu w Hajnówce oraz Niepublicznym Zespole Opieki Zdrowotnej

w Zambrowie oraz Grajewie.

Zabezpieczenie w aparaturę oraz sprzęt medyczny w omawianej dziedzinie jest

zadowalające.

W opinii Konsultanta naleŜy zwiększyć liczbę poradni chirurgii onkologicznej

w jednostkach terenowych, co pozwoli na poprawę dostępności pacjentów do specjalistów

w przedmiotowej dziedzinie.

22

Chirurgia stomatologiczna

W województwie podlaskim rozmieszczenie poradni specjalistycznych jest

nierównomierne. Z analizy stanu zatrudnienia specjalistów z chirurgii stomatologicznej

wynika, Ŝe najwięcej specjalistów pracuje w Białymstoku (największa dostępność do

świadczeń zdrowotnych z chirurgii stomatologicznej). Poradnie specjalistyczne z chirurgii

stomatologicznej otwarte są w Augustowie, ŁomŜy, Siemiatyczach, Suwałkach, Wysokiem

Mazowieckim, niestety w niektórych miastach powiatowych brak jest poradni

specjalistycznych.

Przedsiębiorstwa podmiotów leczniczych posiadają odpowiednią bazę sprzętową

do udzielania świadczeń leczniczych z zakresu chirurgii stomatologicznej.

Na podstawie danych uzyskanych z POW NFZ na świadczenia z zakresu chirurgii

stomatologicznej było zawartych 17 umów. Do poradni chirurgii stomatologicznej w miesiącu

grudniu 2014 r. w kolejce na świadczenia z chirurgii stomatologicznej oczekiwało

566 pacjentów. Na tej podstawie został wyliczony średni rzeczywisty czas oczekiwania, który

wynosił 39 dni. W przypadkach pilnych pacjenci są przyjmowani na bieŜąco.

W województwie podlaskim, mimo słabych wyników statystycznych wynikających

z liczby specjalistów chirurgii stomatologicznej w stosunku do liczby mieszkańców, potrzeby

lecznicze z chirurgii stomatologicznej są w pełni zabezpieczone. W województwie podlaskim

obecnie pracuje 44 lekarzy ze specjalnością z chirurgii stomatologicznej, sześciu lekarzy jest

w trakcie realizacji szkolenia specjalizacyjnego. Biorąc pod uwagę wskaźnik lekarzy

specjalistów z chirurgii stomatologicznej w przeliczeniu na 100 tys. mieszkańców

województwa podlaskiego to wynosi on 1,2537 a wskaźnik ten w krajach UE wynosi 2,1995.

Dlatego teŜ istnieje potrzeba zwiększenia kadry specjalistów, którzy zabezpieczą potrzeby

lecznicze mieszkańców.

Kontrolowane placówki wyposaŜone są w odpowiedni sprzęt, zgodnie z wymogami

do prowadzenia leczenia pacjentów w zakresie chirurgii stomatologicznej, posiadają

odpowiednie certyfikaty i świadectwa dopuszczenia oraz aktualne badania techniczne.

W kontrolowanych przedsiębiorstwach lekarze dentyści podnoszą swoje kwalifikacje

uczestnicząc w kursach, szkoleniach, konferencjach zdobywając aktualną wiedzę i certyfikaty

umiejętności. W czasie kontroli nie stwierdzono uchybień.

23

Chirurgia szczękowo-twarzowa

W województwie podlaskim w zakresie chirurgii szczękowo-twarzowej jedyną

jednostką z zakresu leczenia szpitalnego jest Klinika Chirurgii Szczękowo-Twarzowej

i Plastycznej USK w Białymstoku. Klinika ta posiada 24 łóŜka.

Jedyną poradnią specjalistyczną w województwie natomiast jest Specjalistyczna

Poradnia Chirurgii Szczękowo-Twarzowej, która świadczy usługi konsultacyjne,

diagnostyczne i lecznicze dla potrzeb całego regionu.

Liczba specjalistów w omawianej dziedzinie w województwie podlaskim nie jest

wystarczająca. Konsultant wskazuje na niedobór przynajmniej 2 specjalistów w Klinice

Chirurgii Szczękowo-Twarzowej USK w Białymstoku.

Zarówno Poradnia jak i Klinika Chirurgii Szczękowo-Twarzowej USK w Białymstoku

mają podpisane umowy z NFZ na wykonywanie zabiegów w przedmiotowej dziedzinie.

W Poradni pacjenci przyjmowani są na bieŜąco, zgodnie z limitem na dany dzień.

W przypadku Kliniki okres oczekiwania na planowe zabiegi wynosi od 1 do 2 miesięcy.

Klinika kontrakt zawarty z NFZ wykonała do końca września 2014 r. w 113%, Poradnia

natomiast – w 137%.

Dostępność do świadczeń zdrowotnych w dziedzinie chirurgii szczękowo-twarzowej,

zgodnie z opinią Konsultanta Wojewódzkiego, jest – podobnie jak w roku 2013 –

wystarczająca.

WyposaŜenie i zabezpieczenie ww. podmiotów w aparaturę i sprzęt medyczny jest

równieŜ odpowiednie.

Konsultant Wojewódzki zwraca uwagę na fakt niskiej wyceny niektórych procedur

medycznych w leczeniu szpitalnym w stosunku do poniesionych kosztów oraz podkreśla fakt

niewystarczającej liczby specjalistów w przedmiotowej dziedzinie w województwie

podlaskim.

24

Choroby płuc

W województwie podlaskim w dziedzinie chorób płuc funkcjonuje 6 placówek

szpitalnych, które mają podpisany kontrakt z NFZ. Liczba łóŜek w ww. placówkach wynosi

274.

Konsultant Wojewódzki zauwaŜa jednak, Ŝe baza szpitalna dla chorych na choroby

układu oddechowego w województwie systematycznie ulega zmniejszeniu w związku

z dąŜeniem Dyrektorów Szpitali powiatowych do ograniczenia ilości łóŜek

pulmonologicznych i likwidowania łóŜek dla chorych na gruźlicę, co moŜe wkrótce okazać

się duŜym problemem epidemiologicznym całego województwa. Likwidacja łóŜek

w oddziałach Szpitali w Suwałkach, Hajnówce oraz Sokółce spowodowała znaczne

przeciąŜenie Kliniki Chorób Płuc i Gruźlicy UMB, co spowodowało pogorszenie dostępności

świadczeń dla chorych, warunków sanitarnych a takŜe sytuacji epidemiologicznej

w Oddziale.

Na terenie województwa znajduje się 12 poradni specjalistycznych. Likwidacja

poradni w Grajewie (2003), Mońkach i Augustowie (2005) spowodowała pogorszenie opieki

nad chorymi w zakresie chorób płuc na zachodzie województwa, szczególnie zauwaŜalne jest

to w przypadku powiatu augustowskiego, który nie ma poradni przeciwgruźliczej. Problemem

poradni województwa jest to, iŜ w duŜej mierze pacjenci są kierowani do nich przez lekarzy

rodzinnych bez podstawowych badań diagnostycznych – poradnie specjalistyczne spełniają

więc rolę jednostek konsultacyjnych.

Dostępność do świadczeń w Poradniach jest ograniczona – kilkumiesięczne kolejki są

spowodowane zbyt niskim limitem przyjęć. Ponadto w związku ze zbyt niską wyceną porad

specjalistycznych w znacznym stopniu ograniczone są moŜliwości diagnostyczne.

W przypadku laboratoriów sytuacja przedstawia się następująco: Oddziały szpitalne

korzystają z laboratoriów centralnych, dobrze funkcjonujących, natomiast swoiste badania

bakteriologiczne w kierunku wykrywania prątka gruźlicy są dostępne w laboratoriach

specjalistycznych.

W omawianej dziedzinie pracuje obecnie 40 specjalistów pulmonologów:

30 w szpitalach i 10 w opiece ambulatoryjnej. Zapotrzebowanie na specjalistów chorób płuc

wynosi min. 11 osób. Zgodnie z opinią Konsultanta Wojewódzkiego potrzeby kadrowe

w przedmiotowej dziedzinie zwiększają się z roku na rok ze względu na starzenie się kadr

lekarskich i małego zainteresowania specjalnością ze strony młodych lekarzy.

25

Wszystkie jednostki specjalistyczne dysponują nowoczesnym sprzętem

diagnostycznym, w skład którego wchodzą: bronchofiberoskopy z torem wizyjnym

i spirometry. Klinika Chorób Płuc dodatkowo wyposaŜona jest w sprzęt ultrasonograficzny –

EBUS, Pletyzmograf, Polisomnografy i CPAP-y. Największym problemem oddziałów chorób

płuc w województwie podlaskim jest utrudniony dostęp do Tomografii Komputerowej oraz

brak PET.

Konsultant Wojewódzki zaznacza, Ŝe w związku z fuzją dwóch szpitali:

WSS im. K. Dłuskiego i SZOZ Gruźlicy i Chorób Płuc oraz planowaną ich translokacją

na teren Szpitala USK (ul. śurawia) konieczne jest utrzymanie dotychczasowej infrastruktury

byłej Wojewódzkiej Porani Chorób Płuc, która pełniła główną rolę w opiece ambulatoryjnej

oraz profilaktyce, diagnostyce i leczeniu gruźlicy wszystkich postaci u dorosłych i dzieci.

Nieodzownym, wobec powyŜszego, stanie się zorganizowanie: oddziału chemioterapii

dla chorych na raka płuc, pododdziału dziennej, jednodniowej chemioterapii, oddziału

intensywnej opieki medycznej dla chorych z przewlekłą niewydolnością oddechową, oddziału

dla chorych na gruźlicę z wydzieleniem izolatek dla chorych na gruźlicę lekooporną

(VDR i MDR), rozbudowy pracowni bezdechu sennego i powiększenie bazy łóŜkowej

dla chorych na OBS (Obturacyjny Bezdech Senny) oraz poradni dla chorych

na mukowiscydozę.

26

Choroby płuc dzieci

Bazę szpitalną i ambulatoryjną w nowopowstałej dziedzinie medycyny

w województwie podlaskim stanowią: Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku

Oddział Chorób Płuc i Gruźlicy dla Dzieci oraz Uniwersytecki Dziecięcy Szpital Kliniczny

im. L. Zamenhofa w Białymstoku Klinika Pediatrii, Gastroenterologii i Alergologii

Dziecięcej.

Dzięki inicjatywie powołanego w 2. połowie 2014 r. konsultanta wojewódzkiego

Oddział Chorób Płuc i Gruźlicy dla Dzieci USK uzyskał akredytację Centrum Medycznego

Kształcenia Podyplomowego do prowadzenia specjalizacji w systemie modułowym z dwoma

miejscami specjalizacyjnymi. Specjalizację w dziedzinie chorób płuc dzieci w 2014 r.

rozpoczęło 2 lekarzy.

27

Choroby wewnętrzne

W województwie podlaskim oddziały chorób wewnętrznych funkcjonują

w 32 szpitalach. W jednostkach tych podobnie do lat ubiegłych, nadal istnieje znaczny

niedobór kadry lekarskiej i lekarzy specjalizujących się w tej dziedzinie. W oparciu o dane

uzyskane od ordynatorów oddziałów chorób wewnętrznych jednostek szpitalnych

(stan na dzień 01.10.2014) na terenie województwa niedobór kadry lekarskiej w zakresie

chorób wynosi 30–35 lekarzy specjalistów. Dotkliwy niedobór kadry lekarskiej występuje

szczególnie w Oddziale Chorób Wewnętrznych, Kardiologii i Nadciśnienia Tętniczego

Szpitala Wojewódzkiego w Suwałkach, w Oddziale Chorób Wewnętrznych SPZOZ

w Mońkach oraz Oddziałach Chorób Wewnętrznych SPZOZ w Augustowie i w Hajnówce.

Dostępność do świadczeń z zakresu chorób wewnętrznych nie zmieniła się

w porównaniu do roku 2013.

Aparaturę i sprzęt medyczny w stosunkowo duŜej liczbie oddziałów chorób

wewnętrznych stanowi wysłuŜony sprzęt diagnostyczno terapeutyczny (kardiomonitory),

szpitale dysponują zbyt małą liczbą holterowskich rejestratorów ciśnienia i EKG, pomp

infuzyjnych i pomp do Ŝywienia enteralnego. Nowy sprzęt diagnostyczno-leczniczy został

zakupiony na przełomie 2013 i 2014 roku przez niektóre szpitale (np. Szpital Wojewódzki

im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w ŁomŜy). W pozostałych szpitalach dokonywane są

pojedyncze, interwencyjne zakupy urządzeń monitorujących.

Konsultant Wojewódzki w swoim raporcie jak najwaŜniejszy problem wskazuje,

podnoszone przez ordynatorów wszystkich oddziałów chorób wewnętrznych,

niedoszacowanie wykonywanych procedur internistycznych przez NFZ i wynikający z tego

ujemny bilans kosztów leczenia chorych na tego typu oddziałach. Ma to szczególne znaczenie

wobec faktu permanentnego przekraczania liczby hospitalizowanych pacjentów w stosunku

do bazy łóŜkowej oddziałów.

Konsultant wskazuje równieŜ na konieczność remontów pomieszczeń składających się

na bazę lokalową oddziałów chorób wewnętrznych większości szpitali w województwie

podlaskim.

Ponadto, w niektórych jednostkach, konieczne jest uzupełnienie niedoborów

sprzętowych, szczególnie waŜnych dla poprawy bezpieczeństwa hospitalizowanych chorych,

jak np. łóŜka do intensywnej opieki medycznej, kardiomonitory, pompy infuzyjne, itp.

28

Konieczna jest równieŜ organizacja przyszpitalnych poradni chorób wewnętrznych,

co zapewniłoby właściwą kontrolę i ciągłość leczenia poszpitalnego. Poradnie chorób

wewnętrznych z przyjmującymi w nich specjalistami w tej dziedzinie, zapewniałyby

świadczenie usług zdrowotnych na wysokim poziomie interdyscyplinarnym.

29

Choroby zakaźne

Rozmieszczenie bazy szpitalnej zapewniającej podstawową opiekę z zakresu chorób

zakaźnych na terenie województwa naleŜy uznać za równomierne. Jest to szczególnie istotne

z racji ich połoŜenia w duŜej odległości od Białegostoku, na przeciwnych krańcach

województwa. Niedostateczna jest natomiast liczba łóŜek zapewniających hospitalizację

chorych wysoce zakaźnych (bloki izolacyjne typu PIO, boksy Melzerowskie), co w sytuacji

powaŜnych zagroŜeń epidemiologicznych (Ebola, SARS, itp.) moŜe doprowadzić do utraty

kontroli nad tego typu zakaŜeniami.

Liczba poradni jest wystarczająca, jednak zakontraktowana przez NFZ ilość

świadczeń jest niewystarczająca, konsekwencją czego są narastające kolejki i ograniczenie

dostępności.

Rozmieszczenie i ilość laboratoriów diagnostycznych równieŜ są wystarczające –

laboratoria pokrywają się z lokalizacją szpitali, a ich oferta w zakresie bakteriologii

i wirusologii jest uzupełniana przez laboratoria Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych.

Niepokojący jest brak w województwie laboratorium spełniającego normy BSI-3, które

pozwala na diagnostykę materiału biologicznego o wysokim poziomie zakaźności.

Aktualnie w województwie podlaskim zatrudnionych jest 64 specjalistów z chorób

zakaźnych. Szacowany niedobór specjalistów wynosi 11 osób i dotyczy zwłaszcza oddziałów

w ŁomŜy, Suwałkach i Augustowie – celowe jest zatrudnienie w tych placówkach dodatkowo

przynajmniej po dwóch specjalistów lub rezydentów. NaleŜy zwrócić uwagę na fakt,

iŜ niedobory kadrowe mogą w najbliŜszych latach ulec pogłębieniu, zwłaszcza ze względu

na wiek przedemerytalny lub emerytalny zatrudnionych specjalistów. Najlepsza sytuacja

kadrowa jest w oddziałach USK w Białymstoku, gdzie zlokalizowane są dwie Kliniki Chorób

Zakaźnych UMB i skupiona jest większość specjalistów z zakresu chorób zakaźnych

województwa. Konsultant Wojewódzki zauwaŜa jednak, Ŝe w Klinice Chorób Zakaźnych

i Hepatologii, jedynej w województwie jednostce zapewniającej hospitalizację chorego

wysoce zakaŜonego, z pewnością dojdzie do ujawnienia się problemów kadrowych

(lekarskich i pielęgniarskich) w sytuacji ewentualnego zagroŜenia epidemiologicznego

chorobami o wysokiej zakaźności (Ebola).

WyposaŜenie w aparaturę oraz sprzęt medyczny jest wystarczające w sytuacji braku

nagłych zagroŜeń epidemiologicznych. W przypadku gdy takowe wystąpią – będzie

całkowicie niewystarczające w zakresie intensywnej opieki medycznej.

30

Dostępność do świadczeń zdrowotnych w zakresie chorób zakaźnych jest podobna

jak w latach poprzednich, lecz niewystarczająca zwłaszcza w zakresie ilości zakontrakto-

wanych świadczeń medycznych.

Jako potrzeby w reprezentowanej dziedzinie Konsultant Wojewódzki wskazuje

stworzenie planów funkcjonowania i finansowania opieki zdrowotnej z wojewódzkiej

rezerwy budŜetowej w przypadku zagroŜenia epidemiologicznego chorobami o wysokiej

zakaźności, doposaŜenie oddziałów przewidzianych do hospitalizacji chorych wysoce

zakaźnych, dostosowanie przez oddział podlaski NFZ przyszłych limitów kontraktów

do potrzeb społecznych oraz nasilenie działań informacyjnych i popraw dostępności testów

przesiewowych w kierunku anty-HCV.

31

Dermatologia i wenerologia

Bazę szpitalną w województwie podlaskim stanowią dwa oddziały – Oddział

Dermatologiczno-Wenerologiczny dla Dorosłych z Pododdziałem Dermatologii Dziecięcej,

Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku, w którym funkcjonuje Klinika

Dermatologii i Wenerologii USK (30 łóŜek dla dorosłych i 8 dla dzieci) oraz Oddział

Dermatologiczny Samodzielnego Publicznego Szpitala Wojewódzkiego im. dr. Ludwika

Rydygiera w Suwałkach (13 łóŜek dla dorosłych). Łącznie w województwie podlaskim

znajduje się 51 łóŜek dermatologicznych.

Liczba Poradni jest wystarczająca. Około 30% pracujących specjalistów szczególnie

w placówkach terenowych stanowią emeryci, co oznacza konieczność wzrostu liczby lekarzy

realizujących szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie dermatologii i wenerologii.

Laboratoria diagnostyczne rozmieszczone są prawidłowo. Pełną diagnostykę zakaŜeń

przenoszonych drogą płciową prowadzi Ośrodek Diagnostyczno-Badawczy Chorób

Przenoszonych Drogą Płciową.

W opinii konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie dermatologii i wenerologii

dostępność do świadczeń medycznych jest dobra, a zabezpieczenie w aparaturę i sprzęt

medyczny wystarczające.

Ze względu na duŜy udział zatrudnienia emerytów (ok. 30%), celowe byłoby

zwiększenie liczby nowych lekarzy realizujących szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie

dermatologii i wenerologii.

Ustalenia z kontroli 4 podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych które

przeprowadził konsultant wojewódzki w 2014 r. świadczą o aktywności zatrudnionych

lekarzy specjalistów m.in. w comiesięcznych posiedzeniach naukowo-szkoleniowych

Oddziału Białostockiego Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego oraz w konferencjach

i zjazdach tego Towarzystwa.

Wszystkie kontrolowane podmioty zapewniają właściwą dostępność świadczeń

zdrowotnych oraz posiadają wystarczające wyposaŜenie w aparaturę i sprzęt medyczny.

Jako osiągnięcia w 2014 r. konsultant wymienia: zwiększenie liczby specjalistów

w dziedzinie dermatologii i wenerologii, rozwój lecznictwa otwartego oraz zwiększenie

wiedzy i umiejętności praktycznych personelu lekarskiego i pielęgniarskiego w zakresie

dermatologii estetycznej i zabiegowej. Organizacja comiesięcznych posiedzeń szkoleniowo-

naukowych Oddziału Białostockiego Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego

32

oraz organizacja I Międzynarodowego Kongresu „Dermatologia bez granic”, który odbył się

w BiałowieŜy w dniach 25–26 kwietnia 2014 r.

33

Diabetologia

Opiekę specjalistyczną z zakresu diabetologii zapewniają dwie jednostki: Klinika

Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitala

Klinicznego w Białymstoku oraz Oddział Chorób Wewnętrznych, Diabetologii, Endokryno-

logii i Reumatologii SPZOZ Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Białymstoku. Liczba

łóŜek szpitalnych zabezpieczających potrzeby chorych z cukrzycą jest w Białymstoku

wystarczająca.

Dostępność do świadczeń zdrowotnych z zakresu diabetologii w Białymstoku

jest zadowalająca, w mniejszych miejscowościach nieco słabsza, natomiast zupełnie

niewystarczająca jest w ŁomŜy i jej okolicach. W związku z powyŜszym, konieczne jest

zwiększenie kontraktu z NFZ lub utworzenie dodatkowej poradni diabetologicznej w ŁomŜy.

Ponadto, za konieczne uznaje utworzenie poradni diabetologicznej w Dąbrowie Białostockiej.

Głównymi problemami do rozwiązania jest brak Poradni Stopy Cukrzycowej

w województwie oraz brak współpracy z lekarzami podstawowej opieki zdrowotnej.

Jako osiągnięcie w dziedzinie diabetologii konsultant wojewódzki wskazuje stałe

szkolenie lekarzy diabetologów i pełną dostępność do specjalizowania się w tej dziedzinie.

34

Diagnostyka laboratoryjna

W województwie podlaskim zarejestrowanych jest 50 medycznych laboratoriów

diagnostycznych (4 laboratoria uniwersyteckie, 20 laboratoriów publicznych lecznictwa

zamkniętego, 5 laboratoriów publicznych lecznictwa otwartego, 2 laboratoria niepubliczne

lecznictwa zamkniętego oraz 19 laboratoriów niepublicznych lecznictwa otwartego),

które systematycznie podlegają kontroli jakości badań prowadzonej przez Centralny Ośrodek

Badań Jakości w Diagnostyce Laboratoryjnej w Łodzi. Ilość ta całkowicie zabezpiecza dostęp

do podstawowych, specjalistycznych i wysokospecjalistycznych badań laboratoryjnych

udzielanych przez podmioty lecznicze w ramach zakontraktowanych umów z NFZ.

WyposaŜenie w sprzęt i aparaturę medyczną medycznych laboratoriów diagnostycz-

nych publicznych ZOZ jest bardzo dobre lub dobre, laboratoriów niepublicznych natomiast –

dobre.

Konsultant Wojewódzki w dziedzinie diagnostyki laboratoryjnej w swoim raporcie

wskazuje konieczność uzyskania przez kierowników medycznych laboratoriów diagnostycz-

nych w 8 laboratoriach województwa tytułu specjalisty z laboratoryjnej diagnostyki

medycznej lub tytułu specjalisty zgodnego z profilem kierowanego laboratorium.

Jako osiągnięcie w reprezentowanej dziedzinie Konsultant wskazuje uzyskanie w roku

2014 przez laboratoria województwa podlaskiego ogólnej oceny bardzo dobrej w krajowej

kontroli prowadzonej przez Centralny Ośrodek Badań Jakości w Diagnostyce Laboratoryjnej

w Łodzi. PowyŜsza ocena, podobnie jak oceny z lat ubiegłych, klasyfikują laboratoria

województwa podlaskiego jako najlepsze w kraju pod względem jakości wykonywanych

badań.

35

Endokrynologia

Liczba łóŜek endokrynologicznych w 2014 r. w województwie podlaskim nie zmieniła

się i wynosi 30 łóŜek – w Klinice Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych

Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego i w Oddziale Chorób Wewnętrznych, Diabetologii,

Endokrynologii i Reumatologii Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Białymstoku.

W opinii konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie endokrynologii liczba ta jest

wystarczająca.

Dzieci ze schorzeniami gruczołów wydzielania wewnętrznego hospitalizowane są

w Klinice Pediatrii, Endokrynologii, Diabetologii z Pododdziałem Kardiologii Uniwersytec-

kiego Dziecięcego Szpitala Klinicznego (6 łóŜek). Wszystkie łóŜka w wymienionych

jednostkach są wykorzystane w optymalny sposób. Czas oczekiwania na przyjęcie wynosi

około 4 tygodni, oprócz przypadków zagraŜających Ŝyciu.

Czas oczekiwania na wizytę w poradniach endokrynologicznych wynosi

4–12 miesięcy. Najczęstszą przyczyną udzielania świadczeń jest niedoczynność tarczycy,

nadczynność tarczycy i wole guzkowe. Największym problemem są duŜe kolejki do poradni

endokrynologicznych.

Na terenie województwa Podlaskiego obecnie pracuje 42 lekarzy ze specjalnością

w dziedzinie endokrynologii, duŜe skupienie endokrynologów występuje w Białymstoku,

ŁomŜy, Suwałkach i Hajnówce. Występują braki endokrynologów w terenie.

36

Endokrynologia i diabetologia dziecięca

Endokrynologia i diabetologia dziecięcą jest nową specjalizacją medyczną z zakresu

pediatrii.

Dostępność do świadczeń zdrowotnych w dziedzinie endokrynologii i diabetologii

dziecięcej jest limitowana przede wszystkim zawartym kontraktem z Oddziałem

Wojewódzkim Narodowego Funduszu Zdrowia, następnie posiadaną bazą diagnostyczną oraz

ilością zatrudnionego personelu. Średni czas oczekiwania w 2014 roku na wizytę

specjalistyczną endokrynologiczną wynosi 1–3 miesiące i nie zmienił się w stosunku do roku

poprzedniego, na poradę diabetologiczną pacjenci są przyjmowani na bieŜąco.

Biorąc pod uwagę obecne zapotrzebowanie na usługi medyczne z dziedziny

endokrynologii i diabetologii dziecięcej, nie ma jednostek w których występowałby nadmiar

lekarzy specjalistów z tego zakresu.

WyposaŜenie w sprzęt medyczny jest zróŜnicowane. Poradnie niepubliczne posiadają

wystarczające moŜliwości diagnostyczne, a zgromadzona w jednym miejscu aparatura

pozwala na świadczenie kompleksowych, specjalistycznych usług endokrynologicznych

na dobrym poziomie. Poradnie zorganizowane w jednostkach szpitalnych korzystają

ze sprzętu diagnostycznego oddziałów. Sprzęt diagnostyczny znajdujący się w szpitalach

i poradniach endokrynologicznych i diabetologicznych przyszpitalnych spełnia wymogi

stawiane świadczeniom wykonywanym przez NFZ.

Jedynym w województwie Podlaskim Oddziałem ukierunkowanym na prowadzenie

dzieci ze schorzeniami endokrynologicznymi i diabetologicznymi jest Uniwersytecki

Dziecięcy Szpital Kliniczny w Białymstoku Klinika Pediatrii, Endokrynologii z Podod-

działem Kardiologii Dziecięcej. MoŜna zaobserwować, iŜ niektóre poradnie nie wykorzystują

w pełni swego potencjału sprzętowego, kierując dzieci na diagnostykę do jedynego

w województwie oddziału endokrynologii i diabetologii dziecięcej. Jest to korzystne

finansowo dla poradni i umoŜliwia zwiększenie ilości wizyt tzw. prostych przypadków.

W 2014 r. konsultant wojewódzki w dziedzinie endokrynologii i diabetologii

dziecięcej przeprowadził 2 kontrole w poradniach udzielających świadczeń w zakresie

przedmiotowej dziedziny. W kontrolowanych jednostkach nie ma problemów z przyjmowa-

niem pacjentów, w przypadkach koniecznych pacjenci diagnozowani byli na bieŜąco.

Czas oczekiwania jest głównie limitowany ilością zakontraktowanych procedur i czasem

pracy poradni. Średni czas oczekiwania na wizytę pierwszorazową w kontrolowanych

37

placówkach wynosił około 2–3 miesiące, natomiast stany nagłe w trybie natychmiastowym

maksymalnie do 2 tygodni.

WyposaŜenie kontrolowanych placówek w sprzęt diagnostyczny niezbędny

do udzielania świadczeń z zakresu endokrynologii dziecięcej jest zadawalające. To aparatura

o koniecznych parametrach technicznych, sprawna i posiadająca stosowne atesty.

Występują niedobory w zakresie personelu lekarskiego ze specjalizacją z endokryno-

logii, a takŜe endokrynologii i diabetologii dziecięcej.

Przy istniejącej bazie łóŜkowej nie istnieje konieczność zwiększania miejsc dla hospi-

talizacji dzieci endokrynologicznych i diabetologicznych.

Analiza wieku lekarzy ze specjalizacją z endokrynologii wykazuje, ze większość

zatrudnionych osób ma wiek powyŜej 50 lat. Dlatego uzyskanie akredytacji w 2014 r. przez

Klinikę Pediatrii, Endokrynologii, Diabetologii z Pododdziałem Kardiologii UMB stwarza

preferencyjne warunki szkolenia dla lekarzy z całego województwa Podlaskiego.

Uzyskano 4 miejsca rezydenckie i 3 pozarezydenckie.

W ramach współpracy międzynarodowej Kliniki Pediatrii, Endokrynologii, Diabeto-

logii z Pooddziałem Kardiologii UMB z renomowanymi ośrodkami w Wielkiej Brytanii

(Londyn, Cardiff), Niemcy (Mainz), Holandia (Leiden) oraz USA (Boston), moŜliwe jest

wykonywanie badań genetycznych w róŜnych schorzeniach endokrynologicznych,

np. trudnych diagnostycznie zaburzeniach wzrastania oraz badania immunologiczne

w wielogruczołowych endokrynopatiach u dzieci.

38

Epidemiologia

Konsultant wojewódzki w trakcie działalności w 2014 r. dokonał kontroli

w Powiatowych Stacjach Sanitarno-Epidemiologicznych w Białymstoku i Grajewie oraz

w Granicznej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Suwałkach. W kontrolowanych

placówkach, realizacja zadań w zakresie zabezpieczenia przeciwepidemicznego w postaci

działań kontrolnych, prowadzenia rejestru chorób zakaźnych oraz opracowywania ognisk

w razie wystąpienia choroby zakaźnej przebiega prawidłowo. Personel działów epidemiologii

w kontrolowanych stacjach realizuje w sposób właściwy zalecenia dotyczące bieŜących

zagroŜeń epidemicznych zalecanych przez Głównego Inspektora Sanitarnego i Wojewódzką

Stację Sanitarno Epidemiologiczną. Placówki w sposób merytoryczny przygotowane są do

działań w razie przywleczenia choroby wysoce niebezpiecznej (aktualne zagroŜenie gorączką

krwotoczną Ebola. Kontrola PSSE w Białymstoku wykazała brak bardzo dobrej jakości

sprzętu, gwarantującego niezawodność do kontrolowania temperatury przechowywanych

szczepionek. Ponadto z powodu ograniczonych warunków lokalowych zauwaŜalny jest brak

warunków do prowadzenia wywiadów epidemiologicznych z zachowaniem poufności.

Na terenie województwa podlaskiego daje się zauwaŜyć niewielką liczbę specjalistów

w dziedzinie epidemiologii. Brak chętnych do podjęcia specjalizacji wynika z braku etatów,

zachęty finansowej do podjęcia specjalizacji zarówno przez lekarzy jak i nie lekarzy.

Wzrost znaczenia działań przeciw zakaŜeniom wewnątrzszpitalnym, w szpitalach

województwa podlaskiego, bliskość granicy i wymiany przygranicznej będącej granicą

Unii Europejskiej, jak i aktualne zagroŜenie w świecie groŜące przywleczeniem chorób

wysoce zakaźnych (gorączka krwotoczna Ebola, emigranci z krajów gdzie występują wirusy

polio itd.) wskazuje na istotną potrzebę kształcenia specjalistów z zakresu epidemiologii.

Konsultant wojewódzki podkreśla potrzebę stworzenia instrumentów zachęcających

do podejmowania specjalizacji z dziedziny epidemiologii dla osób juŜ zatrudnionych,

zarówno lekarzy jak osób pracujących w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie

zdrowia.

Na wyróŜnienie zasługuje zdaniem konsultanta dobre przygotowanie merytoryczne

nadzoru sanitarno-epidemiologicznego na wypadek nowych zagroŜeń stworzonych przez

rozprzestrzeniająca się obecnie epidemię gorączki krwotocznej w Afryce, szczególnie

w Granicznej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Suwałkach.

39

Ponadto wartym zauwaŜenia jest aktywny udział w przygotowaniach placówek słuŜby

zdrowia na wypadek przywleczenia choroby wysoce zakaźnej, w związku z wystąpieniem

epidemii gorączki .krwotocznej w Afryce i moŜliwością pojawienia się osób zakaŜonych

w Polsce.

