ΙτΛ

ΤΕΙ ΚΑΒ ΑΛΑΣ

ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ amp

ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΘΑΑΑΣΣΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΑΑΟΝΤΟΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΑΑΙΟΕΙΔΗ

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΣΥπεύθυνος καθηγητής

ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΙΔΗΣ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΑΑΟΝΤΟΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ ΑΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΑΛΙΝΙΚΟΣ Υπεύθυνος καθηγητής ΑΧΙΑΑΕΑΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΙΔΗΣ

ΕΞΩΦΥΑΛΟΑΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΑΛΙΝΙΚΟΣ Υπεύθυνος καθηγητής ΑΧΙΑΑΕΑΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΙΔΗΣ

Το σύγγραμμα αυτό εκπονήθηκε στο πλαίσιο της πτυχιακής μου εργασίαςΤμήμα Τεχνολογίας Πετρελαίου amp Φυσικού αερίου Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών ΤΕΙ ΚαβάλαςΚΑΒΑΛΑ 2ΘΘ7

ME ΕΚΤΙΜΗΣΗ

ΠΡΟΛΟΓΟΣΗ ρύπανση του υγρού στοιχείου που προκαλεί ο ανθρώτηνος παράγοντας

αποτελεί έναν πολύ μεγάλο κίνδυνο όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για ολόκληρο τον πλανήτη Η Ελλάδα μια θαλασσινή χώρα με τεράσαα ακτογραμμή και πλήθος νησιών έχει ευαισθητοποιηθεί εδώ και πολλά χρόνια δίνοντας τη δική της μάχη ενάντια στη ρύπανση των θαλασσών Όλοι οι Έλληνες πολίτες γνωρίζουν καλά τη σημασία που έχει για το μέλλον και την ευημερία της Ελλάδος η προστασία και η διαφύλαξη του θαλάσσιου περιβάλλοντος

Στο πλαίσιο υλοποίησης της πτυχιακής μου εργασίας ldquoπερί προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος από πετρελαιοειδήrdquo πραγματοποιήθηκε μια έρευνα στους αρμόδιους φορείς που έχουν την ευθύνη και αρμοδιότητα στα θέματα πρόληψης και αντιμετώτησης περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών

Το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας έχει επιφορτισθεί με την ευθύνη πρόληψης της ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες επιβλαβείς ουσίες καθώς και την καταπολέμηση των περιστατικών ρύπανσης του θαλάσσιου χώρου από πλοία ή εγκαταστάσεις που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τα συμφέροντα των θιγομένων τοπικών κοινωνιών ή να υποβαθμίσουν την ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία οι Υπηρεσίες του YEN ασκούν την

bull Αποκλειστική αρμοδιότητα λήψης μέτρων για την πρόληψη της ρύπανσης

bull Αποκλειστική ευθύνη άμεσης επέμβασης

Η Διεύθυνση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος συστάθηκε από το YEN το 1972 είναι αρμόδια για

(ΔΠΘΠ) που

Τη λήψη κατάλληλων νομοθετικών και διοικητικών μέτρων για την προστασία της θάλασσας και των ακτών στα γεωγραφικά όρια της ΕλλάδοςΤην παροχή βοήθειας σε ξένες χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα θαλάσσιας ρύπανσηςΤην καθημερινή επιτήρηση των ακτών και των θαλάσσιων ζωνών ναυσιπλοΐαςΤην εκπόνηση σχεδίων έκτακτης ανάγκης για την καταπολέμηση της ρύπανσηςΤην εφαρμογή της εθνικής νομοθεσίαςΤην άμεση επέμβασηΤην ενημέρωση του κοινού και των ναυτικώνΤη διερεύνηση κάθε περιστατικού ρύπανσηςΤην επιβολή κυρώσεων

Η ρύπανση της θάλασσας από πετρελαιοειδή έχει σοβαρές επιπτώσεις για το φυσικό περιβάλλον και πολλές φορές προκαλεί ανεπανόρθωτες οικολογικές καταστροφές Είναι ετήσης αυτονόητο ότι όσο πτο γρήγορη και αποτελεσματική είναι η επέμβαση για την αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης τόσο περισσότερο μειώνονται οι κίνδυνοι για το περιβάλλον και ελαχιστοποιείται το κόστος απορρύπανσης Για τη γρήγορη λοιπόν αντιμετώτηση κάθε περιστατικού ρύπανσης του θαλάσσιου οικοσυστήματος την καταπολέμηση της ρύπανσης και τον περιορισμό των δυσμενών ετηπτώσεών της έχουν ιδρυθεί οι Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης της Ρύπανσης (ΠΣΚΡ) που βρίσκονται στα παρακάτω λιμάνια της χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο και Ρόδο

Με αφορμή λοιπόν την τελευταία μου φράση ldquo δυσμενείς ετηπτώσεις rdquo και ευαισθητοποιημένος ετιί του θέματος αποφάσισα να πραγματοποιήσω την πτυχιακή μου εργασία στο διδακτικό κομμάτι της σχολής μου περί προστασίας του περιβάλλοντος Σε συνεργασία βοήθεια και υποστήριξη του υπευθύνου καθηγητή Κου Αχιλλέα Χριστοφορίδη Δρ Χημικού μηχανικού και στην προσπάθεια μου για μία παρουσίαση των συνεπειών μίας ρύπανσης από πετρέλαιο την οργάνωση τις μεθόδους τους τρόπους αντιμετώπισης τα μέσα καταπολέμησης και την τελική διάθεση του ανακτηθέντος πετρελαίου εκπονήθηκε στο πλαίσιο της πτυχιακής μου εργασίας το σύγγραμμα ldquoΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗrdquo

άλλωστε όπως έγραψε και ο ποιητής μας Οδ Ελύτηςldquo Η θάλασσα είναι ένας κόσμος χαρισμένος σε εκείνους που μπορούν να αφουγκράζονται την εσωτερική μουσική των πραγμάτων της rdquo

Ας προσπαθήσουμε λοιπόν όλοι μαζί να κρατήσουμε τη θάλασσα καθαρή για να μπορέσουν και τα παιδιά μας να ακούσουν αυτή τη μουσική

Αημήτρης ΚαλλίνιΛ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΜΕΡΟΣ IΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΓΕΝΙΚΑ11ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ15ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ 17ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 21

ΜΕΡΟΣ IIΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΡΥΠΑΝΣΗ 25ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ 28ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑΤΗ ΛΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ31ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ 34ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ 36ΓΑΛΑΖΙΟ ΤΑΜΕΙΟ39

ΜΕΡΟΣ IIIΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ

ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ43ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG 50SKIMMER (T-DISK)53ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75C55ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER55ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC 56ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 57ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ Χ Δ0 58ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ -63ΠΡΟΣΚΟΑΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ -65ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ 65ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ middot66ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ 66

ΜΕΡΟΣ IVΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ

ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ________

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΛΝ ΛΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΉ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΠΛΥΣΗΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟΚΑΥΣΗΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΛΟΜΗΣΗ

71727273 73

ΜΕΡΟΣ VΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ 77ΜΕΤΑΦΟΡΑ 77ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ 78ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ 78ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ 79

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ81

ΜΕΡΟΣ I

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΓΕΝΙΚΑ

Σύμφωνα με την UNESCO ρύπανση του θαλάσσιου περιβάλλοντος ονομάζεται κάθε άμεση ή έμμεση ανθρωπογενούς προέλευσης εισαγωγή ουσιών ή ενέργειας στον θαλάσσιο χώρο η οποία έχει βλαβερή επίδραση στους ζώντες οργανισμούς ή είναι ετηκίνδυνη για την ανθρώτηνη υγεία ή παρεμποδίζει την χρησιμοποίηση της θάλασσας ή αλλοιώνει την ποιότητα του θαλασσινού νερού ή υποβιβάζει τις δυνατότητες χρησιμοποίησής του για ψυχαγωγικούς σκοπούς

Οι κυριότεροι ρύποι των θαλασσών είναι

Οι υδρογονάνθρακες πετρελαίου

Τα αιωρούμενα σωματίδια

Τα βαρέα μέταλλα και χημικά

Τα θρεπτικά συστατικά

Η θερμότητα

Τα οργανικά απόβλητα

Τα άλατα

Τα ραδιενεργά υλικά

Οι ρύπος ιδιαίτερα οι χημικοί διακρίνονται ως προς την τοξικότητα τους Ως τοξικότητα μιας ουσίας ονομάζεται η συγκέντρωση της σε ppm για την οποία ποσοστό 50 των οργανισμών που εκτίθενται σrsquo αυτό θανατώνονται σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα Οπως γίνεται φανερό από τον ορισμό η τοξικότητα μιας ουσίας μεταβάλλεται ανάλογα με το είδος του εκτιθέμενου ορgtγανισμού τον χρόνο έκθεσης και μια σειρά μεταβλητών του θαλασσίου περιβάλλοντος όπως τα κύματα τα ρεύματα η αμεσότητα της επαφής τη συνύπαρξη και άλλων ρυπαντών με επιβαρυντική ή ανταγωνιστική δράση την παρουσία αιωρημάτων τη θερμοκρασία την αλατότητα τη φάση ανάπτυξης του οργανισμού την ετήδραση άλλων έμβιων οργανισμών κλπ Εκτός από την εττικινδυνότητα για τη θαλάσσια ζωή οι ριύποι στη θάλασσα μπορούν να επιδράσουν και στον άνθρωπο κυρίως μέσω της τροφικής αλυσίδας προκαλώντας λοιμώξεις ή και τοξική δηλητηρίαση Αλλες εττιβαρυντικές για το περιβάλλον ετηπτώσεις είναι οι αυξομειώσεις της τιμής

11

του pH (τιμές του ρΗ μικρότερες από 5 ή μεγαλύτερες από 9 είναι τοξικές για την υδρόβια ζωή) η καταστροφή της οικολογικής ισορροπίας μέσω ευτροφισμού κλπ Όπως καθίσταται σαφές από τα στοιχεία που εκθέσαμε παραπάνω ενδιαφέρει όχι μόνον το είδος της ρύπανσης αλλά και η διάρκεια και η έκταση της ρύπανσης

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα του ΠΑΚΟΕ τον Μάιο του 20Θ6 οι ποιο ακατάλληλες και βρόμικες ακτές του νομού Αττικής και γύρω περιοχών

bull Πέραμα

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (αρχή)

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (Τσακός)

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (Διογένης)

bull Βοτσαλάκια

bull Εδεμ

bull Καλαμάκι

bull EOT Αλίμου (Γαλάζια σημαία)

bull Γλυφάδα

bull Πλαζ Αστήρ Γλυφάδα (Α)

bull Πλαζ Αστήρ Γλυφάδα (Β)

bull Ακτή EOT Βούλα

bull Αστήρ Βουλιαγμένης

bull Βάρκιζα

bull Ακτή EOT Βάρκιζα

bull Ααγονήσι

bull Παλαιά Φώκαια

bull Ααύριο

bull Δασκαλειό Κερατέας

bull Αυλάκι

bull Βραυρώνα

Αρτέμιδα

Ραφήνα

Νέα Μάκρη

Σχοινιάς

Σκάλα Ωρωπού

Χαλκούτσι (Ποτάμι 1)

Χαλκούτσι (Πηγαδάκια 2)

Κόρινθος (Νομαρχία)

Κόρινθος (5ΘΟμ Πατρα)

Κόρινθος (Ποσειδώνιο προς Λουτράκι)

Ισθμια I

Ισθμια II

Σουσάκι

Motor Oil

Αγιοι Θεόδωροι II

Αλσος Κέντρο

Κινέττα (Camping Costa)

Ελευσίνα αρχή

Ελευσίνα (500 μέτρα μετά)

Νέα Πέραμος ΟΤΕ

Νέα Πέραμος (μετά το στρατόπεδο)

Νέα Πέραμος (στα 400 μέτρα)

Λουτρόττυργος (αρχή)

Ασπρόττυργος

Η διάρκεια της ρύπανσης εξαρτάται από τον τρόπο αποικοδόμησης του ρύπου που μπορεί να είναι

bull Εξάτμιση

bull Αραίωση διάχυση

bull Γ αλακτωματοποίηση

bull Οξείδωση

bull Βιοαποικοδόμηση

bull Προσρόφηση σε σωματίδια

bull Κατάποση από το ζωοπλαγκτόν

bull Ιζηματοποίηση

Η έκταση της ρύπανσης με τη σειρά της εξαρτάται από τους ακόλουθους παράγοντες

bull Είδος του ρύπου και ποσότητα του

bull Ταχύτητα και διάρκεια εκροής

bull Ταχύτητα και κατεύθυνση αέρα κυμάτων ρευμάτων

bull Συγκέντρωση κατά την εκροή

bull Βάθος απόρριψης

bull Τοπογραφία και σύσταση πυθμένα

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

To πετρέλαιο είναι η κοινή ονομασία ενός μίγματος χημικών ενώσεων κατά βάση υδρογόνου και άνθρακα οι οποίες στη γλώσσα της χημείας ονομάζονται ldquoυδρογονάνθρακεςrdquo Τον χαρακτηρισμό αυτό δικαιώνει η κατά βάρος αναλογία των στοιχείων αυτών στο αργό πετρέλαιο η οποία κυμαίνεται για τον άνθρακα μεταξύ 83 και 87 και για το υδρογόνο μεταξύ 11 και 14Συμαντικη είναι επίσης η ποσότητα του θείου στο πετρέλαιο που μπορεί να φθάσει σε περιεκτικότητα το 8όπως για παράδειγμα το πετρέλαιο του Ιράκ Ο συνολικός αριθαός χημικών ενώσεων στο αργό πετρέλαιο ποικίλλει μεταξύ 10 και 10 και οι περισσότερες από αυτές απαντώνται στα βαριά κλάσματα Τρεις σειρές υδρογονανθράκων αποτελούν τουλάχιστον το 95 όλων των αργών πετρελαίων Τα αλκάνια γνωστά και ως παραφίνες τα κυκλοαλκάνια ή ναφθένια και τα αρωματικά Άλλες δύο επίσης γνωστές ομάδες χημικών ενώσεων που περιέχονται στο αργό τιετρέλαιο είναι τα ασφαλτένια και οι ρητίνες

Η περιεκτικότητα του πετρελαίου στις παραπάνω κατηγορίες είναι διαφορετική και ποικίλλει ανάλογα με την προέλευσή του

ΟΜΑΔΑ ΕΝΩΣΕΩΝΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΚΑΤΑ ΒΑΡΟΣ

ΑΑΚΑΝΙΑ30-70

ΚΥΚΛΟΑΛΚΑΝΙΑ

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ 20-40

ΡΗΤΙΝΕΣ 5-25

ΑΣΦΑΛΤΕΝΙΑ 0-10

Το αργό πετρέλαιο λαμβάνει την ονομασία του και κατατάσσεται στις παρακάτω κατηγορίες ανάλογα με την ετιικράτηση μιας ή τιερισσοτέρων ομάδων χημικών ενώσεων σε αυτό

ϊ Παραφινικό ϋ Ναφθενικό

iii Παραφινικό - Ναφθενικό ΐν Παραφινικό - Ναφθενικό mdash Αρωματικό V Ναφθενικό - Αρωμαηκό

νΐ Ναφθενικό - Αρωμαηκό mdash Ασφαλτικό νϋ Αρωματικό - Ασφαλτικό

Η τοξικότητα στις κατηγορίες αυτές αυξάνει με την εξής σειρά

Αλκάνια lt Ναφθένια lt Ασφαλτένια lt Αρωματικά

Μια άλλη τέλος ομάδα χημικών ενώσεων που ονομάζονται Αλκένια ή αλλιώς Ολεφίνες είναι συνήθης στα προϊόντα διύλισης παρά στο αργό πετρέλαιο

Υπολογίζεται ότι κάθε γρόνο

bull Εκρέουν περίπου5-6 εκατομμύρια μετρικών τόνων αργού πετρελαίου στη θάλασσα από τα οποία περίπου το μισό εκατομμύριο σε απώλειες λόγω διαδικασιών ρουτίνας στα τάνκερς

bull Διαρροές διυλιστηρίων ή πετροχημικών βιομηχανιών μεταφορά μέσω βροχής ή ποταμών λύματα παραθαλάσσιων οικισμών και ατυχήματα αποτελούν τις αιτίες για τα υπόλοιπα 45 - 5 εκατομμύρια τόνους

bull Οι πετρελαιοκηλίδες από ατυχήματα αντιπροσωπεύουν το 3-4 του αργού πετρελαίου που απολήγει κάθε χρόνο στους ωκεανούς

I ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ TOY ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ |

Τα πετρέλαια ύστερα από την διαρροή τους στη θάλασσα υπόκεινται σε διάφορες φυσικοχημικές μεταβολές ανάλογα με την φύση τους και τις ωκεανολογικές συνθήκες Οι μεταβολές αυτές παρουσιάζονται στη συνέχεια και είναι αυτές που θα εττηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την επιλογή των τεχνικών καταπολέμησης του πετρελαίου που θα χρησιμοποιηθούν

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ

Ε^άπλωσηΌταν το πετρέλαίο διαρρέυσει στην επιφάνεια της θάλασσας ενεργοποιείται

η τάση του να διασκορπίζεται οριζόντια κάτω από την δράση των συνδυασμένων δυνάμεων βαρύτητας ιξώδους και ετηφανειακής τάσης

Αρχικά ετηκρατεί η βαρύτητα ύστερα από λίγες ώρες το πάχος του πετρελαίου θα μειωθεί και η επιφανειακή τάση διαδέχεται τη βαρύτητα σαν κύρια δύναμη εξάπλωσης Το πετρέλαιο που διαρρέει σε νερό θα σχηματίσει ένα λετιτό φιλμ του οποίου το εσωτερικό τμήμα έχει μεγαλύτερο πάχος απrsquoότι στις άκρες

Όταν προχωρήσει η εξάπλχοση και εμφανισθούν αργυρόχροες μεμβράνες ή μεμβράνες με τα χρώματα του ουράνιου τόξου ο φυσικός διασκορπισμός του πετρελαίου είναι ταχύς με την προϋπόθεση ότι υπάρχει μια ελάχιστη

ΕξάτμισηΗ διεργασία αυτή λαμβάνει χώρα μέσα σε λίγες ώρες ύστερα από την

διαρροή και τα πλέον πτητικά κλάσματα μιας πετρελαιοκηλίδας χάνονται στην ατμόσφαιρα με ριυθμό που καθορίζεται από την ταχύτητα του ανέμου τη θερμοκρασία και τον τύπο του πετρελαίου Το υπόλοιπο πετρέλαιο που παραμένει στην θάλασσα έχει μεγαλύτερη πυκνότητα και ιξώδες απrsquoόη το αρχικό Στις περισσότερες κηλίδες αργού πετρελαίου χάνεται μέχρι το 40 του όγκου του στις πρώτες 48 ώρες Τα ελαφριά προϊόντα διύλισης όπως βενζίνη κηροζίνη και πετρέλαιο ντίζελ θα εξατμισθούν σχεδόν τελείως σε διάστημα ωρών δημιουργώντας κίνδυνο πυρκαγιάς σε κλειστές περιοχές όπως τα λιμάνια

ΔιάλυσηΟι απώλειες από διάλυση είναι σχετικά μικρές αφού οι περισσότεροι

υδρογονάνθρακες από τους οποίους αποτελείται το πετρέλαιο έχουν μικρή διαλυτότητα στο νερό της θάλασσας Τα πλέον διαλυτά συστατικά του πετρελαίου είναι ετήσης τα πλέον τττητικά με αποτέλεσμα οι απώλειες λόγω εξάτμισης να ανησταθμίζουν αυτές της διάλυσης Η παρουσία ορυκτών αλάτων λειτουργεί επιβραδυντικά στην διεργασία αυτή όσο αλμυρότερη είναι δηλαδή η θάλασσα (όπως συμβαίνει στη Μεσόγειο) τόσο ασθενέστερη είναι η διάλυση

ΒιοαποίκοδόμησηΗ βιοαποικοδόμηση του τιετρελαίσυ από βακτηρίδια που ζουν στη

θάλασσα συμβάλλει σημαντικά στη μετατροπή του πετρελαίου σε οξειδωμένα προϊόντα Ο ρυθμός αποικοδόμησης εξαρτάται από τη θερμοκρασία τις θρεπτικές ουσίες την ύπαρξη οξυγόνου και τον τύπο πετρελαίου Ετιειδή τα βακτηρίδια είναι ενεργά στη διαχωριστική ετηφάνεια πετρελαίου νερού ο ρηιθμός αποικοδόμησης αυξάνεται όταν σχηματίζονται λεπτές μεμβράνες μεγάλης επιφάνειας

Γ αλακτώματα

Πετρέλαιο νξρό Αν η ροή στην επιφάνεια του νερού είναι τυρβώδης το πετρέλαιο είναι δυνατόν να διασπασθεί σε σταγονίδια που αιωρούνται στο νερό Τότε η κηλίδα δεν επηρεάζεται από τον άνεμο και μπορεί να ανασχηματισθει σε κάποια απόσταση από την περιοχή που έγινε η αρχική

Νεοό στο πετιρέλαιο Αυτός ο τύπος γαλακτώματος γνωστός και ωςlaquochocolate mousseraquo μπορεί να σχηματισθεί εντός ολίγων ωρών καν τιεριέχει μέχρι 90 νερό Επομένως η ττυκνότητα και το ειδικό βάρος αυξάνουν καθώς επίσης και οι ογκοι που θα πρέπει να καταπολεμηθούν και να ανακτηθούν Η τάση δημιουργίας γαλακτώματος είναι μεγαλύτερη σε πετρέλαια χαμηλού ιξώδους υπό την ετήδραση μέτριου κυματισμού Μπορεί να σχηματισθούν εμμένοντα κομμάτια από τήσσα που είναι μάλλον στερεά παρά υγρά

ΦωτοοξείδωσηΗ χημική αντίδραση των υδρογονανθράκων με το οξυγόνο καλείται

οξείδωση Η αντίδραση αυτή γίνεται στην ετηφάνεια και λαμβάνει χώρα ταχύτερα όταν το πετρέλαιο εξαπλωθεί σε λεπτή μεμβράνη Η υπεριώδης ακτινοβολία από το φως του ήλιου επιταχύνει την οξείδωση και κάτω από ιδανικές συνθήκες μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την ετήδραση των καιρικών συνθηκών σε ποσοστό μέχρι 1 του πετρελαίου που διέρρευσε ανά ημέρα Τα πετρέλαια που οξειδώνονται με τη δράση του φωτός είναι γενικά περισσότερο διαλυτά και διασκορτήζονται καλύτερα στο θαλασσινό νερό και επομένως είναι βιοαποικοδομήσιμα Σε βαρέα πετρέλαια ή σε εκείνα που έχουν χάσει τα ελαφρά συστατικά τους η φωτοοξείδωση ευνοεί τις αναδράσεις πολυμερισμού που εμποδίζει το χειρισμό αυτών των πετρελαίων και την τελική αποικοδόμησή τους

ΒύθισηΗ εξάτμιση και γαλακτοποίηση καθώς και η αύξηση της πυκνότητας που θα

προκόψει μπορεί να βοηθήσει στη βύθιση της κηλίδας Σε αρκετές διαρροές

πετρελαίου παρατηρήθηκε αιώρηση του πετρελαίου στη θαλάσσια μάζα ή κατακάθιση στον πυθμένα Πιθανώς το πλέον κοινό αίτιο είναι η ενσωμάτωση των κατακαθισμάτων σε πετρέλαιο που υπέστη την επίδραση των καιρικών συνθηκών Η βύθιση είναι εττίσης δυνατή όταν παρατηρείται σημανηκή πτώση της πυκνότητας των επιφανειακών νερών όπως για παράδειγμα παρατηρείται στις εκβολές ποταμών

ΚίνησηΤο τιετρέλαιο κινείται κατά την κατεύθυνση του ανέμου με ταχύτητα που

είναι περίπου το 3 της ταχύτητας του ανέμου Όταν υπάρχουν επιφανειακή ρεύματα θα προστεθεί στην τηο πάνω ταχύτητα και η ταχύτητα του ρεύματος

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Η πιο εύκολα αντιληπτή και διαδεδομένη μορφή ρύπανσης των θαλασσών είναι οι πετρελαιοκηλίδες που προκαλούνιαι από τα ατυχήματα των τάνκερ Οι ετηπτώσεις του πετρελαίου στο περιβάλλον είναι ποικιλόμορφες και πολύπλοκες Μερικές εμφανίζονται αμέσως και άλλες είναι μακροχρόνιες Ετηδρούν σε διαφορετικό βαθμό τόσο στο ζωικό όσο και στο φυτικό βασίλειο της θάλασσας Στην περίπτωση της προσάραξης του Exxon Valdez στην Αλάσκα το 1989 η βιολογική καταστροφή που προκλήθηκε από τη διαρροή του πετρελαίου είναι ακόμη ορατή μετά από 16 χρόνια Το Prestige που βυθίστηκε έξω από τις ακτές της Ισπανίας στο τέλος του 2002 έχει προκαλέσει τεράστιες οικονομικές ζημιές αφού οδήγησε στη ρύπανση περισσότερων από 100 ακτών στη Γαλλία και την Ισπανία και στην πραγματικότητα κατέστρεψε την αλιεία της περιοχής Μια μεμβράνη πετρελαίου απλωμένη στην ετηφάνεια της θάλασσας εμποδίζει τις εναλλαγές αέρα θάλασσας που είναι απαραίτητες για τους θαλάσσιους βιολογικούς κύκλουςΕπομένως

Μειώνει την ανανέωση του οξυγόνου

bull Έχει σαν επακόλουθο την αύξηση της θερμοκρασίας και ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών που καταναλώνουν οξυγόνο

Δυστυχώς τα θαλασσινά πουλιά έχουν και αυτά το μερίδιό τους σ αυτόν τον εφιάλτη Αντιμετωτήζουν ίσως την σοβαρότερη άμεση συνέπεια της ρύπανσης και αυτό οφείλεται στη φυσική δράση του πετρελαίου που ερχόμενο σε επαφή με το πτέρωμα καταστρέφει την μόνωση που αυτό παρέχει έναντι του νερού οπότε τα τττηνά είτε βυθίζονται από το βάρος του νερού στο φτέρωμά τους είτε πεθαίνουν από απώλεια θερμότητας Οι απώλειες στους πληθυσμούς των θαλάσσιων πτηνών που έχουν αναφερθεί είναι πολλές και δύσκολα αναπληρώσιμες λόγω του σχετικά μικρού αριθμού απογόνων τους σε σχέση με άλλους οριγανισμούς Στο δυστύχημα του Τόρρεϊ Κάνιον (18-3-1967 στις ακτές της Κορνουάλης στην Αγγλία) στοίχισε τη ζωή σε περίπου 100000 πουλιά

Στην περίπτωση αρgtγών πετρελαίων τα πλpoundον πτητικά συστατικά και οι αρωματικές ενώσεις είναι τα πλέον τοξικά Για τα προϊόντα διύλισης οι πλέον επιβλαβείς επιπτώσεις προέρχονται γενικά από τα προϊόντα τα οποία έχουν χαμηλό σημείο βρασμού Το καύσιμο που περιέχει τετρααιθυλικό μόλυβδο θεωρείται το πλέον τοξικό και ακολουθείται από την κηροζίνη το GAS OIL και το BUNKER C

Εκτός από την δηλητηρίαση που προκαλείται από την παρατεταμένη εισπνοή προϊόντων πετρελαίου η κατανάλωση ορισμένων θαλάσσιων ζώων όπως ψάρια οστρακοειδή και οστρακόδερμα που ήλθαν σε επαφή με το πετρέλαιο μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο λόγω σωρευτικών επιπτώσεων

Τις περισσότερες όμως φορές οι εταβλαβείς εταπτώσεις της ρύπανσης γίνονται έμμεσα αντιληπτές μέσω των οικονομικών και οικολογικών ετηπτώσεων Η αγορά αλιευμάτων και η τουριστική αγορά πλήττονται καίρια Ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις υδρογονανθράκων προσδίδουν μιαχαρακτηριστική δυσάρεστη γεύση τόσο στα ψάρια όσο και σε άλλα αλιεύματα που οδηγεί στην απαγόρευση διάθεσης τους στο εμπόριο Ο τουρισμός δεν αποδέχεται ακτές που έχουν επηρεαστεί από διαρροές πετρελαίου Πρόβλημα εττίσης αποτελούν τα κομμάτια οι ττίσσας που μολονότι δεν έχουν τοξική δράση δημιουργούν δυσάρεστη αίσθηση και παραμένουν στις ακτές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα

ΜΕΡΟΣ II

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το Αιγαίο αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου για οικολογική καταστροφή σ ολόκληρη τη Μεσόγειο Σήμερα Γιατί αύριο μετά τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη Πρόκειται για το συμπέρασμα της πιο ολοκληρωμένης ετηστημονικής έρευνας που έγινε ποτέ για τη ρύπανση στα ευρωπαϊκά ύδατα Η έρευνα του 2005 με τίτλο ldquoΘαλάσσια Πετρελαϊκή Ρύπανσηrdquo (EU-Marine Oil Pollution) χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροττή και είχε συντονιστή το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου το καθιστούν μία από τις τηο ετπκίνδυνες θάλασσες στον κόσμο για το ενδεχόμενο ατυχήματος σε πετρελαιοφόρο πλοίο ενώ παράλληλα παρά το υψηλό ρίσκο που ενέχουν οι μεταφορές των πετρελαιοειδών στο ελληνικό πέλαγος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη θωράκισή του σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου

Το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ (ανάμεσα στους φορείς του έργου) ετηχείρησε να μετρήσει το ρίσκο ενός ατυχήματος στο Αιγαίο Ααμβάνοντας υπόψη την κίνηση των τάνκερ με τον νέο αγωγό οι επιστήμονες υπολόγισαν πως αν συγκεντρώσουμε όλα τα ατυχήματα ενός έτους σε ένα ναυτικό ατύχημα με ρύπανση τότε αυτό το ατύχημα θα αφορούσε ένα τάνκερ γύρω στους 25Θ00 τόνους Το πόσοι τόνοι πετρελαίου (από μηδέν έως όλο το φορτίο) θα καταλήξουν τελικά στο Αιγαίο είναι φυσικά θέμα συνθηκών αλλά και αντιμετώπισης από τις αρχές

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΑΑΟΝΤΟΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ ΑΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΑΛΙΝΙΚΟΣ Υπεύθυνος καθηγητής ΑΧΙΑΑΕΑΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΙΔΗΣ

ΕΞΩΦΥΑΛΟΑΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΑΛΙΝΙΚΟΣ Υπεύθυνος καθηγητής ΑΧΙΑΑΕΑΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΙΔΗΣ

Το σύγγραμμα αυτό εκπονήθηκε στο πλαίσιο της πτυχιακής μου εργασίαςΤμήμα Τεχνολογίας Πετρελαίου amp Φυσικού αερίου Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών ΤΕΙ ΚαβάλαςΚΑΒΑΛΑ 2ΘΘ7

ME ΕΚΤΙΜΗΣΗ

ΠΡΟΛΟΓΟΣΗ ρύπανση του υγρού στοιχείου που προκαλεί ο ανθρώτηνος παράγοντας

αποτελεί έναν πολύ μεγάλο κίνδυνο όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για ολόκληρο τον πλανήτη Η Ελλάδα μια θαλασσινή χώρα με τεράσαα ακτογραμμή και πλήθος νησιών έχει ευαισθητοποιηθεί εδώ και πολλά χρόνια δίνοντας τη δική της μάχη ενάντια στη ρύπανση των θαλασσών Όλοι οι Έλληνες πολίτες γνωρίζουν καλά τη σημασία που έχει για το μέλλον και την ευημερία της Ελλάδος η προστασία και η διαφύλαξη του θαλάσσιου περιβάλλοντος

Στο πλαίσιο υλοποίησης της πτυχιακής μου εργασίας ldquoπερί προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος από πετρελαιοειδήrdquo πραγματοποιήθηκε μια έρευνα στους αρμόδιους φορείς που έχουν την ευθύνη και αρμοδιότητα στα θέματα πρόληψης και αντιμετώτησης περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών

Το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας έχει επιφορτισθεί με την ευθύνη πρόληψης της ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες επιβλαβείς ουσίες καθώς και την καταπολέμηση των περιστατικών ρύπανσης του θαλάσσιου χώρου από πλοία ή εγκαταστάσεις που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τα συμφέροντα των θιγομένων τοπικών κοινωνιών ή να υποβαθμίσουν την ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία οι Υπηρεσίες του YEN ασκούν την

bull Αποκλειστική αρμοδιότητα λήψης μέτρων για την πρόληψη της ρύπανσης

bull Αποκλειστική ευθύνη άμεσης επέμβασης

Η Διεύθυνση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος συστάθηκε από το YEN το 1972 είναι αρμόδια για

(ΔΠΘΠ) που

Τη λήψη κατάλληλων νομοθετικών και διοικητικών μέτρων για την προστασία της θάλασσας και των ακτών στα γεωγραφικά όρια της ΕλλάδοςΤην παροχή βοήθειας σε ξένες χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα θαλάσσιας ρύπανσηςΤην καθημερινή επιτήρηση των ακτών και των θαλάσσιων ζωνών ναυσιπλοΐαςΤην εκπόνηση σχεδίων έκτακτης ανάγκης για την καταπολέμηση της ρύπανσηςΤην εφαρμογή της εθνικής νομοθεσίαςΤην άμεση επέμβασηΤην ενημέρωση του κοινού και των ναυτικώνΤη διερεύνηση κάθε περιστατικού ρύπανσηςΤην επιβολή κυρώσεων

Η ρύπανση της θάλασσας από πετρελαιοειδή έχει σοβαρές επιπτώσεις για το φυσικό περιβάλλον και πολλές φορές προκαλεί ανεπανόρθωτες οικολογικές καταστροφές Είναι ετήσης αυτονόητο ότι όσο πτο γρήγορη και αποτελεσματική είναι η επέμβαση για την αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης τόσο περισσότερο μειώνονται οι κίνδυνοι για το περιβάλλον και ελαχιστοποιείται το κόστος απορρύπανσης Για τη γρήγορη λοιπόν αντιμετώτηση κάθε περιστατικού ρύπανσης του θαλάσσιου οικοσυστήματος την καταπολέμηση της ρύπανσης και τον περιορισμό των δυσμενών ετηπτώσεών της έχουν ιδρυθεί οι Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης της Ρύπανσης (ΠΣΚΡ) που βρίσκονται στα παρακάτω λιμάνια της χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο και Ρόδο

Με αφορμή λοιπόν την τελευταία μου φράση ldquo δυσμενείς ετηπτώσεις rdquo και ευαισθητοποιημένος ετιί του θέματος αποφάσισα να πραγματοποιήσω την πτυχιακή μου εργασία στο διδακτικό κομμάτι της σχολής μου περί προστασίας του περιβάλλοντος Σε συνεργασία βοήθεια και υποστήριξη του υπευθύνου καθηγητή Κου Αχιλλέα Χριστοφορίδη Δρ Χημικού μηχανικού και στην προσπάθεια μου για μία παρουσίαση των συνεπειών μίας ρύπανσης από πετρέλαιο την οργάνωση τις μεθόδους τους τρόπους αντιμετώπισης τα μέσα καταπολέμησης και την τελική διάθεση του ανακτηθέντος πετρελαίου εκπονήθηκε στο πλαίσιο της πτυχιακής μου εργασίας το σύγγραμμα ldquoΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗrdquo

άλλωστε όπως έγραψε και ο ποιητής μας Οδ Ελύτηςldquo Η θάλασσα είναι ένας κόσμος χαρισμένος σε εκείνους που μπορούν να αφουγκράζονται την εσωτερική μουσική των πραγμάτων της rdquo

Ας προσπαθήσουμε λοιπόν όλοι μαζί να κρατήσουμε τη θάλασσα καθαρή για να μπορέσουν και τα παιδιά μας να ακούσουν αυτή τη μουσική

Αημήτρης ΚαλλίνιΛ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΜΕΡΟΣ IΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΓΕΝΙΚΑ11ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ15ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ 17ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 21

ΜΕΡΟΣ IIΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΡΥΠΑΝΣΗ 25ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ 28ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑΤΗ ΛΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ31ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ 34ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ 36ΓΑΛΑΖΙΟ ΤΑΜΕΙΟ39

ΜΕΡΟΣ IIIΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ

ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ43ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG 50SKIMMER (T-DISK)53ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75C55ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER55ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC 56ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 57ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ Χ Δ0 58ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ -63ΠΡΟΣΚΟΑΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ -65ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ 65ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ middot66ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ 66

ΜΕΡΟΣ IVΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ

ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ________

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΛΝ ΛΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΉ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΠΛΥΣΗΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟΚΑΥΣΗΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΛΟΜΗΣΗ

71727273 73

ΜΕΡΟΣ VΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ 77ΜΕΤΑΦΟΡΑ 77ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ 78ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ 78ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ 79

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ81

ΜΕΡΟΣ I

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΓΕΝΙΚΑ

Σύμφωνα με την UNESCO ρύπανση του θαλάσσιου περιβάλλοντος ονομάζεται κάθε άμεση ή έμμεση ανθρωπογενούς προέλευσης εισαγωγή ουσιών ή ενέργειας στον θαλάσσιο χώρο η οποία έχει βλαβερή επίδραση στους ζώντες οργανισμούς ή είναι ετηκίνδυνη για την ανθρώτηνη υγεία ή παρεμποδίζει την χρησιμοποίηση της θάλασσας ή αλλοιώνει την ποιότητα του θαλασσινού νερού ή υποβιβάζει τις δυνατότητες χρησιμοποίησής του για ψυχαγωγικούς σκοπούς

Οι κυριότεροι ρύποι των θαλασσών είναι

Οι υδρογονάνθρακες πετρελαίου

Τα αιωρούμενα σωματίδια

Τα βαρέα μέταλλα και χημικά

Τα θρεπτικά συστατικά

Η θερμότητα

Τα οργανικά απόβλητα

Τα άλατα

Τα ραδιενεργά υλικά

Οι ρύπος ιδιαίτερα οι χημικοί διακρίνονται ως προς την τοξικότητα τους Ως τοξικότητα μιας ουσίας ονομάζεται η συγκέντρωση της σε ppm για την οποία ποσοστό 50 των οργανισμών που εκτίθενται σrsquo αυτό θανατώνονται σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα Οπως γίνεται φανερό από τον ορισμό η τοξικότητα μιας ουσίας μεταβάλλεται ανάλογα με το είδος του εκτιθέμενου ορgtγανισμού τον χρόνο έκθεσης και μια σειρά μεταβλητών του θαλασσίου περιβάλλοντος όπως τα κύματα τα ρεύματα η αμεσότητα της επαφής τη συνύπαρξη και άλλων ρυπαντών με επιβαρυντική ή ανταγωνιστική δράση την παρουσία αιωρημάτων τη θερμοκρασία την αλατότητα τη φάση ανάπτυξης του οργανισμού την ετήδραση άλλων έμβιων οργανισμών κλπ Εκτός από την εττικινδυνότητα για τη θαλάσσια ζωή οι ριύποι στη θάλασσα μπορούν να επιδράσουν και στον άνθρωπο κυρίως μέσω της τροφικής αλυσίδας προκαλώντας λοιμώξεις ή και τοξική δηλητηρίαση Αλλες εττιβαρυντικές για το περιβάλλον ετηπτώσεις είναι οι αυξομειώσεις της τιμής

11

του pH (τιμές του ρΗ μικρότερες από 5 ή μεγαλύτερες από 9 είναι τοξικές για την υδρόβια ζωή) η καταστροφή της οικολογικής ισορροπίας μέσω ευτροφισμού κλπ Όπως καθίσταται σαφές από τα στοιχεία που εκθέσαμε παραπάνω ενδιαφέρει όχι μόνον το είδος της ρύπανσης αλλά και η διάρκεια και η έκταση της ρύπανσης

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα του ΠΑΚΟΕ τον Μάιο του 20Θ6 οι ποιο ακατάλληλες και βρόμικες ακτές του νομού Αττικής και γύρω περιοχών

bull Πέραμα

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (αρχή)

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (Τσακός)

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (Διογένης)

bull Βοτσαλάκια

bull Εδεμ

bull Καλαμάκι

bull EOT Αλίμου (Γαλάζια σημαία)

bull Γλυφάδα

bull Πλαζ Αστήρ Γλυφάδα (Α)

bull Πλαζ Αστήρ Γλυφάδα (Β)

bull Ακτή EOT Βούλα

bull Αστήρ Βουλιαγμένης

bull Βάρκιζα

bull Ακτή EOT Βάρκιζα

bull Ααγονήσι

bull Παλαιά Φώκαια

bull Ααύριο

bull Δασκαλειό Κερατέας

bull Αυλάκι

bull Βραυρώνα

Αρτέμιδα

Ραφήνα

Νέα Μάκρη

Σχοινιάς

Σκάλα Ωρωπού

Χαλκούτσι (Ποτάμι 1)

Χαλκούτσι (Πηγαδάκια 2)

Κόρινθος (Νομαρχία)

Κόρινθος (5ΘΟμ Πατρα)

Κόρινθος (Ποσειδώνιο προς Λουτράκι)

Ισθμια I

Ισθμια II

Σουσάκι

Motor Oil

Αγιοι Θεόδωροι II

Αλσος Κέντρο

Κινέττα (Camping Costa)

Ελευσίνα αρχή

Ελευσίνα (500 μέτρα μετά)

Νέα Πέραμος ΟΤΕ

Νέα Πέραμος (μετά το στρατόπεδο)

Νέα Πέραμος (στα 400 μέτρα)

Λουτρόττυργος (αρχή)

Ασπρόττυργος

Η διάρκεια της ρύπανσης εξαρτάται από τον τρόπο αποικοδόμησης του ρύπου που μπορεί να είναι

bull Εξάτμιση

bull Αραίωση διάχυση

bull Γ αλακτωματοποίηση

bull Οξείδωση

bull Βιοαποικοδόμηση

bull Προσρόφηση σε σωματίδια

bull Κατάποση από το ζωοπλαγκτόν

bull Ιζηματοποίηση

Η έκταση της ρύπανσης με τη σειρά της εξαρτάται από τους ακόλουθους παράγοντες

bull Είδος του ρύπου και ποσότητα του

bull Ταχύτητα και διάρκεια εκροής

bull Ταχύτητα και κατεύθυνση αέρα κυμάτων ρευμάτων

bull Συγκέντρωση κατά την εκροή

bull Βάθος απόρριψης

bull Τοπογραφία και σύσταση πυθμένα

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

To πετρέλαιο είναι η κοινή ονομασία ενός μίγματος χημικών ενώσεων κατά βάση υδρογόνου και άνθρακα οι οποίες στη γλώσσα της χημείας ονομάζονται ldquoυδρογονάνθρακεςrdquo Τον χαρακτηρισμό αυτό δικαιώνει η κατά βάρος αναλογία των στοιχείων αυτών στο αργό πετρέλαιο η οποία κυμαίνεται για τον άνθρακα μεταξύ 83 και 87 και για το υδρογόνο μεταξύ 11 και 14Συμαντικη είναι επίσης η ποσότητα του θείου στο πετρέλαιο που μπορεί να φθάσει σε περιεκτικότητα το 8όπως για παράδειγμα το πετρέλαιο του Ιράκ Ο συνολικός αριθαός χημικών ενώσεων στο αργό πετρέλαιο ποικίλλει μεταξύ 10 και 10 και οι περισσότερες από αυτές απαντώνται στα βαριά κλάσματα Τρεις σειρές υδρογονανθράκων αποτελούν τουλάχιστον το 95 όλων των αργών πετρελαίων Τα αλκάνια γνωστά και ως παραφίνες τα κυκλοαλκάνια ή ναφθένια και τα αρωματικά Άλλες δύο επίσης γνωστές ομάδες χημικών ενώσεων που περιέχονται στο αργό τιετρέλαιο είναι τα ασφαλτένια και οι ρητίνες

Η περιεκτικότητα του πετρελαίου στις παραπάνω κατηγορίες είναι διαφορετική και ποικίλλει ανάλογα με την προέλευσή του

ΟΜΑΔΑ ΕΝΩΣΕΩΝΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΚΑΤΑ ΒΑΡΟΣ

ΑΑΚΑΝΙΑ30-70

ΚΥΚΛΟΑΛΚΑΝΙΑ

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ 20-40

ΡΗΤΙΝΕΣ 5-25

ΑΣΦΑΛΤΕΝΙΑ 0-10

Το αργό πετρέλαιο λαμβάνει την ονομασία του και κατατάσσεται στις παρακάτω κατηγορίες ανάλογα με την ετιικράτηση μιας ή τιερισσοτέρων ομάδων χημικών ενώσεων σε αυτό

ϊ Παραφινικό ϋ Ναφθενικό

iii Παραφινικό - Ναφθενικό ΐν Παραφινικό - Ναφθενικό mdash Αρωματικό V Ναφθενικό - Αρωμαηκό

νΐ Ναφθενικό - Αρωμαηκό mdash Ασφαλτικό νϋ Αρωματικό - Ασφαλτικό

Η τοξικότητα στις κατηγορίες αυτές αυξάνει με την εξής σειρά

Αλκάνια lt Ναφθένια lt Ασφαλτένια lt Αρωματικά

Μια άλλη τέλος ομάδα χημικών ενώσεων που ονομάζονται Αλκένια ή αλλιώς Ολεφίνες είναι συνήθης στα προϊόντα διύλισης παρά στο αργό πετρέλαιο

Υπολογίζεται ότι κάθε γρόνο

bull Εκρέουν περίπου5-6 εκατομμύρια μετρικών τόνων αργού πετρελαίου στη θάλασσα από τα οποία περίπου το μισό εκατομμύριο σε απώλειες λόγω διαδικασιών ρουτίνας στα τάνκερς

bull Διαρροές διυλιστηρίων ή πετροχημικών βιομηχανιών μεταφορά μέσω βροχής ή ποταμών λύματα παραθαλάσσιων οικισμών και ατυχήματα αποτελούν τις αιτίες για τα υπόλοιπα 45 - 5 εκατομμύρια τόνους

bull Οι πετρελαιοκηλίδες από ατυχήματα αντιπροσωπεύουν το 3-4 του αργού πετρελαίου που απολήγει κάθε χρόνο στους ωκεανούς

I ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ TOY ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ |

Τα πετρέλαια ύστερα από την διαρροή τους στη θάλασσα υπόκεινται σε διάφορες φυσικοχημικές μεταβολές ανάλογα με την φύση τους και τις ωκεανολογικές συνθήκες Οι μεταβολές αυτές παρουσιάζονται στη συνέχεια και είναι αυτές που θα εττηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την επιλογή των τεχνικών καταπολέμησης του πετρελαίου που θα χρησιμοποιηθούν

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ

Ε^άπλωσηΌταν το πετρέλαίο διαρρέυσει στην επιφάνεια της θάλασσας ενεργοποιείται

η τάση του να διασκορπίζεται οριζόντια κάτω από την δράση των συνδυασμένων δυνάμεων βαρύτητας ιξώδους και ετηφανειακής τάσης

Αρχικά ετηκρατεί η βαρύτητα ύστερα από λίγες ώρες το πάχος του πετρελαίου θα μειωθεί και η επιφανειακή τάση διαδέχεται τη βαρύτητα σαν κύρια δύναμη εξάπλωσης Το πετρέλαιο που διαρρέει σε νερό θα σχηματίσει ένα λετιτό φιλμ του οποίου το εσωτερικό τμήμα έχει μεγαλύτερο πάχος απrsquoότι στις άκρες

Όταν προχωρήσει η εξάπλχοση και εμφανισθούν αργυρόχροες μεμβράνες ή μεμβράνες με τα χρώματα του ουράνιου τόξου ο φυσικός διασκορπισμός του πετρελαίου είναι ταχύς με την προϋπόθεση ότι υπάρχει μια ελάχιστη

ΕξάτμισηΗ διεργασία αυτή λαμβάνει χώρα μέσα σε λίγες ώρες ύστερα από την

διαρροή και τα πλέον πτητικά κλάσματα μιας πετρελαιοκηλίδας χάνονται στην ατμόσφαιρα με ριυθμό που καθορίζεται από την ταχύτητα του ανέμου τη θερμοκρασία και τον τύπο του πετρελαίου Το υπόλοιπο πετρέλαιο που παραμένει στην θάλασσα έχει μεγαλύτερη πυκνότητα και ιξώδες απrsquoόη το αρχικό Στις περισσότερες κηλίδες αργού πετρελαίου χάνεται μέχρι το 40 του όγκου του στις πρώτες 48 ώρες Τα ελαφριά προϊόντα διύλισης όπως βενζίνη κηροζίνη και πετρέλαιο ντίζελ θα εξατμισθούν σχεδόν τελείως σε διάστημα ωρών δημιουργώντας κίνδυνο πυρκαγιάς σε κλειστές περιοχές όπως τα λιμάνια

ΔιάλυσηΟι απώλειες από διάλυση είναι σχετικά μικρές αφού οι περισσότεροι

υδρογονάνθρακες από τους οποίους αποτελείται το πετρέλαιο έχουν μικρή διαλυτότητα στο νερό της θάλασσας Τα πλέον διαλυτά συστατικά του πετρελαίου είναι ετήσης τα πλέον τττητικά με αποτέλεσμα οι απώλειες λόγω εξάτμισης να ανησταθμίζουν αυτές της διάλυσης Η παρουσία ορυκτών αλάτων λειτουργεί επιβραδυντικά στην διεργασία αυτή όσο αλμυρότερη είναι δηλαδή η θάλασσα (όπως συμβαίνει στη Μεσόγειο) τόσο ασθενέστερη είναι η διάλυση

ΒιοαποίκοδόμησηΗ βιοαποικοδόμηση του τιετρελαίσυ από βακτηρίδια που ζουν στη

θάλασσα συμβάλλει σημαντικά στη μετατροπή του πετρελαίου σε οξειδωμένα προϊόντα Ο ρυθμός αποικοδόμησης εξαρτάται από τη θερμοκρασία τις θρεπτικές ουσίες την ύπαρξη οξυγόνου και τον τύπο πετρελαίου Ετιειδή τα βακτηρίδια είναι ενεργά στη διαχωριστική ετηφάνεια πετρελαίου νερού ο ρηιθμός αποικοδόμησης αυξάνεται όταν σχηματίζονται λεπτές μεμβράνες μεγάλης επιφάνειας

Γ αλακτώματα

Πετρέλαιο νξρό Αν η ροή στην επιφάνεια του νερού είναι τυρβώδης το πετρέλαιο είναι δυνατόν να διασπασθεί σε σταγονίδια που αιωρούνται στο νερό Τότε η κηλίδα δεν επηρεάζεται από τον άνεμο και μπορεί να ανασχηματισθει σε κάποια απόσταση από την περιοχή που έγινε η αρχική

Νεοό στο πετιρέλαιο Αυτός ο τύπος γαλακτώματος γνωστός και ωςlaquochocolate mousseraquo μπορεί να σχηματισθεί εντός ολίγων ωρών καν τιεριέχει μέχρι 90 νερό Επομένως η ττυκνότητα και το ειδικό βάρος αυξάνουν καθώς επίσης και οι ογκοι που θα πρέπει να καταπολεμηθούν και να ανακτηθούν Η τάση δημιουργίας γαλακτώματος είναι μεγαλύτερη σε πετρέλαια χαμηλού ιξώδους υπό την ετήδραση μέτριου κυματισμού Μπορεί να σχηματισθούν εμμένοντα κομμάτια από τήσσα που είναι μάλλον στερεά παρά υγρά

ΦωτοοξείδωσηΗ χημική αντίδραση των υδρογονανθράκων με το οξυγόνο καλείται

οξείδωση Η αντίδραση αυτή γίνεται στην ετηφάνεια και λαμβάνει χώρα ταχύτερα όταν το πετρέλαιο εξαπλωθεί σε λεπτή μεμβράνη Η υπεριώδης ακτινοβολία από το φως του ήλιου επιταχύνει την οξείδωση και κάτω από ιδανικές συνθήκες μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την ετήδραση των καιρικών συνθηκών σε ποσοστό μέχρι 1 του πετρελαίου που διέρρευσε ανά ημέρα Τα πετρέλαια που οξειδώνονται με τη δράση του φωτός είναι γενικά περισσότερο διαλυτά και διασκορτήζονται καλύτερα στο θαλασσινό νερό και επομένως είναι βιοαποικοδομήσιμα Σε βαρέα πετρέλαια ή σε εκείνα που έχουν χάσει τα ελαφρά συστατικά τους η φωτοοξείδωση ευνοεί τις αναδράσεις πολυμερισμού που εμποδίζει το χειρισμό αυτών των πετρελαίων και την τελική αποικοδόμησή τους

ΒύθισηΗ εξάτμιση και γαλακτοποίηση καθώς και η αύξηση της πυκνότητας που θα

προκόψει μπορεί να βοηθήσει στη βύθιση της κηλίδας Σε αρκετές διαρροές

πετρελαίου παρατηρήθηκε αιώρηση του πετρελαίου στη θαλάσσια μάζα ή κατακάθιση στον πυθμένα Πιθανώς το πλέον κοινό αίτιο είναι η ενσωμάτωση των κατακαθισμάτων σε πετρέλαιο που υπέστη την επίδραση των καιρικών συνθηκών Η βύθιση είναι εττίσης δυνατή όταν παρατηρείται σημανηκή πτώση της πυκνότητας των επιφανειακών νερών όπως για παράδειγμα παρατηρείται στις εκβολές ποταμών

ΚίνησηΤο τιετρέλαιο κινείται κατά την κατεύθυνση του ανέμου με ταχύτητα που

είναι περίπου το 3 της ταχύτητας του ανέμου Όταν υπάρχουν επιφανειακή ρεύματα θα προστεθεί στην τηο πάνω ταχύτητα και η ταχύτητα του ρεύματος

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Η πιο εύκολα αντιληπτή και διαδεδομένη μορφή ρύπανσης των θαλασσών είναι οι πετρελαιοκηλίδες που προκαλούνιαι από τα ατυχήματα των τάνκερ Οι ετηπτώσεις του πετρελαίου στο περιβάλλον είναι ποικιλόμορφες και πολύπλοκες Μερικές εμφανίζονται αμέσως και άλλες είναι μακροχρόνιες Ετηδρούν σε διαφορετικό βαθμό τόσο στο ζωικό όσο και στο φυτικό βασίλειο της θάλασσας Στην περίπτωση της προσάραξης του Exxon Valdez στην Αλάσκα το 1989 η βιολογική καταστροφή που προκλήθηκε από τη διαρροή του πετρελαίου είναι ακόμη ορατή μετά από 16 χρόνια Το Prestige που βυθίστηκε έξω από τις ακτές της Ισπανίας στο τέλος του 2002 έχει προκαλέσει τεράστιες οικονομικές ζημιές αφού οδήγησε στη ρύπανση περισσότερων από 100 ακτών στη Γαλλία και την Ισπανία και στην πραγματικότητα κατέστρεψε την αλιεία της περιοχής Μια μεμβράνη πετρελαίου απλωμένη στην ετηφάνεια της θάλασσας εμποδίζει τις εναλλαγές αέρα θάλασσας που είναι απαραίτητες για τους θαλάσσιους βιολογικούς κύκλουςΕπομένως

Μειώνει την ανανέωση του οξυγόνου

bull Έχει σαν επακόλουθο την αύξηση της θερμοκρασίας και ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών που καταναλώνουν οξυγόνο

Δυστυχώς τα θαλασσινά πουλιά έχουν και αυτά το μερίδιό τους σ αυτόν τον εφιάλτη Αντιμετωτήζουν ίσως την σοβαρότερη άμεση συνέπεια της ρύπανσης και αυτό οφείλεται στη φυσική δράση του πετρελαίου που ερχόμενο σε επαφή με το πτέρωμα καταστρέφει την μόνωση που αυτό παρέχει έναντι του νερού οπότε τα τττηνά είτε βυθίζονται από το βάρος του νερού στο φτέρωμά τους είτε πεθαίνουν από απώλεια θερμότητας Οι απώλειες στους πληθυσμούς των θαλάσσιων πτηνών που έχουν αναφερθεί είναι πολλές και δύσκολα αναπληρώσιμες λόγω του σχετικά μικρού αριθμού απογόνων τους σε σχέση με άλλους οριγανισμούς Στο δυστύχημα του Τόρρεϊ Κάνιον (18-3-1967 στις ακτές της Κορνουάλης στην Αγγλία) στοίχισε τη ζωή σε περίπου 100000 πουλιά

Στην περίπτωση αρgtγών πετρελαίων τα πλpoundον πτητικά συστατικά και οι αρωματικές ενώσεις είναι τα πλέον τοξικά Για τα προϊόντα διύλισης οι πλέον επιβλαβείς επιπτώσεις προέρχονται γενικά από τα προϊόντα τα οποία έχουν χαμηλό σημείο βρασμού Το καύσιμο που περιέχει τετρααιθυλικό μόλυβδο θεωρείται το πλέον τοξικό και ακολουθείται από την κηροζίνη το GAS OIL και το BUNKER C

Εκτός από την δηλητηρίαση που προκαλείται από την παρατεταμένη εισπνοή προϊόντων πετρελαίου η κατανάλωση ορισμένων θαλάσσιων ζώων όπως ψάρια οστρακοειδή και οστρακόδερμα που ήλθαν σε επαφή με το πετρέλαιο μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο λόγω σωρευτικών επιπτώσεων

Τις περισσότερες όμως φορές οι εταβλαβείς εταπτώσεις της ρύπανσης γίνονται έμμεσα αντιληπτές μέσω των οικονομικών και οικολογικών ετηπτώσεων Η αγορά αλιευμάτων και η τουριστική αγορά πλήττονται καίρια Ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις υδρογονανθράκων προσδίδουν μιαχαρακτηριστική δυσάρεστη γεύση τόσο στα ψάρια όσο και σε άλλα αλιεύματα που οδηγεί στην απαγόρευση διάθεσης τους στο εμπόριο Ο τουρισμός δεν αποδέχεται ακτές που έχουν επηρεαστεί από διαρροές πετρελαίου Πρόβλημα εττίσης αποτελούν τα κομμάτια οι ττίσσας που μολονότι δεν έχουν τοξική δράση δημιουργούν δυσάρεστη αίσθηση και παραμένουν στις ακτές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα

ΜΕΡΟΣ II

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το Αιγαίο αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου για οικολογική καταστροφή σ ολόκληρη τη Μεσόγειο Σήμερα Γιατί αύριο μετά τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη Πρόκειται για το συμπέρασμα της πιο ολοκληρωμένης ετηστημονικής έρευνας που έγινε ποτέ για τη ρύπανση στα ευρωπαϊκά ύδατα Η έρευνα του 2005 με τίτλο ldquoΘαλάσσια Πετρελαϊκή Ρύπανσηrdquo (EU-Marine Oil Pollution) χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροττή και είχε συντονιστή το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου το καθιστούν μία από τις τηο ετπκίνδυνες θάλασσες στον κόσμο για το ενδεχόμενο ατυχήματος σε πετρελαιοφόρο πλοίο ενώ παράλληλα παρά το υψηλό ρίσκο που ενέχουν οι μεταφορές των πετρελαιοειδών στο ελληνικό πέλαγος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη θωράκισή του σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου

Το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ (ανάμεσα στους φορείς του έργου) ετηχείρησε να μετρήσει το ρίσκο ενός ατυχήματος στο Αιγαίο Ααμβάνοντας υπόψη την κίνηση των τάνκερ με τον νέο αγωγό οι επιστήμονες υπολόγισαν πως αν συγκεντρώσουμε όλα τα ατυχήματα ενός έτους σε ένα ναυτικό ατύχημα με ρύπανση τότε αυτό το ατύχημα θα αφορούσε ένα τάνκερ γύρω στους 25Θ00 τόνους Το πόσοι τόνοι πετρελαίου (από μηδέν έως όλο το φορτίο) θα καταλήξουν τελικά στο Αιγαίο είναι φυσικά θέμα συνθηκών αλλά και αντιμετώπισης από τις αρχές

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ME ΕΚΤΙΜΗΣΗ

ΠΡΟΛΟΓΟΣΗ ρύπανση του υγρού στοιχείου που προκαλεί ο ανθρώτηνος παράγοντας

αποτελεί έναν πολύ μεγάλο κίνδυνο όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για ολόκληρο τον πλανήτη Η Ελλάδα μια θαλασσινή χώρα με τεράσαα ακτογραμμή και πλήθος νησιών έχει ευαισθητοποιηθεί εδώ και πολλά χρόνια δίνοντας τη δική της μάχη ενάντια στη ρύπανση των θαλασσών Όλοι οι Έλληνες πολίτες γνωρίζουν καλά τη σημασία που έχει για το μέλλον και την ευημερία της Ελλάδος η προστασία και η διαφύλαξη του θαλάσσιου περιβάλλοντος

Στο πλαίσιο υλοποίησης της πτυχιακής μου εργασίας ldquoπερί προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος από πετρελαιοειδήrdquo πραγματοποιήθηκε μια έρευνα στους αρμόδιους φορείς που έχουν την ευθύνη και αρμοδιότητα στα θέματα πρόληψης και αντιμετώτησης περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών

Το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας έχει επιφορτισθεί με την ευθύνη πρόληψης της ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες επιβλαβείς ουσίες καθώς και την καταπολέμηση των περιστατικών ρύπανσης του θαλάσσιου χώρου από πλοία ή εγκαταστάσεις που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τα συμφέροντα των θιγομένων τοπικών κοινωνιών ή να υποβαθμίσουν την ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία οι Υπηρεσίες του YEN ασκούν την

bull Αποκλειστική αρμοδιότητα λήψης μέτρων για την πρόληψη της ρύπανσης

bull Αποκλειστική ευθύνη άμεσης επέμβασης

Η Διεύθυνση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος συστάθηκε από το YEN το 1972 είναι αρμόδια για

(ΔΠΘΠ) που

Τη λήψη κατάλληλων νομοθετικών και διοικητικών μέτρων για την προστασία της θάλασσας και των ακτών στα γεωγραφικά όρια της ΕλλάδοςΤην παροχή βοήθειας σε ξένες χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα θαλάσσιας ρύπανσηςΤην καθημερινή επιτήρηση των ακτών και των θαλάσσιων ζωνών ναυσιπλοΐαςΤην εκπόνηση σχεδίων έκτακτης ανάγκης για την καταπολέμηση της ρύπανσηςΤην εφαρμογή της εθνικής νομοθεσίαςΤην άμεση επέμβασηΤην ενημέρωση του κοινού και των ναυτικώνΤη διερεύνηση κάθε περιστατικού ρύπανσηςΤην επιβολή κυρώσεων

Η ρύπανση της θάλασσας από πετρελαιοειδή έχει σοβαρές επιπτώσεις για το φυσικό περιβάλλον και πολλές φορές προκαλεί ανεπανόρθωτες οικολογικές καταστροφές Είναι ετήσης αυτονόητο ότι όσο πτο γρήγορη και αποτελεσματική είναι η επέμβαση για την αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης τόσο περισσότερο μειώνονται οι κίνδυνοι για το περιβάλλον και ελαχιστοποιείται το κόστος απορρύπανσης Για τη γρήγορη λοιπόν αντιμετώτηση κάθε περιστατικού ρύπανσης του θαλάσσιου οικοσυστήματος την καταπολέμηση της ρύπανσης και τον περιορισμό των δυσμενών ετηπτώσεών της έχουν ιδρυθεί οι Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης της Ρύπανσης (ΠΣΚΡ) που βρίσκονται στα παρακάτω λιμάνια της χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο και Ρόδο

Με αφορμή λοιπόν την τελευταία μου φράση ldquo δυσμενείς ετηπτώσεις rdquo και ευαισθητοποιημένος ετιί του θέματος αποφάσισα να πραγματοποιήσω την πτυχιακή μου εργασία στο διδακτικό κομμάτι της σχολής μου περί προστασίας του περιβάλλοντος Σε συνεργασία βοήθεια και υποστήριξη του υπευθύνου καθηγητή Κου Αχιλλέα Χριστοφορίδη Δρ Χημικού μηχανικού και στην προσπάθεια μου για μία παρουσίαση των συνεπειών μίας ρύπανσης από πετρέλαιο την οργάνωση τις μεθόδους τους τρόπους αντιμετώπισης τα μέσα καταπολέμησης και την τελική διάθεση του ανακτηθέντος πετρελαίου εκπονήθηκε στο πλαίσιο της πτυχιακής μου εργασίας το σύγγραμμα ldquoΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗrdquo

άλλωστε όπως έγραψε και ο ποιητής μας Οδ Ελύτηςldquo Η θάλασσα είναι ένας κόσμος χαρισμένος σε εκείνους που μπορούν να αφουγκράζονται την εσωτερική μουσική των πραγμάτων της rdquo

Ας προσπαθήσουμε λοιπόν όλοι μαζί να κρατήσουμε τη θάλασσα καθαρή για να μπορέσουν και τα παιδιά μας να ακούσουν αυτή τη μουσική

Αημήτρης ΚαλλίνιΛ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΜΕΡΟΣ IΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΓΕΝΙΚΑ11ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ15ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ 17ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 21

ΜΕΡΟΣ IIΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΡΥΠΑΝΣΗ 25ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ 28ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑΤΗ ΛΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ31ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ 34ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ 36ΓΑΛΑΖΙΟ ΤΑΜΕΙΟ39

ΜΕΡΟΣ IIIΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ

ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ43ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG 50SKIMMER (T-DISK)53ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75C55ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER55ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC 56ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 57ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ Χ Δ0 58ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ -63ΠΡΟΣΚΟΑΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ -65ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ 65ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ middot66ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ 66

ΜΕΡΟΣ IVΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ

ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ________

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΛΝ ΛΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΉ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΠΛΥΣΗΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟΚΑΥΣΗΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΛΟΜΗΣΗ

71727273 73

ΜΕΡΟΣ VΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ 77ΜΕΤΑΦΟΡΑ 77ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ 78ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ 78ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ 79

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ81

ΜΕΡΟΣ I

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΓΕΝΙΚΑ

Σύμφωνα με την UNESCO ρύπανση του θαλάσσιου περιβάλλοντος ονομάζεται κάθε άμεση ή έμμεση ανθρωπογενούς προέλευσης εισαγωγή ουσιών ή ενέργειας στον θαλάσσιο χώρο η οποία έχει βλαβερή επίδραση στους ζώντες οργανισμούς ή είναι ετηκίνδυνη για την ανθρώτηνη υγεία ή παρεμποδίζει την χρησιμοποίηση της θάλασσας ή αλλοιώνει την ποιότητα του θαλασσινού νερού ή υποβιβάζει τις δυνατότητες χρησιμοποίησής του για ψυχαγωγικούς σκοπούς

Οι κυριότεροι ρύποι των θαλασσών είναι

Οι υδρογονάνθρακες πετρελαίου

Τα αιωρούμενα σωματίδια

Τα βαρέα μέταλλα και χημικά

Τα θρεπτικά συστατικά

Η θερμότητα

Τα οργανικά απόβλητα

Τα άλατα

Τα ραδιενεργά υλικά

Οι ρύπος ιδιαίτερα οι χημικοί διακρίνονται ως προς την τοξικότητα τους Ως τοξικότητα μιας ουσίας ονομάζεται η συγκέντρωση της σε ppm για την οποία ποσοστό 50 των οργανισμών που εκτίθενται σrsquo αυτό θανατώνονται σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα Οπως γίνεται φανερό από τον ορισμό η τοξικότητα μιας ουσίας μεταβάλλεται ανάλογα με το είδος του εκτιθέμενου ορgtγανισμού τον χρόνο έκθεσης και μια σειρά μεταβλητών του θαλασσίου περιβάλλοντος όπως τα κύματα τα ρεύματα η αμεσότητα της επαφής τη συνύπαρξη και άλλων ρυπαντών με επιβαρυντική ή ανταγωνιστική δράση την παρουσία αιωρημάτων τη θερμοκρασία την αλατότητα τη φάση ανάπτυξης του οργανισμού την ετήδραση άλλων έμβιων οργανισμών κλπ Εκτός από την εττικινδυνότητα για τη θαλάσσια ζωή οι ριύποι στη θάλασσα μπορούν να επιδράσουν και στον άνθρωπο κυρίως μέσω της τροφικής αλυσίδας προκαλώντας λοιμώξεις ή και τοξική δηλητηρίαση Αλλες εττιβαρυντικές για το περιβάλλον ετηπτώσεις είναι οι αυξομειώσεις της τιμής

11

του pH (τιμές του ρΗ μικρότερες από 5 ή μεγαλύτερες από 9 είναι τοξικές για την υδρόβια ζωή) η καταστροφή της οικολογικής ισορροπίας μέσω ευτροφισμού κλπ Όπως καθίσταται σαφές από τα στοιχεία που εκθέσαμε παραπάνω ενδιαφέρει όχι μόνον το είδος της ρύπανσης αλλά και η διάρκεια και η έκταση της ρύπανσης

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα του ΠΑΚΟΕ τον Μάιο του 20Θ6 οι ποιο ακατάλληλες και βρόμικες ακτές του νομού Αττικής και γύρω περιοχών

bull Πέραμα

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (αρχή)

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (Τσακός)

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (Διογένης)

bull Βοτσαλάκια

bull Εδεμ

bull Καλαμάκι

bull EOT Αλίμου (Γαλάζια σημαία)

bull Γλυφάδα

bull Πλαζ Αστήρ Γλυφάδα (Α)

bull Πλαζ Αστήρ Γλυφάδα (Β)

bull Ακτή EOT Βούλα

bull Αστήρ Βουλιαγμένης

bull Βάρκιζα

bull Ακτή EOT Βάρκιζα

bull Ααγονήσι

bull Παλαιά Φώκαια

bull Ααύριο

bull Δασκαλειό Κερατέας

bull Αυλάκι

bull Βραυρώνα

Αρτέμιδα

Ραφήνα

Νέα Μάκρη

Σχοινιάς

Σκάλα Ωρωπού

Χαλκούτσι (Ποτάμι 1)

Χαλκούτσι (Πηγαδάκια 2)

Κόρινθος (Νομαρχία)

Κόρινθος (5ΘΟμ Πατρα)

Κόρινθος (Ποσειδώνιο προς Λουτράκι)

Ισθμια I

Ισθμια II

Σουσάκι

Motor Oil

Αγιοι Θεόδωροι II

Αλσος Κέντρο

Κινέττα (Camping Costa)

Ελευσίνα αρχή

Ελευσίνα (500 μέτρα μετά)

Νέα Πέραμος ΟΤΕ

Νέα Πέραμος (μετά το στρατόπεδο)

Νέα Πέραμος (στα 400 μέτρα)

Λουτρόττυργος (αρχή)

Ασπρόττυργος

Η διάρκεια της ρύπανσης εξαρτάται από τον τρόπο αποικοδόμησης του ρύπου που μπορεί να είναι

bull Εξάτμιση

bull Αραίωση διάχυση

bull Γ αλακτωματοποίηση

bull Οξείδωση

bull Βιοαποικοδόμηση

bull Προσρόφηση σε σωματίδια

bull Κατάποση από το ζωοπλαγκτόν

bull Ιζηματοποίηση

Η έκταση της ρύπανσης με τη σειρά της εξαρτάται από τους ακόλουθους παράγοντες

bull Είδος του ρύπου και ποσότητα του

bull Ταχύτητα και διάρκεια εκροής

bull Ταχύτητα και κατεύθυνση αέρα κυμάτων ρευμάτων

bull Συγκέντρωση κατά την εκροή

bull Βάθος απόρριψης

bull Τοπογραφία και σύσταση πυθμένα

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

To πετρέλαιο είναι η κοινή ονομασία ενός μίγματος χημικών ενώσεων κατά βάση υδρογόνου και άνθρακα οι οποίες στη γλώσσα της χημείας ονομάζονται ldquoυδρογονάνθρακεςrdquo Τον χαρακτηρισμό αυτό δικαιώνει η κατά βάρος αναλογία των στοιχείων αυτών στο αργό πετρέλαιο η οποία κυμαίνεται για τον άνθρακα μεταξύ 83 και 87 και για το υδρογόνο μεταξύ 11 και 14Συμαντικη είναι επίσης η ποσότητα του θείου στο πετρέλαιο που μπορεί να φθάσει σε περιεκτικότητα το 8όπως για παράδειγμα το πετρέλαιο του Ιράκ Ο συνολικός αριθαός χημικών ενώσεων στο αργό πετρέλαιο ποικίλλει μεταξύ 10 και 10 και οι περισσότερες από αυτές απαντώνται στα βαριά κλάσματα Τρεις σειρές υδρογονανθράκων αποτελούν τουλάχιστον το 95 όλων των αργών πετρελαίων Τα αλκάνια γνωστά και ως παραφίνες τα κυκλοαλκάνια ή ναφθένια και τα αρωματικά Άλλες δύο επίσης γνωστές ομάδες χημικών ενώσεων που περιέχονται στο αργό τιετρέλαιο είναι τα ασφαλτένια και οι ρητίνες

Η περιεκτικότητα του πετρελαίου στις παραπάνω κατηγορίες είναι διαφορετική και ποικίλλει ανάλογα με την προέλευσή του

ΟΜΑΔΑ ΕΝΩΣΕΩΝΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΚΑΤΑ ΒΑΡΟΣ

ΑΑΚΑΝΙΑ30-70

ΚΥΚΛΟΑΛΚΑΝΙΑ

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ 20-40

ΡΗΤΙΝΕΣ 5-25

ΑΣΦΑΛΤΕΝΙΑ 0-10

Το αργό πετρέλαιο λαμβάνει την ονομασία του και κατατάσσεται στις παρακάτω κατηγορίες ανάλογα με την ετιικράτηση μιας ή τιερισσοτέρων ομάδων χημικών ενώσεων σε αυτό

ϊ Παραφινικό ϋ Ναφθενικό

iii Παραφινικό - Ναφθενικό ΐν Παραφινικό - Ναφθενικό mdash Αρωματικό V Ναφθενικό - Αρωμαηκό

νΐ Ναφθενικό - Αρωμαηκό mdash Ασφαλτικό νϋ Αρωματικό - Ασφαλτικό

Η τοξικότητα στις κατηγορίες αυτές αυξάνει με την εξής σειρά

Αλκάνια lt Ναφθένια lt Ασφαλτένια lt Αρωματικά

Μια άλλη τέλος ομάδα χημικών ενώσεων που ονομάζονται Αλκένια ή αλλιώς Ολεφίνες είναι συνήθης στα προϊόντα διύλισης παρά στο αργό πετρέλαιο

Υπολογίζεται ότι κάθε γρόνο

bull Εκρέουν περίπου5-6 εκατομμύρια μετρικών τόνων αργού πετρελαίου στη θάλασσα από τα οποία περίπου το μισό εκατομμύριο σε απώλειες λόγω διαδικασιών ρουτίνας στα τάνκερς

bull Διαρροές διυλιστηρίων ή πετροχημικών βιομηχανιών μεταφορά μέσω βροχής ή ποταμών λύματα παραθαλάσσιων οικισμών και ατυχήματα αποτελούν τις αιτίες για τα υπόλοιπα 45 - 5 εκατομμύρια τόνους

bull Οι πετρελαιοκηλίδες από ατυχήματα αντιπροσωπεύουν το 3-4 του αργού πετρελαίου που απολήγει κάθε χρόνο στους ωκεανούς

I ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ TOY ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ |

Τα πετρέλαια ύστερα από την διαρροή τους στη θάλασσα υπόκεινται σε διάφορες φυσικοχημικές μεταβολές ανάλογα με την φύση τους και τις ωκεανολογικές συνθήκες Οι μεταβολές αυτές παρουσιάζονται στη συνέχεια και είναι αυτές που θα εττηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την επιλογή των τεχνικών καταπολέμησης του πετρελαίου που θα χρησιμοποιηθούν

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ

Ε^άπλωσηΌταν το πετρέλαίο διαρρέυσει στην επιφάνεια της θάλασσας ενεργοποιείται

η τάση του να διασκορπίζεται οριζόντια κάτω από την δράση των συνδυασμένων δυνάμεων βαρύτητας ιξώδους και ετηφανειακής τάσης

Αρχικά ετηκρατεί η βαρύτητα ύστερα από λίγες ώρες το πάχος του πετρελαίου θα μειωθεί και η επιφανειακή τάση διαδέχεται τη βαρύτητα σαν κύρια δύναμη εξάπλωσης Το πετρέλαιο που διαρρέει σε νερό θα σχηματίσει ένα λετιτό φιλμ του οποίου το εσωτερικό τμήμα έχει μεγαλύτερο πάχος απrsquoότι στις άκρες

Όταν προχωρήσει η εξάπλχοση και εμφανισθούν αργυρόχροες μεμβράνες ή μεμβράνες με τα χρώματα του ουράνιου τόξου ο φυσικός διασκορπισμός του πετρελαίου είναι ταχύς με την προϋπόθεση ότι υπάρχει μια ελάχιστη

ΕξάτμισηΗ διεργασία αυτή λαμβάνει χώρα μέσα σε λίγες ώρες ύστερα από την

διαρροή και τα πλέον πτητικά κλάσματα μιας πετρελαιοκηλίδας χάνονται στην ατμόσφαιρα με ριυθμό που καθορίζεται από την ταχύτητα του ανέμου τη θερμοκρασία και τον τύπο του πετρελαίου Το υπόλοιπο πετρέλαιο που παραμένει στην θάλασσα έχει μεγαλύτερη πυκνότητα και ιξώδες απrsquoόη το αρχικό Στις περισσότερες κηλίδες αργού πετρελαίου χάνεται μέχρι το 40 του όγκου του στις πρώτες 48 ώρες Τα ελαφριά προϊόντα διύλισης όπως βενζίνη κηροζίνη και πετρέλαιο ντίζελ θα εξατμισθούν σχεδόν τελείως σε διάστημα ωρών δημιουργώντας κίνδυνο πυρκαγιάς σε κλειστές περιοχές όπως τα λιμάνια

ΔιάλυσηΟι απώλειες από διάλυση είναι σχετικά μικρές αφού οι περισσότεροι

υδρογονάνθρακες από τους οποίους αποτελείται το πετρέλαιο έχουν μικρή διαλυτότητα στο νερό της θάλασσας Τα πλέον διαλυτά συστατικά του πετρελαίου είναι ετήσης τα πλέον τττητικά με αποτέλεσμα οι απώλειες λόγω εξάτμισης να ανησταθμίζουν αυτές της διάλυσης Η παρουσία ορυκτών αλάτων λειτουργεί επιβραδυντικά στην διεργασία αυτή όσο αλμυρότερη είναι δηλαδή η θάλασσα (όπως συμβαίνει στη Μεσόγειο) τόσο ασθενέστερη είναι η διάλυση

ΒιοαποίκοδόμησηΗ βιοαποικοδόμηση του τιετρελαίσυ από βακτηρίδια που ζουν στη

θάλασσα συμβάλλει σημαντικά στη μετατροπή του πετρελαίου σε οξειδωμένα προϊόντα Ο ρυθμός αποικοδόμησης εξαρτάται από τη θερμοκρασία τις θρεπτικές ουσίες την ύπαρξη οξυγόνου και τον τύπο πετρελαίου Ετιειδή τα βακτηρίδια είναι ενεργά στη διαχωριστική ετηφάνεια πετρελαίου νερού ο ρηιθμός αποικοδόμησης αυξάνεται όταν σχηματίζονται λεπτές μεμβράνες μεγάλης επιφάνειας

Γ αλακτώματα

Πετρέλαιο νξρό Αν η ροή στην επιφάνεια του νερού είναι τυρβώδης το πετρέλαιο είναι δυνατόν να διασπασθεί σε σταγονίδια που αιωρούνται στο νερό Τότε η κηλίδα δεν επηρεάζεται από τον άνεμο και μπορεί να ανασχηματισθει σε κάποια απόσταση από την περιοχή που έγινε η αρχική

Νεοό στο πετιρέλαιο Αυτός ο τύπος γαλακτώματος γνωστός και ωςlaquochocolate mousseraquo μπορεί να σχηματισθεί εντός ολίγων ωρών καν τιεριέχει μέχρι 90 νερό Επομένως η ττυκνότητα και το ειδικό βάρος αυξάνουν καθώς επίσης και οι ογκοι που θα πρέπει να καταπολεμηθούν και να ανακτηθούν Η τάση δημιουργίας γαλακτώματος είναι μεγαλύτερη σε πετρέλαια χαμηλού ιξώδους υπό την ετήδραση μέτριου κυματισμού Μπορεί να σχηματισθούν εμμένοντα κομμάτια από τήσσα που είναι μάλλον στερεά παρά υγρά

ΦωτοοξείδωσηΗ χημική αντίδραση των υδρογονανθράκων με το οξυγόνο καλείται

οξείδωση Η αντίδραση αυτή γίνεται στην ετηφάνεια και λαμβάνει χώρα ταχύτερα όταν το πετρέλαιο εξαπλωθεί σε λεπτή μεμβράνη Η υπεριώδης ακτινοβολία από το φως του ήλιου επιταχύνει την οξείδωση και κάτω από ιδανικές συνθήκες μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την ετήδραση των καιρικών συνθηκών σε ποσοστό μέχρι 1 του πετρελαίου που διέρρευσε ανά ημέρα Τα πετρέλαια που οξειδώνονται με τη δράση του φωτός είναι γενικά περισσότερο διαλυτά και διασκορτήζονται καλύτερα στο θαλασσινό νερό και επομένως είναι βιοαποικοδομήσιμα Σε βαρέα πετρέλαια ή σε εκείνα που έχουν χάσει τα ελαφρά συστατικά τους η φωτοοξείδωση ευνοεί τις αναδράσεις πολυμερισμού που εμποδίζει το χειρισμό αυτών των πετρελαίων και την τελική αποικοδόμησή τους

ΒύθισηΗ εξάτμιση και γαλακτοποίηση καθώς και η αύξηση της πυκνότητας που θα

προκόψει μπορεί να βοηθήσει στη βύθιση της κηλίδας Σε αρκετές διαρροές

πετρελαίου παρατηρήθηκε αιώρηση του πετρελαίου στη θαλάσσια μάζα ή κατακάθιση στον πυθμένα Πιθανώς το πλέον κοινό αίτιο είναι η ενσωμάτωση των κατακαθισμάτων σε πετρέλαιο που υπέστη την επίδραση των καιρικών συνθηκών Η βύθιση είναι εττίσης δυνατή όταν παρατηρείται σημανηκή πτώση της πυκνότητας των επιφανειακών νερών όπως για παράδειγμα παρατηρείται στις εκβολές ποταμών

ΚίνησηΤο τιετρέλαιο κινείται κατά την κατεύθυνση του ανέμου με ταχύτητα που

είναι περίπου το 3 της ταχύτητας του ανέμου Όταν υπάρχουν επιφανειακή ρεύματα θα προστεθεί στην τηο πάνω ταχύτητα και η ταχύτητα του ρεύματος

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Η πιο εύκολα αντιληπτή και διαδεδομένη μορφή ρύπανσης των θαλασσών είναι οι πετρελαιοκηλίδες που προκαλούνιαι από τα ατυχήματα των τάνκερ Οι ετηπτώσεις του πετρελαίου στο περιβάλλον είναι ποικιλόμορφες και πολύπλοκες Μερικές εμφανίζονται αμέσως και άλλες είναι μακροχρόνιες Ετηδρούν σε διαφορετικό βαθμό τόσο στο ζωικό όσο και στο φυτικό βασίλειο της θάλασσας Στην περίπτωση της προσάραξης του Exxon Valdez στην Αλάσκα το 1989 η βιολογική καταστροφή που προκλήθηκε από τη διαρροή του πετρελαίου είναι ακόμη ορατή μετά από 16 χρόνια Το Prestige που βυθίστηκε έξω από τις ακτές της Ισπανίας στο τέλος του 2002 έχει προκαλέσει τεράστιες οικονομικές ζημιές αφού οδήγησε στη ρύπανση περισσότερων από 100 ακτών στη Γαλλία και την Ισπανία και στην πραγματικότητα κατέστρεψε την αλιεία της περιοχής Μια μεμβράνη πετρελαίου απλωμένη στην ετηφάνεια της θάλασσας εμποδίζει τις εναλλαγές αέρα θάλασσας που είναι απαραίτητες για τους θαλάσσιους βιολογικούς κύκλουςΕπομένως

Μειώνει την ανανέωση του οξυγόνου

bull Έχει σαν επακόλουθο την αύξηση της θερμοκρασίας και ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών που καταναλώνουν οξυγόνο

Δυστυχώς τα θαλασσινά πουλιά έχουν και αυτά το μερίδιό τους σ αυτόν τον εφιάλτη Αντιμετωτήζουν ίσως την σοβαρότερη άμεση συνέπεια της ρύπανσης και αυτό οφείλεται στη φυσική δράση του πετρελαίου που ερχόμενο σε επαφή με το πτέρωμα καταστρέφει την μόνωση που αυτό παρέχει έναντι του νερού οπότε τα τττηνά είτε βυθίζονται από το βάρος του νερού στο φτέρωμά τους είτε πεθαίνουν από απώλεια θερμότητας Οι απώλειες στους πληθυσμούς των θαλάσσιων πτηνών που έχουν αναφερθεί είναι πολλές και δύσκολα αναπληρώσιμες λόγω του σχετικά μικρού αριθμού απογόνων τους σε σχέση με άλλους οριγανισμούς Στο δυστύχημα του Τόρρεϊ Κάνιον (18-3-1967 στις ακτές της Κορνουάλης στην Αγγλία) στοίχισε τη ζωή σε περίπου 100000 πουλιά

Στην περίπτωση αρgtγών πετρελαίων τα πλpoundον πτητικά συστατικά και οι αρωματικές ενώσεις είναι τα πλέον τοξικά Για τα προϊόντα διύλισης οι πλέον επιβλαβείς επιπτώσεις προέρχονται γενικά από τα προϊόντα τα οποία έχουν χαμηλό σημείο βρασμού Το καύσιμο που περιέχει τετρααιθυλικό μόλυβδο θεωρείται το πλέον τοξικό και ακολουθείται από την κηροζίνη το GAS OIL και το BUNKER C

Εκτός από την δηλητηρίαση που προκαλείται από την παρατεταμένη εισπνοή προϊόντων πετρελαίου η κατανάλωση ορισμένων θαλάσσιων ζώων όπως ψάρια οστρακοειδή και οστρακόδερμα που ήλθαν σε επαφή με το πετρέλαιο μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο λόγω σωρευτικών επιπτώσεων

Τις περισσότερες όμως φορές οι εταβλαβείς εταπτώσεις της ρύπανσης γίνονται έμμεσα αντιληπτές μέσω των οικονομικών και οικολογικών ετηπτώσεων Η αγορά αλιευμάτων και η τουριστική αγορά πλήττονται καίρια Ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις υδρογονανθράκων προσδίδουν μιαχαρακτηριστική δυσάρεστη γεύση τόσο στα ψάρια όσο και σε άλλα αλιεύματα που οδηγεί στην απαγόρευση διάθεσης τους στο εμπόριο Ο τουρισμός δεν αποδέχεται ακτές που έχουν επηρεαστεί από διαρροές πετρελαίου Πρόβλημα εττίσης αποτελούν τα κομμάτια οι ττίσσας που μολονότι δεν έχουν τοξική δράση δημιουργούν δυσάρεστη αίσθηση και παραμένουν στις ακτές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα

ΜΕΡΟΣ II

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το Αιγαίο αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου για οικολογική καταστροφή σ ολόκληρη τη Μεσόγειο Σήμερα Γιατί αύριο μετά τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη Πρόκειται για το συμπέρασμα της πιο ολοκληρωμένης ετηστημονικής έρευνας που έγινε ποτέ για τη ρύπανση στα ευρωπαϊκά ύδατα Η έρευνα του 2005 με τίτλο ldquoΘαλάσσια Πετρελαϊκή Ρύπανσηrdquo (EU-Marine Oil Pollution) χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροττή και είχε συντονιστή το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου το καθιστούν μία από τις τηο ετπκίνδυνες θάλασσες στον κόσμο για το ενδεχόμενο ατυχήματος σε πετρελαιοφόρο πλοίο ενώ παράλληλα παρά το υψηλό ρίσκο που ενέχουν οι μεταφορές των πετρελαιοειδών στο ελληνικό πέλαγος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη θωράκισή του σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου

Το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ (ανάμεσα στους φορείς του έργου) ετηχείρησε να μετρήσει το ρίσκο ενός ατυχήματος στο Αιγαίο Ααμβάνοντας υπόψη την κίνηση των τάνκερ με τον νέο αγωγό οι επιστήμονες υπολόγισαν πως αν συγκεντρώσουμε όλα τα ατυχήματα ενός έτους σε ένα ναυτικό ατύχημα με ρύπανση τότε αυτό το ατύχημα θα αφορούσε ένα τάνκερ γύρω στους 25Θ00 τόνους Το πόσοι τόνοι πετρελαίου (από μηδέν έως όλο το φορτίο) θα καταλήξουν τελικά στο Αιγαίο είναι φυσικά θέμα συνθηκών αλλά και αντιμετώπισης από τις αρχές

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΠΡΟΛΟΓΟΣΗ ρύπανση του υγρού στοιχείου που προκαλεί ο ανθρώτηνος παράγοντας

αποτελεί έναν πολύ μεγάλο κίνδυνο όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για ολόκληρο τον πλανήτη Η Ελλάδα μια θαλασσινή χώρα με τεράσαα ακτογραμμή και πλήθος νησιών έχει ευαισθητοποιηθεί εδώ και πολλά χρόνια δίνοντας τη δική της μάχη ενάντια στη ρύπανση των θαλασσών Όλοι οι Έλληνες πολίτες γνωρίζουν καλά τη σημασία που έχει για το μέλλον και την ευημερία της Ελλάδος η προστασία και η διαφύλαξη του θαλάσσιου περιβάλλοντος

Στο πλαίσιο υλοποίησης της πτυχιακής μου εργασίας ldquoπερί προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος από πετρελαιοειδήrdquo πραγματοποιήθηκε μια έρευνα στους αρμόδιους φορείς που έχουν την ευθύνη και αρμοδιότητα στα θέματα πρόληψης και αντιμετώτησης περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών

Το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας έχει επιφορτισθεί με την ευθύνη πρόληψης της ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες επιβλαβείς ουσίες καθώς και την καταπολέμηση των περιστατικών ρύπανσης του θαλάσσιου χώρου από πλοία ή εγκαταστάσεις που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τα συμφέροντα των θιγομένων τοπικών κοινωνιών ή να υποβαθμίσουν την ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία οι Υπηρεσίες του YEN ασκούν την

bull Αποκλειστική αρμοδιότητα λήψης μέτρων για την πρόληψη της ρύπανσης

bull Αποκλειστική ευθύνη άμεσης επέμβασης

Η Διεύθυνση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος συστάθηκε από το YEN το 1972 είναι αρμόδια για

(ΔΠΘΠ) που

Τη λήψη κατάλληλων νομοθετικών και διοικητικών μέτρων για την προστασία της θάλασσας και των ακτών στα γεωγραφικά όρια της ΕλλάδοςΤην παροχή βοήθειας σε ξένες χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα θαλάσσιας ρύπανσηςΤην καθημερινή επιτήρηση των ακτών και των θαλάσσιων ζωνών ναυσιπλοΐαςΤην εκπόνηση σχεδίων έκτακτης ανάγκης για την καταπολέμηση της ρύπανσηςΤην εφαρμογή της εθνικής νομοθεσίαςΤην άμεση επέμβασηΤην ενημέρωση του κοινού και των ναυτικώνΤη διερεύνηση κάθε περιστατικού ρύπανσηςΤην επιβολή κυρώσεων

