oceny oddziaŁywania w instytucjach unii europejskiej…

ISSN

183

1-09

23

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY

2010

Spra

woz

dani

e sp

ecja

lne

nr 3

PL

OCENY OddzIAŁYWANIA W INSTYTUCJACH UNII EUROPEJSKIEJ: CzY WSPIERAJą ONE PROCESY dECYzYJNE?

OCENY OddzIAŁYWANIA W INSTYTUCJACH UNII EUROPEJSKIEJ:CzY WSPIERAJą ONE PROCESY dECYzYJNE?

Sprawozdanie specjalne nr 3 2010

(przedstawione na mocy art. 287 ust. 4 akapit drugi TFUE)


Sprawozdanie specjalne nr 3/2010 – Oceny oddziaływania w instytucjach Unii Europejskiej: czy wspierają one procesy decyzyjne?

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY 12, rue Alcide de Gasperi 1615 Luxembourg LUKSEMBURG

Tel. +352 4398-1Faks +352 4398-46410E-mail: [email protected]: http://www.eca.europa.eu

Sprawozdanie specjalne nr 3 2010

Wiele informacji o Unii Europejskiej znajduje się w portalu Europa (http://europa.eu).

dane katalogowe znajdują się na końcu niniejszej publikacji.

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2010

ISBN 978-92-9207-738-9

doi:10.2865/2309

© Unia Europejska, 2010

Powielanie materiałów dozwolone pod warunkiem podania źródła.

Printed in Luxembourg

3


SPIS TREŚCI

Punkt

Glosariusz terminów i skrótów

i–Vi streszczenie

1–12 wProwadzenie

13–16 zakres kontroli i Podejście kontrolne

17–81 uwaGi

17–41 wykorzystanie ocen oddziaływania w Procesie decyzyjnym w komisji, Parlamencie euroPejskim oraz radzie

19–27 OCENY OddzIAŁYWANIA POMAGAJą KOMISJI W PROCESIE OPRACOWYWANIA WNIOSKóW28–33 SPRAWOzdANIA KOMISJI z OCENY OddzIAŁYWANIA Są UzNAWANE PRzEz WIęKSzOŚć OdBIORCóW

W PARLAMENCIE EUROPEJSKIM I RAdzIE zA źRódŁO INFORMACJI PRzYdATNE W PROCESIE POdEJMOWANIA dECYzJI LEGISLACYJNYCH

34–41 zMIANY dO POCząTKOWEJ WERSJI WNIOSKU KOMISJI NIE Są POddAWANE dOdATKOWYM OCENOM POTENCJALNEGO OddzIAŁYWANIA

42–55 Procedury komisji dotyczące oPracowania ocen oddziaływania43–46 POTRzEBA zWIęKSzENIA PRzEJRzYSTOŚCI PROCEdURY SELEKCJI ORAz UKIERUNKOWANIA PRAC NAd OCENą

OddzIAŁYWANIA47–50 KONSULTACJE Są CzęSTO WYKORzYSTYWANE W PROCESIE PRzEPROWAdzANIA OCEN OddzIAŁYWANIA,

ALE NIE dOTYCzą ONE PROJEKTóW SPRAWOzdAń51–55 O S TAT N I A P O P R AWA P R z E G L ą d U J A KO Ś C I KO M I S J I O P R ACO WA N YC H P R z E z N I ą S P R AW O z dA ń

z O C E N Y O d d z I A ŁY WA N I A

56–81 treść oraz sPosób Prezentacji sPrawozdań komisji z oceny oddziaływania57–60 POTRzEBA dALSzEJ POPRAWY PRzEdSTAWIANIA NAJLEPSzEGO SPOSOBU UzYSKANIA zAMIERzONYCH

CELóW zA POMOCą PROPONOWANEJ INTERWENCJI61–71 ANALIzA OddzIAŁYWANIA ORAz SPOSóB JEJ PREzENTACJI WYMAGAJą dALSzEJ POPRAWY72–81 POzIOM INFORMACJI dOTYCząCYCH WdRAżANIA, KOSzTóW EGzEKWOWANIA ORAz OBCIążEń

AdMINISTRACYJNYCH MOżE BYć LEPSzY

82–87 wnioski i zalecenia

załącznik i – Porównanie PoszczeGólnych elementów systemu oPracowaneGo Przez komisję z innymi systemami ocen oddziaływania

załącznik ii – Podejście kontrolne oraz metody zbierania materiału dowodoweGo

listy wystosowane Przez Przewodniczących Parlamentu euroPejskieGo i rady unii euroPejskiej

odPowiedzi komisji

4

Sprawozdanie specjalne nr 3/2010 – Oceny oddziaływania w instytucjach Unii Europejskiej: czy wspierają one procesy decyzyjne? Sprawozdanie specjalne nr 3/2010 – Oceny oddziaływania w instytucjach Unii Europejskiej: czy wspierają one procesy decyzyjne?

GLOSARIUSz TERMINóW I SKRóTóW

dyrektorzy oraz eksperci w dziedzinie lepszych uregulowań prawnych (ang. Directors and Experts for Better Regulation (debr)): Grupa ekspertów składająca się z urzędników odpowiedzialnych za lepsze uregulowania prawne w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz w innych państwach europej-skich. dEBR spotyka się dwa razy w roku, a przewodniczy jej delegacja państw obejmujących kolejne przewodnictwo w Radzie. do zadań tej grupy należy wymiana koncepcji oraz dalszy rozwój już istnie-jących inicjatyw przez UE oraz państwa członkowskie w celu zmniejszenia biurokracji oraz ulepszenia prawodawstwa.

Grupa mandelkerna: Grupa doradcza wysokiego szczebla, która składała się z ekspertów w dziedzinie uregulowań prawnych pochodzących z państw członkowskich oraz z Komisji Europejskiej. Grupa ta zosta-ła powołana przez ministrów odpowiedzialnych za administrację publiczną w państwach członkowskich w listopadzie 2000 r., a jej przewodniczącym był Francuz dieudonné Mandelkern, były członek C o n s e i l d ’ E t a t . Jednym z postulatów grupy, wystosowanym w 2001 r., było opracowanie przez Komisję narzędzi oceny skutków społecznych, ekonomicznych oraz środowiskowych proponowanych przepisów prawnych.

Grupa robocza rady: Grupa robocza specjalizująca się w danym obszarze polityki w Radzie Ministrów, składająca się z przedstawicieli wszystkich państw członkowskich. Przygotowuje ona akty prawne, które mają być przyjęte przez odpowiednią Radę Ministrów.

Grupa wysokiego szczebla niezależnych partnerów ds. obciążeń administracyjnych („Grupa stoibe-ra”): Grupa ta doradza Komisji w zakresie programu działań na rzecz zmniejszenia obciążeń administra-cyjnych. Przewodniczącym tej grupy jest dr Edmund Stoiber, były premier Bawarii. Pozostali członkowie są przedstawicielami istotnych zainteresowanych stron. Mandat grupy wygasa w 2010 r.

komitologia : System komitetów, w ramach którego sprawuje się nadzór nad aktami delegowanymi wprowadzanymi w życie przez Komisję Europejską. Komitety składają się z przedstawicieli państw człon-kowskich i są upoważnione do regulowania pewnych delegowanych aspektów prawodawstwa wtórnego przyjmowanego przez Radę oraz, w przypadkach, w których stosuje się procedurę współdecyzji, Parla-ment Europejski. Komisja przewodniczy tym posiedzeniom oraz zapewnia obsługę sekretariatu.

logika interwencji: Logika interwencji zapewnia konceptualne powiązanie między wkładami interwencji i jej produktami, a następnie, oddziaływaniem tej interwencji w formie rezultatów i produktów.

obciążenie administracyjne: Koszty administracji i informacji poniesione przez przedsiębiorstwa w celu wypełniania zobowiązań prawnych.

ocena oddziaływania: Ocena oddziaływania.


5


Plan działania: Krótki dokument, który zawiera wstępny opis planowanej inicjatywy Komisji, łącznie ze wskazaniem głównych obszarów do uwzględnienia w ocenie oddziaływania oraz z planem działań w jej zakresie. Plany działania spełniają dwie funkcje: przedstawiają przewidywany program działań w zakresie danego wniosku oraz określają sposób przeprowadzenia oceny oddziaływania. Plany działania publiko -wane są w momencie przyjęcia programu działalności legislacyjnej i prac Komisji.

Poseł: Poseł do Parlamentu Europejskiego.

Program działalności legislacyjnej i prac komisji (ang. Commission’s Legislative and Work Program-me (clwP)): W tym dokumencie, publikowanym w listopadzie każdego roku, Komisja przedstawia plano-wane inicjatywy ustawodawcze oraz inne inicjatywy na nadchodzący rok. CLWP nie obejmuje wszystkich inicjatyw przewidywanych do realizacji w danym roku, ale wskazuje najważniejsze inicjatywy polityczne. za pomocą tego programu wprowadza się w życie priorytety polityczne oraz inicjatywy określone w RSP.

rada ds. oceny skutków: Organ działający przy Sekretariacie Generalnym Komisji, który ocenia jakość każdego sprawozdania dotyczącego oceny skutków oraz publikuje stosowne opinie. Rada ta składa się z czterech dyrektorów z różnych dyrekcji generalnych oraz zastępcy Sekretarza Generalnego Komisji.

roczna strategia Polityczna (rsP): Roczna strategia polityczna Komisji określa, na początku roku n 1, priorytety polityczne oraz główne inicjatywy dotyczące roku n. Równocześnie przyporządkowuje ona tym inicjatywom odpowiednie zasoby finansowe oraz kadrowe. Stanowi ona podstawę politycznej wymiany poglądów dotyczących programu Komisji z Parlamentem Europejskim oraz Radą.

sprawozdawca: Termin stosowany w Parlamencie Europejskim odnoszący się do posła (posłów), odpo-wiedzialnego (odpowiedzialnych) za dany wniosek lub sprawozdanie. Posłowie odpowiedzialni za wnio-sek złożony przez inne grupy polityczne niż grupa oficjalnego sprawozdawcy Parlamentu Europejskiego odpowiedzialna za ten sam wniosek, są nazywani kontrsprawozdawcami.

standardowy model kosztów: Metoda oceny kosztów poniesionych w wyniku spełnienia wymogów informacyjnych wynikających z przepisów. Koszt obliczany jest na podstawie średniego kosztu jed-nostkowego wymaganego działania administracyjnego pomnożonego przez całkowitą liczbę działań podjętych w ciągu roku.

transpozycja : zgodnie z prawem Unii Europejskiej proces, w ramach którego w państwach człon-kowskich dyrektywy UE wdrażane są do prawa krajowego poprzez przyjęcie odpowiednich przepisów wykonawczych.

współdecyzja: W ramach procedury współdecyzji władza ustawodawcza sprawowana jest przez Radę oraz Parlament Europejski. Obie instytucje mogą jednak podejmować działania jedynie na wniosek Komisji (która posiada wyłączne prawo inicjatywy ustawodawczej).

6


STRESzCzENIEi i i .B a d a n i e d o t y c z y ł o o k r e s u 2 0 0 3 – 2 0 0 8 , a k o n t r o l a o b e j m o w a ł a m i ę d z y i n n y m i p o r ó w n a n i e s y s t e m ó w o c e n o d d z i a ł y w a -nia na szczeblu międz ynarodow ym, anal izę p ró b y z re a l i z o w a nyc h p r z e z K o m i s j ę o c e n oddzia ły wania , w y wiady oraz ank iet y pr ze -p ro w a d z o n e w ś ró d o s ó b z a a n g a ż o w a nyc h w real izac ję i pr zegląd ocen oddzia ły wania K o m i s j i o r a z k o r z y s t a n i e z n i c h , z a r ó w n o we w n ąt r z K o m i s j i j a k i p oz a n i ą . Us t a l e n i a z o s t a ł y p o r ó w n a n e z e s t o s o w n y m i u m o -wami międz yinst ytucjonalnymi , w yt ycznymi K o m i s j i o r a z k o d e k s e m d o b r y c h p r a k t y k zawar t ym w dok umentacj i dot yczącej pol i -t yk i i ustanowionym pr zez OEC d. W trakc ie k o n t r o l i g r u p y e k s p e r t ó w u d z i e l a ł y p o r a d oraz wspierały prace kontrolne.

iV.z a p e w n i e n i e l e p s z y c h r e g u l a c j i p r a w n y c h j e s t o b o w i ą z k i e m w s z y s t k i c h i n s t y t u c j i U E z a a n g a ż o w a n y c h w p r o c e s u s t a w o d a w -c z y. B i o r ą c p o d u w a g ę w s z y s t k i e c z y n n i k i , szczególnie te zaobser wowane w ostatnich latach, w w yniku kontrol i ustalono, że ocena o d d z i a ł y w a n i a o k a z a ł a s i ę s k u t e c z n y m n a r zę d z i e m ws p a rc i a p ro ce s u d e c y z y j n e g o w i n s t y t u c j a c h U E . W s z c z e g ó l n o ś c i w y k a -zano, że kompleksow y system oceny oddzia -ł y w a n i a b y ł s t o s o w a n y p r z e z K o m i s j ę o d 2002 r. Ocena oddziały wania stała s ię nieod-ł ą c z ny m e l e m e nte m p ro ce s u k s z t a ł towa n i a p o l i t y k i p r ze z K o m i s j ę o ra z j e s t s to s owa n a p r z e z t ę i n s t y t u c j ę d o t w o r z e n i a l e p s z y c h i n i c j a t y w. O c e n y o d d z i a ł y w a n i a p r z e p r o -w a d z a n e p r z e z K o m i s j ę s ą s y s t e m a t y c z n i e pr zek az y wane Par lamentowi Europejsk iemu oraz R adzie w celu wspierania procesu legi-s lac yjnego, a kor z ystając y z n ich w obu t ych i n s t y t u c j a c h u z n a j ą j e z a p o m o c n e p r z y rozpatr y waniu wniosków Komis j i . W t rakc ie t r w a n i a p r o c e d u r y l e g i s l a c y j n e j o c e n y t e n ie były jednak aktual izowane, a Par lament E u r o p e j s k i i R a d a r z a d k o p r z e p r o w a d z a ł y oceny oddzia ły wania uwzględniające wpro -wadzone pr zez nie zmiany.

i .O ce n a o d d z i a ł y w a n i a j e s t j e d ny m z f i l a rów p o l i t y k i K o m i s j i w z a k re s i e l e p s z yc h u re g u -l o w a ń p r a w ny c h , m a j ą c e j n a c e l u p o p r a w ę oraz uproszczenie now ych oraz i s tn ie jąc ych p r z e p i s ó w. Ce l e m t e j o c e ny j e s t u c z e s t n i c -t w o w p r o c e s a c h p o d e j m o w a n i a d e c y z j i p o p r ze z s ys te m at yc z n e z b i e ra n i e i a n a l i zo -wanie infor macj i dot ycząc ych p lanowanych i n t e r w e n c j i o r a z o c e n ę i c h p o t e n c j a l n e g o w p ł y w u . d z i a ł a n i a t e p o w i n n y d o s t a r c z a ć organom zaangażowanym w procesy podej -m owa n i a d e c y z j i u s t awo d awc z yc h p o d s t aw do dec ydowania o naj lepsz ym sposobie roz -wiązania z ident yf ikowanego problemu.

i i .W t r a k c i e k o n t ro l i a n a l i z o w a n o, c z y o c e n a o d d z i a ł y w a n i a w s p i e r a ł a p ro c e s d e c y z y j ny w i n s t y t u c j a c h U E . W s z c z e g ó l n o ś c i z b a -dano, w jak im stopniu:

— o ce ny o d d z i a ł y wa n i a zo s t a ł y p r z yg o -t o w a n e p r z e z K o m i s j ę p o d c z a s o p r a -c o w y w a n i a w n i o s k ó w , a P a r l a m e n t Europejsk i i R ada przeprowadzi ły kon -sultacje w ich sprawie podczas proce -su ustawodawczego;

— p r o c e d u r y K o m i s j i d o t y c z ą c e o c e n y o d d z i a ł y w a n i a s t a n o w i ł y o d p o w i e d -nie wsparcie dla Komisj i w trakcie prac nad in ic jat y wami oraz

— t re ś ć s p r a wo z d a ń K o m i s j i z o c e n o d -dzia ły wania była odpowiednia , a spo -s ó b p r e z e n t a c j i u s t a l e ń p r z y c z y n i ł s i ę d o i c h u w z g l ę d n i e n i a w p r o c e s i e dec yz yjnym.


7


V.W t ra k c i e k o nt ro l i z i d e nt y f i k owa n o w y m a -g a j ą c e u s p r a w n i e n i a o b s z a r y z w i ą z a n e z procedurami oceny oddzia ły wania s toso -w a n y m i p r z e z K o m i s j ę o r a z t r e ś c i ą i s p o -s o b e m p r e z e n t a c j i s p r a w o z d a ń z o c e n oddzia ły wania :

i ) Komisja nie opubl ikowała całościowe -go pr zeglądu in ic jat y w legis lac yjnych nieuwzględnionych w programie dzia-ł a l n o ś c i l e g i s l a c y j n e j i p r a c K o m i s j i , w y b r a n y c h w c e l u p r z e p r o w a d z e n i a w i c h z a k r e s i e o c e n y o d d z i a ł y w a n i a i n i e u z a s a d n i ł a w y b o r u d a n y c h i n i -c j a t y w. K o n s u l t a c j e p r z e p ro w a d z o n e z zainteresowanymi stronami wykorz y-stywane były często w początkowej fa-zie, ale nie obejmowały one projektów s p r a w o z d a ń z o c e n y o d d z i a ł y w a n i a . O s t at n i o z a o b s e r wowa n o u s p raw n i e -nia w real izowanej pr zez Komis ję we -w n ę t r z n e j k o n t r o l i j a k o ś c i p r a c d o -t y c z ą c y c h o c e n y o d d z i a ł y w a n i a , a l e należałoby poprawić terminowość in -ter wencj i R ady ds. Oceny Skutków.

i i ) Sprawozdania Komisj i z oceny oddzia -ły wania w większości pr z ypadków za-w i e r a ł y w ł a ś c i w y o p i s z a i s t n i a ł e g o p ro b l e m u o r a z o k re ś l a ł y re a l i zow a n e cele. Te części sprawozdań, jak i pozo -stałe obowiązkowe części , były zgodne z w yt ycznymi Komis j i . Główne ustale -n ia i in for macje zawar te w t ych spra -wozdaniach nie są jednak zawsze prz y-stępnie pr zedstawione, a porównanie oddzia ły wania różnych opcj i dot yczą-c yc h p o l i t y k i , p r ze d s t aw i o nyc h w t a -k im sprawozdaniu, jest czasem trudne. Tr u d n o ś c i w i l o ś c i o w y m i k wo t o w y m p r z e d s t a w i e n i u o d d z i a ł y w a n i a m o g ą w ynik ać z brak u dostępnośc i danych. zauważono także, że koszty wdrażania i e g z e k w o w a n i a n o w y c h p r z e p i s ó w o r a z p o t e n c j a l n e o b c i ą ż e n i e a d m i -n i s t r a c y j n e n i e z a w s z e b y ł y w y s t a r -c z a j ą c o d o b r z e p r z e a n a l i z o w a n e l u b oszacowane.

STRESzCzENIEVi.Tr y b u n a ł u w a ż a , ż e w t r a k c i e p l a n o w a -n i a n o w y c h o r a z p r z e g l ą d u i s t n i e j ą c y c h j u ż p r ze d s i ę w z i ę ć , K o m i s j a p ow i n n a z w ró -c i ć n a l e ż y t ą u w a g ę n a z a s a d y j a s n o ś c i c e l ó w, u p r o s z c z e ń , r e a l i z m u , p r z e j r z y s t o -ś c i o r a z r o z l i c z a l n o ś c i . z a c h ę c a s i ę Pa r l a -ment Europejsk i , R adę i Komis ję do wzięc ia p o d u wa g ę u s t a l e ń o ra z z a l e ce ń p r ze d s t a-w i o n y c h w n i n i e j s z y m s p r a w o z d a n i u p r z y dokony waniu pr zeglądu międz yinst ytucjo -n a l nyc h u m ów d o t yc z ą c yc h „ l e p s z yc h u re -gulowań prawnych” oraz „wspólnego podej-śc ia do oceny oddzia ły wania”.

8


WPROWAdzENIE

„L e p s z e u r e g u L o w a n i a p r a w n e” w k o n t e k ś c i e ue

1 . Pol i t yk a Komis j i dot ycząca lepsz ych uregulowań prawnych ma na ce lu opracowanie lepsz ych now ych pr zepisów oraz uproszczenie istniejąc ych 1. Inicjatywa „Lepsze uregulowania prawne” była odpo -wiedzią na potr zebę ok reś loną na spotk aniach R ady Europejsk ie j w Laeken oraz Gotenbergu w 2001 r. i dot yczącą:

— u p ro s zc ze n i a o r a z u l e p s ze n i a o to c ze n i a re g u l a c y j n e g o U n i i Europejsk ie j oraz

— rozpatrzenia wpływu wniosków pod względem ekonomicznym, społecznym oraz środowiskow ym.

2 . O d tego czasu Komis ja Europejsk a wdroż yła k i lk a dz ia łań , w t ym ocenę oddzia ły wania , mając ych na ce lu u lepszenie koncepcj i in-ter wencj i (zob. ra m ka 1 ) .

1 Komisja Europejska, White

Paper on European Governance

(Biała Księga na temat

sprawowania rządów w Europie),

COM(2001) 428 wersja ostateczna.

r a m k a 1 i n s t r u m e n t y P o l i t y k i d ot yc z ąc e j l e P s z yc h u r e G u lo wa ń P r aw n yc h

• uproszczenie istniejących przepisów prawnych;

• przegląd i, w stosownych przypadkach, wycofywanie wniosków oczekujących na rozpatrzenie;

• monitorowanie oraz redukowanie „obciążeń administracyjnych”;

• przeprowadzanie konsultacji z zainteresowanymi stronami2 oraz

• ocena oddziaływania.

2 Komunikat Komisji, General principles and minimum standards for consultation of interested parties by the Commission (zasady ogólne

i minimalne standardy stosowane przez Komisję w trakcie konsultacji z zainteresowanymi stronami), COM(2002) 704 (zwane dalej

„minimalnymi standardami”).


9


o c e n a o d d z i a ł y w a n i a j a k o n a r z ę d z i e p o L i t y k i L e p s z y c h u r e g u L o w a ń p r a w n y c h

z a k r e s s y s t e m u o c e n y o d d z i a ł y w a n i a ko m i s j i

3 . Oceny oddziaływania są przeprowadzane w przypadku wniosków legi-s lac yjnych oraz innych inicjatyw Komisj i . Wsz ystk ie główne i o istot -nym znaczeniu in ic jat y w y dot yczące prawodaws t wa, budżetu oraz kształtowania pol ityk i muszą zostać poddane ocenie oddziaływania. Główne in ic jat y w y dot yczące pol i t yk i to te, które zostały pr zedsta-w i o n e w ro c z n e j s t ra te gi i p o l i t yc z n e j ( R S P ) l u b, n a s tę p n i e , w p ro -gramie działa lności legis lac yjnej i prac Komisj i (CLWP), z niektór ymi jasno ok reś lonymi w yjątk ami . Ponadto w poszczególnych pr z ypad -k ach zak res ten może również obejmować inne istotne in ic jat y w y 3.

4 . System oceny oddzia ły wania Komis j i s tosowany jest również w za-kresie istniejącej legislacj i UE, w prz ypadkach rewizj i lub aktualizacj i wspólnotowego dorobku prawnego, na pr z yk ład w ramach „Progra-mu na r zecz stopniowego upraszczania”. Co więcej , w 2009 r. zak res systemu oceny oddzia ły wania Komis j i został poszer zony o pr zepisy wykonawcze ( lub decyzje w ramach procedur y komitologii) . Te środki w ykonawcze są istotnym źródłem prawodawst wa UE ze względu na to, że k ażdego roku około 2600 z nich zostaje prz yjętych przez około 250 komitetów działając ych w ramach procedur y komitologi i . Około 1000 z nich opiera s ię na przepisach prz yjętych w ramach procedur y współdec yzj i 4.

z a k r e s s y s t e m u o c e n y o d d z i a ł y w a n i a ko m i s j i j e s t s z e r s z y n i ż z a k r e s p o r ó w n y w a L n y c h s y s t e m ó w k r a j o w y c h

5 . W pełni sprawne systemy oceny oddzia ły wania zosta ły wdrożone jedynie w k i lku państ wach cz łonkowsk ich 5. Ponadto zak res syste -mu Komisj i jest różny oraz , w pewnym stopniu, szersz y niż zak res innych systemów w k rajach OECd (zob. z a ł ą c z n i k I ) :

— Pr zede wsz ystk im inne systemy ocen oddzia ły wania (np. sys-te my w S t a n a c h z j e d n o c zo nyc h ) o b e j m u j ą j e d y n i e p r ze p i s y w y k o n awc ze ( t j . ś ro d k i re g u l a c y j n e, k tó re b a rd z i e j s zc ze g ó -ł o w o o k r e ś l a j ą p r z e p i s y w c z e ś n i e j p r z y j ę t e p r z e z K o n g r e s ; w kontekście UE tak ie środk i mogą być porównane do „dec yzj i w ramach procedur y komitologi i ” ) .

— Po d r u g i e w n i e k t ó r yc h p a ń s t w a c h e u ro p e j s k i c h ( t a k i c h j a k N i d e r l a n d y i N i e m c y ) a n a l i z y w p r o w a d z a n y c h p r z e p i s ó w k o n c e n t r u j ą s i ę n a o c e n i e o b c i ą ż e n i a a d m i n i s t r a c y j n e g o . W prz ypadku Komisji jest to tylko jeden z k i lku elementów roz-patr y wanych w ramach tej oceny.

3 Komisja Europejska, Impact

assesment guidelines (Wytyczne

dotyczące ocen oddziaływania),

SEC(2005)791, s. 6.

4 zob. Komisja Europejska,

Sprawozdanie Komisji

z prac komitetów w 2006 r.,

COM(2007) 842, 2007; Parlament

Europejski, Grupa robocza

ds. reformy parlamentarnej,

Second interim report on legislative

activities and interinstitutional

relations (drugie sprawozdanie

okresowe dotyczące działań

legislacyjnych i stosunków

międzyinstytucjonalnych),

15 maja 2008 r., PE 406.309/CPG/GT

(dokument wewnętrzny Parlamentu

Europejskiego), część B,

rozdział 4, s. 41.

5 OECd, Indicators of regulatory

management systems (Wskaźniki

systemów zarządzania otoczeniem

regulacyjnym), Regulatory

Policy Committee, sprawozdanie

z 2009 r., Evaluating integrated IAs

(EVIA) (Ocena zintegrowanych ocen

oddziaływania), sprawozdanie

końcowe, marzec 2008 r.

10


tr e ś ć s p r a w o z d a ń d o t y c z ą c y c h s y s t e m u o c e n y o d d z i a ł y w a n i a ko m i s j i

6 . Oczekuje s ię, że w sprawozdaniach będąc ych w ynik iem t ych ocen o d d z i a ł y w a n i a d o k o n a n a z o s t a n i e i d e n t y f i k a c j a o r a z o c e n a d a -nego problemu oraz w yt yczonych ce lów, pr zedstawione zostaną g ł ów n e s p o s o by o s i ą g n i ę c i a c e l u p o l i t y k i o r a z p r ze p row a d zo n a zostanie anal iza ich potencja lnych sk utków ekonomicznych, ś ro -dowiskowych oraz społecznych. Sprawozdania te powinny również być p o ś w i ę co n e a n a l i z i e p o te n c j a l nyc h o b c i ą że ń a d m i n i s t ra c y j -nych w ynik ając ych z proponowanych opcj i , ocenie ewentualnych problemów na etapie wdrażania i egzek wowania oraz ok reś leniu odpowiednich procedur monitorowania i oceny w zak res ie danej inter wencj i lub proponowanego programu 6.

o d p o w i e d z i a L n o ś ć o r g a n i z a c y j n a , a s p e k t y p r o c e d u r a L n e o r a z k o s z t s y s t e m u o c e n y o d d z i a ł y w a n i a ko m i s j i

7 . K ażda dyrekcja generalna (dG) Komis j i ponosi odpowiedzia lność za opracowanie własnych ocen oddziały wania zgodnych z w ytycz-nymi Komis j i . Od czasu pojawienia s ię pier wszej wers j i w 2002 r. , wytyczne te były aktualizowane trz ykrotnie, a ostatnia aktualizacja miała miejsce w styczniu 2009 r. 7 Oceny oddziaływania są przepro -wadzane przez personel odpowiedzialny za inic jaty wę pol i tyczną, wspierany przez odpowiednie „ jednostk i pomocnicze ds. ocen od-działy wania”. Od 2007 r. R ada ds. Oceny Skutków udziela wsparcia w zak resie jakości oraz sprawuje kontrolę nad wsz ystk imi ocenami oddzia ły wania opracowanymi w Komisj i 8.