40

Farmacja apteczna

Na terenie województwa podlaskiego, według stanu na dzień 30 września 2014 roku,

funkcjonuje 388 aptek ogólnodostępnych, liczba pracujących magistrów farmacji wynosi 841

(w tym 273 magistrów farmacji posiada specjalizację I stopnia z zakresu farmacji aptecznej,

38 – specjalizację II stopnia z zakresu farmacji aptecznej oraz 52 – specjalizację „nowego”

typu). Średnio na jedną aptekę przypada prawie jedna osoba ze specjalizację (0,93 os.).

Na terenach wiejskich czynnych jest 71 punktów aptecznych, które prowadzone są

głównie przez techników farmaceutycznych. Wskaźnik zatrudnienia na jedną aptekę

ogólnodostępną wynosi 2,16 – nie jest to liczba dostateczna, poniewaŜ w niektórych aptekach

liczba zatrudnionych farmaceutów wynosi od 5 do 14 osób wobec czego rzeczywisty

wskaźnik zatrudnienia jest niŜszy.

W aptekach na terenie Białegostoku pacjenci mają dostęp do świadczeń

od poniedziałku do piątku w godz. 8–20, w soboty natomiast w godz. 8–15. W dni wolne

od pracy oraz w godzinach nocnych pacjenci mają dostęp do aptek pracujących w systemie

całodobowym. Poza miastem Białystok apteki pracują w systemie dyŜurów nocnych

zapewniając całodobowy dostęp do świadczeń zdrowotnych. DyŜury aptek odbywają się

według grafiku ustalonego zgodnie z zapotrzebowaniem przez władze miejskie

w porozumieniu z okręgowymi izbami aptekarskimi.

NaleŜy więc stwierdzić, Ŝe dostępność mieszkańców województwa w produkty

lecznicze i wyroby medyczne jest bardzo dobra (jedna apteka przypada na 3,3 tys.

mieszkańców / norma europejska to ok. 4–5 tys. mieszkańców). Na uwagę zasługuje jednak

fakt, Ŝe rozmieszczenie podmiotów leczniczych w tym zakresie nie jest równomierne –

są miejsca o duŜym, a nawet bardzo duŜym skupieniu aptek, jak równieŜ okolice, gdzie

odległości między aptekami są znaczne.

Apteki wyposaŜone są w wymagany sprzęt, zatrudniają wykwalifikowany personel

i świadczą usługi na wysokim poziomie. Apteki coraz częściej wyposaŜane są

w klimatyzację, co poprawia warunki obsługi pacjentów, pracy personelu oraz

przechowywania leków. Istnieje jednak konieczność regularnego doposaŜenia aptek

w aparaturę farmaceutyczną (loŜe laminarne, unguatory) oraz bieŜącą, fachową literaturę.

W opinii Konsultanta, związku ze spadkową tendencją osób podejmujących szkolenie

specjalizacyjne oraz wysokimi kosztami ponoszonymi na ten cel przez samych farmaceutów,

41

wskazane byłoby równieŜ chociaŜby częściowe dofinansowanie z budŜetu państwa kosztów

przedmiotowego szkolenia.

42

Farmacja szpitalna

W województwie podlaskim funkcjonuje 19 aptek szpitalnych oraz 23 działy farmacji

szpitalnej – ilość ta pozwala na zapewnienie szpitalom dostępu do leków i materiałów

medycznych. NaleŜy jednak zauwaŜyć, Ŝe zbyt mała ilość personelu fachowego

i pomocniczego w tychŜe podmiotach znacznie utrudnia świadczenie usług farmaceutycznych

i powoduje niewykorzystanie w pełni ich moŜliwości.

Większość aptek szpitalnych na terenie województwa (13 aptek szpitalnych) wymaga

dostosowania pomieszczeń i urządzeń do wymagań zaleŜnych od rodzaju wykonywanej

działalności zgodnie z Ustawą o działalności leczniczej z dnia 15 kwietnia 2011 r. Niektóre

z podlaskich aptek podjęły juŜ działania zmierzające do wypełnienia tego ustawowego

obowiązku.

W roku 2014 Konsultant Wojewódzki skontrolował 5 podmiotów – Działów Farmacji

Szpitalnej z Białegostoku. W wyniku kontroli stwierdził, Ŝe posiadają one podstawowe

wyposaŜenie w aparaturę i sprzęt niezbędny do realizacji zadań ustawowych (np. szafy

magazynowe, termometr z higrometrem, lodówkę do przechowywania produktów

leczniczych wymagających utrzymywania temperatury 2–8°C wraz z termometrem do jej

kontroli). W skontrolowanych podmiotach pracowało po jednym magistrze farmacji, który

pełnił funkcję kierownika (co stanowi niezbędne minimum do prawidłowego funkcjonowania

Działu Farmacji Szpitalnej).

Konsultant Wojewódzki wskazuje na potrzebę zwiększenia ilości etatów

dla farmaceutów szpitalnych w województwie podlaskim, a takŜe na poprawę bazy lokalowej

aptek szpitalnych w związku z nowymi zadaniami przez nie przejmowanymi.

43

Farmakologia kliniczna

Konsultant wojewódzki w dziedzinie farmakologii klinicznej w roku 2014

przeprowadził kontrole SPZOZ w Dąbrowie Białostockiej, Siemiatyczach oraz Sokółce.

Przeprowadzona kontrola wykazała, Ŝe receptariusz szpitalny w Szpitalu w Dąbrowie

Białostockiej wymaga nowelizacji zgodnie z obowiązującymi przepisami, w szpitalu

w Siemiatyczach jest zaktualizowany, natomiast w szpitalu w Sokółce jest w trakcie

aktualizacji. Stwierdzono równieŜ konieczność powołania Komitetu terapeutycznego

w szpitalu w Dąbrowie Białostockiej oraz zalecono aby wzory dokumentów niezbędnych

do sprowadzenia leku spoza receptariusza, wycofania preparatu, importu docelowego,

postępowania z próbką bezpłatną leków w Szpitalu w Siemiatyczach były dostępne w aptece

szpitalnej jako część składowa Receptariusza.

Leki w aptekach ww. szpitali są właściwie zabezpieczone przed dostępem osób

niepowołanych, a leki ścisłego obrotu są wydawane tylko przez osoby do tego uprawnione

i są przechowywane w warunkach ograniczających ich niekontrolowane stosowanie. Apteki

szpitalne mają dobre warunki do prawidłowego przechowywania leków i produktów

medycznych. Wszystkie szpitale wymagają natomiast stworzenia komputerowego systemu

dystrybucji i kontroli zuŜywania leków na oddziałach.

W wyniku kontroli ww. podmiotów ustalono, Ŝe poziom udzielanych przez nie

świadczeń zdrowotnych odpowiada standardom medycznym, kwalifikacjom personelu

medycznego i jest adekwatny do staŜu pracy. Konsultant w swoim raporcie zwraca uwagę

na brak moŜliwości egzekwowania uchybień w badanym zakresie oraz dowolność

interpretacji zapisów dotyczących wymogów receptariusza szpitalnego.

44

Gastroenterologia

Bazę szpitalną w dziedzinie gastroenterologii w województwie stanowią 4 szpitale

w województwie: Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku, Wojewódzki Szpital

Zespolony im. J. Śniadeckiego w Białymstoku, Szpital Wojewódzki im. L. Rydygiera

w Suwałkach i Szpital Wojewódzki im. Kard. St. Wyszyńskiego w ŁomŜy. Liczba łóŜek

szpitalnych o profilu gastroenterologicznym na terenie województwa podlaskiego nie uległa

zmianie. Oddziałami takimi dysponują Białystok, Suwałki, ŁomŜa. Wszystkie oddziały

o profilu gastrologicznym kontraktują równieŜ profil chorób wewnętrznych. Wydaje się,

Ŝe zwiększa to znacznie obciąŜenie wynikające z nadmiernej liczby chorych zgłaszających się

do hospitalizacji z przyczyn innych niŜ gastrologiczne, co ogranicza ilościowo wykonywanie

specjalistycznych procedur gastrologicznych, szczególnie endoskopowych.

Rozmieszczenie lekarzy specjalistów w województwie jest nierównomierne.

Najwięcej specjalistów nadal pracuje w Białymstoku, natomiast w miastach powiatowych

brak jest specjalistów. Jedną z przyczyn jest długiego oczekiwania na wizyty w Poradni

Gastrologicznej jest częste kierowanie pacjentów tylko w celu wykonania badań

endoskopowych.

W Poradniach tych pacjent otrzymuje kolejne skierowanie na badania endoskopowe.

Prawie całkowicie nie funkcjonuje system bezpośredniego kierowania pacjentów do Pracowni

Endoskopowych celem wykonania powyŜszych badań diagnostycznych. PrzedłuŜa to

znacznie czas diagnostyki. Znacznie ograniczona jest dostępność do badań endoskopowych

z zastosowaniem analgosedacji (nieprzygotowanie pracowni do tego typu badań

i monitorowania pacjentów) co skutkuje kierowaniem pacjentów do hospitalizacji celem

wykonania tych badań, co jest całkowicie nieuzasadnione ekonomicznie.

W województwie podlaskim, podobnie do lat ubiegłych istnieje niedobór kadry

lekarskiej w dziedzinie gastroenterologii i lekarzy specjalizujących się w tej dziedzinie,

co w połączeniu z nierównomiernym zatrudnieniem (zatrudnienie głównie w Białymstoku,

ŁomŜy i Suwałkach) powoduje niedobory w szpitalach powiatowych. Nadmiar specjalistów

w dziedzinie gastroenterologii nie występuje w Ŝadnej jednostce.

Większość Oddziałów Gastrologicznych wymaga zdecydowanego uzupełnienia

sprzętu endoskopowego (zgłaszane ciągłe awarie i w związku z tym odmowa hospitalizacji

w celu wykonania zabiegów) jak równieŜ tzw. "drobnego" wyposaŜenia endoskopowego

umoŜliwiającego realizację zabiegów endoskopowych.

45

Konsultant w ramach działalności dokonał kontroli w Szpitalu Wojewódzkim

im. dr. Ludwika Rydygiera w Suwałkach, Oddział Chorób Wewnętrznych i Gastroenterologii

z Odcinkiem Diabetologii.

W kontrolowanym okresie w Oddział Chorób Wewnętrznych i Gastroenterologii

z Odcinkiem Diabetologii w Szpitalu Wojewódzkim w Suwałkach 2 lekarzy realizuje

program specjalizacji z gastroenterologii, którego przebieg jest zgodny z harmonogramem

ustalonym przez kierownika specjalizacji oraz zatwierdzonym przez Lekarza Kierującego

Oddziałem. Skontrolowany oddział ma podpisaną umowę z NFZ na udzielanie świadczeń

zdrowotnych. Świadczenie usług z gastroenterologii odbywa się całodobowo i bez

ograniczeń.

Podsumowując konsultant stwierdza, Ŝe: w Oddziale Chorób Wewnętrznych

i Gastroenterologii z Pododdziałem Diabetologii udzielane świadczenia z zakresu chorób

gastroenterologicznych są na wysokim poziomie. Oddział posiada akredytację do

prowadzenia specjalizacji i staŜów w zakresie gastroenterologii. Dobrze wykształcony zespół

lekarski oraz pielęgniarski zapewnia właściwe wykorzystanie dostępnej w miarę nowoczesnej

aparatury, zarówno w diagnostyce jak i leczeniu chorób przewodu pokarmowego. Obecność

pracowni endoskopowej oraz pracowni radiologicznych umoŜliwia właściwą jakość

świadczeń diagnostycznych i leczniczych szczególnie w zakresie moŜliwości

diagnostycznych chorób nowotworowych przewodu pokarmowego.

Jako priorytetowy problem do rozwiązania, konsultant zdecydowanie wskazuje

poprawę dostępności do diagnostyki endoskopowej ambulatoryjnej ze względu na

wprowadzenie od pierwszego stycznia nowego sposobu realizacji świadczeń medycznych

związanych z diagnostyką i leczeniem onkologicznym tzw. „szybkiej ścieŜki onkologicznej”

co spowoduje konieczność zwiększenia ilości wykonywanych badań o krótkim czasie

oczekiwania przy jednoczesnym istnieniu kolejek na powyŜsze badania.

Niezmiernie waŜnym problemem podnoszonym przez wszystkich ordynatorów jest

stałe niedoszacowanie wykonywanych procedur endoskopowych przez NFZ i wynikający

z tego ujemny bilans kosztów szczególnie oddziałów gastrologicznych i poradni

gastrologicznych wykonujących badania endoskopowe.

Jako problemy do rozwiązania konsultant wskazuje:

– konieczność zdecydowanej poprawy wyposaŜenia pracowni endoskopowych

szczególnie na tych oddziałach szpitalnych, gdzie ciągle występują awarie sprzęt

i wprowadzenie (poprzez szkolenie) zaawansowanych procedur endoskopowych szczególnie

w czasie wykonywania ECPW,

46

– konieczność przesunięcia części zabiegów wykonywanych w ramach hospitalizacji

w oddziałach do ambulatorium (zgodne z załoŜeniami NFZ) łączenie ze zwiększeniem ilości

zabiegów wykonywanych ambulatoryjnie w analgosedacji,

– konieczność wprowadzenia systemu wykonywania tzw. pilnej endoskopii poza

godzinami normalnej ordynacji oddziałów tj. w przypadkach krwawień z przewodu

pokarmowego i usuwania ciał obcych, gdzie czas wykonywania endoskopii ma priorytetowe

znaczenie (aktualnie jest to realizowane głównie z wykorzystaniem transportu sanitarnego

do jedynego ośrodka pełniącego „dyŜur endoskopowy” w województwie tj. w Białymstoku;

często jest to transport chorego ponad 100 km).

47

Gastroenterologia dziecięca

Gastroenterologia dziecięca jest nową dziedziną specjalizacji medycznej.

Na terenie województwa bazę szpitalną stanowi Klinika Pediatrii, Gastroenterologii

i Alergologii Dziecięcej Uniwersyteckiego Dziecięcego Szpitala Klinicznego w Białymstoku

(50 łóŜek), która w pełni zabezpiecza opiekę specjalistyczną w zakresie gastroenterologii

dziecięcej.

W Klinice wyposaŜenie w aparaturę i sprzęt medyczny jest wystarczające, dostępność

do świadczeń medycznych jest dostateczna.

Obecnie w województwie podlaskim funkcjonują 4 Poradnie Gastroenterologii

Dziecięcej.

W 2014 r. tylko jeden lekarz z województwa podlaskiego uzyskał zgodę Ministra

Zdrowia na przystąpienie do Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego bez konieczności

realizacji szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinie gastroenterologii dziecięcej. W grudniu

2014 r. specjalizację z gastroenterologii dziecięcej rozpoczęło 3 lekarzy pediatrów.

Docelowo w województwie planowane jest wyszkolenie 6 specjalistów w przedmiotowej

dziedzinie. Wyszkolenie nowych specjalistów przyczyni się w przyszłości do powstania

nowych poradni, a tym samym zwiększenia dostępności świadczeń zdrowotnych w tej

dziedzinie medycyny.

Klinika Pediatrii, Gastroenterologii i Alergologii Dziecięcej Uniwersyteckiego

Dziecięcego Szpitala Klinicznego w Białymstoku jest wpisana na prowadzoną przez

Dyrektora Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego listę jednostek

organizacyjnych uprawnionych do prowadzenia szkolenia specjalizacji z gastroenterologii

dziecięcej.

W 2014 r. konsultant wojewódzki przeprowadził kontrolę w „Centrum Medycznym

Hansa – rehabilitacja” Spółka jawna Wojciech Czubek, Stefan Stankiewicz. Podmiot

leczniczy udzielający świadczeń zdrowotnych posiada podpisaną umowę z publicznym

płatnikiem świadczeń opieki zdrowotnej. Czas oczekiwania na poradę – 3 miesiące.

Spowodowane jest to duŜą liczbą pacjentów w stosunku do kontraktu NFZ.

48

Genetyka kliniczna

Województwo podlaskie w 2014 r. nie posiadało bazy szpitalnej w zakresie genetyki

klinicznej. Specjalistyczną opiekę ambulatoryjną zabezpieczały poradnie genetyczne

w czterech podmiotach leczniczych w Białymstoku:

– Poradnia genetyczna w Uniwersyteckim Dziecięcym Szpitalu Klinicznym

im. L. Zamenhofa w Białymstoku,

– Centrum PołoŜniczo-Ginekologiczne "Bocian" G. Mrugacz, P. Pietrewicz – Spółka

Jawna,

– Podlaskie Centrum Medyczne "Genetics" Leśniewicz spółka jawna,

– MASTERMED Kurzątkowski Zdrodowska Spółka Partnerska Lekarzy.

W województwie podlaskim aktualnie zatrudnianych jest w róŜnych placówkach

5 osób posiadających specjalizację w dziedzinie genetyki klinicznej i 5 osób posiadających

specjalizację w dziedzinie genetyki laboratoryjnej.

Liczba laboratoriów jest zdaniem konsultanta niewystarczająca stosunku do potrzeb.

Aktualne kontrakty NFZ nie uwzględniły jakości świadczeń i moŜliwości współpracy

z jednostkami zdolnymi do szkolenia lekarzy i diagnostów. Sprzęt medyczny

wykorzystywany do realizacji zadań szkoleniowych podejmowanych przez zespół Zakładu

Genetyki Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku nie budzi zastrzeŜeń.

W związku z utratą w połowie 2014 r. akredytacji do prowadzenia specjalizacji

w dziedzinie genetyki klinicznej przez Uniwersytecki Dziecięcy Szpital Kliniczny

im. L. Zamenhofa w Białymstoku w województwie podlaskim brak jest moŜliwości

kształcenia specjalizacyjnego w tym zakresie.

Kluczowym problemem do rozwiązania jest odtworzenie ośrodka spełniającego

wymogi odnośnie moŜliwości uzyskania akredytacji w celu kształcenia specjalizacyjnego

w dziedzinach genetyki klinicznej i genetyki laboratoryjnej. W tym kierunku konsultant

wojewódzki nawiązał kontakt z dwoma placówkami w celu podjęcia przez nie działań

zmierzających do uzyskania akredytacji na kształcenie specjalizacyjne w zakresie genetyki

klinicznej i genetyki laboratoryjnej.

49

Geriatria

Baza szpitalna w dziedzinie geriatrii jest niezmienna od 10 lat. ŁóŜka szpitalne

w ilości 21 nie zabezpieczają potrzeb województwa. Podobna sytuacja ma miejsce

w przypadku poradni. Ponadto na terenie województwa brak jest wystarczająco dostępnej

bazy rehabilitacyjno-fizjoterapeutycznej i opiekuńczej, zwłaszcza dla pacjentów

ambulatoryjnych.

W województwie występuje paradoksalna nadwyŜka wyspecjalizowanych geriatrów

wobec deficytu kontraktów geriatrycznych, w efekcie czego dostęp do opieki geriatrycznej

poprawił się tylko zakresie dostępu do specjalistów. Wskaźnik geriatrów na 100 tys. ludności

województwa wynosił w 2014 r. 1,1 (w Polsce wskaźnik ten wynosi 0,2), wskaźnik liczby

łóŜek na 100 tys. ludności – 1,8 (w Polsce – 2,0). Wskazuje to na niewydolność organizacyjną

systemu opieki zdrowotnej w zakresie tworzenia nowych łóŜek poradni geriatrycznych.

Dostępność do świadczeń geriatrycznych jest nadal niska, a na skutek starzenia się

populacji, przy wydłuŜonej przeŜywalności w wieku starszym, relatywnie gorsza niŜ w

ubiegłym roku. Główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest niedofinansowanie świadczeń

geriatrycznych przez płatnika (np. brak wyceny oceny funkcjonalnej, czy całościowej oceny

geriatrycznej w taryfikatorze kwalifikacji typu wizyty poradnianej). W efekcie koszt

hospitalizacji geriatrycznej i wizyty w poradni geriatrycznej przewyŜsza poziom refundacji

z NFZ i demotywuje świadczeniodawców do ubiegania się o ten profil świadczeń.

Argumentem dla potencjalnych świadczeniodawców opieki geriatrycznej do uruchamiania

placówek geriatrycznych jest zwiększenie finansowania ambulatoryjnej opieki

specjalistycznej i świadczeń geriatrycznych w JGP.

Konsultant w swoim raporcie sugeruje rozwaŜenie przekształcenia oddziałów

internistycznych na internistyczno-geriatryczne, aby poprawić dostępność do świadczeń

geriatrycznych. Wskazuje równieŜ na potrzebę rozwoju geriatrii oraz szkoleń lekarzy innych

specjalności z zakresu podstaw farmakoterapii geriatrycznej w związku z utrzymującym się

wysokim poziomem polekowych zespołów jatrogennych, rzędu 18% wszystkich przyjęć do

szpitala.

50

Ginekologia onkologiczna

Bazę szpitalną w województwie podlaskim stanowią w dziedzinie ginekologii

onkologicznej stanowią trzy szpitale w Białymstoku: Uniwersytecki Szpital Kliniczny

w Białymstoku, Białostockie Centrum Onkologii im. M. Skłodowskiej-Curie oraz

Wojewódzki Szpital Zespolony im. J. Śniadeckiego w Białymstoku. Zdaniem konsultanta

zaspokaja ona ilościowo potrzeby województwa. Funkcjonujące laboratoria diagnostyczne

zabezpieczają potrzeby jednostek szpitalnych, koniecznych do realizacji badań w zakresie

ginekologii onkologicznej Liczba poradni ginekologii onkologicznej zaspokaja potrzeby

zdrowotne w województwie.

Realizacja świadczeń z zakresu ginekologii onkologicznej w 2014 r. przebiegała

w sposób prawidłowy. Nie stwierdzono istotnych zmian podczas oceny dostępności

do świadczeń zdrowotnych z stosunku do roku poprzedniego.

Konsultant w 2014 r. dokonał kontroli w trzech podmiotach leczniczych: Białostockim

Centrum Onkologii im, M. Skłodowskiej-Curie (poradnia ginekologii onkologicznej, oddział

onkologii ginekologicznej), Szpitalu Wojewódzkim im. Kard. Stefana Wyszyńskiego

w ŁomŜy (poradnia ginekologii onkologicznej) oraz Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym

w Białymstoku (Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej).

Szpital Wojewódzki im. Kard. Stefana Wyszyńskiego w ŁomŜy nie prowadzi

szkolenia specjalizacyjnego w zakresie ginekologii onkologicznej. Wynika to z funkcji

kontrolowanej poradni. Nie stwierdzono nieprawidłowości w pozostałych kontrolowanych

jednostkach w stosunku do dokumentacji przedstawionej podczas kontroli.

W kontrolowanych jednostkach stwierdzono całkowitą dostępność do oferowanych

świadczeń zdrowotnych. We wszystkich kontrolowanych podmiotach potwierdzono

wyposaŜenie w aparaturę i sprzęt medyczny, a takŜe w jednostkach prowadzących szkolenie

specjalizacyjne ich wykorzystanie do realizacji zadań dydaktycznych.

W opinii konsultanta istnieje bezwzględna konieczność centralizacji jednostek

wykonujących zabiegi z ginekologii onkologicznej, szczególnie w kontekście chirurgii raka

jajnika, stanowiąca wypadkową róŜnych dziedzin chirurgii jamy brzusznej i klatki piersiowej.

Fakt ten wiąŜe się z konieczności zakontraktowania w województwie podlaskim procedur

z zakresu ginekologii onkologicznej. Stworzenie ośrodka/-ów referencyjnych pozwoli

wystandaryzować stosowane procedury operacyjne, a tym samym poprawić całkowite

przeŜycia (OS), oraz czas wolny do wznowy choroby nowotworowej (PFS). W chwili obecnej

51

wdroŜenie tego typu postępowania wydaje się priorytetowe, gdyŜ woj. podlaskie zajmuje

13 miejsce pod względem kompleksowego: diagnostyki i leczenia nowotworów Ŝeńskiego

narządu płciowego (dane z Krajowego Rejestru Instytutu Centrum Onkologii w Warszawie).

52

Hematologia

W województwie podlaskim występuje stały wzrost liczby specjalistów hematologów.

Aktualnie praktykuje 8 specjalistów, 5 jest w trakcie specjalizacji.

Klinika Hematologii USK w Białymstoku posiada kontrakt z NFZ na 25 łóŜek

hematologicznych. NZOZ Interhem posiada kontrakt na chemioterapię nowotworów krwi

w systemie jednodniowym i ambulatoryjnym (oddział posiada 11 łóŜek).

Zarówno baza szpitalna jak i jej jakość, zgodnie z opinią konsultanta Wojewódzkiego,

są niewystarczające. W sposób ciągły stosowane są tzw. dostawki (2–5), a czas oczekiwania

na hospitalizacje planowe wynosi 3–4 tygodnie. Przyczyną długiego okresu oczekiwania jest

zbyt mała liczba łóŜek hematologicznych.

Na terenie województwa funkcjonują 4 poradnie hematologiczne posiadające kontrakt

z NFZ – 3 w Białymstoku oraz 1 w Suwałkach. Czas oczekiwania na wizytę w tych

poradniach wynosi 4–6 miesięcy. Wielomiesięczne kolejki do poradni hematologicznych

wynikają ze zbyt małych kontraktów z NFZ.

W przypadku laboratoriów diagnostycznych pełnym profilem badań

hematologicznych dysponuje jedynie Laboratorium USK w Białymstoku. Liczba laboratoriów

o niŜszym stopniu referencyjności jest wystarczająca.

Zabezpieczenie w aparaturę i sprzęt medyczny jest dostateczne.

Jako potrzebę Konsultant Wojewódzki wskazuje zmniejszenie czasu oczekiwania

na hospitalizację poprzez zwiększenie ilości łóŜek hematologicznych oraz skrócenie kolejek

do poradni hematologicznych poprzez zwiększenie kontraktów z NFZ.

Jako osiągnięcie w reprezentowanej dziedzinie Konsultant Wojewódzki wskazuje

wprowadzenie do planów rozbudowy USK w Białymstoku powiększenia bazy łóŜek

hematologicznych oraz poprawy warunków hospitalizacji (sale 1–2 osobowe, pododdział

przeszczepowy).

53

Hipertensjologia

W województwie podlaskim nie ma do tej pory oddziału prowadzącego diagnostykę

nadciśnienia wtórnego i opornego, pomimo powołania w 2008 roku Kliniki Nadciśnienia

Tętniczego, przemianowanej w 2013 r. na II Klinikę Nefrologii z Oddziałem Leczenia

Nadciśnienia Tętniczego i Pododdziałem Dializoterapii Uniwersytetu Medycznego

w Białymstoku. Z informacji dyrektora Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego wynika,

Ŝe będzie ona oddana do uŜytku na przełomie roku 2014/2015.

Ze względu na brak funkcjonującej Kliniki Nadciśnienia Tętniczego

w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym w Białymstoku dostępność do świadczeń z tego

zakresu jest niezadowalająca, dodatkowo kontynuowanie prowadzenia specjalizacji w Klinice

Nefrologii i Transplantologii UMB z powodu niespełnienia warunków akredytacji (m.in. brak

specjalistów) nie jest moŜliwe.

Diagnostykę nadciśnienia hormonalnego, głównie hiperaldosteronizmu prowadzi

Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego

w Białymstoku.

W Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym przy ul. śurawiej 14 mieści się Poradnia

Nadciśnienia Tętniczego, która powinna być przeniesiona na ul. M. Skłodowskiej-Curie 24a

jako integralna część Kliniki. Ponadto istnieje potrzeba utworzenia kolejnych poradni

specjalistycznych zajmujących się problematyką nadciśnienia wtórnego i opornego.

W nowopowstałej II Klinice Nefrologii z Oddziałem Leczenia Nadciśnienia

Tętniczego i pododdziałem Dializoterapii UMB (dawna Klinika Nadciśnienia Tętniczego

USK od 2008 r.) celem zabezpieczenia potrzeb Kliniki i Poradni Nadciśnienia Tętniczego

potrzeba co najmniej 2 specjalistów.

54

Immunologia kliniczna

Bazę szpitalną w województwie stanowi Klinika Pediatrii i Zaburzeń Rozwoju Dzieci

i MłodzieŜy Uniwersyteckiego Dziecięcego Szpitala Klinicznego w Białymstoku (liczba

łóŜek w Klinice – 20). W okresie jesienno-zimowym i wiosennym dostęp do świadczeń dla

pacjentów z Pierwotnym Niedoborem Odporności (PNO) jest ograniczony ze względu na

sytuację epidemiologiczną i wynika z konieczności przyjmowania pacjentów w ostrych

stanach chorobowych/infekcyjnych.

Specjalistyczną opiekę ambulatoryjną jako jedyna w województwie realizuje Poradnia

Immunologiczna funkcjonująca w strukturze Kliniki Pediatrii i Zaburzeń Rozwoju Dzieci

i MłodzieŜy Uniwersytecki Dziecięcy Szpital Kliniczny w Białymstoku. Zakres

świadczonych usług jest poprawny. W poradni przeprowadzony jest wstępny proces

diagnostyczny pacjentów podejrzanych o PNO. W przypadku dzieci wymagających

poszerzenia diagnostyki i kwalifikacji do leczenia pacjenci korzystają z bazy łóŜkowej

Kliniki. Laboratoria diagnostyczne dla osób z podejrzeniem PNO funkcjonują w strukturze

UDSK w Białymstoku i Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Jakość świadczonych

usług jest wysoka i potwierdzona stosownymi certyfikatami.

Zabezpieczenie w aparaturę i sprzęt medyczny jest poprawne. Aktualnie podjęte

zostały działania zmierzające do stworzenia gabinetu przetoczeń immunoglobulin

w warunkach ambulatoryjnych dokonano zakupu odpowiedniego fotela do przetoczeń

obecnie istnieje konieczność przystosowania pomieszczenia do wymogów gabinetu

przetoczeń.

Obecnie w Województwie Podlaskim świadczenia z zakresu immunologii klinicznej

realizowane są przez 2 lekarzy pediatrów ze specjalizacją w zakresie immunologii klinicznej,

którzy zabezpieczają potrzeby województwa zakresie świadczeń w populacji wieku

dziecięcego. Jeden lekarz jest w trakcie realizacji specjalizacji w zakresie diagnostyki

immunologicznej. Istnieje zapotrzebowanie na specjalistę immunologii klinicznej

ze specjalizacja z chorób wewnętrznych, hematologii lub alergologii który objąłby opieką

pacjentów dorosłych z PNO.

Dostęp do świadczeń w zakresie immunologii klinicznej w populacji wieku

dziecięcego jest dobry i wystarczający.

Problemem pozostaje świadczenie usług w zakresie immunologii klinicznej dla osób

dorosłych z PNO. Nie ma terenie województwa podlaskiego poradni dla osób dorosłych

55

z PNO. Substytucyjne leczenie immunoglobulinami osób dorosłych ma miejsce w Klinice

Hematologii USK w Białymstoku.

Konsultant wskazuje jako problemy do rozwiązania w najbliŜszej przyszłości

następujące zagadnienia:

– potrzebę pozyskania specjalisty w dziedzinie immunologii klinicznej ze

specjalizacją z interny, hematologii lub alergologii który objąłby opieka pacjentów dorosłych

z PNO w celu kontynuacji leczenia,

– potrzebę utworzenia poradni immunologicznej dla osób dorosłych lub wyznaczenia

poradni gdzie mogą być konsultowani pacjenci dorośli z PNO,

– stworzenie dla dzieci z PNO moŜliwości świadczenia procedury leczenia

substytucyjnego immunoglobulinami w warunkach ambulatoryjnych.

Jako sukcesy w reprezentowanej dziedzinie konsultant wymienia organizację

konferencji z zakresu immunologii klinicznej dla lekarzy pediatrów i lekarzy rodzinnych

Województwa Podlaskiego oraz opublikowanie trzech prac eksperymentalnych w zakresie

immunologii opublikowanych w zagranicznych czasopismach.

56

Kardiochirurgia

Klinika Kardiochirurgii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku

w chwili obecnej w pełni zabezpiecza potrzeby świadczeń medycznych w tej dziedzinie

w województwie podlaskim.

Poradnia kardiochirurgiczna przy Klinice, pracując we wszystkie dni tygodnia,

równieŜ w pełni zabezpiecza potrzeby ambulatoryjnych świadczeń medycznych w tej

dziedzinie.

Dostępność do świadczeń medycznych w 2014 roku nie zmieniła się w porównaniu

z rokiem poprzednim i pozostaje nadal zadowalająca. Czas oczekiwania na operację planową

nie przekracza 2 miesięcy (jest związany głównie z koniecznością przygotowania chorego

do rozległej operacji). Zabiegi ratujące Ŝycie wykonywane są w trybie natychmiastowym.

Liczba zakontraktowanych przez NFZ i Ministerstwo Zdrowia świadczeń nie ogranicza liczby

wykonywanych procedur i nie wydłuŜa kolejek.

