ochrona środowiska w planowaniu przestrzennymprzy czym istotna jest tu przyjęta zasada, że im...
TRANSCRIPT
OCHRONA ŚRODOWISKA
W PLANOWANIU I ZAGOSPODAROWANIU
PRZESTRZENNYM
(praktyczne wdrożenie wymogów ustawy o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym)
SZKOLENIE
Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach
KATOWICE, 12 listopada 2012 r.
1 . Wprowadzenie:
− ważność i aktualność problematyki
− podstawowe pojęcia (słowa klucze)
2. Instrumenty wdrażania zasad zrównoważonego rozwoju w planowaniu i zagospodarowaniu przestrz.
− akty prawne
− dokumentacja dotycząca ochrony środowiska w procedurze planistycznej: Opracowanie ekofizjograficzne
oraz Prognoza oddziaływania na środowisko
3. Specyfika ustaleń strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla projektu mpzp,
zawierającego przeznaczenie terenów na funkcje o charakterze strategicznym
4. Specyfika ustaleń z zakresu ochrony środowiska w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego dla terenów górniczych
- Opracowanie ekofizjograficzne
- Prognoza oddziaływania na środowisko.
5. Podstawowe uchybienia w dokumentacji dotyczącej ochrony środowiska
ZAKRES
WPROWADZENIE
I
PODSTAWOWE POJĘCIA (słowa klucze)
ważność i aktualność problematyki szkolenia
1. Uwzględnienie potrzeby ochrony środowiska w zapisach Konstytucji RP
(art. 5): „Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności
swojego terytorium (…) oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się
zasadą zrównoważonego rozwoju”;
2. Potrzeba doskonalenia skuteczności metod w zakresie ochrony środowiska
– na podstawie kilkuletnich doświadczeń z realizacji obwiązujących
przepisów prawnych;
3. Wprowadzenie nowych regulacji prawnych (dotyczy ustawy z 2008 r. o
udostępnieniu do informacji o środowisku i jego ochronie…);
pojęcia ustawowe
wg ustawy z 4 lipca 2006 r. Prawo ochrony środowiska
pojęcie art.
ROZWÓJ ZRÓWNOWAŻONY art. 3 pkt 50
ŚRODOWISKO art. 3 pkt 39
OCHRONA ŚRODOWISKA art. 3 pkt 13
ORGAN OCHRONY ŚRODOWISKA art. 3 pkt 15
RÓWNOWAGA PRZYRODNICZA art. 3 pkt 32
STANDARD JAKOŚCI ŚRODOWISKA art. 3 pkt 34
podstawowe pojęcia – słowa klucze
wg literatury przedmiotu źródło: na podstawie prac autorów: Kistowski M., Szulczewska B., Richling A., Solon J.
pojęcie treść
STAN ŚRODOWISKA Obraz (aktualny na czas rozpoznania) parametrów i cech
elementów środowiska oraz układu tych elementów w przestrzeni
JAKOŚĆ
ŚRODOWISKA
Stan środowiska wyrażony jego parametrami: chemicznymi,
fizycznymi, biologicznymi – odniesionymi do urzędowo lub
umownie określonych norm i standardów
FUNKCJONOWANIE
ŚRODOWISKA
Termin obejmujący złożony układ współzależności dot. procesów
wymiany energii, materii i informacji, jakie zachodzą między
elementami środowiska.
Dla celów praktycznych uważa się za zasadne przyjęcie pewnego
uproszczonego podziału funkcjonowania wynikającego z
dominujących w danym elemencie środowiska procesów
wyodrębniając funkcjonowanie:
− geodynamiczne,
− hydrologiczne
− klimatyczne,
− biologiczne
podstawowe pojęcia – słowa klucze
wg literatury przedmiotu źródło: na podstawie prac autorów: Kistowski M., Szulczewska B., Richling A., Solon J.
pojęcie treść
DEGRADACJA
ŚRODOWISKA
Zmiana stanu czyli parametrów i cech elementów środowiska oraz
zmiana jego funkcjonowania (czyli rozpad procesów wymiany
energii, materii i informacji) w wyniku oddziaływania czynników
antropogenicznych zewnętrznych, pochodzących z działalności
człowieka.