8 . Na etapie konsultacj i międz ywydziałowych dany wniosek musi być pr zedstawiony wraz z wstępnym projektem sprawozdania z oceny oddzia ły wania . Wnioskowi ustawodawczemu w ysłanemu do kole -g i u m k o m i s a r z y w c e l u j e g o o s t a t e c z n e g o p r z y j ę c i a m u s i t ow a -r z ysz yć ostateczny projekt sprawozdania z oceny oddzia ły wania . Końcowe sprawozdanie z oceny oddziały wania jest również w ysy -łane do Par lamentu Europejsk iego oraz R ady wraz z ostatecznym wniosk iem oraz udostępniane na stronie internetowej „Europa” 9.




SEC(2005) 791.




SEC(2005) 791 z 15.6.2005,

zmienione 15.3.2006 r.,

Komisja Europejska, Impact



SEC(2009) 92 z 15.1.2009.

8 Nota informacyjna wystosowana

przez przewodniczącego Komisji,

Enhancing quality support and control

for Commission IAs (zwiększenie

wsparcia i kontroli jakości w zakresie

przygotowywanych przez Komisję

ocen oddziaływania), Rada ds. Oceny

Skutków, 14 listopada 2006 r.

9 http://ec.europa.eu/governance/

impact/ia_carried_out/ia_carried_

out_en.htm.


11


po r o z u m i e n i a m i ę d z y i n s t y t u c j o n a L n e m i ę d z y pa r L a m e n t e m e u r o p e j s k i m , r a d ą o r a z ko m i s j ą

9 . W p o r o z u m i e n i u m i ę d z y i n s t y t u c j o n a l n y m w s p r a w i e l e p s z e g o s t a n o w i e n i a p r a w a w 2 0 0 3 r. Pa r l a m e n t E u r o p e j s k i , R a d a o r a z K o m i s j a p r z e d s t a w i ł y w s p ó l n y p o g l ą d d o t y c z ą c y p o z y t y w n e g o wpły wu ocen oddziały wania na jakość przepisów wspólnotow ych, a w szczególności na ich zak res i treść 10. W 2005 r. Par lament Euro -p e j s k i ( P E ) , R a d a o r a z K o m i s j a p o d p i s a ł y k o l e j n e p o r o z u m i e n i e międz yinst ytuc jonalne w sprawie „wspólnego podejśc ia do ocen oddzia ły wania” 11.

10. W 2005 r. Par lament Europejsk i , R ada oraz Komisja ustal i ły, że po -roz u m i e n i e m i ę d z y i n s t y t u c j o n a l n e zo s t a n i e p o d d a n e p o n ow n e j a n a l i z i e d o k o ń c a 2 0 0 7 r. 1 2 Pr ze g l ą d te n n i e zo s t a ł j e s zc ze p r ze -p r o w a d z o ny. W r a m a c h c z y n n o ś c i p r z y g o t o w a w c z y c h w 2 0 0 8 r. Par lament Europejsk i , R ada oraz Komis ja opracowały „sprawozda-n i a d o t yc z ą ce o ce ny ”, w k tó r yc h p r ze d s t aw i o n o s t a n ow i s k o t yc h instytucj i w k west i i „wspólnego podejścia do ocen oddziały wania” od 2005 r. 13

11. Par lament Europejsk i k i lk ak rotnie pr z y jmował rezoluc je dot yczą-ce l e p s z yc h u re g u l owa ń p raw nyc h o ra z s to s owa n i a o ce n o d d z i a -ł y w a n i a , w k t ó r y c h z z a s a d y p o z y t y w n i e p o s t r z e g a n o r o l ę t y c h ocen w procesie dec yz yjnym UE 14. Podobnie R ada zobowiązała s ię, w ostatnich konk luzjach dot ycząc ych lepsz ych uregulowań praw -nych, do dalszego wykorz ystywania sprawozdań Komisj i z ocen od -działywania oraz towarz ysząc ych im opini i Rady ds. Oceny Skutków pr zez ca ły proces negocjac yjny 15. Par lament Europejsk i oraz R ada p r ze k a z a ł y Tr y b u n a ł ow i s wo j e o p i n i e n a te m a t k we s t i i b ę d ą c yc h przedmiotem niniejszego sprawozdania (do sprawozdania załączo-no l isty wystosowane przez Przewodnicząc ych Parlamentu Europej-sk iego i R ady) .

10 Porozumienie

międzyinstytucjonalne w sprawie

lepszego stanowienia prawa

(2003/C 321/01), pkt 28.

11 Porozumienie


wspólnego podejścia do ocen

oddziaływania (14901/05 JUR,

przyjęte 29.11.2005).

12 Międzyinstytucjonalne wspólne

podejście do ocen oddziaływania

(14901/05 JUR, przyjęte 29.11.2005),

pkt 19.

13 PE: Konferencja Przewodniczących

Komisji. IA: The European Parliament’s

experience, a stock-taking report of

the common approach to IA (Ocena

oddziaływania: doświadczenia

Parlamentu Europejskiego,

Sprawozdanie dotyczące

podsumowania wspólnego podejścia

do ocen oddziaływania). Rada: Nota

dyrektora Generalnego Sekretariatu

dyrekcji Generalnej, dyrekcja I, Review

of the interinstitutional common

approach to IA - State of play of the

handling of IA in the Council (Przegląd

międzyinstytucjonalnego wspólnego

podejścia do ocen oddziaływania –

aktualna sytuacja dotycząca

ocen oddziaływania w Radzie),

Bruksela, 3.11.2008. Komisja:

Review of the interinstitutional

common approach to IA (IA) -

Implementation of the common approach by the Commission (Przegląd międzyinstytucjonalnego wspólnego podejścia do ocen oddziaływania –

Wdrażanie wspólnego podejścia przez Komisję). dokument roboczy Sekretariatu Generalnego SG.C.2 d(2008) 9524.

14 Rezolucja z dnia 24 marca 2004 r. w sprawie oceny wpływu przepisów wspólnotowych oraz procedur konsultacyjnych (2003/2079(INI));

rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie minimalizacji kosztów administracyjnych nałożonych w drodze legislacji

(2005/2140(INI); rezolucja z dnia 16 maja 2006 r. w sprawie wdrażania, konsekwencji i wpływu obowiązującego prawodawstwa dotyczącego rynku

wewnętrznego (2004/2224(INI)); rezolucja z dnia 16 maja 2006 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 2004: stosowanie zasady subsydiarności –

12. sprawozdanie roczne (2005/2055(INI)); rezolucja z dnia 4 września 2007 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 2005: stosowanie zasady

pomocniczości i proporcjonalności - 13. sprawozdanie roczne (2006/2279(INI)); rezolucja z dnia 4 września 2007 r. w sprawie przeglądu

jednolitego rynku (2007/2024(INI)); rezolucja z dnia 4 września 2007 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa w Unii Europejskiej (2007/2095(INI));

rezolucja z dnia 21 października 2008 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 2006: stosowanie zasady pomocniczości i proporcjonalności –

14. sprawozdanie roczne (2008/2045(INI)); Parlament Europejski, Komisja Prawna, sprawozdanie w sprawie lepszego stanowienia prawa w Unii

Europejskiej (2007/2095(INI)); A6-0273/2007 sprawozdanie końcowe, 2.7.2007: zob. uzasadnienie i pkt 5 15, 21, 26, 30, 42–43.

15 Rada Unii Europejskiej, Competitiveness Council conclusions on 'better regulation' (Konkluzje Rady ds. Konkurencyjności dotyczące lepszego

prawodawstwa), 17076/09, 4.12.2009; pkt 6.

12


12. S chemat 1 przedstawia przegląd roli oceny oddziaływania w proce -s ie opracow y wania inic jaty w i wniosków ustawodawcz ych Komisj i oraz podejmowania z wiązanych z n imi dec yzj i .

r o l a o c e n y o d d z i a ły wa n i a w P r o c e s i e o P r aco w y wa n i a i n i c j at y w i w n i o s kó w u s taw o d aw c z yc h ko m i s j i o r a z P o d e j m o wa n i a z w i ą z a n yc h z n i m i d e c y z j i

s c h e m at 1

Treść i sposóbprzedstawieniasprawozdań z ocenoddziaływania Komisji

Opis aspektu polityki,celów oraz logikiinterwencji

Porównanie opcjirealizacji politykiza pomocą ocenyoddziaływania

Wdrożenie,wprowadzeniew życie, monitorowaniei ocena inicjatywy

Procedury w zakresieocen oddziaływaniaw Komisji

Wybór inicjatywobjętych ocenąoddziaływania

Konsultacjezainteresowanychstron

Kontrola jakościocen oddziaływania

Wniosek/inicjatywaKomisji

... w Komisji

Ocena oddziaływaniawspiera proces podejmowaniadecyzji...

... w ParlamencieEuropejskim i Radzie

Prace nad wnioskiem Komisji: uwzględnienie najbardziej istotnych inicjatyw, ocena oddziaływania jako częśćrozwoju polityk, ocena oddziaływania jako wsparcie procesu decyzyjnego

Sprawozdanie z ocenyoddziaływania

Podejmowanie decyzji ustawodawczych: ocena sprawozdań z ocen oddziaływania, omówienie sprawozdań z ocenoddziaływania, ocena oddziaływania zmian wprowadzonych we wnioskach Komisji

Ostateczny akt prawny


13


16 Porozumienie

międzyinstytucjonalne

w sprawie lepszego stanowienia

prawa (2003/C 321/01),

Międzyinstytucjonalne wspólne

podejście do oceny

oddziaływania, 2005.

17 Komisja Europejska,

Communication on impact

assessment,(Komunikat

w sprawie ocen oddziaływania),

COM(2002) 276 wersja ostateczna;

Komisja Europejska, Communication

on 'Towards a reinforced culture

of consultation and dialogue –

General principles and minimum

standards for consultation of

interested parties by the Commission'

(Komunikat „W kierunku lepszej

kultury konsultacji i dialogu –

zasady ogólne i minimalne

standardy na potrzeby konsultacji

Komisji z zainteresowanymi

stronami”), COM(2002) 704 wersja

ostateczna; Nota informacyjna

Przewodniczącego Komisji,

Enhancing quality support and control

for Commission IAs (Wzmocnienie

systemu wspierania jakości oraz

kontroli ocen oddziaływania Komisji),

Rada ds. Oceny Skutków, 14 listopada

2006 r., Komisja Europejska,

2005/2006, Impact assessment

guidelines (Wytyczne dotyczące ocen

oddziaływania), SEC(2005) 791.

18 Grupa Mandelkerna w sprawie

lepszego stanowienia prawa,

sprawozdanie końcowe, 13 listopada

2001 r.

19 OECd, Regulatory Impact Analysis:

Best Practice in OECD Countries

(Analiza wpływu regulacji prawnych:

najlepsze praktyki w krajach

OECd), 1997; OECd, APEC–OECd

zintegrowana lista kontrolna

dotycząca reformy regulacyjnej:

Projekt końcowy; OECd, Indicators

of Regulatory Management Systems

(Wskaźniki systemów zarządzania

regulacyjnego), 2009.

13. W t r a k c i e k o n t ro l i o c e n i o n o, c z y o c e ny o d d z i a ł y w a n i a p r z e p ro -wadzane pr zez Komis ję miały poz yt y wny wpły w na proces podej-m o w a n i a d e c y z j i w i n s t y t u c j a c h U E . W s z c z e g ó l n o ś c i o c e n i o n o, w jak im stopniu:

— o c e n y o d d z i a ł y w a n i a z o s t a ł y o p r a c o w a n e p r z e z K o m i s j ę p o d c z a s p r z yg o t o w y w a n i a w n i o s k ó w, a Pa r l a m e n t E u ro p e j -sk i i R ada odbyły konsultacje w ich sprawie podczas procesu legis lac yjnego;

— procedur y Komisj i dotyczące oceny oddziaływania odpowied-nio wspierały prace Komis j i nad roz wojem je j in ic jat y w oraz

— t re ś ć s p r awo z d a ń K o m i s j i z o c e n o d d z i a ł y w a n i a b y ł a o d p o -w i e d n i a , a s p o s ó b p re ze n t a c j i u s t a l e ń p r z yc z y n i ł s i ę d o i c h uwzględnienia w procesie podejmowania dec yzj i .

14. P r z e g l ą d o b e j m o w a ł o k r e s o d 2 0 0 3 r. d o 2 0 0 8 r. w p r z e g l ą d z i e uwzględniono międz y innymi :

— z e s t a w i e n i e e l e m e n t ó w c h a r a k t e r y s t y c z n y c h d l a s y s t e m u o p r a c o w a n e g o p r z e z K o m i s j ę z i n n y m i s y s t e m a m i o c e n y oddzia ły wania ;

— anal izę stat yst yk produkc yjnych dot ycząc ych ocen oddzia ły-wania oraz próbę sprawozdań z ocen oddzia ły wania (anal iza kar ty wyników dotyczących pięciu dG, odpowiadających około jednej cz war tej wsz ystk ich ocen oddziaływania opracowanych w ok res ie objęt ym kontrolą) oraz

— w y w i a d y o ra z a n k i e t y p r ze p row a d zo n e wś ró d o s ó b u c ze s t n i -cząc ych w opracowaniu, przeglądzie oraz stosowaniu ocen od -dzia ły wania zarówno w ramach Komis j i , jak i poza nią .

Za ł ą c z n i k I I z aw i e ra b a rd z i e j s zc ze g ó ł ow y o p i s m e to d y k i s to s o -wanej podczas kontrol i .

15. Ustalenia zostały porównane ze stosownymi porozumieniami mię -dz yinst ytucjonalnymi 16, w yt ycznymi Komis j i 17 oraz kodeksem do -br ych praktyk stosowanym w dokumentach dotycząc ych pol ityk i 18 i ustanowionym pr zez OECd 19. Grupy eksper tów sk ładające s ię ze specja l istów w dziedzinie ocen oddzia ły wania oraz lepsz ych ure -gulowań prawnych zostały poproszone przez Tr ybunał o udzielenie wsparc ia oraz doradzt wo w czas ie t r wania kontrol i .

16. zak res kontrol i nie obejmował anal iz y jakości poszczególnych ele -mentów prawodawst wa lub samego procesu stanowienia prawa.

zAKRES KONTROLI I POdEJŚCIE KONTROLNE

14


20 Komisja Europejska,

Communication from the

Commission on impact

assessment, (Komunikat Komisji

w sprawie ocen oddziaływania),

COM(2002) 276 wersja

ostateczna z 2.6.2002, ust. 1.2.:

Oceny oddziaływania to proces

systematycznej analizy potencjalnego

wpływu interwencji dokonywanej

przez władze publiczne.

w y ko r z ys ta n i e o c e n o d d z i a ły wa n i a w P r o c e s i e d e c y z yj n ym w ko m i s j i , Pa r l a m e n c i e e u r o P e j s k i m o r a z r a d z i e

17. O c e ny o d d z i a ł y w a n i a m a j ą w k ł a d w p ro c e s y d e c y z y j n e p o p r z e z systematyczne gromadzenie oraz analizowanie informacji dotyczą -cych planowanych inter wencji oraz oszacowanie ich potencjalnego wpły wu 20. Odpowiednie porozumienia międz yinst ytucjonalne za-war te pomiędz y Par lamentem Europejsk im, Radą oraz Komisją sta-nowią, że oceny oddziały wania powinny pr zede wsz ystk im wspie -rać Komisję w procesie opracowywania jej inicjatyw oraz wniosków ustawodawcz ych. dlatego podczas procedur y legis lac yjnej oceny oddziaływania przedstawione przez Komisję oraz, w odpowiednich pr z ypadk ach, oceny opracowane pr zez Par lament Europejsk i oraz R adę powinny dostarczać infor macje, k tóre będą stanowi ły pod-stawę do podejmowania przez ustawodawców dec yzj i dotycząc ych naj lepszego sposobu roz wiązania z ident yf ikowanego problemu.

18. W t ym kontekście podczas kontrol i zbadano:

— w j a k i m s to p n i u o ce ny o d d z i a ł y w a n i a zo s t a ł y w y k o r z ys t a n e pr zez Komis ję podczas prac nad wniosk ami ustawodawcz ymi i i n i c j a t y w a m i o r a z c z y o c e ny o d d z i a ł y w a n i a b y ł y a k t y w n i e w y k o r z y s t y w a n e p r z y o p r a c o w y w a n i u p o l i t y k K o m i s j i o r a z pr z ygotow y waniu pr zez nią wniosków ustawodawcz ych;

— c z y z a i n te re s ow a n e s t ro ny w Pa r l a m e n c i e Eu ro p e j s k i m o r a z R adzie uznawały oceny oddzia ły wania za nar zędzia pomocne w p ro ce s i e d e c y z y j ny m o ra z c z y o ce ny o d d z i a ł y wa n i a m i a ł y wpły w na sposób rozpatr y wania wniosków ustawodawcz ych pr zez odpowiednie komitet y i grupy robocze;

— w jak im stopniu ustawodawc y pr zeprowadzi l i oceny oddzia -ły wania ich własnych zmian mer ytor ycznych lub z wracal i s ię d o K o m i s j i z p ro ś b ą o u a k t u a l n i e n i e j e j o ce n o d d z i a ł y wa n i a w świet le tych zmian oraz cz y k rajowe organy dostarcz yły do -datkowe informacje organom podejmując ym dec yzje legis la-c yjne na poziomie UE.

UWAGI


15


o c e n y o d d z i a ły wa n i a P o m aG a j ą ko m i s j i w P r o c e s i e o P r aco w y wa n i a w n i o s kó w

z n a c z n y w z r o s t L i c z b y o c e n o d d z i a ł y w a n i a p r z e p r o w a d z o n y c h o d 2003 r.

19. W o k re s i e o b j ę t y m k o n t ro l ą o ce ny o d d z i a ł y w a n i a by ł y w d u ż y m stopniu wspierane pr zez inst ytucje oraz były coraz częściej w yko-r z yst y wane pr zez Komis ję w t rakc ie opracow y wania je j in ic jat y w politycznych oraz wniosków ustawodawcz ych 21. W skontrolowanym ok res ie Komis ja opubl ikowała łącznie 404 sprawozdania z oceny oddzia ły wania . Od 2003 r. l iczba ocen oddzia ły wania pr zeprowa-dzonych w c iągu roku wzrosła do 121 sprawozdań w 2008 r. (zob. s c h e m a t 2 ) .

21 José Manuel Barroso,

przewodniczący Komisji Europejskiej:

Odpowiedź na program prezydencji

zjednoczonego Królestwa, Parlament

Europejski – sesja plenarna, Bruksela,

23 czerwca 2005 r.; Uniting in peace:

the role of Law in the European

Union (zjednoczeni w pokoju: rola

prawa w Unii Europejskiej), wykład

w ramach programu Jean Monnet,

Europejski Instytut Uniwersytecki,

Florencja, 31 marca 2006 r.; Qualité

de la législation européenne: le temps

des résultats Parlement européen,

Strasburg, 4 kwietnia 2006 r.,

przedstawienie rocznego programu

prac Komisji Europejskiej na rok 2007,

Parlament Europejski, Strasburg,

14 listopada 2006 r.; Alive and kicking:

the renewed Lisbon strategy is starting

to pay off (W pełni sił: odnowiona

strategia lizbońska zaczyna

przynosić efekty); Bruksela, 5 marca

2007 r.; We are all new Europeans now

(Wszyscy jesteśmy teraz nowymi

Europejczykami), Parlament Litwy

(Seimas), Wilno, 29 marca 2007 r.;

Günther Verheugen, konferencja

prezydencji Słowenii Better regulation

(Lepsze uregulowania prawne),

Lubljana, 17 kwietnia 2008 r.

s c h e m at 2l i c z b a o c e n o d d z i a ły wa n i a s P o r z ą d zo n yc h k a ż d e G o r o k u

Ź r ó d ł o : Komisja Europejska.

2130

72 67

93

121

0

20

40

60

80

100

120

140

2003 2004 2005 2006 2007 2008

Łącznie 404 sprawozdania z ocen oddziaływania

16


ce L ko m i s j i p o L e g a j ą c y n a w y k o n a n i u p r o g r a m u d z i a ł a L n o ś c i L e g i s L a c y j n e j i p r a c ko m i s j i z o s t a ł o s i ą g n i ę t y…

20. decyzja dotycząca wyboru inicjatyw objętych oceną oddziaływania j e s t i s t o t n a z e w z g l ę d u n a j e j s k u t k i p o l i t yc z n e o r a z n i e z b ę d n e nak łady. W ok resie objętym kontrolą głównym warunk iem selekcj i było umieszczenie inic jaty w y w programie działa lności legis lac yj-nej i prac Komis j i zawierając ym główne in ic jat y w y pol i t yczne Ko -misj i , określone w rocznej strategii politycznej (RSP, zob. ra mka 2 ) .

21. W ok res ie 2003–2008 69% in ic jat y w umieszczonych w programie dzia ła lności legis lac yjnej i prac Komisj i objęt ych zostało ocenami oddzia ły wania . Począwsz y od 2005 r. , zgodnie z obowiązując ymi w tym czasie k r yter iami ok reślonymi przez Komisję, oceny oddzia-ływania przeprowadzone zostały dla wsz ystk ich istotnych elemen-tów programu dz ia ła lnośc i legis lac y jnej i prac Komis j i , t j . tak ich in ic jat y w, któr ych znaczenie zostało uznane za istotne.

k ry t e r i a s e l e kc j i i n i c j at y w, k tó r e zo s ta n ą o b j ę t e o c e n ą o d d z i a ły wa n i a

W 2003 r., pierwszym roku stosowania systemu ocen oddziaływania, Komisja postanowiła wybrać określoną liczbę wniosków, które powinny były zostać objęte oceną oddziaływania. Wybór Komisji oparty był na ocenie ważności wybranych wniosków w odniesieniu do politycznych priorytetów, możliwością szybkiego przepro-wadzenia oceny przez wydziały Komisji oraz potrzebą zapewnienia równowagi między różnymi rodzajami wniosków oraz zaangażowania wielu różnych wydziałów. Rok 2004 był pierwszym rokiem, w którym proce -dura oceny oddziaływania została w pełni zintegrowana z cyklem programowania, a zakres stosowania ocen oddziaływania został rozszerzony, tak aby mógł on objąć grupę wniosków, które wchodziły w skład programu działalności legislacyjnej i prac Komisji, a których wpływ został uznany za istotny 22. Począwszy od 2005 r., wszystkie inicjatywy ujęte w programie działalności legislacyjnej i prac Komisji 23, z wyjątkiem określonych rodzajów inicjatyw24, miały zostać objęte ocenami oddziaływania.

22 zob. APS 2005; COM(2004) 133 wersja ostateczna z 25.2.2004. Program działalności legislacyjnej i prac Komisji na rok 2004, COM(2003) 645

wersja ostateczna, załącznik 2: te inicjatywy obejmowały główne wnioski określające kierunki polityki, wnioski w fazie prelegislacyjnej oraz

wnioski ustawodawcze.

23 Komisja Europejska, Impact assesment guidelines (Wytyczne dotyczące ocen oddziaływania), SEC(2005) 791 z 15.6.2005, zmienione 15.3.2006,

zasady proceduralne (II.1).

24 zielone Księgi, wnioski do konsultacji z „partnerami społecznymi”, okresowe decyzje i sprawozdania Komisji, z wyłączeniem wniosków

wynikających z międzynarodowych zobowiązań oraz działań Komisji Europejskiej wynikających z jej uprawnień do nadzorowania właściwego

wdrażania prawa Wspólnoty Europejskiej oraz decyzji wykonawczych.

r a m k a 2


17


. . . o r a z n a s i L a s i ę t e n d e n c j a d o p r z e p r o w a d z a n i a o c e n o d d z i a ł y w a n i a d o t y c z ą c y c h i n i c j a t y w n i e u w z g L ę d n i o n y c h w p r o g r a m i e d z i a ł a L n o ś c i L e g i s L a c y j n e j i p r a c ko m i s j i

22. Komisja opracowała również oceny oddziały wania dot yczące in ic ja -t y w n i e wc h o d z ą c yc h w s k ł a d p ro g r a m u d z i a ł a l n o ś c i l e g i s l a c y j n e j i prac Komisj i 25, dokonując ich selekcj i zgodnie z własnymi zasadami o r a z n a p o d s t a w i e o c e n y p o s z c z e g ó l ny c h p r z y p a d k ó w. W 2 0 0 8 r. tak ie oceny oddziały wania stanowiły większość ocen oddziały wania pr zeprowadzonych w t ym roku (zob. s c h e m a t 3 ) .

p r z e p r o w a d z a n i e o c e n o d d z i a ł y w a n i a s t a j e s i ę s t a n d a r d o w ą p r a k t y k ą s t o s o w a n ą p r z y o p r a c o w y w a n i u p o L i t y k ko m i s j i

23. Ocena oddzia ły wania sta je s ię i s totnym elementem roz woju pol i -t yk i w Komis j i . W c iągu ostatnich k i lk u lat Komis ja organizowała obszerne szkolenia dotyczące metodyk i w zak resie ocen oddziały -wania. Sposób prz ygotowania ocen oddziaływania został określony w w yt ycznych w ydanych pr zez S ek retar iat G enera lny, które mają zastosowanie we wsz ystk ich w ydziałach oraz s łużbach. Począwsz y od 2002 r. , w yt yczne te były aktual izowane tr z yk rotnie, a ostatnia aktual izacja miała miejsce w st yczniu 2009 r. 26

25 Inicjatywy te (mające potencjalnie

istotny wpływ, mogące dotyczyć

nowych lub wrażliwych kwestii

lub mieć szczególny wpływ na

zainteresowane podmioty, a zatem

takie, w przypadku których należy

dokonać oceny oddziaływania) są

wybierane na podstawie procedury

sprawdzającej przeprowadzonej

przez Sekretariat Generalny przy

wsparciu Rady ds. Oceny Skutków.




SEC(2005)791 z 15.6.2005

zmienione 15.3.2006 r.,

Komisja Europejska, Impact



SEC(2009) 92 z 15.1.2009.

s c h e m at 3P o d z i a ł o c e n o d d z i a ły wa n i a P r z e P r o wa d zo n yc h w 2005 r . o r a z 2008 r . – u j ę t e w c lw P o r a z n i e u j ę t e w c lw P

62 47 48 54

1020

4567

2005 2006 2007 2008

Ujęte w CLWP Nieujęte w CLWP

55 %

45 %

14 %

86 %

30 %

70 %

48 %

52 %

Ź r ó d ł o : Analiza danych Komisji przeprowadzona przez ETO.

18


24. O d 2 0 0 7 r. R a d a d s . O c e ny S k u t k ó w, p r z y w s p a rc i u S e k re t a r i a t u G e n e ra l n e g o ( S G ) K o m i s j i , d o k o n u j e p r ze g l ą d u j a k o ś c i o ce n o d-działywania przeprowadzonych przez dyrekcje generalne. Ponadto, zgodnie z ostatnimi wytycznymi dotycząc ymi ocen oddziaływania, dyrektor z y generalni , w momencie podpisania projektu sprawoz-d a n i a z o ce ny o d d z i a ł y wa n i a p r ze d s t aw i o n e g o R a d z i e d s . O ce ny Skutków w celu sprawdzenia jakości27, przejmują odpowiedzialność z a s p ó j n o ś ć m e to d o l o gi c z n ą d o k u m e ntów o ce ny o d d z i a ł y wa n i a . Wytyczne te zalecają również utworzenie grup sterujących ds. ocen oddzia ły wania , co ma na ce lu zapewnienie spójnośc i międz y po-szczególnymi obszarami pol ityk i w trakcie przeprowadzania oceny oddzia ły wania .

o c e n y o d d z i a ł y w a n i a s ą g ł ó w n y m e L e m e n t e m w s p i e r a j ą c y m p r o c e s t w o r z e n i a w n i o s k ó w ko m i s j i

25. W trakcie kontrol i w yk azano, że oceny oddziały wania nie były w y-k o r z ys t y wa n e p r ze z K o m i s j ę d o p o d e j m owa n i a d e c y z j i n a te m at wystąpienia z określonym wniosk iem. dec yzja o rozpoczęciu danej inicjatywy podejmowana jest zaz wyczaj przed zakończeniem spra-wozdania z oceny oddziaływania. Oceny oddziaływania są częściej w ykor z yst y wane pr zez Komis ję w celu uz ysk ania oraz anal iz y in -formacj i , które są w ykorz ysty wane w procesie roz woju pol i tyk i do ulepszenia proponowanej in ic jat y w y (zob. np. ra m ka 3 ) .

27 Komisja Europejska, 2009, Impact



SEC(2009) 92.

o c e n a o d d z i a ły wa n i a w s P i e r a P r o c e s u l e P s z a n i a P r o P o n o wa n e j i n i c j at y w y: „ r o a m i n G 1”

decyzja o wprowadzeniu w życie „Roamingu 1”28 za pomocą rozporządzenia29 (a nie dyrektywy lub braku ja-kichkolwiek środków legislacyjnych) została podtrzymana, ale wniosek ustawodawczy ulegał zmianie w trakcie prowadzenia oceny oddziaływania. Na drugim etapie konsultacji Komisja wystąpiła z propozycją zastosowania podejścia regulacyjnego o nazwie „zasada stawek krajowych” (ang. Home Pricing Principle) będącego możli-wym sposobem rozwiązania problemów na rynku roamingowym. W ramach oceny oddziaływania, która miała miejsce po procesie konsultacji społecznych, Komisja wzięła pod uwagę opinię większości respondentów i ostatecznie zaproponowała alternatywne podejście (tj. zasadę europejskiego rynku wewnętrznego), która okazała się lepszym rozwiązaniem problemów rynku roamingowego.