Η ρύπανση της θάλασσας από πετρελαιοειδή έχει σοβαρές επιπτώσεις για το φυσικό περιβάλλον και πολλές φορές προκαλεί ανεπανόρθωτες οικολογικές καταστροφές Είναι ετήσης αυτονόητο ότι όσο πτο γρήγορη και αποτελεσματική είναι η επέμβαση για την αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης τόσο περισσότερο μειώνονται οι κίνδυνοι για το περιβάλλον και ελαχιστοποιείται το κόστος απορρύπανσης Για τη γρήγορη λοιπόν αντιμετώτηση κάθε περιστατικού ρύπανσης του θαλάσσιου οικοσυστήματος την καταπολέμηση της ρύπανσης και τον περιορισμό των δυσμενών ετηπτώσεών της έχουν ιδρυθεί οι Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης της Ρύπανσης (ΠΣΚΡ) που βρίσκονται στα παρακάτω λιμάνια της χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο και Ρόδο

Με αφορμή λοιπόν την τελευταία μου φράση ldquo δυσμενείς ετηπτώσεις rdquo και ευαισθητοποιημένος ετιί του θέματος αποφάσισα να πραγματοποιήσω την πτυχιακή μου εργασία στο διδακτικό κομμάτι της σχολής μου περί προστασίας του περιβάλλοντος Σε συνεργασία βοήθεια και υποστήριξη του υπευθύνου καθηγητή Κου Αχιλλέα Χριστοφορίδη Δρ Χημικού μηχανικού και στην προσπάθεια μου για μία παρουσίαση των συνεπειών μίας ρύπανσης από πετρέλαιο την οργάνωση τις μεθόδους τους τρόπους αντιμετώπισης τα μέσα καταπολέμησης και την τελική διάθεση του ανακτηθέντος πετρελαίου εκπονήθηκε στο πλαίσιο της πτυχιακής μου εργασίας το σύγγραμμα ldquoΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗrdquo

άλλωστε όπως έγραψε και ο ποιητής μας Οδ Ελύτηςldquo Η θάλασσα είναι ένας κόσμος χαρισμένος σε εκείνους που μπορούν να αφουγκράζονται την εσωτερική μουσική των πραγμάτων της rdquo

Ας προσπαθήσουμε λοιπόν όλοι μαζί να κρατήσουμε τη θάλασσα καθαρή για να μπορέσουν και τα παιδιά μας να ακούσουν αυτή τη μουσική

Αημήτρης ΚαλλίνιΛ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΜΕΡΟΣ IΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΓΕΝΙΚΑ11ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ15ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ 17ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 21

ΜΕΡΟΣ IIΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΡΥΠΑΝΣΗ 25ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ 28ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑΤΗ ΛΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ31ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ 34ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ 36ΓΑΛΑΖΙΟ ΤΑΜΕΙΟ39

ΜΕΡΟΣ IIIΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ

ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ43ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG 50SKIMMER (T-DISK)53ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75C55ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER55ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC 56ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 57ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ Χ Δ0 58ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ -63ΠΡΟΣΚΟΑΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ -65ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ 65ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ middot66ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ 66

ΜΕΡΟΣ IVΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ

ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ________

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΛΝ ΛΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΉ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΠΛΥΣΗΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟΚΑΥΣΗΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΛΟΜΗΣΗ

71727273 73

ΜΕΡΟΣ VΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ 77ΜΕΤΑΦΟΡΑ 77ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ 78ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ 78ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ 79

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ81

ΜΕΡΟΣ I

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΓΕΝΙΚΑ

Σύμφωνα με την UNESCO ρύπανση του θαλάσσιου περιβάλλοντος ονομάζεται κάθε άμεση ή έμμεση ανθρωπογενούς προέλευσης εισαγωγή ουσιών ή ενέργειας στον θαλάσσιο χώρο η οποία έχει βλαβερή επίδραση στους ζώντες οργανισμούς ή είναι ετηκίνδυνη για την ανθρώτηνη υγεία ή παρεμποδίζει την χρησιμοποίηση της θάλασσας ή αλλοιώνει την ποιότητα του θαλασσινού νερού ή υποβιβάζει τις δυνατότητες χρησιμοποίησής του για ψυχαγωγικούς σκοπούς

Οι κυριότεροι ρύποι των θαλασσών είναι

Οι υδρογονάνθρακες πετρελαίου

Τα αιωρούμενα σωματίδια

Τα βαρέα μέταλλα και χημικά

Τα θρεπτικά συστατικά

Η θερμότητα

Τα οργανικά απόβλητα

Τα άλατα

Τα ραδιενεργά υλικά

Οι ρύπος ιδιαίτερα οι χημικοί διακρίνονται ως προς την τοξικότητα τους Ως τοξικότητα μιας ουσίας ονομάζεται η συγκέντρωση της σε ppm για την οποία ποσοστό 50 των οργανισμών που εκτίθενται σrsquo αυτό θανατώνονται σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα Οπως γίνεται φανερό από τον ορισμό η τοξικότητα μιας ουσίας μεταβάλλεται ανάλογα με το είδος του εκτιθέμενου ορgtγανισμού τον χρόνο έκθεσης και μια σειρά μεταβλητών του θαλασσίου περιβάλλοντος όπως τα κύματα τα ρεύματα η αμεσότητα της επαφής τη συνύπαρξη και άλλων ρυπαντών με επιβαρυντική ή ανταγωνιστική δράση την παρουσία αιωρημάτων τη θερμοκρασία την αλατότητα τη φάση ανάπτυξης του οργανισμού την ετήδραση άλλων έμβιων οργανισμών κλπ Εκτός από την εττικινδυνότητα για τη θαλάσσια ζωή οι ριύποι στη θάλασσα μπορούν να επιδράσουν και στον άνθρωπο κυρίως μέσω της τροφικής αλυσίδας προκαλώντας λοιμώξεις ή και τοξική δηλητηρίαση Αλλες εττιβαρυντικές για το περιβάλλον ετηπτώσεις είναι οι αυξομειώσεις της τιμής

11

του pH (τιμές του ρΗ μικρότερες από 5 ή μεγαλύτερες από 9 είναι τοξικές για την υδρόβια ζωή) η καταστροφή της οικολογικής ισορροπίας μέσω ευτροφισμού κλπ Όπως καθίσταται σαφές από τα στοιχεία που εκθέσαμε παραπάνω ενδιαφέρει όχι μόνον το είδος της ρύπανσης αλλά και η διάρκεια και η έκταση της ρύπανσης

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα του ΠΑΚΟΕ τον Μάιο του 20Θ6 οι ποιο ακατάλληλες και βρόμικες ακτές του νομού Αττικής και γύρω περιοχών

bull Πέραμα

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (αρχή)

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (Τσακός)

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (Διογένης)

bull Βοτσαλάκια

bull Εδεμ

bull Καλαμάκι

bull EOT Αλίμου (Γαλάζια σημαία)

bull Γλυφάδα

bull Πλαζ Αστήρ Γλυφάδα (Α)

bull Πλαζ Αστήρ Γλυφάδα (Β)

bull Ακτή EOT Βούλα

bull Αστήρ Βουλιαγμένης

bull Βάρκιζα

bull Ακτή EOT Βάρκιζα

bull Ααγονήσι

bull Παλαιά Φώκαια

bull Ααύριο

bull Δασκαλειό Κερατέας

bull Αυλάκι

bull Βραυρώνα

Αρτέμιδα

Ραφήνα

Νέα Μάκρη

Σχοινιάς

Σκάλα Ωρωπού

Χαλκούτσι (Ποτάμι 1)

Χαλκούτσι (Πηγαδάκια 2)

Κόρινθος (Νομαρχία)

Κόρινθος (5ΘΟμ Πατρα)

Κόρινθος (Ποσειδώνιο προς Λουτράκι)

Ισθμια I

Ισθμια II

Σουσάκι

Motor Oil

Αγιοι Θεόδωροι II

Αλσος Κέντρο

Κινέττα (Camping Costa)

Ελευσίνα αρχή

Ελευσίνα (500 μέτρα μετά)

Νέα Πέραμος ΟΤΕ

Νέα Πέραμος (μετά το στρατόπεδο)

Νέα Πέραμος (στα 400 μέτρα)

Λουτρόττυργος (αρχή)

Ασπρόττυργος

Η διάρκεια της ρύπανσης εξαρτάται από τον τρόπο αποικοδόμησης του ρύπου που μπορεί να είναι

bull Εξάτμιση

bull Αραίωση διάχυση

bull Γ αλακτωματοποίηση

bull Οξείδωση

bull Βιοαποικοδόμηση

bull Προσρόφηση σε σωματίδια

bull Κατάποση από το ζωοπλαγκτόν

bull Ιζηματοποίηση

Η έκταση της ρύπανσης με τη σειρά της εξαρτάται από τους ακόλουθους παράγοντες

bull Είδος του ρύπου και ποσότητα του

bull Ταχύτητα και διάρκεια εκροής

bull Ταχύτητα και κατεύθυνση αέρα κυμάτων ρευμάτων

bull Συγκέντρωση κατά την εκροή

bull Βάθος απόρριψης

bull Τοπογραφία και σύσταση πυθμένα

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

To πετρέλαιο είναι η κοινή ονομασία ενός μίγματος χημικών ενώσεων κατά βάση υδρογόνου και άνθρακα οι οποίες στη γλώσσα της χημείας ονομάζονται ldquoυδρογονάνθρακεςrdquo Τον χαρακτηρισμό αυτό δικαιώνει η κατά βάρος αναλογία των στοιχείων αυτών στο αργό πετρέλαιο η οποία κυμαίνεται για τον άνθρακα μεταξύ 83 και 87 και για το υδρογόνο μεταξύ 11 και 14Συμαντικη είναι επίσης η ποσότητα του θείου στο πετρέλαιο που μπορεί να φθάσει σε περιεκτικότητα το 8όπως για παράδειγμα το πετρέλαιο του Ιράκ Ο συνολικός αριθαός χημικών ενώσεων στο αργό πετρέλαιο ποικίλλει μεταξύ 10 και 10 και οι περισσότερες από αυτές απαντώνται στα βαριά κλάσματα Τρεις σειρές υδρογονανθράκων αποτελούν τουλάχιστον το 95 όλων των αργών πετρελαίων Τα αλκάνια γνωστά και ως παραφίνες τα κυκλοαλκάνια ή ναφθένια και τα αρωματικά Άλλες δύο επίσης γνωστές ομάδες χημικών ενώσεων που περιέχονται στο αργό τιετρέλαιο είναι τα ασφαλτένια και οι ρητίνες

Η περιεκτικότητα του πετρελαίου στις παραπάνω κατηγορίες είναι διαφορετική και ποικίλλει ανάλογα με την προέλευσή του

ΟΜΑΔΑ ΕΝΩΣΕΩΝΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΚΑΤΑ ΒΑΡΟΣ

ΑΑΚΑΝΙΑ30-70

ΚΥΚΛΟΑΛΚΑΝΙΑ

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ 20-40

ΡΗΤΙΝΕΣ 5-25

ΑΣΦΑΛΤΕΝΙΑ 0-10

Το αργό πετρέλαιο λαμβάνει την ονομασία του και κατατάσσεται στις παρακάτω κατηγορίες ανάλογα με την ετιικράτηση μιας ή τιερισσοτέρων ομάδων χημικών ενώσεων σε αυτό

ϊ Παραφινικό ϋ Ναφθενικό

iii Παραφινικό - Ναφθενικό ΐν Παραφινικό - Ναφθενικό mdash Αρωματικό V Ναφθενικό - Αρωμαηκό

νΐ Ναφθενικό - Αρωμαηκό mdash Ασφαλτικό νϋ Αρωματικό - Ασφαλτικό

Η τοξικότητα στις κατηγορίες αυτές αυξάνει με την εξής σειρά

Αλκάνια lt Ναφθένια lt Ασφαλτένια lt Αρωματικά

Μια άλλη τέλος ομάδα χημικών ενώσεων που ονομάζονται Αλκένια ή αλλιώς Ολεφίνες είναι συνήθης στα προϊόντα διύλισης παρά στο αργό πετρέλαιο

Υπολογίζεται ότι κάθε γρόνο

bull Εκρέουν περίπου5-6 εκατομμύρια μετρικών τόνων αργού πετρελαίου στη θάλασσα από τα οποία περίπου το μισό εκατομμύριο σε απώλειες λόγω διαδικασιών ρουτίνας στα τάνκερς

bull Διαρροές διυλιστηρίων ή πετροχημικών βιομηχανιών μεταφορά μέσω βροχής ή ποταμών λύματα παραθαλάσσιων οικισμών και ατυχήματα αποτελούν τις αιτίες για τα υπόλοιπα 45 - 5 εκατομμύρια τόνους

bull Οι πετρελαιοκηλίδες από ατυχήματα αντιπροσωπεύουν το 3-4 του αργού πετρελαίου που απολήγει κάθε χρόνο στους ωκεανούς

I ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ TOY ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ |

Τα πετρέλαια ύστερα από την διαρροή τους στη θάλασσα υπόκεινται σε διάφορες φυσικοχημικές μεταβολές ανάλογα με την φύση τους και τις ωκεανολογικές συνθήκες Οι μεταβολές αυτές παρουσιάζονται στη συνέχεια και είναι αυτές που θα εττηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την επιλογή των τεχνικών καταπολέμησης του πετρελαίου που θα χρησιμοποιηθούν

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ

Ε^άπλωσηΌταν το πετρέλαίο διαρρέυσει στην επιφάνεια της θάλασσας ενεργοποιείται

η τάση του να διασκορπίζεται οριζόντια κάτω από την δράση των συνδυασμένων δυνάμεων βαρύτητας ιξώδους και ετηφανειακής τάσης

Αρχικά ετηκρατεί η βαρύτητα ύστερα από λίγες ώρες το πάχος του πετρελαίου θα μειωθεί και η επιφανειακή τάση διαδέχεται τη βαρύτητα σαν κύρια δύναμη εξάπλωσης Το πετρέλαιο που διαρρέει σε νερό θα σχηματίσει ένα λετιτό φιλμ του οποίου το εσωτερικό τμήμα έχει μεγαλύτερο πάχος απrsquoότι στις άκρες

Όταν προχωρήσει η εξάπλχοση και εμφανισθούν αργυρόχροες μεμβράνες ή μεμβράνες με τα χρώματα του ουράνιου τόξου ο φυσικός διασκορπισμός του πετρελαίου είναι ταχύς με την προϋπόθεση ότι υπάρχει μια ελάχιστη

ΕξάτμισηΗ διεργασία αυτή λαμβάνει χώρα μέσα σε λίγες ώρες ύστερα από την

διαρροή και τα πλέον πτητικά κλάσματα μιας πετρελαιοκηλίδας χάνονται στην ατμόσφαιρα με ριυθμό που καθορίζεται από την ταχύτητα του ανέμου τη θερμοκρασία και τον τύπο του πετρελαίου Το υπόλοιπο πετρέλαιο που παραμένει στην θάλασσα έχει μεγαλύτερη πυκνότητα και ιξώδες απrsquoόη το αρχικό Στις περισσότερες κηλίδες αργού πετρελαίου χάνεται μέχρι το 40 του όγκου του στις πρώτες 48 ώρες Τα ελαφριά προϊόντα διύλισης όπως βενζίνη κηροζίνη και πετρέλαιο ντίζελ θα εξατμισθούν σχεδόν τελείως σε διάστημα ωρών δημιουργώντας κίνδυνο πυρκαγιάς σε κλειστές περιοχές όπως τα λιμάνια

ΔιάλυσηΟι απώλειες από διάλυση είναι σχετικά μικρές αφού οι περισσότεροι

υδρογονάνθρακες από τους οποίους αποτελείται το πετρέλαιο έχουν μικρή διαλυτότητα στο νερό της θάλασσας Τα πλέον διαλυτά συστατικά του πετρελαίου είναι ετήσης τα πλέον τττητικά με αποτέλεσμα οι απώλειες λόγω εξάτμισης να ανησταθμίζουν αυτές της διάλυσης Η παρουσία ορυκτών αλάτων λειτουργεί επιβραδυντικά στην διεργασία αυτή όσο αλμυρότερη είναι δηλαδή η θάλασσα (όπως συμβαίνει στη Μεσόγειο) τόσο ασθενέστερη είναι η διάλυση

ΒιοαποίκοδόμησηΗ βιοαποικοδόμηση του τιετρελαίσυ από βακτηρίδια που ζουν στη

θάλασσα συμβάλλει σημαντικά στη μετατροπή του πετρελαίου σε οξειδωμένα προϊόντα Ο ρυθμός αποικοδόμησης εξαρτάται από τη θερμοκρασία τις θρεπτικές ουσίες την ύπαρξη οξυγόνου και τον τύπο πετρελαίου Ετιειδή τα βακτηρίδια είναι ενεργά στη διαχωριστική ετηφάνεια πετρελαίου νερού ο ρηιθμός αποικοδόμησης αυξάνεται όταν σχηματίζονται λεπτές μεμβράνες μεγάλης επιφάνειας

Γ αλακτώματα

Πετρέλαιο νξρό Αν η ροή στην επιφάνεια του νερού είναι τυρβώδης το πετρέλαιο είναι δυνατόν να διασπασθεί σε σταγονίδια που αιωρούνται στο νερό Τότε η κηλίδα δεν επηρεάζεται από τον άνεμο και μπορεί να ανασχηματισθει σε κάποια απόσταση από την περιοχή που έγινε η αρχική

Νεοό στο πετιρέλαιο Αυτός ο τύπος γαλακτώματος γνωστός και ωςlaquochocolate mousseraquo μπορεί να σχηματισθεί εντός ολίγων ωρών καν τιεριέχει μέχρι 90 νερό Επομένως η ττυκνότητα και το ειδικό βάρος αυξάνουν καθώς επίσης και οι ογκοι που θα πρέπει να καταπολεμηθούν και να ανακτηθούν Η τάση δημιουργίας γαλακτώματος είναι μεγαλύτερη σε πετρέλαια χαμηλού ιξώδους υπό την ετήδραση μέτριου κυματισμού Μπορεί να σχηματισθούν εμμένοντα κομμάτια από τήσσα που είναι μάλλον στερεά παρά υγρά

ΦωτοοξείδωσηΗ χημική αντίδραση των υδρογονανθράκων με το οξυγόνο καλείται

οξείδωση Η αντίδραση αυτή γίνεται στην ετηφάνεια και λαμβάνει χώρα ταχύτερα όταν το πετρέλαιο εξαπλωθεί σε λεπτή μεμβράνη Η υπεριώδης ακτινοβολία από το φως του ήλιου επιταχύνει την οξείδωση και κάτω από ιδανικές συνθήκες μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την ετήδραση των καιρικών συνθηκών σε ποσοστό μέχρι 1 του πετρελαίου που διέρρευσε ανά ημέρα Τα πετρέλαια που οξειδώνονται με τη δράση του φωτός είναι γενικά περισσότερο διαλυτά και διασκορτήζονται καλύτερα στο θαλασσινό νερό και επομένως είναι βιοαποικοδομήσιμα Σε βαρέα πετρέλαια ή σε εκείνα που έχουν χάσει τα ελαφρά συστατικά τους η φωτοοξείδωση ευνοεί τις αναδράσεις πολυμερισμού που εμποδίζει το χειρισμό αυτών των πετρελαίων και την τελική αποικοδόμησή τους

ΒύθισηΗ εξάτμιση και γαλακτοποίηση καθώς και η αύξηση της πυκνότητας που θα

προκόψει μπορεί να βοηθήσει στη βύθιση της κηλίδας Σε αρκετές διαρροές

πετρελαίου παρατηρήθηκε αιώρηση του πετρελαίου στη θαλάσσια μάζα ή κατακάθιση στον πυθμένα Πιθανώς το πλέον κοινό αίτιο είναι η ενσωμάτωση των κατακαθισμάτων σε πετρέλαιο που υπέστη την επίδραση των καιρικών συνθηκών Η βύθιση είναι εττίσης δυνατή όταν παρατηρείται σημανηκή πτώση της πυκνότητας των επιφανειακών νερών όπως για παράδειγμα παρατηρείται στις εκβολές ποταμών

ΚίνησηΤο τιετρέλαιο κινείται κατά την κατεύθυνση του ανέμου με ταχύτητα που

είναι περίπου το 3 της ταχύτητας του ανέμου Όταν υπάρχουν επιφανειακή ρεύματα θα προστεθεί στην τηο πάνω ταχύτητα και η ταχύτητα του ρεύματος

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Η πιο εύκολα αντιληπτή και διαδεδομένη μορφή ρύπανσης των θαλασσών είναι οι πετρελαιοκηλίδες που προκαλούνιαι από τα ατυχήματα των τάνκερ Οι ετηπτώσεις του πετρελαίου στο περιβάλλον είναι ποικιλόμορφες και πολύπλοκες Μερικές εμφανίζονται αμέσως και άλλες είναι μακροχρόνιες Ετηδρούν σε διαφορετικό βαθμό τόσο στο ζωικό όσο και στο φυτικό βασίλειο της θάλασσας Στην περίπτωση της προσάραξης του Exxon Valdez στην Αλάσκα το 1989 η βιολογική καταστροφή που προκλήθηκε από τη διαρροή του πετρελαίου είναι ακόμη ορατή μετά από 16 χρόνια Το Prestige που βυθίστηκε έξω από τις ακτές της Ισπανίας στο τέλος του 2002 έχει προκαλέσει τεράστιες οικονομικές ζημιές αφού οδήγησε στη ρύπανση περισσότερων από 100 ακτών στη Γαλλία και την Ισπανία και στην πραγματικότητα κατέστρεψε την αλιεία της περιοχής Μια μεμβράνη πετρελαίου απλωμένη στην ετηφάνεια της θάλασσας εμποδίζει τις εναλλαγές αέρα θάλασσας που είναι απαραίτητες για τους θαλάσσιους βιολογικούς κύκλουςΕπομένως

Μειώνει την ανανέωση του οξυγόνου

bull Έχει σαν επακόλουθο την αύξηση της θερμοκρασίας και ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών που καταναλώνουν οξυγόνο

Δυστυχώς τα θαλασσινά πουλιά έχουν και αυτά το μερίδιό τους σ αυτόν τον εφιάλτη Αντιμετωτήζουν ίσως την σοβαρότερη άμεση συνέπεια της ρύπανσης και αυτό οφείλεται στη φυσική δράση του πετρελαίου που ερχόμενο σε επαφή με το πτέρωμα καταστρέφει την μόνωση που αυτό παρέχει έναντι του νερού οπότε τα τττηνά είτε βυθίζονται από το βάρος του νερού στο φτέρωμά τους είτε πεθαίνουν από απώλεια θερμότητας Οι απώλειες στους πληθυσμούς των θαλάσσιων πτηνών που έχουν αναφερθεί είναι πολλές και δύσκολα αναπληρώσιμες λόγω του σχετικά μικρού αριθμού απογόνων τους σε σχέση με άλλους οριγανισμούς Στο δυστύχημα του Τόρρεϊ Κάνιον (18-3-1967 στις ακτές της Κορνουάλης στην Αγγλία) στοίχισε τη ζωή σε περίπου 100000 πουλιά

Στην περίπτωση αρgtγών πετρελαίων τα πλpoundον πτητικά συστατικά και οι αρωματικές ενώσεις είναι τα πλέον τοξικά Για τα προϊόντα διύλισης οι πλέον επιβλαβείς επιπτώσεις προέρχονται γενικά από τα προϊόντα τα οποία έχουν χαμηλό σημείο βρασμού Το καύσιμο που περιέχει τετρααιθυλικό μόλυβδο θεωρείται το πλέον τοξικό και ακολουθείται από την κηροζίνη το GAS OIL και το BUNKER C

Εκτός από την δηλητηρίαση που προκαλείται από την παρατεταμένη εισπνοή προϊόντων πετρελαίου η κατανάλωση ορισμένων θαλάσσιων ζώων όπως ψάρια οστρακοειδή και οστρακόδερμα που ήλθαν σε επαφή με το πετρέλαιο μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο λόγω σωρευτικών επιπτώσεων

Τις περισσότερες όμως φορές οι εταβλαβείς εταπτώσεις της ρύπανσης γίνονται έμμεσα αντιληπτές μέσω των οικονομικών και οικολογικών ετηπτώσεων Η αγορά αλιευμάτων και η τουριστική αγορά πλήττονται καίρια Ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις υδρογονανθράκων προσδίδουν μιαχαρακτηριστική δυσάρεστη γεύση τόσο στα ψάρια όσο και σε άλλα αλιεύματα που οδηγεί στην απαγόρευση διάθεσης τους στο εμπόριο Ο τουρισμός δεν αποδέχεται ακτές που έχουν επηρεαστεί από διαρροές πετρελαίου Πρόβλημα εττίσης αποτελούν τα κομμάτια οι ττίσσας που μολονότι δεν έχουν τοξική δράση δημιουργούν δυσάρεστη αίσθηση και παραμένουν στις ακτές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα

ΜΕΡΟΣ II

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το Αιγαίο αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου για οικολογική καταστροφή σ ολόκληρη τη Μεσόγειο Σήμερα Γιατί αύριο μετά τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη Πρόκειται για το συμπέρασμα της πιο ολοκληρωμένης ετηστημονικής έρευνας που έγινε ποτέ για τη ρύπανση στα ευρωπαϊκά ύδατα Η έρευνα του 2005 με τίτλο ldquoΘαλάσσια Πετρελαϊκή Ρύπανσηrdquo (EU-Marine Oil Pollution) χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροττή και είχε συντονιστή το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου το καθιστούν μία από τις τηο ετπκίνδυνες θάλασσες στον κόσμο για το ενδεχόμενο ατυχήματος σε πετρελαιοφόρο πλοίο ενώ παράλληλα παρά το υψηλό ρίσκο που ενέχουν οι μεταφορές των πετρελαιοειδών στο ελληνικό πέλαγος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη θωράκισή του σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου

Το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ (ανάμεσα στους φορείς του έργου) ετηχείρησε να μετρήσει το ρίσκο ενός ατυχήματος στο Αιγαίο Ααμβάνοντας υπόψη την κίνηση των τάνκερ με τον νέο αγωγό οι επιστήμονες υπολόγισαν πως αν συγκεντρώσουμε όλα τα ατυχήματα ενός έτους σε ένα ναυτικό ατύχημα με ρύπανση τότε αυτό το ατύχημα θα αφορούσε ένα τάνκερ γύρω στους 25Θ00 τόνους Το πόσοι τόνοι πετρελαίου (από μηδέν έως όλο το φορτίο) θα καταλήξουν τελικά στο Αιγαίο είναι φυσικά θέμα συνθηκών αλλά και αντιμετώπισης από τις αρχές

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Η ρύπανση της θάλασσας από πετρελαιοειδή έχει σοβαρές επιπτώσεις για το φυσικό περιβάλλον και πολλές φορές προκαλεί ανεπανόρθωτες οικολογικές καταστροφές Είναι ετήσης αυτονόητο ότι όσο πτο γρήγορη και αποτελεσματική είναι η επέμβαση για την αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης τόσο περισσότερο μειώνονται οι κίνδυνοι για το περιβάλλον και ελαχιστοποιείται το κόστος απορρύπανσης Για τη γρήγορη λοιπόν αντιμετώτηση κάθε περιστατικού ρύπανσης του θαλάσσιου οικοσυστήματος την καταπολέμηση της ρύπανσης και τον περιορισμό των δυσμενών ετηπτώσεών της έχουν ιδρυθεί οι Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης της Ρύπανσης (ΠΣΚΡ) που βρίσκονται στα παρακάτω λιμάνια της χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο και Ρόδο

Με αφορμή λοιπόν την τελευταία μου φράση ldquo δυσμενείς ετηπτώσεις rdquo και ευαισθητοποιημένος ετιί του θέματος αποφάσισα να πραγματοποιήσω την πτυχιακή μου εργασία στο διδακτικό κομμάτι της σχολής μου περί προστασίας του περιβάλλοντος Σε συνεργασία βοήθεια και υποστήριξη του υπευθύνου καθηγητή Κου Αχιλλέα Χριστοφορίδη Δρ Χημικού μηχανικού και στην προσπάθεια μου για μία παρουσίαση των συνεπειών μίας ρύπανσης από πετρέλαιο την οργάνωση τις μεθόδους τους τρόπους αντιμετώπισης τα μέσα καταπολέμησης και την τελική διάθεση του ανακτηθέντος πετρελαίου εκπονήθηκε στο πλαίσιο της πτυχιακής μου εργασίας το σύγγραμμα ldquoΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗrdquo

άλλωστε όπως έγραψε και ο ποιητής μας Οδ Ελύτηςldquo Η θάλασσα είναι ένας κόσμος χαρισμένος σε εκείνους που μπορούν να αφουγκράζονται την εσωτερική μουσική των πραγμάτων της rdquo

Ας προσπαθήσουμε λοιπόν όλοι μαζί να κρατήσουμε τη θάλασσα καθαρή για να μπορέσουν και τα παιδιά μας να ακούσουν αυτή τη μουσική

Αημήτρης ΚαλλίνιΛ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΜΕΡΟΣ IΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΓΕΝΙΚΑ11ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ15ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ 17ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 21

ΜΕΡΟΣ IIΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΡΥΠΑΝΣΗ 25ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ 28ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑΤΗ ΛΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ31ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ 34ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ 36ΓΑΛΑΖΙΟ ΤΑΜΕΙΟ39

ΜΕΡΟΣ IIIΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ

ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ43ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG 50SKIMMER (T-DISK)53ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75C55ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER55ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC 56ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 57ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ Χ Δ0 58ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ -63ΠΡΟΣΚΟΑΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ -65ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ 65ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ middot66ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ 66

ΜΕΡΟΣ IVΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ

ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ________

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΛΝ ΛΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΉ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΠΛΥΣΗΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟΚΑΥΣΗΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΛΟΜΗΣΗ

71727273 73

ΜΕΡΟΣ VΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ 77ΜΕΤΑΦΟΡΑ 77ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ 78ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ 78ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ 79

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ81

ΜΕΡΟΣ I

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΓΕΝΙΚΑ

Σύμφωνα με την UNESCO ρύπανση του θαλάσσιου περιβάλλοντος ονομάζεται κάθε άμεση ή έμμεση ανθρωπογενούς προέλευσης εισαγωγή ουσιών ή ενέργειας στον θαλάσσιο χώρο η οποία έχει βλαβερή επίδραση στους ζώντες οργανισμούς ή είναι ετηκίνδυνη για την ανθρώτηνη υγεία ή παρεμποδίζει την χρησιμοποίηση της θάλασσας ή αλλοιώνει την ποιότητα του θαλασσινού νερού ή υποβιβάζει τις δυνατότητες χρησιμοποίησής του για ψυχαγωγικούς σκοπούς