SAMOREGULACJA
ŚRODOWISKA
BIOTYCZNEGO
Zdolność do powrotu środowiska biotycznego (w wyniku procesów
naturalnych lub wspomaganych przez człowieka) do stanu przed
działaniem czynników zmieniających cechy środowiska
REGENERACJA
ŚRODOWISKA
Zdolność do powrotu środowiska – w wyniku procesów naturalnych
– do stanu, który występował przed rozpoczęciem działania
czynników odkształcających cechy i parametry środowiska.
ZDOLNOŚĆ DO
REGENERACJI
Proces powinien być oparty na identyfikacji tych cech elementów
środowiska, które o tym procesie decydują. Przy czym istotna jest
tu przyjęta zasada, że im większa odporność tym lepsza
regeneracja.
Dotychczas najbardziej rozpoznana jest zdolność do regeneracji:
wód powierzchniowych, zbiorowisk roślinnych
INSTRUMENTY WDRAŻANIA
ZASAD ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU
w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
instrumenty prawne
dokumenty planistyczne ustalające wymagany zakres
ochrony środowiska w projektach zagospodarowania
przestrzennego
dokumentacja dot. ochrony środowiska:
- przed podjęciem prac nad projektem
- po sporządzeniu projektów
instrumenty prawne
• Ustawa z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym;
• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska;
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody;
• Ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko;
USTAWY
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy;
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego;
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z 9 września 2002r. w sprawie opracowań ekofizjogr.;
ROZPORZĄDZENIA
wymagany zakres ochrony środowiska
wg ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
elementy systemu ochrony środowiska
w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
OPRACOWANIE EKOFIZJOGRAFICZNE
•ustawa Prawo ochrony środowiska:
•(art.72 ust. 4-6)
•Rozporządzenie w sprawie opracowań ekofizjografcznych
PROJEKT DOKUMENTU PLANISTYCZNEGO
„Studium…”, mpzp, pzpw
•ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:
•(art.10 ust.1, 2)
•(art. 15 ust. 2)
•(art. 39, 40)
STRATEGICZNA OCENA ODDZIAŁ. NA ŚRODOWISKO
w tym:
Prognoza oddziaływ. projektu planu na środowisko
•ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku …,
•(art. 46)
•(art. 51)
•ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:
•(art.17 pkt 4, 9)
•(art. 25 ust. 1)
•(art. 41 ust. 1 pkt 4, ust. 2)
DOKUMENT PLANISTYCZNY UWZGLĘDNIAJĄCY USTALENIA STRAT. OCENY …
•ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku …
•(art. 54)
•ustawa Prawo ochrony środowiska
•(art.72 ust. 1-3)
opracowanie ekofizjograficzne
USTAWA PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA
(art. 72 ) DEFINICJA
ZAKRES
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA Z
9 WRZEŚNIA 2002 R. W SPRAWIE OPRACOWAŃ EKOFIZJOGRAFICZNYCH
definicja opracowania ekofizjograficznego
• Przez opracowanie ekofizjograficzne rozumie się dokumentację
sporządzaną na potrzeby:
• studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy,
• miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
• oraz planu zagospodarowania przestrzennego województwa,
• charakteryzującą poszczególne elementy przyrodnicze na
obszarze objętym studium lub planem i ich wzajemne powiązania.