28 COM(2006) 382.

29 Przemówienie komisarz V. Reding dla Europejskiej Grupy Regulatorów w dniu 8 lutego 2006 r.

r a m k a 3


19


26. W t ra k c i e k o nt ro l i w y k a z a n o rów n i e ż , że , s zc ze g ó l n i e w o s t at n i c h l a t a c h , o ce n a o d d z i a ł y w a n i a m a co r a z s ze r s z y z a k re s , b i o r ą c p o d uwagę l iczbę analizowanych roz wiązań alternatywnych oraz że środ-k i pr zeznaczane na ocenę in ic jat y w zależą od ich ważności :

— a n a l i z a r o s n ą c e g o z a k r e s u a l t e r n a t y w n y c h o p c j i p o l i t y k i : Pe r -s o n e l K o m i s j i o d p o w i e d z i a l n y z a p r z y g o t o w a n i e p r o j e k t ó w wniosków legislac yjnych oraz powiązanych z nimi ocen oddzia -ł y wa n i a o ś w i a d c z y ł , że p ro ce s o ce ny o d d z i a ł y wa n i a w y m a g a ł od nich rozpatrzenia większej l iczby alternatywnych roz wiązań prz y prz ygotowywaniu wniosku ustawodawczego w porównaniu z wcześniejsz ym ok resem. St wierdzono, że w skontrolowanym ok resie l iczba tak ich roz wiązań przedstawionych w sprawozda-niach z oceny oddzia ły wania wzrosła . Szczególnie w pr z ypad -ku ocen oddzia ły wania opracowanych w 2007 i 2008 r. anal iza dokonana pr zez Tr ybunał w yk azała , że w proces ie pr zeprowa-d z a n i a o c e n o d d z i a ł y w a n i a K o m i s j a c z ę ś c i e j r o z w a ż a ł a k i l k a potencja lnych roz wiązań o charakter ze regulac yjnym;

— u s t a l e n i e p r i o r y t e t ó w w z a k r e s i e z a s o b ó w p r z e z n a c z o n y c h n a w n i o s k i u s t a w o d a w c z e o ra z i n i c j a t y w y u j ę t e w p r o g ra m i e d z i a -ł a l n o ś c i l e g i s l a c y j n e j i p ra c K o m i s j i : K o m i s j a u wa ż a , że n a l e ż y pr zeznacz yć więcej zasobów na anal izę naj is totnie jsz ych in i -cjatyw niż na przegląd inicjatyw o mniejsz ym znaczeniu. zgod-nie z w yt ycznymi opracowanymi pr zez Komis ję jest to zasada proporcjonalnej anal iz y 30. z szacunkowych danych Komisj i wy-nik a , że więcej czasu pr zeznacza s ię na oceny oddzia ły wania , które dotyczą wniosków ustawodawcz ych (w porównaniu z ini-c jat y wami nie legis lac yjnymi) oraz te, które wchodzą w zak res programu działalności legislac yjnej i prac Komisj i (w porówna-niu z inicjatywami nieuwzględnionymi w tym programie) (zob. s c h e m a t 4 ) . Ws k a z u j e to, że s p o s ó b d ys p o n owa n i a z a s o b a m i Komis j i jest zgodny z wcześniej ok reś lonymi pr ior ytetami .

30 Komisja Europejska, 2009 Impact


dotyczące ocen oddziaływania na

rok 2009), SEC(2009) 92, rozdział 3,

s. 12–16.

s c h e m at 4ś r e d n i e z a s o by k a d r o w e w y ko r z ys ta n e w P r o c e s i e o P r aco wa n i a s P r aw o z d a ń z o c e n y o d d z i a ły wa n i a

U wa g a : 52 sprawozdania z oceny oddzia ły wania . Ź r ó d ł o : Analiza danych Komisji przeprowadzona przez ETO (2009).

0 2 4 6 8 10

Nieujęte w CLWP

Ujęte w CLWP

Nieustawodawcze

Ustawodawcze

Średnia liczba pracowników na ocenę oddziaływania w osobomiesiącach

20


o c e n y o d d z i a ł y w a n i a s ą a k t y w n i e w y k o r z y s t y w a n e w p r o c e s i e p o d e j m o w a n i a d e c y z j i n a p o z i o m i e k o L e g i u m k o m i s a r z y

27. O p ra cow a n i e i n i c j a t y w o ra z p r z yg o tow a n i e o ce n o d d z i a ł y w a n i a w Komis j i ma miejsce w dyrekcjach generalnych i podlega nadzo -rowi komisar za odpowiedzia lnego za dany obszar pol i t yk i . Wnio -sk i Komis j i są następnie pr z yjmowane pr zez kolegium komisar z y, a o d p o w i e d n i e d e c y z j e s ą z a z w y c z a j p r z y g o t o w y w a n e n a c o t y-g o d n i o w yc h s p o t k a n i a c h p r a c o w n i k ó w i c h g a b i n e t ó w. z g o d n i e z o p i n i ą p ra cow n i k ów g a b i n e tów K o m i s j i , s p rawozd a n i a z o ce ny oddzia ły wania s tanowią cenne źródło infor macj i na temat wnio -s k ó w p r z e d ł o ż o n y c h p r z e z p o z o s t a ł y c h k o m i s a r z y, a o c e n y o d -d z i a ł y wa n i a ( o ra z o d p ow i e d n i e o p i n i e R a d y d s . O ce ny S k u t k ów ) s ą s y s t e m a t y c z n i e o m a w i a n e n a c o t y g o d n i o w y c h s p o t k a n i a c h pr z ygotowawcz ych.

s P r aw o z d a n i a ko m i s j i z o c e n y o d d z i a ły wa n i a s ą u z n awa n e P r z e z w i ę k s zo ś ć o d b i o r có w w Pa r l a m e n c i e e u r o P e j s k i m i r a d z i e z a ź r ó d ło i n f o r m ac j i P r z y d at n e w P r o c e s i e P o d e j m o wa n i a d e c y z j i l e G i s l ac yj n yc h

s p r a w o z d a n i a ko m i s j i z o c e n y o d d z i a ł y w a n i a s ą p r z e k a z y w a n e pa r L a m e n t o w i e u r o p e j s k i e m u o r a z r a d z i e w r a z z i n i c j a t y w ą p o L i t y c z n ą

28. Sprawozdania te powinny być udostępniane Par lamentowi Euro -pejsk iemu w pełni oraz bez przeszkód w celu umożliwienia ustawo -dawcom całościowego wglądu do zawar tych w nich podstawowych i n fo r m a c j i 3 1. W s k o nt ro l owa ny m o k re s i e ws z ys t k i e s p rawozd a n i a t o w a r z y s z ą c e w n i o s k o m l e g i s l a c y j n y m b y ł y p r z e k a z y w a n e o b u inst ytucjom.

31 Porozumienie



(2003/C 321/01): w szczególności

pkt 25 i 29; Porozumienie

międzyinstytucjonalne

w sprawie wspólnego podejścia

do oceny oddziaływania

(14901/05 JUR, przyjęte 29.11.2005):

w szczególności pkt 5, 6 i 13.

P r z y k ł a d „ d o b ryc h P r a k t y k ” z w i ą z a n yc h z P r z e d s taw i e n i e m i o m ó w i e n i e m o c e n y o d d z i a ły wa n i a P r z e z G r u P ę r o b o c z ą ko m i s j i Pa r l a m e n t u e u r o P e j s k i e G o

Spotkanie grupy roboczej w ramach Komisji ds. Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów poświęcone było przedstawieniu oraz omówieniu oceny oddziaływania dotyczącej proponowanej dyrektywy w sprawie praw konsumentów32. Po krótkiej prezentacji oceny oddziaływania przez przedstawiciela Komisji kilku posłów wypowiedziało się na temat treści sprawozdania z oceny oddziaływania oraz wskazało te aspekty, które zasłu-gują na większą uwagę Komisji. Przykład ten pokazuje, że oceny oddziaływania mogą odgrywać rolę w pro-cesie informowania ustawodawców, a omówienie sprawozdań z ocen oddziaływania z posłami do Parlamentu Europejskiego może zapewnić Komisji informacje zwrotne dotyczące wniosku legislacyjnego.

32 COM(2008) 614.

r a m k a 4


21


o c e n y o d d z i a ł y w a n i a o p r a c o w a n e p r z e z ko m i s j ę b y ł y r z a d k o o m a w i a n e n a s p o t k a n i a c h k o m i s j i pa r L a m e n t u e u r o p e j s k i e g o o r a z g r u p r o b o c z y c h r a d y

29. W Parlamencie Europejskim oraz Radzie zaleca się omówienie oceny o d d z i a ł y w a n i a K o m i s j i z a k a żd y m r a ze m , g d y p r ze d k ł a d a ny j e s t wniosek 33. Obecne praktyk i zaobser wowane zarówno w Par lamen-cie, jak i w R adzie, odbiegają jednak w znacznym stopniu od tego zalecanego podejśc ia :

— Sprawozdania z oceny oddzia ły wania spor ządzane pr zez Ko -misję nie są systematycznie przedstawiane oraz omawiane na s p o t k a n i a c h k o m i s j i w Pa r l a m e n c i e E u r o p e j s k i m . W t r a k c i e kontrol i w yk r yto, że t y lko w w yjątkow ych pr z ypadk ach Komi -s ja była zapraszana do pr zedstawienia swoich ocen oddzia ły-wania (w celu zapoznania s ię z pr z yk ładem „dobr ych prakt yk ” zob. ramka 4 ) . Analiza ponad 12 000 publicznych dokumentów k o m i s j i Pa r l a m e nt u Eu ro p e j s k i e g o p o c h o d z ą c yc h z k a d e n c j i 2004–2009 wyk azała, że jedynie jeden dokument zawierał wy-raźne odniesienia do oceny oddziaływania opracowanej przez Komis ję 34.

— Wewnętrzne w ytyczne R ady zalecają omówienie ocen oddzia-ływania opracowanych przez Komisję na poziomie grupy robo -czej 35. Wywiady przeprowadzone z urzędnik ami Rady wsk azują na to, że dec yzja o pr zeprowadzeniu formalnej dyskusj i dot y-czącej oceny oddziaływania oraz, w stosownych prz ypadk ach, o w ystąpieniu Komisj i z prezentacją , jest podejmowana indy-widualnie w k ażdym prz ypadku (w celu zapoznania s ię z prz y-k ładem „dobr ych prakt yk ” zob. r a m ka 5 ) . Anal iza publ iczne -go rejestru R ady dotyczącego ok resu 2004–2009 w yk azała , że jedynie czter y dokument y zawiera ły w yraźne odnies ienia do oceny oddzia ły wania opracowanej pr zez Komis ję.

P r z y k ł a d „ d o b ryc h P r a k t y k ” z w i ą z a n yc h z o m ó w i e n i e m o c e n o d d z i a ły wa n i a P r z e z G r u Py r o b o c z e r a dy

W skontrolowanym okresie dwie oceny oddziaływania dotyczące obszaru polityki energetycznej zostały przed-stawione grupie roboczej Rady: pakiet legislacyjny dotyczący rynku wewnętrznego energii elektrycznej i gazu36 oraz pakiet środków wykonawczych w celu realizacji do 2020 r. zobowiązań UE w zakresie zmian klimatu i ener-gii ze źródeł odnawialnych37. W obu przypadkach dyskusja poprowadzona była na wniosek Komisji. dyskusji tej nie ograniczono do jednego spotkania grupy roboczej; była ona kontynuowana na forum Rady w trakcie całego procesu podejmowania decyzji legislacyjnych.

36 COM(2007) 528, COM(2007) 529, COM(2007) 530, COM(2007) 531 oraz COM(2007) 532.

37 COM(2008) 16, COM(2008) 17 oraz COM(2008) 19.

r a m k a 5

33 Konferencja Przewodniczących

Komisji PE, IA Handbook (Podręcznik

oceny oddziaływania), 17 czerwca

2008 r.; Rada Unii Europejskiej,

Sekretariat Generalny, Handling IAs

in Council: Indicative guidance for

working party chairs (Stosowanie

ocen oddziaływania w Radzie:

orientacyjne wskazówki dla

przewodniczących grup roboczych),

Luksemburg, 2007.

34 Parlament Europejski, Komisja

Przemysłu, Badań Naukowych

i Energii, ITRE(2008)0123_1;

23 stycznia 2008 r., spotkanie

17:00 – 18:00; list komisarza

A. Piebalgsa dotyczący ocen

oddziaływania opracowywanych

przez Komisję, kontynuacja wymiany

poglądów na temat pakietu

energetycznego, energii elektrycznej

i gazu.

35 Rada UE, Sekretariat Generalny,

Handling IAs in Council. Indicative

guidance for working party chairs

(Stosowanie ocen oddziaływania

w Radzie. Orientacyjne wskazówki

dla przewodniczących grup

roboczych), 2007.

22


o c e n y o d d z i a ł y w a n i a ko m i s j i s t a n o w i ą o d p o w i e d n i e ź r ó d ł o i n f o r m a c j i w s p i e r a j ą c e w n i o s k i k i e r o w a n e d o pa r L a m e n t u e u r o p e j s k i e g o o r a z r a d y

30. Mimo że oficjalne dokumenty Parlamentu Europejsk iego oraz Rady w większości pr z ypadków nie zawierają formalnych odnies ień do o c e n o d d z i a ł y w a n i a o p r a c o w a nyc h p r z e z K o m i s j ę , u ż y t k o w n i c y sprawozdań z ocen oddziaływania w obu instytucjach prz yznali , że sprawozdania te są postr zegane jako źródło is totnych informacj i dodatkow ych wspierając ych wniosk i Komis j i (zob. s c h e m a t 5 ) .

s c h e m at 5a n k i e ta P r z e P r o wa d zo n a n a f o r u m G r u Py r o b o c z e j r a dy: r o l a o c e n y o d d z i a ły wa n i a ko m i s j i w d o s ta r c z a n i u i n f o r m ac j i w r a m ac h P r o c e s u d e c y z yj n e G o w r a d z i e

Zgadzam się Nie zgadzam się Nie wiemOcena oddziaływania Komisji odgrywa istotną rolę w dostarczaniu informacji decydentom w Radzie.

53 % 35 % 12 %

Zawsze /w większości przypadków /

często

Rzadko / nigdy Nie wiem

Ocena oddziaływania stanowiła źródło informacji przydatnych przy podejmowaniu decyzji lub przyjmowaniu określonych stanowisk.

50 % 42 % 8 %

Podczas spotkań grup roboczych podejmowana jest dyskusja na temat przedmiotu oceny oddziaływania.

38 % 55 % 7 %

Komisja jest proszona o udostępnienie szczegółowych informacji na temat oceny.

35 % 57 % 8 %

Ź r ó d ł o : Ankieta przeprowadzona przez ETO na forum grupy roboczej Rady (2009).


23


u ż y t k o w n i c y s ą p r z e k o n a n i , ż e o c e n y o d d z i a ł y w a n i a m i a ł y p o z y t y w n y w p ł y w n a j a k o ś ć p r a w o d a w s t w a ue

31. Po d c z a s k o n t r o l i u ż y t k o w n i c y w Pa r l a m e n c i e E u r o p e j s k i m o r a z w R adzie na ogół w yrażal i wsparc ie dla ocen oddzia ły wania . zde -c ydowana większość respondentów biorąc ych udział w ankiecie dla gr u py ro b o c ze j R a d y ( 68 %) u w a ż a ł a , że k o n s u l tow a n e p r ze z n i c h s p r a w o z d a n i a z o c e n o d d z i a ł y w a n i a m i a ł y p o z y t y w ny w p ł y w n a j a k o ś ć k o ń c owe g o a k t u p r aw n e g o. Ta p o z y t y w n a o c e n a s y s t e m u o ce n o d d z i a ł y wa n i a K o m i s j i zo s t a ł a rów n i e ż p o t w i e rd zo n a p r ze z krajowych eksper tów do spraw lepsz ych uregulowań prawnych bio -rąc ych udzia ł w ank iecie na spotk aniu dyrektorów oraz eksper tów w d z i e d z i n i e l e p s z yc h u re g u l o w a ń p r a w nyc h , w c z e r wc u 2 0 0 9 r. Ponad 8 z 10 respondentów (85 %) postrzegało ocenę oddziaływania j a k o e l e m e n t m a j ą c y p o z y t y w ny w p ł y w n a o s i ą g n i ę c i e c e l ó w U E z wiązanych z lepsz ymi uregulowaniami prawnymi (zob. schema t 6 ) .

s c h e m at 6 a n k i e ta : w P ły w o c e n o d d z i a ły wa n i a n a „ l e P s z e u r e G u lo wa n i a P r aw n e ”

U wa g a : 26 / 90 odpowiedzi.Ź r ó d ł o : Ankieta przeprowadzona przez ETO na forum grupy roboczej Rady / Ankieta przeprowadzona wśród dyrekto-rów i ekspertów w dziedzinie lepszego stanowienia prawa (2009).

85 %

15 %

68 %

20 %12 %

0 %

25 %

50 %

75 %

100 %

tak / raczej tak nie / raczej nie zdecydowanie sięzgadzam /

zgadzam się

zdecydowanie sięnie zgadzam /

nie zgadzam się

nie wiem

Pytanie skierowane do dyrektorów i ekspertóww dziedzinie lepszego stanowienia prawa:

Czy system oceny oddziaływania Komisji skutecznieprowadzi do lepszego stanowienia prawa?

Pytanie skierowane do delegatów grupy roboczej Rady:W przypadku sprawozdań z oceny oddziaływania, które osobiście

przeanalizowałem/przeanalizowałam uważam,że miały one pozytywny wpływ na jakość ostatecznych

aktów prawnych.

24


g r u p y i n t e r e s ó w o r a z o r g a n i z a c j e s p o ł e c z e ń s t w a o b y w a t e L s k i e g o b i o r ą p o d u w a g ę o c e n y o d d z i a ł y w a n i a w d y s k u s j i n a t e m a t w n i o s k ó w L e g i s L a c y j n y c h

32. Publiczna kontrola wniosków legislacyjnych ma zasadnicze znacze -nie dla osiągnięcia celów pol ityk i w zak resie lepsz ych uregulowań prawnych. Ostateczne sprawozdania Komisj i z oceny oddziaływania są dok umentami publ icznymi udostępnionymi wsz ystk im za inte -r e s o w a ny m s t r o n o m z a p o ś r e d n i c t w e m i n t e r n e t u , w m o m e n c i e przedłożenia powiązanej inic jaty w y pol i tycznej. Stanowi to dobrą prakt ykę międz ynarodową (zob. z a ł ą c z n i k I ) .

33. Wywiady z zainteresowanymi organizacjami reprezentując ymi gru-py interesów oraz społeczeńst wo oby watelsk ie 38 w yk azały, że ich pr zedstawic ie le systemat ycznie bra l i pod uwagę oceny oddzia ły-w a n i a . N i e k tó r z y z n i c h p o s t r ze g a l i j e d n a k s p r awozd a n i a z o ce -ny oddzia ły wania jako uzasadnienia wniosków Komis j i w ramach ok reślonej pol ityk i , a nie jako niezależną ocenę ich potencjalnego w p ł y w u. z a r z u t y te c zę ś c i e j o d n o s i ł y s i ę d o o ce n o d d z i a ł y wa n i a przeprowadzonych we wcześniejsz ych latach funkcjonowania tego systemu i od tego czasu spot yk ano s ię z n imi coraz r zadziej .

z m i a n y d o P o c z ąt ko w e j w e r s j i w n i o s k u ko m i s j i n i e s ą P o d d awa n e d o d at ko w ym o c e n o m P ot e n c j a l n e G o o d d z i a ły wa n i a

r a d a i pa r L a m e n t p r z e p r o w a d z i ł y o s i e m o c e n o d d z i a ł y w a n i a z m i a n d o w n i o s k u ko m i s j i

34. Struktura instytucjonalna Uni i Europejsk iej jest inna niż struktura większości państw członkowsk ich, co oznacza, że proces podejmo -wania dec yzj i legis lac yjnych także jest różny. zgodnie z Traktatem Par lament Europejsk i i R ada pełnią rolę ustawodawczą, a Komis ja p o s i a d a w y ł ą c z n e p rawo i n i c j at y w y. N a m o c y Tra k t at u z L i z b o ny zakres współdec yzj i został rozszerzony na większą l iczbę obszarów pol i t yk i .

38 Business Europe, Eurochambers,

Europejska Organizacja

Konsumentów, Europejskie Biuro

Ochrony Środowiska, Europejska

Federacja na rzecz Transportu

i Środowiska, Europejska Federacja

związków zawodowych, Forum

Społeczne, Światowy Fundusz

na rzecz Przyrody.


25


35. W praktyce prawie wsz ystk ie wnioski Komisji są zmieniane (czasami w znacznym stopniu) przez ustawodawcę w trakcie procedur y legi-s lac yjnej. W z wiązku z tym Par lament Europejsk i oraz Rada uznały, ż e w z a k r e s i e p r o c e d u r y w s p ó ł d e c y z j i m o g ą o n e, n a p o d s t a w i e wspólnie ustalonych kr yteriów oraz procedur, zadecydować o prze -prowadzeniu oceny oddziaływania przed prz yjęciem jak iejkolwiek i s totnej zmiany, zarówno na etapie p ier wszego cz ytania , jak i na etapie postępowania pojednawczego 39. zosta ło to pot wierdzone w 2005 r. w międz yinstytucjonalnej umowie w sprawie wspólnego podejśc ia do oceny oddzia ły wania 40.

36. Ten element porozumienia międz yinstytucjonalnego został jednak tylko częściowo wprowadzony w ż ycie w Par lamencie Europejsk im i Radzie. W okresie od 2005 r. do 2008 r. Parlament Europejsk i prz y-jął 377 aktów prawa wtórnego, a Rada – 1946 41. Kontrola wyk azała, że w t ym ok res ie :

— Pa r l a m e n t E u r o p e j s k i p r z e p r o w a d z i ł o c e n y o d d z i a ł y w a n i a zmian do s iedmiu wniosków 42;

— R ada pr zeprowadzi ła jedną ocenę oddzia ły wania 43.

37. Parlament Europejsk i44 oraz Rada 45 ponownie potwierdzi ły ostatnio swoje zobowiązanie dotyczące przeprowadzania ocen oddziaływa -nia w zakresie własnych istotnych zmian. Niemniej jednak, podczas gdy Par lament Europejsk i , wprowadzając w ż ycie umowę ramową dot yczącą odpowiednich procedur, s t wor z ył warunk i do pr zepro -wadzania własnych ocen oddziaływania, Rada nie pocz yniła jeszcze żadnych k roków w t ym k ierunku 46.

39 Porozumienie



(2003/C 321/01, pkt 30).

40 Międzyinstytucjonalne

porozumienie w sprawie wspólnego

podejścia do ocen oddziaływania

(14901/05 JUR, przyjęte 29.11.2005).

41 zob. http://eur-lex.europa.eu/

RECH_menu.do?ihmlang=en; data

ostatniej wizyty: 15 czerwca 2009 r.

42 IA: The European Parliament’s

Experience - a Stock-Taking Report of

the Common Approach to IA (Ocena

oddziaływania: doświadczenia

Parlamentu Europejskiego -

sprawozdanie dotyczące

podsumowania wspólnego

podejścia do ocen oddziaływania),

konferencja przewodniczących

komisji, grudzień 2008 r. (oceny

oddziaływania zmian: 1) substancje

priorytetowe w wodzie (luty 2008 r.);

2) niektóre aspekty dyrektywy

w sprawie czasu pracy (lipiec 2007 r.);

3) interoperacyjność wspólnotowego

systemu kolejowego II (kwiecień

2007 r.); 4) proponowana dyrektywa

w sprawie jakości powietrza

(wrzesień 2006 r.); 5) nominalne

ilości produktów w opakowaniach

jednostkowych (listopad 2005 r.);

6) ocena oddziaływania docelowych poziomów recyklingu zawartych w dyrektywie ramowej w sprawie odpadów (maj 2008 r.); 7) dyrektywa

w sprawie baterii i akumulatorów oraz zużytych baterii i akumulatorów oraz uchylająca dyrektywę 91/157/EWG (listopad 2005 r.).

43 dyrektywa 2006/66/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 września 2006 r. w sprawie baterii i akumulatorów oraz zużytych baterii

i akumulatorów oraz uchylająca dyrektywę 91/157/EWG (dz.U. L 266 z 26.9.2006, s. 1).

44 Parlament Europejski, Komisja Prawna, Sprawozdawca Katalin Lévai, Report on better regulation in the EU (Sprawozdanie w sprawie lepszego

stanowienia prawa w UE) (2007/2095(INI)); A6-0280/2007 wersja ostateczna z 2.7.2007: zob. w szczególności uzasadnienie oraz pkt 5–15, 21, 26,

30, 42–43; Parlament Europejski, grupa robocza ds. reformy parlamentarnej, drugie sprawozdanie okresowe w sprawie działań legislacyjnych

oraz stosunków międzyinstytucjonalnych, 21 maja 2008 r., PE 406.309/CPG/GT (wewnętrzny dokument Parlamentu Europejskiego), część A,

pkt 1.3, s. 13–14).

45 Rada, Sekretariat Generalny, konkluzje Rady ds. Konkurencyjności w sprawie lepszych uregulowań prawnych, 9663/09 COMPET

264 z 13.5.2009; pkt 13.

46 Nota dyrektora Sekretariatu Generalnego, dyrekcja Generalna C, dyrekcja I, Review of the interinstitutional common approach to IA - State of

play of the handling of IA in the Council (Przegląd międzyinstytucjonalnego wspólnego podejścia do ocen oddziaływania – aktualna sytuacja

dotycząca stosowania ocen oddziaływania w Radzie), Bruksela, 3 listopada 2008 r.

26


o c e n y o d d z i a ł y w a n i a u d o s t ę p n i o n e p r z e z ko m i s j ę n i e s ą a k t u a L i z o w a n e w t r a k c i e p r o c e d u r y L e g i s L a c y j n e j

38. Poza ocenami oddzia ły wania pr zeprowadzonymi pr zez Par lament Europejsk i lub Radę, zgodnie z porozumieniami międz yinstytucjo -nalnymi ustawodawc y mogą z wrócić s ię do Komis j i o aktual izację wstępnych ocen oddziaływania w z wiązku ze zmianami prz yjętymi pr zez Par lament Europejsk i lub R adę 47.

39. Aktualizacja sprawozdania z oceny oddziaływania prz ygotowanego przez Komisję byłaby najbardziej wsk azana w prz ypadku istotnych uregulowań lub w pr z ypadk u w ystąpienia z wniosk iem o pr z y ję -cie 48 istotnych zmian do wstępnego wniosku Komisj i (np. w zak re -s ie logik i inter wencj i lub w ykor z yst y wanych instrumentów) .

40. K o n t r o l a w y k a z a ł a j e d n a k , ż e w s k o n t r o l o w a ny m o k r e s i e o c e ny oddzia ły wania pr zeprowadzane pr zez Komis ję nie były aktual izo -wane. Tak ie działania nie miały nawet miejsca w prz ypadku dyrek-t y w y usługowej, która w trakcie procedur y ustawodawczej u legła znacznym zmianom (zob. ra m ka 6 ) .

47 Porozumienie


wspólnego podejścia do ocen

oddziaływania (14901/05 JUR,

przyjęte 29.11.2005), pkt 12.

48 Porozumienie



(2003/C 321/01): w szczególności

pkt 30.

P r z y k ł a d w n i o s kó w ko m i s j i w z a k r e s i e dy r e k t y w y w s P r aw i e u s łu G n a ry n k u w e w n ę t r z n ym

Wniosek legislacyjny Komisji miał na celu ograniczenie barier w transgranicznym handlu usługami na terenie UE. Wstępny wniosek Komisji został przedstawiony w marcu 2004 r.49, a odnośne sprawozdanie z oceny oddziaływania w styczniu 2004 r.50 W dniu 22 marca 2005 r. Rada Europejska zadecydowała o konieczności przeprowadzenia przez Komisję kompleksowej rewizji jej wstępnego wniosku w celu zapewnienia lepszej ochrony europejskiego modelu społecznego. W dniu 5 kwietnia 2006 r., zgodnie z procedurą współdecyzji na etapie pierwszego czytania, Komisja przedstawiła Radzie zmieniony wniosek uwzględniający większość zmian przyjętych przez Parlament Europejski. 29 maja 2006 r. Rada przyję -ła zmieniony zapis51. Nie przedstawiono jednak zrewidowanej oceny oddziaływania odzwierciedlają-cej wpływ zmian dokonanych we wstępnym wniosku. zmieniony wniosek został ostatecznie przyjęty 12 grudnia 2006 r. przez Parlament Europejski oraz Radę jako dyrektywa 2006/123/WE.

49 Komisja Europejska, propozycja dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie usług na rynku wewnętrznym, COM(2004) 2

wersja ostateczna/3 z 5.3.2004.