Na początku 2014 r. w Klinice pracowało 4 specjalistów kardiochirurgii, wiosną tytuł

specjalisty uzyskał jeszcze jeden lekarz. Ponadto w Klinice szkoli się jeszcze

3 kardiochirurgów, którzy specjalizację odbywają w trybie rezydentury. Pracę Kliniki

wspomaga takŜe lekarz w trakcie specjalizacji z kardiologii oraz zespół anestezjologów

(4 specjalistów i 2 rezydentów).

Klinika jest dobrze wyposaŜona w sprzęt medyczny niezbędny do realizacji

zakontraktowanych świadczeń zdrowotnych. Sprzęt ten jest efektywnie wykorzystywany.

Na kaŜdej z dwóch sal operacyjnych codziennie wykonywana jest przynajmniej jedna

operacja, najczęściej zaś w kaŜdym dniu roboczym wykonywane są trzy zabiegi planowe.

Do tego naleŜy doliczyć zabiegi pilne, wykonywane w ramach pełnionego non-stop ostrego

dyŜuru. Wykorzystanie monitorowanych stanowisk na sali pooperacyjnej i w oddziale jest

takŜe zadowalające. W 2014 r. unowocześniono wyposaŜenie sali pooperacyjnej zakupując

nowe monitory do wszystkich łóŜek oraz nowy aparat do znieczulenia na drugą salę

operacyjną. W codziennej pracy Kliniki coraz częściej daje się odczuć brak operacyjnej sali

hybrydowej z aparaturą rentgenowską umoŜliwiającą wykonywanie zabiegów

małoinwazyjnych.

Konsultant Wojewódzki, oceniając działalność Kliniki w 2014 r. stwierdza,

Ŝe najbardziej pilną potrzebą w chwili obecnej jest organizacja i wyposaŜenie operacyjnej

właśnie sali hybrydowej. Jest to konieczne w związku z rozwojem technik małoinwazyjnych

57

i coraz częstszym ich wykonywaniem. Rozwój nowoczesnej medycyny od kilku lat postępuje

w kierunku zastępowania klasycznych, inwazyjnych procedur zabiegami małoinwazyjnymi,

moŜliwymi do przeprowadzenia jedynie w ww. sali. Brak takiego wyposaŜenia sprawi,

Ŝe leczenie małoinwazyjne, które powoli staje się leczeniem standardowym nie będzie

realizowane w Klinice, poniewaŜ dalsze wykonywanie małoinwazyjnych zabiegów

w dotychczasowych warunkach grozi odmową kontraktowania tych świadczeń. Wszystkie

wiodące ośrodki kardiochirurgiczne w Polsce posiadają taką salę, jej brak w jedynej klinice

kardiochirurgii w tej części kraju staje się przyczyną raŜącej dysproporcji w dostępności

do nowoczesnego leczenia dla mieszkańców województwa podlaskiego.

Jako osiągnięcie w reprezentowanej dziedzinie Konsultant Wojewódzki wskazuje

dalszy rozwój i upowszechnienie w codziennej praktyce klinicznej nowoczesnych technik

małoinwazyjnych (ministernotomia przy AVR, mała torakotomia boczna przy MVP, zabiegi

endowaskularne – stentgrafty w rozwarstwieniach aorty typu B, przez skórne lub

przezkoniuszkowe implantacje zastawki aortalnej, zastosowanie endoclampu w reoperacjach).

Mimo braku operacyjnej sali hybrydowej nadal zwiększa się ich liczba w porównaniu

z rokiem poprzednim.

58

Kardiologia

W opinii konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie kardiologii poziom leczenia chorób

układu krąŜenia w naszym województwie systematycznie się poprawia i nie odbiega od

innych regionów w kraju. W roku 2014 utrzymywał się dalszy systematyczny postęp

w zakresie diagnostyki i terapii chorób sercowo-naczyniowych, szczególnie widoczny

w odniesieniu do elektrofizjologii i elektroterapii oraz kardiologii inwazyjnej. Najsłabsze

ogniwo opieki kardiologicznej stanowi opieka ambulatoryjna. Ograniczenia w dostępie do

rehabilitacji kardiologicznej oraz brak kompleksowej opieki ambulatoryjnej sprawiają, Ŝe

utracone zostają doskonałe efekty leczenia szpitalnego chorych z ostrym zespołem

wieńcowym (OZW).

Po roku od hospitalizacji umiera prawie tyle samo chorych co podczas ostrej fazy

OZW. Warto podkreślić, Ŝe Podlasie zajmuje ostatnie miejsce w kraju w zakresie rehabilitacji

kardiologicznej Zaledwie 5% chorych jest poddanych rehabilitacji w okresie 3 miesięcy od

hospitalizacji po ostrym incydencie wieńcowym, a 7,8% w ciągu roku. Średnia krajowa

wynosi odpowiednio 17% i 22% (dane z roku 2009).

Ograniczenia dostępności dotyczą przede wszystkim ambulatoryjnej opieki

kardiologicznej Podstawowym problemem są wielomiesięczne kolejki do specjalisty

dotykające przede wszystkim nowo kierowanych pacjentów. Zdaniem konsultanta 30–50%

chorych nie wymaga stałych lub tak częstych wizyt w poradni specjalistycznej i moŜe być

leczonych w POZ. PoniewaŜ choroby układu krąŜenia stanowią najczęstszą przyczyną

zgonów w Polsce, za konieczne konsultant uwaŜa zwiększenie ambulatoryjnych świadczeń

kardiologicznych o ok. 30%.

W 2014 roku, na polecenie Ministra Zdrowia konsultant wizytował 17 poradni

kardiologicznych (52% wszystkich mających podpisaną umowę z NFZ), w tym 8 na terenie

miasta Białegostoku, 2 w Augustowie, 2 w Grajewie, 1 w Knyszynie, 1 w Kolnie, 2 ŁomŜy

i 1 w Sokółce.

W opinii konsultanta liczba 31 poradni kardiologicznych (w tym 13 w Białymstoku)

w województwie jest wystarczająca. Jest to zasadnicza zmiana w porównaniu do 2006 r., gdy

kontrakt z NFZ miało 19 poradni. Brakuje natomiast oceny jakości świadczeń

ambulatoryjnych. Podstawowym problemem opieki ambulatoryjnej są wielomiesięczne

kolejki do specjalistów, dotykające głównie pacjentów pierwszorazowych.

59

W przeciwieństwie do słabo działającej ambulatoryjnej opieki specjalistycznej

dostępność do leczenia szpitalnego w woj. podlaskim, szczególnie w zakresie zabiegów

ratujących Ŝycie, jest z roku na rok coraz lepsza. Rok 2014 przyniósł dalszą poprawę

w dziedzinie implantacji kardiowerterów defibrylatorów, urządzeń resynchronizujących czy

zabiegów ablacji. Sprawiło to, Ŝe województwo podlaskie nie odbiega obecnie od średniej

krajowej.

Konsultant podkreśla, iŜ potrzebne jest opracowanie mechanizmów oceny jakości

świadczeń kardiologicznych zarówno w odniesieniu do leczenia szpitalnego jak

i ambulatoryjnego szczególnie w zakresie kardiologii inwazyjnej i elektroterapii. Nadal

brakuje uznawanego przez NFZ ujednoliconego systemu referencyjności oddziałów

kardiologicznych. Sytuacja w zakresie aparatury i wyposaŜenia ulega stopniowej

systematycznej poprawie, głównie dzięki funduszom zewnętrznym. Oczekiwania i potrzeby

są jednak znacznie większe. MoŜliwości uzyskania funduszy z Narodowego Programu

Profilaktyki i Leczenia Chorób Układu Sercowo-Naczyniowego „POLKARD”, na zakup

i modernizację aparatury, poprzednio znaczące, są w chwili obecnej bardzo ograniczone.

Narastający problem stanowi opieka nad pacjentami z niewydolnością serca, których

gwałtownie przybywa w związku ze starzeniem się społeczeństwa oraz zmieniającą się

epidemiologią chorób układu krąŜenia. Zdaniem konsultanta istnieje pilna potrzeba tworzenia

systemu szpitalnej i ambulatoryjnej opieki dla tej grupy pacjentów.

Systematycznie poprawia się sytuacja w zakresie kadry specjalistów kardiologów.

W roku 2014 specjalizację z kardiologii uzyskała rekordowa liczba 15 osób. Sprawiło to,

Ŝe liczba kardiologów w woj. podlaskim osiągnęła średnia krajową. W opinii konsultanta

w ciągu najbliŜszych lat nastąpi pełne zaspokojenie potrzeb w zabezpieczeniu w kadrę

specjalistów w dziedzinie kardiologii. Problem stanowi nierównomierne rozmieszczenie

specjalistów, najwięcej pracuje w Białymstoku i dawnych miastach wojewódzkich, braki

specjalistów są w mniejszych miejscowościach.

Przy istniejących duŜych potrzebach, środki przeznaczane przez NFZ na rehabilitację

kardiologiczną, szczególnie rehabilitacją dzienną, są w opinii konsultanta zbyt małe. Ten typ

usprawnienia chorych np. po zawale serca jest opłacalny i znacznie tańszy od stacjonarnej,

zaś w województwie podlaskim nie ma ani jednej placówki tego typu. W środowisku

kardiologów podjęcie działań w zakresie rehabilitacji uwaŜa się obecnie za priorytet. Eksperci

Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego opracowali w 2013 r. specjalny dokument na ten

temat „Optymalny model kompleksowej rehabilitacji i wtórnej prewencji”. Lepsza jest

sytuacja w zakresie rehabilitacji stacjonarnej. W końcu 2012 r. uruchomiony został

60

50-łóŜkowy Oddział Rehabilitacji Kardiologicznej w Augustowie. W województwie,

w którym działa Klinika Kardiochirurgii oraz 4 placówki kardiologii inwazyjnej niezbędnym

i uzasadnionym ekonomicznie elementem terapii jest dalsza rehabilitacja poszpitalna.

Poprawia ona rokowanie, polepsza jakość Ŝycia i umoŜliwia powrót do pracy.

61

Kardiologia dziecięca

W trakcie roku 2014 konsultant wojewódzki w dziedzinie kardiologii dziecięcej

przeprowadził kontrolę trzech podmiotów leczniczych, stwierdzając, iŜ w kontrolowanych

poradniach nie ma problemów z przyjęciem pacjentów. W przypadkach koniecznych pacjenci

diagnozowani byli na bieŜąco. Czas oczekiwania wynika głównie z limitu zakontraktowanych

procedur i czasu pracy poradni. Średni czas oczekiwania na wizytę pierwszorazową

w kontrolowanych placówkach wynosił około 2–4 miesięcy. Sprawdzane postępowanie

diagnostyczno-terapeutyczne było zgodne z obowiązującymi standardami leczniczymi.

WyposaŜenie kontrolowanych placówek w sprzęt diagnostyczny niezbędny do

udzielania świadczeń z zakresu kardiologii dziecięcej jest zadawalające. To aparatura

o koniecznych parametrach technicznych, sprawna i posiadająca stosowne atesty.

Kontrolowane poradnie wykonują badania (Stres test), które nie są przedmiotem kontraktu

ambulatoryjnej opieki kardiologicznej dla dzieci, a zdaniem konsultanta, być powinny.

W opinii konsultanta, z uwagi na zapotrzebowanie na usługi medyczne z dziedziny

kardiologii dziecięcej nadal występują niedobory w zakresie personelu lekarskiego

ze specjalizacją z kardiologii, które dotyczą m.in. Poradni Kardiologicznej UDSK

w Białymstoku (2 osoby), Poradni Kardiologicznej Szpitala Wojewódzkiego w Białymstoku

(1 osoba) oraz Szpitala Wojewódzkiego w Suwałkach (1 osoba). Zwraca uwagę niedobór

lekarzy kardiologów zatrudnionych w placówkach publicznych, ze względu na osiąganie

przez lekarzy wieku emerytalnego oraz odchodzenie do placówek niepublicznych.

Ośrodki zajmujące się kardiologią w województwie podlaskim nie mają uprawnień

akredytacyjnych do szkolenia lekarzy z zakresu kardiologii dziecięcej. Lekarze

z województwa podlaskiego aktualnie realizują szkolenie specjalizacyjne w Klinice

Kardiologii IP Centrum Zdrowia Dziecka, Klinice Kardiologii i Pediatrii UW Warszawa oraz

Klinice Kardiologii ICMP w Łodzi. W sesji jesiennej 2014 r. dwie osoby zakończyły

specjalizację egzaminem końcowym a jedna osoba otworzyła specjalizację w Klinice

Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Warszawie. Nie ma problemu z uczestnictwem

w wybranych kursach specjalistycznych. Bardzo chwalona jest ich treść merytoryczna

i wysoka jakość przekazu.

Baza szpitalna województwa ukierunkowana na prowadzenie dzieci z wadami

i zaburzeniami rytmu serca w województwie podlaskim nie uległa zmianie w stosunku

do roku 2013. Wojewódzki Szpital Zespolony w Białymstoku - Oddział Chorób Dzieci

62

i MłodzieŜy dysponuje 6 łóŜkami kardiologicznymi, czas oczekiwania na hospitalizację

1–2 miesiące, w przypadkach koniecznych pacjenci przyjmowani byli na bieŜąco, pracuje tam

1 osoba ze specjalizacją. Dziecięcy Szpital Kliniczny w Białymstoku – Klinika Pediatrii,

Endokrynologii z Pododdziałem Kardiologii Dziecięcej posiada 22 łóŜka kardiologiczne, czas

oczekiwania na hospitalizację wynosi 1–2 miesiące, w przypadkach pilnych pacjenci takŜe

przyjmowani byli na bieŜąco. Na oddziale pracuje 5 specjalistów; Wojewódzki Szpital

Zespolony w ŁomŜy – Oddział Dziecięcy przyjmuje doraźnie pacjentów kardiologicznych,

pracuje tam 1 osoba ze specjalizacją z kardiologii. Pozostałe szpitale w województwie

prowadzą wstępną diagnostykę przed przekazaniem do ośrodków kardiologicznych

w Białymstoku. Przy istniejącej bazie łóŜkowej nie istnieje konieczność zwiększania miejsc

dla hospitalizacji dzieci kardiologicznych.

Opieka ambulatoryjna w zakresie kardiologii dziecięcej realizowana jest przez

2 poradnie specjalistyczne funkcjonujące przy szpitalach: UDSK i Wojewódzkim

w Białymstoku oraz, jak w roku 2013, przez 6 poradni niepublicznych (w tym 2 w ŁomŜy),

posiadających kontakty z NFZ. Poradnie w niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej

zatrudniają specjalistów z kardiologii z reguły w niepełnym wymiarze godzin. WyposaŜenie

w sprzęt medyczny jest zróŜnicowane. Poradnie niepubliczne posiadają większe moŜliwości

diagnostyczne, a zgromadzona w jednym miejscu aparatura pozwala na świadczenie

kompleksowych, specjalistycznych usług kardiologicznych na wysokim poziomie. Niektóre

poradnie nie wykorzystują w pełni swego potencjału sprzętowego, kierując dzieci na

diagnostykę do jedynego w województwie oddziału kardiologicznego. Jest to korzystne

finansowo dla poradni. i umoŜliwia zwiększenie ilości wizyt tzw. prostych przypadków.

Poradnie zorganizowane w jednostkach szpitalnych korzystają ze sprzętu diagnostycznego

oddziałów.

Jakość udzielnych świadczeń w poradniach kardiologicznych jest zgodna

z obowiązującymi standardami. Średni czas oczekiwania w 2014 roku na wizytę

specjalistyczną wynosi 1–3 miesiące i nie zmienił się w stosunku do roku poprzedniego.

Analiza wieku lekarzy ze specjalizacją z kardiologii wykazuje, ze wszystkie

zatrudnione osoby mają powyŜej 50 lat, część wkracza juŜ w wiek emerytalny. Oznacza to,

iŜ potrzeby szkoleniowe lekarzy specjalistów w dziedzinie kardiologii dziecięcej będą rosnąć.

Jest tylko jedna osoba poniŜej 40 roku Ŝycia, która dopiero w sesji jesiennej 2014 otworzyła

specjalizację. Lekarze, którzy kończą specjalizację odchodzą z publicznych zakładów opieki

zdrowotnej ze względu na niskie płace i zakładają własne niepubliczne specjalistyczne

poradnie. Nie widać teŜ kolejnych chętnych do kształcenia się w zakresie kardiologii

63

dziecięcej. Powinny być zatem stworzone preferencyjne warunki szkolenia dla lekarzy, którzy

chcieliby przystąpić do specjalizacji z kardiologii. Lekarze z województw, gdzie nie ma

akredytowanych jednostek muszą liczyć na miejsca szkoleniowe w innych województwach.

Celem zachęcenia ich do otwarcia specjalizacji z kardiologii dziecięcej wskazane byłoby

wydzielenie takich miejsc z puli przyznanej danym ośrodkom - przynajmniej 1 miejsce na rok

lub dwa lata.

W ramach zadań inwestycyjnych w województwie podlaskim konsultant wojewódzki

widzi organizację na bazie szpitala uniwersyteckiego ośrodka pełnej nieinwazyjnej

diagnostyki układu krąŜenia u dzieci z problemami sercowo-naczyniowymi.

Otworzenie takiego ośrodka pozwoliłoby na skupienie kadry specjalistycznej

w jednym miejscu, która dysponowałaby sprzętem do pełnej diagnostyki kardiologicznej.

UmoŜliwi to przyspieszenie decyzji i planowania dalszego postępowania z pacjentem,

ostatecznego postawienia diagnozy bądź weryfikacji juŜ istniejącego rozpoznania. Skróci czas

oczekiwania na wizytę w poradni specjalistycznej. Skróci teŜ czas hospitalizacji do 1–2 dni,

jeŜeli pacjent prowadzony byłby w ramach hotelu dla matki z dzieckiem. W wielu rejonach

naszego województwa nie ma poradni kardiologicznych dla dzieci. UmoŜliwienie pobytu

w warunkach bardziej domowych niŜ szpitalnych byłoby bardzo korzystne dla prowadzonego

procesu diagnostycznego.

64

Medycyna morska i tropikalna

Bazę szpitalną w dziedzinie medycyny morskiej i tropikalnej w województwie

podlaskim stanowi Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego

w Białymstoku.

Ambulatoryjną opiekę specjalistyczną zapewniają dwa podmioty lecznicze na terenie

Białegostoku: Poradnia Chorób Tropikalnych i Ogólnozakaźnych Uniwersyteckiego Szpitala

Klinicznego w Białymstoku i Międzynarodowy Punkt Szczepień w Humana Medica Omeda

w Białymstoku posiadający w ofercie pełen dostępny panel szczepionek. Podmiot wykonuje

szczepienia profilaktyczne przed wyjazdami w rejony tropikalne obowiązkowe i zalecane.

W obydwu podmiotach pacjenci przyjmowani są na bieŜąco bez konieczności oczekiwania

na świadczenia. Podmioty są właściwie wyposaŜone w sprzęt niezbędny do konsultacji

i wykonywania szczepień zgodnie z wymogami sanitarnymi i Narodowego Funduszu

Zdrowia.

Aktualnie w województwie są dwie osoby ze specjalizacją w zakresie medycyny

morskiej i tropikalnej, zatrudnione w Klinice Chorób Zakaźnych i Hepatologii UMB.

W 2014 r. nie było w województwie lekarzy realizujących specjalizację. Diagnostykę

laboratoryjną w zakresie podstawowym i diagnostykę malarii zabezpiecza Zakład

Diagnostyki Laboratoryjnej USK w Białymstoku. Brak natomiast laboratoriów do diagnostyki

chorób szczególnie niebezpiecznych.

Problemami podnoszonymi przez konsultanta w 2014 r. są:

– niezbędne zmiany w systemie specjalizacji, które pozwolą na szerszy dostęp

do rozpoczęcia specjalizacji z medycyny morskiej i tropikalnej po module z chorób

zakaźnych;

– poprawa bezpieczeństwa personelu szpitalnego przy hospitalizacji pacjentów

z chorobami szczególnie niebezpiecznymi np. gorączkami krwotocznymi.

65

Medycyna nuklearna

Aktualnie w województwie podlaskim brakuje bazy szpitalnej w zakresie medycyny

nuklearnej. W województwie podlaskim działają dwie Poradnie Medycyny Nuklearnej – przy

Zakładzie Medycyny Nuklearnej Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku

i w Białostockim Centrum Onkologii. Zaspokajają one potrzeby województwa w zakresie

świadczeń ambulatoryjnych z zakresu medycyny nuklearnej. Przy Zakładzie Medycyny

Nuklearnej USK i w Zakładzie Fizjologii UMB działają laboratoria radioimmunologiczne

wykonujące oznaczenia do celów naukowych.

Braki dotyczące specjalistycznej kadry medycznej w dziedzinie medycyny nuklearnej

aktualnie nie występują.

Dostępność do świadczeń zdrowotnych jest aktualnie zadowalająca i ulegnie poprawie

po translokacji Zakładu Medycyny Nuklearnej Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego

w Białymstoku i uzyskaniu dostępności do nowego wyposaŜenia (3 gammakamery

zamiast 2).

W kontrolowanym przez Konsultanta w 2014 r. zakładzie Medycyny Nuklearnej

Białostockiego Centrum Onkologii aparatura i sprzęt medyczny jednostki są efektywnie

wykorzystywane do wykonywania świadczeń oraz realizacji zadań dydaktycznych, posiadają

aktualne badania techniczne. Odbywają się comiesięczne szkolenia lekarzy, techników

i pielęgniarek w zakresie najnowszych wiadomości dotyczących diagnostyki i leczenia

radioizotopowego oraz ochrony radiologicznej. Kontrolowany podmiot ma podpisaną umowę

z publicznym płatnikiem. Czas pracy 7.30–16.05. Nie ma ograniczeń w zakresie rejestracji

pacjentów ani czas oczekiwania na świadczenie zdrowotne ograniczony jedynie sprzętowo

(1 gammakamera SPECT-CT).

Konsultant, w związku z upływającym za 2 lata dziesięcioletnim okresem eksploatacji

SPECT-CT w Zakładzie Medycyny Nuklearnej Białostockiego Centrum Onkologii, wskazuje

na potrzebę zaplanowania wymiany tej gamma kamery.

Jako sukces w reprezentowanej dziedzinie wskazuje nowy Zakład Medycyny

Nuklearnej USK w Białymstoku i Laboratorium Obrazowania Medycznego BPNT

(Białostocki Park Naukowo-Technologiczny) w oparciu o PET/MR – w trakcie organizacji.

66

Medycyna paliatywna

Konsultant Wojewódzki w roku 2014 przeprowadził kontrole 4 podmiotów

udzielających świadczeń w zakresie medycyny paliatywnej, tj.: SPZOZ w Suwałkach, NZOZ

Inter-Hem s.c. w Białymstoku, Podlaskie Hospicjum Onkologiczne w Nowej Woli oraz

Hospicjum Stacjonarne Dom Opatrzności BoŜej w Białymstoku Towarzystwa Przyjaciół

Chorych. Świadczenia w skontrolowanych podmiotach odbywają się zgodnie ze zgłoszonymi

harmonogramami. Umowy z NFZ nie posiada Hospicjum onkologiczne w Nowej Woli –

świadczenia finansowane są z dotacji Fundacji Hospicjum Onkologiczne i odbywają się poza

powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym. W Hospicjum w Suwałkach natomiast nie są

zakontraktowane świadczenia dla 4 łóŜek (niedoszacowanie kontraktu). W Białymstoku w

opiece stacjonarnej od stycznia 2015 r. nastąpiło zmniejszenie o 15 łóŜek (1/4) w jedynym

Hospicjum Stacjonarnym, prowadzonym przez Towarzystwo Przyjaciół Chorych. Do końca

roku 2014 funkcjonowało 60 łóŜek, co pozwoliło na opiekowanie się 745 chorymi.

Hospicjum świadczy usługi nadal dla całości 60 łóŜek z zasobów własnych i dotacji fundacji.

Dalsze zbyt niskie kontraktowanie grozi ograniczeniem działalności Hospicjum, do którego

przez pierwsze 40 dni 2015 roku zgłosiło się i zostało objętych opieką ok. 120 osób. Zgodnie

z opinią Konsultanta Wojewódzkiego wszystkie kontrolowane placówki zwiększają

systematycznie posiadane zasoby sprzętowe i posiadają plan wykonania koniecznych

zakupów.

W województwie podlaskim jest jedna Poradnia Medycyny Paliatywnej – NZOZ

Vitamed. W przypadku tej poradni równieŜ ma miejsce niedoszacowanie świadczeń

zdrowotnych – wartość wizyty nie pokrywa wartości udzielanego świadczenia.

Na terenie województwa funkcjonują równieŜ hospicja domowe – w tym zakresie brak

jest pokrycia zapotrzebowania w okolicach gminy Michałowo.

Jeśli chodzi o potrzeby kadrowe w województwie w najbliŜszych latach, Konsultant

Wojewódzki szacuje je na ok. 15 lekarzy specjalistów, w tym pilnie 6 osób (2 osoby

do Hospicjum Stacjonarnego w Białymstoku, w Suwałkach oraz w ŁomŜy).

Konsultant podkreśla potrzebę pilnych konsultacji dotyczących rozległości i wartości

kontraktowania i zapotrzebowania na świadczenia zdrowotne oraz zwiększenia liczby

ośrodków posiadających akredytację do prowadzenia specjalizacji w dziedzinie medycyny

paliatywnej.

67

Jako osiągnięcia natomiast wskazuje m.in. uruchomienie nowej części Hospicjum

stacjonarnego w Białymstoku (63 łóŜka) oraz uruchomienie przez SPZOZ w Suwałkach

Hospicjum stacjonarnego.

68

Medycyna pracy

Dostępność do świadczeń z zakresu medycyny pracy w poszczególnych powiatach

nie uległa istotnej zmianie w stosunku do roku poprzedniego. Poprawiła się sytuacja

w powiecie monieckim – świadczeń udziela dojeŜdŜająca z Białegostoku specjalistka

medycyny pracy.

Najtrudniejsza sytuacja kadrowa jest w powiatach: siemiatyckim, zambrowskim

i hajnowskim. Ukończenie specjalizacji przez lekarzy realizujących obecnie szkolenie

w dziedzinie medycyny pracy w Podlaskim Wojewódzkim Ośrodku Medycyny Pracy

w Białymstoku (PWOMP) nie rokuje poprawy sytuacji kadrowej w poszczególnych

powiatach (poza Hajnówką i Augustowem). Najprawdopodobniej zasilą kadrowo miasto

Białystok. Podlaski Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy w Białymstoku nadal potrzebuje

2–3 specjalistów w dziedzinie medycyny pracy do prowadzenia statutowej działalności.

Spośród dwóch nowych specjalistek jedna objęła stanowisko kierownicze a druga podjęła

pracę w PWOMP w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Na podstawie analizy przedstawionych materiałów statystycznych, danych

z bieŜącego nadzoru i oceny struktury wiekowej lekarzy, konsultant stwierdza

zapotrzebowanie na wykwalifikowaną kadrę lekarską (specjalistów medycyny pracy)

w następujących powiatach: moniecki – 1 lekarz, zambrowski – 2 lekarzy, siemiatycki –

1 lekarz, hajnowski – 1 lekarz, łomŜyński – 1 lekarz, augustowski – 1 lekarz, suwalski –

1 lekarz, Miasto Białystok – Podlaski Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy w Białymstoku

– zapotrzebowanie na 3 specjalistów medycyny pracy.

Nadal utrzymuje się niedobór specjalistów medycyny pracy i nierównomierne ich

rozmieszczenie na terenie województwa podlaskiego (stosunkowo dobra sytuacja

w większych miastach). ZauwaŜalny jest równieŜ zaawansowany wiek wielu praktykujących

specjalistów medycyny pracy oraz lekarzy uprawnionych do badań profilaktycznych

pracowników. MoŜe to spowodować pogorszenie sytuacji kadrowej w najbliŜszych latach.

Jednostki podstawowe korzystają z niezbędnych konsultacji specjalistycznych oraz

badań dodatkowych w placówkach własnych lub obcych na podstawie zawartych umów.

W roku sprawozdawczym nie było informacji o trudnościach w pozyskaniu konsultacji

specjalistycznych oraz braku dostępu do badań dodatkowych. Konsultant nie stwierdził

trudności z dostępem do badań laboratoryjnych niezbędnych do udzielania świadczeń

69

z zakresu medycyny pracy. Badania wykonywane są w placówkach własnych lub

na podstawie zawartych umów w jednostkach zewnętrznych.

Nadal zauwaŜalny jest ograniczony dostęp do badań diagnostycznych osób

naraŜonych na działanie wibracji miejscowej. Jedyne dwa aparaty do wykonywania prób

wibracyjnych zlokalizowane są w Białymstoku: w PWOMP oraz drugiej placówce

niepublicznej. Wobec trudności pracowników w dotarciu do jednostki diagnostycznej

niektórzy lekarze rezygnują z wykonywania badań na wibracje lub wykonują je w niepełnym

zakresie. Nie odnotowano poprawy od zeszłego roku.

W konkursie ofert na badania uczniów i studentów przeprowadzonym przez PWOMP

w Białymstoku nie wzięła udziału Ŝadna jednostka z powiatu bielskiego. Podobnie jak

w latach poprzednich badania kandydatów do szkół ponadgimnazjalnych i wyŜszych w roku

2014 prowadził Szpital Powiatowy w Hajnówce. PWOMP nie rejestrował sygnałów

o niedostatecznej dostępności do badań uczniów i studentów na terenie województwa

podlaskiego.

Podlaski Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy w Białymstoku jako jedyny

w województwie ośrodek jest wpisany na listę Ministra Zdrowia jednostek uprawnionych

do prowadzenia specjalizacji z medycyny pracy. Posiada 10 miejsc szkoleniowych. W 2014 r.

specjalizację realizowało 7 lekarzy. PWOMP posiada odpowiednią kadrę specjalistyczną,

wyposaŜenie w sprzęt medyczny oraz odpowiednie warunki lokalowe do prowadzenia

specjalizacji z medycyny pracy. Ośrodek zawarł porozumienia z jednostkami zewnętrznymi

na prowadzenie staŜy kierunkowych do specjalizacji z medycyny pracy, których nie moŜe

zapewnić w jednostce własnej. Realizacja kształcenia przebiega bez zakłóceń zgodnie

z programem specjalizacji i harmonogramem uzgodnionym z kierownikiem specjalizacji.

Na terenie województwa nie stwierdzono nadmiaru specjalistów medycyny pracy

w Ŝadnej jednostce. Stosunkowo dobra sytuacja kadrowa w duŜych miastach moŜe się

w przyszłości pogorszyć w związku z wysoką średnią wieku pracujących specjalistów.

Konsultant wskazuje, Ŝe nadal zdarzają się przypadki wykonywania badań

profilaktycznych pracowników bez zawarcia pisemnej umowy z pracodawcą. W trakcie

bieŜących kontroli PWOMP informuje lekarzy o konieczności zawarcia stosownych umów.

Cały czas występuje zjawisko zbyt małego zakresu usług świadczonych przez

jednostki podstawowe słuŜby medycyny pracy w stosunku do katalogu zawartego w Ustawie

o słuŜbie medycyny pracy. Konieczne jest zintensyfikowanie działań z zakresu ograniczania

szkodliwego wpływu warunków pracy na zdrowie oraz promocji zdrowia w miejscu pracy.

Wymagać to będzie współpracy z władzami samorządowymi, pracodawcami oraz

70

inspekcjami powołanymi do ochrony zdrowia pracujących. Koordynatorem działań powinien

być Podlaski Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy w Białymstoku.

Istnieje potrzeba objęcia szczególnym nadzorem badań osób naraŜonych na działanie

wibracji miejscowej – z uwagi na nieprawidłowości stwierdzane w trakcie kontroli jednostek

podstawowych s.m.p. – ograniczanie zakresu wykonywanych badań dodatkowych.

Nadal poprawy wymaga jakość badań profilaktycznych pracowników naraŜonych

na nadmierny wysiłek głosowy. Odzew na pismo PWOMP przypominające o zakresie

badania (wideostroboskopia krtani w przypadku wskazań laryngologicznych) oraz

wskazujące miejsce wykonania badania i konsultacji był niewystarczający. Działania

informacyjne i kontrolne w tym zakresie powinny być kontynuowane. Konsultant widzi

równieŜ celowość podjęcia działań promujących higienę pracy głosem oraz rehabilitacji osób

pracujących głosem.

Jako sukcesy w dziedzinie konsultant wymienia:

– Stopniową poprawę jakości udzielanych świadczeń z zakresu medycyny pracy

udzielanych przez jednostki podstawowe s.m.p (słuŜba medycyny pracy).

– Zmniejszenie liczby świadczeń udzielanych bez pisemnej umowy z pracodawcą.

– Zainteresowanie lekarzy specjalizacją z medycyny pracy. W chwili obecnej

(luty 2015 r.) wszystkie miejsca szkoleniowe w PWOMP (Podlaski Wojewódzki Ośrodek

Medycyny Pracy) są zajęte. Dwie osoby w roku sprawozdawczym uzyskały specjalizację

z medycyny pracy.