Οι κυριότεροι ρύποι των θαλασσών είναι

Οι υδρογονάνθρακες πετρελαίου

Τα αιωρούμενα σωματίδια

Τα βαρέα μέταλλα και χημικά

Τα θρεπτικά συστατικά

Η θερμότητα

Τα οργανικά απόβλητα

Τα άλατα

Τα ραδιενεργά υλικά

Οι ρύπος ιδιαίτερα οι χημικοί διακρίνονται ως προς την τοξικότητα τους Ως τοξικότητα μιας ουσίας ονομάζεται η συγκέντρωση της σε ppm για την οποία ποσοστό 50 των οργανισμών που εκτίθενται σrsquo αυτό θανατώνονται σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα Οπως γίνεται φανερό από τον ορισμό η τοξικότητα μιας ουσίας μεταβάλλεται ανάλογα με το είδος του εκτιθέμενου ορgtγανισμού τον χρόνο έκθεσης και μια σειρά μεταβλητών του θαλασσίου περιβάλλοντος όπως τα κύματα τα ρεύματα η αμεσότητα της επαφής τη συνύπαρξη και άλλων ρυπαντών με επιβαρυντική ή ανταγωνιστική δράση την παρουσία αιωρημάτων τη θερμοκρασία την αλατότητα τη φάση ανάπτυξης του οργανισμού την ετήδραση άλλων έμβιων οργανισμών κλπ Εκτός από την εττικινδυνότητα για τη θαλάσσια ζωή οι ριύποι στη θάλασσα μπορούν να επιδράσουν και στον άνθρωπο κυρίως μέσω της τροφικής αλυσίδας προκαλώντας λοιμώξεις ή και τοξική δηλητηρίαση Αλλες εττιβαρυντικές για το περιβάλλον ετηπτώσεις είναι οι αυξομειώσεις της τιμής

11

του pH (τιμές του ρΗ μικρότερες από 5 ή μεγαλύτερες από 9 είναι τοξικές για την υδρόβια ζωή) η καταστροφή της οικολογικής ισορροπίας μέσω ευτροφισμού κλπ Όπως καθίσταται σαφές από τα στοιχεία που εκθέσαμε παραπάνω ενδιαφέρει όχι μόνον το είδος της ρύπανσης αλλά και η διάρκεια και η έκταση της ρύπανσης

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα του ΠΑΚΟΕ τον Μάιο του 20Θ6 οι ποιο ακατάλληλες και βρόμικες ακτές του νομού Αττικής και γύρω περιοχών

bull Πέραμα

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (αρχή)

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (Τσακός)

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (Διογένης)

bull Βοτσαλάκια

bull Εδεμ

bull Καλαμάκι

bull EOT Αλίμου (Γαλάζια σημαία)

bull Γλυφάδα

bull Πλαζ Αστήρ Γλυφάδα (Α)

bull Πλαζ Αστήρ Γλυφάδα (Β)

bull Ακτή EOT Βούλα

bull Αστήρ Βουλιαγμένης

bull Βάρκιζα

bull Ακτή EOT Βάρκιζα

bull Ααγονήσι

bull Παλαιά Φώκαια

bull Ααύριο

bull Δασκαλειό Κερατέας

bull Αυλάκι

bull Βραυρώνα

Αρτέμιδα

Ραφήνα

Νέα Μάκρη

Σχοινιάς

Σκάλα Ωρωπού

Χαλκούτσι (Ποτάμι 1)

Χαλκούτσι (Πηγαδάκια 2)

Κόρινθος (Νομαρχία)

Κόρινθος (5ΘΟμ Πατρα)

Κόρινθος (Ποσειδώνιο προς Λουτράκι)

Ισθμια I

Ισθμια II

Σουσάκι

Motor Oil

Αγιοι Θεόδωροι II

Αλσος Κέντρο

Κινέττα (Camping Costa)

Ελευσίνα αρχή

Ελευσίνα (500 μέτρα μετά)

Νέα Πέραμος ΟΤΕ

Νέα Πέραμος (μετά το στρατόπεδο)

Νέα Πέραμος (στα 400 μέτρα)

Λουτρόττυργος (αρχή)

Ασπρόττυργος

Η διάρκεια της ρύπανσης εξαρτάται από τον τρόπο αποικοδόμησης του ρύπου που μπορεί να είναι

bull Εξάτμιση

bull Αραίωση διάχυση

bull Γ αλακτωματοποίηση

bull Οξείδωση

bull Βιοαποικοδόμηση

bull Προσρόφηση σε σωματίδια

bull Κατάποση από το ζωοπλαγκτόν

bull Ιζηματοποίηση

Η έκταση της ρύπανσης με τη σειρά της εξαρτάται από τους ακόλουθους παράγοντες

bull Είδος του ρύπου και ποσότητα του

bull Ταχύτητα και διάρκεια εκροής

bull Ταχύτητα και κατεύθυνση αέρα κυμάτων ρευμάτων

bull Συγκέντρωση κατά την εκροή

bull Βάθος απόρριψης

bull Τοπογραφία και σύσταση πυθμένα

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

To πετρέλαιο είναι η κοινή ονομασία ενός μίγματος χημικών ενώσεων κατά βάση υδρογόνου και άνθρακα οι οποίες στη γλώσσα της χημείας ονομάζονται ldquoυδρογονάνθρακεςrdquo Τον χαρακτηρισμό αυτό δικαιώνει η κατά βάρος αναλογία των στοιχείων αυτών στο αργό πετρέλαιο η οποία κυμαίνεται για τον άνθρακα μεταξύ 83 και 87 και για το υδρογόνο μεταξύ 11 και 14Συμαντικη είναι επίσης η ποσότητα του θείου στο πετρέλαιο που μπορεί να φθάσει σε περιεκτικότητα το 8όπως για παράδειγμα το πετρέλαιο του Ιράκ Ο συνολικός αριθαός χημικών ενώσεων στο αργό πετρέλαιο ποικίλλει μεταξύ 10 και 10 και οι περισσότερες από αυτές απαντώνται στα βαριά κλάσματα Τρεις σειρές υδρογονανθράκων αποτελούν τουλάχιστον το 95 όλων των αργών πετρελαίων Τα αλκάνια γνωστά και ως παραφίνες τα κυκλοαλκάνια ή ναφθένια και τα αρωματικά Άλλες δύο επίσης γνωστές ομάδες χημικών ενώσεων που περιέχονται στο αργό τιετρέλαιο είναι τα ασφαλτένια και οι ρητίνες

Η περιεκτικότητα του πετρελαίου στις παραπάνω κατηγορίες είναι διαφορετική και ποικίλλει ανάλογα με την προέλευσή του

ΟΜΑΔΑ ΕΝΩΣΕΩΝΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΚΑΤΑ ΒΑΡΟΣ

ΑΑΚΑΝΙΑ30-70

ΚΥΚΛΟΑΛΚΑΝΙΑ

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ 20-40

ΡΗΤΙΝΕΣ 5-25

ΑΣΦΑΛΤΕΝΙΑ 0-10

Το αργό πετρέλαιο λαμβάνει την ονομασία του και κατατάσσεται στις παρακάτω κατηγορίες ανάλογα με την ετιικράτηση μιας ή τιερισσοτέρων ομάδων χημικών ενώσεων σε αυτό

ϊ Παραφινικό ϋ Ναφθενικό

iii Παραφινικό - Ναφθενικό ΐν Παραφινικό - Ναφθενικό mdash Αρωματικό V Ναφθενικό - Αρωμαηκό

νΐ Ναφθενικό - Αρωμαηκό mdash Ασφαλτικό νϋ Αρωματικό - Ασφαλτικό

Η τοξικότητα στις κατηγορίες αυτές αυξάνει με την εξής σειρά

Αλκάνια lt Ναφθένια lt Ασφαλτένια lt Αρωματικά

Μια άλλη τέλος ομάδα χημικών ενώσεων που ονομάζονται Αλκένια ή αλλιώς Ολεφίνες είναι συνήθης στα προϊόντα διύλισης παρά στο αργό πετρέλαιο

Υπολογίζεται ότι κάθε γρόνο

bull Εκρέουν περίπου5-6 εκατομμύρια μετρικών τόνων αργού πετρελαίου στη θάλασσα από τα οποία περίπου το μισό εκατομμύριο σε απώλειες λόγω διαδικασιών ρουτίνας στα τάνκερς

bull Διαρροές διυλιστηρίων ή πετροχημικών βιομηχανιών μεταφορά μέσω βροχής ή ποταμών λύματα παραθαλάσσιων οικισμών και ατυχήματα αποτελούν τις αιτίες για τα υπόλοιπα 45 - 5 εκατομμύρια τόνους

bull Οι πετρελαιοκηλίδες από ατυχήματα αντιπροσωπεύουν το 3-4 του αργού πετρελαίου που απολήγει κάθε χρόνο στους ωκεανούς

I ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ TOY ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ |

Τα πετρέλαια ύστερα από την διαρροή τους στη θάλασσα υπόκεινται σε διάφορες φυσικοχημικές μεταβολές ανάλογα με την φύση τους και τις ωκεανολογικές συνθήκες Οι μεταβολές αυτές παρουσιάζονται στη συνέχεια και είναι αυτές που θα εττηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την επιλογή των τεχνικών καταπολέμησης του πετρελαίου που θα χρησιμοποιηθούν

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ

Ε^άπλωσηΌταν το πετρέλαίο διαρρέυσει στην επιφάνεια της θάλασσας ενεργοποιείται

η τάση του να διασκορπίζεται οριζόντια κάτω από την δράση των συνδυασμένων δυνάμεων βαρύτητας ιξώδους και ετηφανειακής τάσης

Αρχικά ετηκρατεί η βαρύτητα ύστερα από λίγες ώρες το πάχος του πετρελαίου θα μειωθεί και η επιφανειακή τάση διαδέχεται τη βαρύτητα σαν κύρια δύναμη εξάπλωσης Το πετρέλαιο που διαρρέει σε νερό θα σχηματίσει ένα λετιτό φιλμ του οποίου το εσωτερικό τμήμα έχει μεγαλύτερο πάχος απrsquoότι στις άκρες

Όταν προχωρήσει η εξάπλχοση και εμφανισθούν αργυρόχροες μεμβράνες ή μεμβράνες με τα χρώματα του ουράνιου τόξου ο φυσικός διασκορπισμός του πετρελαίου είναι ταχύς με την προϋπόθεση ότι υπάρχει μια ελάχιστη

ΕξάτμισηΗ διεργασία αυτή λαμβάνει χώρα μέσα σε λίγες ώρες ύστερα από την

διαρροή και τα πλέον πτητικά κλάσματα μιας πετρελαιοκηλίδας χάνονται στην ατμόσφαιρα με ριυθμό που καθορίζεται από την ταχύτητα του ανέμου τη θερμοκρασία και τον τύπο του πετρελαίου Το υπόλοιπο πετρέλαιο που παραμένει στην θάλασσα έχει μεγαλύτερη πυκνότητα και ιξώδες απrsquoόη το αρχικό Στις περισσότερες κηλίδες αργού πετρελαίου χάνεται μέχρι το 40 του όγκου του στις πρώτες 48 ώρες Τα ελαφριά προϊόντα διύλισης όπως βενζίνη κηροζίνη και πετρέλαιο ντίζελ θα εξατμισθούν σχεδόν τελείως σε διάστημα ωρών δημιουργώντας κίνδυνο πυρκαγιάς σε κλειστές περιοχές όπως τα λιμάνια

ΔιάλυσηΟι απώλειες από διάλυση είναι σχετικά μικρές αφού οι περισσότεροι

υδρογονάνθρακες από τους οποίους αποτελείται το πετρέλαιο έχουν μικρή διαλυτότητα στο νερό της θάλασσας Τα πλέον διαλυτά συστατικά του πετρελαίου είναι ετήσης τα πλέον τττητικά με αποτέλεσμα οι απώλειες λόγω εξάτμισης να ανησταθμίζουν αυτές της διάλυσης Η παρουσία ορυκτών αλάτων λειτουργεί επιβραδυντικά στην διεργασία αυτή όσο αλμυρότερη είναι δηλαδή η θάλασσα (όπως συμβαίνει στη Μεσόγειο) τόσο ασθενέστερη είναι η διάλυση

ΒιοαποίκοδόμησηΗ βιοαποικοδόμηση του τιετρελαίσυ από βακτηρίδια που ζουν στη

θάλασσα συμβάλλει σημαντικά στη μετατροπή του πετρελαίου σε οξειδωμένα προϊόντα Ο ρυθμός αποικοδόμησης εξαρτάται από τη θερμοκρασία τις θρεπτικές ουσίες την ύπαρξη οξυγόνου και τον τύπο πετρελαίου Ετιειδή τα βακτηρίδια είναι ενεργά στη διαχωριστική ετηφάνεια πετρελαίου νερού ο ρηιθμός αποικοδόμησης αυξάνεται όταν σχηματίζονται λεπτές μεμβράνες μεγάλης επιφάνειας

Γ αλακτώματα

Πετρέλαιο νξρό Αν η ροή στην επιφάνεια του νερού είναι τυρβώδης το πετρέλαιο είναι δυνατόν να διασπασθεί σε σταγονίδια που αιωρούνται στο νερό Τότε η κηλίδα δεν επηρεάζεται από τον άνεμο και μπορεί να ανασχηματισθει σε κάποια απόσταση από την περιοχή που έγινε η αρχική

Νεοό στο πετιρέλαιο Αυτός ο τύπος γαλακτώματος γνωστός και ωςlaquochocolate mousseraquo μπορεί να σχηματισθεί εντός ολίγων ωρών καν τιεριέχει μέχρι 90 νερό Επομένως η ττυκνότητα και το ειδικό βάρος αυξάνουν καθώς επίσης και οι ογκοι που θα πρέπει να καταπολεμηθούν και να ανακτηθούν Η τάση δημιουργίας γαλακτώματος είναι μεγαλύτερη σε πετρέλαια χαμηλού ιξώδους υπό την ετήδραση μέτριου κυματισμού Μπορεί να σχηματισθούν εμμένοντα κομμάτια από τήσσα που είναι μάλλον στερεά παρά υγρά

ΦωτοοξείδωσηΗ χημική αντίδραση των υδρογονανθράκων με το οξυγόνο καλείται

οξείδωση Η αντίδραση αυτή γίνεται στην ετηφάνεια και λαμβάνει χώρα ταχύτερα όταν το πετρέλαιο εξαπλωθεί σε λεπτή μεμβράνη Η υπεριώδης ακτινοβολία από το φως του ήλιου επιταχύνει την οξείδωση και κάτω από ιδανικές συνθήκες μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την ετήδραση των καιρικών συνθηκών σε ποσοστό μέχρι 1 του πετρελαίου που διέρρευσε ανά ημέρα Τα πετρέλαια που οξειδώνονται με τη δράση του φωτός είναι γενικά περισσότερο διαλυτά και διασκορτήζονται καλύτερα στο θαλασσινό νερό και επομένως είναι βιοαποικοδομήσιμα Σε βαρέα πετρέλαια ή σε εκείνα που έχουν χάσει τα ελαφρά συστατικά τους η φωτοοξείδωση ευνοεί τις αναδράσεις πολυμερισμού που εμποδίζει το χειρισμό αυτών των πετρελαίων και την τελική αποικοδόμησή τους

ΒύθισηΗ εξάτμιση και γαλακτοποίηση καθώς και η αύξηση της πυκνότητας που θα

προκόψει μπορεί να βοηθήσει στη βύθιση της κηλίδας Σε αρκετές διαρροές

πετρελαίου παρατηρήθηκε αιώρηση του πετρελαίου στη θαλάσσια μάζα ή κατακάθιση στον πυθμένα Πιθανώς το πλέον κοινό αίτιο είναι η ενσωμάτωση των κατακαθισμάτων σε πετρέλαιο που υπέστη την επίδραση των καιρικών συνθηκών Η βύθιση είναι εττίσης δυνατή όταν παρατηρείται σημανηκή πτώση της πυκνότητας των επιφανειακών νερών όπως για παράδειγμα παρατηρείται στις εκβολές ποταμών

ΚίνησηΤο τιετρέλαιο κινείται κατά την κατεύθυνση του ανέμου με ταχύτητα που

είναι περίπου το 3 της ταχύτητας του ανέμου Όταν υπάρχουν επιφανειακή ρεύματα θα προστεθεί στην τηο πάνω ταχύτητα και η ταχύτητα του ρεύματος

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Η πιο εύκολα αντιληπτή και διαδεδομένη μορφή ρύπανσης των θαλασσών είναι οι πετρελαιοκηλίδες που προκαλούνιαι από τα ατυχήματα των τάνκερ Οι ετηπτώσεις του πετρελαίου στο περιβάλλον είναι ποικιλόμορφες και πολύπλοκες Μερικές εμφανίζονται αμέσως και άλλες είναι μακροχρόνιες Ετηδρούν σε διαφορετικό βαθμό τόσο στο ζωικό όσο και στο φυτικό βασίλειο της θάλασσας Στην περίπτωση της προσάραξης του Exxon Valdez στην Αλάσκα το 1989 η βιολογική καταστροφή που προκλήθηκε από τη διαρροή του πετρελαίου είναι ακόμη ορατή μετά από 16 χρόνια Το Prestige που βυθίστηκε έξω από τις ακτές της Ισπανίας στο τέλος του 2002 έχει προκαλέσει τεράστιες οικονομικές ζημιές αφού οδήγησε στη ρύπανση περισσότερων από 100 ακτών στη Γαλλία και την Ισπανία και στην πραγματικότητα κατέστρεψε την αλιεία της περιοχής Μια μεμβράνη πετρελαίου απλωμένη στην ετηφάνεια της θάλασσας εμποδίζει τις εναλλαγές αέρα θάλασσας που είναι απαραίτητες για τους θαλάσσιους βιολογικούς κύκλουςΕπομένως

Μειώνει την ανανέωση του οξυγόνου

bull Έχει σαν επακόλουθο την αύξηση της θερμοκρασίας και ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών που καταναλώνουν οξυγόνο

Δυστυχώς τα θαλασσινά πουλιά έχουν και αυτά το μερίδιό τους σ αυτόν τον εφιάλτη Αντιμετωτήζουν ίσως την σοβαρότερη άμεση συνέπεια της ρύπανσης και αυτό οφείλεται στη φυσική δράση του πετρελαίου που ερχόμενο σε επαφή με το πτέρωμα καταστρέφει την μόνωση που αυτό παρέχει έναντι του νερού οπότε τα τττηνά είτε βυθίζονται από το βάρος του νερού στο φτέρωμά τους είτε πεθαίνουν από απώλεια θερμότητας Οι απώλειες στους πληθυσμούς των θαλάσσιων πτηνών που έχουν αναφερθεί είναι πολλές και δύσκολα αναπληρώσιμες λόγω του σχετικά μικρού αριθμού απογόνων τους σε σχέση με άλλους οριγανισμούς Στο δυστύχημα του Τόρρεϊ Κάνιον (18-3-1967 στις ακτές της Κορνουάλης στην Αγγλία) στοίχισε τη ζωή σε περίπου 100000 πουλιά

Στην περίπτωση αρgtγών πετρελαίων τα πλpoundον πτητικά συστατικά και οι αρωματικές ενώσεις είναι τα πλέον τοξικά Για τα προϊόντα διύλισης οι πλέον επιβλαβείς επιπτώσεις προέρχονται γενικά από τα προϊόντα τα οποία έχουν χαμηλό σημείο βρασμού Το καύσιμο που περιέχει τετρααιθυλικό μόλυβδο θεωρείται το πλέον τοξικό και ακολουθείται από την κηροζίνη το GAS OIL και το BUNKER C

Εκτός από την δηλητηρίαση που προκαλείται από την παρατεταμένη εισπνοή προϊόντων πετρελαίου η κατανάλωση ορισμένων θαλάσσιων ζώων όπως ψάρια οστρακοειδή και οστρακόδερμα που ήλθαν σε επαφή με το πετρέλαιο μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο λόγω σωρευτικών επιπτώσεων

Τις περισσότερες όμως φορές οι εταβλαβείς εταπτώσεις της ρύπανσης γίνονται έμμεσα αντιληπτές μέσω των οικονομικών και οικολογικών ετηπτώσεων Η αγορά αλιευμάτων και η τουριστική αγορά πλήττονται καίρια Ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις υδρογονανθράκων προσδίδουν μιαχαρακτηριστική δυσάρεστη γεύση τόσο στα ψάρια όσο και σε άλλα αλιεύματα που οδηγεί στην απαγόρευση διάθεσης τους στο εμπόριο Ο τουρισμός δεν αποδέχεται ακτές που έχουν επηρεαστεί από διαρροές πετρελαίου Πρόβλημα εττίσης αποτελούν τα κομμάτια οι ττίσσας που μολονότι δεν έχουν τοξική δράση δημιουργούν δυσάρεστη αίσθηση και παραμένουν στις ακτές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα

ΜΕΡΟΣ II

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το Αιγαίο αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου για οικολογική καταστροφή σ ολόκληρη τη Μεσόγειο Σήμερα Γιατί αύριο μετά τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη Πρόκειται για το συμπέρασμα της πιο ολοκληρωμένης ετηστημονικής έρευνας που έγινε ποτέ για τη ρύπανση στα ευρωπαϊκά ύδατα Η έρευνα του 2005 με τίτλο ldquoΘαλάσσια Πετρελαϊκή Ρύπανσηrdquo (EU-Marine Oil Pollution) χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροττή και είχε συντονιστή το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου το καθιστούν μία από τις τηο ετπκίνδυνες θάλασσες στον κόσμο για το ενδεχόμενο ατυχήματος σε πετρελαιοφόρο πλοίο ενώ παράλληλα παρά το υψηλό ρίσκο που ενέχουν οι μεταφορές των πετρελαιοειδών στο ελληνικό πέλαγος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη θωράκισή του σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου

Το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ (ανάμεσα στους φορείς του έργου) ετηχείρησε να μετρήσει το ρίσκο ενός ατυχήματος στο Αιγαίο Ααμβάνοντας υπόψη την κίνηση των τάνκερ με τον νέο αγωγό οι επιστήμονες υπολόγισαν πως αν συγκεντρώσουμε όλα τα ατυχήματα ενός έτους σε ένα ναυτικό ατύχημα με ρύπανση τότε αυτό το ατύχημα θα αφορούσε ένα τάνκερ γύρω στους 25Θ00 τόνους Το πόσοι τόνοι πετρελαίου (από μηδέν έως όλο το φορτίο) θα καταλήξουν τελικά στο Αιγαίο είναι φυσικά θέμα συνθηκών αλλά και αντιμετώπισης από τις αρχές

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΜΕΡΟΣ IΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΓΕΝΙΚΑ11ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ15ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ 17ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 21

ΜΕΡΟΣ IIΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΡΥΠΑΝΣΗ 25ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ 28ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑΤΗ ΛΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ31ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ 34ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ 36ΓΑΛΑΖΙΟ ΤΑΜΕΙΟ39

ΜΕΡΟΣ IIIΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ

ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ43ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG 50SKIMMER (T-DISK)53ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75C55ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER55ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC 56ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 57ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ Χ Δ0 58ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ -63ΠΡΟΣΚΟΑΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ -65ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ 65ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ middot66ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ 66

ΜΕΡΟΣ IVΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ

ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ________

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΛΝ ΛΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΉ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΠΛΥΣΗΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟΚΑΥΣΗΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΛΟΜΗΣΗ

71727273 73

ΜΕΡΟΣ VΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ 77ΜΕΤΑΦΟΡΑ 77ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ 78ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ 78ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ 79

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ81

ΜΕΡΟΣ I

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΓΕΝΙΚΑ

Σύμφωνα με την UNESCO ρύπανση του θαλάσσιου περιβάλλοντος ονομάζεται κάθε άμεση ή έμμεση ανθρωπογενούς προέλευσης εισαγωγή ουσιών ή ενέργειας στον θαλάσσιο χώρο η οποία έχει βλαβερή επίδραση στους ζώντες οργανισμούς ή είναι ετηκίνδυνη για την ανθρώτηνη υγεία ή παρεμποδίζει την χρησιμοποίηση της θάλασσας ή αλλοιώνει την ποιότητα του θαλασσινού νερού ή υποβιβάζει τις δυνατότητες χρησιμοποίησής του για ψυχαγωγικούς σκοπούς

Οι κυριότεροι ρύποι των θαλασσών είναι

Οι υδρογονάνθρακες πετρελαίου

Τα αιωρούμενα σωματίδια

Τα βαρέα μέταλλα και χημικά

Τα θρεπτικά συστατικά

Η θερμότητα

Τα οργανικά απόβλητα

Τα άλατα

Τα ραδιενεργά υλικά

Οι ρύπος ιδιαίτερα οι χημικοί διακρίνονται ως προς την τοξικότητα τους Ως τοξικότητα μιας ουσίας ονομάζεται η συγκέντρωση της σε ppm για την οποία ποσοστό 50 των οργανισμών που εκτίθενται σrsquo αυτό θανατώνονται σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα Οπως γίνεται φανερό από τον ορισμό η τοξικότητα μιας ουσίας μεταβάλλεται ανάλογα με το είδος του εκτιθέμενου ορgtγανισμού τον χρόνο έκθεσης και μια σειρά μεταβλητών του θαλασσίου περιβάλλοντος όπως τα κύματα τα ρεύματα η αμεσότητα της επαφής τη συνύπαρξη και άλλων ρυπαντών με επιβαρυντική ή ανταγωνιστική δράση την παρουσία αιωρημάτων τη θερμοκρασία την αλατότητα τη φάση ανάπτυξης του οργανισμού την ετήδραση άλλων έμβιων οργανισμών κλπ Εκτός από την εττικινδυνότητα για τη θαλάσσια ζωή οι ριύποι στη θάλασσα μπορούν να επιδράσουν και στον άνθρωπο κυρίως μέσω της τροφικής αλυσίδας προκαλώντας λοιμώξεις ή και τοξική δηλητηρίαση Αλλες εττιβαρυντικές για το περιβάλλον ετηπτώσεις είναι οι αυξομειώσεις της τιμής

11

του pH (τιμές του ρΗ μικρότερες από 5 ή μεγαλύτερες από 9 είναι τοξικές για την υδρόβια ζωή) η καταστροφή της οικολογικής ισορροπίας μέσω ευτροφισμού κλπ Όπως καθίσταται σαφές από τα στοιχεία που εκθέσαμε παραπάνω ενδιαφέρει όχι μόνον το είδος της ρύπανσης αλλά και η διάρκεια και η έκταση της ρύπανσης

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα του ΠΑΚΟΕ τον Μάιο του 20Θ6 οι ποιο ακατάλληλες και βρόμικες ακτές του νομού Αττικής και γύρω περιοχών

bull Πέραμα

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (αρχή)

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (Τσακός)

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (Διογένης)

bull Βοτσαλάκια

bull Εδεμ

bull Καλαμάκι

bull EOT Αλίμου (Γαλάζια σημαία)

bull Γλυφάδα

bull Πλαζ Αστήρ Γλυφάδα (Α)

bull Πλαζ Αστήρ Γλυφάδα (Β)

bull Ακτή EOT Βούλα

bull Αστήρ Βουλιαγμένης

bull Βάρκιζα

bull Ακτή EOT Βάρκιζα

bull Ααγονήσι

bull Παλαιά Φώκαια

bull Ααύριο

bull Δασκαλειό Κερατέας

bull Αυλάκι

bull Βραυρώνα

Αρτέμιδα

Ραφήνα

Νέα Μάκρη

Σχοινιάς

Σκάλα Ωρωπού

Χαλκούτσι (Ποτάμι 1)

Χαλκούτσι (Πηγαδάκια 2)

Κόρινθος (Νομαρχία)

Κόρινθος (5ΘΟμ Πατρα)

Κόρινθος (Ποσειδώνιο προς Λουτράκι)

Ισθμια I

Ισθμια II

Σουσάκι

Motor Oil

Αγιοι Θεόδωροι II

Αλσος Κέντρο

Κινέττα (Camping Costa)

Ελευσίνα αρχή

Ελευσίνα (500 μέτρα μετά)

Νέα Πέραμος ΟΤΕ

Νέα Πέραμος (μετά το στρατόπεδο)

Νέα Πέραμος (στα 400 μέτρα)

Λουτρόττυργος (αρχή)

Ασπρόττυργος

Η διάρκεια της ρύπανσης εξαρτάται από τον τρόπο αποικοδόμησης του ρύπου που μπορεί να είναι

bull Εξάτμιση

bull Αραίωση διάχυση

bull Γ αλακτωματοποίηση

bull Οξείδωση

bull Βιοαποικοδόμηση

bull Προσρόφηση σε σωματίδια

bull Κατάποση από το ζωοπλαγκτόν

bull Ιζηματοποίηση

Η έκταση της ρύπανσης με τη σειρά της εξαρτάται από τους ακόλουθους παράγοντες

bull Είδος του ρύπου και ποσότητα του

bull Ταχύτητα και διάρκεια εκροής

bull Ταχύτητα και κατεύθυνση αέρα κυμάτων ρευμάτων

bull Συγκέντρωση κατά την εκροή

bull Βάθος απόρριψης

bull Τοπογραφία και σύσταση πυθμένα

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

To πετρέλαιο είναι η κοινή ονομασία ενός μίγματος χημικών ενώσεων κατά βάση υδρογόνου και άνθρακα οι οποίες στη γλώσσα της χημείας ονομάζονται ldquoυδρογονάνθρακεςrdquo Τον χαρακτηρισμό αυτό δικαιώνει η κατά βάρος αναλογία των στοιχείων αυτών στο αργό πετρέλαιο η οποία κυμαίνεται για τον άνθρακα μεταξύ 83 και 87 και για το υδρογόνο μεταξύ 11 και 14Συμαντικη είναι επίσης η ποσότητα του θείου στο πετρέλαιο που μπορεί να φθάσει σε περιεκτικότητα το 8όπως για παράδειγμα το πετρέλαιο του Ιράκ Ο συνολικός αριθαός χημικών ενώσεων στο αργό πετρέλαιο ποικίλλει μεταξύ 10 και 10 και οι περισσότερες από αυτές απαντώνται στα βαριά κλάσματα Τρεις σειρές υδρογονανθράκων αποτελούν τουλάχιστον το 95 όλων των αργών πετρελαίων Τα αλκάνια γνωστά και ως παραφίνες τα κυκλοαλκάνια ή ναφθένια και τα αρωματικά Άλλες δύο επίσης γνωστές ομάδες χημικών ενώσεων που περιέχονται στο αργό τιετρέλαιο είναι τα ασφαλτένια και οι ρητίνες