50 SEC(2004) 21.

51 Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 16 lutego 2006 r., wspólne stanowisko Rady z dnia 24 lipca 2006 r. (dz.U. C 270 E z 7.11.2006, s. 1)

oraz stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 15 listopada 2006 r. decyzja Rady z dnia 11 grudnia 2006 r.

r a m k a 6


27


s t o s o w a n i e k r a j o w y c h o c e n o d d z i a ł y w a n i a p r z e z p a ń s t w a c z ł o n k o w s k i e w c z a s i e p r o c e d u r y L e g i s L a c y j n e j : „ d o b r e p r a k t y k i ” w z j e d n o c z o n y m k r ó L e s t w i e

41. Oceny oddziaływania dotyczące wniosków Komisj i mogłyby zostać także pr zeprowadzone pr zez k ra jowe administracje w celu budo -w a n i a p o z y c j i n e g o c j a c y j n e j p r z e z r z ą d y t y c h k r a j ó w w R a d z i e . Kontrola w yk azała jednak , że w prakt yce t y lko zjednoczone K ró -lest wo dąż y do systemat ycznego w ykor z ystania w t ym celu k rajo -wego systemu ocen oddzia ły wania (zob. ra m ka 7 ) .

k r a j o w e o c e n y o d d z i a ły wa n i a d ot yc z ąc e w n i o s kó w ko m i s j i – m i ę d z y n a r o d o w e „ d o b r e P r a k t y k i ”

Aby umocnić pozycję negocjacyjną swojego stałego przedstawicielstwa, zjednoczone Królestwo przeprowadza krajowe oceny oddziaływania dotyczące istotnych inicjatyw Komisji52. Przeprowadza ono własne oceny oddzia-ływania, zazwyczaj wykorzystując dane dotyczące zjednoczonego Królestwa, za pomocą których sprawdza wyniki analizy przedstawione w ocenach oddziaływania Komisji. W Niemczech Bundestag wprowadził wymóg oceny skutków proponowanego prawodawstwa UE, ale nie został on jeszcze wprowadzony w życie53. Władze w Polsce również posiadają mandat do przygotowania krajowej oceny oddziaływania w przypadku istotnego wniosku legislacyjnego, ale do tej pory nie opracowano tam żadnej oficjalnej oceny oddziaływania.

52 UK Better Regulation Executive (organ wykonawczy ds. lepszego stanowienia prawa w zjednoczonym Królestwie), IA guidance

(Wytyczne dotyczące oceny oddziaływania), http://www.berr.gov.uk/files/file44544.pdf.

53 Umowa pomiędzy niemieckim Bundestagiem a rządem federalnym o współpracy w sprawach dotyczących UE wykonująca zapis sekcji 6

aktu o współpracy między rządem federalnym a niemieckim Bundestagiem w sprawach dotyczących UE (Vereinbarung zwischen dem

Deutschen Bundestag und der Bundesregierung über die Zusammenarbeit in Angelegenheiten der Europäischen Union in Ausführung des § 6

des Gesetzes über die Zusammenarbeit von Bundesregierung und Deutschem Bundestag in Angelegenheiten der Europäischen Union); ust. I.5;

Bundesgesetzblatt 2006 część i nr 44 Bonn, 30 września 2006 r.

r a m k a 7

28


P r o c e d u ry ko m i s j i d ot yc z ąc e o P r aco wa n i a o c e n o d d z i a ły wa n i a

42. Procedur y Komisj i dotyczące oceny oddziaływania określają, w jak i s p o s ó b o ce ny o d d z i a ł y wa n i a ws p i e ra j ą K o m i s j ę w we w n ę t r z ny m procesie dec yz yjnym. W t ym celu w ramach kontrol i zbadano, cz y podejśc ie Komis j i zapewniało :

— w ybór inic jaty w w ytypowanych do oceny oddziały wania , któ-r ych wpły w jest najbardzie j i s totny oraz które są najbardzie j del ik atne z punktu widzenia pol i t yk i ;

— konsultac ję z za interesowanymi podmiotami w zak res ie naj-bardzie j i s totnych etapów procesu oceny oddzia ły wania oraz

— pr zegląd jakości prac nad oceną oddzia ły wania .

P ot r z e b a z w i ę k s z e n i a P r z e j r z ys to ś c i P r o c e d u ry s e l e kc j i o r a z u k i e r u n ko wa n i a P r ac n a d o c e n ą o d d z i a ły wa n i a

43. W swoich w ytycznych Komisja ok reśla k r yter ia , według któr ych jej w ydzia ły ( łącznie z Sek retar iatem Generalnym) powinny t ypować i n i c j a t y w y w y m a g a j ą c e p r z e p ro w a d z e n i a o c e ny o d d z i a ł y w a n i a . Oceny oddziaływania powinny być w szczególności przeprowadza -ne w zakresie inicjatyw, które mają największ y wpływ na obywateli , przedsiębiorstwa oraz organy administracj i oraz które są del ik atne pod względem pol i t ycznym.

d e c y z j a ko m i s j i d o t y c z ą c a s e L e k c j i i n i c j a t y w p o d L e g a j ą c y c h o c e n i e o d d z i a ł y w a n i a o p a r t a j e s t n a a n a L i z i e p o s z c z e g ó L n y c h p r z y p a d k ó w.

44. Komisja podejmuje dec yzje dotyczące przeprowadzenia oceny od -d z i a ł y w a n i a n a p o d s t aw i e a n a l i z y p o s z c z e g ó l nyc h p r z y p a d k ó w. Komisja nie posługuje s ię kwantyf ikowalnymi wsk aźnik ami (tak imi j a k s z a c o w a ny w p ł y w p i e n i ę ż ny ) w c e l u u s t a l e n i a w a r t o ś c i p ro -g ow yc h , p o p r ze k ro c ze n i u k t ó r yc h n a l e ż y p r ze p row a d z i ć o c e n ę oddzia ły wania . Podejśc ie w ykor z ystujące tak ie war tości progowe stosowane jest w niektór ych państ wach OECd (zob. z a ł ą c z n i k I ) . W pr z ypadku wniosków legis lac yjnych nieuwzględnionych w pro -gramie dzia ła lności legis lac yjnej i prac Komis j i , uzasadnienie de -c yzj i , które in ic jat y w y zostaną objęte anal izą , n ie jest publ icznie dostępne.


29


m i e s i ę c z n e s p r a w o z d a n i a ko m i s j i d o t y c z ą c e d z i a ł a L n o ś c i u s t a w o d a w c z e j n i e z a w i e r a j ą i n f o r m a c j i o p L a n o w a n y c h o c e n a c h o d d z i a ł y w a n i a

45. Pr z e g l ą d w s z y s t k i c h w n i o s k ó w l e g i s l a c y j ny c h b ę d ą c y c h p r z e d -miotem prac w Komis j i ( rapor t dot ycząc y planowania) jest pr zed-s t a w i a ny Pa r l a m e n t o w i E u ro p e j s k i e m u i R a d z i e c o m i e s i ą c o r a z p u b l i c z n i e u d o s tę p n i a ny z a p o ś re d n i c t we m s t ro ny i nte r n e towe j „ E u r o p a”. Te n m i e s i ę c z n y r a p o r t n i e z a w i e r a j e d n a k i n f o r m a c j i o tym, które z inicjatyw zostaną objęte oceną oddziaływania. Różni s ię to od systemu amer yk ańsk iego, gdzie tak ie in ic jat y w y są w y-raźnie oznaczane w ogólnym k atalogu prezentując ym planowaną działalność ustawodawczą . Podobnie w zjednoczonym Królestwie organy rządowe zobowiązane są do publik acj i l isty wniosków legi-s lac yjnych planowanych na ok res najbl iższ ych tr zech lat , w pr z y-p a d k u k t ó r y c h p r z e p r o w a d z o n a z o s t a n i e o c e n a o d d z i a ł y w a n i a (zob. z a ł ą c z n i k I ) .

46. W s k o nt ro l owa ny m o k re s i e j e d y ny m i d o k u m e nt a m i z aw i e ra j ą c y -m i i n fo r m a c j e n a te m at i n i c j at y w o b j ę t yc h o ce n ą o d d z i a ł y wa n i a b y ł y p l a ny p r a c u d o s t ę p n i o n e r a z e m z p r o g r a m e m d z i a ł a l n o ś c i legis lac yjnej i prac Komisj i . Uz ysk anie informacj i dot yczącej ocen oddziały wania niez wiązanych z inic jaty wami zawar tymi w progra -mie dz ia łań legis lac yjnych i prac Komis j i ( t j . większości ocen od -dzia ły wania w 2008 r. ) n ie było możl iwe dla osób spoza Komis j i .

ko n s u ltac j e s ą c z ę s to w y ko r z ys t y wa n e w P r o c e s i e P r z e P r o wa d z a n i a o c e n o d d z i a ły wa n i a , a l e n i e d ot yc z ą o n e P r o j e k tó w s P r aw o z d a ń

47. Proces oceny oddzia ły wania powinien być pr zejr z yst y oraz powi-n i e n c ze r p a ć z w i e d z y o ra z p o g l ą d ów i n nyc h o s ó b. K o nt ro l a p u -b l i c z n a s t a n ow i s k u te c z ny m e c h a n i z m k o nt ro l ny m a j ą c y n a ce l u zapewnienie, że oceny oddzia ły wania obejmą najbardzie j i s totne z a g a d n i e n i a , u w z g l ę d n i ą w s z y s t k i e m oż l i we o p c j e p o l i t y k i o r a z przedstawią wyważony obraz sytuacji . dzięk i konsultacjom Komisja ma możl iwość poz ysk ania opini i zainteresowanych stron oraz roz -patr zenia danego zagadnienia z różnych perspekt y w. Konsultacje powinny odbyć s ię zgodnie z własnymi standardami Komis j i .

48. Komisja często prowadzi konsultacje z zainteresowanymi podmio -tami, a zgłoszone uwagi są coraz częściej udostępniane do wiado -mości publ icznej za pośrednic t wem strony internetowej „Europa”. Kontrola w yk azała , że z zasady pr zestr zegano minimalnych ok re -sów konsultacj i .

54 Planowanie oraz monitorowanie

działalności ustawodawczej

w Stanach zjednoczonych:

co sześć miesięcy Biuro ds.

Informacji i Prawodawstwa

(OIRA) działające przy Biurze

ds. zarządzania i Budżetu

Prezydenta (OMB) przygotowuje

regulacyjną agendę oraz plan

zawierający zestawienie informacji

dotyczących planowanej

działalności ustawodawczej

pochodzących z wszystkich

agencji federalnych oraz jej

przewidywany główny wpływ

w zakresie kosztów i/lub korzyści.

Plan wskazuje, które z przepisów

wykonawczych proponowanych

przez agencje zostaną objęte

ocenami oddziaływania. Plan ten

jest udostępniony do wiadomości

publicznej.

55 Komisja Europejska, komunikat

Towards a reinforced culture of

consultation and dialogue - General

principles and minimum standards

for consultation of interested parties

by the Commission (zmierzając ku

pogłębionej kulturze konsultacji

i dialogu – zasady ogólne

i minimalne standardy stosowane

przez Komisję w trakcie konsultacji

z zainteresowanymi stronami),

COM(2002) 704 wersja ostateczna.

30


56 Council of Australian Governments:

rozporządzenie w sprawie dobrych

praktyk. A guide for ministerial councils

and national standards setting bodies

(Przewodnik dla rad ministerialnych

oraz organów ustanawiających

krajowe standardy), październik 2007.

57 O´Connor Close, C.; Mancini d.J.:

Comparison of US and European

Commission guidelines on Regulatory

IA/analysis (Porównanie wytycznych

Stanów zjednoczonych oraz Komisji

Europejskiej w zakresie ocen

oddziaływania/analizy regulacji);

Industrial Policy and Economic Reforms

Papers No. 3 (publikacje dotyczące

polityki przemysłowej oraz reform

gospodarczych nr 3) kwiecień 2007.

58 Sekretariat Rady Ministrów,

Better Regulation Executive

(organ wykonawczy ds. lepszego

stanowienia prawa), IA Guidance

(Wytyczne dotyczące ocen

oddziaływania), Londyn, maj 2007.

49. Konsultacje w zak resie projektów sprawozdań pr z ycz yniają s ię do z a p e w n i e n i a k o m p l e t n o ś c i , s p ó j n o ś c i o ra z p o p raw n o ś c i a n a l i z y. W s zc ze g ó l n o ś c i s t a n ow i ą o n e p o d s t awę d o ws k a z a n i a i i l o ś c i o -we g o o k re ś l e n i a p o te n c j a l nyc h k o s z tów i k o r z yś c i , o b c i ą że ń a d -ministrac yjnych oraz problemów z wiązanych z wdrażaniem i egze -kwowaniem. Badanie Tr ybunału wykazało jednak, że Komisja nigdy nie pr zeprowadzała konsultacj i w zak res ie projektów sprawozdań z oceny oddziały wania . Podczas gdy konsultacje były czasami w y-kor z yst y wane do usta lenia potencja lnych opcj i pol i t yk i we wcze -snej fazie procesu (21 % skontrolowanych ocen oddziaływania) , pra-wie nigdy nie dotycz yły one wstępnej oceny alternaty wnych opcj i p o l i t y k i , d o k o n a n e j p r ze z K o m i s j ę . W a n k i e c i e p r ze p rowa d zo n e j wśród grup robocz ych Rady 72 % respondentów wyrazi ło opinię, że projekt sprawozdania ok resowego powinien zostać udostępniony pr zed publ ik acją wniosku Komis j i (zob. s c h e m a t 7 ) .

50. Tr ybunał ma na uwadze fakt , że w niektór ych k rajach OECd, tak ich j a k Au s t r a l i a , S t a ny z j e d n o c z o n e o r a z z j e d n o c z o n e K ró l e s t wo p ro j e k t y s p rawozd a ń z o ce n o d d z i a ł y w a n i a s ą p u b l i k ow a n e s ys-temat ycznie w celu uz ysk ania informacj i oraz opini i lub projekt y proponowanych aktów prawnych są omawiane z zainteresowanymi organizacjami (zob. z a ł ą c z n i k I ) .

a n k i e ta P r z e P r o wa d zo n a n a f o r u m G r u Py r o b o c z e j r a dy: s P r aw o z d a n i e o k r e s o w e d ot yc z ąc e o c e n y o d d z i a ły wa n i a P o w i n n o być u d o s t ę P n i o n e P r z e d w n i o s k i e m

s c h e m at 7

„Zdecydowaniesię zgadzam”

26 %

„Zgadzam się”47 %

„Nie zgadzam się” lub„Zdecydowanie się

nie zgadzam”11 %

„Nie wiem”16 %

U wa g a : 91 odpowiedzi.Ź r ó d ł o : Ankieta przeprowadzona przez ETO na forum grupy roboczej Rady (2009).


31


o s tat n i a P o P r awa P r z e G l ą d u j a ko ś c i ko m i s j i o P r aco wa n yc h P r z e z n i ą s P r aw o z d a ń z o c e n y o d d z i a ły wa n i a

r a d a d s . o c e n y s k u t k ó w d o k o n u j e p r z e g L ą d u j a k o ś c i o c e n o d d z i a ł y w a n i a w ko m i s j i

51. Począwsz y od 2008 r. , Rada ds. Oceny Skutków dokonała przeglądu p r a k t yc z n i e w s z y s t k i c h p ro j e k t ó w s p r awo z d a ń z o c e n o d d z i a ł y-wania . Kontrola jakości obejmowała wsz ystk ie aspekt y oceny od-dzia ły wania oraz wsz ystk ie etapy tego procesu, rozpocz ynając od wstępnego przeglądu programu działań. W razie stwierdzenia nie -w ystarczającej jakości sprawozdania z oceny oddzia ły wania R ada ds. Oceny Skutków może w ymagać jego ponownego pr zedstawie -nia. W 2008 r. taka sytuacja miała miejsce w 43 na 135 prz ypadków. C z te r y s p o ś ró d t yc h 4 3 p o n ow n i e p r ze d s t aw i o nyc h s p r awozd a ń musiały zostać poddane kolejnej ocenie oraz złożone po raz trzeci .

52. Według opini i pracowników Komisj i pytanych w z wiązku z dok ład-nymi anal izami prz ypadku powołanie R ady ds. Oceny Skutków bę -dącej organem wewnętrznej kontrol i jakości wywarło nacisk na dy-rekcje generalne i zmobi l izowało je do pr zedstawiania projektów sprawozdań o dobrej jakości . W z wiązku z tym, że wsz ystk ie opinie R ady ds. O ceny Sk utków są publ ikowane na st ronie inter netowej „Europa”, system stał s ię również bardzie j pr zejr z yst y.

s k u t e c z n o ś ć p r z e g L ą d u j a k o ś c i z a L e ż y o d t e r m i n o w e g o u d o s t ę p n i e n i a o p i n i i r a d y d s . o c e n y s k u t k ó w

53. B iorąc pod uwagę fakt , że in ic jat y wa Komis j i musi zostać podda-n a p ro ce s ow i k o n s u l t a c j i m i ę d z y w yd z i a ł owe j , p ro ce s ow i p o d e j -mowania dec yz j i pr zez Komisar z y oraz t łumaczeniu, opin ia R ady ds. Oceny Skutków może mieć znacząc y wpły w na ostateczną wer -s j ę i n i c j a t y w y b ę d ą c e j j e j p r ze d m i o t e m , t y l k o w p r z y p a d k u g d y pr zegląd dokonany pr zez R adę ds. Oceny Skutków ma miejsce we wczesnej faz ie procesu. zalecenia R ady ds. Oceny Skutków w wie -lu pr z ypadk ach mają duże znaczenie, a zastosowanie s ię do nich m o g ł o by oz n a c z a ć z n a c z n ą i l o ś c i ą d o d a t k owe j p ra c y w z a k re s i e oceny oddzia ły wania oraz wprowadzenie potencja lnych zmian do in ic jat y w y. W 2007 r. oraz 2008 r. s tanowi ło to w yz wanie, ponie -w a ż w j e d n e j t r ze c i e j s k o n t ro l ow a nyc h p r z y p a d k ów o k re s c z a s u m i ę d z y o s t ate c z n ą o p i n i ą R a d y d s . O ce ny S k u t k ów a p r z y j ę c i e m wniosk u był k rótsz y n iż sześć t ygodni . N iemniej jednak , zgodnie z i n fo r m a c j ą z a w a r t ą w s k o n t r o l o w a ny c h s p r a w o z d a n i a c h R a d y d s . O ce ny S k u t k ów, w o s t ate c z nyc h s p rawozd a n i a c h z o ce ny o d -dzia ły wania uwzględniano, co najmniej w pewnym stopniu, za le -cenia tego organu.

32


59 Nota informacyjna wystosowana

przez Przewodniczącego Komisji,

Enhancing quality support and

control for Commission IAs

(zwiększenie wsparcia i kontroli

jakości przygotowywanych przez

Komisję ocen oddziaływania), Rada

ds. Oceny Skutków, 14 listopada

2006 r.

r a d a d s . o c e n y s k u t k ó w n i e p o s i a d a u p r a w n i e ń , a b y w y m ó c p r z e p r o w a d z e n i e o c e n o d d z i a ł y w a n i a , a L e m o ż e d o r a d z a ć s e k r e t a r i a t o w i g e n e r a L n e m u i d y r e k c j o m g e n e r a L n y m w z a k r e s i e w y b o r u i n i c j a t y w o b j ę t y c h o c e n a m i o d d z i a ł y w a n i a

54. R a d a d s . O c e ny S k u t k ó w n i e p o s i a d a u p r a w n i e ń , a b y w y m ó c n a d y r e k c j a c h g e n e r a l n y c h p r z e p r o w a d z a n i e o c e n o d d z i a ł y w a n i a w zak res ie ok reś lonego wniosku (zob. z a ł ą c z n i k I ) . N iemniej jed-n a k o rg a n te n d o ra d z a S e k re t a r i atow i G e n e ra l n e m u i d y re k c j o m generalnym w procesie se lekcj i in ic jat y w objęt ych oceną oddzia-ły wania 59. W z wiązku z t ym w 2008 r. w Sek retar iac ie Generalnym początkowo stwierdzono konieczność przeprowadzenia 55 dodat -k o w yc h o c e n o d d z i a ł y w a n i a . Po k o n s u l t a c j i z d y re k c j a m i g e n e -ra l ny m i S e k re t a r i a t G e n e ra l ny u z n a ł , że p r ze p row a d ze n i e o ce ny oddzia ły wania było konieczne w 21 pr z ypadk ach.

55. Po n a d t o R a d a d s . O c e ny S k u t k ów n i e m oże w s t r z y m a ć p r a c n a d sprawozdaniem z ocen oddziaływania (oraz stosownym wniosk iem ustawodawcz ym). zamiast tego Sek retar iat Generalny może, w za-k re s i e k a żd e g o z t yc h d o k u m e ntów, i nte r we n i owa ć w f a z i e k o n -s u l t a c j i m i ę d z y w yd z i a ł owe j . W o k re s i e o b j ę t y m k o n t ro l ą n i e z a -obser wowano jednak żadnej inter wencj i bezpośrednio z wiązanej z końcow ym sprawozdaniem z ocen oddzia ły wania .


33


t r e ś ć o r a z s P o s ó b P r e z e n tac j i s P r aw o z d a ń ko m i s j i z o c e n y o d d z i a ły wa n i a

56. Wynik i procesu oceny oddzia ły wania są podsumow y wane w spra-wozdaniach z ocen oddzia ły wania , które powinny zawierać infor-macje, umożl iwiające ustawodawcom podejmowanie dec yzj i w za-k resie naj lepszego sposobu roz wiązania stwierdzonego problemu. dlatego sprawozdania Komis j i z ocen oddzia ły wania powinny za-wierać kompleksową oraz porównawczą ocenę różnych możl iw ych opcj i pol i t yk i . W toku kontrol i zbadano, cz y :

— sprawozdania z ocen oddziaływania przedstawiały opis kwesti i do rozstrz ygnięcia oraz w yjaśniały sposób uz ysk ania korz yści z p lanowanej inter wencj i ;

— infor macje zawar te w sprawozdaniach z ocen oddzia ły wania zostały przedstawione w sposób prz ystępny dla odbiorc y oraz p o z w o l i ł y n a p o r ó w n a n i e r o z p a t r y w a n y c h a l t e r n a t y w n y c h opcj i ;

— o ce ny o d d z i a ł y wa n i a z aw i e ra ł y t re ś c i , k tó re by ł y i s to t n e d l a o s ó b o d p o w i e d z i a l nyc h z a w y z n a c z a n i e k i e r u n k ó w p o l i t y k i ( t a k i e j a k i n f o r m a c j e d o t y c z ą c e p o t e n c j a l n y c h p r o b l e m ó w z w i ą z a nyc h z wd ro ż e n i e m p o l i t y k i , e g z e k wo w a n i a o r a z o b -c iążeń administrac yjnych) .

W tym zak resie Tr ybunał uznaje, że jak akolwiek anal iza potencjal-nego prz yszłego wpływu jest zawsze niepewna, niekompletna oraz uproszczona.

P ot r z e b a d a l s z e j P o P r aw y P r z e d s taw i a n i a n a j l e P s z e G o s P o s o b u u z ys k a n i a z a m i e r zo n yc h c e ló w z a P o m o c ą P r o P o n o wa n e j i n t e r w e n c j i

57. Sprawozdania z oceny oddzia ły wania powinny zawierać opis w y-s tę p u j ą ce g o p ro b l e m u, o k re ś l a ć o d p ow i e d n i e ce l e p o l i t y k i o ra z przedstawiać szereg odpowiednich opcj i roz wiązania z identyf iko-wanego problemu. Co więcej , powinny one pr zedstawiać sposób, w j a k i z a m i e r zo n e w y n i k i o ra z re z u l t at y m o g ą zo s t a ć o s i ą gn i ę te za pomocą proponowanego mechanizmu real izacj i .

34


60 zob. też Europejski Trybunał

Obrachunkowy: sprawozdanie

specjalne nr 9/2007 dotyczące

oceny realizowanych przez Unię

Europejską programów ramowych

badań i rozwoju technologicznego

(BRT) oraz kwestii, czy można

ulepszyć podejście przyjęte przez

Komisję; sprawozdanie specjalne

nr 7/2008 Inteligentna Energia

2003–2006; Sprawozdanie specjalne

nr 2/2009 Program zdrowia

publicznego Unii Europejskiej

(2003–2007): czy skutecznie

przyczynia się on do poprawy

zdrowia?

s p r a w o z d a n i a z o c e n y o d d z i a ł y w a n i a z a w i e r a j ą s p ó j n y o p i s p r o b L e m u o r a z o k r e ś L a j ą c e L e p o L i t y k i

58. Od 2003 r. zgodnie z w yt ycznymi Komis j i ce lem ocen oddzia ły wa-nia było ok reślenie problemu do roz wiązania oraz ustalenie celów polityk i uwzględniając ych problem oraz jego prz ycz yny. Wsz ystk ie s p rawozd a n i a z o ce ny o d d z i a ł y w a n i a o b j ę te k o n t ro l ą Tr y b u n a ł u zawierały części poświęcone przedstawieniu problemu oraz celom pol i t yk i . W pr z ypadk ach poddanych dogłębnym anal izom w czę -śc iach t ych w odpowiedni sposób pr zedstawiono zar ys problemu oraz ok reś lono wiele uzasadnionych celów pol i t yk i .

59. zostało to potwierdzone w czasie wywiadów z uż ytkownikami spra-wozd a ń z o ce n o d d z i a ł y wa n i a w i n nyc h i n s t y t u c j a c h , p a ń s t wa c h cz łonkowsk ich oraz organizacjach zainteresowanych stron. I nfor-mowal i oni , że te części sprawozdań z ocen oddzia ły wania często u m oż l i w i a ł y i m l e p s ze z roz u m i e n i e p owo d ów, z k tó r yc h K o m i s j a d e c y d o w a ł a s i ę n a w y s t ą p i e n i e z w n i o s k i e m . We d ł u g p y t a n y c h osób były to najczęściej cz ytane części sprawozdań z ocen oddzia -ły wania . Ponadto 84% respondentów biorąc ych udzia ł w ank iecie p r z e p ro w a d z o n e j w ś ró d g r u p y ro b o c z e j R a d y „ z g o d z i ł o s i ę” l u b „ zdec ydowanie zgodzi ło s ię” z opinią , że opis problemu umożl iwi ł im lepsze zrozumienie pr z ycz yn w ystąpienia z wniosk iem.

b r a k w y k o r z y s t a n i a L o g i k i i n t e r w e n c j i w c e L u p r z e d s t a w i e n i a s p o s o b u o s i ą g n i ę c i a s p o d z i e w a n y c h k o r z y ś c i

60. W żadnym z prz ypadków objętych analizą Tr ybunału ocena oddzia-ływania nie zawierała wyraźnego obrazu logik i inter wencji będącej podstawą inic jat y w y. dlatego też sprawozdania z oceny oddziały-wania nie pr zedstawiają w jednakow y sposób metody os iągnięcia celów oraz spodziewanych w yników za pomocą planowanych me -chanizmów rea l izac j i , oraz , w odnies ieniu do programów w ydat -ków, szacowanego budżetu 60.


35


a n a l i z a o d d z i a ły wa n i a o r a z s P o s ó b j e j P r e z e n tac j i w ym aG a j ą d a l s z e j P o P r aw y

61. Oceny oddziaływania muszą być sporządzone w sposób prz ystępny i zrozumiały dla cz ytelników niebędących eksper tami w danej dzie -dzinie ; w przeciwnym razie nie będą one mogły być w ykorz ystane w procesie kształ towania pol i t yk i . zawar ta w nich anal iza porów-nawcza opcj i powinna być pomocna w ident yf ik acj i opcj i pol i t yk i oraz mechanizmów real izac j i , k tóre w naj lepsz y sposób mogłyby roz wiązać dany problem. Ident yf ik ację tak ą ułat wia pr zedstawie -n i e d a nyc h w s p o s ó b i l o ś c i ow y o ra z w k ate g o r i a c h p i e n i ę ż nyc h . dlatego też w ocenach oddziaływania powinno s ię ok reślać koszty oraz korz yści danych wniosków, przedstawiać sposób ich wystąpie-nia oraz podmiot y, któr ych mogą dot ycz yć. zgodnie z w yt yczny-mi Komisj i we wsz ystk ich możl iw ych i odpowiednich prz ypadk ach oddziały wanie powinno zostać ok reślone w sposób i lościow y oraz w yrażone w war tościach pieniężnych na podstawie odpowiednich metod oraz wiar ygodnych danych 61.

g ł ó w n e u s t a L e n i a i i n f o r m a c j e z a w a r t e w s p r a w o z d a n i a c h z o c e n o d d z i a ł y w a n i a n i e z a w s z e s ą p r z e d s t a w i o n e w p r z y s t ę p n y s p o s ó b

62. Pomimo tego, że sprawozdania z oceny oddziaływania przedstawio-ne są w sposób zgodny ze standardami ok reś lonymi w w yt ycznych d o t yc z ą c yc h o c e n o d d z i a ł y w a n i a , z a p o z n a n i e s i ę z i c h g ł ó w ny m i ustaleniami oraz komunikatami nie jest zawsze łatwe. zgodnie z wy-nik ami ank iet y pr zeprowadzonej w ramach kontrol i , g łówną pr z y -cz yną jest długość sprawozdań, ich techniczny charakter oraz mało p r z ys tę p ny j ę z y k , k tó r y m zo s t a ł y o n e n a p i s a n e ( zo b. s c h e m a t 8 ) , a także inne uchybienia pr zedstawione w dalszej części .