– Ponadto wartym zauwaŜenia było zainicjowanie programu: „Program profilaktyki

zespołów bólowych kręgosłupa u personelu pielęgniarskiego” prowadzonego przez Polskie

Towarzystwo Medycyny Pracy Oddział w Białymstoku, we współpracy z Podlaskim

Wojewódzkim Ośrodkiem Medycyny Pracy w Białymstoku, Okręgową Izbą Pielęgniarek

i PołoŜnych w Białymstoku, Polskim Towarzystwem Pielęgniarskim Oddział w Białymstoku,

Akademickim Kołem PTP przy Uniwersytecie Medycznym w Białymstoku przy wsparciu

Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego. Realizacja programu zakładana jest

na lata 2014–2015. W roku 2014 opracowano i przeprowadzono badania ankietowe wśród

losowo wybranych pielęgniarek oraz zorganizowano konferencję naukowo-szkoleniową

„Program profilaktyki zespołów bólowych kręgosłupa u personelu pielęgniarskiego” w dniu

14 listopada 2014 r. na której przedstawiono problem zdrowotny oraz omówiono początkowe

wyniki programu.

71

Medycyna ratunkowa

Baza szpitalna z zakresu medycyny ratunkowej w województwie podlaskim jest

niewystarczająca, Szpitalne Oddziały Ratunkowe nie posiadają wystarczającej liczby łóŜek.

Ponadto w województwie brakuje oddziału toksykologicznego, oparzeniowego oraz łóŜek

intensywnej terapii, co powoduje trudności w utrzymaniu płynnego ruchu pacjentów w SOR.

Pacjenci wymagający intensywnej terapii, ze względu na brak łóŜek w OIT, pozostają

w SOR.

Brak jest specjalistów w dziedzinie medycyny ratunkowej oraz lekarzy spełniających

warunki lekarzy Systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne zgodnie z obowiązującymi

aktualnie uregulowaniami prawnymi. W województwie brakuje ok. 150 specjalistów do pracy

w Zespołach Ratownictwa Medycznego i Szpitalnych Oddziałach Ratunkowych.

Dostępność do świadczeń zdrowotnych uległa nieznacznej poprawie w stosunku

do roku ubiegłego.

Zabezpieczenie w aparaturę i sprzęt medyczny na uŜytek SOR jest wystarczające.

Konsultant Wojewódzki w swoim raporcie zwraca uwagę na zwiększającą się liczbę

chorych z chorobami nowotworowymi, zdyskwalifikowanych z leczenia onkologicznego,

znajdujących się pod opieką paliatywną, którzy są kierowani na SOR ze względu na

postępowanie choroby terminalnej. Świadczy to o nieprzygotowaniu opieki paliatywnej do

roli, jaką powinna pełnić. Podobnie przedstawia się sytuacja z chorymi leczonymi przewlekle

za pomocą respiratoroterapii domowej. Chorzy ci są przewoŜeni do SOR z powodu

uszkodzenia respiratora lub innych elementów mechanicznych czy teŜ konieczności wymiany

rurki tracheostomijnej, poniewaŜ ośrodki, pod opieką których ci pacjenci pozostają nie są

w stanie dostarczyć choremu sprawnie działającego respiratora lub wykonać podstawowych

czynności pielęgnacyjnych.

72

Medycyna rodzinna

Dostępność do świadczeń medycznych, moŜliwość uzyskania porady w dniu

zgłoszenia stanowi w obecnym systemie nadal jeden z waŜniejszych atutów medycyny

rodzinnej. W większości placówek moŜliwe jest równieŜ zaplanowanie wizyty o określonej

godzinie bez konieczności oczekiwania w kolejce. W 2014 roku weszły nowe regulacje

prawne obciąŜające pracę lekarza rodzinnego (skierowanie do okulisty, dermatologa, nowe

badania diagnostyczne, opieka onkologiczna), które mogą powodować, Ŝe dostępność wizyty

u lekarza rodzinnego będzie mniejsza.

Tendencja do realizowania większości świadczeń z zakresu chorób przewlekłych

w opiece specjalistycznej jest odwrotna niŜ w innych krajach europejskich, nie jest

uzasadniona medycznie ani ekonomicznie. Prawdopodobnie nowe regulacje sprawią, Ŝe część

pacjentów dotychczas pozostających w opiece specjalistycznej zostanie przesunięta

do leczenia w POZ.

System wynagradzania lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej skłania

do oszczędnego kierowania na badania dodatkowe lub do ich limitowania,

co w indywidualnych sytuacjach moŜe prowadzić do ograniczenia dostępności do badań.

Według opinii lekarzy specjalistów oraz pracujących w szpitalach, badania dodatkowe

w podstawowej opiece zdrowotnej są zbyt rzadko wykonywane. Niektóre badania powinny

być dostępne na poziomie podstawowej opieki zdrowotnej poza stawką kapitacyjną,

co umoŜliwiłoby szybszą diagnostykę bez konieczności kierowania do opieki

specjalistycznej. Obecnie tylko badania endoskopowe przewodu pokarmowego mogą być

wykonane na zlecenie lekarza rodzinnego, a opłata za ich wykonanie jest realizowana przez

NFZ.

Ogólna liczba lekarzy pracujących w podstawowej opiece zdrowotnej

w województwie podlaskim wydaje się być wystarczającą. Liczba lekarzy ze specjalizacją

z medycyny rodzinnej nadal pozostaje zbyt mała w stosunku do zapotrzebowania.

Szacunkowo tylko ok. 50% wszystkich lekarzy pracujących w POZ w województwie

podlaskim posiada specjalizację z medycyny rodzinnej. Wraz ze starzeniem się kadry

lekarskiej i odchodzeniem na emeryturę oraz w związku ze starzeniem się społeczeństwa

i zwiększeniem zapotrzebowania na usługi zdrowotne moŜna przewidywać w przyszłości

niedobór lekarzy rodzinnych.

73

W roku 2014 wprowadzono zmiany w podstawowej opiece zdrowotnej. Pozytywny

jest fakt poszerzenia kompetencji diagnostycznych lekarza rodzinnego o nowe badania

(PSA, fT3, fT4, spirometria, szerszy zakres badań ultrasonograficznych). UmoŜliwia to

prowadzenie opieki w POZ nad duŜą grupą osób z chorobami przewlekłymi. Wątpliwości

budzi fakt ich włączenia do stawki kapitacyjnej, co jest równoznaczne z tym, Ŝe kierowanie

na badania oznacza wyŜsze koszty i pośrednio mniejsze wynagrodzenie lekarza. W opinii

konsultanta wojewódzkiego brak jest mechanizmów zachęcających do zwiększenia zakresu

udzielanych świadczeń na niŜszych szczeblach opieki zdrowotnej. Wielu pacjentów bez

uzasadnienia pozostaje w opiece specjalistycznej, chociaŜ z powodzeniem mogliby być

leczeni w poradni medycyny rodzinnej. DuŜa część wizyt w poradniach specjalistycznych

słuŜy wyłącznie potwierdzeniu prawa do wypisania leku refundowanego w chorobach

przewlekłych. Przekazywanie pacjentów do wyŜszych szczebli opieki moŜe ulec zwiększeniu

w związku z otwieraniem placówek podstawowej opieki zdrowotnej przez szpitale. Zła jest

wymiana informacji między opieką specjalistyczną a podstawową opieka zdrowotną,

co utrudnia koordynację opieki nad pacjentem. Informacja zwrotna z opieki specjalistycznej

najczęściej ogranicza się do głównego rozpoznania - nie są przekazywane wyniki badań ani

szczegółowe zalecenia co do dalszego postępowania. Najczęściej pacjent kierowany

do poradni specjalistycznej jest przejmowany przez opiekę specjalistyczną. W tej sytuacji

problem kolejek moŜe się tylko nasilać. Potencjalne zmiany powinny polegać

na wprowadzaniu regulacji zarówno w POZ, AOS jak i szpitalnictwie, które zachęcą

(finansowo, administracyjnie) do udzielania świadczenia na najniŜszym szczeblu. Konsultant

wojewódzki zwraca uwagę, Ŝe potencjał diagnostyczny i terapeutyczny lekarzy rodzinnych

w Polsce pozostaje niewykorzystany ze względu na uwarunkowania ekonomiczne

i systemowe, m.in. ograniczenia w dostępności do badań diagnostycznych i wyników

konsultacji specjalistycznych. Wiele czynności, którymi zajmują się obecnie lekarze rodzinni,

to zajęcia raczej administracyjne niŜ medyczne (skomplikowane i niejednoznaczne określanie

prawa do refundacji leków, wnioski do sanatorium, zlecenia na zaopatrzenia comiesięczne).

DuŜym problemem w chwili obecnej jest realizacja specjalizacji z medycyny

rodzinnej w naszym województwie. W związku ze zmianami prawnymi dotyczącymi

specjalizacji lekarskich, CMKP w Warszawie uwaŜa, Ŝe dotychczasowy model kształcenia

gdzie akredytację na kształcenie specjalizacyjne posiadały Uniwersytecki Szpital Kliniczny

w Białymstoku, Zakład Medycyny Rodzinnej i Pielęgniarstwa Środowiskowego

we współpracy z poradniami lekarza rodzinnego nie moŜe być kontynuowany. O akredytację

do prowadzenia szkolenia specjalizacyjnego mogą ubiegać się poszczególne poradnie lekarza

74

rodzinnego, które następnie powinny podpisać umowy na realizację staŜów cząstkowych

ze szpitalami. Proponowany nowy model zamiast dotychczasowego dobrze działającego

systemu moŜe być trudny do wprowadzenia i równieŜ moŜe negatywnie wpłynąć na jakość

kształcenia.

W 2014 roku konsultant wojewódzki w dziedzinie medycyny rodzinnej przeprowadził

kontrolę dwóch przychodni lekarzy rodzinnych nie stwierdzając ograniczeń w dostępności

do realizowanych świadczeń zdrowotnych oraz nie wykazując uchybień w wyposaŜeniu

w aparaturę i sprzęt medyczny.

Jako osiągnięcia w dziedzinie medycyny rodzinnej konsultant wskazuje poszerzenie

zakresu kompetencji diagnostycznych, wprowadzanie elektronicznej dokumentacji,

wprowadzenie elektronicznego systemu weryfikacji ubezpieczenia pacjenta, moŜliwość

wypisywania leków na 12 miesięcy, moŜliwość wypisywania leków bez obecności pacjenta.

75

Medycyna sądowa

W roku 2014 Konsultant Wojewódzki w dziedzinie medycyny sądowej skontrolował

trzy podmioty udzielające świadczeń w przedmiotowej dziedzinie, tj. Zakład Medycyny

Sądowej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku (w którym oprócz części medyczno-

sądowej działa pracownia toksykologiczna i genetyczna), Zakład Patomorfologii

i Profilaktyki Onkologicznej w ŁomŜy oraz Zakład Patomorfologii w Szpitalu Wojewódzkim

w Suwałkach. KaŜda ze skontrolowanych jednostek wykonuje czynności usługowe w oparciu

o zlecenia jednostek wymiaru sprawiedliwości. Zakład Medycyny Sądowej wydaje opinie na

potrzeby jednostek z całego kraju (tzw. błąd medyczny, opinie w sprawach karnych

i cywilnych), na bieŜąco współpracuje równieŜ z miejscowymi prokuratorami i policją.

Współpraca Zakładów Patomorfologii w ŁomŜy i Suwałkach z odpowiednimi Prokuraturami

Okręgowymi jest poprawna – nie zgłaszane były w tym zakresie Ŝadne zastrzeŜenia.

Spośród ww. jednostek zadania dydaktyczne realizuje jedynie Zakład Medycyny

Sądowej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, który prowadzi zajęcia w dziedzinie

medyczno-sądowej, genetycznej i toksykologicznej ze studentami Wydziału Lekarskiego,

Oddziału Stomatologii, Ratownictwa i PołoŜnictwa oraz Oddziału English Division.

Nowe wyposaŜenie Zakładu jest dobrze wykorzystane zarówno w bieŜącej

działalności jak i na potrzeby dydaktyczne. Sprzęt z pracowni toksykologicznej i genetycznej

jest efektywnie wykorzystywany w dydaktyce i badaniach naukowych.

Konsultant podkreśla, Ŝe przeprowadzane rokrocznie kontrole wskazują

na konieczność remontu pomieszczeń i zakup narzędzi sekcyjnych do Zakładu w Suwałkach.

Podsumowując naleŜy stwierdzić, Ŝe dostęp do usług medyczno-sądowych na terenie

województwa podlaskiego nie uległ zmianie w stosunku do roku poprzedniego.

76

Medycyna sportowa

Świadczenia zdrowotne w zakresie medycyny sportowej w oparciu o kontrakt z NFZ

udzielane są w 4 poradniach (2 w Białymstoku oraz w Hajnówce i Suwałkach). Odpłatnie

(poza kontraktem z NFZ) świadczeń z zakresu medycyny sportowej udzielają dwie poradnie:

w Grajewie i w ŁomŜy. W ramach indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej

świadczeń udziela dwóch lekarzy – lekarz specjalista praktykujący w ŁomŜy oraz lekarz

z certyfikatem PTMS prowadzący praktykę POZ w Lachowie k. Kolna.

Stan zasobów kadrowych specjalistów w dziedzinie medycyny sportowej

w województwie podlaskim nie uległ zmianie w stosunku do roku poprzedniego. Nadal

aktywnych zawodowo jest 7 specjalistów medycyny sportowej (5 specjalistów pracuje

w Białymstoku, 1 w Suwałkach oraz 1 w ŁomŜy). W trakcie specjalizacji jest 3 lekarzy,

którzy powinni przystąpić do egzaminu specjalizacyjnego w roku 2015. Poza ww.

specjalistami w województwie jest 11 lekarzy po kursie wprowadzającym do specjalizacji

z medycyny sportowej, posiadających Certyfikat Polskiego Towarzystwa Medycyny

Sportowej upowaŜniający do udzielania świadczeń zdrowotnych i wydawania orzeczeń

o zdolności do uprawniania sportu (7 lekarzy pracuje w Białymstoku, po jednym

w Hajnówce, ŁomŜy, Grajewie i Lachowie k. Kolna).

W Białymstoku jest optymalna liczba specjalistów medycyny sportowej, brak

specjalistów stwierdza się natomiast w powiecie augustowskim, bielskim, hajnowskim,

monieckim, sejneńskim, siemiatyckim sokólskim, wysokomazowieckim oraz zambrowskim.

WyposaŜenie w aparaturę i sprzęt medyczny w funkcjonujących na terenie

województwa poradniach jest zgodne z wymogami NFZ.

Najistotniejszym problemem wskazywanym przez Konsultanta Wojewódzkiego

w dziedzinie medycyny sportowej jest brak poradni medycyny sportowej w 9 powiatach

województwa (dzieci i młodzieŜ muszą dojeŜdŜać na badania, często są to odległości rzędu

100 km).

77

Mikrobiologia lekarska

Na terenie województwa podlaskiego w 2014 r. funkcjonowało 21 laboratoriów,

w których wykonywano badania w zakresie diagnostyki mikrobiologicznej, w tym 10

w Białymstoku, 2 w Suwałkach oraz po jednym w: ŁomŜy, Bielsku Podlaskim, Grajewie,

Hajnówce, Łapach, Siemiatyczach, Sokółce, Wysokiem Mazowieckiem, Zambrowie.

Laboratoria są dobrze wyposaŜone w niezbędną aparaturę (do identyfikacji

drobnoustrojów, oceny wraŜliwości na leki przeciwbakteryjne).

Jako istotny do rozwiązania problem konsultant wskazuje brak w niektórych

laboratoriach automatycznych systemów do hodowli krwi, ich posiadanie umoŜliwiłoby

szybszą i bardziej profesjonalną diagnostykę.

Aktualnie w województwie podlaskim w dziedzinie mikrobiologii medycznej

szkolenie specjalizacyjne realizuje 30 diagnostów laboratoryjnych. W 2014 r. specjalizację

z mikrobiologii zakończyło 8 osób i 3 kolejne rozpoczęły specjalizację. StaŜe kierunkowe

w zakresie diagnostyki mikrobiologicznej prowadzone są w 9 uprawnionych podmiotach

leczniczych na terenie Białegostoku.

W trakcie 2014 r. konsultant wojewódzki w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej

przeprowadził jedną kontrolę niepublicznego laboratorium analityczno-bakteriologicznego

w Białymstoku. Kontrola wykazała, iŜ laboratorium jest wyposaŜone w niezbędny sprzęt

(mikroskop, inkubatory, podłoŜa hodowlane, itd.) oraz testy diagnostyczne wykorzystywane

w diagnostyce mikrobiologicznej. Materiał do badań pobierany jest przez wykwalifikowany

personel medyczny (pielęgniarki). Badania mikrobiologiczne wykonywane są zgodnie

z procedurami stosowanymi w mikrobiologii przez specjalistów z zakresu mikrobiologii.

Bardzo istotnym faktem jest udział, w corocznych sprawdzianach jakości dotyczących

diagnostyki mikrobiologicznej – POLMICRO, przeprowadzanych przez Centralny Ośrodek

Badań Jakości w Diagnostyce Mikrobiologiczne. Poziom dostępności do świadczeń

zdrowotnych w kontrolowanym laboratorium konsultant ocenia jako bardzo dobry.

78

Nefrologia

Baza szpitalna w dziedzinie nefrologii oraz jej rozmieszczenie w województwie

podlaskim są w chwili obecnej zadowalające. Na 416 pacjentów dializowanych

w województwie podlaskim, 113 jest leczonych w Stacji Dializ przy I Klinice Nefrologii

i Transplantologii z Ośrodkiem Dializ Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego

w Białymstoku, a 33 w Stacji Dializ Fresenius na ul. Fabrycznej 27.

Przykliniczna Stacja Dializ, pracując 24 godziny na dobę, dysponuje wolnymi

stanowiskami praktycznie na kaŜdej zmianie. Stacja Dializ Fresenius pracując na niepełne

2 zmiany dziennie i nie we wszystkie dni w tygodniu (na chwilę obecną dializuje przewlekle

33 pacjentów) nie wykorzystuje nawet połowy swoich moŜliwości terapeutycznych.

W rejonie funkcjonuje sprawnie 6 kolejnych Stacji Dializ, które nie zgłaszają pełnego

wysycenia.

Dostępność świadczeń ambulatoryjnych w Poradniach Nefrologicznych dla dorosłych

jest bardzo dobra w rejonie (Suwałki, ŁomŜa, Sokółka), gorzej sytuacja przedstawia się

natomiast w Poradni przyklinicznej UMB, gdzie średni czas oczekiwania na wizytę wynosi

3–4 miesiące. Brak specjalisty nefrologa zatrudnionego na cały etat w Grajewie uniemoŜliwia

funkcjonowanie Poradni Nefrologicznej przy istniejącej tam Stacji Dializ. Poradnia

Nefrologiczna w Łapach natomiast funkcjonuje dzięki umowie kontraktowej

z emerytowanym nefrologiem, co nie gwarantuje płynności usług na przestrzeni kolejnych lat.

Dostępność do dziecięcych poradni nefrologicznych jest utrudniona – czas oczekiwania na

przyjęcie wynosi ok. 6 miesięcy.

Konsultant Wojewódzki widzi potrzebę podjęcia działań mających na celu

zwiększenie zainteresowania kadry lekarskiej omawianą dziedziną, co pozwoliłoby

na uzupełnienie rysujących się juŜ w tej chwili problemów kadrowych (wynikających głównie

z faktu „starzenia się” kadry lekarskiej).

Jako osiągniecie Konsultant wskazuje wzrost ilości pacjentów dializowanych

otrzewnowo w I Klinice Nefrologii i Transplantologii z Ośrodkiem Dializ UMB (październik

2013 r. – 28 osób, grudzień 2014 – 44 osoby) oraz poprawę warunków hospitalizacji

i hemodializoterapii w Oddziale Nefrologicznym ze Stacją Dializ i Pododdziałem Onkologii

Szpitala Wojewódzkiego im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w ŁomŜy.

Konsultant Wojewódzki w roku 2014 przeprowadził kontrolę 3 podmiotów

udzielających świadczeń zdrowotnych w dziedzinie nefrologii, tj. Oddziału Nefrologicznego

79

ze Stacją Dializ i Pododdziałem Onkologii Szpitala Wojewódzkiego im. Kardynała Stefana

Wyszyńskiego w ŁomŜy, Stacji Dializ i Poradni Nefrologicznej SPZOZ w Sokółce

(w zakresie dostępności usług), Kliniki Pediatrii i Nefrologii UDSK w Białymstoku

(w zakresie dostępności usług). Dostępność doświadczeń zdrowotnych w ww. podmiotach

jest zadowalająca, jedynie przykliniczna Poradnia Nefrologiczna w UDSK w Białymstoku

wykazuje ok. 6-miesięczną kolejkę, co świadczy o znacznie większym zapotrzebowaniu

na ambulatoryjne świadczenia nefrologiczne niŜ są w chwili obecnej oferowane.

WyposaŜenie w sprzęt i aparaturę medyczną Oddziału Nefrologicznego Szpitala

Wojewódzkiego w ŁomŜy jest dobre, sala zabiegowa spełnia standardy tego rodzaju

pomieszczeń i jest wystarczająco wyposaŜona.

80

Neonatologia

W 2014 roku zabezpieczenie opieki zdrowotnej na terenie województw podlaskiego

w zakresie neonatologii konsultant ocenia jako dobre. Województwo podlaskie jest

województwem najlepszym w Polsce jeśli chodzi o zabezpieczenie stanowiskiem intensywnej

terapii noworodka całkowitej liczby noworodków urodzonych w województwie – na jedno

deklarowane miejsce intensywnej terapii noworodka wypada ok. 500 porodów. Opiekę nad

noworodkami zwyczajowo pełnią lekarze rodzinni. W poradniach specjalistycznych

przyjmowane są noworodki urodzone przedwcześnie oraz noworodki donoszone z patologią

okresu okołoporodowego. Rozmieszczenie 5 poradni województwa podlaskiego zapewnia

dobry dostęp do lekarza konsultującego. W Białymstoku 3 poradnie zapewniają opiekę nad

dziećmi objętymi opieką w Klinice Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka, oddziale

neonatologii Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Białymstoku i Klinik

Uniwersyteckiego Dziecięcego Szpitala Klinicznego.

W roku 2014 sytuacja w zakresie liczby specjalistów z neonatologii nie uległa

istotnym zmianom – potrzeby w zakresie specjalistów neonatologów konsultant określa

na ok. 10 osób. Osoby te mogłyby kierować oddziałami, które nadal nadzorowane są przez

pediatrów bez specjalizacji z neonatologii zatrudnionych na oddziałach dziecięcych lub

kierowane przez neonatologów, którzy osiągnęli wiek emerytalny.

We wszystkich oddziałach neonatologicznych województwa podlaskiego dostępność

do świadczeń zdrowotnych w zakresie neonatologii naleŜy oceniać jako bardzo dobrą.

W oddziałach noworodkowych szpitali powiatowych, w których z załoŜenia powinny

odbywać się porody z niepowikłanej, prawidłowej ciąŜy, nie są znane przypadki odmowy

przyjęcia noworodka lub ograniczenia dostępu do porodu.

Jedyne problemy jakie występują okresowo, to problemy z miejscem porodu

wcześniaka urodzonego z ciąŜy trwającej krócej niŜ 32 tygodnie, jeśli Oddział Intensywnej

Terapii Neonatologicznej Kliniki Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka USK

w Białymstoku nie dysponuje wolnymi miejscami. Oddział Noworodkowy Szpitala

Wojewódzkiego w Białymstoku obejmuje opieką głównie dzieci urodzone po 32 tygodniu

trwania ciąŜy, choć w ostatnim roku przybyło dzieci z krócej trwających ciąŜ. Dlatego teŜ od

kilku lat funkcjonuje w województwie podlaskim system codziennego powiadamiania

o wolnych miejscach intensywnej terapii noworodka. W bieŜącym roku taki system w ramach

ratownictwa medycznego jest aktualizowany na bieŜąco na poziomie szczebla

81

wojewódzkiego. Dzięki temu kobieta z zagraŜającym porodem przedwczesnym kierowana

jest do jednostki, w której noworodek urodzony przedwcześnie moŜe być objęty

profesjonalną opieką. Największy cięŜar ponosi Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii

Noworodka USK.

Porady ambulatoryjne (poradnie neonatologiczne i poradnie patologii noworodka)

dotyczą noworodków wypisanych z oddziałów referencyjnych poziomu II i III.

Okres oczekiwania na poradę w większości przypadków nie jest dłuŜszy niŜ 2–3 miesiące

i wydaje się być okresem akceptowalnym.

W większości oddziałów noworodkowych województwa podlaskiego, wyposaŜenie

w aparaturę i sprzęt medyczny jest zadowalające. Wynika to z faktu kontraktowania

neonatologicznych procedur medycznych przez NFZ z jednostkami, które spełniają

odpowiednie kryteria. Kryteria te w sposób precyzyjny definiują wyposaŜenie w sprzęt

i aparaturę medyczną.

Jako potrzeby Konsultant Wojewódzki w przedmiotowej dziedzinie wymienia m.in.

przeszkolenie wszystkich osób chętnych z personelu średniego i wyŜszego pracujących

z noworodkami w zakresie nowych zasad resuscytacji noworodka oraz opracowanie

i uruchomienie regionalnego, podlaskiego programu opieki neonatologicznej finansowanego

ze środków unijnych.

Jako osiągnięcia natomiast wskazuje utrzymanie funkcjonowania opieki

trójstopniowej na bardzo dobrym poziomie, utrzymanie niskiego wskaźnika umieralności

okołoporodowej, a zwłaszcza wskaźnika umieralności poporodowej oraz utrzymanie bardzo

dobrego wskaźnika miejsc intensywnej terapii noworodka w stosunku do liczby porodów.

82

Neurochirurgia

Rozmieszczenie podmiotów leczniczych w dziedzinie neurochirurgii, zgodnie z opinią

konsultanta wojewódzkiego w przedmiotowej dziedzinie jest wystarczające (zarówno jeśli

chodzi o bazę szpitalną, jak i poradnie specjalistyczne oraz laboratoria diagnostyczne).

Wskaźnik liczby specjalistów z zakresu neurochirurgii na 100 tys. mieszkańców

województwa podlaskiego natomiast naleŜy do najwyŜszych w Polsce i wynosi 1,4 (przy

średniej w Polsce i w Europie około 1,0 / na 100 tys. mieszkańców).

Dostępność świadczeń w stosunku do roku poprzedniego uległa poprawie w zakresie

chirurgii kręgosłupa – oczekiwanie na procedury skróciło się. Zabiegi z zakresu chirurgii

mózgu wykonywane są w województwie podlaskim na bieŜąco.

Zabezpieczenie w aparaturę oraz sprzęt medyczny Konsultant ocenia jako

odpowiednie, zwraca jednak uwagę, Ŝe w Klinice Neurochirurgii USK brakuje nowoczesnej

aparatury do planowania zabiegów stereotaktycznych.

Jako osiągnięcie w reprezentowanej dziedzinie wskazany został dalszy rozwój

endoskopowej chirurgii podstawy czaszki, oczodołu i kręgosłupa w Klinice Neurochirurgii

USK, w której to Klinice – do której zgłaszają się pacjenci z całej Polski – procedury te

wykonywane są juŜ rutynowo. W roku 2014 w Klinice wykonano równieŜ przezskórną

stabilizację kręgosłupa lędźwiowego pod kontrolą aparatu wykorzystywanego do chirurgii

wewnątrznaczyniowej. Wykonano równieŜ 6 operacji głębokiej stymulacji mózgu w chorobie

Parkinsona.

83

Neurologia

W opinii konsultanta wojewódzkiego sytuacja związana z zabezpieczeniem świadczeń

zdrowotnych w województwie podlaskim nie uległa zmianie w stosunku do lat ubiegłych.

Liczba łóŜek w oddziałach neurologicznych jest wystarczająca, jednakŜe w dalszym ciągu

na południu województwa brakuje oddziału o profilu neurologicznym. Zabezpieczenie

w aparaturę i sprzęt medyczny, jak równieŜ dostępność do świadczeń zdrowotnych, w tym

do badań wysokospecjalistycznych są zapewnione.

Liczba poradni specjalistycznych jest odpowiednia, jednakŜe w Poradni

Przeciwpadaczkowej SP Psychiatrycznego ZOZ w Choroszczy, mieszczącej się

w Białymstoku są bardzo duŜe problemy kadrowe; brakuje specjalistów w dziedzinie

neurologii.

W 2013 roku konsultant wojewódzki przeprowadził kontrole 1 oddziału szpitalnego

oraz 1 poradni o profilu neurologicznym. Na wniosek Centrum Medycznego Kształcenia

Podyplomowego w Warszawie dodatkowo skontrolował 2 oddziały szpitalne oraz

na polecenie Ministra Zdrowia 20 podmiotów (kontrole przeprowadzone wspólnie

z POW NFZ). W kontrolowanych jednostkach nie stwierdzono nieprawidłowości

w dostępności do świadczeń zdrowotnych. W podmiotach realizujących świadczenia

ambulatoryjne nie stwierdzono istotnych nieprawidłowości, poza malejącą liczbą personelu

medycznego.

Ustalenia i wnioski ze wspólnych kontroli z POW NFZ 20-tu poradni neurologicznych

w województwie podlaskim:

1. Problem kolejek występuje głównie w większych miejscowościach, zwłaszcza

w Białymstoku, aczkolwiek w rzeczywistości nie jest on szczególnie istotny, ze względu na

dotychczasowy brak rzetelności w ocenie kolejek i sztuczne ich zwiększanie przez

jednoczesną rejestrację w wielu poradniach.

2. Opieka ambulatoryjna opiera się głównie o podmioty niepubliczne.

3. Poradnie publiczne (zwykle przyszpitalne) świadczą usługi (przedszpitalne,

pohospitalizacyjne lub zamiast hospitalizacji) z większym zakresem badań diagnostycznych

niŜ poradnie niepubliczne. Poradnie przyszpitalne powinny funkcjonować przy kaŜdym

oddziale neurologicznym – aktualnie w niektórych podmiotach są marginalizowane

(np. Szpital w Choroszczy), z jednoczesnym świadczeniem usług przez lekarzy w podmiotach

84

niepublicznych, co m.in. wpływa na długość występujących w poradniach przyszpitalnych

kolejek.

4. W celu poprawy dostępu pacjentów do specjalisty neurologa, w ocenie konsultanta

wojewódzkiego, naleŜy uwzględnić 4 elementy:

I. moŜliwość rzeczywistego, świadomego wyboru poradni przez pacjenta:

a) ogólna wyraźna informacja z adresami poradni neurologicznych w POZ i SOR,

z zakazem kierowania do wybranych poradni,

b) informacja (z adresami) w kaŜdej poradni neurologicznej o innych najbliŜszych

poradniach,

c) łatwo dostępny miejski koordynator / informator / infolinia dla pacjentów

informujący o poradniach i czasie oczekiwania na wizytę – dotychczasowa informacja

internetowa jest mało uŜyteczna dla ludzi starszych (a tacy stanowią większość poradni

neurologicznych).

II. Rejestracja do poradni powinna wiązać się z odebraniem skierowania przez

pacjenta – w celu uniemoŜliwienia jednoczesnej rejestracji w wielu poradniach (w niektórych

poradniach rezygnacja z wizyt przekracza 1000 pacjentów rocznie).

III. Optymalizacja (niekiedy niewielkie zwiększenie) kontraktów – z uwagi na to, Ŝe

wszystkie poradnie niepubliczne świadczą porady takiej samej jakości, brak jest podstaw do

utrzymywania tak duŜego zróŜnicowania kontraktów i kolejek na podstawie punktacji

rankingowej. NFZ nie posiada Ŝadnych danych dotyczących występowania w niepublicznych

poradniach neurologicznych kolejek przy właściwym rozkładzie kontraktów, dlatego:

a) kontrakty winny być zmniejszone w poradniach z kolejkami na rzecz poradni bez

kolejek, szczególnie tych znajdujących się w pobliŜu,

b) konieczny jest jednakowy stosunek do nadwykonań we wszystkich poradniach

(w jednych poradniach nadwykonania opłacane są w 50%, a w innych w 100%).

IV. Zmiana struktury wizyt w poradniach neurologicznych, w szczególności

zmniejszenie wielokrotności wizyt w przewlekłych zdiagnozowanych schorzeniach, takich

jak choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa z zespołami bólowymi oraz bóle i zawroty głowy.