wg ustawy Prawo ochrony środowiska (art. 72 )
zakres opracowania ekofizjograficznego wg Rozporządzenia… (§ 6)
Część kartograficzna i opisowa opracowania podstawowego obejmuje:
1. Rozpoznanie i charakterystyka stanu oraz funkcjonowania środowiska, udokumentowane i zinterpretowane
przestrzennie w zakresie:
a) poszczególnych elementów przyrodniczych i ich wzajemnych powiązań oraz procesów zachodzących w
środowisku,
b) dotychczasowych zmian w środowisku,
c) struktury przyrodniczej obszaru, w tym różnorodności biologicznej,
d) powiązań przyrodniczych obszaru z jego szerszym otoczeniem,
e) zasobów przyrodniczych i ich ochrony prawnej,
f) walorów krajobrazowych i ich ochrony prawnej,
g) jakości środowiska i jego zagrożeń wraz z identyfikacją źródeł tych zagrożeń;
2. Diagnozę stanu i funkcjonowania środowiska a w szczególności:
a) ocenę odporności środowiska na degradację oraz zdolności do regeneracji,
b) ocenę stanu ochrony i użytkowania zasobów przyrodniczych, w tym różnorodności biologicznej,
c) ocenę stanu zachowania walorów krajobrazowych oraz możliwości ich kształtowania,
d) ocenę zgodności dotychczasowego użytkowania i zagospodarowania obszaru z cechami i
uwarunkowaniami przyrodniczymi,
e) ocenę charakteru i intensywności zmian zachodzących w środowisku,
f) ocenę stanu środowiska oraz jego zagrożeń i możliwości ich ograniczenia
Część kartograficzna i opisowa opracowania podstawowego obejmuje:
3) Wstępną prognozę dalszych zmian zachodzących w środowisku, polegająca na określeniu
kierunków i możliwej intensywności przekształceń i degradacji środowiska, które może
powodować dotychczasowe użytkowanie i zagospodarowanie;
4) Określenie przyrodniczych predyspozycji do kształtowania struktury funkcjonalno-
przestrzennej, polegające w szczególności na wskazaniu obszarów, które powinny pełnić
przede wszystkim funkcje przyrodnicze;
5) Ocenę przydatności środowiska, polegająca na określeniu możliwości rozwoju i ograniczeń
dla rożnych rodzajów użytkowania i form zagospodarowania obszaru;
zakres opracowania ekofizjograficznego wg. Rozporządzenia… (§ 6)
zakres opracowania ekofizjgoraficznego wg. Rozporządzenia… (§ 6)
Część kartograficzna i opisowa opracowania podstawowego obejmuje:
6) określenie uwarunkowań ekofizjograficznych, formułowanych w postaci wniosków z analiz,
prognoz i ocen, o których mowa w pkt 1—5, stosownie do przedmiotu i skali sporządzanego
planu zagospodarowania przestrzennego, które w szczególności obejmują:
a) określenie przydatności poszczególnych terenów dla rozwoju funkcji użytkowych, a w
szczególności: mieszkaniowej, przemysłowej, wypoczynkowo- rekreacyjnej, rolniczej, leśnej,
uzdrowiskowej, komunikacyjnej, z uwzględnieniem infrastruktury niezbędnej do
prawidłowego spełniania tych funkcji,
b) wskazanie terenów, których użytkowanie i zagospodarowanie, z uwagi na cechy zasobów
środowiska i ich rolę w strukturze przyrodniczej obszaru, powinno być podporządkowane
potrzebom zapewnienia prawidłowego funkcjonowania środowiska i zachowania
różnorodności biologicznej,
c) określenie ograniczeń wynikających z konieczności ochrony zasobów środowiska lub
występowania uciążliwości i zagrożeń środowiska oraz wskazanie obszarów, na których
ograniczenia te występują.