61 Komisja Europejska, 2005/2006

Impact assesment guidelines


oddziaływania 2005/2006),

SEC(2005) 791.

s c h e m at 8 a n k i e ta P r z e P r o wa d zo n a n a f o r u m G r u Py r o b o c z e j r a dy: G łó w n e c z y n n i k i u t r u d n i a j ąc e s k u t e c z n e w y ko r z ys ta n i e o c e n o d d z i a ły wa n i a o P r aco wa n yc h P r z e z ko m i s j ę


48 %

37 %

35 %

33 %

Brak podsumowania

Dostępność wersjijęzykowych

Techniczny język

Długość dokumentu

36


62 Krajowy Urząd Kontroli, Delivering

high quality impact assessments

(Sporządzanie ocen oddziaływania

o najwyższej jakości), 30 stycznia

2009 r., s. 14.

a n a L i z a o d d z i a ł y w a n i a o c h a r a k t e r z e e k o n o m i c z n y m , s p o ł e c z n y m o r a z ś r o d o w i s k o w y m s t a n o w i w y z w a n i e

63. S p e ł n i e n i e p r z e z K o m i s j ę u s t a n o w i o n e g o p r z e z n i ą o b o w i ą z k u d o k o n a n i a o ce ny ws ze l k i c h w p ł y wów o c h a r a k te r ze e k o n o m i c z -ny m , s p o ł e c z ny m o r a z ś ro d o w i s k o w y m ( „ t r z y f i l a r y ” ) j e s t c e l e m ambitnym. Anal iza porównawcza systemów stosowanych w innych k ra jach w yk azała , że w żadnym innym k ra ju n ie wdrożono syste -m u c h a ra k te r y z u j ą ce g o s i ę t a k k o m p l e k s ow y m p o d e j ś c i e m ( zo b. z a ł ą c z n i k I ) .

64. W w y n i k u a n a l i z y Tr y b u n a ł u z a o b s e r wowa n o, że w r ze c z y w i s to ś c i dz ia łania Komis j i w zak res ie oceny oddzia ły wania w yk az y wały asy-metrię pod względem badania trzech f i larów oraz kosztów i korz yści (zob. s c h e m a t 9 ) . związane jest to z t ym, że n ie wsz ystk ie rodzaje oddziaływania mają tak ie same znaczenie dla poszczególnych inicja-tyw. Ankieta przeprowadzona wśród grup robocz ych Rady wykazała, że w i ę k s zo ś ć re s p o n d e ntów u wa ż a ł a , że z a c h owa n o o d p ow i e d n i ą równowagę w ocenie skutków ekonomicznych, środowiskowych oraz społecznych różnych opcj i pol i t yk i (zob. s c h e m a t 1 0 ) .

b e z p o ś r e d n i e p o r ó w n a n i e a L t e r n a t y w n y c h o p c j i b y w a t r u d n y m z a d a n i e m

65. O c e n a o d d z i a ł y w a n i a p o w i n n a s t a n o w i ć p o d s t a w ę p o r ó w n a n i a a l t e r n a t y w nyc h o p c j i . B a d a n i e Tr y b u n a ł u w y k a z a ł o, ż e m i a ł o t o miejsce w prz ypadku dwóch trzecich skontrolowanych sprawozdań z oceny oddziaływania. W pozostałych sprawozdaniach porównanie alternaty wnych opcj i sprawiało trudności z powodu braku i lościo-wego pr zedstawienia anal iz y oddzia ły wania , n iew ystarczającego w ykor z ystania metod stosowanych do porównania i pr zedstawie -nia danych jakościow ych oraz różnic w jakości anal iz dot ycząc ych różnych opcj i .

66. Pr zede wsz ystk im oddzia ły wanie często n ie jest w w ystarczając y sposób w yrażone w sposób i lośc iow y oraz k wotow y, co utrudnia porównanie opcj i (zob. s c h e m a t 1 1 ) . Uczestnic y ank iet y udzie l i l i również następując ych informacj i : prawie połowa (48 %) „nie zgo -dz i ła s ię” lub „ zdec ydowanie n ie zgodzi ła s ię” z opin ią , że koszt y oraz kor z yśc i oddzia ły wania różnych opcj i pol i t yk i zosta ły w od-p o w i e d n i s p o s ó b w y r a ż o n e w s p o s ó b i l o ś c i o w y o r a z k w o t o w y (zob. s c h e m a t 1 2 ) . W n iektór ych państ wach OECd wprowadzono surowsze w ymogi dot yczące i lośc iowego w yrażania kosztów oraz kor z yści (zob. z a ł ą c z n i k I ) , chociaż k want yf ik acja nie zawsze jest stosowana (pr z yk ładem tego jest z jednoczone K rólest wo 62) .


37


s c h e m at 9j a k i e r o d z a j e o d d z i a ły wa n i a zo s ta ły w y r a żo n e w s P o s ó b i lo ś c i o w y lu b k w oto w y ( w y b r a n e dy r e kc j e G e n e r a l n e ; o k r e s 2003 – 2008 ) ?

Ź r ó d ł o : ETO „Analiza karty wyników” (2003–2008).

s c h e m at 1 0a n k i e ta P r z e P r o wa d zo n a n a f o r u m r a dy: s P r aw o z d a n i a ko m i s j i z o c e n y o d d z i a ły wa n i a w y k a z a ły o d P o w i e d n i ą r ó w n o waG ę m i ę d z y o d d z i a ły wa n i e m e ko n o m i c z n ym , s P o ł e c z n ym o r a z ś r o d o w i s ko w ym


86 %

45 %

62 %

84 %

63 %

84 %

0 %

20 %

40 %

60 %

80 %

100 %

Ekonomiczne Środowiskowe Społeczne

Koszt Korzyść

Rodzaj oddziaływania

% o

cen

oddz

iały

wan

ia

0 %

58 %

25 %

0 %

17 %

0 %

10 %

20 %

30 %

40 %

50 %

60 %

Zdecydowanie sięzgadzam

Zgadzam się Nie zgadzam się Zdecydowanie sięnie zgadzam

Nie wiem

38


s c h e m at 1 1j a k i e r o d z a j e o d d z i a ły wa n i a zo s ta ły w y r a żo n e w s P o s ó b i lo ś c i o w y lu b k w oto w y ( w y b r a n e dy r e kc j e G e n e r a l n e ; o k r e s 2003 – 2008 ) ?

Ź r ó d ł o : ETO „Analiza karty wyników” (2003–2008).

s c h e m at 1 2a n k i e ta P r z e P r o wa d zo n a n a f o r u m G r u Py r o b o c z e j r a dy: w s P r aw o z d a n i ac h ko m i s j i d ot yc z ąc yc h o c e n y o d d z i a ły wa n i a ko s z t y o r a z ko r z yś c i zo s ta ły o d P o w i e d n i o w y r a żo n e w s P o s ó b i lo ś c i o w y o r a z k w oto w y


53 %

12 % 12 %

41 %

22 % 23 %

0 %

20 %

40 %

60 %

80 %

100 %

Ekonomiczne Środowiskowe Społeczne

Koszt Korzyść

Rodzaj oddziaływania

% o

cen

oddz

iały

wan

ia

0 %

38 %42 %

6 %14 %

0 %

10 %

20 %

30 %

40 %

50 %

60 %

Zdecydowanie sięzgadzam

Zgadzam się Nie zgadzam się Zdecydowanie sięnie zgadzam

Nie wiem


39


67. W prz ypadk ach, w któr ych w yrażenie oddziały wania w sposób i lo -ściowy oraz kwotowy jest trudne, alternatywne opcje mogą zostać porównane za pomocą odpowiednie j anal iz y aspektów jakośc io -w ych. Porównanie jakośc iowe opcj i dokony wane jest we wsz yst -k ich ocenach oddziaływania. W zak resie wykorz ystywanych metod kontrola Tr ybunału w yk azała jednak , że „anal iza wielok r yter iowa” zosta ła w ykor z ystana w 44 % sprawozdań z oceny oddzia ły wania , „anal iza wrażl iwości” w 12 % tak ich sprawozdań, a „anal iza r yz yk a”- w 11 %. Wsz ystk ie te t r z y metody zostały pr zedstawione w w yt ycz -nych dotyczących oceny oddziaływania jako metody porównywania oddzia ły wania 63.

68. Jednakowy zakres analiz ułatwia porównanie opcji . Kontrola Tr ybu-nału wyk azała jednak , że w prz ypadku około połowy anal iz podda -nych pr zeglądowi , ich zak res był zróżnicowany. Anal iz y zawierały znacznie więcej informacj i dot ycząc ych podgrupy opcj i , a często tylko dotycząc ych tej opcj i , która została później wykorz ystana we wniosku Komis j i .

d o s t ę p n o ś ć i n f o r m a c j i d o t y c z ą c y c h o c e n o d d z i a ł y w a n i a w d a L s z y m c i ą g u s t a n o w i p r o b L e m

69. Pr z y c z y n ą w i e l u t r u d n o ś c i z w i ą z a ny c h z a n a l i z ą o d d z i a ł y w a n i a j e s t b r a k d o s t ę p n o ś c i d a ny c h . W t r a k c i e w y w i a d ó w p r a c o w n i c y K o m i s j i i n fo r m ow a l i , że s zc ze g ó l ny p ro b l e m s t a n ow i te r m i n owe gromadzenie ujednol iconych i porównywalnych danych. dodatko -w ym utrudnieniem są różnice w dostępności oraz wiar ygodności d a nyc h w róż nyc h p a ń s t w a c h c z ł o n k ows k i c h , c ze g o p r z y k ł a d e m jest pr z ypadek opisany w dalszej części (zob. ra m ka 8 ) .

63 załączniki do wytycznych

dotyczących ocen oddziaływania

(SEC(2005) 791), s. 58–59.

P r z y k ł a d t r u d n o ś c i z w i ą z a n yc h z j a ko ś c i ą o r a z d o s t ę P n o ś c i ą d a n yc h

W przypadku oceny oddziaływania dotyczącej „równości szans”64, w sprawozdaniu poinformowano o bra-ku rzetelnych danych dotyczących dyskryminacji oraz zwrócono uwagę na fakt, że gromadzenie danych dotyczących określonych przyczyn dyskryminacji nie odbywało się systematycznie w państwach człon-kowskich. W celu zaradzenia tym trudnościom Komisja uzupełniła istniejące dane o ankiety mające na celu uzyskanie informacji dotyczących publicznego postrzegania i doświadczania dyskryminacji.

64 Komisja Europejska, IA for the Proposal for a Council Directive on implementing the principle of equal treatment between persons irrespective

of religion or belief, disability, age or sexual orientation (Ocena oddziaływania wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie wprowadzenia

w życie zasady równego traktowania osób bez względu na religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną),

SEC(2008) 2180, s. 11.

r a m k a 8

40


65 Komisja Europejska, 2009 Impact


dotyczące ocen oddziaływania

2009), SEC(2009) 92, s. 17.

66 Rada, Sekretariat Generalny,

Competitiveness Council conclusions

on 'better regulation' (konkluzje Rady

ds. Konkurencyjności w sprawie

lepszych uregulowań prawnych),

9663/09 COMPET 264 z 13.5.2009;

pkt 18.

70. W ok res ie objęt ym kontrolą w trakcie procesu gromadzenia infor-macji w coraz większ ym zakresie korz ystano z badań zewnętrznych, a stosowanie tak ich prakt yk jest za lecane w zmienionych w 2009 r. w y t y c z ny c h K o m i s j i 6 5. z d r u g i e j s t r o ny k o n t r o l a w y k a z a ł a , ż e wewnętr zne źródła informacj i tak ie jak Wspólne Centrum Badaw-c ze K o m i s j i ( W C B ) l u b Eu ro s t a t ( u r z ą d s t a t y s t yc z ny K o m i s j i ) n i e s ą a k t y w n i e w y k o r z y s t y w a n e d o u s t a l e n i a d o s t ę p n o ś c i d a n y c h d o t yc z ą c yc h o k re ś l o n e g o p a ń s t w a c z ł o n k ow s k i e g o n a p o t r ze by przeprowadzenia oceny oddziaływania oraz do dostarczenia tak ich danych (np. we współprac y z k rajowymi urzędami statystycznymi) . S ieć tak ich inst ytuc j i , jak Komitet R egionów, Europejsk i Komitet Ekonomiczno-Społeczny lub grupa wysokiego szczebla ds. poprawy otoczenia prawnego, również nie jest w ykor z yst y wana dla tak ich celów.

71. W swoich ostatnich konk luz jach w sprawie lepsz ych uregulowań prawnych Rada ds. Konkurenc yjności zachęcała Komisję do współ-prac y z państwami członkowsk imi w początkowej fazie gromadze -nia danych niezbędnych do opracowania ocen oddzia ły wania , tak aby uwzględnić spec yf ikę k ażdego z t ych państ w w trakcie kolej -nych prac pr z ygotowawcz ych 66.

P o z i o m i n f o r m ac j i d ot yc z ąc yc h w d r a ż a n i a , ko s z tó w e G z e k w o wa n i a o r a z o b c i ą ż e ń a d m i n i s t r ac yj n yc h m o ż e być l e P s z y

72. Koszt oraz skuteczność danej inter wencji zależ y od sposobu, w jak i jest ona real izowana i egzek wowana przez Komisję oraz, ostatecz-n i e , p r z e z p a ń s t w a c z ł o n k o w s k i e . N i e w y s t a r c z a j ą c e i n f o r m a c j e dot ycząc ych trudności z wiązanych z wprowadzeniem w ż ycie is t-nie jącego prawodawst wa stanowią problem, ponieważ wiedza na ten temat może pomóc pr zeciwdzia łać w ystępowaniu podobnych problemów po pr zeglądzie. dlatego też ocena oddzia ły wania po -w i n n a o b e j m o w a ć k we s t i e z w i ą z a n e z w p ro w a d z a n i e m w ż yc i e , a infor macje dot yczące t ranspoz ycj i oraz wdrażania i s tn ie jąc ych środków regulac yjnych powinny być gromadzone. Tak ie informa-cje mogą być przek az y wane międz y innymi poprzez ocenę e x p o s t i s tnie jąc ych pol i t yk oraz programów.


41


kw e s t i e z w i ą z a n e z w p r o w a d z a n i e m w ż y c i e n i e z a w s z e s ą p o d d a n e w y s t a r c z a j ą c e j a n a L i z i e w r a m a c h o c e n o d d z i a ł y w a n i a

73. Chociaż oceny oddziaływania przeprowadzane przez Komisję obej-m u j ą k we s t i e z w i ą z a n e z w p row a d z a n i e m w ż yc i e , k o n t ro l a w y -k a z a ł a , że n i e z aws ze k ł a d z i e s i ę w n i c h w ys t a rc z a j ą c y n a c i s k n a u s t a l e n i a w y k o n awc z e. A n a l i z a p r z e p ro w a d z o n a p r z e z Tr y b u n a ł wsk azuje, że w nie więcej niż około połowie sprawozdań objęt ych k o n t r o l ą z n a j d o w a ł o s i ę j a k i e ś o d n i e s i e n i e d o p l a n u w y k o n a w -c ze g o. W k i l k u s p rawozd a n i a c h z o ce ny o d d z i a ł y wa n i a n i e p r ze -p ro w a d z o n o o d p o w i e d n i e j a n a l i z y w a ż nyc h k we s t i i z w i ą z a nyc h z wprowadzeniem w ż ycie. W momencie sk ierowania wniosku usta-wodawczego do Parlamentu Europejsk iego oraz Rady poszczególne plany wdrożenia zostają uzupełnione o bardziej szczegółową oce -nę t ych aspektów. Ponadto Komis ja w ykor z ystuje tabele korelacj i w celu monitorowania aktów prawnych transponując ych poszcze -gólne pr zepisy UE do k rajowego ustawodawst wa.

74. z w y wiadów z uż ytkownik ami sprawozdań z oceny oddzia ły wania poza Komisją (posłami do PE, przedstawicielami państw członkow-sk ich oraz urzędnik ami Par lamentu Europejsk iego i R ady) w ynik a-ło, że skutk i t ranspoz ycj i oraz wdrażania miały i s totne znaczenie dla procesu podejmowania dec yzj i ustawodawcz ych. Potwierdzają to rów n i e ż p ra ce k ra j ow yc h o rg a n ów k o nt ro l i p a ń s t w c z ł o n k ow -s k i c h 6 7. Pr z y k ł a d p r z e d s t a w i o ny w r a m c e 9 o b r a z u j e p o t e n c j a l -n e k o n s e k w e n c j e n i e o d p o w i e d n i e j a n a l i z y k w e s t i i z w i ą z a n y c h z wprowadzaniem w ż ycie w trakcie procesu podejmowania decyzj i ustawodawcz ych.

67 Algemene Rekenkamer, European

legislation: The implementation

of European directives and the

enforcement of European regulations

in the Netherlands (Europejskie

prawodawstwo: wdrażanie

europejskich dyrektyw oraz

wprowadzanie w życie rozporządzeń

europejskich w Niderlandach),

17 czerwca 2008 r.

o c e n a k w e s t i i z w i ą z a n yc h z w P r o wa d z a n i e m w ż yc i e : o c e n a o d d z i a ły wa n i a d ot yc z ąc a „ P r aw ko n s u m e n tó w ”

Ocena oddziaływania dotycząca praw konsumentów68 nie obejmowała odpowiedniej analizy skutków europejskiej harmonizacji w poszczególnych państwach członkowskich, wynikających ze stosowania proponowanej dyrektywy69. W ocenie oddziaływania brakowało w szczególności analizy różnic pomię-dzy istniejącym prawodawstwem krajowym a nowymi proponowanymi zharmonizowanymi zasadami dotyczącymi prawodawstwa w zakresie ochrony konsumenta. Brak ten został odnotowany również przez grupę roboczą ds. ochrony konsumenta składającą się z posłów należących do Komisji Rynku Wewnętrz-nego70. W związku z tym oczekuje się, że w trakcie procedury ustawodawczej początkowy wniosek Komisji ulegnie znacznym zmianom uwzględniającym sytuację poszczególnych państw członkowskich.

68 Komisja Europejska, IA on 'Consumer rights' (Ocena oddziaływania dotycząca praw konsumenta), SEC(2008) 2544.

69 Komisja Europejska, wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie praw konsumentów, COM(2008) 614.

70 Przedstawienie oceny oddziaływania Komisji oraz następująca po tym dyskusja podczas spotkania grupy roboczej ds. ochrony

konsumenta w dniu 4 lutego 2009 r. uznano za część procedury gromadzenia dowodów kontroli.

r a m k a 9

42






SEC(2005) 791, s. 45 oraz Komisja

Europejska, 2009 IA Guidelines


oddziaływania 2009), SEC(2009) 92,

s. 48–49.

72 Komisja Europejska, Evaluation

in the Commission – Reporting on

results: annual evaluation review

2007 – Conclusions and findings from

evaluations in the Commission (Ocena

w ramach Komisji – przedstawienie

rezultatów: Ocena roczna 2007 –

wnioski i ustalenia będące

wynikiem ocen w ramach Komisji),

COM(2008) 300, maj 2008;

załącznik I i II.

73 Bruegel, Europe’s economic

priorities 2010-2015 : Memos to the new

Commission (Priorytety gospodarcze

Europy na lata 2010–2015: komunikat

dla nowej Komisji), wydane przez

André Sapir, 2009, s. 17.

75. Pracownic y Komis j i odpowiedzia lni za ocenę oddzia ły wania zgło -s i l i t rudnośc i w ocenie tak ich szczególnych aspektów w Uni i Eu-r o p e j s k i e j , g d z i e p r a w o d a w s t w o s t a j e s i ę c z ę ś c i ą 2 7 s y s t e m ó w p r aw nyc h o r a z zo s t a j e wd rożo n e i j e s t s t o s ow a n e p r ze z j e s zc ze w i ę k s z ą l i c z b ę o r g a n ó w k r a j o w yc h i re g i o n a l nyc h . Ws k a z a l i o n i również na brak k ra jow ych ocen oddzia ły wania d la in ic jat y w UE, k t ó re t o o c e ny m o g ł y b y s t a ć s i ę c e n ny m ź ró d ł e m i n fo r m a c j i n a t e m a t p o t e n c j a l nyc h p r z e s z k ó d d l a s k u t e c z n e g o w p ro w a d z a n i a w ż yc ie, w ynik ając ych ze spec yf icznych uwarunkowań k ra jow ych oraz dostarcz yć wiar ygodnych danych szacunkow ych dotycząc ych kosztów wdrożenia wniosku ustawodawczego (zob. pkt 41) .

o c e n y e x p o s t i s t n i e j ą c y c h p o L i t y k i p r o g r a m ó w n i e s ą p r z e p r o w a d z a n e s y s t e m a t y c z n i e w e w s z y s t k i c h o b s z a r a c h L e g i s L a c y j n y c h

76. I n t e r we n c j a p a ń s t w a ( o r a z j e j r z e c z y w i s t y w p ł y w ) p o w i n ny b yć oceniane w drodze stałego monitor ingu oraz oceny e x p o s t w celu poprawy kolejnych etapów inter wencj i . Aby umożl iwić wyciąganie wniosków i uz ysk anie informacj i z wrotnej na potr zeby pr z yszłych in ic jat y w, w trakcie oceny e x p o s t należ y gromadzić odpowiednie informacje dot yczące zgodności z prawodawst wem oraz skutecz-ności zasad w zestawieniu z pr zewidy wanymi rezultatami począt-kowo ok reś lonymi w ocenie oddzia ły wania 71.

77. W p r z y p a d k u w ys tę p owa n i a z w n i o s k a m i o z m i a ny w p r ze p i s a c h znacząc ym elementem w ymagając ym uwzględnienia pr zez Komi-s ję jest zapoznanie s ię z poziomem skuteczności t ransponowania i wdrożenia przepisów UE. Kontrola wykazała, że w okresie objętym kontrolą oceny e x p o s t Komis j i oraz oceny oddzia ły wania koncen-trowały s ię na odmiennych aspektach. Anal iza pr zeglądu ocen za 2007 r. 72 dokonanego pr zez Komisję wsk azuje, że głównym pr zed -miotem jedynie 24% ocen e x p o s t były kwestie z wiązane z przeglą-dem (sektorowym lub przek rojowym) istniejącego prawodawstwa. zaobser wowano to także w ostatnim badaniu 73.


43


ko s z t y e g z e k w o w a n i a o r a z o b c i ą ż e n i a a d m i n i s t r a c y j n e n i e z o s t a ł y w y s t a r c z a j ą c o w y L i c z o n e

ko s z t y e g z e k w o w a n i a

78. N a j l e p s z y m s p o s o b e m z a p o b i e g a n i a n a d m i e r n y m k o s z t o m j e s t opracowywanie projektów ustaw, któr ych egzekwowanie nie wiąże s ię z większ ymi problemami 74. Komisja ok reśla koszty egzek wowa-nia w sprawozdaniach z oceny oddziaływania w prz ypadkach, k iedy uznaje je za ważne i istotne. Tr ybunał zauważ ył, że chociaż w prak-t yce odnies ienia do kosztów egzek wowania znajdują s ię w wie lu tak ich sprawozdaniach, w yrażone l iczbowo dane szacunkowe od-noszące s ię do tak ich kosztów zostały poddane wnik l iwej anal iz ie jedynie w k i lku pr z ypadk ach. W pr z ypadku programów w ydatków UE, tak ie koszty ponosi wyłącznie Komisja (zarządzanie bezpośred -n i e ) l u b K o m i s j a w r a z z p a ń s t w a m i c z ł o n k o w s k i m i ( z a r z ą d z a n i e dzielone lub zdecentral izowane). W wyniku dok ładnego przeglądu ocen oddzia ły wania z wiązanych z dwoma głównymi programami w yd at k ów U E ( t j . o ce n a o d d z i a ł y wa n i a d o t yc z ą c a s p ó j n o ś c i o ra z s iódmego programu ramowego na rzecz badań, roz woju technolo-gicznego i demonstracj i (7 . PR) 75) zaobser wowano, że w tych prz y-padk ach koszty egzek wowania nie zostały szczegółowo ok reślone l iczbowo.

o b c i ą ż e n i e a d m i n i s t r a c y j n e z w i ą z a n e z i s t n i e j ą c y m p r a w o d a w s t w e m : p r o g r a m d z i a ł a ń z m i e r z a j ą c y c h d o r e d u k c j i o b c i ą ż e ń

79. W marcu 2007 r. , w ramach inic jaty w y UE „ lepsze stanowienie pra-w a”, K o m i s j a o r a z s z e fo w i e p a ń s t w i r z ą d ó w w s z y s t k i c h p a ń s t w członkowsk ich podjęl i dec yzję o redukcj i o 25%, do końca 2012 r. , obciążenia administ rac yjnego będącego rezultatem istn ie jącego p rawa U E. W p óź n i e j s z y m te r m i n i e K o m i s j a roz p o c zę ł a s ys te m a-tyczny pomiar kosztów, jak ie ponoszą przedsiębiorstwa w z wiązku z w ymogami informac yjnymi w ynik ając ymi z pr zepisów UE 76 (zob. r a m ka 1 0 ) . W s ier pniu 2007 r. powołano grupę w ysok iego szcze -bla niezależnych par tnerów ds. obciążeń administrac yjnych w celu doradzania Komis j i w te j dz iedzinie.

74 Komisja Europejska, Skuteczna

Europa – stosowanie prawa

wspólnotowego, COM(2007) 502, s. 6.

75 Odpowiednio SEC(2005) 430 oraz

SEC(2004) 924.

76 Komisja Europejska: Komunikat

Komisji do Rady, PE, EKES

oraz KR: Program działań na

rzecz zmniejszenia obciążeń

administracyjnych w UE,

COM(2007) 23 wersja ostateczna

z 24.1.2007.

44






SEC(2009) 791, załącznik 20.

r z a d k i e k o r z y s t a n i e z e s t a n d a r d o w e g o m o d e L u k o s z t ó w w c e L u o k r e ś L e n i a p o t e n c j a L n y c h o b c i ą ż e ń a d m i n i s t r a c y j n y c h z w i ą z a n y c h z n o w y m i p r z e p i s a m i

80. W z a k re s i e o ce n o d d z i a ł y w a n i a d o t yc z ą c yc h n ow yc h p r ze p i s ów, w swoich w yt ycznych Komis ja za leca stosowanie standardowego m o d e l u k o s z t ów w c e l u o k re ś l e n i a o b c i ą że ń a d m i n i s t r a c y j nyc h , w pr z ypadku gdy oczekuje s ię, że będzie on znaczny 77. Model ten stanowi stosunkowo prostą oraz ujednol iconą metodologię stoso-waną w wielu k rajach (zob. z a ł ą c z n i k I ) , a oszacowanie t ych kosz-tów jest mniej skomplikowane niż ok reślenie wsz ystk ich wpływów ekonomicznych, społecznych oraz środowiskow ych.

81. Spośród 39 sprawozdań z oceny oddziaływania z 2008 r. zbadanych pr zez Tr ybunał , Komis ja roz ważała oszacowanie obciążeń admini-strac yjnych w 35 pr z ypadk ach. W 14 z t ych 35 pr z ypadków obcią-żenie administrac yjne miało być podane także i lościowo. Standar-d ow y m o d e l k o s z t ów by ł j e d n a k w y k o r z y s t a ny t y l k o w c z t e re c h z t ych pr z ypadków.

P r o G r a m d z i a ł a ń ko m i s j i m a j ąc y n a c e lu z m n i e j s z e n i e f o r m a l n o ś c i a d m i n i s t r ac yj n yc h

W październiku 2009 r. Komisja zakończyła pomiar obciążeń administracyjnych78 odnoszących się do przed-siębiorstw w związku z wywiązywaniem się z obowiązku dostarczania informacji na temat ich produktów i usług organom publicznym lub podmiotom prywatnym79. Wyniki tego badania wskazują, że w 2005 r. koszty poniesione w związku z 72 aktami objętymi programem działań oraz jego 13 obszarami priorytetowymi zostały wycenione na 123,8 mld euro80. Komisja zidentyfikowała łącznie 486 unijnych obowiązków informacyjnych oraz ponad 10 000 krajowych obowiązków, które wynikają z transpozycji lub wdrożenia zobowiązań UE (spośród których ponad 700 przekracza zakres wymogów prawnych obowiązujących w UE). Na podstawie tej analizy oraz uzupełniając środki wchodzące w zakres jej odpowiedzialności, Komisja wystąpiła z pewną liczbą wniosków ustawodawczych w celu pozbycia się lub zredukowania obciążeń administracyjnych: do tej pory Parlament Europejski oraz Rada przyjęły 33 akty prawne (mające na celu szacunkową redukcję w wysokości 5,7 mld euro) zaproponowane przez Komisję. Prace nad kolejnymi 18 aktami, które mają umożliwić redukcję tych obciążeń o 30,7 mld euro, są w toku.

78 Komisja Europejska: Komunikat Komisji do Rady i PE: Program działań na rzecz zmniejszenia obciążeń administracyjnych w UE – sektorowe

plany zmniejszenia obciążeń i działania w 2009 r., COM(2009) 544 wersja ostateczna z 22.10.2009.