Η περιεκτικότητα του πετρελαίου στις παραπάνω κατηγορίες είναι διαφορετική και ποικίλλει ανάλογα με την προέλευσή του

ΟΜΑΔΑ ΕΝΩΣΕΩΝΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΚΑΤΑ ΒΑΡΟΣ

ΑΑΚΑΝΙΑ30-70

ΚΥΚΛΟΑΛΚΑΝΙΑ

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ 20-40

ΡΗΤΙΝΕΣ 5-25

ΑΣΦΑΛΤΕΝΙΑ 0-10

Το αργό πετρέλαιο λαμβάνει την ονομασία του και κατατάσσεται στις παρακάτω κατηγορίες ανάλογα με την ετιικράτηση μιας ή τιερισσοτέρων ομάδων χημικών ενώσεων σε αυτό

ϊ Παραφινικό ϋ Ναφθενικό

iii Παραφινικό - Ναφθενικό ΐν Παραφινικό - Ναφθενικό mdash Αρωματικό V Ναφθενικό - Αρωμαηκό

νΐ Ναφθενικό - Αρωμαηκό mdash Ασφαλτικό νϋ Αρωματικό - Ασφαλτικό

Η τοξικότητα στις κατηγορίες αυτές αυξάνει με την εξής σειρά

Αλκάνια lt Ναφθένια lt Ασφαλτένια lt Αρωματικά

Μια άλλη τέλος ομάδα χημικών ενώσεων που ονομάζονται Αλκένια ή αλλιώς Ολεφίνες είναι συνήθης στα προϊόντα διύλισης παρά στο αργό πετρέλαιο

Υπολογίζεται ότι κάθε γρόνο

bull Εκρέουν περίπου5-6 εκατομμύρια μετρικών τόνων αργού πετρελαίου στη θάλασσα από τα οποία περίπου το μισό εκατομμύριο σε απώλειες λόγω διαδικασιών ρουτίνας στα τάνκερς

bull Διαρροές διυλιστηρίων ή πετροχημικών βιομηχανιών μεταφορά μέσω βροχής ή ποταμών λύματα παραθαλάσσιων οικισμών και ατυχήματα αποτελούν τις αιτίες για τα υπόλοιπα 45 - 5 εκατομμύρια τόνους

bull Οι πετρελαιοκηλίδες από ατυχήματα αντιπροσωπεύουν το 3-4 του αργού πετρελαίου που απολήγει κάθε χρόνο στους ωκεανούς

I ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ TOY ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ |

Τα πετρέλαια ύστερα από την διαρροή τους στη θάλασσα υπόκεινται σε διάφορες φυσικοχημικές μεταβολές ανάλογα με την φύση τους και τις ωκεανολογικές συνθήκες Οι μεταβολές αυτές παρουσιάζονται στη συνέχεια και είναι αυτές που θα εττηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την επιλογή των τεχνικών καταπολέμησης του πετρελαίου που θα χρησιμοποιηθούν

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ

Ε^άπλωσηΌταν το πετρέλαίο διαρρέυσει στην επιφάνεια της θάλασσας ενεργοποιείται

η τάση του να διασκορπίζεται οριζόντια κάτω από την δράση των συνδυασμένων δυνάμεων βαρύτητας ιξώδους και ετηφανειακής τάσης

Αρχικά ετηκρατεί η βαρύτητα ύστερα από λίγες ώρες το πάχος του πετρελαίου θα μειωθεί και η επιφανειακή τάση διαδέχεται τη βαρύτητα σαν κύρια δύναμη εξάπλωσης Το πετρέλαιο που διαρρέει σε νερό θα σχηματίσει ένα λετιτό φιλμ του οποίου το εσωτερικό τμήμα έχει μεγαλύτερο πάχος απrsquoότι στις άκρες

Όταν προχωρήσει η εξάπλχοση και εμφανισθούν αργυρόχροες μεμβράνες ή μεμβράνες με τα χρώματα του ουράνιου τόξου ο φυσικός διασκορπισμός του πετρελαίου είναι ταχύς με την προϋπόθεση ότι υπάρχει μια ελάχιστη

ΕξάτμισηΗ διεργασία αυτή λαμβάνει χώρα μέσα σε λίγες ώρες ύστερα από την

διαρροή και τα πλέον πτητικά κλάσματα μιας πετρελαιοκηλίδας χάνονται στην ατμόσφαιρα με ριυθμό που καθορίζεται από την ταχύτητα του ανέμου τη θερμοκρασία και τον τύπο του πετρελαίου Το υπόλοιπο πετρέλαιο που παραμένει στην θάλασσα έχει μεγαλύτερη πυκνότητα και ιξώδες απrsquoόη το αρχικό Στις περισσότερες κηλίδες αργού πετρελαίου χάνεται μέχρι το 40 του όγκου του στις πρώτες 48 ώρες Τα ελαφριά προϊόντα διύλισης όπως βενζίνη κηροζίνη και πετρέλαιο ντίζελ θα εξατμισθούν σχεδόν τελείως σε διάστημα ωρών δημιουργώντας κίνδυνο πυρκαγιάς σε κλειστές περιοχές όπως τα λιμάνια

ΔιάλυσηΟι απώλειες από διάλυση είναι σχετικά μικρές αφού οι περισσότεροι

υδρογονάνθρακες από τους οποίους αποτελείται το πετρέλαιο έχουν μικρή διαλυτότητα στο νερό της θάλασσας Τα πλέον διαλυτά συστατικά του πετρελαίου είναι ετήσης τα πλέον τττητικά με αποτέλεσμα οι απώλειες λόγω εξάτμισης να ανησταθμίζουν αυτές της διάλυσης Η παρουσία ορυκτών αλάτων λειτουργεί επιβραδυντικά στην διεργασία αυτή όσο αλμυρότερη είναι δηλαδή η θάλασσα (όπως συμβαίνει στη Μεσόγειο) τόσο ασθενέστερη είναι η διάλυση

ΒιοαποίκοδόμησηΗ βιοαποικοδόμηση του τιετρελαίσυ από βακτηρίδια που ζουν στη

θάλασσα συμβάλλει σημαντικά στη μετατροπή του πετρελαίου σε οξειδωμένα προϊόντα Ο ρυθμός αποικοδόμησης εξαρτάται από τη θερμοκρασία τις θρεπτικές ουσίες την ύπαρξη οξυγόνου και τον τύπο πετρελαίου Ετιειδή τα βακτηρίδια είναι ενεργά στη διαχωριστική ετηφάνεια πετρελαίου νερού ο ρηιθμός αποικοδόμησης αυξάνεται όταν σχηματίζονται λεπτές μεμβράνες μεγάλης επιφάνειας

Γ αλακτώματα

Πετρέλαιο νξρό Αν η ροή στην επιφάνεια του νερού είναι τυρβώδης το πετρέλαιο είναι δυνατόν να διασπασθεί σε σταγονίδια που αιωρούνται στο νερό Τότε η κηλίδα δεν επηρεάζεται από τον άνεμο και μπορεί να ανασχηματισθει σε κάποια απόσταση από την περιοχή που έγινε η αρχική

Νεοό στο πετιρέλαιο Αυτός ο τύπος γαλακτώματος γνωστός και ωςlaquochocolate mousseraquo μπορεί να σχηματισθεί εντός ολίγων ωρών καν τιεριέχει μέχρι 90 νερό Επομένως η ττυκνότητα και το ειδικό βάρος αυξάνουν καθώς επίσης και οι ογκοι που θα πρέπει να καταπολεμηθούν και να ανακτηθούν Η τάση δημιουργίας γαλακτώματος είναι μεγαλύτερη σε πετρέλαια χαμηλού ιξώδους υπό την ετήδραση μέτριου κυματισμού Μπορεί να σχηματισθούν εμμένοντα κομμάτια από τήσσα που είναι μάλλον στερεά παρά υγρά

ΦωτοοξείδωσηΗ χημική αντίδραση των υδρογονανθράκων με το οξυγόνο καλείται

οξείδωση Η αντίδραση αυτή γίνεται στην ετηφάνεια και λαμβάνει χώρα ταχύτερα όταν το πετρέλαιο εξαπλωθεί σε λεπτή μεμβράνη Η υπεριώδης ακτινοβολία από το φως του ήλιου επιταχύνει την οξείδωση και κάτω από ιδανικές συνθήκες μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την ετήδραση των καιρικών συνθηκών σε ποσοστό μέχρι 1 του πετρελαίου που διέρρευσε ανά ημέρα Τα πετρέλαια που οξειδώνονται με τη δράση του φωτός είναι γενικά περισσότερο διαλυτά και διασκορτήζονται καλύτερα στο θαλασσινό νερό και επομένως είναι βιοαποικοδομήσιμα Σε βαρέα πετρέλαια ή σε εκείνα που έχουν χάσει τα ελαφρά συστατικά τους η φωτοοξείδωση ευνοεί τις αναδράσεις πολυμερισμού που εμποδίζει το χειρισμό αυτών των πετρελαίων και την τελική αποικοδόμησή τους

ΒύθισηΗ εξάτμιση και γαλακτοποίηση καθώς και η αύξηση της πυκνότητας που θα

προκόψει μπορεί να βοηθήσει στη βύθιση της κηλίδας Σε αρκετές διαρροές

πετρελαίου παρατηρήθηκε αιώρηση του πετρελαίου στη θαλάσσια μάζα ή κατακάθιση στον πυθμένα Πιθανώς το πλέον κοινό αίτιο είναι η ενσωμάτωση των κατακαθισμάτων σε πετρέλαιο που υπέστη την επίδραση των καιρικών συνθηκών Η βύθιση είναι εττίσης δυνατή όταν παρατηρείται σημανηκή πτώση της πυκνότητας των επιφανειακών νερών όπως για παράδειγμα παρατηρείται στις εκβολές ποταμών

ΚίνησηΤο τιετρέλαιο κινείται κατά την κατεύθυνση του ανέμου με ταχύτητα που

είναι περίπου το 3 της ταχύτητας του ανέμου Όταν υπάρχουν επιφανειακή ρεύματα θα προστεθεί στην τηο πάνω ταχύτητα και η ταχύτητα του ρεύματος

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Η πιο εύκολα αντιληπτή και διαδεδομένη μορφή ρύπανσης των θαλασσών είναι οι πετρελαιοκηλίδες που προκαλούνιαι από τα ατυχήματα των τάνκερ Οι ετηπτώσεις του πετρελαίου στο περιβάλλον είναι ποικιλόμορφες και πολύπλοκες Μερικές εμφανίζονται αμέσως και άλλες είναι μακροχρόνιες Ετηδρούν σε διαφορετικό βαθμό τόσο στο ζωικό όσο και στο φυτικό βασίλειο της θάλασσας Στην περίπτωση της προσάραξης του Exxon Valdez στην Αλάσκα το 1989 η βιολογική καταστροφή που προκλήθηκε από τη διαρροή του πετρελαίου είναι ακόμη ορατή μετά από 16 χρόνια Το Prestige που βυθίστηκε έξω από τις ακτές της Ισπανίας στο τέλος του 2002 έχει προκαλέσει τεράστιες οικονομικές ζημιές αφού οδήγησε στη ρύπανση περισσότερων από 100 ακτών στη Γαλλία και την Ισπανία και στην πραγματικότητα κατέστρεψε την αλιεία της περιοχής Μια μεμβράνη πετρελαίου απλωμένη στην ετηφάνεια της θάλασσας εμποδίζει τις εναλλαγές αέρα θάλασσας που είναι απαραίτητες για τους θαλάσσιους βιολογικούς κύκλουςΕπομένως

Μειώνει την ανανέωση του οξυγόνου

bull Έχει σαν επακόλουθο την αύξηση της θερμοκρασίας και ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών που καταναλώνουν οξυγόνο

Δυστυχώς τα θαλασσινά πουλιά έχουν και αυτά το μερίδιό τους σ αυτόν τον εφιάλτη Αντιμετωτήζουν ίσως την σοβαρότερη άμεση συνέπεια της ρύπανσης και αυτό οφείλεται στη φυσική δράση του πετρελαίου που ερχόμενο σε επαφή με το πτέρωμα καταστρέφει την μόνωση που αυτό παρέχει έναντι του νερού οπότε τα τττηνά είτε βυθίζονται από το βάρος του νερού στο φτέρωμά τους είτε πεθαίνουν από απώλεια θερμότητας Οι απώλειες στους πληθυσμούς των θαλάσσιων πτηνών που έχουν αναφερθεί είναι πολλές και δύσκολα αναπληρώσιμες λόγω του σχετικά μικρού αριθμού απογόνων τους σε σχέση με άλλους οριγανισμούς Στο δυστύχημα του Τόρρεϊ Κάνιον (18-3-1967 στις ακτές της Κορνουάλης στην Αγγλία) στοίχισε τη ζωή σε περίπου 100000 πουλιά

Στην περίπτωση αρgtγών πετρελαίων τα πλpoundον πτητικά συστατικά και οι αρωματικές ενώσεις είναι τα πλέον τοξικά Για τα προϊόντα διύλισης οι πλέον επιβλαβείς επιπτώσεις προέρχονται γενικά από τα προϊόντα τα οποία έχουν χαμηλό σημείο βρασμού Το καύσιμο που περιέχει τετρααιθυλικό μόλυβδο θεωρείται το πλέον τοξικό και ακολουθείται από την κηροζίνη το GAS OIL και το BUNKER C

Εκτός από την δηλητηρίαση που προκαλείται από την παρατεταμένη εισπνοή προϊόντων πετρελαίου η κατανάλωση ορισμένων θαλάσσιων ζώων όπως ψάρια οστρακοειδή και οστρακόδερμα που ήλθαν σε επαφή με το πετρέλαιο μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο λόγω σωρευτικών επιπτώσεων

Τις περισσότερες όμως φορές οι εταβλαβείς εταπτώσεις της ρύπανσης γίνονται έμμεσα αντιληπτές μέσω των οικονομικών και οικολογικών ετηπτώσεων Η αγορά αλιευμάτων και η τουριστική αγορά πλήττονται καίρια Ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις υδρογονανθράκων προσδίδουν μιαχαρακτηριστική δυσάρεστη γεύση τόσο στα ψάρια όσο και σε άλλα αλιεύματα που οδηγεί στην απαγόρευση διάθεσης τους στο εμπόριο Ο τουρισμός δεν αποδέχεται ακτές που έχουν επηρεαστεί από διαρροές πετρελαίου Πρόβλημα εττίσης αποτελούν τα κομμάτια οι ττίσσας που μολονότι δεν έχουν τοξική δράση δημιουργούν δυσάρεστη αίσθηση και παραμένουν στις ακτές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα

ΜΕΡΟΣ II

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το Αιγαίο αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου για οικολογική καταστροφή σ ολόκληρη τη Μεσόγειο Σήμερα Γιατί αύριο μετά τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη Πρόκειται για το συμπέρασμα της πιο ολοκληρωμένης ετηστημονικής έρευνας που έγινε ποτέ για τη ρύπανση στα ευρωπαϊκά ύδατα Η έρευνα του 2005 με τίτλο ldquoΘαλάσσια Πετρελαϊκή Ρύπανσηrdquo (EU-Marine Oil Pollution) χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροττή και είχε συντονιστή το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου το καθιστούν μία από τις τηο ετπκίνδυνες θάλασσες στον κόσμο για το ενδεχόμενο ατυχήματος σε πετρελαιοφόρο πλοίο ενώ παράλληλα παρά το υψηλό ρίσκο που ενέχουν οι μεταφορές των πετρελαιοειδών στο ελληνικό πέλαγος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη θωράκισή του σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου

Το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ (ανάμεσα στους φορείς του έργου) ετηχείρησε να μετρήσει το ρίσκο ενός ατυχήματος στο Αιγαίο Ααμβάνοντας υπόψη την κίνηση των τάνκερ με τον νέο αγωγό οι επιστήμονες υπολόγισαν πως αν συγκεντρώσουμε όλα τα ατυχήματα ενός έτους σε ένα ναυτικό ατύχημα με ρύπανση τότε αυτό το ατύχημα θα αφορούσε ένα τάνκερ γύρω στους 25Θ00 τόνους Το πόσοι τόνοι πετρελαίου (από μηδέν έως όλο το φορτίο) θα καταλήξουν τελικά στο Αιγαίο είναι φυσικά θέμα συνθηκών αλλά και αντιμετώπισης από τις αρχές

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΜΕΡΟΣ IVΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ

ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ________

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΛΝ ΛΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΉ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΠΛΥΣΗΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟΚΑΥΣΗΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΛΟΜΗΣΗ

71727273 73

ΜΕΡΟΣ VΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ 77ΜΕΤΑΦΟΡΑ 77ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ 78ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ 78ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ 79

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ81

ΜΕΡΟΣ I

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΓΕΝΙΚΑ

Σύμφωνα με την UNESCO ρύπανση του θαλάσσιου περιβάλλοντος ονομάζεται κάθε άμεση ή έμμεση ανθρωπογενούς προέλευσης εισαγωγή ουσιών ή ενέργειας στον θαλάσσιο χώρο η οποία έχει βλαβερή επίδραση στους ζώντες οργανισμούς ή είναι ετηκίνδυνη για την ανθρώτηνη υγεία ή παρεμποδίζει την χρησιμοποίηση της θάλασσας ή αλλοιώνει την ποιότητα του θαλασσινού νερού ή υποβιβάζει τις δυνατότητες χρησιμοποίησής του για ψυχαγωγικούς σκοπούς

Οι κυριότεροι ρύποι των θαλασσών είναι

Οι υδρογονάνθρακες πετρελαίου

Τα αιωρούμενα σωματίδια

Τα βαρέα μέταλλα και χημικά

Τα θρεπτικά συστατικά

Η θερμότητα

Τα οργανικά απόβλητα

Τα άλατα

Τα ραδιενεργά υλικά

Οι ρύπος ιδιαίτερα οι χημικοί διακρίνονται ως προς την τοξικότητα τους Ως τοξικότητα μιας ουσίας ονομάζεται η συγκέντρωση της σε ppm για την οποία ποσοστό 50 των οργανισμών που εκτίθενται σrsquo αυτό θανατώνονται σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα Οπως γίνεται φανερό από τον ορισμό η τοξικότητα μιας ουσίας μεταβάλλεται ανάλογα με το είδος του εκτιθέμενου ορgtγανισμού τον χρόνο έκθεσης και μια σειρά μεταβλητών του θαλασσίου περιβάλλοντος όπως τα κύματα τα ρεύματα η αμεσότητα της επαφής τη συνύπαρξη και άλλων ρυπαντών με επιβαρυντική ή ανταγωνιστική δράση την παρουσία αιωρημάτων τη θερμοκρασία την αλατότητα τη φάση ανάπτυξης του οργανισμού την ετήδραση άλλων έμβιων οργανισμών κλπ Εκτός από την εττικινδυνότητα για τη θαλάσσια ζωή οι ριύποι στη θάλασσα μπορούν να επιδράσουν και στον άνθρωπο κυρίως μέσω της τροφικής αλυσίδας προκαλώντας λοιμώξεις ή και τοξική δηλητηρίαση Αλλες εττιβαρυντικές για το περιβάλλον ετηπτώσεις είναι οι αυξομειώσεις της τιμής

11

του pH (τιμές του ρΗ μικρότερες από 5 ή μεγαλύτερες από 9 είναι τοξικές για την υδρόβια ζωή) η καταστροφή της οικολογικής ισορροπίας μέσω ευτροφισμού κλπ Όπως καθίσταται σαφές από τα στοιχεία που εκθέσαμε παραπάνω ενδιαφέρει όχι μόνον το είδος της ρύπανσης αλλά και η διάρκεια και η έκταση της ρύπανσης

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα του ΠΑΚΟΕ τον Μάιο του 20Θ6 οι ποιο ακατάλληλες και βρόμικες ακτές του νομού Αττικής και γύρω περιοχών

bull Πέραμα

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (αρχή)

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (Τσακός)

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (Διογένης)

bull Βοτσαλάκια

bull Εδεμ

bull Καλαμάκι

bull EOT Αλίμου (Γαλάζια σημαία)

bull Γλυφάδα

bull Πλαζ Αστήρ Γλυφάδα (Α)

bull Πλαζ Αστήρ Γλυφάδα (Β)

bull Ακτή EOT Βούλα

bull Αστήρ Βουλιαγμένης

bull Βάρκιζα

bull Ακτή EOT Βάρκιζα

bull Ααγονήσι

bull Παλαιά Φώκαια

bull Ααύριο

bull Δασκαλειό Κερατέας

bull Αυλάκι

bull Βραυρώνα

Αρτέμιδα

Ραφήνα

Νέα Μάκρη

Σχοινιάς

Σκάλα Ωρωπού

Χαλκούτσι (Ποτάμι 1)

Χαλκούτσι (Πηγαδάκια 2)

Κόρινθος (Νομαρχία)

Κόρινθος (5ΘΟμ Πατρα)

Κόρινθος (Ποσειδώνιο προς Λουτράκι)

Ισθμια I

Ισθμια II

Σουσάκι

Motor Oil

Αγιοι Θεόδωροι II

Αλσος Κέντρο

Κινέττα (Camping Costa)

Ελευσίνα αρχή

Ελευσίνα (500 μέτρα μετά)

Νέα Πέραμος ΟΤΕ

Νέα Πέραμος (μετά το στρατόπεδο)

Νέα Πέραμος (στα 400 μέτρα)

Λουτρόττυργος (αρχή)

Ασπρόττυργος

Η διάρκεια της ρύπανσης εξαρτάται από τον τρόπο αποικοδόμησης του ρύπου που μπορεί να είναι

bull Εξάτμιση

bull Αραίωση διάχυση

bull Γ αλακτωματοποίηση

bull Οξείδωση

bull Βιοαποικοδόμηση

bull Προσρόφηση σε σωματίδια

bull Κατάποση από το ζωοπλαγκτόν

bull Ιζηματοποίηση

Η έκταση της ρύπανσης με τη σειρά της εξαρτάται από τους ακόλουθους παράγοντες

bull Είδος του ρύπου και ποσότητα του

bull Ταχύτητα και διάρκεια εκροής

bull Ταχύτητα και κατεύθυνση αέρα κυμάτων ρευμάτων

bull Συγκέντρωση κατά την εκροή

bull Βάθος απόρριψης

bull Τοπογραφία και σύσταση πυθμένα

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

To πετρέλαιο είναι η κοινή ονομασία ενός μίγματος χημικών ενώσεων κατά βάση υδρογόνου και άνθρακα οι οποίες στη γλώσσα της χημείας ονομάζονται ldquoυδρογονάνθρακεςrdquo Τον χαρακτηρισμό αυτό δικαιώνει η κατά βάρος αναλογία των στοιχείων αυτών στο αργό πετρέλαιο η οποία κυμαίνεται για τον άνθρακα μεταξύ 83 και 87 και για το υδρογόνο μεταξύ 11 και 14Συμαντικη είναι επίσης η ποσότητα του θείου στο πετρέλαιο που μπορεί να φθάσει σε περιεκτικότητα το 8όπως για παράδειγμα το πετρέλαιο του Ιράκ Ο συνολικός αριθαός χημικών ενώσεων στο αργό πετρέλαιο ποικίλλει μεταξύ 10 και 10 και οι περισσότερες από αυτές απαντώνται στα βαριά κλάσματα Τρεις σειρές υδρογονανθράκων αποτελούν τουλάχιστον το 95 όλων των αργών πετρελαίων Τα αλκάνια γνωστά και ως παραφίνες τα κυκλοαλκάνια ή ναφθένια και τα αρωματικά Άλλες δύο επίσης γνωστές ομάδες χημικών ενώσεων που περιέχονται στο αργό τιετρέλαιο είναι τα ασφαλτένια και οι ρητίνες

Η περιεκτικότητα του πετρελαίου στις παραπάνω κατηγορίες είναι διαφορετική και ποικίλλει ανάλογα με την προέλευσή του

ΟΜΑΔΑ ΕΝΩΣΕΩΝΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΚΑΤΑ ΒΑΡΟΣ

ΑΑΚΑΝΙΑ30-70

ΚΥΚΛΟΑΛΚΑΝΙΑ

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ 20-40

ΡΗΤΙΝΕΣ 5-25

ΑΣΦΑΛΤΕΝΙΑ 0-10

Το αργό πετρέλαιο λαμβάνει την ονομασία του και κατατάσσεται στις παρακάτω κατηγορίες ανάλογα με την ετιικράτηση μιας ή τιερισσοτέρων ομάδων χημικών ενώσεων σε αυτό

ϊ Παραφινικό ϋ Ναφθενικό

iii Παραφινικό - Ναφθενικό ΐν Παραφινικό - Ναφθενικό mdash Αρωματικό V Ναφθενικό - Αρωμαηκό

νΐ Ναφθενικό - Αρωμαηκό mdash Ασφαλτικό νϋ Αρωματικό - Ασφαλτικό

Η τοξικότητα στις κατηγορίες αυτές αυξάνει με την εξής σειρά

Αλκάνια lt Ναφθένια lt Ασφαλτένια lt Αρωματικά

Μια άλλη τέλος ομάδα χημικών ενώσεων που ονομάζονται Αλκένια ή αλλιώς Ολεφίνες είναι συνήθης στα προϊόντα διύλισης παρά στο αργό πετρέλαιο

Υπολογίζεται ότι κάθε γρόνο

bull Εκρέουν περίπου5-6 εκατομμύρια μετρικών τόνων αργού πετρελαίου στη θάλασσα από τα οποία περίπου το μισό εκατομμύριο σε απώλειες λόγω διαδικασιών ρουτίνας στα τάνκερς

bull Διαρροές διυλιστηρίων ή πετροχημικών βιομηχανιών μεταφορά μέσω βροχής ή ποταμών λύματα παραθαλάσσιων οικισμών και ατυχήματα αποτελούν τις αιτίες για τα υπόλοιπα 45 - 5 εκατομμύρια τόνους

bull Οι πετρελαιοκηλίδες από ατυχήματα αντιπροσωπεύουν το 3-4 του αργού πετρελαίου που απολήγει κάθε χρόνο στους ωκεανούς

I ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ TOY ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ |

Τα πετρέλαια ύστερα από την διαρροή τους στη θάλασσα υπόκεινται σε διάφορες φυσικοχημικές μεταβολές ανάλογα με την φύση τους και τις ωκεανολογικές συνθήκες Οι μεταβολές αυτές παρουσιάζονται στη συνέχεια και είναι αυτές που θα εττηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την επιλογή των τεχνικών καταπολέμησης του πετρελαίου που θα χρησιμοποιηθούν

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ

Ε^άπλωσηΌταν το πετρέλαίο διαρρέυσει στην επιφάνεια της θάλασσας ενεργοποιείται

η τάση του να διασκορπίζεται οριζόντια κάτω από την δράση των συνδυασμένων δυνάμεων βαρύτητας ιξώδους και ετηφανειακής τάσης

Αρχικά ετηκρατεί η βαρύτητα ύστερα από λίγες ώρες το πάχος του πετρελαίου θα μειωθεί και η επιφανειακή τάση διαδέχεται τη βαρύτητα σαν κύρια δύναμη εξάπλωσης Το πετρέλαιο που διαρρέει σε νερό θα σχηματίσει ένα λετιτό φιλμ του οποίου το εσωτερικό τμήμα έχει μεγαλύτερο πάχος απrsquoότι στις άκρες

Όταν προχωρήσει η εξάπλχοση και εμφανισθούν αργυρόχροες μεμβράνες ή μεμβράνες με τα χρώματα του ουράνιου τόξου ο φυσικός διασκορπισμός του πετρελαίου είναι ταχύς με την προϋπόθεση ότι υπάρχει μια ελάχιστη

ΕξάτμισηΗ διεργασία αυτή λαμβάνει χώρα μέσα σε λίγες ώρες ύστερα από την

διαρροή και τα πλέον πτητικά κλάσματα μιας πετρελαιοκηλίδας χάνονται στην ατμόσφαιρα με ριυθμό που καθορίζεται από την ταχύτητα του ανέμου τη θερμοκρασία και τον τύπο του πετρελαίου Το υπόλοιπο πετρέλαιο που παραμένει στην θάλασσα έχει μεγαλύτερη πυκνότητα και ιξώδες απrsquoόη το αρχικό Στις περισσότερες κηλίδες αργού πετρελαίου χάνεται μέχρι το 40 του όγκου του στις πρώτες 48 ώρες Τα ελαφριά προϊόντα διύλισης όπως βενζίνη κηροζίνη και πετρέλαιο ντίζελ θα εξατμισθούν σχεδόν τελείως σε διάστημα ωρών δημιουργώντας κίνδυνο πυρκαγιάς σε κλειστές περιοχές όπως τα λιμάνια

ΔιάλυσηΟι απώλειες από διάλυση είναι σχετικά μικρές αφού οι περισσότεροι

υδρογονάνθρακες από τους οποίους αποτελείται το πετρέλαιο έχουν μικρή διαλυτότητα στο νερό της θάλασσας Τα πλέον διαλυτά συστατικά του πετρελαίου είναι ετήσης τα πλέον τττητικά με αποτέλεσμα οι απώλειες λόγω εξάτμισης να ανησταθμίζουν αυτές της διάλυσης Η παρουσία ορυκτών αλάτων λειτουργεί επιβραδυντικά στην διεργασία αυτή όσο αλμυρότερη είναι δηλαδή η θάλασσα (όπως συμβαίνει στη Μεσόγειο) τόσο ασθενέστερη είναι η διάλυση

ΒιοαποίκοδόμησηΗ βιοαποικοδόμηση του τιετρελαίσυ από βακτηρίδια που ζουν στη

θάλασσα συμβάλλει σημαντικά στη μετατροπή του πετρελαίου σε οξειδωμένα προϊόντα Ο ρυθμός αποικοδόμησης εξαρτάται από τη θερμοκρασία τις θρεπτικές ουσίες την ύπαρξη οξυγόνου και τον τύπο πετρελαίου Ετιειδή τα βακτηρίδια είναι ενεργά στη διαχωριστική ετηφάνεια πετρελαίου νερού ο ρηιθμός αποικοδόμησης αυξάνεται όταν σχηματίζονται λεπτές μεμβράνες μεγάλης επιφάνειας

Γ αλακτώματα

Πετρέλαιο νξρό Αν η ροή στην επιφάνεια του νερού είναι τυρβώδης το πετρέλαιο είναι δυνατόν να διασπασθεί σε σταγονίδια που αιωρούνται στο νερό Τότε η κηλίδα δεν επηρεάζεται από τον άνεμο και μπορεί να ανασχηματισθει σε κάποια απόσταση από την περιοχή που έγινε η αρχική