85

Neurologia dziecięca

Na terenie województw podlaskiego funkcjonują 2 oddziały szpitalne udzielające

świadczeń w dziedzinie neurologii dziecięcej, tj. Klinika Neurologii i Rehabilitacji Dziecięcej

Uniwersyteckiego Dziecięcego Szpitala Klinicznego w Białymstoku (25 łóŜek) oraz Oddział

Pediatrii i Neurologii Dziecięcej SPZOZ Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego

w Białymstoku (wydzielone łóŜka w ramach oddziału). Obecna liczba łóŜek jest

niewystarczająca i naleŜy zmierzać do tego, aby utworzyć pododdziały przy oddziałach

pediatrycznych równieŜ w ŁomŜy i w Suwałkach, tym bardziej, Ŝe w związku z likwidacją

Oddziału Psychiatrii Dziecięcej w Choroszczy na oddziały neurologii dziecięcej trafiają

równieŜ pacjenci psychiatryczni.

W województwie funkcjonuje 5 poradni w Białymstoku oraz 2 w ŁomŜy – niezbędne

jest odtworzenie Poradni Neurologii Dziecięcej w Suwałkach. NaleŜy równieŜ podjąć

działania zmierzające do utworzenia w Suwałkach pracowni EEG i EMG z personelem

wykształconym do prowadzenia badań u dzieci.

Kadra neuropediatryczna w województwie podlaskim jest niewystarczająca – celem

zabezpieczenia minimum potrzeb naszego województwa naleŜy dodatkowo zatrudnić

7 neuropediatrów w Białymstoku oraz po 2 w ŁomŜy i Suwałkach.

Dwa oddziały szpitalne w Białymstoku mają dostęp do pełnej diagnostyki w zakresie

neurologii dziecięcej – aparatura EEG, EMG, Video-EEG, Biofeedback, tomografia

komputerowa, rezonans magnetyczny. To samo dotyczy poradni neurologicznych

w 3 szpitalach: Wojewódzkim w ŁomŜy i Białymstoku oraz Uniwersyteckim Dziecięcym

Szpitalu Klinicznym w Białymstoku. W przypadku Suwałk pacjenci diagnozowani

na Oddziale Pediatrycznym mają dostęp do tomografii komputerowej, a takŜe badania EEG

(pracownia Szpitala Psychiatrycznego). Nowo otwarte dwie poradnie NZOZ w Białymstoku

mogą korzystać z badań EEG i EMG.

Dostępność do świadczeń zdrowotnych w zakresie neurologii dziecięcej w naszym

województwie nie uległa istotnej poprawie w stosunku do roku poprzedniego. Sygnalizowane

wcześniej ograniczenie działalności specjalistycznej w strukturach pediatrycznych Szpitala

Wojewódzkiego składają się na fakt gorszej dostępności do tych świadczeń i wydłuŜenia

czasu oczekiwania na diagnostykę i leczenie. Poprawę moŜna uzyskać poprzez poszerzenie

moŜliwości kształcenia nowych kadr oraz powołanie dodatkowych jednostek

86

organizacyjnych, a takŜe odtworzenie samodzielnego Oddziału Neurologii Dziecięcej

w Szpitalu Wojewódzkim w Białymstoku.

Jako problem Konsultant Wojewódzki wskazuje postępującą likwidację opieki

pediatrycznej w Szpitalu Wojewódzkim w Białymstoku, która spowodowała, Ŝe przewaŜająca

większość działalności neuropediatrycznej została scedowana na UDSK. Powoduje to

konieczność przyjmowania pacjentów zarówno na dyŜurach „ostrych”, jak i „tępych”,

co rzutuje to na poziom i jakość usług oraz ponadwymiarowe obciąŜenie personelu

specjalistycznego.

Ponadto Konsultant wskazuje m. in. na konieczność zwiększenia – o dalsze 5 – liczby

akredytowanych miejsc specjalizacyjnych (w związku ze zmniejszającą się liczbą neurologów

dziecięcych) oraz wymiany zuŜytego sprzętu diagnostycznego (aparaty EEG, EMG).

87

Okulistyka

Baza szpitalna dotycząca okulistyki, według opinii Konsultanta Wojewódzkiego

w dziedzinie okulistyki, jest całkowicie wystarczająca i rozmieszczona prawidłowo – dwa

ośrodki w Białymstoku, jeden w ŁomŜy oraz jeden (prywatny) w Suwałkach.

Liczba poradni na terenie województwa równieŜ jest wystarczająca.

Problemem jest natomiast obsada lekarska poradni w małych miejscowościach –

często jest to jeden lekarz.

Zabezpieczenie w aparaturę i sprzęt medyczny jest odpowiednie.

Dostępność świadczeń w przedmiotowej dziedzinie jest natomiast ograniczona

ze względu na zbyt mały kontrakt w części poradni okulistycznych. Szczególną uwagę

Konsultant zwraca na potrzebę zwiększenia kontraktu z NFZ z jednostkami operującymi

zaćmę.

Jako osiągnięcia Konsultant wskazuje zmniejszenie kolejki na operację zaćmy

w Klinice Okulistyki (z 3 na 2 lata) oraz pełne zabezpieczenie – dzięki codziennym dyŜurom

Kliniki Okulistyki Dziecięcej – leczenia dzieci z urazami narządu wzroku.

88

Onkologia i hematologia dziecięca

W województwie podlaskim świadczeń szpitalnych w dziedzinie onkologii

i hematologii dziecięcej udziela Klinika Onkologii i Hematologii Dziecięcej

Uniwersyteckiego Dziecięcego Szpitala Klinicznego w Białymstoku. Klinika dysponuje

24 łóŜkami – ich liczba jest zasadniczo wystarczająca. Niedostateczna jest natomiast

infrastruktura Kliniki – nie ma sali do rehabilitacji oraz źle zlokalizowany jest tzw. pobyt

dzienny.

W przypadku specjalistycznego leczenia ambulatoryjnego są to trzy poradnie:

Onkologii i Hematologii Dziecięcej w UDSK, NZOZ Dojlidy, Endomedica) zlokalizowane są

w Białymstoku, jedna poradnia o profilu onkologii i hematologii dziecięcej - w ŁomŜy.

Dostępność do świadczeń zdrowotnych w omawianej dziedzinie nie zmieniła się

znacząco w stosunku do lat poprzednich (roku 2014 uzyskano moŜliwość wykonywania

w województwie badania PET). Czas oczekiwania na wizytę w poradni hematologicznej

wynosi do 3–4 tygodni (ze względu na pilność wizyty, duŜy niepokój rodziców bądź prośby

lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej część wizyt odbywa się na bieŜąco). Kolejki

do poradni onkologicznej wynoszą ok. 2–3 tygodnie.

Zabezpieczenie w aparaturę i sprzęt medyczny, zgodnie z opinią Konsultanta

Wojewódzkiego w dziedzinie onkologii i hematologii dziecięcej, jest odpowiednie.

W roku 2014 w Klinice Onkologii i Hematologii Dziecięcej obserwowano okresowe

przerwy w dostępności do cytostatyków.

W związku z faktem, iŜ wiele procedur, zwłaszcza hematologicznych, jest

niedoszacowanych, Konsultant podkreśla konieczność ich ponownej wyceny. Zreorganizować

naleŜy równieŜ płatności „za zgodą płatnika” – wskazane jest pokrycie kosztów nie tylko

hospitalizacji 3-krotnie przewyŜszających wyliczenia, ale i tych, które przekraczają więcej niŜ

1,5-krotnie. Konsultant wskazuje równieŜ na potrzebę pokrycie kosztów diagnostyki

i leczenia zakaŜeń grzybiczych u dzieci w immunosupresji.

Problemem jest brak zainteresowania specjalizacją z onkologii i hematologii ze strony

młodych lekarzy.

89

Onkologia kliniczna

Baza szpitalna w dziedzinie onkologii klinicznej, z uwagi na stale wzrastającą liczbę

pacjentów z chorobami nowotworowymi, wydaje się być niewystarczająca. Ze względu

na brak miejsc konieczne jest zmniejszanie częstotliwości chemioterapii.

Ilość poradni specjalistycznych jest natomiast wystarczająca.

Zabezpieczenie w aparaturę i sprzęt medyczny równieŜ jest wystarczające.

Jako problem Konsultant Wojewódzki wskazuje m.in. kwestię dostosowania leczenia

do indywidualnych potrzeb pacjenta, zwraca równieŜ uwagę na konieczność wprowadzenia

w niektórych ośrodkach dokumentacji elektronicznej.

W roku 2014 Konsultant Wojewódzki przeprowadził kontrolę 3 podmiotów

udzielających świadczeń zdrowotnych w dziedzinie onkologii klinicznej, tj. Poradni

onkologicznej s.c. Lilianna i Stanisław Kisiel, Poradni onkologicznej Homeo Medicus

oraz Pododdziału Onkologii Szpitala Wojewódzkiego im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego

w ŁomŜy. W wyniku kontroli stwierdzono, Ŝe poziom udzielanych świadczeń na poziomie

ambulatoryjnym jest wysoki. Świadczenia udzielane są przez specjalistów z zakresu onkologii

klinicznej, zgodnie z zaleceniami i standardami postępowania onkologicznego.

Skontrolowane podmioty posiadają aparaturę i sprzęt medyczny oraz aparaturę analityczną

do przygotowania i badania produktów leczniczych.

90

Ortodoncja

Spośród 43 zarejestrowanych ortodontów w województwie podlaskim 31 wykonuje

świadczenia na potrzeby dzieci do 13 roku Ŝycia w oparciu o kontrakt z NFZ i płatne

procedury w swoich własnych praktykach lub na umowach cywilnoprawnych, 2 ortodontów

realizuje kontrakt w ramach „Programu ortodontycznej opieki nad dziećmi z wrodzonymi

wadami twarzowej części czaszki” a 10 pozostałych wykonuje tylko płatne świadczenia

w ramach prywatnych praktyk stomatologicznych.

Konsultant Wojewódzki zwraca uwagę na fakt, iŜ pomimo spadku liczby

mieszkańców województwa, w dalszym ciągu istnieje potrzeba kształcenia kadry

specjalistów, którzy zabezpieczyliby potrzeby mieszkańców. Podkreśla, Ŝe problem stanowią

lekarze w trakcie specjalizacji, którzy szkolenie rozpoczęli w innym województwie

i zgłaszają chęć przeniesienia do innej jednostki posiadającej akredytację. Przyczyny braku

zgody na zamianę miejsca specjalizacyjnego wynikają ze specyfiki szkolenia, polegającej

na ciągłości prowadzenia leczenia pacjentów z wadami zgryzu. Jednym z kryteriów

dopuszczenia do egzaminu jest obserwacja rozwoju narządu Ŝucia na przestrzeni cyklu

szkolenia, leczenie i wyleczenie grupy pacjentów z róŜnymi wadami. WyraŜenie zgody na

przeniesienie wiąŜe się z wydłuŜeniem czasu trwania specjalizacji i blokowaniem miejsca

dla kolejnego lekarza.

W roku 2014 POW NFZ zawarł 32 umowy na udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej

w zakresie ortodoncji. Na przyjęcie do poradni ortodontycznych w grudniu 2014 roku

oczekiwało 8 555 dzieci, tj. o ponad tysiąc mniej niŜ w roku poprzednim (9 807).

Średni rzeczywisty czas oczekiwania wynosił w 2014 roku 438 dni i w stosunku do roku 2013

skrócił się o 49 dni. W przypadkach pilnych, tj. kiedy leczenie ortodontyczne jest

bezwzględnie konieczne, aparaty wykonywane są na bieŜąco.

Niepokojącym zjawiskiem jest rozwiązywanie przez świadczeniodawców umów

na udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu ortodoncji dla dzieci i młodzieŜy

do ukończenia 18 r.Ŝ., co skutkuje ograniczeniem dostępu do świadczeń w tym zakresie.

Stosunkowo trudny dostęp doświadczeń opieki zdrowotnej w przedmiotowej

dziedzinie jest w mniejszych miejscowościach (ŁomŜa, Suwałki, Siemiatycze).

Odpowiednie jest natomiast wyposaŜenie w sprzęt i aparaturę medyczną podmiotów

leczniczych udzielających świadczeń z zakresu leczenia ortodontycznego.

91

Podkreślić naleŜy, Ŝe powaŜnym problemem dla lekarzy ortodontów są pacjenci,

którzy nie kwalifikują się do „Programu ortodontycznej opieki nad dziećmi z wrodzonymi

wadami części twarzowej czaszki”. Pacjenci ci są prowadzeni w ramach umów z NFZ, jednak

z uwagi na skomplikowane wady i stopień ich trudności, kontynuowanie leczenia po 13 roku

Ŝycia odbywa się w ramach płatnych procedur. KaŜdego roku obserwowany jest wzrost liczby

pacjentów z wadami kostnymi, którzy wymagają leczenia wielospecjalistycznego, w tym

z zakresu chirurgii ortognatycznej. Na terenie województwa podlaskiego leczenie operacyjne

wad szczękowo-zgryzowych realizuje tylko Klinika Chirurgii Szczękowo-Twarzowej

Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku.

92

Ortopedia i traumatologia narządu ruchu

Zgodnie z opinią Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie ortopedii i traumatologii

narządu ruchu rozmieszczenie zarówno oddziałów szpitalnych, jak i przychodni

ortopedycznych w województwie podlaskim nie budzi zastrzeŜeń.

Stan liczebny kadry specjalistów w przedmiotowej dziedzinie jest zadowalający.

Dostępność świadczeń medycznych nie uległa, w stosunku do roku 2013, istotnemu

pogorszeniu. Konsultant wskazuje jednak na konieczność reorganizacji, Pododdziału

Urazowo-Ortopedycznego Szpitala Powiatowego w Siemiatyczach.

Jako główny problem w reprezentowanej dziedzinie Konsultant Wojewódzki wskazuje

spowodowane limitem świadczeń długie kolejki oczekujących na zabiegi operacyjne.

Jako osiągnięcie natomiast – oddanie do uŜytku nowoczesnych sal operacyjnych

w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Białymstoku.

93

Otorynolaryngologia

Baza szpitalna województwa podlaskiego w dziedzinie otorynolaryngologii jest

wystarczająca, podobnie jak liczba łóŜek otolaryngologicznych.

Jakość usług realizowanych w Białymstoku oraz ŁomŜy jest dobra. Klinika

Otolaryngologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku ma moŜliwość

realizacji wysokospecjalistycznych procedur laryngologicznych.

Liczba poradni w województwie równieŜ jest wystarczająca.

Kadra medyczna województwa podlaskiego liczy 50 otolaryngologów z II stopniem

specjalizacji i 15 specjalistów, którzy ukończyli specjalizację „nowym trybem”. Tylko 16

specjalistów nie przekroczyło 45 roku Ŝycia. W powiecie sejneńskim i sokólskim nie jest

zatrudniony Ŝaden specjalista, poradnie prowadzą lekarze przyjezdni. Struktura wiekowa

wskazuje na potrzebę szkolenia nowych kadr.

W stosunku do roku 2013 nastąpiło pogorszenie dostępności do usług szpitalnych,

szczególnie wysokospecjalistycznych spowodowane zbyt niskim finansowaniem dziedziny

w województwie (terminy hospitalizacji w Klinice Otolaryngologii USK – 2019 rok, krótsze

/równieŜ wielomiesięczne/ w innych jednostkach).

Zabezpieczenie w sprzęt zarówno w jednostkach szpitalnych jak i ambulatoryjnych

jest dostateczne. WyposaŜeniem na poziomie dobrym dysponuje Klinika Otolaryngologii

USK.

Jako potrzebę w reprezentowanej dziedzinie Konsultant Wojewódzki wskazuje

zwiększenie finansowania w zakresie wysokospecjalistycznych usług szpitalnych.

94

Otorynolaryngologia dziecięca

Bazę szpitalną w zakresie otolaryngologii dziecięcej w województwie podlaskim

stanowi Klinika Otolaryngologii Dziecięcej Uniwersyteckiego Dziecięcego Szpitala

Klinicznego w Białymstoku, która posiada 25 łóŜek. Ponadto zabiegi operacyjne u dzieci

wykonywane są równieŜ w oddziałach otolaryngologii szpitali wojewódzkich w ŁomŜy

(ok. 20% chorych stanowią dzieci) i Suwałkach (ok. 40% chorych stanowią dzieci),

jak równieŜ w NZOZ Centrum Medyczne „B. Larsen”. W oddziałach wojewódzkich, bliŜej

miejsca zamieszkania pacjentów, leczone są dzieci nieco starsze i z typowymi problemami.

Dzieci młodsze i wymagające opieki bardziej wyspecjalizowanej i wielospecjalistycznej

leczone są w Klinice Otolaryngologii Dziecięcej.

Umowy na świadczenia ambulatoryjne w zakresie otolaryngologii dziecięcej

posiadają: UDSK w Białymstoku, Poradnia Lar-Med, Poradnia Otolaryngologiczna Dziecięca

ZOZ InterHem, Otolaryngologia M&M M. Bączek, Ośrodek Laryngologii Juniormed oraz

NZOZ Centrum Medyczne „B. Larsen”. Wszystkie ww. poradnie specjalistyczne dziecięce

działają w Białymstoku. W terenie świadczeń ambulatoryjnych dla dzieci udzielają głównie

poradnie otolaryngologiczne ogólne. RównieŜ w Białymstoku poradnie ogólne przyjmują

dzieci bez ograniczeń.

Dostępność do świadczeń z zakresu otolaryngologii dziecięcej na terenie

województwa jest, w ocenie Konsultanta Wojewódzkiego, dość dobra. Przypadki pilne

przyjmowane są w dniu zgłoszenia, inne w ciągu kilku dni do dwóch tygodni. Terminy

zabiegów planowych równieŜ nie są zbyt odległe – w Klinice Otolaryngologii Dziecięcej,

gdzie wykonywanych jest najwięcej zabiegów z zakresu laryngologii dziecięcej,

czas oczekiwania wynosi od 2 do 3 miesięcy.

Specjalistów z zakresu otolaryngologii dziecięcej na terenie województwa jest 10 –

wszyscy pracują w mieście Białystok. WyposaŜenie w sprzęt jest wystarczające w większości

placówek.

Konsultant Wojewódzki przeprowadził w roku 2014 kontrolę 3 podmiotów

udzielających świadczeń zdrowotnych w dziedzinie otolaryngologii dziecięcej.

Z przeprowadzonych kontroli wynika, iŜ dostępność do świadczeń ambulatoryjnych jest dość

dobra. Kontrolowane podmioty są dobrze wyposaŜone w sprzęt do diagnostyki

laryngologicznej. Problemem jest natomiast to, iŜ mimo posiadanego sprzętu, badań słuchu

95

u dzieci jest wykonywanych niewiele. Wynika to z duŜej czasochłonności tych badań i braku

odpowiednio przeszkolonego personelu.

96

Patomorfologia

W województwie podlaskim najwięcej jednostek w dziedzinie patomorfologii znajduje

się w Białymstoku (5 zakładów). WyposaŜenie tychŜe jednostek nie jest równomierne.

Warunki (dobre lub bardzo dobre) zarówno lokalowe, jak i aparaturowe posiadają

Akademicki Ośrodek Diagnostyki Patomorfologicznej i Genetyczno-Molekularnej oraz

Zakład Patomorfologii Białostockiego Centrum Onkologii. Zakład Wojewódzkiego Szpitala

Zespolonego i Zakład w Szpitalu MSW nie posiadają pełnoprofilowego wyposaŜenia

i odpowiednich warunków lokalowych. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku Zakładu

Patomorfologii kierowanego przez dr. Wojciecha Rogulskiego. Akademicki Ośrodek

Diagnostyki Patomorfologicznej i Genetyczno-Molekularnej oraz Zakład Patomorfologii

Białostockiego Centrum Onkologii dysponują potencjałem umoŜliwiającym zaspokojenie

potrzeb miasta na usługi w zakresie histopatologii i cytologii.

Poza Białymstokiem w województwie działają dwa zakłady patomorfologii: w ŁomŜy

oraz w Suwałkach. Zakłady te zaspokajają potrzeby regionu. NaleŜy jednak zauwaŜyć,

Ŝe wyposaŜenie techniczne i obsada lekarska są niedostateczne.

Podsumowując naleŜy stwierdzić, Ŝe dostępność do usług patomorfologicznych

w regionie jest dostateczna, jednakŜe wymaga poprawy.

97

Pediatria

Bazę szpitalną (liczbę łóŜek pediatrycznych) konsultant wojewódzki w dziedzinie

pediatrii ocenia jako wystarczającą dla pacjentów wymagających doraźnej i krótkiej

hospitalizacji.

Poza Uniwersyteckim Dziecięcym Szpitalem Klinicznym, gdzie dostępność

hospitalizacji ogranicza baza łóŜkowa oraz Oddziałem Dziecięcym Szpitala Wojewódzkiego

w Suwałkach (remont), w innych jednostkach pediatrycznych lecznictwa zamkniętego istnieje

pełna dostępność chorych do świadczeń medycznych.

We wszystkich oddziałach dziecięcych szpitali powiatowych i wojewódzkich istnieje

właściwe zabezpieczenie w kadrę specjalistów pediatrów. Problemem zasadniczym jest brak

lekarzy chętnych do zdobywania specjalizacji w systemie pozarezydenckim, co związane jest

z zatrudnieniem realizującego szkolenie specjalizacyjne lekarza w oddziale dziecięcym. Poza

nielicznymi wyjątkami, większość dyrektorów szpitali do tego problemu nie przywiązuje

wagi. Problem jest niezwykle waŜny, ze względu na „starzejącą się” aktualnie pracującą

kadrę pediatryczną. Niestety, nowi specjaliści najczęściej wybierają miasto wojewódzkie jako

miejsce pracy, nie wspomagając kadrowo potrzeb terenowych.

Jednostką, w której zdaniem konsultanta występuje nadmiar specjalistów w dziedzinie

pediatrii jest Uniwersytecki Dziecięcy Szpital Kliniczny w Białymstoku. W UDSK opiekę

pediatryczną hospitalizowanych dzieci w 2014 roku zabezpieczało 79 specjalistów pediatrii

(51 z nich posiada dodatkową, szczegółową specjalizację) oraz 41 rezydentów aktualnie

zdobywających specjalizację z pediatrii.

W Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym im. J. Śniadeckiego w Białymstoku pracuje

10 specjalistów pediatrii oraz 3 rezydentów realizujących szkolenie specjalizacyjne w tej

dziedzinie, w Szpitalu Wojewódzkim im. kardynała S. Wyszyńskiego w ŁomŜy –

7 specjalistów pediatrii oraz 2 rezydentów realizujących szkolenie specjalizacyjne w tej

dziedzinie, w Wojewódzkim Szpitalu im. L. Rydygiera w Suwałkach – 7 specjalistów

pediatrii oraz 2 rezydentów.

Zgodnie z wiedzą konsultanta, pediatryczną opiekę specjalistyczną w lecznictwie

zamkniętym (oddziały dziecięce szpitali róŜnych szczebli) w województwie podlaskim

w 2014 roku realizowało łącznie 130 pediatrów oraz 48 rezydentów, a liczba łóŜek

pediatrycznych wynosiła 488.

98

Aktualnie brakuje chętnych do realizowania specjalizacji w tej dziedzinie medycyny,

młodzi lekarze preferują medycynę rodzinną jako kierunek specjalizacji.

W 2014 roku konsultant wojewódzki przeprowadził kontrolę 8 podmiotów

leczniczych, w tym 4 oddziałów szpitalnych. W kontrolowanych Oddziałach Dziecięcych

Szpitali SP ZOZ: Suwałk, Bielska Podlaskiego, Łap, Siemiatycz, Grajewa, realizacja

świadczeń zdrowotnych nie budzi zastrzeŜeń. Koordynatorzy (Ordynatorzy) Oddziałów wraz

z podległym zespołem lekarskim realizują świadczenia medyczne w sposób właściwy

(wszyscy zgłaszają niedoszacowanie kontraktu przez POW NFZ). Dbają takŜe o podnoszenie

kwalifikacji zawodowych poprzez uczestnictwo w roŜnych formach szkolenia

podyplomowego. W kontrolowanych 3 poradniach świadczenia zdrowotne realizują pediatrzy

róŜnych specjalności; jednostki nie mają kontraktu z POW NFZ. Porady są odpłatne,

na wysokim poziomie, z moŜliwością wykonania na miejscu wielu badań pomocniczych.

Jednostki nie prowadzi podstawowej działalności profilaktycznej (np. szczepień ochronnych),

jedynie prewencję wtórną, związaną ze sposobem leczenia konkretnych chorób wieku

dziecięcego.

Ponadto konsultant w 2014 r. wziął udział w wizji lokalnej Zakładu Opiekuńczo-

Leczniczego dla Dzieci i MłodzieŜy w Bacikach, nowej bazy lokalowej Oddziału Psychiatrii

Dziecięcej, przygotowanej w miejsce zlikwidowanego w 201l r. w Szpitalu Psychiatrycznym

w Choroszczy tego Oddziału. Do chwili obecnej Oddział ten nie funkcjonuje, nie przyjmuje

Ŝadnych chorych.

W opinii konsultanta powinno nastąpić przywrócenie funkcjonowania przyszpitalnych

konsultacyjnych poradni pediatrycznych przy szpitalach terenowych, w celu kontroli efektów

leczenia szpitalnego przez Ordynatorów/Koordynatorów tych oddziałów przed przekazaniem

tych pacjentów lekarzom POZ.

Konieczne jest skrócenie kolejek w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej.

Palącym problemem jest rozwiązanie potrzeb hospitalizacyjnych w zakresie

psychiatrii dziecięcej (hospitalizacji pacjentów z chorobami psychicznymi, zaburzeniami

psychoemocjonalnymi oraz zaŜywającymi środki odurzające, psychoaktywne, leki, alkohol) –

konieczne jest przywrócenie Oddziału oraz szkolenie kadry specjalistycznej w tej dziedzinie.

Zdaniem konsultanta naleŜy bezwzględnie przywrócić działalność zlikwidowanego

w styczniu 2011 roku oddziału psychiatrii dziecięcej w Wojewódzkim Szpitalu

Psychiatrycznym w Choroszczy. Aktualna hospitalizacja tych chorych w Uniwersyteckim

Dziecięcym Szpitalu Klinicznym, jednostce nie spełniającej wymogów oddziału

psychiatrycznego, stanowi zagroŜenie Ŝycia dla samych tego rodzaju chorych, a takŜe dla

99

innych pacjentów oraz personelu lekarsko pielęgniarskiego klinik UDSK, w których ci

pacjenci przebywają.

Nierozwiązany w województwie problem hospitalizacji i ambulatoryjnej opieki

specjalistycznej w dziedzinie psychiatrii dziecięcej; brak bazy lokalowej oraz aktualne zasady

zdobywania specjalizacji z psychiatrii dziecięcej zamykają drogę do szybkiego rozwiązania

tego problemu w wymiarze lokalnym i ogólnokrajowym.

Konsultant podkreśla, iŜ na bazie Pododdziału Dializoterapii w UDSK powinien

zostać powołany Regionalny Ośrodek Leczenia Zatruć Dzieci. Istnieją ku temu sprzyjające

warunki sprzętowo-lokalowe. Wykorzystanie Pracowni śywienia Parenteralnego

spowodowałaby, Ŝe pacjenci leczeni dotychczas w Klinice Obserwacyjno-Zakaźnej Dzieci

(np. zatrucia grzybami), Klinice Pediatrii, Gastroenterologii, Alergologii Dziecięcej

(oparzenia przewodu pokarmowego, choroby wątroby), Oddziału Anestezjologii

i Intensywnej Terapii, Szpitalnego Oddziału Ratunkowego (zatrucie lekami) znaleźliby

miejsce w oddziale leczenia zatruć, a pozostałe oddziały zostałyby odciąŜone

od dotychczasowych zadań leczniczych.

Konsultant widzi takŜe potrzebę wydzielenia (utworzenia) w naszym województwie

pododdziału zamkniętego do leczenia dzieci przewlekłe chorych na choroby neurologiczne,

metaboliczne lub genetycznie obciąŜonych. Głównym problemem klinicznym tych dzieci są

zaburzenia połykania, przyjmowania pokarmów, przewlekłe niedoŜywienie. Często

wymagają załoŜenia lub juŜ mają załoŜoną tracheostomię, wymagają załoŜenia gastrostomii,

wymagają czasowego leczenia enteralnego lub parenteralnego. Opieka nad takimi dziećmi

przekracza często moŜliwości ich opiekunów.

Z kolei jednostki z niskim rocznym obłoŜeniem naleŜy przeprofilować na leczenie

przewlekle chorych, którzy nie mogą korzystać z leczenia domowego

100

Perinatologia

W województwie podlaskim są dwa ośrodki udzielające świadczeń zdrowotnych

w dziedzinie perinatologii, tj. Klinika Perinatologii i PołoŜnictwa USK oraz Oddział

Ginekologiczno-PołoŜniczy Szpitala Wojewódzkiego. Na chwilę obecną liczba łóŜek, jaką

dysponują ww. ośrodki jest wystarczająca.

Poradnie przykliniczne równieŜ funkcjonują bez zastrzeŜeń (w przyszłości moŜna

rozwaŜyć dodatkowe wyposaŜenie w nowoczesne ultrasonografy).

Według stanu na koniec roku 2014 w województwie nie było specjalistów

perinatologów – jako pierwszy do egzaminu specjalizacyjnego miał przystąpić Konsultant

Wojewódzki w przedmiotowej dziedzinie (termin egzaminu zaplanowano na 23 marca

2015 r.).

Aktualnie remontowana jest Klinika Perinatologii USK – remont przewidziany jest na

okres 2–3 lat. Dodatkowe potrzeby wynikać będą z oceny moŜliwości pracy Kliniki juŜ po

remoncie.

Jako osiągnięcie w przedmiotowej dziedzinie Konsultant wskazuje znaczną poprawę

w zakresie przyjmowania wszystkich trudnych przypadków klinicznych z województwa,

a takŜe poprawę jakości pracy Kliniki Perinatologii i PołoŜnictwa USK i Oddziału

Ginekologiczno-PołoŜniczego Szpitala Wojewódzkiego.

101

Periodontologia

Rozmieszczenie i liczba poradni periodontologicznych na terenie województwa

podlaskiego jest wystarczająca jedynie w Białymstoku, na pozostałym obszarze województwa

występują powaŜne niedobory.

Podobnie przedstawia się sytuacja w przypadku kadry. Niedobory kadrowe

w dziedzinie periodontologii występują we wszystkich miastach województwa, oprócz

Białegostoku. Kadra specjalistów powinna być powiększona o co najmniej 10–12 osób

(egzamin specjalizacyjny w roku 2014 zdała tylko jedna osoba). Niedobór specjalistów

w przedmiotowej dziedzinie występuje niezmiennie od lat. Jest to podstawowy problem

wskazywany przez Konsultanta Wojewódzkiego w przedmiotowej dziedzinie.

Dostępność do świadczeń zdrowotnych jest wystarczająca tylko na terenie

Białegostoku, na pozostałym obszarze województwa jest znacznie utrudniona.

Konsultant Wojewódzki w roku 2014 przeprowadził kontrolę 3 podmiotów

udzielających świadczeń w dziedzinie periodontologii, tj. lek. stom. Doroty Łukjan, Agmed

Agnieszka Paniczko oraz Niepublicznego Stomatologicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej

„Es-Dent” s.c. w Białymstoku. W wyniku kontroli stwierdzono, Ŝe poziom udzielanych

świadczeń zdrowotnych przez osoby wykonujące zawód medyczny jak równieŜ dostępność

świadczeń zdrowotnych w ww. jednostkach jest odpowiednia. Kontrolowane jednostki są

wyposaŜone w nowoczesny sprzęt niezbędny do wykonywania świadczeń specjalistycznych

w zakresie periodontologii.

102

Pielęgniarstwo

Dostępność do świadczeń zdrowotnych realizowanych przez pielęgniarki jest

zapewniona w dostatecznym zakresie. W województwie zgłoszono zapotrzebowanie na

zatrudnienie 89 pielęgniarek, jednakŜe zapotrzebowanie to rozkłada się stosunkowo

równomiernie na większość podmiotów, w związku z czym nie stanowi istotnego zagroŜenia

dla jakości świadczeń zdrowotnych. Odsetek specjalistów w szczegółowych dziedzinach

pielęgniarstwa w województwie podlaskim ma tendencję wzrostową. Bez wątpienia do takiej

sytuacji przyczynia się pręŜna działalność organizatorów kształcenia podyplomowego,

a w szczególności Okręgowych Izb Pielęgniarek i PołoŜnych w Białymstoku, ŁomŜy

i Suwałkach, będących organizatorami szeregu form kształcenia podyplomowego dla

pielęgniarek. Na terenie województwa podlaskiego są teŜ podmioty pozamedyczne

posiadające w swojej ofercie szkoleniowej, m.in. szkolenia podyplomowe dla pielęgniarek lub

wyłącznie szkolenia dla pielęgniarek.