79 Rolnictwo i dopłaty rolne, roczne sprawozdania finansowe oraz prawo spółek, polityka spójności, środowisko, usługi finansowe,

rybołówstwo, bezpieczeństwo żywności, prawodawstwo farmaceutyczne, zamówienia publiczne, statystyka, cła i podatki, transport,

środowisko pracy oraz stosunki pracownicze.

80 Komisja Europejska, 2005/2006 IA Guidelines (Wytyczne dotyczące ocen oddziaływania 2005/2006), SEC(2009) 791, załącznik 20.

r a m k a 1 0


45


s t o s o w a n i e o c e n o d d z i a ł y w a n i a w p r o c e s i e p o d e j m o w a n i a d e c y z j i w ko m i s j i , pa r L a m e n c i e e u r o p e j s k i m o r a z r a d z i e

82. W 2 0 0 2 r. K o m i s j a wd roż y ł a k o m p l e k s ow y s ys te m o ce ny o d d z i a-ły wania , któr y, w k i lku aspektach badanych pr zez Tr ybunał , może być uważany za dobrą prakt ykę w UE. W ok res ie objęt ym kontrolą Tr ybunał odnotował również poprawę sprawozdań Komis j i z ocen o d d z i a ł y w a n i a . S z c z e g ó l n i e w o s t a t n i c h l a t a c h o c e ny o d d z i a ł y -wa n i a m i a ł y p oz y t y w ny w p ł y w n a m oż l i wo ś c i K o m i s j i w z a k re s i e opracow y wania wniosków. W trakcie kontrol i znalez iono dowody n a t o, ż e p r o c e d u r y o c e ny o d d z i a ł y w a n i a s t a ł y s i ę i n t e g r a l ny m elementem procesu roz woju pol i t yk i oraz że sprawozdania z ocen o d d z i a ł y w a n i a s ą a k t y w n i e w y k o r z y s t y w a n e p r z e z d e c y d e n t ó w w Komisj i .

83. zapewnienie lepszych regulacji prawnych jest obowiązkiem wszyst-k ich trzech instytucj i UE zaangażowanych w proces ustawodawcz y. Oceny oddziaływania opracowane przez Komisję są systematycznie p r ze k a z y wa n e Pa r l a m e ntow i Eu ro p e j s k i e m u o ra z R a d z i e , a u ż y t-k o w n i c y w o b u t y c h i n s t y t u c j a c h u z n a j ą j e z a p o m o c n e w p r o -c e s i e ro z p a t r y w a n i a w n i o s k ó w u s t a wo d a wc z yc h K o m i s j i . O c e ny o d d z i a ł y wa n i a n i e s ą j e d n a k a k t u a l i zowa n e w t ra k c i e p ro ce d u r y ustawodawczej, w prz ypadk ach gdy proponowane są zmiany. W ra-z i e w p ro w a d z e n i a z m i a n d o p o c z ą t k o we g o w n i o s k u K o m i s j i a n i Komisja , ani Par lament lub R ada nie przeprowadzają systematycz-n e j a n a l i z y o d d z i a ł y w a n i a t a k i c h z m i a n . d l a t e g o t e ż s z a c ow a ny wpły w ostatecznego aktu prawnego nie jest znany w pr z ypadk u, gdy wprowadzone zmiany były is totne.

WNIOSKI I zALECENIA

46


p r o c e d u r y ko m i s j i d o t y c z ą c e o p r a c o w y w a n i a o c e n o d d z i a ł y w a n i a

84. P r z e j r z y s t o ś ć m a w p ł y w n a w i a r y g o d n o ś ć , a p o d e j ś c i e K o m i s j i w z a k re s i e o ce ny o d d z i a ł y wa n i a j e s t t y m b a rd z i e j p r ze k o n u j ą ce, gdyż zapewnia tę pr zejr z ystość. Publ ik acja programu działa lności legislac yjnej i prac Komisj i , plany działań, pełna ostateczna wersja sprawozdania z oceny oddziały wania oraz , od 2007 r. , opinie R ady ds. Oceny Skutków mogą posłuż yć jako pr z yk łady. N inie jsze spra-wozdanie wsk azuje jednak na następujące niedociągnięc ia z wią -zane z obowiązując ymi w Komis j i procedurami se lekcj i in ic jat y w objęt ych ocenami oddzia ły wania , pr zeprowadzaniem konsultac j i ze stronami zainteresowanymi oraz przeglądem jakości projektów sprawozdań z oceny oddzia ły wania :

— Komisja nie wsk az ywała z wyprzedzeniem wsz ystk ich inicjatyw, k tó re zo s t a n ą p o d d a n e o ce n i e o d d z i a ł y wa n i a , a w p r z y p a d k u inic jaty w legis lac yjnych nieuwzględnionych w programie dzia-łalności legislac yjnej i prac Komisj i nie udostępniała publicznie uzasadnienia decyzj i , które wniosk i mają być objęte taką oceną;

— nie konsultowano się z zainteresowanymi podmiotami w spra-wie projektów okresowych sprawozdań z oceny oddziaływania. W rezultacie potencjalne korz yści płynące z publicznej kontro -l i pr zeprowadzonej pr zed zakończeniem prac nad wniosk iem ( n p. gro m a d ze n i e o p i n i i ws z ys t k i c h z a i nte re s owa nyc h s t ro n w początkowej faz ie prac oraz większe poparc ie dla wniosku ustawodawczego będącego ich rezultatem) nie zostały w pełni os iągnięte ;

— s t w i e r d z o n o, ż e R a d a d s . O c e n y S k u t k ó w m i a ł a p o z y t y w n y wpły w na jakość ocen oddzia ły wania . Jednakże w niektór ych prz ypadkach przegląd jakości dokonywany był na zbyt późnym etapie procesu.

K o m i s j a p o w i n n a u s p r a w n i ć p r o c e s o c e n y o d d z i a ł y w a n i a p op r ze z :

- d o k o n a n i e p r z e g l ą d u w s z y s t k i c h i n i c j a t y w u s t a w o d a w c z y c h ( ł ą c z ni e z p r z e g l ą d e m is t n i e j ą ce g o p r awo d aw s t w a), k tó r e m aj ą być objęte oceną oddzia ł y wania . Pr z ypadk i , w k tór ych oceny od-d z ia ł y w a nia n i e b ę dą p r z e p row a d z a n e, p ow i nny być s tos ow ni e u z as a dni o n e;

- p ub l ik ację , do ce l ów info r mac yjnych o r a z p r ze ds t aw ienia uwag, p o ś r e d n i c h d o k u m e ntów (t a k i c h j a k p l a ny d z i a ł a ń o r a z p r o j e k t sp r awozdania z o ce ny o d d zia ł y w ania) ;

- zapewnienie terminowego przeprowadzania przeglądu jakości dzia-ł ań w z ak resie o cen o ddzia ł y wania pr ze z Radę ds . O ceny Skutków.

z a l e c e n i e 1


47


tr e ś ć o r a z p r z e d s t a w i e n i e s p r a w o z d a ń ko m i s j i z o c e n y o d d z i a ł y w a n i a

85. K o m i s j a p r z y j ę ł a a m b i t n e p o d e j ś c i e d o o c e n o d d z i a ł y w a n i a p o -l e g a j ą c e n a d ą że n i u d o d o k o n a n i a a n a l i z y w s z y s t k i c h i s t o t nyc h wpływów ekonomicznych, społecznych oraz środowiskowych w ra -mach jednej oceny. Sprawozdania z ocen oddzia ły wania powinny zawierać opis za istnia łego problemu, pr zedstawiać anal izę wszel -k i c h m o ż l i w y c h o p c j i p o l i t y k i u w z g l ę d n i a j ą c ą k o s z t y i k o r z y ś c i oraz ocenę k west i i z wiązanych z ich wdrożeniem i s tosowaniem, a także zawierać dane szacunkowe dot yczące zak resu obciążenia administracyjnego będącego wynik iem proponowanych przepisów. Sprawozdania te ok reślają również zak res prz yszłego monitor ingu oraz oceny. Ta kompleksowa ocena wypada korz ystnie w porówna-niu z innymi systemami oceny oddzia ły wania .

86. Ogólnie uznano, że sprawozdania z oceny oddziaływania spełniały w y m a g a n i a o k re ś l o n e w w y t yc z nyc h K o m i s j i . K o n t ro l a w y k a z a ł a jednak pewne niedociągnięcia w zak resie treści oraz sposobu pre -zentacj i sprawozdań z oceny oddzia ły wania :

— G ł ó w n e u s t a l e n i a i i n f o r m a c j e z a w a r t e w s p r a w o z d a n i a c h z o ce ny o d d z i a ł y w a n i a , ł ą c z n i e z i n fo r m a c j a m i d o t yc z ą c y m i sposobu os iągnięcia celów inter wencj i , n ie są zawsze pr zed-stawione w sposób pr z ystępny. Porównanie wpły wu różnych opcj i dot ycząc ych pol i t yk i sprawia czasem trudności .

— Tr u d n o ś c i w i l o ś c i ow y m o r a z k wo t ow y m w y r a że n i u w p ł y w u z wiązane są z dostępnośc ią danych. W t ym zak res ie Komis ja n i e w y k o r z ys t a ł a w p e ł n i m oż l i wo ś c i w ł a s nyc h z a s o b ów l u b możl iwości państ w cz łonkowsk ich.

— As p e k t y w y k o n awc ze n i e z aws ze s ą p o d d a n e w ys t a rc z a j ą ce j anal iz ie w ocenach oddzia ły wania . O ceny e x p o s t , k tóre mo -głyby stanowić źródło informacji na temat istniejących polityk i programów istotnych w kontekście ocen oddziaływania, czę -sto nie są udostępniane w prz ypadku środków legis lac yjnych.

— Potencjalne koszty egzekwowania oraz obciążenie administra -c yjne z wiązane z europejsk im prawodawst wem nie zawsze są odpowiednio przedstawiane i lościowo. Potencjalne obciążenia administrac yjne są rzadko ok reślane za pomocą standardowe -go modelu kosztów.

48


K o m i s j a p o w i n n a p o p r a w i ć s p o s ó b p r e z e n t a c j i s p r a w o z d a ń z o cen o ddzia ł y wania or a z ich z awar tość p op r ze z :

- p r z y g o t o w a n i e s p r a w o z d a ń z o c e n o d d z i a ł y w a n i a w s p o s ó b u ł a t w i a j ą c y p o r ó w n a n i e r ó ż ny c h o p c j i p o d w z g l ę d e m i c h s z a -cow an e g o w p ł y w u p o p r ze z l e ps ze w y r a że ni e w p ł y w u w sp os ó b i l oś c i ow y o r a z k wotow y o r a z p re ze nt acj ę anal iz y jakoś c i owej ;

- o p r a cow a n i e s t r a te g i i m a j ą ce j n a ce l u p o p r awę j a ko ś c i d a nyc h u d o s tę p n i o nyc h n a p o t r z e b y o ce ny o d d z i a ł y w a n i a , z u w z g l ę d -n i e n i e m s p e c y f i c z ny c h u w a r u n k o w a ń p o s z c z e g ó l ny c h p a ń s t w c z ł o nkowsk ich;

- p o łożenie więk s ze go nacisku na k wes t ie z wiąz ane z wdraż aniem oraz c zęstsze w ykor z ystanie ocen ex post dot yc z ąc ych wdraż ania p r ze p is ów U E jako w k ł a d w p ro ces o ce ny o d d zia ł y w ania;

- b ard z i e j s zc ze g ó ł ow ą anal izę kos z tów e g ze k wow ania w ni osków us t awo dawc z ych ora z , w pr z y p adk ach i lościowe go pr ze ds t awia -nia ob ciążeń adminis trac yjnych, s t a łe w ykor z ys t y wanie s t andar-d owe g o m o d e lu kos z tów.

z a l e c e n i e 2

o c e n y o d d z i a ł y w a n i a w i n s t y t u c j a c h u n i i e u r o p e j s k i e j : s k u t e c z n e n a r z ę d z i e w s p i e r a j ą c e p r o c e s p o d e j m o w a n i a d e c y z j i

87. Tr ybunał uważa, że w trakcie opracowywania nowych oraz dokony -wania pr zeglądu istniejąc ych inter wencj i , Komisja powinna z wró -c ić należ ytą uwagę na zasady jasności celów, uproszczenia , real i -zmu, pr zejr z ystości i roz l iczalności 81. B iorąc pod uwagę wsz ystk ie c z y n n i k i , s z c z e g ó l n i e w o s t a t n i c h l a t a c h , k o n t ro l a w y k a z a ł a , ż e o ce n a o d d z i a ł y w a n i a o k a z a ł a s i ę s k u te c z n a w p ro ce s i e ws p i e ra-nia podejmowania dec yzj i w inst ytucjach UE. Par lament Europej-s k i , R a d a o r a z K o m i s j a p o w i n n y r o z w a ż y ć u s t a l e n i a i z a l e c e n i a p r z e d s t a w i o n e w n i n i e j s z y m s p r a w o z d a n i u p o d c z a s p r z e g l ą d u porozumień międz yinst ytucjonalnych w sprawie lepszego stano -w i e n i a p rawa o ra z ws p ó l n e g o p o d e j ś c i a d o o ce n o d d z i a ł y wa n i a . S t wo r z y t o ró w n i e ż w a r u n k i d o u w z g l ę d n i e n i a z m i a n b ę d ą c yc h konsek wencją Traktatu z L izbony, któr y wszedł w ż ycie 1 grudnia 2 0 0 9 r. , t a k i c h j a k p o w s z e c h n e p r a w o i n i c j a t y w y p r z y s ł u g u j ą c e gr u p i e p a ń s t w c z ł o n k ows k i c h o r a z ro l a p a r l a m e n tów k r a j ow yc h w procesie podejmowania dec yzj i w UE.

81 zob. odpowiedź Trybunału na

komunikat Komisji: Reformowanie

budżetu, zmienianie Europy;

opinia ETO nr 1/2010 Poprawa

finansowego zarządzania budżetem

Unii Europejskiej: zagrożenia

i wyzwania.


49


N iniejsze sprawozdanie zostało prz yjęte przez Tr ybunał Obrachun-kow y w Luksemburgu na posiedzeniu w dniu 19 maja 2010 r.

W i m i e n i u Tr y b u n a ł u O b ra c h u n ko w e g o

Vítor Manuel da SILVA CALdEIRAPr e ze s

50


Porównanie PoszczeGólnych elementów systemu oPr acowaneGo Przez komisję z innymi systemami ocen oddziały wania

z a ł ą c z n i k i

Komisja Europejska Niemcy (szczebel federalny)

Francja

Zakres systemu ocen oddziaływania

Wnioski ustawodawcze* Zawsze Zawsze W przypadku bardziej istotnych regulacji

Przepisy wykonawcze* W przypadku bardziej istotnych regulacji

Zawsze W niektórych przypadkach

Inne inicjatywy niewchodzące w zakres stanowienia przepisów

Tak Nie Nie

Wyraźny próg dotyczący stosowania ocen oddziaływania w zakresie nowych wniosków ustawodawczych*

Nie Nie Nie

Analiza oddziaływania

Ujednolicone podejście do wpływu ekonomicznego, społecznego i środowiskowego

Tak Tak Nie

Koszt: ocena ilościowa* W niektórych przypadkach

Zawsze W przypadku bardziej istotnych regulacji

Korzyści: ocena ilościowa* W niektórych przypadkach

W niektórych przypadkach

W przypadku bardziej istotnych regulacji

Wykorzystanie standardowego modelu kosztów w zakresie obciążenia administracyjnego*

Tak Tak Tak

Organ odpowiedzialny za kontrolę jakości

Działający poza administracją Nie Tak (tylko obciążenie administracyjne)

Nie

Może wymóc przeprowadzenie oceny oddziaływania Nie Nie Nie

Może zablokować wnioski ustawodawcze* Nie Tak Nie

Publikacja prac w zakresie oceny oddziaływania

Lista przyszłych ocen oddziaływania Nie Nie Nie

Okresowa dokumentacja dotycząca ocen oddziaływania

Nie W niektórych przypadkach

Nie

Wersja ostateczna sprawozdań z ocen oddziaływania Zawsze Zawsze Nie

Porównania ex post faktycznych oraz przewidywanych skutków regulacji

Nie Tak Nie

* Źródła: OECD, Indicators of regulatory management systems (Wskaźniki systemów zarządzania regulacjami), Regulatory Policy Committee, sprawozdanie dotyczące 2009 r.; dodatkowa analiza państw opracowana przez Europejski Trybunał Obrachunkowy.


51


Niderlandy Zjednoczone Królestwo Stany Zjednoczone (szczebel federalny)

Zakres systemu ocen oddziaływania

Wnioski ustawodawcze* W przypadku bardziej istotnych regulacji

Zawsze Nie

Przepisy wykonawcze* W przypadku bardziej istotnych regulacji

Zawsze W przypadku bardziej istotnych regulacji

Inne inicjatywy niewchodzące w zakres stanowienia przepisów

Nie Tak Nie

Wyraźny próg dotyczący stosowania ocen oddziaływania w zakresie nowych wniosków ustawodawczych*

Nie Tak Tak

Analiza oddziaływania

Ujednolicone podejście do wpływu ekonomicznego, społecznego i środowiskowego

Nie Nie Nie

Koszt: ocena ilościowa* Zawsze Zawsze W przypadku bardziej istotnych regulacji

Korzyści: ocena ilościowa* Zawsze Zawsze W przypadku bardziej istotnych regulacji

Wykorzystanie standardowego modelu kosztów w zakresie obciążenia administracyjnego*

Tak Tak Nie

Organ odpowiedzialny za kontrolę jakości

Działający poza administracją Tak (tylko obciążenie administracyjne)

Tak (tylko obciążenie administracyjne)

Nie

Może wymóc przeprowadzenie oceny oddziaływania Nie Nie Tak

Może zablokować wnioski ustawodawcze* Nie Tak Tak

Publikacja prac w zakresie oceny oddziaływania

Lista przyszłych ocen oddziaływania Nie Zawsze Zawsze

Okresowa dokumentacja dotycząca ocen oddziaływania

Nie Zawsze Zawsze

Wersja ostateczna sprawozdań z ocen oddziaływania W niektórych przypadkach

Zawsze Zawsze

Porównania ex post faktycznych orazprzewidywanych skutków regulacji

Nie Tak Tak

* Źródła: OECD, Indicators of regulatory management systems (Wskaźniki systemów zarządzania regulacjami), Regulatory Policy Committee, sprawozdanie dotyczące 2009 r.; dodatkowa analiza państw opracowana przez Europejski Trybunał Obrachunkowy.

Porównanie PoszczeGólnych elementów systemu oPr acowaneGo Przez komisję z innymi systemami ocen oddziały wania

z a ł ą c z n i k i

52


Pode jście kontrolne or a z me tody zbier ania materiału dowodoweGoz a ł ą c z n i k i i

o k r e ś l e n i e t e m at u ko n t r o l i o r a z P l a n o wa n i e P r ac ko n t r o l n yc h w t e r e n i e

1 . W l istopadzie 2007 r. w swoim rocznym programie prac na 2008 r. Europejsk i Tr ybunał Obrachun-kow y ok reś l i ł program lepsz ych uregulowań prawnych oraz oceny oddzia ły wania jako istotne tematy kontrol i 1. W maju oraz czer wcu 2008 r. przeprowadzono badanie wstępne, na podstawie k tó re g o u s t a l o n o z a k re s te j k o nt ro l i . Pra ce k o nt ro l n e w te re n i e zo s t a ł y p r ze p rowa d zo n e n a p o d s t aw i e s zc ze g ó ł owe g o p ro gra m u k o n t ro l i o ra z p l a n u z b i e ra n i a m a te r i a ł u d owo d owe g o, w ok res ie od październik a 2008 r. do czer wca 2009 r.

z a rys m e to d z b i e r a n i a m at e r i a łu d o w o d o w e G o z a s to s o wa n yc h w t r a kc i e ko n t r o l i

2 . Początkowo zespół kontrolny dokonał pr zeglądu odpowiednich dec yzj i dot ycząc ych pol i t yk i , s tosownych w yt ycznych inst ytucj i europejsk ich (Komis j i , PE , R ady) , OECd, państ w cz łonkow-sk ich oraz państ w spoza obszaru UE (Stany zjednoczone, Austra l ia ) , wcześniejsz ych ocen sys-temu ocen oddziaływania Komisj i 2, badań i l i teratur y naukowej z zak resu lepsz ych uregulowań prawnych, analiz y wpływu regulacji prawnych 3 oraz uczestnicz ył w konferencjach poświęconych t ym zagadnieniom 4.

3 . Ponadto prace kontrolne obejmowały następujące pięć zadań:

— porównanie systemu ocen oddziały wania Komisj i z systemami stosowanymi poza Komisją ;

— anal izę i lościową zak resu, w jak im inic jat y w y opracowane pr zez Komisję zostały poddane ocenie oddzia ły wania w ok res ie objęt ym kontrolą oraz sposób w ykor z ystania t ych ocen oddzia ły wania pr zez Par lament Europejsk i i R adę w trakcie procedur y ustawodawczej ;

— anal izę polegającą na zastosowaniu k ar t y w yników, pr zeprowadzoną na próbie sprawoz-dań z ocen oddziaływania w celu sprawdzenia, cz y Komisja dokonała swoich ocen zgodnie z w ł a s ny m i we w n ę t r z ny m i p ro ce d u ra m i o ra z w y t yc z ny m i m e to d o l o gi c z ny m i , p o ł ą c zo n ą z dok ładnym pr zeglądem próby sprawozdań z ocen oddzia ły wania ;

— w y wiady pr zeprowadzone wśród osób uczestnicząc ych w opracowaniu, pr zeglądzie oraz stosowaniu ocen oddzia ły wania Komis j i zarówno w Komisj i , jak i poza nią oraz

— ank iet y pr zeprowadzone wśród cz łonków grup robocz ych R ady oraz dyrektorów i eksper-tów w dziedzinie lepsz ych uregulowań prawnych.

4 . W dalszej części pr zedstawione zostały szczegółowe informacje dot yczące e lementów wcho -dząc ych w sk ład pięciu zadań .


53


z a ł ą c z n i k i i

z a d a n i e 1: po r ó w n a n i e s y s t e m ó w w r ó ż n y c h k r a j a c h

Na podstawie publ icznie dostępnej dokumentacj i ( tak ie j jak dokumentacja OECd5, l i teratura n a u k owa o ra z b a d a n i a p o rów n awc ze p r ze p rowa d zo n e p r ze z o rg a ny o d p ow i e d z i a l n e z a l e p -sze uregulowania prawne w państ wach cz łonkowsk ich6 lub współf inansowane pr zez Komis ję Europejsk ą7) dokonano porównania poszczególnych aspektów systemu oceny oddzia ły wania Komis j i z podejśc iem stosowanym poza Komis ją . d owo d y p o t w i e rd z a j ą ce wc ze ś n i e j s ze u s t a l e n i a zo s t a ł y u z ys k a n e w t ra k c i e w i z y t w St a n a c h zjednoczonych oraz w s iedmiu państ wach cz łonkowsk ich UE (Belgi i , N iemczech, Francj i , Ho -landi i , Por tugal i i , Sz wecj i oraz zjednoczonym K rólest wie) .

z a d a n i e 2: a n a L i z a i L o ś c i o w a

Anal iza zak resu systemu ocen oddziały wania Komisj i jako całości , przeprowadzona w celu we -r yf ik acj i , w jak im stopniu oceny oddzia ły wania były w ykor z yst y wane w in ic jat y wach Komis j i opubl ikowanych w ok res ie objęt ym kontrolą oraz e lementach zawar t ych w CLWP. W t ym celu st wor zono bazę danych obejmującą prawie 5000 in ic jat y w Komisj i oraz dokonano je j anal iz y. Na podstawie publicznie dostępnych dokumentów pochodzących z PE i Rady (tak ich jak harmo-nogramy posiedzeń, protokoły, odniesienia w rezolucjach i tp. ) zespół kontrolny przeprowadzi ł również ocenę zak resu stosowania ocen oddzia ły wania Komis j i w PE oraz R adzie.Ponadto kontrola obejmowała anal izę porównawczą zak resu oraz l iczby ocen oddzia ły wania oraz retrospekt y wne oceny dokonane w 2008 r.

z a d a n i e 3: a n a L i z a k a r t y w y n i k ó w o r a z d o k ł a d n y p r z e g L ą d Anal iza k ar ty wyników obejmowała wsz ystk ie sprawozdania z ocen oddziaływania opracowane przez pięć dyrekcj i generalnych: dG ds. Energi i i Transpor tu (dG TREN) 8; dG ds. Pol i tyk i Regio -nalnej (dG REGIO) ; dG ds. zatrudnienia , Spraw Społecznych i Równości Szans ( dG EMPL) ; dG ds. Badań Naukow ych (dG R Td) ; dG ds. Społeczeńst wa I nformac yjnego i Mediów (dG INFSO) . Odpowiada to 115 sprawozdaniom dotycząc ym ocen oddziały wania (z wsz ystk ich 404) opubl i-kowanym w ok res ie międz y 2003 a 2008 r.K ar ta w yników opracowana została na podstawie w yt ycznych Komis j i dot ycząc ych oceny od-dzia ły wania i obejmowała w ymagania obowiązujące w dniu publ ik acj i sprawozdania z oceny oddzia ły wania 9. W procesie opracow y wania k ar t y w yników wzięto pod uwagę l i s t y kontrolne stosowane przez krajowy urząd kontroli zjednoczonego Królestwa w ramach podobnych działań z wiązanych z systemem ocen oddziały wania w zjednoczonym Królestwie 10 oraz l isty kontrolne w ykor z yst y wane wcześniej do pr zeprowadzania oceny systemu ocen oddzia ły wania Komis j i 11. Umieszczono na niej również więcej zagadnień, tak ich jak pewne k west ie z wiązane z kontrolą jakości pr zeprowadzaną pr zez R adę ds. Oceny Skutków. Ponadto pr zeprowadzono również dok ładny pr zegląd w celu zapoznania s ię z całkowit ym c y-k lem ż ycia od wniosku ustawodawczego do monitorowania i oceny pol ityk i programów. Próba obejmowała nie t y lko niedawno opubl ikowane sprawozdania (kontrolowane w szczególności w ce l u o ce ny ro l i R a d y d s . O ce ny S k u t k ów ) , a l e rów n i e ż s p r awozd a n i a o p u b l i k ow a n e p r ze d dwoma lat y lub wcześniej . zawierała ona sprawozdania dot yczące wniosków mając ych wpły w na budżet lub nieposiadając ych tak iego wpły wu, oceny oddzia ły wania z wiązane z wniosk ami u s t awo d awc z y m i m a j ą c y m i b e z p o ś re d n i e z a s to s ow a n i e ( d e c y z j e o r a z roz p o r z ą d ze n i a ) o r a z w ymagając ymi t ranspoz ycj i oraz wdrożenia w państ wach cz łonkowsk ich (dyrekt y w y) 12. Pr zegląd ten obejmował k i lk a dodatkow ych pr z ypadków niewchodząc ych w zak res pięciu dy-rekcj i generalnych w celu uz ysk ania potwierdzając ych informacj i na temat całościowej sytuacj i w Komis j i .

54



z a d a n i e 4: wy w i a d y

W trakcie kontrol i pr zeprowadzono w y wiady z około 190 osobami w celu uz ysk ania ich opini i na temat systemu ocen oddzia ły wania Komis j i .Grupa ta obejmowała zarówno osoby zaangażowane w opracowanie ocen oddziały wania (pra-cownic y w ydzia łów Komisj i odpowiedzia lnych za pol i t ykę, w ydzia ły wsparc ia w zak res ie ocen oddzia ły wania w dyrekcjach generalnych oraz Sek retar iat Generalny) , jak i ich uż ytkowników w inst ytucjach UE (pracowników gabinetów Komisar z y, posłów do Par lamentu Europejsk iego, pracowników R ady oraz cz łonków stałych pr zedstawic ie lst w) . Wy wiady obejmowały również pr zedstawic ie l i organizacj i k ra jow ych oraz międz ynarodow ych zaangażowanych w lepsze uregulowania prawne ( tak ich jak OECd oraz agencj i państ w cz łon-k o w s k i c h ) , i n nyc h o r g a n ó w o r a z g r u p ( t a k i c h j a k g r u p a w y s o k i e g o s z c z e b l a s k ł a d a j ą c a s i ę z ekspertów w dziedzinie krajowych regulacji oraz grupa wysokiego szczebla składająca się z eks-per tów w dziedzinie obciążeń administrac yjnych) . Ponadto pr zeprowadzono w y wiady z pr zedstawic ie lami za interesowanych stron: Business Eu-rope, Eurochambers, Europejsk a Organizacja Konsumentów, Europejsk ie Biuro Ochrony Środo-wisk a, Europejsk a Federacja na rzecz Transpor tu i Środowisk a, Europejsk a Federacja związków zawodow ych, Forum Społeczne, Światow y Fundusz na r zecz Pr z yrody.

z a d a n i e 5: a n k i e t y

W trakcie tej kontrol i przeprowadzono dwie ank iety : pier wsza z nich, przeprowadzona w maju/ czer wcu 2009 r. wśród cz łonków s iedmiu grup robocz ych R ady dot ycz yła : spraw społecznych, społeczeńst wa infor mac yjnego, energi i , t ranspor tu ( t ranspor tu morsk iego; t ranspor tu lądo -wego; t ranspor tu, k west i i intermodalności i s iec i intermodalnych) , badań naukow ych, dzia łań strukturalnych oraz lepsz ych uregulowań prawnych, i miała na celu uz ysk anie opini i w zak resie postr zegania i s tosowania pr zez nich ocen oddzia ły wania Komis j i ; druga z n ich została pr ze -prowadzona wśród delegacj i 25 państ w cz łonkowsk ich oraz Nor wegi i w trakcie spotk ania dy-rektorów i eksper tów w dziedzinie lepsz ych uregulowań prawnych mającego miejsce w dniach 3–5 czer wca 2009 r. w Sandhamn (Sz wecja) .

m i ę d z y n a r o d o w i e k s P e r c i w d z i e d z i n i e l e P s z yc h u r e G u lo wa ń P r aw n yc h u d z i e l a l i w s Pa r c i a w t r a kc i e c a ł e j ko n t r o l i

z e s p ó ł d o r a d c z y

5 . W l i s topadzie 2008 r. oraz marcu 2009 r. powołano zespół doradcz y sk ładając y s ię z eksper -tów w d z i e d z i n i e l e p s z yc h u re g u l owa ń p raw nyc h o ra z o ce ny o d d z i a ł y wa n i a , k tó r y m i a ł p e ł -n ić funkcję doradczą w t rakc ie ca łe j kontrol i 13. G łównym zadaniem eksper tów było wsparc ie metodologi i oraz anal iz y Tr ybunału oraz zat wierdzenie ogólnej s t ruktur y mającej umożl iwić pr zedstawienie wniosków oraz za leceń z kontrol i w ninie jsz ym sprawozdaniu.