część tekstowa opracowania ekofizjograficznego
przykład spisu treści
część kartograficzna - uwarunkowania ekofizjograficzne
ocena przydatności i ograniczeń - legenda
Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko
zakres postępowania sporządzenie Prognozy oddziaływania na środowisko
uzyskanie opinii właściwych organów
zapewnienie udziału społeczeństwa
PRZYJĘCIE DOKUMENTU PROJEKTU PLANU
Prognoza oddziaływania na środowisko
zakres - wg ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku…
(art. 51, ust. 2)
• a) informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami,
• b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy,
• c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania,
• d) informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko,
• e) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym;
Prognoza …. zawiera:
Prognoza oddziaływania na środowisko
zakres - wg ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku…
(art. 51, ust. 2)
• a) istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu,
• b) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym od-działywaniem,
• c) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia rea-lizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obsza-rów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody,
• d) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu,
• e) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnio-terminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i nega-tywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na:
• – różnorodność biologiczną, • – ludzi, zwierzęta, rośliny, • – wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, • – krajobraz, • – klimat, • – zasoby naturalne, • – zabytki, • – dobra materialne • z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami
na te elementy;
Prognoza… określa, analizuje i ocenia:
Prognoza oddziaływania na środowisko
zakres - wg ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku…
(art. 51, ust. 2)
• a) rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację
przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być
rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i
przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru,
• b) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i
przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru –
rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym
dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod doko-nania
oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku roz-wiązań
alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z
niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy.
Prognoza… przedstawia:
informacja o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu
oraz o jego powiązaniach z innymi dokumentami
wg ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku… (art. 51, ust. 2)
charakterystyka zamierzeń planistycznych – ustalenia szczegółowe
Tekst projektu planu poza ww. szczegółowymi ustaleniami zawiera przepisy odnoszące
się do całego obszaru objętego planem, w tym:
− zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego,
− zasady kształtowania zabudowy,
− zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego,
− zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej,
− wymagania wynikające z potrzeb kształtowania przestrzeni publicznych,
− szczególne warunki zagospodarowania terenów oraz ograniczeń ich użytkowania, w
tym zakaz zabudowy,
− zasady modernizacji, rozbudowy i budowy: systemu komunikacji i systemu
infrastruktury technicznej.
informacja o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu
oraz o jego powiązaniach z innymi dokumentami
wg ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku… (art. 51, ust. 2)
Poprzez powiązanie projektu planu z innymi dokumentami rozumie się konkretne
odniesienie ustaleń dokumentów do przestrzeni, w której leży projekt planu oraz
do celów projektu.
Istotnym jest stwierdzenie, iż charakter powiązań projektu planu z innymi dokumentami
jest zróżnicowany, w tym:
− bezpośrednio – obligatoryjnie:
− na podstawie cyt. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ze
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy,
na podstawie cyt. ustawy Prawo ochrony środowiska z „Programem Ochrony
Środowiska dla gminy”,
ze Strategią Rozwoju Gminy,
z Planem Rozwoju Lokalnego Gminy
z Planem zagospodarowania przestrzennego województwa,
− pośrednio:
ze Strategią Rozwoju Województwa,
z Regionalnym Programem Operacyjnym.
powiązanie projektu mpzp z innymi dokumentami
istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany stanu środowiska
w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu planu
Cechy i właściwości oraz jakość elementów środowiska
− powierzchnia ziemi, warunki gruntowe, kopaliny
− wody powierzchniowe i podziemne
− klimat i topoklimat
− bioróżnorodność (waloryzacja)
− walory krajobrazowe, wartości kulturowe i ochrona prawna
− wartości kulturowe
Istniejące problemy ochrony środowiska
Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu
dokumentu planu
Prognoza oddziaływania projektu planu na środowisko
do wariantu zerowego
Wariant „zerowy” stanowi uszczegółowienie rozpoznanych potencjalnych zmian stanu
środowiska, które występując nadal będą kształtowały przyszły stan środowiska w
przypadku niezrealizowania aktualnie sporządzanego projektu planu.
Oznacza to, iż zmiana oddziaływań antropogenicznych wykluczających aktualnie
występujące presje wpłynie na inny kierunek zmian stanu środowiska.