Ogólna liczba specjalistów we wszystkich dziedzinach pielęgniarstwa wynosi 1 701

osób, co stanowi 34,6% ogółu zatrudnionych pielęgniarek w ocenianych podmiotach

leczniczych. Niepokojąca jest natomiast struktura wiekowa pielęgniarek – w roku 2014

na emeryturę odeszło około 100 osób, w ciągu najbliŜszych 5 lat około 500 osób (ok. 10%

ogółu zatrudnionych pielęgniarek) pracujących w lecznictwie stacjonarnym, deklaruje

odejście na emeryturę po osiągnięciu wieku emerytalnego. Ilość zatrudnianych w szpitalach

absolwentów pielęgniarstwa nie bilansuje ilości odchodzących od zawodu. Z uzyskanych ze

szpitali informacji wynika, Ŝe w 2013 roku łącznie zostało zatrudnionych 76 absolwentów

pielęgniarstwa, w roku 2014 - 70. Liczba wydanych przez Okręgowe Izby Pielęgniarek

i PołoŜnych (Białystok, ŁomŜa, Suwałki) praw wykonywania zawodu w 2013 r. wynosiła

146, w roku 2014 – 109 (do dnia 30 września 2014 r.). Maleje równieŜ liczba pielęgniarek

zarejestrowanych po przeniesieniu z innych izb działających na terenie kraju – w roku 2013

było to 27 osób, w roku 2014 – 19 (do dnia 30 września 2014 r.).

Wszystkie zakłady zaopatrzone są w sprzęt jednorazowego uŜytku w ilości

wystarczającej do realizacji świadczeń pielęgniarskich, nie ma natomiast wystarczającej ilości

sprzętu zawierającego rozwiązania chroniące przed zranieniem. Podmioty posiadają

następujący sprzęt do podnoszenia i przemieszczania pacjentów: rolki, ślizgi, wózko-wanny,

wózko-sedesy, podnośniki transportowo-kąpielowe, ławo ślizgi, przenośniki taśmowo-

rolkowe, maksi nosze, wózek transportowo-prysznicowy. Większość zakładów (22) zgłasza

103

jednak braki w ilości sprzętu do podnoszenia i przemieszczania pacjentów. Dokumentacja

techniczna sprzętu i aparatury medycznej prowadzona jest prawidłowo i potwierdza

przeprowadzanie przeglądów technicznych zgodnie z wymogami producenta określonymi

w instrukcjach oraz przepisami prawa.

Jako potrzeby w reprezentowanej dziedzinie Konsultant Wojewódzki wskazuje deficyt

kadr pielęgniarskich, w związku z czym widzi potrzebę wypracowania narzędzi będących

gwarantem zabezpieczenia kształcenia podyplomowego pielęgniarek, a w szczególności

narzędzi gwarantujących zapewnienie popularności zawodu pielęgniarki. Ponadto Konsultant

Wojewódzki wskazuje na potrzebę określenia polityki zatrudnienia pielęgniarek zgodnie

z przygotowaniem i kwalifikacjami zawodowymi oraz na potrzebę regulacji polityki

płacowej.

104

Pielęgniarstwo anestezjologiczne

i intensywnej opieki

Konsultant w 2014 r. dokonał kontroli dwóch podmiotów leczniczych:

SPZOZ Siemiatycze Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy w Bacikach Średnich i SPZOZ

w Hajnówce Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii w Hajnówce.

Kontrolowane podmioty nie są organizatorami form kształcenia i doskonalenia

zawodowego dla pielęgniarek. Pielęgniarki we własnym zakresie podnoszą swoje

umiejętności praktyczne i teoretyczne uczestnicząc w róŜnego rodzaju kursach i szkoleniach.

Kontrolowane podmioty mają podpisane umowy z publicznym płatnikiem na realizację

świadczeń zdrowotnych. W obu podmiotach realizowany jest całodobowy system pracy.

Czas oczekiwania na świadczenia w Zakładzie Opiekuńczo-Leczniczym w Bacikach

Średnich wynika z przyjętej procedury kwalifikacji do przyjęcia. Decyzja o przyjęciu pacjenta

do zakładu lub odmowie przyjęcia podejmowana jest po analizie dokumentacji medycznej.

Natomiast świadczenia w Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii SPZOZ w Hajnówce

udzielane są w dniu zgłoszenia.

Dokumentacja pielęgniarska, wynikająca z realizacji świadczeń zdrowotnych

w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki, prowadzona jest w obu

podmiotach zgodnie z wymaganiami zawartymi w rozporządzeniu Ministra Zdrowia

w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania

(Dz. U. 2010, Nr 252, poz. 1697).

Kontrolowane podmioty posiadają zabezpieczenie w aparaturę i sprzęt medyczny,

niezbędne do udzielania świadczeń zdrowotnych. Aparatura i sprzęt medyczny posiada

aktualne badania techniczne wynikające z ustawy o wyrobach medycznych. W jednym

z podmiotów brakuje niektórych rodzajów aparatury, wymaganych w rozporządzeniu

Ministra Zdrowia w sprawie standardów postępowania medycznego w dziedzinie

anestezjologii i intensywnej terapii dla podmiotów wykonujących działalność leczniczą

(Dz. U. 2013, poz. 15). Jednak zapis w §17 ust. 1 w/wym. rozporządzenia ustala termin

dostosowania się do tych wymagań na 31 grudnia 2016 r. W celu dostosowania wyposaŜenia

do wymagań określonych w tym rozporządzeniu, wskazane byłoby uzupełnienie do dnia

31.12.2016 r. wyposaŜenia Oddziału Anestezjologii i Intensywnej Terapii SPZOZ

w Hajnówce.

105

W dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki obowiązują

normy zatrudnienia, ujęte w rozporządzeniu ministra zdrowia w sprawie standardów

postępowania medycznego w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii dla podmiotów

wykonujących działalność leczniczą (Dz. U. 2013, poz. 15). Rozporządzenie określa takŜe

wymagania, jakie powinna spełnić pielęgniarka zatrudniona na stanowisku pielęgniarki

anestezjologicznej (ukończona specjalizacja lub kurs kwalifikacyjny w dziedzinie

pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki). Prawodawca określił termin

uzupełnienia tego wymogu przez pielęgniarki nie posiadające odpowiednich kwalifikacji

na dzień 31.12.2016. Na podstawie badania ankietowego, przeprowadzonego w podmiotach

leczniczych województwa podlaskiego, w których realizowane są świadczenia zdrowotne

w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki, stwierdza się,

Ŝe w skali województwa zapotrzebowanie na pielęgniarki w roku 2015, wykonujące

świadczenia w zakresie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki,

prognozowane jest na poziomie 181 osób.

W związku z deklarowanym przez podmioty lecznicze duŜym zapotrzebowaniem

na pielęgniarki, wykonujące świadczenia w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego

i intensywnej opieki, a takŜe miernym zainteresowaniem tą dziedziną absolwentów

kierunków pielęgniarskich, wskazane jest opracowanie spójnej polityki zwiększenia

atrakcyjności zatrudnienia na stanowiskach pielęgniarskich w anestezjologii i intensywnej

opiece. Praca na stanowiskach pielęgniarki anestezjologicznej lub w intensywnej opiece jest

bardzo odpowiedzialna, wymaga ogromnej wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych,

a takŜe odporności na stres. To w tej grupie pielęgniarek występuje najwięcej przypadków

zespołów wypalenia zawodowego. Dlatego trudno jest znaleźć odpowiednich kandydatów

do zatrudnienia na tego rodzaju stanowiskach.

Alternatywnym do specjalizacji rodzajem szkolenia. którego ukończenie stanowi

wymóg na stanowisku pielęgniarki anestezjologicznej, jest kurs kwalifikacyjny. Deklarowane

przez podmioty lecznicze województwa podlaskiego zainteresowanie takim kursem ocenia się

na ok. 60 miejsc. Istotne jest, aby organizatorzy takiego kursu uzyskali dofinansowanie

do jego przeprowadzenia, poniewaŜ niskie zarobki pielęgniarek często nie pozwalają

na udział w tego typu szkoleniach.

106

Pielęgniarstwo chirurgiczne i operacyjne

Na obszarze województwa podlaskiego opieka w zakresie pielęgniarstwa

chirurgicznego i operacyjnego sprawowana jest w 21 podmiotach (18 lecznictwa

stacjonarnego i 3 niestacjonarnego). Liczba łóŜek rzeczywistych wynosi 1 446.

Raport sporządzono na podstawie autorskiej ankiety konsultanta dotyczącej

zabezpieczenia mieszkańców województwa w świadczenia pielęgnacyjne w dziedzinie

zabiegowej. Ankiety rozesłano do Dyrektorów ds. pielęgniarstwa, Pielęgniarek Naczelnych

i PrzełoŜonych, zwrot 100%.

Pielęgniarstwo chirurgiczne:

Łączna liczba pielęgniarek pracujących w oddziałach i poradniach chirurgicznych 947

(w lecznictwie stacjonarnym 905 i 42 niestacjonarnym; 812 w oddziałach chirurgicznych 135

w poradniach chirurgicznych).

Wśród pielęgniarek w zakresie pielęgniarstwa chirurgicznego dominującą formą

zatrudnienia jest umowa o pracę; (3 osoby na 1/2 etatu, 26 osób na podstawie umowy

cywilno-prawnej). Struktura zatrudnienia według staŜu pracy pielęgniarek pracujących w

oddziałach chirurgicznych: 0–5 lat 6,6%; 6–10 lat 6,9%; 11–20 lat 17,5%; 21–30 lat 37%;

powyŜej 30 lat 32,6%.

Wykształcenie pielęgniarek pracujących w oddziałach chirurgicznych:

424 pielęgniarki dyplomowane, 211 licencjat pielęgniarstwa, 172 magister pielęgniarstwa,

5 inne wyŜsze-magister pedagogiki. Specjalizację w dziedzinie pielęgniarstwa chirurgicznego

posiada 182 osób, co stanowi 22,5%. Specjalizację w dziedzinie anestezjologii i intensywnej

opieki medycznej posiada 5 osób (0,6%); specjalizację w dziedzinie pielęgniarstwa w opiece

długoterminowej posiadają 4 osoby (0,5%); specjalizację w dziedzinie pielęgniarstwa

pediatrycznego posiadają 3 osoby (0,4%) oraz specjalizację w dziedzinie pielęgniarstwa

pediatrycznego 2 osoby (0,2%). Kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa

chirurgicznego posiada 98 osób (12,1%). Kurs kwalifikacyjny w dziedzinie resuscytacji

krąŜeniowo-oddechowej, opieki długoterminowej, anestezjologii i intensywnej opieki

medycznej posiada 87 osób (10,7%). Pielęgniarki pracujące w oddziałach zabiegowych

posiadają równieŜ szereg kursów specjalistycznych, między innymi: przetaczania krwi,

leczenia ran, szczepień ochronnych, edukatora w cukrzycy, leczenia bólu, EKG, sterylizacji

i dezynfekcji.

107

Z otrzymanych sprawozdań wynika, Ŝe 2 placówki lecznictwa stacjonarnego wykazały

niedobór 2 pielęgniarek w dziedzinie pielęgniarstwa chirurgicznego oraz 1 placówka

lecznictwa niestacjonarnego wykazała niedobór 1 pielęgniarki w dziedzinie pielęgniarstwa

chirurgicznego.

Zapotrzebowanie na kształcenie podyplomowe w województwie podlaskim:

specjalizację w dziedzinie pielęgniarstwa chirurgicznego – 144 osoby (15,2%), kurs

kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa chirurgicznego – 147 osób (15,5%).

Dane ankietowe wskazują równieŜ na liczne zainteresowanie kursami specjalistycznymi

z zakresu chirurgii.

Pielęgniarstwo operacyjne:

Na terenie województwa podlaskiego funkcjonuje 85 sal operacyjnych

(5 w lecznictwie niestacjonarnym i 80 lecznictwie stacjonarnym).

Łączna liczba pielęgniarek operacyjnych 309 (294 w lecznictwie stacjonarnym

i 15 niestacjonarnym)

Wśród pielęgniarek w zakresie pielęgniarstwa operacyjnego dominującą formą

zatrudnienia jest umowa o pracę; (w lecznictwie stacjonarnym: 9 osób pracuje w niepełnym

wymiarze 15 osób na podstawie umowy cywilnoprawnej; w lecznictwie niestacjonarnym

4 osoby pracuje w niepełnym wymiarze, 4 osoby na podstawie umowy cywilnoprawnej).

Struktura zatrudnienia według staŜu pracy pielęgniarek operacyjnych: 0–5 lat 16,5%;

6–10 lat 9,1%; 11–20 lat 29,7%; 21–30 lat 29,4%; powyŜej 30 lat 14,8%.

Wykształcenie pielęgniarek operacyjnych: 97 pielęgniarek dyplomowanych,

123 licencjat pielęgniarstwa, 85 magister pielęgniarstwa, 3 magister prawa, 1 magister

pedagogiki. Specjalizację w dziedzinie pielęgniarstwa operacyjnego posiada 122 osób,

co stanowi 39,5%. Specjalizację w dziedzinie pielęgniarstwa chirurgicznego,

epidemiologicznego, pediatrycznego posiada 5 osób. Kurs kwalifikacyjny w dziedzinie

pielęgniarstwa operacyjnego posiadają 72 osoby (23%). Kursy specjalistyczne posiadają

64 pielęgniarki operacyjne.

Wykazane na podstawie ankiet zapotrzebowanie na kształcenie podyplomowe:

specjalizację w zakresie pielęgniarstwa operacyjnego 73 osoby (23,6%); kurs kwalifikacyjny

w dziedzinie pielęgniarstwa operacyjnego 41 osób (13,2%) oraz kursy specjalistyczne między

innymi: laparoskopii, sterylizacji i dezynfekcji, RKO, transplantologii EKG, 30 osób.

Z otrzymanych sprawozdań wynika, Ŝe 4 placówki lecznictwa stacjonarnego wykazały

niedobór 10 pielęgniarek w dziedzinie pielęgniarstwa operacyjnego.

108

W województwie podlaskim opieka specjalistyczna świadczona jest w 135 poradniach

chirurgicznych. Ilość poradni jest wystarczająca.

Łączna liczba pielęgniarek pracujących w poradniach chirurgicznych 135. Struktura

zatrudnienia według staŜu pracy pielęgniarek pracujących w poradniach chirurgicznych:

0–5 lat 7,4%; 6–10 lat 5,9%; 11–20 lat 15,5%; 21–30 lat 28%; powyŜej 30 lat 42,9%.

Wykształcenie pielęgniarek pracujących w poradniach chirurgicznych:

106 pielęgniarki dyplomowane, 16 licencjat pielęgniarstwa, 12 magister pielęgniarstwa.

Specjalizację w dziedzinie pielęgniarstwa chirurgicznego posiada 10 osób, co stanowi

7,4%. Specjalizację w dziedzinie pielęgniarstwa operacyjnego, zachowawczego, rodzinnego,

pediatrycznego posiada 11 osób (8,1%). Kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa

chirurgicznego posiada 6 osób (4,4%). Pielęgniarki pracujące w poradniach chirurgicznych

posiadają równieŜ szereg kursów specjalistycznych, między innymi: przetaczania krwi.

leczenia ran, szczepień ochronnych, edukatora w cukrzycy, leczenia bólu, sterylizacji

i dezynfekcji.

Pielęgniarki w oddziałach chirurgicznych. poradniach i bloku operacyjnym pracują

w liczbie zapewniającej podstawowy poziom udzielanych świadczeń zdrowotnych.

W SP ZOZ w Łapach, gdzie personel bloku operacyjnego wskazywał na braki

w obsadzie personelu pielęgniarskiego uruchomiono procedurę przyjęcia dodatkowych

pielęgniarek.

Realizacja minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek zgodnie z Rozporządzeniem

Min. Zdr. z z dnia 28 grudnia 2012 roku w sprawie sposobu ustalania minimalnych norm

zatrudniania pielęgniarek i połoŜnych w podmiotach leczniczych niebędących

przedsiębiorcami (Dz. U. z 20I2 r. poz. 1545) nie odzwierciedla potrzeb kadrowych personelu

pielęgniarskiego w oddziałach zabiegowych i bloku operacyjnym. Obliczenie norm w oparciu

o metodologię wymienionego Rozporządzenia skutkuje nieadekwatną do potrzeb, zbyt małą

obsadą pielęgniarską. Dyrektorzy w kaŜdym z podmiotów leczniczych powołali Komisje,

które przedstawiły propozycje minimalnych norm (na podstawie obliczeń wg ww.

Rozporządzenia i aktualnego zatrudnienia) w poszczególnych komórkach organizacyjnych.

Poziom zatrudnienia pozostawiono bez zmian w stosunku do roku poprzedniego pomimo

wyliczonych wg Rozporządzenia mniejszych potrzeb kadrowych.

W województwie podlaskim 6 podmiotów leczniczych wykazały niedobór

3 pielęgniarek w zakresie pielęgniarstwa chirurgicznego oraz 10 pielęgniarek w zakresie

pielęgniarstwa operacyjnego:

109

– SPZOZ Wojewódzki Szpital Zespolony im. J Śniadeckiego w Białymstoku –

zapotrzebowanie na 6 pielęgniarek w dziedzinie pielęgniarstwa operacyjnego,

– SPZOZ Kolno – niedobór 1 pielęgniarki w dziedzinie pielęgniarstwa chirurgicznego

i 2 pielęgniarek w dziedzinie pielęgniarstwa operacyjnego,

– SPZOZ w Siemiatyczach niedobór 1 pielęgniarki w dziedzinie pielęgniarstwa

operacyjnego,

– SP ZOZ w Mońkach – zapotrzebowanie na 1 pielęgniarkę w dziedzinie

pielęgniarstwa chirurgicznego,

– Humana Medica Omeda w Białymstoku – zapotrzebowanie na 1 pielęgniarkę

w dziedzinie pielęgniarstwa chirurgicznego,

– SPZOZ w Grajewie – niedobór l pielęgniarki w dziedzinie pielęgniarstwa

operacyjnego.

Zabezpieczenie w aparaturę i sprzęt medyczny w zakresie świadczenia czynności

pielęgnacyjnych stosownie do potrzeb. W SPZOZ w Łapach ul. Korczaka 23, gdzie personel

bloku operacyjnego wskazywał na braki w instrumentarium, podjęto działania polegające

na usprawnieniu funkcjonowania bloku operacyjnego, uaktualniono procedury dotyczące

planowania zabiegów operacyjnych oraz dezynfekcji i sterylizacji. Uzyskano zapewnienie,

Ŝe szpital posiada odpowiednią ilość narzędzi wystarczającą do wykonywanych planowych

zabiegów.

Problemy do rozwiązania:

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 grudnia 2012 roku w sprawie sposobu

ustalania minimalnych norm zatrudniania pielęgniarek i połoŜnych w podmiotach leczniczych

niebędących przedsiębiorcami (Dz. U. z 2012 r. poz. 1545) w obecnej formie zawiera istotne

niedociągnięcia. Obliczanie norm w oparciu o podaną metodologię i realizowanie polityki

kadrowej w oparciu o wyniki tych obliczeń moŜe zagraŜać bezpieczeństwu pacjentów.

Zdaniem konsultanta naleŜałoby:

– zawrzeć algorytm za pomocą którego placówki mogłyby policzyć średni minimalny

czas bezpośrednich działań pielęgniarki,

– określić minimum obsady pielęgniarek odcinkowych podczas dyŜuru,

– określić minimum obsady pielęgniarek operacyjnych podczas zabiegu operacyjnego.

Konsultant wskazuje na konieczność ustalenia zasad obliczania minimalnych norm

zatrudniania personelu pielęgniarskiego w podmiotach leczniczych będących

przedsiębiorstwami, nie podlegających Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 28 grudnia

2012 roku w sprawie sposobu ustalania minimalnych norm zatrudniania pielęgniarek

110

i połoŜnych w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami (Dz. U. z 2012 r.

poz. 1545).

111

Pielęgniarstwo epidemiologiczne

W raporcie z działalności w 2014 r. konsultant wojewódzki wskazuje,

Ŝe w 24 szpitalach województwa podlaskiego powołana jest pielęgniarka/połoŜna do pracy

w Zespole Kontroli ZakaŜeń Szpitalnych (ZKZSz). Pielęgniarki/połoŜne powołane do pracy

w ZKZSz w szpitalach w Sejnach i Knyszynie nie posiadają kwalifikacji określonych

w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 27 maja 2010 r. w sprawie kwalifikacji zespołu

kontroli zakaŜeń szpitalnych (Dz.U. z 2014 r. poz. 746) – pielęgniarka/połoŜna specjalista

w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego, epidemiologii lub w dziedzinie higieny

i epidemiologii (termin uzupełnienia kwalifikacji zgodnie z podstawą prawną upływa dnia

31 grudnia 2015 r. ). W 12 szpitalach województwa (Sejny, Knyszyn, Bielsk Podlaski,

Siemiatycze, Łapy, Dąbrowa Białostocka, Mońki, Choroszcz, Wysokie Mazowieckie, Kolno,

Zambrów, Augustów) są to osoby powołane do Zespołu Kontroli ZakaŜeń Szpitalnych bez

etatu w Zespole. W województwie podlaskim w kaŜdym szpitalu powołany jest Zespół

Kontroli ZakaŜeń Szpitalnych. Zgodnie z art.15.1. ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r.

o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakaŜeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr. 234,

poz. 1570). w skład kaŜdego ZKZSz powinna wchodzić zatrudniona na samodzielnym

stanowisku w Zespole podległym kierownikowi zoz-u pielęgniarka/połoŜna specjalista

w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego, epidemiologii lub higieny i epidemiologii

w ilości nie mniejszej niŜ 1 etat pielęgniarski / 200 łóŜek szpitalnych.

Na terenie województwa podlaskiego bardzo częstym zjawiskiem jest łączenie

obowiązków pielęgniarki specjalistki w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego

z innymi bardzo waŜnymi funkcjami w szpitalu (w 12 na 24 szpitali). Wśród tych

12 podmiotów tylko 2 mają liczbę łóŜek poniŜej 100. Wpływa to niekorzystnie na

zapewnienie dostępności do usług w zakresie pielęgniarstwa epidemiologicznego, jak równieŜ

na jakość kontroli zakaŜeń szpitalnych realizowaną w podmiotach leczniczych.

WaŜnym aspektem sprawnego funkcjonowania systemu kontroli zakaŜeń szpitalnych

jest praca wszystkich członków ZKZSz, czyli równieŜ lekarza przewodniczącego zespołu

i specjalisty z zakresu mikrobiologii, którzy powinni realizować swoje obowiązki w ramach

etatów w zespole, nie jako dodatkowe zadanie. pełniąc inne funkcje zawodowe. Pielęgniarka

epidemiologiczna realizuje tylko część zadań z obszaru pielęgniarstwa epidemiologicznego.

Politykę kontroli zakaŜeń szpitalnych łącznie powinien wypracować kierownik zoz-u, zespół

i komitet kontroli zakaŜeń. Ustawodawca nakłada na kierowników zoz-ów bardzo wiele

112

obowiązków: stałą ocenę sytuacji epidemiologicznej – nadzór prowadzony sposobem

czynnym, ocenę czynników ryzyka związanych z udzielaniem świadczeń medycznych,

prowadzenie kontroli wewnętrznej w bardzo szerokim zakresie, konsultowanie pacjentów

z zakaŜeniem i/lub choroba zakaźna oraz podejrzanych o te schorzenia, prowadzenie

rejestrów czynników alarmowych i zakaŜeń szpitalnych, opracowywanie procedur

i instrukcji, itp.

Nie jest moŜliwe wykonywanie tak odpowiedzialnych zadań, jeŜeli jednostka

nie posiada profesjonalnie przygotowanych osób zatrudnionych na etatach w zespołach

kontroli zakaŜeń szpitalnych. Jest to sytuacja wysoce niepokojąca i powinna znaleźć się

w kręgu zainteresowania konsultantów wojewódzkich dziedzin pokrewnych epidemiologii

szpitalnej. Program kontroli zakaŜeń szpitalnych jest waŜnym elementem kreowania polityki

jakości placówek medycznych, ocenianą obecnie równieŜ przy kontraktowaniu usług przez

NFZ.

Rosną takŜe roszczenia pacjentów w tym zakresie.

Zapotrzebowanie na kształcenie w oparciu o dane uzyskane z ankiet zwrotnych

otrzymanych od Kierowników zoz-ów i Dyrektorów szpitali oraz w trakcie

przeprowadzanych kontroli:

– specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego – nie zgłaszano

zapotrzebowania,

– kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego – 26 osób,

– kurs dokształcający w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego – 34 osoby.

Według stanu na 31 grudnia 2014 r. w województwie podlaskim tytuł specjalisty

w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego posiadają 72 pielęgniarki/połoŜne.

W styczniu 2014 r. rozpoczął się kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa

epidemiologicznego dla 30 pielęgniarek i połoŜnych, którego organizatorem jest Okręgowa

Izba Pielęgniarek i PołoŜnych w Białymstoku.

Konsultant jako priorytetowe zadanie wskazuje dąŜenie do zwiększenia dostępności

do profesjonalnych świadczeń zdrowotnych w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego

poprzez powołanie i zatrudnienie na samodzielnych stanowiskach pielęgniarek/połoŜnych

specjalistów z zakresu pielęgniarstwa epidemiologicznego do pracy w Zespołach Kontroli

ZakaŜeń Szpitalnych. Poprawić naleŜy funkcjonowanie Zespołów Kontroli ZakaŜeń oraz

Komitetów Kontroli ZakaŜeń, co wpłynie na poprawę realizacji zadań w ramach programów

nadzoru nad zakaŜeniami szpitalnymi.

113

Pielęgniarstwo ginekologiczno-połoŜnicze

W województwie podlaskim jest 18 placówek leczenia szpitalnego z oddziałami

połoŜniczo-ginekologicznymi oraz 1 placówka (Białostockie Centrum Onkologii)

z oddziałem ginekologii onkologicznej.

W stacjonarnych zakładach opieki zdrowotnej w pionie opieki nad kobietą, matką

i noworodkiem zatrudnionych jest 500 połoŜnych i 121 pielęgniarek. Ogólna liczba

połoŜnych udzielających świadczeń zdrowotnych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej

w 2014 r. wynosiła natomiast 198, z czego 4 połoŜne wykonywały zawód w ramach praktyki

zawodowej a 194 były zatrudnione lub wykonywały zawód u świadczeniodawcy, z którym

NFZ zawarł umowę. Świadczenia połoŜnej POZ realizowane były poprzez ambulatoryjne

wizyty w gabinecie połoŜnej (11 957 wizyt) oraz wizyty domowe (23 138 wizyt). Poza

wymienionymi wyŜej jednostkami świadczącymi usługi medyczne w przedmiotowej

dziedzinie na terenie województwa podlaskiego funkcjonuje równieŜ 14 szkół rodzenia,

15 poradni laktacyjnych oraz zespół przyjmujący porody pozaszpitalne.

W roku 2014 Konsultant Wojewódzki przeprowadził kontrolę SPZOZ

Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. J. Śniadeckiego w Białymstoku. W wyniku

kontroli stwierdzono, Ŝe w kontrolowanym podmiocie dostępność do świadczeń w zakresie

pielęgniarstwa połoŜniczego nie jest ograniczona. PołoŜne uzupełniają swoje kwalifikacje

zawodowe zgodnie z ustawą o zawodach pielęgniarki i połoŜnej. Zabezpieczenie w sprzęt

i aparaturę medyczną w kontrolowanym podmiocie oceniono jako dostateczne. W celu

podnoszenia jakości świadczonych usług pielęgniarskich Konsultant zaproponował

rozwaŜenie moŜliwości stworzenia w podmiocie stanowiska edukatora laktacyjnego.

114

Pielęgniarstwo onkologiczne

Rozmieszczenie jednostek świadczących usługi medyczne w dziedzinie pielęgniarstwa

onkologicznego, zgodnie z opinią Konsultanta Wojewódzkiego, jest odpowiednie.

W województwie podlaskim nie występuje niedobór pielęgniarek w przedmiotowej

dziedzinie zarówno w lecznictwie stacjonarnym jak i niestacjonarnym. Wykazane

zapotrzebowanie na kształcenie specjalizacyjne wynosi 62 pielęgniarki, zapotrzebowanie na

kurs kwalifikacyjny natomiast – 25.

Jako główny problem pielęgniarek onkologicznych pracujących w Oddziałach

i Punktach Chemioterapii Konsultant wskazuje to, iŜ pomimo obowiązujących przepisów

prawa występują trudności z wdroŜeniem przez kierowników podmiotów leczniczych

standardów w zakresie sporządzania cytostatyków przez farmaceutów w aptekach

szpitalnych. Sporządzanie ich w tego typu miejscach niewątpliwie zapewnia wysoką jakość

produktu końcowego (jego jałowość), zmniejsza ryzyko naraŜenia pracowników oddziałów,

pacjentów i środowiska na toksyczne działanie preparatów, minimalizuje ryzyko

popełnianych błędów oraz gwarantuje oszczędne gospodarowanie bardzo drogimi lekami.

Pozytywnym zjawiskiem w opinii Konsultanta jest natomiast podejmowanie przez

podmioty lecznicze działań zmierzających do ciągłego doskonalenia jakości usług poprzez:

podnoszenie kwalifikacji zawodowych personelu, podnoszenie jakości leczenia,

wprowadzanie nowych metod leczenia i aparatury oraz sukcesywne unowocześnianie

niezbędnego sprzętu medycznego. Satysfakcjonujące jest równieŜ to, Ŝe coraz większa liczba

pielęgniarek podnosi swoje kwalifikacje zawodowe.

Konsultant Wojewódzki w dziedzinie pielęgniarstwa onkologicznego przeprowadził w

roku 2014 kontrolę poradni Onkologicznej i Gabinetu diagnostyczno-zabiegowego Nr 3A

w Centrum Medycznym Dojlidy Sp. z o. o. oraz Poradni onkologicznej w NZOZ Vitamed.

Centrum Medyczne Dojlidy ma podpisaną umowę z publicznym płatnikiem świadczeń opieki

zdrowotnej, natomiast NZOZ Vitamed takiej umowy na udzielanie świadczeń

onkologicznych nie posiada. Liczba pielęgniarek w dziedzinie pielęgniarstwa onkologicznego

w ww. podmiotach jest adekwatna do liczby pacjentów objętych opieką. Dostępność

do świadczeń zdrowotnych realizowanych przez pielęgniarki w kontrolowanych podmiotach

jest 100%, poziom udzielanych świadczeń – zadowalający. Obsada pielęgniarska na

poszczególnych dyŜurach jest pełna, dokumentacja pielęgniarska jest prowadzona starannie,

czytelna. Kontrolowane podmioty są wyposaŜone w aparaturę i sprzęt niezbędny do realizacji

115

zadań, posiadający aktualne badania techniczne. Zapewniona jest wysoka jakość usług

medycznych, fachowa pomoc i opieka przy pełnym poszanowaniu Praw Pacjenta. Ogólna

ocena funkcjonowania zawodu pielęgniarki w wizytowanych jednostkach jest

satysfakcjonująca.

116

Pielęgniarstwo opieki paliatywnej

Na terenie województwa podlaskiego opieka w zakresie pielęgniarstwa opieki

paliatywnej jest sprawowana w sześciu podmiotach realizujących świadczenia w lecznictwie

stacjonarnym (Oddział Medycyny Paliatywnej, Hospicjum Stacjonarne), w dwóch

podmiotach realizujących świadczenia w lecznictwie stacjonarnym dla dzieci (Hospicjum

Domowe dla Dzieci) oraz w dziewięciu podmiotach realizujących świadczenia w lecznictwie

niestacjonarnym (Hospicjum Domowe).

Aktualny stan zatrudnienia pielęgniarek i połoŜnych pracujących w opiece paliatywnej

w województwie podlaskim wynosi 180 osób, z czego tytuł magistra pielęgniarstwa posiadają

33 osoby, licencjat – 62 osoby, wykształcenie średnie – 85 osób. Pielęgniarek z ukończoną

specjalizacją w dziedzinie pielęgniarstwa opieki paliatywnej w województwie nie ma,

specjalizację w innych dziedzinach posiada ogółem 86 zatrudnionych w opiece paliatywnej

pielęgniarek. Kursy kwalifikacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa opieki paliatywnej ukończyły

84 osoby, w innych dziedzinach – 126 osób. Kursy specjalistyczne z podstaw opieki

paliatywnej ukończyły 83 osoby, w innych dziedzinach – 193 osoby.

Niepokojącym zjawiskiem w województwie podlaskim jest niedobór pielęgniarek

posiadających specjalizację w pielęgniarstwie opieki paliatywnej – zapotrzebowanie na

specjalizację w dziedzinie pielęgniarstwa opieki paliatywnej wynosi 19 osób, na kurs

kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa opieki paliatywnej – 15 osób oraz na kurs

specjalizacyjny – 9 osób.

Pielęgniarki zatrudnione w opiece paliatywnej zgłaszają potrzebę podnoszenia

kwalifikacji zawodowych poprzez udział równieŜ w innych kursach kwalifikacyjnych (m.in.

opieki nad pacjentem ze stomią, Ŝywienia dojelitowego w warunkach domowych, leczenia ran

przewlekłych, z psychoonkologii) oraz kursach specjalistycznych (m.in. terapii bólu,

geriatrycznych).