55



6 . Eksperci c i miel i w szczególności wk ład w prace nad ok reśleniem sol idnych standardów kontrol i , do któr ych stosowano s ię w trakcie formułowania uwag w sprawozdaniu. Standardy te opracowa-ne zostały na podstawie metaanal iz y dokumentów opubl ikowanych pr zez Grupę Mandelkerna14, OECd 15 i Komisję 16, a także umów zawar tych międz y Komisją a Par lamentem Europejsk im i R adą 17 w celu ok reślenia wymogów ( lub „dobr ych praktyk ”) skutecznego systemu oceny oddziaływania18.

z o g n i s k o w a n y w y w i a d g r u p o w y

7 . Ważnym elementem tej kontrol i był pr zegląd wstępnych usta leń kontrol i podczas ser i i mode -rowanych zogniskowanych wywiadów grupowych zorganizowanych w dniach 8 10 l ipca 2009 r. w Luksemburgu, pr zeprowadzonych pr z y udzia le międz ynarodow ych eksper tów w dziedzinie l e p s z yc h u re g u l ow a ń p r aw nyc h o r a z o c e n o d d z i a ł y w a n i a . W y w i a d y t e s t a n ow i ł y i n t e g r a l n ą c zę ś ć p ro ce s u k o n t ro l n e g o i zo s t a ł y o p ra cow a n e w ce l u u t wo r ze n i a p o d s t aw d o d o k o n a n i a k r y t yc z n e g o p r z e g l ą d u w s t ę p nyc h w n i o s k ó w Tr y b u n a ł u o r a z s fo r m u ł o w a n i a e we n t u a l nyc h zaleceń. W sk ład grupy eksper tów wchodzi l i pr zedstawic ie le OECd, Banku Światowego, agen-c j i odpowiedz ia lnych za prace w zak res ie oceny oddzia ły wania ( lub kontro lę jakośc i ) w Sta -n a c h z j e d n o c z o nyc h o r a z k i l k u p a ń s t w a c h c z ł o n k o w s k i c h U E , k r a j o we u r z ę d y k o n t ro l i , a l e t a k ż e p r a c o w n i c y n a u k o w i , o s o b y d o k o n u j ą c e o c e n y s y s t e m ó w o c e n o d d z i a ł y w a n i a o r a z pr zedstawic ie le grupy w ysok iego szczebla n ieza leżnych par tnerów ds. obciążeń administ ra -c y j nyc h . Pr ze d s t aw i c i e l e K o m i s j i u c ze s t n i c z y l i w c h a r a k te r ze o b s e r w a to rów. W d a l s ze j c zę -ś c i p r ze d s t aw i o n o w i ę ce j i n fo r m a c j i n a te m a t ce l u zo gn i s k ow a nyc h w y w i a d ów gr u p ow yc h .

c z y m j e s t z o g n i s k o w a n y w y w i a d g r u p o w y ? zogniskowane w y wiady grupowe skupiają grupę osób mając ych wspólny interes, w formie zbioro-wego w y wiadu lub zorganizowanej dyskusj i , w ramach któr ych zadawane są pytania o charakterze ot war t ym, a le równocześnie skoncentrowane na danym zagadnieniu, mające na ce lu w y wołanie debat y wśród uczestników. W szczególności umożl iwiają one uz ysk anie różnych opini i na ten sam temat. zogniskowane w y wiady grupowe są powszechnie stosowane w market ingu oraz , coraz czę -śc ie j , w pol i t yce i badaniach opini i publ icznej mając ych na celu uz ysk anie odpowiedzi od grupy skupiającej przedstawiciel i konsumentów lub grup docelowych oraz zapoznanie się z nowymi punk-tami widzenia ich uczestników. Ich uczestnic y muszą być za interesowani pr zedmiotem w y wiadu; naj lepie j by łoby też , gdyby pochodzi l i oni z różnych środowisk . W t rakc ie ses j i zogniskowanego w y w i a d u g r u p o w e g o d y s k u s j a m o ż e p r o w a d z i ć d o s fo r m u ł o w a n i a o p i n i i , k t ó r e s ą p o c z ą t k o w o odmienne, a nawet rozbieżne. dlatego też jednym z k luczow ych zdań moderatora jest k ierowanie dyskusją w sposób umożl iwiając y znalez ienie wspólnej płaszcz yzny porozumienia oraz uz ysk anie bardzie j spójnych poglądów, chociaż całkowita zgodność poglądów nie jest celem dyskusj i w ra-mach zogniskowanego w y wiadu grupowego.

56



1 Europejski Trybunał Obrachunkowy, Roczny program prac na rok 2008, s. 3, Europejski Trybunał Obrachunkowy, Roczne sprawozdanie

z działalności, s. 35.

2 The Evaluation Partnership, Evaluation of the Commission’s Impact Assessment System (Ocena partnerska, Ocena systemu ocen oddziaływania

stosowanego przez Komisję), umowa SG-02/2006 zawarta w imieniu Komisji Europejskiej, kwiecień 2007.

3 Radaelli, C., What does regulatory impact assessment mean in Europe?, AEI-Brookings Joint Center for Regulatory Studies, Stany zjednoczone,

styczeń 2005; Rowe, G.C., Tools for the control of political and administrative agents: impact assessment and administrative governance in the

European Union [w] Hoffman, H.C.H oraz Turk, A.H. (ed.), EU administrative governance, Edward Elgar Publishing, 2006, s. 452; Renda, A., Impact

assessment in the EU: The state of the art and the art of the state, CEPS Paperbacks, 2006; Mather, G., Vibert, F., Evaluating Better Regulation: Building

the system, City research series, European Policy Forum, Londyn, 2006; Wiener, JB, Better regulation in Europe [w] Current Legal Problems, 2006,

tom 56; Kirkpatrick, C., Parker, d. et al, Regulatory impact assessment. Towards better regulation? The CRC Series on Competition, Regulation and

Development. Edward Elgar Publishing, Inc. Massachusetts, USA, 2007; Meuwese, A.C.M., Impact assessment in EU lawmaking, Kluwer Law

International BV, Niderlandy, 2008; Open Europe, Out of Control? Measuring a decade of EU regulation, 2009; Hertin, J., et al., The production

and use of knowledge in regulatory impact assessment – An empirical analysis in Forest Policy and Economics, 2009; Centre for European Policy

Studies (CEPS); Policy-making in the EU – Achievements, challenges and proposals for reform; 2009.

4 International Regulatory Reform Conference (międzynarodowa konferencja poświęcona reformie regulacyjnej), Berlin, listopad 2008;

zwischenbilanz Nationaler Normenkontrollrat (NKR), Berlin, maj 2009 r.

5 OECd, Regulatory impact analysis (RIA) inventory (Wykaz analizy wpływu regulacji prawnych), , kwiecień 2004 r.; OECd, Regulatory impact

analysis: best practice in OECD countries (Analiza wpływu regulacji prawnych: najlepsze praktyki w krajach OECd): , 1997; OECd, APEC-OECd

integrated checklist on regulatory reform (zintegrowana lista kontrola dotycząca reformy regulacyjnej): projekt końcowy; OECd, Indicators

of Regulatory Management Systems (Wskaźniki systemów zarządzania regulacjami), grudzień 2009.

6 dEBR, Report to the ministers responsible for public administration in the EU Member States on the progress of the implementation of the

Mandelkern Report's action plan on better regulation (Sprawozdanie skierowane do ministrów odpowiedzialnych za administrację publiczną

w państwach członkowskich UE dotyczące postępów w zakresie wdrażania planu działań w ramach lepszych uregulowań prawnych zawartego

w raporcie Mandelkerna), Ateny, 2003; Grupa dyrektorów UE zajmujących się lepszymi uregulowaniami prawnymi, A comparative analysis of

regulatory impact assessment in ten EU countries (Analiza porównawcza oceny oddziaływania regulacji w dziesięciu państwach UE), maj 2004.

7 European Network for Better Regulation (ENBR) (Europejska sieć ds. lepszych uregulowań prawnych) (zob. http://www.enbr.org/home.

php); Evaluating integrated impact assessments (EVIA) (Ocena zintegrowanych ocen oddziaływania) (zob. http://web.fu-berlin.de/ffu/evia/

contact.htm). Projekt EVIA został stworzony przez Komisję w ramach FP6. Jego koordynatorem był Freie Universität Berlin, a partnerami

naukowymi były: Centre for European Economic Research (zEW), Institute for European Environmental Policy (IEEP), Avanzi, Institute for

Prospective Technological Studies (JRC-IPTS), Centre for Regulatory Governance przy University of Exeter oraz Institute for Environmental

Studies przy Vrije Universiteit Amsterdam.

8 . M o d e rato r z y ze w n ę t r z n i z w ró c i l i s i ę d o e k s p e r tów z p ro ś b ą o p r ze p rowa d ze n i e s zc ze g ó ł owe j anal iz y prac kontrolnych: stosowanych standardów, faktów oraz ustaleń przedstawionych w spra-wozdaniach, wniosków w yciągniętych na ich podstawie oraz możl iwości zmniejszenia trudności st wierdzonych w trakcie kontrol i popr zez stosowanie s ię do zaleceń. Pr zegląd ten miał znaczny wpły w na jakość, prz ydatność oraz zgodność z prawem całościowego rezultatu procesu kontrol -nego. W sierpniu 2009 r. 19 Komisja oraz wsz ysc y uczestnic y otrz ymali sprawozdanie podsumowu -jące postępowanie oraz w ynik dyskusj i pr zeprowadzonych pr zez zewnętr znych moderatorów.


57


Ciąg dalszy przypisów...


8 W dniu 17 lutego 2010 r. dyrekcja ta została rozdzielona na dyrekcję ds. Energii (dG ENER) i dyrekcję ds. Mobilności i Transportu (dG MOVE).

9 Komisja Europejska, Komunikat w sprawie oceny oddziaływania – Wytyczne dotyczące oceny oddziaływania, 2002, COM(2002) 276 wersja

ostateczna, Komisja Europejska, 2005/ 2006 Wytyczne dotyczące oceny oddziaływania, SEC(2005) 791 (o ile nie podano inaczej); Komisja

Europejska, Wytyczne dotyczące oceny oddziaływania, 2009, SEC(2009) 92.

10 Najwyższy urząd kontroli (NAO), Delivering High Quality Impact Assessments (Wydawanie ocen oddziaływania o najwyższej jakości),

30.1.2009, s. 22–23.

11 Evaluation Partnership Ltd (TEP), Evaluation of the Commission’s Impact Assessment System (Ocena systemu ocen oddziaływania Komisji),

kwiecień 2007.

12 Rozporządzenie Rady ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu

Społecznego oraz Funduszu Spójności (SEC(2004) 924); decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady dotycząca siódmego programu ramowego

Wspólnoty Europejskiej w zakresie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji (2007–2013) (SEC(2005) 430); dyrektywa Parlamentu

Europejskiego i Rady zmieniająca dyrektywę 2002/59/EC ustanawiającą wspólnotowy system monitorowania i informacji o ruchu statków

(SEC(2005) 1514); rozporządzenie w sprawie roamingu (SEC(2006) 925); decyzja w sprawie wysiłków podjętych przez państwa członkowskie,

zmierzających do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w celu realizacji do roku 2020 zobowiązań Wspólnoty dotyczących redukcji emisji

gazów cieplarnianych (SEC(2008) 85/3); wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania osób

bez względu na religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną (SEC(2008) 2180 + SEC(2008) 2181/2).

13 Członkami zespołu doradczego byli: Erwin de Pue (dyrektor generalny dienst voor de Administratieve Vereenvoudiging), Gisela Färber

(członek „Normenkontrollrat” w Niemczech oraz profesor w dHV Speyer); Klaus Jacob (koordynator projektu EVIA przy FU Berlin); Claudio

Radaelli (University of Exeter); Alberto Alemanno (prawnik w Europejskim Trybunale Sprawiedliwości i profesor HEC Paris) oraz Jeroen Nijland

(dyrektor generalny Regulatory Reform Group).

14 Grupa Mandelkerna w sprawie lepszych uregulowań prawnych, sprawozdanie końcowe, 13 listopada 2001 r.

15 OECd (1997) Regulatory Impact Analysis: Best Practice in OECd Countries, Paryż, OECd (2005), APEC-OECD Integrated Checklist on Regulatory

Reform (Zintegrowana lista dotycząca reformy regulacyjnej) wersja ostateczna, OECd, Paryż.

16 Komisja Europejska, komunikat w sprawie oceny wpływu, COM(2002) 276 wersja ostateczna; Komisja Europejska, komunikat W kierunku

lepszej kultury konsultacji i dialogu – zasady ogólne i minimalne standardy na potrzeby konsultacji Komisji z zainteresowanymi stronami,

COM(2002) 704 wersja ostateczna; nota informacyjna przewodniczącego Komisji, Ulepszając system wspierania jakości oraz kontroli ocen

oddziaływania Komisji, Rada ds. Oceny Skutków, 14 listopada 2006 r., Komisja Europejska, 2005/2006 Wytyczne dotyczące ocen oddziaływania,

SEC(2005) 791; Komisja Europejska, Wytyczne dotyczące ocen oddziaływania, 2009, SEC(2009) 92.

17 Porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie lepszego stanowienia prawa (2003/C 321/01), Międzyinstytucjonalne wspólne podejście

do oceny oddziaływania, 2005.

18 Te „dobre praktyki” zostały omówione po raz pierwszy w trakcie drugiego spotkania doradczego zespołu ekspertów w dniu 27 marca 2009 r.

oraz następnie poddane ocenie uczestników spotkania w ramach ogniskowanego wywiadu grupowego w dniach 8 10 lipca 2009 r.

19 CM International, Meirion Thomas, Report on the Focus Groups held in support of Audit task (Sprawozdanie dotyczące zogniskowanych

wywiadów grupowych przeprowadzanych w celu wsparcia zadania kontrolnego) 08TR2203, sierpień 2009.

58


l i s t w ys to s o wa n y P r z e z P r z e w o d n i c z ąc e G o Pa r l a m e n t u e u r o P e j s k i e G o


59


E u r o p E j s k i Tr y b u n a ł o b r a c h u n k o w y, z g o d n i E z u s T a l E n i a m i p o c z y n i o n y m i z pa r l a m E n T E m E u r o p E j s k i m .

Pan Vítor CALdEIRA Prezes Europejsk iego Tr ybunału Obrachunkowego 12, rue Alc ide de G asper i L-1615 Luksemburg

Szanowny Panie Prezes ie,

Bardzo dziękuję za Pana l ist z dnia 5 marca 2010 r. i za łączony egzemplarz uwag wstępnych doty -cząc ych funkcjonującego w Komisj i systemu ocen oddzia ły wania . Jak rozumiem, Tr ybunał Obra -chunkowy prz yjął te uwagi na posiedzeniu w dniu 11 lutego 2010 r. i będą one stanowić podstawę sprawozdania specja lnego, które zostanie pr z yjęte na moc y ar t . 287 ust . 4 ak apit drugi Traktatu o funkcjonowaniu Uni i Europejsk ie j .

W s wo i m l i ś c i e z a c h ę c a Pa n Pa r l a m e n t E u ro p e j s k i d o p r z e d s t aw i e n i a u w a g d o t yc z ą c yc h p r z e -k a z a n e g o d o k u m e n t u . z g o d n i e z a r t . 1 4 4 u s t . 1 a k a p i t c z w a r t y r o z p o r z ą d z e n i a f i n a n s o w e g o, jako że g łówną za interesowaną inst ytuc ją jest w t ym pr z ypadk u Komis ja , Par lament Europejsk i pr zeanal izuje szczegółowo uwagi Tr ybunału po pr zek azaniu mu ostatecznej wers j i sprawozdania specja lnego wraz z odpowiedziami Komis j i Europejsk ie j .

K o r z ys t a j ą c z o k a z j i , c h c i a ł by m p o i n fo r m owa ć Pa n a o t r wa j ą c yc h w Pa r l a m e n c i e p ra c a c h w z a -k res ie ocen oddzia ły wania . Członkowie Komis j i Prawnej rozpoczęl i właśnie dyskusje prowadzące d o s p o r z ą d ze n i a s p rawozd a n i a p t . G u a r a n t e e i n g i n d e p e n d e n t i m p a c t a s s e s s m e n t s ( z a p e w n i e n i e niezależnych ocen oddzia ły wania , sprawozdawca: Angel ik a N iebler ) . Ta sama komis ja rozpatruje także obecnie projekt sprawozdania dotyczącego lepsz ych uregulowań prawnych (sprawozdawca: L idia Joanna Ger inger de Oedenberg) , które zawiera część poświęconą ocenom oddzia ły wania .

Parlament Europejsk i uznaje, że refleksja na temat ocen oddziaływania jest kwestią bardzo istotną, jako że prowadzi do poprawy jakości i przejrz ystości stanowienia prawa w Unii Europejsk iej. z tego względu będę z n iec ierpl iwością oczek iwał sprawozdania specja lnego Tr ybunału, aby Par lament mógł je wnik l iwie pr zeanal izować.

Łączę w yraz y szacunku,

60


l i s t w ys to s o wa n y P r z e z P r z e w o d n i c z ąc e G o r a dy u n i i e u r o P e j s k i e j


61


l i s t w ys to s o wa n y P r z e z P r z e w o d n i c z ąc e G o r a dy u n i i e u r o P e j s k i e j

62


E u r o p E j s k i Tr y b u n a ł o b r a c h u n k o w y , z g o d n i E z u s T a l E n i a m i p o c z y n i o n y m i z r a d ą u n i i E u r o p E j s k i E j .

Bruksela ,

Pan Vítor Manuel da S i lva Caldeira Prezes Tr ybunału Obrachunkowego Wspólnot Europejsk ich Rue Alc ide de G asper i 12 L-1615 Luxembourg

dot ycz y : U w a g i w s t ę p n e ( p r z e d s t a w i o n e n a m o c y a r t . 2 8 7 u s t . 4 a k a p i t d r u g i T F U E ) O c e n y o d d z i a ł y w a n i a w i n s t y t u c j a c h U n i i E u r o p e j s k i e j : c z y w s p i e r a j ą o n e p r o c e s y dec yz yjne?

Szanowny Panie Prezes ie,

Uprzejmie dziękuję za przek azanie nam uwag wstępnych do celów sprawozdania pt. O ceny o ddzia-ł y wa n i a w i n s t y t u c j a c h U n i i E u r o p e j s k i e j : c z y w s p i e ra j ą o n e p r o ce s y d e c y z y j n e ? . Ten pr z ygotowany przez Tr ybunał Obrachunkowy dokument zawiera szczegółową anal izę funkcjonującego w Komisj i systemu ocen oddzia ły wania , którego – jak Pan rozumie – nie podejmuję s ię ocenić.

Jednakże zgodnie z Pana prośbą chc ia łbym pr zedstawić k i lk a re f leks j i z punktu widzenia R ady. Ocena oddzia ły wania ma szczególne znaczenia d la naszej funkcj i legis lac yjnej , jak st wierdzono w konk luzjach R ady z posiedzenia w dniach 3–4 grudnia 2009 r. , dot ycząc ych lepsz ych uregulo -wań prawnych. Rada z zadowoleniem prz yjęła prace działającej prz y Komisj i Rady do spraw Oceny Sk utków i zachęci ła Komis ję, by dale j propagowała s tosowanie ocen oddzia ły wania i podnosi ła ich jakość. M inist rowie uznal i , że można, międz y innymi , poprawić ocenę a l ter nat y wnych opcj i w zak res ie pol i t yk i , pr zejr z ystość i i lośc iowe ok reś lenie obciążeń administrac yjnych, a także zra-c jonal izować inne koszt y i kor z yści . zaapelowal i także, by prowadzić oceny oddzia ły wania w od-n i e s i e n i u d o ws z ys t k i c h wa ż nyc h w n i o s k ów, k tó re zo s t a n ą p r ze d s t aw i o n e w ra m a c h p ro gra m u dzia łań na r zecz zmniejszenia obciążeń administrac yjnych w UE.


63


Po n a d to m i n i s t row i e p o d k re ś l i l i , że i n s t y t u c j e U E m u s z ą s k u te c z n i e j w y k o r z ys t y wa ć o ce ny o d -d z i a ł y w a n i a i ż e n a l e ż y l e p i e j p r z e d s t a w i a ć t e o c e ny o r a z p o d n i e ś ć i c h j a k o ś ć ; p o z w o l i t o n a p o d e j m ow a n i e t r a f n i e j s z yc h d e c y z j i o p a r t yc h n a d owo d a c h o r a z n a t wo r ze n i e p r awo d aw s t w a wysokiej jakości . Rada zobowiązała się, że podczas analiz y wniosków legislacyjnych będzie w pełni u w z g l ę d n i a ł a o ce ny o d d z i a ł y wa n i a p r ze d s t aw i a n e p r ze z K o m i s j ę , w t y m o p i n i e R a d y d o s p raw Oceny Skutków.

zgodnie z wewnętr znymi procedurami dzia łania R ady oraz pr z yjęt ymi w 2006 r. w yt ycznymi do -t ycząc ymi postępowania z ocenami oddzia ły wania w R adzie, pr z ygotowane pr zez Komis ję oceny oddzia ły wania są pr zedstawiane i omawiane na posiedzeniach grup robocz ych R ady. W pr z ypad-k u i s to t nyc h z m i a n p re z yd e n c j a , p o s zc ze g ó l n e p a ń s t wa c z ł o n k ows k i e i K o m i s j a m o g ą p o d c z a s negocjacj i pr zedstawić e lement y pr zeprowadzonych we własnym zak res ie ocen oddzia ły wania – są one następnie szczegółowo anal izowane pr zez organy pr z ygotowawcze R ady.

Mam nadzieję, że powyższe uwagi będą pomocne w f inal izacj i sprawozdania Tr ybunału Obrachun-kowego. Będę z niecierpl iwością oczek iwał ostatecznej wersj i sprawozdania, jako że uważam je za ważny wk ład w toczące s ię obecnie dyskusje na temat tworzenia lepsz ych uregulowań prawnych.

Łączę w yraz y szacunku,

64


streszczenie

i.Ocena skutków jest k luczow ym nar zędziem s ł u ż ą c y m z a p e w n i e n i u l e p s ze g o s t a n ow i e -nia prawa. W ostatnich latach celem Komisj i by ło zagwarantowanie, aby ocena sk utków s o l i d n i e z a k o r z e n i ł a s i ę w k u l t u r z e p r a c y inst ytucj i i pr z ynosi ła oczek iwane rezultat y. Us t a l e n i a Tr y b u n a ł u z a c h ę c a j ą K o m i s j ę d o dalszego stosowania tego podejśc ia , a jego zalecenia pr z ycz ynią s ię do dalszej popraw y skuteczności systemu oceny skutków.

wProwadzenie

5. tiret drugieN iewiele państ w dysponuje k ra jow ymi sys-temami oceny sk utków o równie ambitnym celu i zak res ie stosowania , co system wpro -wadzony pr zez Komis ję.

OdPOWIEdzI KOMISJI


6565


uwaGi

26. tiret pier wszeA n a l i z a c o r a z s z e r s z e g o z a k r e s u a l t e r n a -t y w n y c h r o z w i ą z a ń p o l i t y c z n y c h : K o m i s j a z z a d o w o l e n i e m p r z y j m u j e u s t a l e n i e , ż e wzros ła l iczba a l ternat y wnych opcj i pr zed -stawianych w sprawozdaniach z oceny skut-ków oraz wier z y, że szczególnie poz yt y wną zmianę w jakośc i ocen sk utków spor ządza-nych w 2007 i 2008 r. można pr z ypisać sku-tecznej kontrol i jakości oraz wsparc iu R ady ds. Ocen Skutków.

40.K o m i s j a p r z y p o m i n a , ż e w r a m a c h w s p ó l -n e g o p o d e j ś c i a d o o c e n s k u t k ó w P a r l a -ment Europejsk i i R ada pr z yję ły obowiązek p r ze p rowa d z a n i a o ce n s k u t k ów w z a k re s i e zmian mer ytor ycznych, które wprowadzają . Mogą również zachęcać Komisję, aby postę -powała podobnie.

41.Komis ja zgadza s ię, że k ra jowe oceny skut -k ó w m o g ą s k u t e c z n i e u z u p e ł n i ć o c e n y s k u t k ó w K o m i s j i . M o g ł y b y o n e d o s t a rc z a ć informacj i w dyskusjach w R adzie na temat proponowanych zmian do wniosków Komisj i oraz mogłyby pomóc państ wom cz łonkow -s k i m w k we s t i a c h z w i ą z a nyc h z t ra n s p oz y -c ją i egzek wowaniem pr zepisów.

44.Komisja z wielu powodów nie w ykor z ystuje k want yf ikowalnych wsk aźników, dec ydując, c z y n a l e ż y p r z e p ro w a d z i ć o c e n ę s k u t k ó w. P o p i e r w s z e , z i n t e g r o w a n e p o d e j ś c i e d o o c e n s k u t k ó w w y m a g a , a b y w p r z y p a d k u , g d y s k u t k ó w n i e d a s i ę ł a t wo o k re ś l i ć i l o -ściowo lub ich gdy rozmiar y są ograniczone, d o k o n y w a n o i c h a n a l i z y p o d k ą t e m t e g o, c z y n i e p o c i ą g a j ą z a s o b ą i s to t nyc h re p e r -k u s j i d l a k o n k r e t n y c h g r u p, s e k t o r ó w l u b regionów. Po drugie, t rudno byłoby opraco-w a ć k r y t e r i a e x a n t e , o d z w i e r c i e d l a j ą c y c h r ó ż n o r o d n o ś ć i n i c j a t y w, z a r ó w n o l e g i s l a -c y j nyc h j a k i n i e l e g i s l a c y j nyc h , w z w i ą z k u z k t ó r y m i p r z e p r o w a d z a n e s ą o c e ny s k u t -k ó w. Po t r z e c i e , t r u d n o b y ł o b y k o r z y s t a ć z progów i lościow ych, gdyż niezbędne dane często sta ją s ię dostępne dopiero w trakcie procesu opracow y wania oceny skutków.

49.Komis ja jest zdania , że konsultac je w spra -w i e p r o j e k t u s p r a w o z d a n i a z o c e n y s k u t -k ó w t o n i e j e d y ny s p o s ó b n a z a g w a r a n t o -wanie, że anal iza będzie kompletna, spójna i d o k ł a d n a . A b y t e g o d o p i l n o w a ć , s ł u ż b y K o m i s j i k o n s u l t u j ą s i ę z z a i nte re s owa ny m i stronami i informują je na różnych etapach prac nad oceną sk utków, w ykor z ystując do tego celu plany dz ia łania , konk retne doku-m e n t y l u b i n s t r u m e n t y k o n s u l t a c y j n e ( n a pr z yk ład w ynik i badań zewnętr znych) bądź z ie lone lub bia łe ks ięgi .

50.W zjednoczonym K rólest wie i USA (w pr z y-p a d k u t e g o o s t a t n i e g o p a ń s t w a j e d y n i e w p r z y p a d k u ś ro d k ów w y k o n awc z yc h ) p ro -jekt y sprawozdań z oceny skutków są publ i -kowane wraz z projektem wniosku. Prakt yk a ta jest porówny walna z sytuacją w UE, gdzie Komisja pr zedstawia wniosek (nie pr z yjmuje o n a a k t u l e gi s l a c y j n e g o) , a w n i o s e k i s p ra -wozd a n i e z o ce ny s k u t k ów s ą p u b l i k owa n e i p r z e k a z y w a n e u s t a w o d a w c o m ( R a d z i e i P a r l a m e n t o w i E u r o p e j s k i e m u ) . O p i n i a publ iczna może zaangażować s ię w toczącą s ię debatę, z waż y wsz y, że wniosek oraz ana -l iza oceny skutków są dostępne publ icznie.