Głównym podmiotem prognozy wariantu „zerowego” jest bioróżnorodność obszaru
wyrażona zbiorowiskami roślinności rzeczywistej. Wybór tego elementu środowiska wynika z
wieloaspektowej funkcji bioróżnorodności, która bezpośrednio wpływa:
− na ciągłość procesów zapewniających funkcjonowanie środowiska w zakresie:
o przepływu energii,
o krążenie materii,
o wymiany informacji genetycznej,
− na stan czystości powietrza (absorpcja CO2 i produkcja tlenu),
− na ilość i jakość wód podziemnych poprzez udział w retencji powierzchniowej
− zasilającej wody podziemne wolne od zanieczyszczeń zatrzymanych na roślinności, na
walory krajobrazowe.
Prognoza oddziaływania projektu planu na środowisko
do wariantu zerowego
Funkcje bioróżnorodności mają bezpośredni wpływ na jakość życia mieszkańców
zapewniając np.: czyste powietrze, walory krajobrazu, możliwość rekreacji.
Skutki zmian w bioróżnorodności wyrażone wzrostem lesistości mogą mieć również
negatywny wpływ na jakość życia mieszkańców, stanowiących np. barierę dla
wprowadzenia funkcji użytkowych na terenach niezainwestowanych, również na zmianę
otwartego widokowo krajobrazu wyrażającego tożsamość miejsca.
Do ww. specyfiki wariantu „zerowego” dostosowano metodę prognozy, której zakres i
strukturę przedstawia poniższy schemat:
prognozowane kierunki zmian, a zachowani cennych wartości przyrodniczych gminy
synteza ww. ustaleń
presje
podmiot presji skutek wpływ
oddziaływanie antropogeniczne – stan istniejący
Prognoza oddziaływania projektu planu na środowisko
do wariantu zerowego
Dla oceny skutków kontynuacji presji przeszłych i trwających negatywnych zmian
antropogenicznych przyjęto metodę powiązań macierzowych zgodnie z literaturą
przedmiotu wg schematu:
− oddziaływanie → skutek → wpływ , w tym:
− oddziaływanie – oznacza zjawisko zmieniające środowisko
− skutek oznacza zmianę jakości konkretnego elementu środowiska
− wpływ oznacza konsekwencje skutków.
Ww. metoda pozwala na uwzględnienie współzależności zachodzących miedzy
elementem środowiska, które jest systemem.
Ustalenia prognozy dotyczące oddziaływania presji na istniejące zbiorowiska roślinności
rzeczywistej przedstawia tabela wraz z częścią graficzną
Prognoza oddziaływania na środowisko
część tekstowa do części kartograficznej Prognozy…
Prognoza wariant 0” potencjalnych zmian w środowisku – dotycząca zbiorowisk roślinności rzeczywistej
Prognoza oddziaływania na środowisko
wariant zerowy
SPECYFIKA USTALEŃ STRATEGICZNEJ OCENY
ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
dla projektu mpzp, zawierającego przeznaczenie terenów
na funkcje o charakterze strategicznym
Wg autorskiej opinii, specyfika ustaleń polega na przyjęciu zasady, iż tereny o funkcjach o
charakterze strategicznym krystalizują układ przestrzenny obszaru planu oraz
kształtują warunki zagospodarowania terenów otaczających.
Uzasadnia to wyodrębnienie w prognozie dwóch części:
− wariantu wprowadzającego, dotyczącego wyłącznie oddziaływania elementu
strategicznego
− wariantu końcowego, uwzględniającego współzależność prognozy z oddziaływania
zagospodarowania terenów otaczających oraz ustalenia prognozy wariantu „zerowego”.