Niemal we wszystkich podmiotach w województwie, zarówno świadczących opiekę

stacjonarną jak i domową, pacjenci oczekują na przyjęcie od kilku dni do kilku tygodni.

Jest to zjawisko bardzo niekorzystne ze względu na stan pacjentów i problemy wymagające

często natychmiastowego rozwiązania.

Konsultant Wojewódzki w roku 2014 przeprowadził kontrolę 6 podmiotów

udzielających świadczeń w zakresie pielęgniarstwa opieki paliatywnej. Wykształcenie

personelu skontrolowanych podmiotów ogółem przedstawia się następująco: wykształcenie

117

wyŜsze – 24 osoby (oraz 4 osoby w trakcie studiów), wykształcenie średnie – 18 osób.

Pielęgniarki zatrudnione w ww. podmiotach podnoszą i uzupełniają kwalifikacje zawodowe

poprzez korzystanie z róŜnych form doskonalenia zawodowego (kursy kwalifikacyjne, kursy

specjalistyczne oraz udział w konferencjach, sympozjach naukowych) organizowanych przez

róŜne podmioty kształcące. Kwalifikacje personelu ogółem przedstawiają się natomiast

następująco: specjalizacje w dziedzinach innych niŜ pielęgniarstwo opieki paliatywnej – 15

osób, kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa opieki paliatywnej – 40 osób, kurs

kwalifikacyjny w dziedzinach innych niŜ pielęgniarstwo opieki paliatywnej – 42 osoby, kurs

specjalistyczny podstawy opieki paliatywnej dla pielęgniarek – 15 osób, kurs specjalistyczny

w innych dziedzinach – 47 osób, kurs dokształcający Ŝywienie pozajelitowe – 9 osób.

Kontrolowane podmioty zgłaszają ogółem zapotrzebowanie na specjalizację w dziedzinie

pielęgniarstwa opieki paliatywnej dla 3 osób, na kurs kwalifikacyjny w dziedzinie

pielęgniarstwa opieki paliatywnej dla 1 osoby, kurs kwalifikacyjny w dziedzinie

pielęgniarstwa w anestezjologii i intensywnej terapii dla 1 osoby, na kurs specjalistyczny

w zakresie wykonywania i interpretacji zapisu EKG dla 1 osoby oraz na szkolenie w zakresie

leczenia ran i szkolenie w zakresie Ŝywienia enteralnego i parenteralnego dla 1 osoby.

Kontrolowane podmioty są dobrze wyposaŜone w sprzęt i aparaturę medyczną.

118

Pielęgniarstwo pediatryczne

Stan opieki zdrowotnej nad populacją wieku rozwojowego w województwie

podlaskim nie zmienił się istotnie w stosunku do roku ubiegłego. Pielęgniarskie świadczenia

opieki zdrowotnej są udzielane według kolejności zgłoszenia w dniu rejestracji, w godzinach

pracy świadczeniodawcy, który zawarł umowę na udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.

Świadczenia pielęgniarskie w zakresie pediatrii w województwie podlaskim wykonywane są

zgodnie z zasadami etyki zawodowej, aktualną wiedzą medyczną i poszanowaniem praw

dziecka i pacjenta.

W opiece nad populacją dziecięco-młodzieŜową nie występuje niedostatek

pielęgniarek. Pielęgniarki pracują w ilości zapewniającej dobry poziom udzielanych

świadczeń.

Podobnie jak w roku 2013, w związku z brakiem oddziału psychiatrii dziecięcej, część

pacjentów z rozpoznaniami zaburzenia zachowania i emocji, nadpobudliwością

psychoruchową, upośledzeniem umysłowym oraz próbami samobójczymi przebywa

okresowo w oddziałach pediatrycznych, co powoduje pogorszenie komfortu leczenia

i bezpieczeństwa przebywających dzieci.

RównieŜ zasoby kadrowe w niepublicznych podmiotach leczniczych sprawujących

opiekę w środowisku nauczania i wychowania zapewniają w pełni dostępność do świadczeń

pielęgniarskich. Liczba uczniów przypadających na etat pielęgniarski mieści się w zalecanych

normach.

Zabezpieczenie w aparaturę oraz sprzęt medyczny, zgodnie z opinią Konsultanta,

jest wystarczające, co umoŜliwia postępowanie pielęgnacyjne zgodne z aktualnym stanem

wiedzy, z uwzględnieniem obowiązujących metod i środków.

Najczęstsze problemy w obszarze pielęgniarstwa to trudności finansowe zakładów

opieki zdrowotnej, brak moŜliwości udzielania urlopów szkoleniowych pielęgniarkom,

znacząca róŜnica w płacach pielęgniarskich w róŜnych podmiotach leczniczych (tworzą się

tzw. kominy płacowe), zmęczenie i niska wydajność pracownika wynikające z dodatkowego

zatrudnienia (pracy na dwóch etatach) oraz trudne do realizacji rozporządzenie Ministra

Zdrowia w sprawie minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i połoŜnych.

Konsultant wojewódzki w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego zwraca równieŜ

uwagę na fakt braku łóŜek w oddziałach pediatrycznych dla dzieci do 3 roku Ŝycia w okresach

wzrostu zachorowań (jesień/wiosna) oraz braku łóŜek dla dzieci z zaburzeniami psychicznymi

119

(zaburzenia zachowania i emocji, nadpobudliwość psychoruchowa, upośledzenie umysłowe,

osoby po próbach samobójczych). Ponadto Konsultant wskazuje na:

– konieczność zwiększenia w lecznictwie stacjonarnym liczby specjalistów

w dziedzinie pielęgniarstwa neonatologicznego;

– niski poziom rocznej stawki kapitacyjnej na realizację świadczeń pielęgniarki

szkolnej nie gwarantujący jakości świadczeń i nie dający moŜliwości utrzymania praktyki

pielęgniarki szkolnej;

– konieczność poprawy zakresu profilaktycznej opieki pielęgniarskiej w POZ nad

dziećmi w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym poprzez organizowanie szkoleń dla

pielęgniarek POZ dotyczących zasad sprawowania opieki profilaktycznej nad dziećmi,

naleŜałoby równieŜ rozwaŜyć objęcie opieką przez pielęgniarki pediatryczne środowiska

nauczania i wychowania przedszkoli.

120

Pielęgniarstwo przewlekle chorych

i niepełnosprawnych

Konsultant Wojewódzki w przedmiotowej dziedzinie wskazuje, Ŝe pomimo powstania

Zakładu Pielęgnacyjno-Opiekuńczego SPZOZ Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego

im. J. Śniadeckiego w Białymstoku (z liczbą 74 łóŜek) oczekiwanie na miejsce w podobnych

zakładach na terenie województwa podlaskiego nadal jest zbyt długie. W związku z faktem, iŜ

nasze społeczeństwo Ŝyje dłuŜej chorując na choroby przewlekłe, tj. udary, niedowłady,

choroby nowotworowe, a rodziny chorych nie są w stanie się nimi opiekować,

zapotrzebowanie na opiekę geriatryczną w województwie jest duŜe.

W skontrolowanym przez Konsultanta Wojewódzkiego ww. Zakładzie Pielęgnacyjno-

Opiekuńczym pracuje 21 pielęgniarek (w tym 5 pielęgniarek posiada kurs kwalifikacyjny

z opieki długoterminowej, 7 posiada kurs kwalifikacyjny z intensywnej terapii anestezjologii,

5 specjalizację w dziedzinie pielęgniarstwa zachowawczego, 1 specjalizację z organizacji

i zarządzania w pielęgniarstwie). Konsultant podkreśla fakt, iŜ Ŝadna z pielęgniarek nie

posiada specjalizacji z dziedziny opieki długoterminowej. W Zakładzie, który posiada

podpisaną umowę z publicznym płatnikiem, jest 41 sal, w których znajdują się 74 łóŜka. Czas

oczekiwania na przyjęcie pacjenta do Zakładu wynosi 24 miesiące z powodów

pozamedycznych (miejsce zwalnia się w sposób naturalny).

Dostępność świadczeń w porównaniu z rokiem poprzednim nie zmieniła się,

nie powstał Ŝaden nowy zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy czy leczniczo-pielęgniarski.

W opiece domowej długoterminowej piętrzą się problemy finansowe i kadrowe.

WyposaŜenie w aparaturę oraz sprzęt medyczny w województwie jest dość dobre.

W skontrolowanym Zakładzie dostępne są wózki inwalidzkie, podnośnik, materace

przeciwodleŜynowe, ssaki, inhalatory, gleukometry, sprzęt do iniekcji i kroplówek

jednorazowego uŜytku, stabilizatory oraz chodziki. Aparatura i sprzęt medyczny posiadają

aktualne badania techniczne.

Konsultant w swoim raporcie wskazuje na konieczność zwiększenia ilości

pielęgniarek specjalistek w dziedzinie opieki długoterminowej oraz nakładów finansowych

na opiekę długoterminową.

121

Pielęgniarstwo psychiatryczne

W województwie podlaskim ograniczona jest dostępność do psychiatrycznego

lecznictwa stacjonarnego dla dzieci i młodzieŜy. Baza szpitalna w zakresie psychiatrii

koncentruje się głównie w Choroszczy i Suwałkach. Niewystarczająca jest liczba zespołów

leczenia środowiskowego, mieszkań chronionych i hosteli dla osób z zaburzeniami

psychicznymi.

Rozmieszczenie poradni zdrowia psychicznego jest nierównomierne – poradnie

skupiają się w większych ośrodkach. Niewystarczający jest równieŜ dostęp do świadczeń

ambulatoryjnych dla dzieci i młodzieŜy.

Struktura wykształcenia zatrudnionych w psychiatrycznych podmiotach opieki

zdrowotnej pielęgniarek przedstawia się następująco: dr n. med. – 2 osoby,

mgr pielęgniarstwa – 98 osób, licencjat pielęgniarstwa – 99 osób, pielęgniarki dyplomowane

– 195 osób. Specjalizację w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego posiada 69 osób

(17,51%). Specjalizację z opieki długoterminowej, pielęgniarstwa zachowawczego oraz

pediatrycznego posiada 35 osób (8,88%). Kurs specjalizacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa

psychiatrycznego posiada 59 pielęgniarek (14,97%).

Potrzeby kadrowe podmiotów leczniczych województwa szacuje się na 40 etatów

pielęgniarskich.

Podmioty lecznicze wyposaŜone są w niezbędną aparaturę i sprzęt (takŜe

jednorazowego uŜytku) niezbędny do wykonywania świadczeń pielęgniarskich, posiadający

aktualne badania techniczne.

Świadczenia pielęgniarskie z zakresu psychiatrii w województwie podlaskim

wykonywane są zgodnie z zasadami etyki zawodowej, aktualną wiedzą medyczną

i poszanowaniem praw pacjenta.

Niepokojącym zjawiskiem jest – jak podkreśla Konsultant Wojewódzki – niskie

kontraktowanie świadczeń w zakresie psychiatrii.

Ponadto konsultant wskazuje na problem braku całodobowego oddziału psychiatrii

dziecięcej i młodzieŜowej w województwie podlaskim, w związku z czym hospitalizacje

dzieci i młodzieŜy odbywają się oddziałach pediatrycznych i oddziałach psychiatrycznych dla

dorosłych oraz w oddziałach psychiatrycznych dziecięcych poza granicami województwa.

Konsultant wskazuje równieŜ na konieczność tworzenia miejsc pracy chronionej,

miejsc w hostelach oraz mieszkaniach chronionych dla osób z zaburzeniami psychicznymi.

122

Pielęgniarstwo ratunkowe

Na terenie województwa podlaskiego działają czterej dysponenci jednostek Systemu

Ratownictwa Medycznego: SPZOZ WSPR w Białymstoku, w ŁomŜy, w Suwałkach oraz

w Sejnach, którzy posiadają 54 zespoły Ratownictwa Medycznego (24 zespoły

specjalistyczne oraz 30 zespołów podstawowych).

Szpitalne Oddziały Ratunkowe w swojej strukturze posiada 9 szpitali na terenie

województwa. WyposaŜenie w aparaturę i sprzęt medyczny ww. jednostek jest prawidłowe.

Jednostki organizacyjne ratownictwa medycznego posiadają jednolitą strukturę

organizacyjną, co prowadzi do zminimalizowania czasu dojazdu do miejsca zdarzenia.

Wojewódzkie Stacje Pogotowia Ratunkowego sukcesywnie wymieniają ambulanse

na nowe, co podnosi jakość wykonywanych świadczeń zdrowotnych na terenie działania

jednostek.

W ocenie Dyrektorów Szpitali ds. Lecznictwa, ok. 40–60% osób zgłaszających się

samodzielnie na SOR w ogóle nie wymagało udzielenia świadczeń ratujących Ŝycie i zdrowie

lub ich stan kwalifikował się do uzyskania świadczeń w ramach podstawowej opieki

zdrowotnej lub poradni specjalistycznej.

Organizacja pracy, wyposaŜenie oraz zaplecze diagnostyczne i terapeutyczne tych

oddziałów powinny pozwalać na szybkie i sprawne wdroŜenie zaawansowanej diagnostyki

i leczenia słuŜącego przywróceniu i ustabilizowaniu podstawowych funkcji Ŝyciowych

pacjentów znajdujących się w stanie nagłego zagroŜenia zdrowotnego. Leczenie pacjenta

w SOR powinno być jak najkrótsze, a czynności wobec niego podejmowane powinny w jak

najkrótszym czasie pozwolić na przekazanie go do innych wyspecjalizowanych oddziałów

tego samego szpitala lub placówki o wyŜszym stopniu referencyjności (specjalizacji).

Zaplecze medyczne, w postaci innych oddziałów szpitala, powinno pozwalać na moŜliwie

płynną kontynuację terapii juŜ na profilowych oddziałach pod opieką specjalistów

z wybranych, właściwych ze względu na stan pacjenta, dziedzin medycyny. Niestety, pacjenci

trafiający do SOR przebywają w nim dłuŜej niŜ tego wymagają, co spowodowane jest

np. brakiem miejsc na oddziałach docelowych, zbyt długim oczekiwaniem na wyniki badań

diagnostycznych lub wydłuŜającym się oczekiwaniem na przyjazd zespołu transportowego

celem przeniesienia do innej placówki. Prowadzi to do generowania kosztów, zaabsorbowania

personelu udzielaniem świadczeń takiemu pacjentowi oraz zwiększa czas oczekiwania

123

na udzielenie pomocy innym potrzebującym znajdującym się w SOR, co wpływa równieŜ

na złą ocenę placówki przez oczekujących pacjentów i ich rodziny.

124

Pielęgniarstwo rodzinne

W województwie podlaskim funkcjonuje 290 jednostek POZ udzielających świadczeń

z zakresu pielęgniarstwa rodzinnego. Świadczenia te, finansowane ze środków publicznych,

realizowane są przez 270 podmiotów leczniczych, 5 grupowych praktyk pielęgniarskich

i jedną indywidualną praktykę pielęgniarską. Ilość ta zabezpiecza potrzeby zdrowotne

ludności województwa w przedmiotowym zakresie.

Nadmiaru specjalistów w przedmiotowej dziedzinie nie stwierdza się. Potrzeby

szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego zgłasza 9 podmiotów

z województwa podlaskiego (ogółem dla 14 osób).

Dostępność do świadczeń w zakresie pielęgniarstwa rodzinnego utrzymuje się

na poziomie porównywalnym z rokiem 2013. Ilość osób pozostających pod opieką jednej

pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej w województwie wynosi średnio 1 540,

co stanowi 56% maksymalnej liczby osób, które przypadać mogą na jedną pielęgniarkę,

tj. 2 750.

Podmioty lecznicze realizujące świadczenia w zakresie pielęgniarstwa rodzinnego

są wyposaŜone w sprzęt, aparaturę medyczną i produkty medyczne zgodnie z wymaganiami,

o których mowa w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie

świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. poz. 1248).

Konsultant Wojewódzki stwierdza, Ŝe problemem w reprezentowanej dziedzinie jest

brak unormowań prawnych dotyczących wymogów zatrudniania specjalistów w dziedzinie

pielęgniarstwa rodzinnego w podmiotach udzielających świadczeń w ramach POZ.

W roku 2014 Konsultant Wojewódzki przeprowadził kontrole w dwóch podmiotach,

tj. NZOZ „Fidos” s.c. oraz Spółce Cywilnej „Zdrowe śycie”. W wyniku kontroli stwierdzono

zgodność z obowiązującymi przepisami prawa: kwalifikacji pielęgniarek udzielających

świadczeń w zakresie POZ, sposobu zapewnienia przez świadczeniodawcę wykonania

świadczeń zdrowotnych przez pielęgniarki POZ, warunków lokalowych zakładu,

wyposaŜenia w sprzęt, aparaturę medyczną i wyroby medyczne oraz sposobu prowadzenia

dokumentacji medycznej.

125

PołoŜnictwo i ginekologia

W województwie podlaskim baza szpitalna – liczba i rozmieszczenie jednostek

szpitalnych jest – w opinii konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie połoŜnictwa i ginekologii

– wystarczająca. Podobnie konsultant ocenia liczbę łóŜek oraz poradni specjalistycznych.

Biorąc pod uwagę liczbę i zakres udzielanych świadczeń medycznych z zakresu połoŜnictwa

i ginekologii, jednostki szpitalne w których liczba porodu nie przekracza 300 porodów

rocznie, naleŜy zreorganizować. Potencjał całej bazy szpitalnej i poradnianej w województwie

podlaskim jest nie wykorzystany.

Lekarze udzielający świadczeń medycznych są zatrudnieni w oddziałach połoŜniczo-

ginekologicznych na umowę o pracę i/lub pracują w oparciu o kontrakt. Dyrektorzy

poszczególnych szpitali, ze względu na braki kadrowe wolą zatrudniać lekarzy specjalistów

na kontraktach niŜ na etatach z umową o pracę. Praca lekarzy zatrudnionych na kontraktach

powoduje, iŜ w obecnej sytuacji, w województwie podlaskim nie występują istotne braki

kadrowe w dziedzinie połoŜnictwa i ginekologii.

Konsultant w roku 2014 otrzymał informację od dwóch dyrektorów szpitali

i ordynatorów oddziałów ginekologiczno-połoŜniczych województwa podlaskiego o potrzebie

zwiększenie miejsc szkoleniowych i utworzeniu w ich jednostkach ośrodków akredytacyjnych

(Bielsk Podlaski, Wysokie Mazowieckie).

Według konsultanta większość lekarzy połoŜników i ginekologów województwa

podlaskiego to osoby z doświadczeniem i długoletnim staŜem zawodowym. Dlatego teŜ

w przyszłości obsada lekarska oddziałów połoŜniczo-ginekologicznych moŜe stać się

problemem.

Konsultant ocenia, iŜ dostępność świadczeń zdrowotnych w tej dziedzinie

w województwie podlaskim nie odbiega poziomem od lat poprzednich. W opinii konsultanta,

po przekształceniu oddziału w Suwałkach z II stopnia referencyjności na I, dostępność

świadczeń dla pacjentek z patologią ciąŜy w północno-wschodniej części województwa

będzie ograniczona.

W ambulatoryjnej opiece specjalistycznej, zakontraktowanych jest prawie o 100

lekarzy więcej niŜ w leczeniu szpitalnym. Pomimo tego, w soboty, niedziele, w okresach

świątecznych a takŜe dniach pracy w godzinach popołudniowych dostępność świadczeń

w poradniach jest ograniczona. Dlatego teŜ rośnie liczba pacjentek zgłaszających się do izb

126

przyjęć/SOR połoŜniczo-ginekologicznych szpitali, celem uzyskania świadczenia

medycznego – typowo poradnianego.

Konsultant podkreśla, Ŝe lekarze pracujący w poradniach, kierując pacjentki do

szpitala, nie wykonują wszystkich niezbędnych badań i analiz, nie podejmują leczenia

ambulatoryjnego, wysyłając pacjentkę do szpitala, co nie jest zgodne z warunkami umowy

z NFZ (dopiero po wykorzystaniu leczenia ambulatoryjnego i przy braku poprawy w leczeniu

pacjentka powinna być kierowana do leczenia szpitalnego). Lekarze w poradniach K nie

wykonują podstawowych badań, między innymi takich badań jak: KTG, USG, marker

Ca 125, HE/4, itp.

W opinii konsultanta konieczne jest objęcie przez NFZ kontraktowaniem w przyszłych

okresach dodatkowych świadczeń (tych, które powinny być wykonywane w poradniach, a są

wykonywane w szpitalach) realizowanych w izbach przyjęć/SOR-ach oddziałów połoŜniczo-

ginekologicznych, w których świadczenia muszą być dostępne non-stop, we wszystkie dni

tygodnia i święta.

Według konsultanta dostępność świadczeń ambulatoryjnych jest równieŜ ograniczona

w szpitalach prywatnych, co oznacza, Ŝe kontrakt na świadczenia medyczne w prywatnych

szpitalach powinien obejmować usługi typu poradnianego. Nie powinny być zawierane

kontrakty na leczenie szpitalne bez równoczesnego kontraktu na leczenie ambulatoryjne

w tym samym szpitalu.

Konsultant podkreśla, Ŝe wycena katalogu świadczeń medycznych z połoŜnictwa

i ginekologii, w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania oddziałów połoŜniczych

i ginekologicznych, powinna ulegać systematycznej zmianie. Powinna być równieŜ

zróŜnicowana w zaleŜności od stopnia referencyjności oddziału. Dotychczasowa wycena

świadczenia za porody jest niska i daleko odbiega od średniej europejskiej.

Znieczulenia w porodzie (Za) naleŜy dodatkowo finansować z NFZ, we wszystkich

ośrodkach: I, II i III stopnia referencji.

Zabezpieczenie w sprzęt i aparaturę medyczną dla I ośrodków referencji

w połoŜnictwie i ginekologii ma polegać na standaryzacji wszystkich tych jednostek

o moŜliwości wykonywania następujących badań tj.: badań USG (dostępne w miejscu), badań

endoskopowych (diagnostyka i leczeniu) – histeroskopia, laparoskopia, badań

urodynamicznych, kolposkopowych i badań profilaktycznych narządu rodnego w kierunku

wykrywania procesów nowotworowych (w przyszłości badań prenatalnych).

W 2014 roku, na zlecenie Ministra Zdrowia konsultant wojewódzki przeprowadził

kontrolę (za okres 01.07.2013 – 31.12.2013) w podmiotach połoŜniczo-ginekologicznych

127

(I, II, i III stopnia referencji) województwa podlaskiego. Zakres kontroli dotyczył zgonu

okołoporodowego tj. zgonu płodu po upływie 22 tygodnia ciąŜy (martwe urodzenia) oraz

zgonu noworodka Ŝywo urodzonego do 6 doby Ŝycia włącznie.

Zakres kontroli obejmował ocenę postępowania w przypadkach zgonów

śródporodowych z uwzględnieniem sposobu przeprowadzenia oceny czynników ryzyka

identyfikowanych przez porodem oraz w trakcie porodu. Ponadto ocenie podlegała

poprawność postępowania okołoporodowego w przypadku wystąpienia wczesnych zgonów

okołoporodowych (do 6 doby Ŝycia włącznie). Pod uwagę brane były przeprowadzane

czynności takie jak: wywiad z kobietą cięŜarną, ocena występowania czynników ryzyka matki

oraz płodu lub noworodka, wykonanie badań prenatalnych, udokumentowanie planu porodu,

podawanie leków sterydowych, wykonanie i częstość monitorowania KTG i USG, wykonanie

i udokumentowanie badań dodatkowych, prowadzenie karty obserwacji porodu, sposób

rozwiązania porodu (udokumentowanie wskazań do rozwiązania porodu drogą cięcia

cesarskiego), zastosowanie znieczulenia farmakologicznego lub regionalnego, prowadzenie

indukcji porodu.

Podczas kontroli konsultant oceniał takŜe sposób prowadzenia dokumentacji

medycznej zgodnej z przepisami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r.

w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania

(Dz. U. nr 252, poz. 1697, ze zm.) oraz z przepisami ustawy z dnia 6 listopada 2008 r.

o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2012 r., poz. 159, ze zm.),

a w szczególności w zakresie dokonywania zmian oraz usuwania wpisów. Ponadto oceniano

organizację podmiotu uwzględniającą formę zatrudnienia ordynatora oddziału, formę

zatrudnienia lekarza sprawującego opiekę przy porodzie.

Kontroli podlegały następujące podmioty: Prywatna Klinika PołoŜniczo-Ginekolo-

giczna w Białymstoku przy ulicy Parkowa 6, Poliklinika Ginekologiczno-PołoŜniczej

w Białymstoku przy ulicy Zamenhofa 19 oraz SPZOZ Augustów, Grajewo. Hajnówka,

Kolno, Łapy, Mańki, Zambrów, Sejny, Siemiatycze, Sokółka i Wysokie Mazowieckie,

Oddział PołoŜniczo-Ginekologiczny w SPZOZ w Bielsku Podlaskim,

Oddział Ginekologiczno-PołoŜniczy z Pododdziałem Patologii CiąŜy w ŁomŜy,

Oddział Ginekologii Patologii CiąŜy i PołoŜnictwa w Suwałkach, Klinika Perinatologii USK

w Białymstoku.

W 2014 roku w województwie podlaskim nie odnotowano zgonu okołoporodowego

u matki. Śmiertelność okołoporodowa noworodków utrzymuje się na podobnym poziomie

i wykazuje tendencję malejącą.

128

Narastający wskaźnik cięć cesarskich jako tendencja równieŜ krajowa zaczyna być

niepokojącym zjawiskiem w połoŜnictwie. Wydaje się, Ŝe istotny wpływ na te wskaźniki

mają udział jednostki prywatne, gdzie dokonuje się tzw. pierwszego cięcia cesarskiego.

Niepokojący jest spadek liczby porodów (nadchodzący niŜ demograficzny), jak na

razie widoczny w szpitalach powiatowych.

Wprowadzenie badań prenatalnych u kobiet cięŜarnych doprowadziło

do zwiększonego odsetka zabiegów przerwania ciąŜy ze wskazań medycznych.

W województwie podlaskim naleŜy uściślić współpracę pomiędzy ośrodkami wykonującymi

badania prenatalne z powołaniem koordynatora badań.

129

Protetyka stomatologiczna

W województwie podlaskim jest 70 lekarzy ze specjalizacją z protetyki

stomatologicznej, kolejnych 14 odbywa aktualnie staŜe specjalizacyjne. Specjalistów

w przedmiotowej dziedzinie nie ma w Siemiatyczach i Kolnie, w Sejnach natomiast pracuje

1 osoba w zaawansowanym wieku emerytalnym. Nadmiar specjalistów (40 osób) występuje

w mieście i powiecie Białystok.

Wskazana wyŜej liczba specjalistów w przedmiotowej dziedzinie determinuje

rozmieszczenie poradni specjalistycznych – najwięcej poradni jest w mieście Białystok.

W Siemiatyczach, Kolnie i Wysokiem Mazowieckiem nie ma poradni specjalistycznych.

Dostępność do świadczeń nie zmieniła się znacząco w stosunku do roku 2013 –

nie zwiększono umów na prowadzenie leczenia protetycznego z NFZ, w związku z czym czas

oczekiwania na wykonanie protez wynosi ok. 1 rok w Białymstoku oraz do 3 lat poza

Białymstokiem.

Zabezpieczenie w aparaturę i sprzęt medyczny jest zadowalające.

NajwaŜniejszym problemem, w opinii Konsultanta Wojewódzkiego, jest brak

kontraktu z NFZ na leczenie specjalistyczne z Protetyki w jednostce, która prowadzi

specjalizacje, tj. Specjalistycznej Lecznicy Stomatologicznej Uniwersytetu Medycznego

w Białymstoku. Sposób kontraktowania przez Podlaski Oddział Wojewódzki NFZ

specjalistycznego leczenia protetycznego jest niewłaściwy – jednostki prowadzące szkolenie

specjalistyczne powinny być preferowane. Istotnym problemem w przedmiotowej dziedzinie

jest równieŜ brak refundacji kosztów szkolenia specjalistycznego, które w protetyce są bardzo

wysokie.

Konsultant Wojewódzki w roku 2014 przeprowadził kontrolę 4 podmiotów

udzielających świadczeń w zakresie Protetyki stomatologicznej (Anest-Dent, Aldent, NZOZ

Stomatologiczny Anna Pogorzelska-Floraszek, Pro-Med. s.c. NZOZ), z których tylko jeden

(Pro-Med. s.c. NZOZ) posiadał podpisaną umowę z NFZ. W związku z powyŜszym

dostępność do świadczeń zdrowotnych w ramach ubezpieczenia jest ograniczona (czas

oczekiwania ok. 1 rok). WyposaŜenie skontrolowanych gabinetów jest, w opinii Konsultanta,

bardzo dobre – wszystkie posiadają aparaturę do zdjęć RTG, piaskarki i skalery, co pozwala

na udzielanie świadczeń na wysokim poziomie. Urządzenia posiadają odpowiednie

certyfikaty i świadectwa dopuszczenia oraz aktualne badania techniczne.

130

Psychiatria

W ocenie bazy szpitalnej województwa podlaskiego w dziedzinie psychiatrii

konsultant wojewódzki podkreśla, iŜ brak jest oddziału psychiatrycznego na bazie szpitala

ogólnego w mieście Białymstoku. Ponadto niewystarczająca jest ilość łóŜek

psychogeriatrycznych w województwie. W konsekwencji nie jest zapewniony dostęp do

świadczeń w tym zakresie.

Niewystarczająca jest takŜe ilość Centrów Zdrowia Psychicznego w województwie.

Powoduje to brak ciągłości opieki psychiatrycznej. Poza duŜymi miastami brak jest Zespołów

Leczenia Środowiskowego.

Zgodnie z Narodowym Programem Ochrony Zdrowia Psychicznego, w celu

zapewnienia opieki psychiatrycznej, na obszarze obejmującym ok. 50 tys. mieszkańców,

powinno funkcjonować co najmniej 1. Centrum Zdrowia Psychicznego. Dotychczas tego typu

działalność prowadzi SPZOZ w Choroszczy i niepubliczne podmioty lecznicze

w Białymstoku.

W opinii konsultanta nadal poziom finansowania świadczeń psychiatrycznej nie jest

wystarczający.

W 2014 roku konsultant przeprowadził kontrolę Izby Przyjęć SPZOZ w Choroszczy

pod kątem dostępności świadczeń zdrowotnych (dostępność wystarczająca).

Konsultant wojewódzki w dziedzinie psychiatrii ocenia, Ŝe dla zaspokojenia potrzeb

opieki zdrowotnej w tym zakresie, w województwie brakuje 8 lekarzy. Braki specjalistów

występują w szpitalu psychiatrycznym w Suwałkach, oddziale psychiatrycznym w Hajnówce.

Na prośbę konsultanta krajowego konsultant wojewódzki w 2014 r. zajmował się

kwestią stosowania przymusu bezpośredniego w postaci izolacji i wyposaŜenia oddziałów

psychiatrycznych w izolatki z systemem monitoringu.

Pani konsultant współorganizowała oraz uczestniczyła w konferencji w SPZOZ

w Choroszczy na temat opieki domowej nad pacjentami ze schorzeniami psychicznymi.

131

Psychiatria dzieci i młodzieŜy

W województwie podlaskim nie ma dostępności do świadczeń zdrowotnych

w zakresie lecznictwa stacjonarnego w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieŜy. W związku

z powyŜszym pacjenci z województwa podlaskiego są zmuszeni korzystać z oddziałów

stacjonarnych poza województwem (w Józefowie, Zagórzu, Garwolinie i Warszawie,

woj. mazowieckie). Oddział w Olsztynie, do którego wcześniej przyjmowani byli pacjenci

z województwa podlaskiego w 2014 r. odmawiał ich przyjmowania z powodu długiej listy

pacjentów oczekujących na przyjęcie z województwa warmińsko-mazurskiego.

Tworzony jest stacjonarny Oddział Psychiatrii Dzieci i MłodzieŜy w strukturach

SPZOZ w Siemiatyczach, zlokalizowany w Bacikach Średnich koło Siemiatycz –

poszukiwani są specjaliści do tego oddziału.

Świadczenia ambulatoryjne udzielane są w czterech placówkach w Białymstoku,

trzech placówkach w ŁomŜy oraz jednej placówce w Suwałkach. Czas oczekiwania na wizytę

w przedmiotowych poradniach wynosi od 0 do 320 dni, najlepsza sytuacja – zgodnie z opinią

Konsultanta Wojewódzkiego – jest w ŁomŜy, gdzie pacjenci przyjmowani są w najkrótszym

czasie od zgłoszenia. W Białymstoku i Suwałkach czas oczekiwania na wizytę wacha się od

kilku miesięcy do około roku. Ww. poradnie zdrowia psychicznego nie zabezpieczają potrzeb

województwa podlaskiego. Ponadto, na Podlasiu istnieją trzy Poradnie/Ośrodki realizujące

świadczenia w zakresie diagnostyki i terapii osób z autyzmem i innymi całościowymi

zaburzeniami rozwoju.