OdPOWIEdzI KOMISJI

66


53.K o m i s j a m a ś w i a d o m o ś ć , ż e n i e z b ę d n e s ą d a l s z e w y s i ł k i z e s t r o n y s ł u ż b K o m i s j i w c e l u z a p e w n i e n i a w ł a ś c i w e g o p l a n o w a -n i a o r a z o d p o w i e d n i e g o c z a s u n a p r o c e s k o n t r o l i p r o w a d z o ny p r z e z R a d ę d s . O c e n Skutków.

55.R o l ę R a d y d s . O c e n S k u t k ó w w z m o c n i o n o d o d a t k o wo w k o m u n i k a c i e p r z e wo d n i c z ą -c e g o n a t e m a t m e t o d p r a c y K o m i s j i 2 0 1 0 -2 0 1 4 (C ( 2 0 1 0 ) 1 1 0 0 z 1 0 . 2 . 2 0 1 0 ) , w k t ó r y m s t w i e rd z a s i ę , ż e „ z z a s a d y w y m a g a n a j e s t p o z y t y w n a o c e n a R a d y d s . O c e n S k u t k ó w p r z e d r o z p o c z ę c i e m k o n s u l t a c j i m i ę d z y s łużbami ”.

60.O c e n y s k u t k ó w t o z b i ó r l o g i c z n y c h d z i a -ł a ń , o d z d e f i n i o w a n i a k w e s t i i d o o k r e ś l e -n i a n a j w ł a ś c i w s z e g o ś ro d k a p o l i t yc z n e g o, a w y t yc z n e z a c h ę c a j ą s ł u ż b y d o p r z e d s t a -w i e n i a t e j l o g i k i w m o ż l i w i e n a j b a r d z i e j pr ze j r z yst y sposób, w ykor z ystując do tego celu na prz yk ład drzewa problemów, tabele, mapy oraz inne technik i i lustrac yjne.

61.Komis ja uważa , że n ie zawsze jest możl iwe ( lub odpowiednie) ok reś lenie sk utków pod względem i lośc iow ym lub f inansow ym.

62.K o m i s j a m a ś w i a d o m o ś ć , ż e m o ż e t o u ł a -t w i ć d a l s z e w y k o r z y s t a n i e o c e n s k u t k ó w, gdyż sprawia , że są one jasno pr zestawione i dostępne. Podjęte pr zez Komis ję środk i są opisane w je j odpowiedzi na zalecenie nr 2 , t i ret 1) .

63.K o m i s j a j e s t p r z e k o n a n a , ż e z i n t e g r o w a n e p o d e j ś c i e d o o c e n s k u t k ów, g w a r a n t u j ą c e, że wsz ystk ie odpowiednie skutk i gospodar-c z e , s p o ł e c z n e i ś r o d o w i s k o w e w z a k r e s i e kor z yśc i i kosztów zosta ły pr zeanal izowane i pr zedstawione razem w jednym dokumen -c ie, jest najwłaśc iwsz ym sposobem uz ysk a -n i a w y w a ż o n e j o c e n y k a ż d e j p o t e n c j a l n e j in ic jat y w y legis lac yjnej lub nie legis lac yjnej .

64.K o m i s j a p o d k r e ś l a , ż e n i e o c z e k u j e , ż e s z c z e g ó ł o w o ś ć a n a l i z y t r z e c h f i l a r ó w z a w s z e b ę d z i e t a k a s a m a w o c e n i e s k u t -k ó w. N a p r z y k ł a d , w p r z y p a d k u g d y n i e w ystępuje wpły w na środowisko natura lne, anal iza w zak res ie ś rodowisk a natura lnego n i e b ę d z i e u w z g l ę d n i o n a w s p r a wo z d a n i u z oceny skutków. „Asymetr ia”, jak ok reś la to Tr ybunał , jest zatem r zeczą normalną.

68.z a s a d a p r o p o r c j o n a l n e j a n a l i z y d o t y c z y c a ł e g o p r o c e s u o c e n y s k u t k ó w. W y t y c z n e s t a n o w i ą j a s n o , ż e n i e w s z y s t k i e o p c j e m u s z ą być o ce n i a n e n a t y m s a my m p oz i o -m i e s z c z e g ó ł o w o ś c i o r a z ż e m o ż n a z a s t o -s o w a ć p r o c e d u r ę p r z e g l ą d u . N a p r z y k ł a d w n i e k t ó r y c h p r z y p a d k a c h z a k r e s o p c j i r e a l i s t y c z n y c h l u b w y k o n a l n y c h ( „ w y s o -k i e g o s z c z e b l a ” ) j e s t o g r a n i c z o n y z e względu na ograniczenia w uprawnieniach U E , i s t n i e j ą c e p r a w o d a w s t w o , r e z u l t a t y o r z e c z n i c t w a l u b z o b o w i ą z a n i a p r a w n e . Ta k i e o p c j e „ w y s o k i e g o s z c z e b l a” m o ż n a w yel iminować na wczesnym etapie prac nad o ce n ą s k u t k ów, p o d wa r u n k i e m że ro b i s i ę to w sposób pr zejr z yst y.

OdPOWIEdzI KOMISJI


6767


70.Uwzględniając szerok i zak res ocen skutków K o m i s j i o r a z f a k t , ż e c z ę s t o j e d n o r a z o w o p o t r z e b a j e d n o r a z o w o i n f o r m a c j i , c z ę s t o b ę d z i e t a k , ż e n i e b ę d z i e m o ż l i w e w y k o -r z y s t a n i e o r g a n ó w t a k i c h j a k E u r o s t a t d o d o r a ź n y c h r o z w i ą z a ń w z a k r e s i e p o t r z e b informac yjnych.

71.K o m i s j a z z a d o w o l e n i e m p r z y j ę ł a b y b a r -dzie j akt y wny udzia ł państ w cz łonkowsk ich w procesach konsultac yjnych Komis j i dot y-c z ą c y c h g r o m a d z e n i a d a n y c h w z a k r e s i e oceny skutków oraz bardzie j akt y wną pracę państ w cz łonkowsk ich nad oceną sk utków, k tó ra w z b o g a c a ł y by s p rawozd a n i a K o m i s j i z oceny skutków i uzupełnia ła je.

72.O c e n y s k u t k ó w K o m i s j i d o t y c z ą k w e s t i i z w i ą z a n y c h z w y k o n a n i e m i e g z e k w o -w a n i e m r e g u l a c j i n a p o z i o m i e o g ó l n y m w t r a k c i e p r o c e s u o c e n y s k u t k ó w, b a d a -j ą c w s z c z e g ó l n o ś c i t o , c o s p r a w d z i ł o s i ę w pr zeszłości , a co zawiodło lub co w ymaga p o p r a w y. K o n k r e t n e d z i a ł a n i a w z a k r e s i e t ranspoz ycj i i egzek wowania mogą opierać s i ę j e d y n i e n a s a my m p r z y j ę t y m w n i o s k u , a n ie na ocenie sk utków. W t ym celu Komi-s ja opracowała szczegółowe instrument y.

73.K o m i s j a p r z y p o m i n a , ż e p l a n y w y k o n a w -c ze s t a n ow i ą o d d z i e l ny i n s t r u m e n t wo b e c o c e n y s k u t k ó w i n i e s ą c z ę ś c i ą s y s t e m u o ce ny s k u tk ów. Wyt yc z ne w s praw i e o ce ny sk utków nie w ymagają , aby oceny sk utków obejmowały plan w ykonawcz y.

75.K o m i s j a u w a ż a , że k r a j owe o ce ny s k u t k ów d o t yc z ą c e i n i c j a t y w U E m o g ł y b y s t a n o w i ć w a r t o ś c i o w e ź r ó d ł o i n f o r m a c j i n a t e m a t te g o, j a k n a j l e p i e j wd ra ż a ć p rawo d aws t wo w konk retnych kontekstach k rajow ych, oraz źródło wiar ygodnych szacunków potencja l-nych kosztów wdrożenia wniosku legis lac yj-nego. Komis ja pr z y ję łaby zatem z zadowo -leniem gotowość państ w cz łonkowsk ich do bardziej systematycznego prz ygotow y wania tak ich ocen skutków.

77.S t o s o w a n y p r z e z K o m i s j ę s y s t e m o c e n y e x p o s t t r a d y c y j n i e s k u p i a s i ę n a p r o g r a -m a c h w y d a t k o w y c h , c o o d r ó ż n i a g o o d p o d e j ś c i a s t o s o w a n e g o p r z y o c e n i e s k u t -k ów. Sy t u a c j a t a w y n i k a z f a k t u, i ż i s t n i e j e o b o w i ą z e k p r a w ny p r z e p r o w a d z e n i a o c e n e x p o s t j e d y n i e w o d n i e s i e n i u d o ś r o d -k ó w w r a m a c h p r o g r a m ó w w y d a t k o w y c h ( z o b . a r t . 2 7 r o z p o r z ą d z e n i a f i n a n s o -w e g o ) . Ś r o d k i , k t ó r e K o m i s j a j u ż p o d j ę ł a , a by s i l n i e j s k o n c e n t row a ć s wo j e d z i a ł a n i a w ramach oceny na is tn ie jąc ym prawodaw-st wie, opisano w uwagach Komis j i do za le -cenia nr 2 , t i ret t r zecie.

78.z a s a d a p r o p o r c j o n a l n e j a n a l i z y d o t y c z y o c e n y k o s z t ó w e g z e k w o w a n i a r e g u l a c j i . Koszt y muszą zostać poddane ocenie jedy-n i e wó wc z a s , g d y m a j ą i s t o t n e z n a c z e n i e , o r a z s ą o k r e ś l o n e i l o ś c i o w o j e d y n i e w ó w -c z a s , g d y s ą z n a c z n e . P r z e p r o w a d z o n a p r z e z K o m i s j ę a n a l i z a p r z y p a d k ó w o c e n y s k u t k ów z 2 0 0 8 r. ws k a z u j e, że t a k w ł a ś n i e postępowano. Ponieważ pr zepisy uni jne są z w yk le wprowadzane i egzek wowane pr zez w ł a d ze p a ń s t w c z ł o n k ows k i c h , p re c y z y j n e szacunk i kosztów egzek wowania za leżą od poszczególnych systemów k rajow ych. Kosz-tów egzek wowania nie można zatem zawsze ocenić całościowo w ramach oceny skutków dokonanej pr zez Komis ję.

OdPOWIEdzI KOMISJI

68


wnioski i zalecenia

83.W r a m a c h w s p ó l n e g o p o d e j ś c i a d o o c e n sk utków Par lament Europejsk i i R ada pr z y-ję ły, że ich obowiązk iem jest pr zeprowadza-n i e o c e n s k u t k ó w w z a k r e s i e z m i a n m e r y -t o r yc z nyc h , k t ó re w p row a d z a j ą . W d r u g i m i t r z e c i m p r z e g l ą d z i e s t r a t e g i c z n y m n a r zec z l ep szeg o st an owi en ia p rawa Ko mi s j a p o t w i e r d z i ł a , ż e o d p o w i e k o n s t r u k t y w n i e i i n d y w i d u a l n i e n a w n i o s k i R a d y i Pa r l a -mentu, aby roz winąć pewne aspekt y swoich pier wotnych ocen skutków.

K o m i s j a p o d k r e ś l a , ż e j e j o c e n y s k u t k ó w, nawet jeżel i n ie zosta ły uaktualnione pr zez R adę i Par lament Europejsk i , obejmują naj -w a ż n i e j s z e e l e m e n t y o s t a t e c z n e g o a k t u prawnego, a zatem są istotne.

84. tiret pier wszeKomisja wsk azała w planach dzia łania dołą-c zo nyc h d o s wo j e g o p ro gra m u p r a c , k tó re i n i c j a t y w y z o s t a n ą p o d d a n e o c e n i e s k u t -k ó w, i w y j a ś n i ł a , d l a c z e g o w p r z y p a d k u p e w n y c h p r o p o z y c j i p r o g r a m u p r a c n i e pr zeprowadzono żadnej oceny skutków.

84. tiret drugieKomis ja jest zdania , że konsultac je w spra -w i e p r o j e k t u s p r a w o z d a n i a z o c e n y s k u t -k ó w t o n i e j e d y ny s p o s ó b n a z a g w a r a n t o -wa n i e, a by a n a l i z a by ł a k o m p l e t n a , s p ó j n a i d o k ł a d n a . A b y t e g o d o p i l n o w a ć , s ł u ż b y K o m i s j i k o n s u l t u j ą s i ę z z a i nte re s owa ny m i stronami i informują je na różnych etapach prac nad oceną sk utków, w ykor z ystując do tego celu plany dz ia łania , konk retne doku-m e n t y l u b i n s t r u m e n t y k o n s u l t a c y j n e ( n a pr z yk ład w ynik i badań zewnętr znych) bądź z ie lone lub bia łe ks ięgi .

z alecenie nr 1 t iret pier wszeKomisja już ok reśl i ła dwa sposoby na z więk-s z e n i e p r z e j r z y s t o ś c i p r o c e s u p l a n o w a n i a o c e ny s k u t k ó w d l a p o z o s t a ł yc h i n s t y t u c j i , p a ń s t w c z ł o n k ows k i c h i z a i n te re s ow a nyc h stron. Po pier wsze, w w yt ycznych w sprawie o ce ny s k u t k ów z 2 0 0 9 r. K o m i s j a zo b ow i ą -z a ł a s i ę d o p r z y g o t o w a n i a p l a n ó w d z i a ł a -nia w odnies ieniu do wsz ystk ich wniosków, które prawdopodobnie będą miały znaczące i m p l i k a c j e w p o s t a c i s k u t k ó w l u b k o n s e -k wencj i pol i t ycznych, a to n ie t y lko dla in i -c jat y w zawar t ych w je j rocznym programie p r a c . J e ż e l i o c e n ę s k u t k ó w u w a ż a s i ę z a z b ę d n ą , w p l a n i e d z i a ł a n i a z o s t a n i e w y j a -śnione, d laczego. Tak jak dot ychczas, p lany d z i a ł a n i a b ę d ą p u b l i k o w a n e . P o d r u g i e , w n a s tę p s t w i e u w a g ze s t ro ny Pa r l a m e n t u Europejsk iego – będąc ych wk ładem w pr ze -g l ą d ws p ó l n e g o p o d e j ś c i a , K o m i s j a b ę d z i e p u b l i k o w a ć z a r a z p o p r z y j ę c i u p r o g r a m u p r a c ( z w y k l e n a p o c z ą t k u k a ż d e g o r o k u ) pełną l i s tę najbl iższ ych in ic jat y w, w odnie -s ieniu do któr ych planowane są oceny skut-k ó w n a d a n y r o k . B ę d z i e o n a r e g u l a r n i e uaktualniana.

OdPOWIEdzI KOMISJI


6969


z alecenie nr 1 t iret drugieK o n s u l t a c j e p u b l i c z n e K o m i s j i n a t e m a t projektu w yt ycznych w sprawie oceny skut-k ó w w 2 0 0 8 r. w s k a z a ł y, ż e j e s t t o o b s z a r, w k t ó r y m d u ż a l i c z b a z a i n t e r e s o w a n y c h stron dostr zega potr zebę popraw y. W efek-c ie w w yt ycznych w sprawie oceny skutków z 2 0 0 9 r. w z m o c n i o n o z a l e c e n i a i w y m o g i d o t y c z ą c e k o n s u l t a c j i . J a k w y j a ś n i o n o p o w y ż e j , K o m i s j a b ę d z i e p r z e d s t a w i a ć p l a ny d z i a ł a n i a d l a w s z y s t k i c h w n i o s k ó w, które prawdopodobnie będą miały znaczące i m p l i k a c j e w p o s t a c i s k u t k ó w l u b k o n s e -k we n c j i p o l i t yc z nyc h . Wy t yc z n e w s p raw i e oceny skutków z 2009 r. s tanowią, że s łużby K o m i s j i p ow i n ny z a c h ę c a ć z a i nte re s owa n e s t r o n y d o a n a l i z o w a n i a p l a n ó w d z i a ł a -n i a i u s t o s u n k o w y w a n i a s i ę n a w c z e s n y m e t a p i e d o p l a n ó w o c e n y s k u t k ó w. N o w e w yt yczne wprowadzi ły również w ymóg, aby z a i n t e r e s o w a n e s t r o n y m i a ł y m o ż l i w o ś ć pr zedstawienia uwag na temat jasno ok re -ś lonej k west i i , anal iz y pomocniczości , opisu możl iw ych opcj i oraz ich skutków. R ada ds. Ocen Skutków będzie nadal systemat ycznie s p rawd z a ć j a k o ś ć s p rawozd awc zo ś c i d o t y -czącej w yników konsultacj i z za interesowa -ny m i s t ro n a m i . Pro a k t y w n e w y k o r z ys t a n i e planów dzia łania dostępnych w odnies ieniu d o w s z y s t k i c h i s t o t nyc h i n i c j a t y w K o m i s j i wraz ze z większonymi w ymogami dot yczą-c y m i k o n s u l t a c j i z a p e w n i a j ą l e p s z ą p r z e j -r z y s t o ś ć i u d z i a ł z a i n t e r e s o w a n y c h s t r o n . zatem konsultac je na temat projektu spra -wozdania z oceny skutków są zbędne.

z alecenie nr 1 t iret tr zecieK o m i s j a m a ś w i a d o m o ś ć , ż e n i e z b ę d n e s ą d a l s z e w y s i ł k i z e s t r o n y s ł u ż b K o m i s j i w c e l u z a p e w n i e n i a w ł a ś c i w e g o p l a n o w a -n i a o r a z o d p o w i e d n i e g o c z a s u n a p r o c e s k o n t r o l i p r o w a d z o ny p r z e z R a d ę d s . O c e n S k u t k ó w. W y t yc z n e w s p r aw i e o c e ny s k u t -k ó w z 2 0 0 9 r. w p r o w a d z i ł y n o w e w y m o g i w te j s p raw i e. W y t yc z n e s t a n ow i ą rów n i e ż jasno, że należ y pr zewidzieć w ystarczająco d u ż o c z a s u n a w y p a d e k , g d y b y R a d a d s . O ce n S k u t k ów d o m a g a ł a s i ę d a l s z yc h p ra c lub ponownego pr zedstawienia zrewidowa-nej oceny sk utków. W komunik ac ie w spra -wie metod prac y Komis j i na lata 2010–2014 p o d k r e ś l o n o w y r a ź n i e , ż e p l a n o w a n i e p r z y j ę ć a k t ó w p r a w ny c h p o w i n n o w p e ł n i u w z g l ę d n i a ć p o t r z e b ę p r z e p r o w a d z e n i a procesu oceny sk utków we właśc iw ym cza -s i e o r a z ż e z z a s a d y w y m a g a n a j e s t p o z y-t y wna ocena R ady ds. O cen Sk utków pr zed rozpoczęciem konsultacj i międz y s łużbami .

86. tiret pier wszeK o m i s j a j e s t zd a n i a , że m oż l i we s ą p o rów -n a n i a m i ę d z y o p c j a m i o r a z ż e i d e a l o g i k i i n t e r we n c j i j e s t n i e o d ł ą c z ny m e l e m e n t e m p r o c e s u o c e n y s k u t k ó w. J e d n a k ż e K o m i -s j a m a ś w i a d o m o ś ć k o n i e c z n o ś c i d a l s z e j p o p raw y s p o s o b u p r ze d s t aw i a n i a s wo j e g o roz u m ow a n i a , a w y t yc z n e z 2 0 0 9 r. z a c h ę -cają s łużby do pr zedstawiania logik i anal iz y w możl iwie najbardziej jasny sposób, w yko -r z ys t u j ą c d o te g o ce l u n a p r z y k ł a d d r ze wa problemów, tabele, mapy oraz inne technik i i lustrac yjne.

1 C(2010) 1100 – Komunikat przewodniczącego – Metody

pracy Komisji na lata 2010–2014, s. 7.

OdPOWIEdzI KOMISJI

70


86. tiret drugieKomis ja zgadza s ię , że problemy z ok reś le -n i e m s k u t k ó w p o d w z g l ę d e m i l o ś c i o w y m i f i n a n s o w y m m o ż n a p r z y p i s a ć d o s t ę p n o -ś c i d a n y c h o r a z ż e j e s t t o w y z w a n i e d l a w s z y s t k i c h z a a w a n s o w a n y c h s y s t e m ó w o c e n y s k u t k ó w. K o m i s j a p r z y p o m i n a , ż e często indy widualny charakter w ymaganych informacj i oraz prawdopodobne obciążenia a d m i n i s t ra c y j n e u t r u d n i a j ą t wo r ze n i e b a r-dzie j s ta łych struktur gromadzenia danych.

z alecenie nr 2 t iret pier wszeWyt yczne w sprawie oceny skutków z 2009 r. j e s zc ze b a rd z i e j w z m o c n i ł y z a l e ce n i a d o t y-czące sposobu porówny wania opcj i , w szcze -g ó l n o ś c i z a p e w n i a j ą c b a r d z i e j k o n k r e t n e za lecenia na temat anal iz y kosztów i kor z y-ś c i , u w z g l ę d n i a j ą c e j w i e l e k r y t e r i ó w. J e d -n a k ż e o k re ś l e n i e i l o ś c i o we n i e z a w s z e j e s t w ykonalne cz y stosowne.

z alecenie nr 2 t iret drugied o ś w i a d c z e n i a K o m i s j i w s k a z u j ą , ż e d a n e w y m a g a n e d o o c e n s k u t k ó w c z ę s t o m a j ą b a rd zo s zc ze g ó l ny c h a ra k te r i n i e s ą ł at wo d o s t ę p n e w u r z ę d a c h s t a t y s t y c z n y c h c z y o r g a n a c h r z ą d o w y c h . J e d n a k ż e K o m i s j a r o z w a ż y, c z y i s t n i e j ą p r a k t y c z n e s p o s o b y poprawienia dostępnośc i danych oraz bar -d z i e j o g ó l n i e , j a k z a c h ę c i ć p a ń s t wa c z ł o n-k ows k i e d o w i ę k s ze j a k t y w n o ś c i w d o s t a r-czaniu niezbędnych informacj i .

K o m i s j a j u ż p o d j ę ł a w s p ó ł p r a c ę z K o m i t e -t e m R e g i o n ó w, m a j ą c ą n a c e l u w y k o r z y -s t a n i e s i e c i k o n s u l t a c j i p a ń s t w c z ł o n k o w -s k i c h z o rg a n a m i l o k a l ny m i i re gi o n a l ny m i w ramach prac nad oceną skutków.

z alecenie nr 2 t iret tr zecieW z r e w i d o w a n y c h w y t y c z n y c h w s p r a w i e oceny skutków ze st ycznia 2009 r. położono większ y nac isk na potr zebę uwzględnienia k w e s t i i w d r o ż e n i o w y c h w t r a k c i e p r z y g o -t o w y w a n i a n o we g o p r a wo d a w s t w a , a j e d -nocześnie uznano, że oceny sk utków mogą anal izować k west ie z wiązane z wdrażaniem i e g z e k w o w a n i e m p r z e p i s ó w j e d y n i e n a dosyć ogólnym poziomie.

Komisja dostr zegła potr zebę pr zeprowadza-nia oceny e x p o s t prawodawst wa w komuni -k acie w sprawie „Odpowiedź na strategiczne potr zeby : bardzie j intensy wne w ykor z ysta-n i e o ce n” ( S E C ( 2 0 0 7 ) 2 1 3 z 2 1 . 2 . 2 0 0 7 ) . O d st ycznia 2009 r. oba systemy, system oceny skutków oraz system oceny Komisj i , umiesz-czono w d yrekcj i S ek retar iatu Generalnego „ d o s k o n a l e n i e U r e g u l o w a ń P r a w n y c h ” w celu zagwarantowania pełnego w ykor z y-s t a n i a s t rate gi c z nyc h i o p e ra c y j nyc h e fe k-tów s y n e rgi i p o m i ę d z y t y m i d wo m a s ys te -mami . Pr zewodnicząc y J .M. Bar roso ogłos i ł s w ó j z a m i a r w p o l i t y c z n y c h w y t y c z n y c h dla nowej Komis j i z wr ześnia 2009 r. , pole -g a j ą c y n a w z m a c n i a n i u d z i a ł a ń n a r z e c z o c e n y e x p o s t . C e l e m j e s t s p r a w d z e n i e , cz y wniosk i Komis j i spełn ia ją oczek iwania , o r a z u m o ż l i w i e n i e K o m i s j i z r e w i d o w a n i e i p o p r a w i e n i e i c h w p r z y p a d k a c h , w k t ó -r y c h n i e p r z y n o s z ą s p o d z i e w a n y c h w y n i -k ów. zo s t a n ą w z m o c n i o n e z w i ą z k i p o m i ę -d z y o ce n ą s k u t k ów a o ce n ą e x p o s t . O ce n a powinna stanowić rea l i s t yczną wer yf ik ac ję wcześniejszej oceny skutków.

z c z a s e m p e ł n a o c e n a e x p o s t s t a n i e s i ę w y m o g i e m p r z y z m i a n i e i s t o t n y c h a k t ó w praw ych.

OdPOWIEdzI KOMISJI


7171


z alecenie nr 2 t iret cz war teA b y z a p e w n i ć d a l s z ą p o p r a w ę a n a l i z y obciążeń administrac yjnych, Komisja powo -ł a ł a s p e c j a l i s t ó w d s . o b c i ą ż e ń a d m i n i s t r a-c y j n y c h p r z y z e s p o ł a c h z a j m u j ą c y c h s i ę oceną skutków i oceną e x p o s t . dzięk i temu wiedza fachowa zdobyta podczas wdrażania programu na r zecz zmniejszania obciążenia a d m i n i s t r a c y j n e g o z o s t a n i e b e z p o ś r e d -n i o w y k o r z y s t a n a w s y s t e m i e o c e n y s k u t -k ó w. K o m i s j a b ę d z i e p e ł n i ł a f u n k c j ę c e n -trum infor mac yjnego, udzie la jącego porad w z a k r e s i e w s z y s t k i c h p y t a ń l u b k w e s t i i z wiązanych z oceną obciążeń administrac yj -nych, w t ym odpowiedniego w ykor z ystania standardowego modelu kosztów.

87.Komis ja z zadowoleniem pr z y jmuje usta le -n i e Tr y b u n a ł u , ż e o c e n a s k u t k ó w s k u t e c z -n i e w s p i e r a ł a p r o c e s d e c y z y j ny w r a m a c h i n s t y t u c j i U E , w s zc ze g ó l n o ś c i w o s t at n i c h latach.

P a r l a m e n t E u r o p e j s k i i R a d a u z n a j ą w r a m a c h w s p ó l n e g o p o d e j ś c i a d o o c e n s k u t k ó w , ż e d o i c h o b o w i ą z k ó w n a l e ż y o c e n a m e r y t o r y c z n y c h z m i a n , k t ó r e p r o -p o n u j ą . W k w i e t n i u 2 0 0 8 r. K o m i s j a z a i n i -c j o w a ł a p r z e g l ą d w s p ó l n e g o p o d e j ś c i a n a p o z i o m i e t e c h n i c z n y m c e l e m z i d e n t y f i -k o w a n i a k o n k r e t n y c h s p o s o b ó w p o p r a w y wdrażania pr zepisów prawnych.

OdPOWIEdzI KOMISJI

Europejski Trybunał Obrachunkowy

sprawozdanie specjalne nr 3/2010oceny oddziaływania w instytucjach unii europejskiej: czy wspierają one procesy decyzyjne?

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej

2010 — 71 str. — 21 × 29,7 cm

ISBN 978-92-9207-738-9

doi:10.2865/2309

jak otrzymać publikacje ue

Publikacje bezpłatne:

• w EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu)

• w przedstawicielstwach i delegaturach Unii Europejskiej (dane kontaktowe można uzyskać pod adresem http://ec.europa.eu lub wysyłając faks pod numer +352 2929-42758)

Publikacje płatne:

• w EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu)

Płatne subskrypcje (np. dziennik urzędowy unii europejskiej, zbiory orzeczeń trybunału sprawiedliwości unii europejskiej):

• u dystrybutorów Urzędu Publikacji Unii Europejskiej (http://publications.europa.eu/others/agents/index_pl.htm)

QJ-A

B-10-003-P

L-C

O C E N A O d d z I A ŁY WA N I A J E S T J E d N Y M z F I L A R ó W P R A C

KO M I S J I W d z I E d z I N I E P O P R AW Y U R E G U LO WA ń P R AW NYC H

W S W O I M S P R AW O z dA N I U T RY B U N A Ł B A dA, C z Y KO M I S J A

P R z Y G O T O W Y WA Ł A O C E N Y O d d z I A ŁY WA N I A P O d C z A S

O P R A C O W Y WA N I A W N I O S K ó W, C z Y P R O C E d U R Y K O M I S J I

d OT YC z ąC E O C E NY O d d z I A ŁY WA N I A S TA N O W I ŁY d L A N I E J

OdPOWIEdNIE WSPARCIE W TRAKCIE PRAC NAd INICJAT Y WAMI,

A TAKżE, CzY TREŚć I SPOSóB PREzENTACJI SPRAWOzdAń KOMISJI

z OCEN OddzIAŁYWANIA BYŁY OdPOWIEdNIE.


oceny oddziaŁywania w instytucjach unii europejskiej…

Documents