specyfika Prognozy…
dla terenów o funkcjach o charakterze strategicznym
strategiczna ocena
postępowanie w sprawie…
Prognoza oddziaływania na środowisko
wariant zerowy
prognoza oddziaływania terenu o funkcji o charakterze strategicznym
wariant projektowy
WPROWADZA-JACY
Prognoza oddziaływania pozostałych
wielofunkcyjnych ustaleń projektu
planu z uwzględnieniem
WARIANTU WPROWADZA-
JACEGO
wariant projektowy KOŃCOWY
SYNTEZA OCENY
ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU
NA FUNKCJONO-
WANIE ŚRODOWISKA I JAKOŚĆ ŻYCIA
strategiczna
ocena
postępowanie w sprawie…
potencjalne zmiany stanu środowiska w
przypadku braku realizacji projektu dokumentu planu
Prognoza oddziaływania na
środowisko
wariant projektowy
SYNTEZA
OCENY ODDZIAŁYWANIA
PROJEKTU NA ŚRODOWISKO
KRAJBRAZ I JAKOSĆ ŻCYCIA
informacja o metodach zastosowanych przy sporządzaniu
prognozy – wariant projektowy
Dla wykonania „Prognozy oddziaływania projektu mpzp przyjęto metodę pracy, która uwzględnia:
zakres i stopień szczegółowości i informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko
(określonych w art.51 ust.2 ustawy o udostępnianiu informacji…), uzgodniony z Regionalnym Dyrektorem
Ochrony Środowiska
ustalenie art.52, ust.1 (cyt.) w sprawie opracowania informacji zawartych w prognozie, stosownie do
współczesnej wiedzy i metod oceny oraz zawartości i stopnia szczegółowości projektowanego
dokumentu, którym w niniejszym opracowaniu jest ww. mpzp.
Sporządzenie prognozy oparto na następujących zasadach :
podmiotem prognozy jest:
− środowisko przyrodnicze rozumiane jako całość poprzez takie elementy jak: powierzchnia ziemi, łącznie z
glebą i kopalinami, wody powierzchniowe i podziemne, klimat, świat roślin i zwierząt oraz powiązania
między nimi,
− zdrowie ludzi i jakość życia – co wynika z wprowadzenia ustaleń art. 3 ust. 11 ustawy prawo ochrony
środowiska, iż poprzez oddziaływanie na środowisko rozumie się również oddziaływanie na zdrowie ludzi,
przedmiotami prognozy są ustalenia planu obejmujące:
− przeznaczenie terenu (podstawowe i dopuszczone),
− zasady kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu, w tym: sposoby uwzględnienia
występowania stanowisk roślin chronionych i rzadkich,
− zasady odniesione do całego obszaru objętego planem, w tym w szczególności do zasad ochrony
środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego.
informacja o metodach zastosowanych przy sporządzaniu
prognozy – wariant projektowy
Podstawowym kryterium odniesienia oceny skutków realizacji planu są ustalenia
uwarunkowań ekofizjograficznych, które wskazują przydatność terenu dla różnych
funkcji użytkowych oraz istniejące problemy ochrony środowiska.
Istota prognozy zawiera się w ocenie:
− na ile ustalenia planu pozwolą na zachowanie istniejących wartości zasobów środowiska
w całym zakresie tego pojęcia,
− na ile ustalenia planu wzbogacają lub odtwarzają obniżone albo zdegradowane wartości,
− w jakim stopniu ustalenia planu wywołają nowe zagrożenia dla środowiska i jakości życia
lub mogą osłabić albo spotęgować już istniejące zagrożenia.
Zgodnie z cyt. ustawą o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ocenie…
przewidywane oddziaływania realizacji ustaleń projektu planu na środowisko,
krajobraz i jakość życia mogą być:
− bezpośrednie – pośrednie
− odwracalne – nieodwracalne
− krótkoterminowe – długoterminowe
− stałe – chwilowe.
informacja o metodach zastosowanych przy sporządzaniu
prognozy – wariant projektowy
Skutki wpływu ww. możliwych oddziaływań mogą być:
− pozytywne (pożądane) – stanowiące szansę dla zachowania lub odtworzenia walorów
środowiska, krajobrazu i zapewnienia jakości życia,
− negatywne (nie pożądane) i wtedy stanowiące zagrożenia dla środowiska,
− krajobrazu i jakości życia.