W województwie brakuje min. 8 specjalistów psychiatrii dzieci i młodzieŜy

(min. 2 specjalistów do utworzenia oddziału stacjonarnego, min. 2 specjalistów

do reaktywowania poradni w UDSK, oraz po min. 1 specjaliście do NZOZ OPOKA,

NZOZ EUREKA, NZOZ AXON oraz poradni w SPZOZ w Suwałkach). W przypadku

pozyskania większej ilości specjalistów wskazane byłoby uruchomienie poradni zdrowia

psychicznego dla dzieci i młodzieŜy w większych miastach województwa, np. Augustowie

i Hajnówce.

Konsultant wojewódzki zwraca uwagę na fakt duŜego ryzyka utraty zdrowia i Ŝycia

w przypadku pacjentów zgłaszających myśli i wykazujących tendencje samobójcze,

ze względu na brak zabezpieczenia miejsc do hospitalizacji przez NFZ (oddziału

stacjonarnego nie ma od stycznia 2011 r.).

132

Jak zauwaŜa Konsultant Wojewódzki w swoim raporcie, sytuacja w psychiatrii dzieci

i młodzieŜy w województwie podlaskim jest dramatyczna, prawdopodobnie najgorsza

w kraju. Wynika to z braku oddziału stacjonarnego oraz akredytowanego ośrodka, który

umoŜliwiłby realizację szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinie psychiatrii dzieci

i młodzieŜy – co dawałoby szansę na poprawę sytuacji w tej dziedzinie w województwie.

133

Psychologia kliniczna

W trakcie roku 2014 konsultant wojewódzki w dziedzinie psychologii klinicznej

przeprowadził kontrolę SPZOZ w Hajnówce (Oddział Rehabilitacji Neurologicznej, Oddział

Psychiatryczny, Poradnia Zdrowia Psychicznego) – pod kątem dostępności świadczeń

zakresie psychologii klinicznej, oraz SPZOZ im. dr. Stanisława Deresza w Choroszczy

(jednostki akredytowanej w zakresie szkolenia specjalizacyjnego psychologów klinicznych)

w zakresie realizacji i doskonalenia zawodowego psychologów.

W opinii konsultanta naleŜy poszerzyć zakres metod diagnostycznych,

wykorzystywanych w Oddziale Rehabilitacji Neurologicznej oraz w Oddziale Psychiatrii

SPZOZ w Hajnówce w oparciu o dostępne standaryzowane metody.

Wskazane jest wyposaŜenie gabinetu psychologa w Oddziale Rehabilitacji

Neurologicznej w komputerowe metody wspomagające trening funkcji behawioralnych.

Szkolenie specjalizacyjne w zakresie psychologii klinicznej (dziedzina mająca

zastosowanie w ochronie zdrowia) w 2014 roku realizowało 27 psychologów, w tym

24 osoby – szkolenie czteroletnie, 3 osoby – dwuletnie w trybie uzupełniającym.

Nadal istnieje potrzeba szkolenia specjalistów. Szczególnie brak jest w województwie

psychologów, którzy zrealizowali/realizują blok szczegółowy w zakresie psychologii

klinicznej dzieci i młodzieŜy, psychologii klinicznej chorego somatycznie i neuropsychologii

klinicznej.

W ramach opieki szpitalnej wymogi Narodowego Funduszu Zdrowia przewidują

świadczenia psychologiczne w oddziałach: diabetologicznym, geriatrycznym,

hematologicznym, onkologicznym, udarowym w niepełnym wymiarze czasu pracy

(0,25 – 0,5 etatu) oraz w ramach leczenia zaburzeń słuchu za pomocą wszczepionych protez

słuchu, leczenia oparzeń albo odmroŜeń ekstremalnie cięŜkich (0,25 etatu). Brak jest wymogu

zatrudnienia psychologa w Oddziale Neurologii (poza Oddziałem Udarowym), a wymóg

zatrudnienia psychologa w Oddziale Udarowym w wymiarze czasu pracy 0,5 etatu jest,

zdaniem konsultanta, niewystarczający, by zapewnić pacjentom pełną opiekę psychologiczną

diagnostyczną i terapeutyczną.

Konsultant negatywnie ocenia takŜe brak wymogu zatrudnienia psychologa

w Oddziale Neurologii dla Dzieci: Nie są rozliczane z NFZ usługi psychologiczne

diagnostyczne w odniesieniu do rozpoznań, dla postawienia których integralną część stanowi

badanie psychologiczne (m.in. ADHD, zespoły genetyczne, choroby nerwowo-mięśniowe,

134

zaburzenia o charakterze czynnościowym), poradnictwo, wsparcie psychologiczne,

psychologiczna interwencja kryzysowa.

Ambulatoryjne świadczenia psychologiczne są realizowane w ramach: Poradni

Psychologicznych, Poradni Zdrowia Psychicznego dla Dorosłych oraz Poradni Zdrowia

Psychicznego dla Dzieci i MłodzieŜy. Zbyt niska jest dostępność do świadczeń

psychologicznych skierowanych do dzieci i młodzieŜy w opiece ambulatoryjnej.

Brak jest moŜliwości świadczenia ambulatoryjnych usług z zakresu neuropsychologii

klinicznej dzieci i młodzieŜy (okresowa ocena neuropsychologiczna w celu monitorowania

ewentualnych zmian w procesie chorobowym). Brak jest placówek wczesnej interwencji, dla

dzieci z opóźnionym rozwojem umysłowym, dla dzieci i młodzieŜy po urazach głowy.

Diagnoza funkcji poznawczych moŜe być dokonana jedynie w ramach Poradni

Zdrowia Psychicznego. W ramach Ŝadnej ze specjalistycznych poradni nie ma moŜliwości

udzielania świadczeń psychologicznych w zakresie terapii zaburzeń poznawczo-

behawioralnych (chorzy po udarach mózgu, urazach czaszkowo-mózgowych).

Relatywnie najlepsza dostępność dotyczy świadczeń z zakresu psychologii klinicznej

zaburzeń psychicznych. Zbyt długi – w niektórych placówkach ambulatoryjnych – jest okres

oczekiwania na psychoterapię, szczególnie indywidualną i rodzinną.

Brak jest dostępności do opieki ambulatoryjnej i znikoma dostępność w ramach

oddziału dziennego do rehabilitacji funkcji poznawczo-behawioralnych pacjentów

z nabytymi, niepostępującymi zaburzeniami poznawczymi i emocjonalnymi (chorzy

neurologiczni- zarówno dorośli jak i dzieci i młodzieŜ). Znacznie ograniczone są moŜliwości

diagnozy neuropsychologicznej w opiece ambulatoryjnej. Zgodnie z wytycznymi Grupy

Ekspertów Sekcji Chorób Naczyniowych Polskiego Towarzystwa Neurologicznego z 2012 r.

zintegrowany system opieki wobec pacjentów po udarze mózgu powinien zabezpieczyć

równieŜ kontynuację postępowania rehabilitacyjnego w warunkach środowiskowych

(rehabilitacja ambulatoryjna i domowa) – załoŜenie o zapewnieniu ciągłości opieki, która

powinna trwać, o ile jest taka potrzeba, równieŜ po powrocie pacjenta do domu. Zgodnie

z ww. wytycznymi w skład wielodyscyplinarnego zespołu na kaŜdym etapie procesu

rehabilitacji wchodzi neuropsycholog, który w miarę zaistniałych potrzeb obejmuje opieką

chorego jak i jego rodzinę/opiekunów.

W opinii konsultanta konieczne jest dostosowanie wymogów Narodowego Funduszu

Zdrowia w zakresie zatrudnienia psychologów/psychologów klinicznych w lecznictwie

szpitalnym – w tym w opiece pozapsychiatrycznej – do rzeczywistych potrzeb (obejmujących

wymiar zatrudnienia oraz specjalizację). Brak wymogu zatrudnienia psychologa klinicznego

135

w oddziałach: chirurgii, ortopedii, kardiologii, gastrologii, endokrynologii, ginekologii –

skutkuje znikomą dostępnością (lub jej brakiem) do świadczeń psychologicznych

skierowanych do pacjentów hospitalizowanych w ww. oddziałach. Brak jest wymogu

zatrudnienia i moŜliwości rozliczania świadczeń psychologicznych w Oddziale Neurologii

Dzieci i MłodzieŜy oraz w Oddziale Neurologii.

Nastąpiła pewna poprawa dostępności do świadczeń ambulatoryjnych (w ramach

kontraktu z NFZ) w zakresie psychologii klinicznej dzieci i młodzieŜy dzięki powstaniu

nowych placówek i/lub zakontraktowaniu usług w ramach istniejących poradni o określonym

profilu działalności np. Poradni Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i MłodzieŜy, Poradni

Neurologicznej dla Dzieci i MłodzieŜy.

Zdaniem konsultanta naleŜy umoŜliwić dostępność do świadczeń ambulatoryjnych

z zakresu neuropsychologii klinicznej dzieci i młodzieŜy (w opiece poszpitalnej

diagnostycznej i terapeutycznej) np. w ramach Poradni Neurologicznej dla Dzieci

i MłodzieŜy.

Powinno takŜe nastąpić dostosowanie wymogów zatrudnienia specjalistów

psychologów klinicznych w oddziałach szpitalnych (pozapsychiatrycznych) oraz

w Poradniach Psychologicznych i Poradniach Zdrowia Psychicznego, poniewaŜ brak wymogu

specjalisty w ww. placówkach (za wyjątkiem Poradni Nerwic) moŜe skutkować obniŜeniem

jakości świadczeń i niepodejmowaniem szkolenia specjalizacyjnego.

Konsultant ocenia, iŜ istnieje duŜa potrzeba powstania poradni i/lub rozszerzenia

refundowanych z NFZ świadczeń realizowanych przez istniejące placówki ambulatoryjne

o profil rehabilitacji neurologicznej.

Nadal jest aktualna konieczność dokonania zmian w zakresie finansowanych przez

NFZ procedur, które mogą być realizowane przez psychologa w ramach wizyt w Poradni

Psychologicznej i Poradni Zdrowia Psychicznego. Powinny one zapewniać uwzględnienie

wywiadu, obserwacji psychologicznej, dokonania analizy i interpretacji wykonanego badania,

sporządzenia opinii, prowadzenia grupy wsparcia dla rodzin osób z otępieniem.

Do osiągnięć w reprezentowanej dziedzinie konsultant zalicza wzrost liczby

specjalistów psychologów klinicznych i psychologów realizujących szkolenie specjalizacyjne

w zakresie psychologii klinicznej.

136

Radiologia i diagnostyka obrazowa

W województwie podlaskim brakuje lekarzy specjalistów w dziedzinie radiologii

i diagnostyki obrazowej (ogółem zarejestrowanych jest i pracuje ok. 70 lekarzy specjalistów).

Lekarze radiolodzy pracują w kilku ośrodkach diagnostycznych zapewniając ciągłość pracy

w szpitalach i przychodniach mających kontrakt z NFZ. Lekarzy o przedmiotowej

specjalności z roku na rok jest mniej, a ich zbyt niskie zarobki w sektorze publicznym

powodują ich przechodzenie do sektora prywatnego.

Dostępność do świadczeń zdrowotnych w stosunku do roku 2013 uległa niewielkiej

poprawie – badania RTG i USG wykonywane są na bieŜąco, czas oczekiwania na badania

dopplerowskie – ok. 6 miesięcy, na badania MR – do 6 miesięcy (pilne ok. 2–3 miesiące),

na badania TK – ok. 4–5 miesięcy (pilne ok. 1 miesiąca). Badania pacjentom leŜącym

w szpitalu wykonywane są na bieŜąco.

Na terenie województwa podlaskiego pracuje 12 aparatów MR (3 publiczne

i 9 prywatnych) i 15 aparatów tomografii komputerowej (7 publicznych i 8 prywatnych).

Aparatów tomografii komputerowej jest zbyt mało – brakuje ich w Kolnie i Wysokiem

Mazowieckiem (te miejscowości są zbyt daleko oddalone od najbliŜszej placówki

posiadającej TK). Powiat kolneński, w którym jest najwyŜsza w Polsce zachorowalność

na raka płuc, korzysta z badań TK w województwie warmińsko-mazurskim (w Piszu) oraz

w ŁomŜy. Aparatu TK do diagnostyki onkologicznej pilnie potrzebuje Białostockie Centrum

Onkologii, nowy aparat MR potrzebny jest w Uniwersyteckim Dziecięcym Szpitalu

Klinicznym w Białymstoku.

W województwie powstały w ostatnim czasie nowe pracownie wyposaŜone

w nowoczesne, wysokopolowe aparaty MR (kolejki na badania MR w ramach NFZ wydłuŜają

się). Nowy konkurs na świadczenia finansowane przez NFZ dałby szansę mieszkańcom

regionu na diagnostykę na wyŜszym poziomie.

Jako problem Konsultant Wojewódzki w przedmiotowej dziedzinie wskazuje m.in.

brak szybkiej diagnostyki w ramach pakietu onkologicznego oraz wydłuŜenie – w związku

z pakietem onkologicznym – kolejek na badania pacjentów z innymi schorzeniami.

137

Radioterapia onkologiczna

Największym świadczeniodawcą w dziedzinie radioterapii onkologicznej

w województwie podlaskim jest Białostockie Centrum Onkologii. Dostępność świadczeń

w ww. podmiocie leczniczym jest zapewniona na podstawie kontraktu z NFZ.

Białostockie Centrum Onkologii posiada aparaturę efektywnie wykorzystywaną,

gwarantującą realizację świadczeń na wysokim poziomie. Corocznie aparatura uzupełniana

jest w ramach Programu Ministra Zdrowia „DoposaŜenie w aparaturę Zakładów

Radioterapii”. Aparatura pracuje w systemie zmianowym, co pozwala na jej maksymalne

wykorzystanie i większą dostępność świadczeń dla pacjentów.

W roku 2014 zakończyła się modernizacja aparatu do teleradioterapii najnowszej

generacji z moŜliwością realizacji stereotaksji. Kontynuowana była modernizacja i adaptacja

budynków przy ul. Warszawskiej 15 na potrzeby Białostockiego Centrum Onkologii

(zakończenie inwestycji realizowanej przez Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego

pozwoli na zwiększenie bazy łóŜkowej w województwie). Podpisano równieŜ umowę

z podmiotem zewnętrznym na dzierŜawę i adaptację pomieszczeń oraz zainstalowanie

skanera PET – CT.

Jako potrzebę Konsultant wskazuje zakup aparatu do tomografii komputerowej

z moŜliwością śledzenia oddechu do planowania leczenia z bramkowaniem oddechowym

do radioterapii oraz zakup tomografii komputerowej do pracowni brachyterapii HDR w celu

dokładnego planowania leczenia.

138

Rehabilitacja medyczna

Konsultant Wojewódzki w dziedzinie rehabilitacji medycznej wskazuje na zbyt małą

liczbę łóŜek w zakresie rehabilitacji ogólnoustrojowej oraz neurologicznej w województwie.

Powodem takiego stanu rzeczy, w opinii Konsultanta, jest niewystarczająca ilość usług

zakontraktowanych przez NFZ.

Ponadto w województwie podlaskim nie są realizowane zadania z zakresu rehabilitacji

pulmonologicznej (zarówno w warunkach szpitalnych jak teŜ w ośrodkach rehabilitacji

dziennej). Brak ww. form rehabilitacji w ośrodkach klinicznych z wysokim poziomem

referencyjności wynika m.in. z zalecenia NFZ dotyczącego obowiązku wykorzystania metod

subterraneoterapii. Pozostawienie tego wymagania w formie opcjonalnej istotnie

zwiększyłoby dostępność rehabilitacji pulmonologicznej w ośrodkach rehabilitacji dziennej

na terenie województwa podlaskiego.

PowaŜnym problemem jest równieŜ ograniczony dostęp do rehabilitacji

kardiologicznej prowadzonej zarówno w warunkach stacjonarnych jak i w ośrodkach

rehabilitacji dziennej, a zwłaszcza brak ww. form rehabilitacji w ośrodkach klinicznych

z wysokim poziomem referencyjności, świadczących wysoki poziom usług kardiologicznych

i kardiochirurgicznych.

Rozmieszczenie poradni specjalistycznych w województwie podlaskim jest

wystarczające, jednakŜe zbyt małe kontrakty z NFZ stanowią istotne ograniczenie w realizacji

zadań w przedmiotowym zakresie.

Laboratoria diagnostyczne równieŜ są rozmieszczone właściwie – znajdują się

we wszystkich większych miastach, w których funkcjonują poradnie. Ilość laboratoriów jest

wystarczająca.

Konsultant wskazuje na zbyt długi okres oczekiwania pacjentów na przyjęcie

na oddziały stacjonarne, do ośrodków dziennych, jak równieŜ do poradni rehabilitacyjnych.

Sytuacja ta, w opinii Konsultanta, wynika ze zbyt niskiej kontraktacji usług przez NFZ.

Liczba specjalistów w przedmiotowej dziedzinie jest wystarczająca, jednakŜe

niewielka w odniesieniu do narastających potrzeb. Konsultant podkreśla równieŜ, iŜ z uwagi

na niewielkie zainteresowanie lekarzy specjalizacją z dziedziny rehabilitacji medycznej

w województwie podlaskim, celowe byłoby podjęcie działań zmierzających do zwiększenia

motywacji kadry lekarskiej do zdobywania wiedzy w zakresie rehabilitacji medycznej.

139

Zabezpieczenie w aparaturę i sprzęt medyczny w województwie podlaskim jest

odpowiednie do realizacji świadczeń zdrowotnych w podstawowym zakresie, jednakŜe

w większości placówek brak jest nowoczesnej aparatury diagnostycznej pozwalającej

na zastosowanie najnowszych metod terapeutycznych.

140

Reumatologia

Konsultant Wojewódzki w swoim raporcie wskazuje na fakt zdecydowanego

pogorszenia dostępu mieszkańców województwa podlaskiego do leczenia szpitalnego

w dziedzinie reumatologii w porównaniu z rokiem poprzednim. Powodem takiego stanu

rzeczy, w opinii Konsultanta, jest likwidacja Oddziału Reumatologicznego Szpitala

Wojewódzkiego w Suwałkach, jednego z trzech oddziałów reumatologicznych,

a jednocześnie jednego z dwóch oddziałów, w których prowadzone było leczenie biologiczne

– nowoczesne leczenie, które jest prowadzone na całym świecie. Ilość łóŜek

reumatologicznych oraz fakt, Ŝe tylko jedna jednostka na terenie województwa obecnie

prowadzi leczenie biologiczne, stawia nasze województwo w przedmiotowym zakresie

na ostatnim miejscu w Polsce.

Konsultant wskazuje równieŜ na brak dostępności do szpitalnego leczenia

rehabilitacyjnego dla pacjentów z chorobami narządu ruchu – sytuacja w tym zakresie

nie zmienia się od lat.

Ponadto naleŜy podkreślić, Ŝe powiaty siemiatycki, wysokomazowiecki, zambrowski,

kolneński, grajewski oraz sejneński nie mają Ŝadnej poradni reumatologicznej posiadającej

umowę z NFZ na specjalistyczne leczenie reumatologiczne.

Nie budzi zastrzeŜeń lokalizacja, wyposaŜenie oraz jakość świadczonych przez

laboratoria diagnostyczne usług z analizowanej dziedziny, zastrzeŜenia budzi natomiast

dostępność niektórych leków stosowanych w reumatologii w aptekach zlokalizowanych

poza miastem Białystok.

Kadra medyczna w dziedzinie reumatologii w dalszym ciągu jest niedostateczna,

zauwaŜa się równieŜ jej „starzenie się”. W związku z brakiem specjalistów reumatologów

nie ma moŜliwości utworzenia oddziałów reumatologicznych w dwóch szpitalach

powiatowych, które taką chęć zgłaszają.

WyposaŜenie w sprzęt medyczny i diagnostyczny jednostek reumatologicznych

mających podpisany kontrakt NFZ nie zmieniło się w stosunku do roku ubiegłego – naleŜy

podjąć intensywne działania mające na celu poprawę wyposaŜenia bądź dostępności

do nowoczesnej aparatury obrazowania (USG, MRI).

Jako najwaŜniejsze potrzeby w dziedzinie reumatologii Konsultant wskazuje

przywrócenie działalności Oddziału Reumatologicznego Szpitala Wojewódzkiego

w Suwałkach oraz konieczność moŜliwie szybkiego unormowania sytuacji w zakresie

141

reumatologii w Szpitalu Wojewódzkim w Białymstoku. Ponadto Konsultant wskazuje

na konieczność powstania w powiecie siemiatyckim, wysokomazowieckim, kolneńskim,

grajewskim, sejneńskim oraz sokólskim specjalistycznych poradni reumatologicznych

mających umowy z NFZ.

142

Stomatologia dziecięca

Dostępność do świadczeń w dziedzinie stomatologii dziecięcej nie zmieniła się

w stosunku do roku 2013 – w dalszym ciągu jest nierównomierna. Konsultant Wojewódzki

zwraca uwagę na fakt, iŜ w stosunku do lat 2009–2011 dostępność do świadczeń w zakresie

leczenia stomatologicznego pogarsza się. Powodem powyŜszego jest zmniejszenie z 65 do 30

liczby umów zawartych przez NFZ w zakresie świadczeń ogólno stomatologicznych

dla dzieci i młodzieŜy dla 18 roku Ŝycia od 1 stycznia 2012 r. Zmniejszenie liczby kontraktów

ogranicza dostępność do świadczeń zdrowotnych dla pacjentów w wieku rozwojowym.

Konsultant Wojewódzki w swoim raporcie zwraca uwagę na problem wyceny punktu

za wykonane u pacjentów w wieku rozwojowym procedury. NiezaleŜnie od katalogu

świadczeń, zabiegi dotyczące leczenia zachowawczego pacjentów do 18 roku Ŝycia powinny

być promowane wyŜszą kwotą za punkt bądź wyŜszą punktacją (w niektórych

województwach stosuje się przeliczniki). Niektóre procedury, które są finansowane

ze środków publicznych u pacjentów do 18 roku Ŝycia są niedoszacowane.

Konsultant w roku 2014 przeprowadził kontrolę 3 podmiotów. Dostępność

do świadczeń zdrowotnych, ze względu na podpisany kontrakt z NFZ, jest dobra w jednym

ze skontrolowanych podmiotów, pozostałe podmioty kontraktu na stomatologię dziecięcą

nie posiadają (jeden udziela świadczeń pacjentom w wieku rozwojowym w ramach kontraktu

na świadczenia ogólnostomatologiczne, drugi natomiast nie posiada kontraktu z NFZ –

wszystkie świadczenia są pełnopłatne). W jednym ze skontrolowanych podmiotów jest

zatrudniony specjalista ze stomatologii dziecięcej, jeden podmiot zawarł umowę zlecenia

na konsultacje ze specjalistą, jeden podmiot nie zatrudnia specjalisty (Poradnia stomatologii

dziecięcej nie funkcjonuje). Wszystkie skontrolowane podmioty są dobrze wyposaŜone

w sprzęt i aparaturę medyczną.

143

Stomatologia zachowawcza z endodoncją

W województwie podlaskim, zgodnie z danymi z Okręgowej Izby Lekarskiej

w Białymstoku, jest 72 specjalistów z dziedziny stomatologii zachowawczej (II° specjalizacji)

oraz 45 specjalistów w dziedzinie stomatologia zachowawcza z endodoncją. Większość tych

specjalistów udziela świadczeń w duŜych ośrodkach (Białystok, ŁomŜa), zaś w małych

miejscowościach specjalistów z podstawowej dziedziny stomatologii jest niewielu.

Dostępność do świadczeń w omawianej dziedzinie jest zadowalająca.

Coraz więcej gabinetów stomatologicznych dysponuje najnowszym sprzętem,

technologicznie bardzo zaawansowanym. Daje to gwarancję udzielania świadczeń

medycznych o coraz wyŜszej jakości. Zwłaszcza w dziedzinie stomatologii zachowawczej

z endodoncją przekłada się to na coraz większą ilość zębów zachowanych w jamie ustnej

przez pacjenta, nie usuwanych, tylko poddanych specjalistycznemu leczeniu

endodontycznemu.

Jako problem w reprezentowanej dziedzinie Konsultant Wojewódzki wskazuje

niewielką ilość jednostek akredytowanych, zwłaszcza poza Białymstokiem. Konsultant widzi

potrzebę stworzenia polityki sprzyjającej kształceniu nowych specjalistów, zarówno dla

kierowników specjalizacji jak i nowych podmiotów.

144

Transfuzjologia kliniczna

Rozmieszczenie jednostek świadczących usługi medyczne z zakresu transfuzjologii

klinicznej (baza szpitalna, poradnie specjalistyczne, laboratoria diagnostyczne) oraz ilość

i jakość banków krwi i pracowni immunologii transfuzjologicznej w roku 2014 były

wystarczające.

Tylko w dwóch podmiotach leczniczych województwa podlaskiego są zatrudnieni

specjaliści transfuzjologii klinicznej. ZauwaŜalny jest brak specjalistów w tej dziedzinie

w większości podmiotów leczniczych, w których przetaczane są składniki krwi w więcej niŜ

4 oddziałach. Specjalistów w dziedzinie laboratoryjnej transfuzjologii medycznej brakuje

w 10 podmiotach leczniczych, które prowadzą pracownie immunologii serologicznej.

Pomimo powyŜszego, dostępność do świadczeń medycznych z zakresu transfuzjologii

w województwie podlaskim jest bardzo dobra (nie zmieniła się w sposób istotny w roku

sprawozdawczym).

Zabezpieczenie w aparaturę i sprzęt medyczny stosowany w krwiolecznictwie

oceniane jest przez Konsultanta jako dobre.

Jako potrzebę Konsultant wskazuje wprowadzenie ciągłego monitoringu temperatur

urządzeń chłodniczych stosowanych do przechowywania krwi i jej składników oraz

odczynników do badań z zakresu serologii grup krwi. Wskazane jest równieŜ zwiększenie

w podmiotach leczniczych nadzoru wewnętrznego nad krwiolecznictwem, który prowadzą

powołani lekarze odpowiedzialni za gospodarkę krwią.

Problemem w opisywanej dziedzinie jest niewystarczająca liczba diagnostów

posiadających specjalizację z laboratoryjnej transfuzjologii klinicznej w pracowniach naszego

województwa (konieczność zatrudnienia większej liczby specjalistów w tej dziedzinie wynika

z zapisów rozporządzenia Ministra Zdrowia, zgodnie z którymi od 1 stycznia 2016 roku

kierownikiem pracowni wykonującej badania z zakresu immunologii transfuzjologicznej

będzie musiał być diagnosta ze specjalizacją z laboratoryjnej transfuzjologii medycznej lub

lekarz specjalista transfuzjologii klinicznej).

Konsultant widzi równieŜ potrzebę prowadzenia dokumentacji procesów związanych

z gospodarką składnikami krwi i ich przetaczaniem w formie elektronicznej, w związku

z coraz obszerniejszą ilością danych wymaganych w okresowych sprawozdaniach

dotyczących krwiolecznictwa.

145

Jako osiągnięcie w reprezentowanej dziedzinie Konsultant wskazuje zwiększenie

ilości pobranej krwi, która w roku 2014 w pełni pokryła rosnące zapotrzebowanie podmiotów

leczniczych, a takŜe uruchomienie zdalnej autoryzacji wyników badań serologicznych

w czterech pracowniach wykonujących badania na potrzeby szpitali.

Konsultant zaznacza równieŜ, Ŝe organizacja krwiodawstwa i krwiolecznictwa

na terenie województwa podlaskiego została oceniona pozytywnie przez NajwyŜszą Izbę

Kontroli.

146

Transplantologia kliniczna

Dostępność świadczeń w zakresie transplantologii klinicznej, w ocenie Konsultanta

Wojewódzkiego w przedmiotowej dziedzinie, jest dostateczna. W roku 2014 dokonano

19 transplantacji nerek, pobrano 3 serca i 6 wątrób.

Baza szpitalna zarówno pod względem rozmieszczenia w województwie jaki liczby

łóŜek jest wystarczająca. Odpowiednia jest równieŜ liczba poradni specjalistycznych,

laboratoriów diagnostycznych oraz aptek.

Liczba specjalistów i osób specjalizujących się w zakresie transplantologii klinicznej

jest wystarczająca w stosunku do potrzeb.

WyposaŜenie w aparaturę medyczną i diagnostyczną jest adekwatne w stosunku

do potrzeb. Sprzęt jest wykorzystywany prawidłowo.

Jakość udzielanych świadczeń jest oceniana przez Konsultanta Wojewódzkiego

w przedmiotowej dziedzinie bardzo wysoko.

Podkreśla on jednak, Ŝe w związku z niedoborem narządów do transplantacji

w województwie podlaskim wskazane byłoby zwiększenie liczby pozyskiwanych narządów.

147

Urologia

Baza szpitalna w zakresie urologii w województwie podlaskim, zgodnie z opinią

Konsultanta Wojewódzkiego w przedmiotowej dziedzinie, w pełni zabezpiecza

zapotrzebowanie na świadczenia urologiczne. Czynnikiem ograniczającym dostępność

do świadczeń szpitalnych jest wysokość kontraktu z NFZ.

Rozmieszczenie na terenie województwa poradni urologicznych dysponujących

kontraktem z NFZ jest prawidłowe i stanowi odpowiednie zabezpieczenie dostępności

do świadczeń dla pacjentów.

Konsultant podkreśla, Ŝe w dalszym ciągu występuje niedobór specjalistów

w przedmiotowej dziedzinie, w szczególności w SPZOZ Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym

im. Jędrzeja Śniadeckiego w Białymstoku oraz w SPZOZ Szpitalu Wojewódzkim

im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w ŁomŜy.

Dostępność do świadczeń zdrowotnych w dziedzinie urologii w roku 2014

nie zmieniła się istotnie w stosunku do roku 2013.

Zabezpieczenie w aparaturę i sprzęt medyczny jednostek świadczących usługi

w dziedzinie urologii uległo natomiast poprawie. Konsultant zwraca uwagę na potrzebę

poprawy funkcjonowania Oddziału Urologii Szpitala Wojewódzkiego im. Kardynała Stefana

Wyszyńskiego w ŁomŜy.

148

Zdrowie publiczne

Obecnie w województwie podlaskim pracuje 19 lekarzy i lekarzy dentystów

posiadających specjalizację w dziedzinie Zdrowie publiczne. Ponadto specjalizację

w dziedzinie Zdrowie publiczne posiada 8 osób wykonujących zawody mające zastosowanie

w ochronie zdrowia. W opinii Konsultanta Wojewódzkiego potrzeby w zakresie tej

specjalizacji są bardzo duŜe, gdyŜ specjaliści powinni być kadrą realizującą politykę

zdrowotną i programy promocji zdrowia w pionie rządowym i samorządowym,

we wszystkich instytucjach ochrony zdrowia – minimalna liczba specjalistów spełniająca

potrzeby województwa szacowana jest na 100 osób. Problemem, dotyczącym całego kraju,

jest mała liczba chętnych do realizacji tej specjalizacji. Od kiedy Zdrowie publiczne stało się

lekarską specjalizacją podstawową realizują ją głównie lekarze posiadający juŜ wcześniej

zdobytą specjalizację kliniczną lub nie mający szans na rozpoczęcie jakiejkolwiek

specjalizacji klinicznej (głównie lekarze dentyści).

Jako potrzebę w reprezentowanej dziedzinie Konsultant wskazuje m.in. zwiększenie

liczby osób posiadających specjalizację w dziedzinie Zdrowie publiczne bądź absolwentów

studiów magisterskich na kierunku Zdrowie publiczne w instytucjach realizujących politykę

zdrowotną oraz udzielających świadczeń zdrowotnych.

Ponadto, Konsultant Wojewódzki zwraca w swoim raporcie uwagę na występujący

w województwie podlaskim nadmiar łóŜek opieki krótkoterminowej i znaczny niedobór łóŜek

opieki długoterminowej przy utrzymującym się ujemnym przyroście naturalnym

i obserwowanym postępującym starzeniu się społeczeństwa. Zwraca równieŜ uwagę na

regionalną asymetrię w dostępie do świadczeń z zakresu opieki długoterminowej (wynikającą

z nieadekwatnej do potrzeb zdrowotnych alokacji zasobów tej formy opieki). Najmniej

korzystna sytuacja w zakresie liczby, struktury i odsetka wykorzystania łóŜek stacjonarnej

opieki zdrowotnej, w opinii Konsultanta, występuje w szpitalach powiatowych. Wskaźnik

wykorzystania łóŜek w zakresie opieki krótkoterminowej, zwłaszcza w pionie pediatrycznym

i ginekologicznym kształtuje się na bardzo niskim poziomie, a obserwowana dynamika

zmian, pomimo redukcji liczby łóŜek, pozostaje niezadowalająca.