Dla identyfikacji negatywnych skutków wpływu realizacji ustaleń planu na środowisko i
zdrowie ludzi przyjęto kryteria obejmujące:
− oddziaływanie nieodwracalne,
− oddziaływanie, które może dopuścić do przekroczenia standardów jakości życia,
− oddziaływanie o zasięgu ponadlokalnym,
− oddziaływanie na elementy o cennych wartościach przyrodniczych,
− oddziaływanie, które może pogorszyć warunki życia mieszkańców.
Ww. ocenie uwzględnia się również:
− rozwiązania planu ograniczające negatywne oddziaływania na środowisko i zdrowie ludzi,
− zjawisko oddziaływania sąsiedztwa, które może być źródłem kumulacji zagrożeń lub
kumulacją zagrożeń.
informacja o metodach zastosowanych przy sporządzaniu
prognozy – wariant projektowy
Przy ocenie możliwych negatywnych skutków wpływu oddziaływań realizacji ustaleń planu
wyodrębniono wpływ:
− negatywny znaczący, spełniający określone kryteria
− negatywny nie znaczący - nie obejmuje ww. kryteriów
− negatywny mało prawdopodobny w związku z przyjętymi ograniczeniami w ustaleniach
planu.
Za kryteria oceny skutków wpływu jako negatywne znaczące przyjęto
oddziaływanie:
− bezpośrednie
− nieodwracalne
− ponadlokalne
− przekształcające standardy jakości elementów środowiska na elementy o cennych
wartościach przyrodniczych,
oddziaływanie pośrednie:
− pogarszające jakość życia mieszkańców
− dotyczące zjawiska oddziaływania sąsiedztwa, które może być źródłem kumulacji
zagrożeń lub kumulacją zagrożeń.
synteza oceny oddziaływania projektu planu na środowisko,
krajobraz i jakość życia mieszkańców
W opracowaniu przyjęto i ww. synteza zawiera skumulowany wpływ zidentyfikowanych oddziaływań na
procesy przyrodnicze, warunkujące funkcjonowanie środowiska oraz na jakość życia obejmujące:
funkcjonowanie hydrologiczne dotyczące:
warunków krążenia wód: spływ, infiltracja, retencja, które ulegają zmianie w związku z zabudową i
pokryciem powierzchni substancją nieprzepuszczalną. Za miernik skali zaburzenia warunków krążenia wód
przyjęto udział powierzchni biologicznie czynnej warunkującej retencji powierzchnię i podpowierzchnię,
zagrożeń stanu czystości wód powierzchniowych i podziemnych, które:
może wystąpić wyłącznie w sytuacji katastrofy komunikacyjnej przy przewozie substancji niebezpiecznych,
szczególnie na drogach KD…. Nie prognozuje się zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych
przy wdrożeniu obowiązujących ustaleń projektu planu.
funkcjonowanie klimatyczne dotyczące:
warunków przewietrzania oraz napowietrzania obszaru napływem stosunkowo czystego i chłodnego
powietrza z lasów i zadrzewień: ……… Warunki te ulegają zmianie w związku ze zwiększeniem szorstkości
aerodynamicznej podłoża poprzez nowa zabudowę, co ogranicza przepływ powietrza.
zagrożeń stanu jakości powietrza, dotyczące hałasu oraz emisji zanieczyszczeń pyłowych i
gazowych powietrza – przy realizacji ustaleń planu dotyczących zapewnienia komfortu akustycznego
oraz zasad stosowania ekologicznych, nowoczesnych technologii – jest mało prawdopodobne.
funkcjonowanie biologiczne dotyczące:
warunków zachowania potencjału biotycznego, wyrażonego poprzez bioróżnorodność –
zróżnicowaną co do wartości przyrodniczych zbiorowisk roślinnych i towarzyszący im świat zwierząt.
synteza oceny oddziaływania projektu planu na środowisko,
krajobraz i jakość życia mieszkańców
Dla zachowania potencjału biotycznego w ustaleniach projektu planu:
− wyłącza się teren występowania cennych wartości przyrodniczych z przeznaczenia
na funkcje użytkowe,
− wprowadza się nakaz zachowania roślin chronionych i rzadkich,
− przy przeznaczeniu terenu na funkcje użytkowe minimalizuje się udział powierzchni o
zróżnicowanych wartościach przyrodniczych, która jest przeznaczona na cele użytkowe.
● Oznacza to, iż potencjał biotyczny terenu przeznaczonego na funkcje użytkowe nie jest
zagrożony.
SPECYFIKA USTALEŃ
Z ZAKRESU OCHRONY ŚRODOWISKA
w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego
dla terenów górniczych
Sporządzenie mpzp dla terenów górniczych wymaga wykonania specjalistycznego
opracowania ekofizjograficznego dot. przeszłej, bieżącej i prognozowanej eksploatacji
kopalin, w tym:
− zmian w układzie sieci rzecznej;
− zmian w zwierciadle wód podziemnych;
− wpływu na zachowanie obszarów chronionych i obszarów o podwyższonych wartościach
przyrodniczych;
− wpływu na jakość życia;
− uwzględnienia w ustaleniach Prognozy przeszłych i przyszłych skutków oddziaływań
górniczych.
uwarunkowania ekofizjograficzne (K-ce, ul. Panewnicka)
synteza - tereny górnicze
uwarunkowania ekofizjograficzne dla projekt mpzp - legenda
elementy struktury przyrodniczej (K-ce, ul. Panewnicka)
uwarunkowania ekofizjograficzne dla projekt mpzp - legenda
elementy struktury przyrodniczej (K-ce, ul. Panewnicka)
uwarunkowania ekofizjograficzne dla mpzp (K-ce, dz. Murcki)
zagrożenia górnicze
uwarunkowania ekofizjograficzne dla mpzp (K-ce, dz. Murcki)
przydatność środowiska dla potrzeb zagospodarowania przestrzennego
Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp (K-ce, dz. Murcki)
synteza ustaleń
PODSTAWOWE UCHYBIENIA
W DOKUMENTACJI
DOTYCZĄCEJ OCHRONY ŚRODOWISKA
synteza doświadczeń z realizacji
podstawowe uchybienia w opracowaniach ekofizjograficznych
1. Uwarunkowania ekofizjograficzne niespełniające wymagań § 6 Rozporządzenia …
ponieważ:
− nie stanowią ocen i wniosków z analiz dla wskazania przydatności teren dla
funkcji użytkowych;
− zawierają informacje o charakterze inwentaryzacyjnym, bez rozpoznania
współzależności między poszczególnymi elementami środowiska oraz bez
wskazania przydatności terenów dla funkcji użytkowej;
2. Brak celowego ukierunkowania zakresu rozpoznania cech i właściwości
środowiska warunkujących wdrożenie rzeczywistych potrzeb strategii rozwoju
gminy.
podstawowe uchybienia w Prognozie…
1. Brak kryteriów wartościowania oceny oddziaływania wpływu oddziaływania;
2. Nieuwzględnienie w ustaleniach Prognozy kumulacji z wariantem „zerowym”;
3. Brak syntezy skumulowanego wpływu zidentyfikowanych oddziaływań projektu
planu na procesy przyrodnicze warunkujące funkcjonowanie środowiska i jakości
życia;
4. Brak kryterium uzasadniającego, że nie występuje oddziaływanie projektu na obszar
Natura 2000;
5. Nieprzestrzeganie zasady, iż ustalenia Prognozy wykładanej do publicznego wglądu
powinny być jednoznaczne i zrozumiałe dla korzystających z tego dokumentu.
dziękuję za uwagę
dr Janina Szczepańska biegły z listy Ministra OŚZNiL Nr 1155 oraz z listy Wojewody Śląskiego Nr 178
w zakresie sporządzania ocen i prognoz oddziaływania planów na środowisko