Νεοό στο πετιρέλαιο Αυτός ο τύπος γαλακτώματος γνωστός και ωςlaquochocolate mousseraquo μπορεί να σχηματισθεί εντός ολίγων ωρών καν τιεριέχει μέχρι 90 νερό Επομένως η ττυκνότητα και το ειδικό βάρος αυξάνουν καθώς επίσης και οι ογκοι που θα πρέπει να καταπολεμηθούν και να ανακτηθούν Η τάση δημιουργίας γαλακτώματος είναι μεγαλύτερη σε πετρέλαια χαμηλού ιξώδους υπό την ετήδραση μέτριου κυματισμού Μπορεί να σχηματισθούν εμμένοντα κομμάτια από τήσσα που είναι μάλλον στερεά παρά υγρά

ΦωτοοξείδωσηΗ χημική αντίδραση των υδρογονανθράκων με το οξυγόνο καλείται

οξείδωση Η αντίδραση αυτή γίνεται στην ετηφάνεια και λαμβάνει χώρα ταχύτερα όταν το πετρέλαιο εξαπλωθεί σε λεπτή μεμβράνη Η υπεριώδης ακτινοβολία από το φως του ήλιου επιταχύνει την οξείδωση και κάτω από ιδανικές συνθήκες μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την ετήδραση των καιρικών συνθηκών σε ποσοστό μέχρι 1 του πετρελαίου που διέρρευσε ανά ημέρα Τα πετρέλαια που οξειδώνονται με τη δράση του φωτός είναι γενικά περισσότερο διαλυτά και διασκορτήζονται καλύτερα στο θαλασσινό νερό και επομένως είναι βιοαποικοδομήσιμα Σε βαρέα πετρέλαια ή σε εκείνα που έχουν χάσει τα ελαφρά συστατικά τους η φωτοοξείδωση ευνοεί τις αναδράσεις πολυμερισμού που εμποδίζει το χειρισμό αυτών των πετρελαίων και την τελική αποικοδόμησή τους

ΒύθισηΗ εξάτμιση και γαλακτοποίηση καθώς και η αύξηση της πυκνότητας που θα

προκόψει μπορεί να βοηθήσει στη βύθιση της κηλίδας Σε αρκετές διαρροές

πετρελαίου παρατηρήθηκε αιώρηση του πετρελαίου στη θαλάσσια μάζα ή κατακάθιση στον πυθμένα Πιθανώς το πλέον κοινό αίτιο είναι η ενσωμάτωση των κατακαθισμάτων σε πετρέλαιο που υπέστη την επίδραση των καιρικών συνθηκών Η βύθιση είναι εττίσης δυνατή όταν παρατηρείται σημανηκή πτώση της πυκνότητας των επιφανειακών νερών όπως για παράδειγμα παρατηρείται στις εκβολές ποταμών

ΚίνησηΤο τιετρέλαιο κινείται κατά την κατεύθυνση του ανέμου με ταχύτητα που

είναι περίπου το 3 της ταχύτητας του ανέμου Όταν υπάρχουν επιφανειακή ρεύματα θα προστεθεί στην τηο πάνω ταχύτητα και η ταχύτητα του ρεύματος

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Η πιο εύκολα αντιληπτή και διαδεδομένη μορφή ρύπανσης των θαλασσών είναι οι πετρελαιοκηλίδες που προκαλούνιαι από τα ατυχήματα των τάνκερ Οι ετηπτώσεις του πετρελαίου στο περιβάλλον είναι ποικιλόμορφες και πολύπλοκες Μερικές εμφανίζονται αμέσως και άλλες είναι μακροχρόνιες Ετηδρούν σε διαφορετικό βαθμό τόσο στο ζωικό όσο και στο φυτικό βασίλειο της θάλασσας Στην περίπτωση της προσάραξης του Exxon Valdez στην Αλάσκα το 1989 η βιολογική καταστροφή που προκλήθηκε από τη διαρροή του πετρελαίου είναι ακόμη ορατή μετά από 16 χρόνια Το Prestige που βυθίστηκε έξω από τις ακτές της Ισπανίας στο τέλος του 2002 έχει προκαλέσει τεράστιες οικονομικές ζημιές αφού οδήγησε στη ρύπανση περισσότερων από 100 ακτών στη Γαλλία και την Ισπανία και στην πραγματικότητα κατέστρεψε την αλιεία της περιοχής Μια μεμβράνη πετρελαίου απλωμένη στην ετηφάνεια της θάλασσας εμποδίζει τις εναλλαγές αέρα θάλασσας που είναι απαραίτητες για τους θαλάσσιους βιολογικούς κύκλουςΕπομένως

Μειώνει την ανανέωση του οξυγόνου

bull Έχει σαν επακόλουθο την αύξηση της θερμοκρασίας και ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών που καταναλώνουν οξυγόνο

Δυστυχώς τα θαλασσινά πουλιά έχουν και αυτά το μερίδιό τους σ αυτόν τον εφιάλτη Αντιμετωτήζουν ίσως την σοβαρότερη άμεση συνέπεια της ρύπανσης και αυτό οφείλεται στη φυσική δράση του πετρελαίου που ερχόμενο σε επαφή με το πτέρωμα καταστρέφει την μόνωση που αυτό παρέχει έναντι του νερού οπότε τα τττηνά είτε βυθίζονται από το βάρος του νερού στο φτέρωμά τους είτε πεθαίνουν από απώλεια θερμότητας Οι απώλειες στους πληθυσμούς των θαλάσσιων πτηνών που έχουν αναφερθεί είναι πολλές και δύσκολα αναπληρώσιμες λόγω του σχετικά μικρού αριθμού απογόνων τους σε σχέση με άλλους οριγανισμούς Στο δυστύχημα του Τόρρεϊ Κάνιον (18-3-1967 στις ακτές της Κορνουάλης στην Αγγλία) στοίχισε τη ζωή σε περίπου 100000 πουλιά

Στην περίπτωση αρgtγών πετρελαίων τα πλpoundον πτητικά συστατικά και οι αρωματικές ενώσεις είναι τα πλέον τοξικά Για τα προϊόντα διύλισης οι πλέον επιβλαβείς επιπτώσεις προέρχονται γενικά από τα προϊόντα τα οποία έχουν χαμηλό σημείο βρασμού Το καύσιμο που περιέχει τετρααιθυλικό μόλυβδο θεωρείται το πλέον τοξικό και ακολουθείται από την κηροζίνη το GAS OIL και το BUNKER C

Εκτός από την δηλητηρίαση που προκαλείται από την παρατεταμένη εισπνοή προϊόντων πετρελαίου η κατανάλωση ορισμένων θαλάσσιων ζώων όπως ψάρια οστρακοειδή και οστρακόδερμα που ήλθαν σε επαφή με το πετρέλαιο μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο λόγω σωρευτικών επιπτώσεων

Τις περισσότερες όμως φορές οι εταβλαβείς εταπτώσεις της ρύπανσης γίνονται έμμεσα αντιληπτές μέσω των οικονομικών και οικολογικών ετηπτώσεων Η αγορά αλιευμάτων και η τουριστική αγορά πλήττονται καίρια Ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις υδρογονανθράκων προσδίδουν μιαχαρακτηριστική δυσάρεστη γεύση τόσο στα ψάρια όσο και σε άλλα αλιεύματα που οδηγεί στην απαγόρευση διάθεσης τους στο εμπόριο Ο τουρισμός δεν αποδέχεται ακτές που έχουν επηρεαστεί από διαρροές πετρελαίου Πρόβλημα εττίσης αποτελούν τα κομμάτια οι ττίσσας που μολονότι δεν έχουν τοξική δράση δημιουργούν δυσάρεστη αίσθηση και παραμένουν στις ακτές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα

ΜΕΡΟΣ II

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το Αιγαίο αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου για οικολογική καταστροφή σ ολόκληρη τη Μεσόγειο Σήμερα Γιατί αύριο μετά τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη Πρόκειται για το συμπέρασμα της πιο ολοκληρωμένης ετηστημονικής έρευνας που έγινε ποτέ για τη ρύπανση στα ευρωπαϊκά ύδατα Η έρευνα του 2005 με τίτλο ldquoΘαλάσσια Πετρελαϊκή Ρύπανσηrdquo (EU-Marine Oil Pollution) χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροττή και είχε συντονιστή το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου το καθιστούν μία από τις τηο ετπκίνδυνες θάλασσες στον κόσμο για το ενδεχόμενο ατυχήματος σε πετρελαιοφόρο πλοίο ενώ παράλληλα παρά το υψηλό ρίσκο που ενέχουν οι μεταφορές των πετρελαιοειδών στο ελληνικό πέλαγος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη θωράκισή του σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου

Το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ (ανάμεσα στους φορείς του έργου) ετηχείρησε να μετρήσει το ρίσκο ενός ατυχήματος στο Αιγαίο Ααμβάνοντας υπόψη την κίνηση των τάνκερ με τον νέο αγωγό οι επιστήμονες υπολόγισαν πως αν συγκεντρώσουμε όλα τα ατυχήματα ενός έτους σε ένα ναυτικό ατύχημα με ρύπανση τότε αυτό το ατύχημα θα αφορούσε ένα τάνκερ γύρω στους 25Θ00 τόνους Το πόσοι τόνοι πετρελαίου (από μηδέν έως όλο το φορτίο) θα καταλήξουν τελικά στο Αιγαίο είναι φυσικά θέμα συνθηκών αλλά και αντιμετώπισης από τις αρχές

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΜΕΡΟΣ I

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΓΕΝΙΚΑ

Σύμφωνα με την UNESCO ρύπανση του θαλάσσιου περιβάλλοντος ονομάζεται κάθε άμεση ή έμμεση ανθρωπογενούς προέλευσης εισαγωγή ουσιών ή ενέργειας στον θαλάσσιο χώρο η οποία έχει βλαβερή επίδραση στους ζώντες οργανισμούς ή είναι ετηκίνδυνη για την ανθρώτηνη υγεία ή παρεμποδίζει την χρησιμοποίηση της θάλασσας ή αλλοιώνει την ποιότητα του θαλασσινού νερού ή υποβιβάζει τις δυνατότητες χρησιμοποίησής του για ψυχαγωγικούς σκοπούς

Οι κυριότεροι ρύποι των θαλασσών είναι

Οι υδρογονάνθρακες πετρελαίου

Τα αιωρούμενα σωματίδια

Τα βαρέα μέταλλα και χημικά

Τα θρεπτικά συστατικά

Η θερμότητα

Τα οργανικά απόβλητα

Τα άλατα

Τα ραδιενεργά υλικά

Οι ρύπος ιδιαίτερα οι χημικοί διακρίνονται ως προς την τοξικότητα τους Ως τοξικότητα μιας ουσίας ονομάζεται η συγκέντρωση της σε ppm για την οποία ποσοστό 50 των οργανισμών που εκτίθενται σrsquo αυτό θανατώνονται σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα Οπως γίνεται φανερό από τον ορισμό η τοξικότητα μιας ουσίας μεταβάλλεται ανάλογα με το είδος του εκτιθέμενου ορgtγανισμού τον χρόνο έκθεσης και μια σειρά μεταβλητών του θαλασσίου περιβάλλοντος όπως τα κύματα τα ρεύματα η αμεσότητα της επαφής τη συνύπαρξη και άλλων ρυπαντών με επιβαρυντική ή ανταγωνιστική δράση την παρουσία αιωρημάτων τη θερμοκρασία την αλατότητα τη φάση ανάπτυξης του οργανισμού την ετήδραση άλλων έμβιων οργανισμών κλπ Εκτός από την εττικινδυνότητα για τη θαλάσσια ζωή οι ριύποι στη θάλασσα μπορούν να επιδράσουν και στον άνθρωπο κυρίως μέσω της τροφικής αλυσίδας προκαλώντας λοιμώξεις ή και τοξική δηλητηρίαση Αλλες εττιβαρυντικές για το περιβάλλον ετηπτώσεις είναι οι αυξομειώσεις της τιμής

11

του pH (τιμές του ρΗ μικρότερες από 5 ή μεγαλύτερες από 9 είναι τοξικές για την υδρόβια ζωή) η καταστροφή της οικολογικής ισορροπίας μέσω ευτροφισμού κλπ Όπως καθίσταται σαφές από τα στοιχεία που εκθέσαμε παραπάνω ενδιαφέρει όχι μόνον το είδος της ρύπανσης αλλά και η διάρκεια και η έκταση της ρύπανσης

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα του ΠΑΚΟΕ τον Μάιο του 20Θ6 οι ποιο ακατάλληλες και βρόμικες ακτές του νομού Αττικής και γύρω περιοχών

bull Πέραμα

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (αρχή)

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (Τσακός)

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (Διογένης)

bull Βοτσαλάκια

bull Εδεμ

bull Καλαμάκι

bull EOT Αλίμου (Γαλάζια σημαία)

bull Γλυφάδα

bull Πλαζ Αστήρ Γλυφάδα (Α)

bull Πλαζ Αστήρ Γλυφάδα (Β)

bull Ακτή EOT Βούλα

bull Αστήρ Βουλιαγμένης

bull Βάρκιζα

bull Ακτή EOT Βάρκιζα

bull Ααγονήσι

bull Παλαιά Φώκαια

bull Ααύριο

bull Δασκαλειό Κερατέας

bull Αυλάκι

bull Βραυρώνα

Αρτέμιδα

Ραφήνα

Νέα Μάκρη

Σχοινιάς

Σκάλα Ωρωπού

Χαλκούτσι (Ποτάμι 1)

Χαλκούτσι (Πηγαδάκια 2)

Κόρινθος (Νομαρχία)

Κόρινθος (5ΘΟμ Πατρα)

Κόρινθος (Ποσειδώνιο προς Λουτράκι)

Ισθμια I

Ισθμια II

Σουσάκι

Motor Oil

Αγιοι Θεόδωροι II

Αλσος Κέντρο

Κινέττα (Camping Costa)

Ελευσίνα αρχή

Ελευσίνα (500 μέτρα μετά)

Νέα Πέραμος ΟΤΕ

Νέα Πέραμος (μετά το στρατόπεδο)

Νέα Πέραμος (στα 400 μέτρα)

Λουτρόττυργος (αρχή)

Ασπρόττυργος

Η διάρκεια της ρύπανσης εξαρτάται από τον τρόπο αποικοδόμησης του ρύπου που μπορεί να είναι

bull Εξάτμιση

bull Αραίωση διάχυση

bull Γ αλακτωματοποίηση

bull Οξείδωση

bull Βιοαποικοδόμηση

bull Προσρόφηση σε σωματίδια

bull Κατάποση από το ζωοπλαγκτόν

bull Ιζηματοποίηση

Η έκταση της ρύπανσης με τη σειρά της εξαρτάται από τους ακόλουθους παράγοντες

bull Είδος του ρύπου και ποσότητα του

bull Ταχύτητα και διάρκεια εκροής

bull Ταχύτητα και κατεύθυνση αέρα κυμάτων ρευμάτων

bull Συγκέντρωση κατά την εκροή

bull Βάθος απόρριψης

bull Τοπογραφία και σύσταση πυθμένα

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

To πετρέλαιο είναι η κοινή ονομασία ενός μίγματος χημικών ενώσεων κατά βάση υδρογόνου και άνθρακα οι οποίες στη γλώσσα της χημείας ονομάζονται ldquoυδρογονάνθρακεςrdquo Τον χαρακτηρισμό αυτό δικαιώνει η κατά βάρος αναλογία των στοιχείων αυτών στο αργό πετρέλαιο η οποία κυμαίνεται για τον άνθρακα μεταξύ 83 και 87 και για το υδρογόνο μεταξύ 11 και 14Συμαντικη είναι επίσης η ποσότητα του θείου στο πετρέλαιο που μπορεί να φθάσει σε περιεκτικότητα το 8όπως για παράδειγμα το πετρέλαιο του Ιράκ Ο συνολικός αριθαός χημικών ενώσεων στο αργό πετρέλαιο ποικίλλει μεταξύ 10 και 10 και οι περισσότερες από αυτές απαντώνται στα βαριά κλάσματα Τρεις σειρές υδρογονανθράκων αποτελούν τουλάχιστον το 95 όλων των αργών πετρελαίων Τα αλκάνια γνωστά και ως παραφίνες τα κυκλοαλκάνια ή ναφθένια και τα αρωματικά Άλλες δύο επίσης γνωστές ομάδες χημικών ενώσεων που περιέχονται στο αργό τιετρέλαιο είναι τα ασφαλτένια και οι ρητίνες

Η περιεκτικότητα του πετρελαίου στις παραπάνω κατηγορίες είναι διαφορετική και ποικίλλει ανάλογα με την προέλευσή του

ΟΜΑΔΑ ΕΝΩΣΕΩΝΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΚΑΤΑ ΒΑΡΟΣ

ΑΑΚΑΝΙΑ30-70

ΚΥΚΛΟΑΛΚΑΝΙΑ

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ 20-40

ΡΗΤΙΝΕΣ 5-25

ΑΣΦΑΛΤΕΝΙΑ 0-10

Το αργό πετρέλαιο λαμβάνει την ονομασία του και κατατάσσεται στις παρακάτω κατηγορίες ανάλογα με την ετιικράτηση μιας ή τιερισσοτέρων ομάδων χημικών ενώσεων σε αυτό

ϊ Παραφινικό ϋ Ναφθενικό

iii Παραφινικό - Ναφθενικό ΐν Παραφινικό - Ναφθενικό mdash Αρωματικό V Ναφθενικό - Αρωμαηκό

νΐ Ναφθενικό - Αρωμαηκό mdash Ασφαλτικό νϋ Αρωματικό - Ασφαλτικό

Η τοξικότητα στις κατηγορίες αυτές αυξάνει με την εξής σειρά

Αλκάνια lt Ναφθένια lt Ασφαλτένια lt Αρωματικά

Μια άλλη τέλος ομάδα χημικών ενώσεων που ονομάζονται Αλκένια ή αλλιώς Ολεφίνες είναι συνήθης στα προϊόντα διύλισης παρά στο αργό πετρέλαιο

Υπολογίζεται ότι κάθε γρόνο

bull Εκρέουν περίπου5-6 εκατομμύρια μετρικών τόνων αργού πετρελαίου στη θάλασσα από τα οποία περίπου το μισό εκατομμύριο σε απώλειες λόγω διαδικασιών ρουτίνας στα τάνκερς

bull Διαρροές διυλιστηρίων ή πετροχημικών βιομηχανιών μεταφορά μέσω βροχής ή ποταμών λύματα παραθαλάσσιων οικισμών και ατυχήματα αποτελούν τις αιτίες για τα υπόλοιπα 45 - 5 εκατομμύρια τόνους

bull Οι πετρελαιοκηλίδες από ατυχήματα αντιπροσωπεύουν το 3-4 του αργού πετρελαίου που απολήγει κάθε χρόνο στους ωκεανούς

I ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ TOY ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ |

Τα πετρέλαια ύστερα από την διαρροή τους στη θάλασσα υπόκεινται σε διάφορες φυσικοχημικές μεταβολές ανάλογα με την φύση τους και τις ωκεανολογικές συνθήκες Οι μεταβολές αυτές παρουσιάζονται στη συνέχεια και είναι αυτές που θα εττηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την επιλογή των τεχνικών καταπολέμησης του πετρελαίου που θα χρησιμοποιηθούν

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ

Ε^άπλωσηΌταν το πετρέλαίο διαρρέυσει στην επιφάνεια της θάλασσας ενεργοποιείται

η τάση του να διασκορπίζεται οριζόντια κάτω από την δράση των συνδυασμένων δυνάμεων βαρύτητας ιξώδους και ετηφανειακής τάσης

Αρχικά ετηκρατεί η βαρύτητα ύστερα από λίγες ώρες το πάχος του πετρελαίου θα μειωθεί και η επιφανειακή τάση διαδέχεται τη βαρύτητα σαν κύρια δύναμη εξάπλωσης Το πετρέλαιο που διαρρέει σε νερό θα σχηματίσει ένα λετιτό φιλμ του οποίου το εσωτερικό τμήμα έχει μεγαλύτερο πάχος απrsquoότι στις άκρες

Όταν προχωρήσει η εξάπλχοση και εμφανισθούν αργυρόχροες μεμβράνες ή μεμβράνες με τα χρώματα του ουράνιου τόξου ο φυσικός διασκορπισμός του πετρελαίου είναι ταχύς με την προϋπόθεση ότι υπάρχει μια ελάχιστη

ΕξάτμισηΗ διεργασία αυτή λαμβάνει χώρα μέσα σε λίγες ώρες ύστερα από την

διαρροή και τα πλέον πτητικά κλάσματα μιας πετρελαιοκηλίδας χάνονται στην ατμόσφαιρα με ριυθμό που καθορίζεται από την ταχύτητα του ανέμου τη θερμοκρασία και τον τύπο του πετρελαίου Το υπόλοιπο πετρέλαιο που παραμένει στην θάλασσα έχει μεγαλύτερη πυκνότητα και ιξώδες απrsquoόη το αρχικό Στις περισσότερες κηλίδες αργού πετρελαίου χάνεται μέχρι το 40 του όγκου του στις πρώτες 48 ώρες Τα ελαφριά προϊόντα διύλισης όπως βενζίνη κηροζίνη και πετρέλαιο ντίζελ θα εξατμισθούν σχεδόν τελείως σε διάστημα ωρών δημιουργώντας κίνδυνο πυρκαγιάς σε κλειστές περιοχές όπως τα λιμάνια

ΔιάλυσηΟι απώλειες από διάλυση είναι σχετικά μικρές αφού οι περισσότεροι

υδρογονάνθρακες από τους οποίους αποτελείται το πετρέλαιο έχουν μικρή διαλυτότητα στο νερό της θάλασσας Τα πλέον διαλυτά συστατικά του πετρελαίου είναι ετήσης τα πλέον τττητικά με αποτέλεσμα οι απώλειες λόγω εξάτμισης να ανησταθμίζουν αυτές της διάλυσης Η παρουσία ορυκτών αλάτων λειτουργεί επιβραδυντικά στην διεργασία αυτή όσο αλμυρότερη είναι δηλαδή η θάλασσα (όπως συμβαίνει στη Μεσόγειο) τόσο ασθενέστερη είναι η διάλυση

ΒιοαποίκοδόμησηΗ βιοαποικοδόμηση του τιετρελαίσυ από βακτηρίδια που ζουν στη

θάλασσα συμβάλλει σημαντικά στη μετατροπή του πετρελαίου σε οξειδωμένα προϊόντα Ο ρυθμός αποικοδόμησης εξαρτάται από τη θερμοκρασία τις θρεπτικές ουσίες την ύπαρξη οξυγόνου και τον τύπο πετρελαίου Ετιειδή τα βακτηρίδια είναι ενεργά στη διαχωριστική ετηφάνεια πετρελαίου νερού ο ρηιθμός αποικοδόμησης αυξάνεται όταν σχηματίζονται λεπτές μεμβράνες μεγάλης επιφάνειας

Γ αλακτώματα

Πετρέλαιο νξρό Αν η ροή στην επιφάνεια του νερού είναι τυρβώδης το πετρέλαιο είναι δυνατόν να διασπασθεί σε σταγονίδια που αιωρούνται στο νερό Τότε η κηλίδα δεν επηρεάζεται από τον άνεμο και μπορεί να ανασχηματισθει σε κάποια απόσταση από την περιοχή που έγινε η αρχική

Νεοό στο πετιρέλαιο Αυτός ο τύπος γαλακτώματος γνωστός και ωςlaquochocolate mousseraquo μπορεί να σχηματισθεί εντός ολίγων ωρών καν τιεριέχει μέχρι 90 νερό Επομένως η ττυκνότητα και το ειδικό βάρος αυξάνουν καθώς επίσης και οι ογκοι που θα πρέπει να καταπολεμηθούν και να ανακτηθούν Η τάση δημιουργίας γαλακτώματος είναι μεγαλύτερη σε πετρέλαια χαμηλού ιξώδους υπό την ετήδραση μέτριου κυματισμού Μπορεί να σχηματισθούν εμμένοντα κομμάτια από τήσσα που είναι μάλλον στερεά παρά υγρά

ΦωτοοξείδωσηΗ χημική αντίδραση των υδρογονανθράκων με το οξυγόνο καλείται

οξείδωση Η αντίδραση αυτή γίνεται στην ετηφάνεια και λαμβάνει χώρα ταχύτερα όταν το πετρέλαιο εξαπλωθεί σε λεπτή μεμβράνη Η υπεριώδης ακτινοβολία από το φως του ήλιου επιταχύνει την οξείδωση και κάτω από ιδανικές συνθήκες μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την ετήδραση των καιρικών συνθηκών σε ποσοστό μέχρι 1 του πετρελαίου που διέρρευσε ανά ημέρα Τα πετρέλαια που οξειδώνονται με τη δράση του φωτός είναι γενικά περισσότερο διαλυτά και διασκορτήζονται καλύτερα στο θαλασσινό νερό και επομένως είναι βιοαποικοδομήσιμα Σε βαρέα πετρέλαια ή σε εκείνα που έχουν χάσει τα ελαφρά συστατικά τους η φωτοοξείδωση ευνοεί τις αναδράσεις πολυμερισμού που εμποδίζει το χειρισμό αυτών των πετρελαίων και την τελική αποικοδόμησή τους

ΒύθισηΗ εξάτμιση και γαλακτοποίηση καθώς και η αύξηση της πυκνότητας που θα

προκόψει μπορεί να βοηθήσει στη βύθιση της κηλίδας Σε αρκετές διαρροές

πετρελαίου παρατηρήθηκε αιώρηση του πετρελαίου στη θαλάσσια μάζα ή κατακάθιση στον πυθμένα Πιθανώς το πλέον κοινό αίτιο είναι η ενσωμάτωση των κατακαθισμάτων σε πετρέλαιο που υπέστη την επίδραση των καιρικών συνθηκών Η βύθιση είναι εττίσης δυνατή όταν παρατηρείται σημανηκή πτώση της πυκνότητας των επιφανειακών νερών όπως για παράδειγμα παρατηρείται στις εκβολές ποταμών

ΚίνησηΤο τιετρέλαιο κινείται κατά την κατεύθυνση του ανέμου με ταχύτητα που

είναι περίπου το 3 της ταχύτητας του ανέμου Όταν υπάρχουν επιφανειακή ρεύματα θα προστεθεί στην τηο πάνω ταχύτητα και η ταχύτητα του ρεύματος

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Η πιο εύκολα αντιληπτή και διαδεδομένη μορφή ρύπανσης των θαλασσών είναι οι πετρελαιοκηλίδες που προκαλούνιαι από τα ατυχήματα των τάνκερ Οι ετηπτώσεις του πετρελαίου στο περιβάλλον είναι ποικιλόμορφες και πολύπλοκες Μερικές εμφανίζονται αμέσως και άλλες είναι μακροχρόνιες Ετηδρούν σε διαφορετικό βαθμό τόσο στο ζωικό όσο και στο φυτικό βασίλειο της θάλασσας Στην περίπτωση της προσάραξης του Exxon Valdez στην Αλάσκα το 1989 η βιολογική καταστροφή που προκλήθηκε από τη διαρροή του πετρελαίου είναι ακόμη ορατή μετά από 16 χρόνια Το Prestige που βυθίστηκε έξω από τις ακτές της Ισπανίας στο τέλος του 2002 έχει προκαλέσει τεράστιες οικονομικές ζημιές αφού οδήγησε στη ρύπανση περισσότερων από 100 ακτών στη Γαλλία και την Ισπανία και στην πραγματικότητα κατέστρεψε την αλιεία της περιοχής Μια μεμβράνη πετρελαίου απλωμένη στην ετηφάνεια της θάλασσας εμποδίζει τις εναλλαγές αέρα θάλασσας που είναι απαραίτητες για τους θαλάσσιους βιολογικούς κύκλουςΕπομένως

Μειώνει την ανανέωση του οξυγόνου

bull Έχει σαν επακόλουθο την αύξηση της θερμοκρασίας και ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών που καταναλώνουν οξυγόνο

Δυστυχώς τα θαλασσινά πουλιά έχουν και αυτά το μερίδιό τους σ αυτόν τον εφιάλτη Αντιμετωτήζουν ίσως την σοβαρότερη άμεση συνέπεια της ρύπανσης και αυτό οφείλεται στη φυσική δράση του πετρελαίου που ερχόμενο σε επαφή με το πτέρωμα καταστρέφει την μόνωση που αυτό παρέχει έναντι του νερού οπότε τα τττηνά είτε βυθίζονται από το βάρος του νερού στο φτέρωμά τους είτε πεθαίνουν από απώλεια θερμότητας Οι απώλειες στους πληθυσμούς των θαλάσσιων πτηνών που έχουν αναφερθεί είναι πολλές και δύσκολα αναπληρώσιμες λόγω του σχετικά μικρού αριθμού απογόνων τους σε σχέση με άλλους οριγανισμούς Στο δυστύχημα του Τόρρεϊ Κάνιον (18-3-1967 στις ακτές της Κορνουάλης στην Αγγλία) στοίχισε τη ζωή σε περίπου 100000 πουλιά

Στην περίπτωση αρgtγών πετρελαίων τα πλpoundον πτητικά συστατικά και οι αρωματικές ενώσεις είναι τα πλέον τοξικά Για τα προϊόντα διύλισης οι πλέον επιβλαβείς επιπτώσεις προέρχονται γενικά από τα προϊόντα τα οποία έχουν χαμηλό σημείο βρασμού Το καύσιμο που περιέχει τετρααιθυλικό μόλυβδο θεωρείται το πλέον τοξικό και ακολουθείται από την κηροζίνη το GAS OIL και το BUNKER C

Εκτός από την δηλητηρίαση που προκαλείται από την παρατεταμένη εισπνοή προϊόντων πετρελαίου η κατανάλωση ορισμένων θαλάσσιων ζώων όπως ψάρια οστρακοειδή και οστρακόδερμα που ήλθαν σε επαφή με το πετρέλαιο μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο λόγω σωρευτικών επιπτώσεων

Τις περισσότερες όμως φορές οι εταβλαβείς εταπτώσεις της ρύπανσης γίνονται έμμεσα αντιληπτές μέσω των οικονομικών και οικολογικών ετηπτώσεων Η αγορά αλιευμάτων και η τουριστική αγορά πλήττονται καίρια Ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις υδρογονανθράκων προσδίδουν μιαχαρακτηριστική δυσάρεστη γεύση τόσο στα ψάρια όσο και σε άλλα αλιεύματα που οδηγεί στην απαγόρευση διάθεσης τους στο εμπόριο Ο τουρισμός δεν αποδέχεται ακτές που έχουν επηρεαστεί από διαρροές πετρελαίου Πρόβλημα εττίσης αποτελούν τα κομμάτια οι ττίσσας που μολονότι δεν έχουν τοξική δράση δημιουργούν δυσάρεστη αίσθηση και παραμένουν στις ακτές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα

ΜΕΡΟΣ II

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το Αιγαίο αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου για οικολογική καταστροφή σ ολόκληρη τη Μεσόγειο Σήμερα Γιατί αύριο μετά τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη Πρόκειται για το συμπέρασμα της πιο ολοκληρωμένης ετηστημονικής έρευνας που έγινε ποτέ για τη ρύπανση στα ευρωπαϊκά ύδατα Η έρευνα του 2005 με τίτλο ldquoΘαλάσσια Πετρελαϊκή Ρύπανσηrdquo (EU-Marine Oil Pollution) χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροττή και είχε συντονιστή το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου το καθιστούν μία από τις τηο ετπκίνδυνες θάλασσες στον κόσμο για το ενδεχόμενο ατυχήματος σε πετρελαιοφόρο πλοίο ενώ παράλληλα παρά το υψηλό ρίσκο που ενέχουν οι μεταφορές των πετρελαιοειδών στο ελληνικό πέλαγος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη θωράκισή του σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου

Το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ (ανάμεσα στους φορείς του έργου) ετηχείρησε να μετρήσει το ρίσκο ενός ατυχήματος στο Αιγαίο Ααμβάνοντας υπόψη την κίνηση των τάνκερ με τον νέο αγωγό οι επιστήμονες υπολόγισαν πως αν συγκεντρώσουμε όλα τα ατυχήματα ενός έτους σε ένα ναυτικό ατύχημα με ρύπανση τότε αυτό το ατύχημα θα αφορούσε ένα τάνκερ γύρω στους 25Θ00 τόνους Το πόσοι τόνοι πετρελαίου (από μηδέν έως όλο το φορτίο) θα καταλήξουν τελικά στο Αιγαίο είναι φυσικά θέμα συνθηκών αλλά και αντιμετώπισης από τις αρχές

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΓΕΝΙΚΑ

Σύμφωνα με την UNESCO ρύπανση του θαλάσσιου περιβάλλοντος ονομάζεται κάθε άμεση ή έμμεση ανθρωπογενούς προέλευσης εισαγωγή ουσιών ή ενέργειας στον θαλάσσιο χώρο η οποία έχει βλαβερή επίδραση στους ζώντες οργανισμούς ή είναι ετηκίνδυνη για την ανθρώτηνη υγεία ή παρεμποδίζει την χρησιμοποίηση της θάλασσας ή αλλοιώνει την ποιότητα του θαλασσινού νερού ή υποβιβάζει τις δυνατότητες χρησιμοποίησής του για ψυχαγωγικούς σκοπούς

Οι κυριότεροι ρύποι των θαλασσών είναι

Οι υδρογονάνθρακες πετρελαίου

Τα αιωρούμενα σωματίδια

Τα βαρέα μέταλλα και χημικά

Τα θρεπτικά συστατικά

Η θερμότητα

Τα οργανικά απόβλητα

Τα άλατα

Τα ραδιενεργά υλικά

Οι ρύπος ιδιαίτερα οι χημικοί διακρίνονται ως προς την τοξικότητα τους Ως τοξικότητα μιας ουσίας ονομάζεται η συγκέντρωση της σε ppm για την οποία ποσοστό 50 των οργανισμών που εκτίθενται σrsquo αυτό θανατώνονται σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα Οπως γίνεται φανερό από τον ορισμό η τοξικότητα μιας ουσίας μεταβάλλεται ανάλογα με το είδος του εκτιθέμενου ορgtγανισμού τον χρόνο έκθεσης και μια σειρά μεταβλητών του θαλασσίου περιβάλλοντος όπως τα κύματα τα ρεύματα η αμεσότητα της επαφής τη συνύπαρξη και άλλων ρυπαντών με επιβαρυντική ή ανταγωνιστική δράση την παρουσία αιωρημάτων τη θερμοκρασία την αλατότητα τη φάση ανάπτυξης του οργανισμού την ετήδραση άλλων έμβιων οργανισμών κλπ Εκτός από την εττικινδυνότητα για τη θαλάσσια ζωή οι ριύποι στη θάλασσα μπορούν να επιδράσουν και στον άνθρωπο κυρίως μέσω της τροφικής αλυσίδας προκαλώντας λοιμώξεις ή και τοξική δηλητηρίαση Αλλες εττιβαρυντικές για το περιβάλλον ετηπτώσεις είναι οι αυξομειώσεις της τιμής

11

του pH (τιμές του ρΗ μικρότερες από 5 ή μεγαλύτερες από 9 είναι τοξικές για την υδρόβια ζωή) η καταστροφή της οικολογικής ισορροπίας μέσω ευτροφισμού κλπ Όπως καθίσταται σαφές από τα στοιχεία που εκθέσαμε παραπάνω ενδιαφέρει όχι μόνον το είδος της ρύπανσης αλλά και η διάρκεια και η έκταση της ρύπανσης

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα του ΠΑΚΟΕ τον Μάιο του 20Θ6 οι ποιο ακατάλληλες και βρόμικες ακτές του νομού Αττικής και γύρω περιοχών

bull Πέραμα

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (αρχή)

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (Τσακός)

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (Διογένης)

bull Βοτσαλάκια

bull Εδεμ

bull Καλαμάκι

bull EOT Αλίμου (Γαλάζια σημαία)

bull Γλυφάδα

bull Πλαζ Αστήρ Γλυφάδα (Α)

bull Πλαζ Αστήρ Γλυφάδα (Β)

bull Ακτή EOT Βούλα

bull Αστήρ Βουλιαγμένης

bull Βάρκιζα

bull Ακτή EOT Βάρκιζα

bull Ααγονήσι

bull Παλαιά Φώκαια

bull Ααύριο

bull Δασκαλειό Κερατέας

bull Αυλάκι

bull Βραυρώνα

Αρτέμιδα

Ραφήνα

Νέα Μάκρη

Σχοινιάς

Σκάλα Ωρωπού

Χαλκούτσι (Ποτάμι 1)

Χαλκούτσι (Πηγαδάκια 2)

Κόρινθος (Νομαρχία)

Κόρινθος (5ΘΟμ Πατρα)

Κόρινθος (Ποσειδώνιο προς Λουτράκι)

Ισθμια I

Ισθμια II

Σουσάκι

Motor Oil

Αγιοι Θεόδωροι II

Αλσος Κέντρο

Κινέττα (Camping Costa)

Ελευσίνα αρχή

Ελευσίνα (500 μέτρα μετά)

Νέα Πέραμος ΟΤΕ

Νέα Πέραμος (μετά το στρατόπεδο)

Νέα Πέραμος (στα 400 μέτρα)

Λουτρόττυργος (αρχή)

Ασπρόττυργος

Η διάρκεια της ρύπανσης εξαρτάται από τον τρόπο αποικοδόμησης του ρύπου που μπορεί να είναι

bull Εξάτμιση

bull Αραίωση διάχυση

bull Γ αλακτωματοποίηση

bull Οξείδωση

bull Βιοαποικοδόμηση

bull Προσρόφηση σε σωματίδια

bull Κατάποση από το ζωοπλαγκτόν

bull Ιζηματοποίηση

Η έκταση της ρύπανσης με τη σειρά της εξαρτάται από τους ακόλουθους παράγοντες

bull Είδος του ρύπου και ποσότητα του

bull Ταχύτητα και διάρκεια εκροής

bull Ταχύτητα και κατεύθυνση αέρα κυμάτων ρευμάτων

bull Συγκέντρωση κατά την εκροή

bull Βάθος απόρριψης

bull Τοπογραφία και σύσταση πυθμένα

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

To πετρέλαιο είναι η κοινή ονομασία ενός μίγματος χημικών ενώσεων κατά βάση υδρογόνου και άνθρακα οι οποίες στη γλώσσα της χημείας ονομάζονται ldquoυδρογονάνθρακεςrdquo Τον χαρακτηρισμό αυτό δικαιώνει η κατά βάρος αναλογία των στοιχείων αυτών στο αργό πετρέλαιο η οποία κυμαίνεται για τον άνθρακα μεταξύ 83 και 87 και για το υδρογόνο μεταξύ 11 και 14Συμαντικη είναι επίσης η ποσότητα του θείου στο πετρέλαιο που μπορεί να φθάσει σε περιεκτικότητα το 8όπως για παράδειγμα το πετρέλαιο του Ιράκ Ο συνολικός αριθαός χημικών ενώσεων στο αργό πετρέλαιο ποικίλλει μεταξύ 10 και 10 και οι περισσότερες από αυτές απαντώνται στα βαριά κλάσματα Τρεις σειρές υδρογονανθράκων αποτελούν τουλάχιστον το 95 όλων των αργών πετρελαίων Τα αλκάνια γνωστά και ως παραφίνες τα κυκλοαλκάνια ή ναφθένια και τα αρωματικά Άλλες δύο επίσης γνωστές ομάδες χημικών ενώσεων που περιέχονται στο αργό τιετρέλαιο είναι τα ασφαλτένια και οι ρητίνες

Η περιεκτικότητα του πετρελαίου στις παραπάνω κατηγορίες είναι διαφορετική και ποικίλλει ανάλογα με την προέλευσή του

ΟΜΑΔΑ ΕΝΩΣΕΩΝΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΚΑΤΑ ΒΑΡΟΣ

ΑΑΚΑΝΙΑ30-70

ΚΥΚΛΟΑΛΚΑΝΙΑ

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ 20-40

ΡΗΤΙΝΕΣ 5-25

ΑΣΦΑΛΤΕΝΙΑ 0-10

Το αργό πετρέλαιο λαμβάνει την ονομασία του και κατατάσσεται στις παρακάτω κατηγορίες ανάλογα με την ετιικράτηση μιας ή τιερισσοτέρων ομάδων χημικών ενώσεων σε αυτό

ϊ Παραφινικό ϋ Ναφθενικό

iii Παραφινικό - Ναφθενικό ΐν Παραφινικό - Ναφθενικό mdash Αρωματικό V Ναφθενικό - Αρωμαηκό

νΐ Ναφθενικό - Αρωμαηκό mdash Ασφαλτικό νϋ Αρωματικό - Ασφαλτικό

Η τοξικότητα στις κατηγορίες αυτές αυξάνει με την εξής σειρά

Αλκάνια lt Ναφθένια lt Ασφαλτένια lt Αρωματικά

Μια άλλη τέλος ομάδα χημικών ενώσεων που ονομάζονται Αλκένια ή αλλιώς Ολεφίνες είναι συνήθης στα προϊόντα διύλισης παρά στο αργό πετρέλαιο

Υπολογίζεται ότι κάθε γρόνο

bull Εκρέουν περίπου5-6 εκατομμύρια μετρικών τόνων αργού πετρελαίου στη θάλασσα από τα οποία περίπου το μισό εκατομμύριο σε απώλειες λόγω διαδικασιών ρουτίνας στα τάνκερς

bull Διαρροές διυλιστηρίων ή πετροχημικών βιομηχανιών μεταφορά μέσω βροχής ή ποταμών λύματα παραθαλάσσιων οικισμών και ατυχήματα αποτελούν τις αιτίες για τα υπόλοιπα 45 - 5 εκατομμύρια τόνους

bull Οι πετρελαιοκηλίδες από ατυχήματα αντιπροσωπεύουν το 3-4 του αργού πετρελαίου που απολήγει κάθε χρόνο στους ωκεανούς

I ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ TOY ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ |

Τα πετρέλαια ύστερα από την διαρροή τους στη θάλασσα υπόκεινται σε διάφορες φυσικοχημικές μεταβολές ανάλογα με την φύση τους και τις ωκεανολογικές συνθήκες Οι μεταβολές αυτές παρουσιάζονται στη συνέχεια και είναι αυτές που θα εττηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την επιλογή των τεχνικών καταπολέμησης του πετρελαίου που θα χρησιμοποιηθούν

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ

Ε^άπλωσηΌταν το πετρέλαίο διαρρέυσει στην επιφάνεια της θάλασσας ενεργοποιείται

η τάση του να διασκορπίζεται οριζόντια κάτω από την δράση των συνδυασμένων δυνάμεων βαρύτητας ιξώδους και ετηφανειακής τάσης

Αρχικά ετηκρατεί η βαρύτητα ύστερα από λίγες ώρες το πάχος του πετρελαίου θα μειωθεί και η επιφανειακή τάση διαδέχεται τη βαρύτητα σαν κύρια δύναμη εξάπλωσης Το πετρέλαιο που διαρρέει σε νερό θα σχηματίσει ένα λετιτό φιλμ του οποίου το εσωτερικό τμήμα έχει μεγαλύτερο πάχος απrsquoότι στις άκρες

Όταν προχωρήσει η εξάπλχοση και εμφανισθούν αργυρόχροες μεμβράνες ή μεμβράνες με τα χρώματα του ουράνιου τόξου ο φυσικός διασκορπισμός του πετρελαίου είναι ταχύς με την προϋπόθεση ότι υπάρχει μια ελάχιστη

ΕξάτμισηΗ διεργασία αυτή λαμβάνει χώρα μέσα σε λίγες ώρες ύστερα από την

διαρροή και τα πλέον πτητικά κλάσματα μιας πετρελαιοκηλίδας χάνονται στην ατμόσφαιρα με ριυθμό που καθορίζεται από την ταχύτητα του ανέμου τη θερμοκρασία και τον τύπο του πετρελαίου Το υπόλοιπο πετρέλαιο που παραμένει στην θάλασσα έχει μεγαλύτερη πυκνότητα και ιξώδες απrsquoόη το αρχικό Στις περισσότερες κηλίδες αργού πετρελαίου χάνεται μέχρι το 40 του όγκου του στις πρώτες 48 ώρες Τα ελαφριά προϊόντα διύλισης όπως βενζίνη κηροζίνη και πετρέλαιο ντίζελ θα εξατμισθούν σχεδόν τελείως σε διάστημα ωρών δημιουργώντας κίνδυνο πυρκαγιάς σε κλειστές περιοχές όπως τα λιμάνια

ΔιάλυσηΟι απώλειες από διάλυση είναι σχετικά μικρές αφού οι περισσότεροι

υδρογονάνθρακες από τους οποίους αποτελείται το πετρέλαιο έχουν μικρή διαλυτότητα στο νερό της θάλασσας Τα πλέον διαλυτά συστατικά του πετρελαίου είναι ετήσης τα πλέον τττητικά με αποτέλεσμα οι απώλειες λόγω εξάτμισης να ανησταθμίζουν αυτές της διάλυσης Η παρουσία ορυκτών αλάτων λειτουργεί επιβραδυντικά στην διεργασία αυτή όσο αλμυρότερη είναι δηλαδή η θάλασσα (όπως συμβαίνει στη Μεσόγειο) τόσο ασθενέστερη είναι η διάλυση

ΒιοαποίκοδόμησηΗ βιοαποικοδόμηση του τιετρελαίσυ από βακτηρίδια που ζουν στη

θάλασσα συμβάλλει σημαντικά στη μετατροπή του πετρελαίου σε οξειδωμένα προϊόντα Ο ρυθμός αποικοδόμησης εξαρτάται από τη θερμοκρασία τις θρεπτικές ουσίες την ύπαρξη οξυγόνου και τον τύπο πετρελαίου Ετιειδή τα βακτηρίδια είναι ενεργά στη διαχωριστική ετηφάνεια πετρελαίου νερού ο ρηιθμός αποικοδόμησης αυξάνεται όταν σχηματίζονται λεπτές μεμβράνες μεγάλης επιφάνειας

Γ αλακτώματα

Πετρέλαιο νξρό Αν η ροή στην επιφάνεια του νερού είναι τυρβώδης το πετρέλαιο είναι δυνατόν να διασπασθεί σε σταγονίδια που αιωρούνται στο νερό Τότε η κηλίδα δεν επηρεάζεται από τον άνεμο και μπορεί να ανασχηματισθει σε κάποια απόσταση από την περιοχή που έγινε η αρχική

Νεοό στο πετιρέλαιο Αυτός ο τύπος γαλακτώματος γνωστός και ωςlaquochocolate mousseraquo μπορεί να σχηματισθεί εντός ολίγων ωρών καν τιεριέχει μέχρι 90 νερό Επομένως η ττυκνότητα και το ειδικό βάρος αυξάνουν καθώς επίσης και οι ογκοι που θα πρέπει να καταπολεμηθούν και να ανακτηθούν Η τάση δημιουργίας γαλακτώματος είναι μεγαλύτερη σε πετρέλαια χαμηλού ιξώδους υπό την ετήδραση μέτριου κυματισμού Μπορεί να σχηματισθούν εμμένοντα κομμάτια από τήσσα που είναι μάλλον στερεά παρά υγρά

ΦωτοοξείδωσηΗ χημική αντίδραση των υδρογονανθράκων με το οξυγόνο καλείται

οξείδωση Η αντίδραση αυτή γίνεται στην ετηφάνεια και λαμβάνει χώρα ταχύτερα όταν το πετρέλαιο εξαπλωθεί σε λεπτή μεμβράνη Η υπεριώδης ακτινοβολία από το φως του ήλιου επιταχύνει την οξείδωση και κάτω από ιδανικές συνθήκες μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την ετήδραση των καιρικών συνθηκών σε ποσοστό μέχρι 1 του πετρελαίου που διέρρευσε ανά ημέρα Τα πετρέλαια που οξειδώνονται με τη δράση του φωτός είναι γενικά περισσότερο διαλυτά και διασκορτήζονται καλύτερα στο θαλασσινό νερό και επομένως είναι βιοαποικοδομήσιμα Σε βαρέα πετρέλαια ή σε εκείνα που έχουν χάσει τα ελαφρά συστατικά τους η φωτοοξείδωση ευνοεί τις αναδράσεις πολυμερισμού που εμποδίζει το χειρισμό αυτών των πετρελαίων και την τελική αποικοδόμησή τους

ΒύθισηΗ εξάτμιση και γαλακτοποίηση καθώς και η αύξηση της πυκνότητας που θα

προκόψει μπορεί να βοηθήσει στη βύθιση της κηλίδας Σε αρκετές διαρροές

πετρελαίου παρατηρήθηκε αιώρηση του πετρελαίου στη θαλάσσια μάζα ή κατακάθιση στον πυθμένα Πιθανώς το πλέον κοινό αίτιο είναι η ενσωμάτωση των κατακαθισμάτων σε πετρέλαιο που υπέστη την επίδραση των καιρικών συνθηκών Η βύθιση είναι εττίσης δυνατή όταν παρατηρείται σημανηκή πτώση της πυκνότητας των επιφανειακών νερών όπως για παράδειγμα παρατηρείται στις εκβολές ποταμών

ΚίνησηΤο τιετρέλαιο κινείται κατά την κατεύθυνση του ανέμου με ταχύτητα που

είναι περίπου το 3 της ταχύτητας του ανέμου Όταν υπάρχουν επιφανειακή ρεύματα θα προστεθεί στην τηο πάνω ταχύτητα και η ταχύτητα του ρεύματος

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Η πιο εύκολα αντιληπτή και διαδεδομένη μορφή ρύπανσης των θαλασσών είναι οι πετρελαιοκηλίδες που προκαλούνιαι από τα ατυχήματα των τάνκερ Οι ετηπτώσεις του πετρελαίου στο περιβάλλον είναι ποικιλόμορφες και πολύπλοκες Μερικές εμφανίζονται αμέσως και άλλες είναι μακροχρόνιες Ετηδρούν σε διαφορετικό βαθμό τόσο στο ζωικό όσο και στο φυτικό βασίλειο της θάλασσας Στην περίπτωση της προσάραξης του Exxon Valdez στην Αλάσκα το 1989 η βιολογική καταστροφή που προκλήθηκε από τη διαρροή του πετρελαίου είναι ακόμη ορατή μετά από 16 χρόνια Το Prestige που βυθίστηκε έξω από τις ακτές της Ισπανίας στο τέλος του 2002 έχει προκαλέσει τεράστιες οικονομικές ζημιές αφού οδήγησε στη ρύπανση περισσότερων από 100 ακτών στη Γαλλία και την Ισπανία και στην πραγματικότητα κατέστρεψε την αλιεία της περιοχής Μια μεμβράνη πετρελαίου απλωμένη στην ετηφάνεια της θάλασσας εμποδίζει τις εναλλαγές αέρα θάλασσας που είναι απαραίτητες για τους θαλάσσιους βιολογικούς κύκλουςΕπομένως

Μειώνει την ανανέωση του οξυγόνου

bull Έχει σαν επακόλουθο την αύξηση της θερμοκρασίας και ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών που καταναλώνουν οξυγόνο

Δυστυχώς τα θαλασσινά πουλιά έχουν και αυτά το μερίδιό τους σ αυτόν τον εφιάλτη Αντιμετωτήζουν ίσως την σοβαρότερη άμεση συνέπεια της ρύπανσης και αυτό οφείλεται στη φυσική δράση του πετρελαίου που ερχόμενο σε επαφή με το πτέρωμα καταστρέφει την μόνωση που αυτό παρέχει έναντι του νερού οπότε τα τττηνά είτε βυθίζονται από το βάρος του νερού στο φτέρωμά τους είτε πεθαίνουν από απώλεια θερμότητας Οι απώλειες στους πληθυσμούς των θαλάσσιων πτηνών που έχουν αναφερθεί είναι πολλές και δύσκολα αναπληρώσιμες λόγω του σχετικά μικρού αριθμού απογόνων τους σε σχέση με άλλους οριγανισμούς Στο δυστύχημα του Τόρρεϊ Κάνιον (18-3-1967 στις ακτές της Κορνουάλης στην Αγγλία) στοίχισε τη ζωή σε περίπου 100000 πουλιά

Στην περίπτωση αρgtγών πετρελαίων τα πλpoundον πτητικά συστατικά και οι αρωματικές ενώσεις είναι τα πλέον τοξικά Για τα προϊόντα διύλισης οι πλέον επιβλαβείς επιπτώσεις προέρχονται γενικά από τα προϊόντα τα οποία έχουν χαμηλό σημείο βρασμού Το καύσιμο που περιέχει τετρααιθυλικό μόλυβδο θεωρείται το πλέον τοξικό και ακολουθείται από την κηροζίνη το GAS OIL και το BUNKER C

Εκτός από την δηλητηρίαση που προκαλείται από την παρατεταμένη εισπνοή προϊόντων πετρελαίου η κατανάλωση ορισμένων θαλάσσιων ζώων όπως ψάρια οστρακοειδή και οστρακόδερμα που ήλθαν σε επαφή με το πετρέλαιο μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο λόγω σωρευτικών επιπτώσεων

Τις περισσότερες όμως φορές οι εταβλαβείς εταπτώσεις της ρύπανσης γίνονται έμμεσα αντιληπτές μέσω των οικονομικών και οικολογικών ετηπτώσεων Η αγορά αλιευμάτων και η τουριστική αγορά πλήττονται καίρια Ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις υδρογονανθράκων προσδίδουν μιαχαρακτηριστική δυσάρεστη γεύση τόσο στα ψάρια όσο και σε άλλα αλιεύματα που οδηγεί στην απαγόρευση διάθεσης τους στο εμπόριο Ο τουρισμός δεν αποδέχεται ακτές που έχουν επηρεαστεί από διαρροές πετρελαίου Πρόβλημα εττίσης αποτελούν τα κομμάτια οι ττίσσας που μολονότι δεν έχουν τοξική δράση δημιουργούν δυσάρεστη αίσθηση και παραμένουν στις ακτές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα

ΜΕΡΟΣ II

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το Αιγαίο αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου για οικολογική καταστροφή σ ολόκληρη τη Μεσόγειο Σήμερα Γιατί αύριο μετά τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη Πρόκειται για το συμπέρασμα της πιο ολοκληρωμένης ετηστημονικής έρευνας που έγινε ποτέ για τη ρύπανση στα ευρωπαϊκά ύδατα Η έρευνα του 2005 με τίτλο ldquoΘαλάσσια Πετρελαϊκή Ρύπανσηrdquo (EU-Marine Oil Pollution) χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροττή και είχε συντονιστή το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου το καθιστούν μία από τις τηο ετπκίνδυνες θάλασσες στον κόσμο για το ενδεχόμενο ατυχήματος σε πετρελαιοφόρο πλοίο ενώ παράλληλα παρά το υψηλό ρίσκο που ενέχουν οι μεταφορές των πετρελαιοειδών στο ελληνικό πέλαγος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη θωράκισή του σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου

Το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ (ανάμεσα στους φορείς του έργου) ετηχείρησε να μετρήσει το ρίσκο ενός ατυχήματος στο Αιγαίο Ααμβάνοντας υπόψη την κίνηση των τάνκερ με τον νέο αγωγό οι επιστήμονες υπολόγισαν πως αν συγκεντρώσουμε όλα τα ατυχήματα ενός έτους σε ένα ναυτικό ατύχημα με ρύπανση τότε αυτό το ατύχημα θα αφορούσε ένα τάνκερ γύρω στους 25Θ00 τόνους Το πόσοι τόνοι πετρελαίου (από μηδέν έως όλο το φορτίο) θα καταλήξουν τελικά στο Αιγαίο είναι φυσικά θέμα συνθηκών αλλά και αντιμετώπισης από τις αρχές

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

του pH (τιμές του ρΗ μικρότερες από 5 ή μεγαλύτερες από 9 είναι τοξικές για την υδρόβια ζωή) η καταστροφή της οικολογικής ισορροπίας μέσω ευτροφισμού κλπ Όπως καθίσταται σαφές από τα στοιχεία που εκθέσαμε παραπάνω ενδιαφέρει όχι μόνον το είδος της ρύπανσης αλλά και η διάρκεια και η έκταση της ρύπανσης

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα του ΠΑΚΟΕ τον Μάιο του 20Θ6 οι ποιο ακατάλληλες και βρόμικες ακτές του νομού Αττικής και γύρω περιοχών

bull Πέραμα

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (αρχή)

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (Τσακός)

bull Ακτή Θεμιστοκλέους (Διογένης)

bull Βοτσαλάκια

bull Εδεμ

bull Καλαμάκι

bull EOT Αλίμου (Γαλάζια σημαία)

bull Γλυφάδα

bull Πλαζ Αστήρ Γλυφάδα (Α)

bull Πλαζ Αστήρ Γλυφάδα (Β)

bull Ακτή EOT Βούλα

bull Αστήρ Βουλιαγμένης

bull Βάρκιζα

bull Ακτή EOT Βάρκιζα

bull Ααγονήσι

bull Παλαιά Φώκαια

bull Ααύριο

bull Δασκαλειό Κερατέας

bull Αυλάκι

bull Βραυρώνα

Αρτέμιδα

Ραφήνα

Νέα Μάκρη

Σχοινιάς

Σκάλα Ωρωπού

Χαλκούτσι (Ποτάμι 1)

Χαλκούτσι (Πηγαδάκια 2)

Κόρινθος (Νομαρχία)

Κόρινθος (5ΘΟμ Πατρα)

Κόρινθος (Ποσειδώνιο προς Λουτράκι)

Ισθμια I

Ισθμια II

Σουσάκι

Motor Oil

Αγιοι Θεόδωροι II

Αλσος Κέντρο

Κινέττα (Camping Costa)

Ελευσίνα αρχή

Ελευσίνα (500 μέτρα μετά)

Νέα Πέραμος ΟΤΕ

Νέα Πέραμος (μετά το στρατόπεδο)

Νέα Πέραμος (στα 400 μέτρα)

Λουτρόττυργος (αρχή)

Ασπρόττυργος

Η διάρκεια της ρύπανσης εξαρτάται από τον τρόπο αποικοδόμησης του ρύπου που μπορεί να είναι

bull Εξάτμιση

bull Αραίωση διάχυση

bull Γ αλακτωματοποίηση

bull Οξείδωση

bull Βιοαποικοδόμηση

bull Προσρόφηση σε σωματίδια

bull Κατάποση από το ζωοπλαγκτόν

bull Ιζηματοποίηση

Η έκταση της ρύπανσης με τη σειρά της εξαρτάται από τους ακόλουθους παράγοντες

bull Είδος του ρύπου και ποσότητα του

bull Ταχύτητα και διάρκεια εκροής

bull Ταχύτητα και κατεύθυνση αέρα κυμάτων ρευμάτων

bull Συγκέντρωση κατά την εκροή

bull Βάθος απόρριψης

bull Τοπογραφία και σύσταση πυθμένα

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

To πετρέλαιο είναι η κοινή ονομασία ενός μίγματος χημικών ενώσεων κατά βάση υδρογόνου και άνθρακα οι οποίες στη γλώσσα της χημείας ονομάζονται ldquoυδρογονάνθρακεςrdquo Τον χαρακτηρισμό αυτό δικαιώνει η κατά βάρος αναλογία των στοιχείων αυτών στο αργό πετρέλαιο η οποία κυμαίνεται για τον άνθρακα μεταξύ 83 και 87 και για το υδρογόνο μεταξύ 11 και 14Συμαντικη είναι επίσης η ποσότητα του θείου στο πετρέλαιο που μπορεί να φθάσει σε περιεκτικότητα το 8όπως για παράδειγμα το πετρέλαιο του Ιράκ Ο συνολικός αριθαός χημικών ενώσεων στο αργό πετρέλαιο ποικίλλει μεταξύ 10 και 10 και οι περισσότερες από αυτές απαντώνται στα βαριά κλάσματα Τρεις σειρές υδρογονανθράκων αποτελούν τουλάχιστον το 95 όλων των αργών πετρελαίων Τα αλκάνια γνωστά και ως παραφίνες τα κυκλοαλκάνια ή ναφθένια και τα αρωματικά Άλλες δύο επίσης γνωστές ομάδες χημικών ενώσεων που περιέχονται στο αργό τιετρέλαιο είναι τα ασφαλτένια και οι ρητίνες

Η περιεκτικότητα του πετρελαίου στις παραπάνω κατηγορίες είναι διαφορετική και ποικίλλει ανάλογα με την προέλευσή του

ΟΜΑΔΑ ΕΝΩΣΕΩΝΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΚΑΤΑ ΒΑΡΟΣ

ΑΑΚΑΝΙΑ30-70

ΚΥΚΛΟΑΛΚΑΝΙΑ

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ 20-40

ΡΗΤΙΝΕΣ 5-25

ΑΣΦΑΛΤΕΝΙΑ 0-10

Το αργό πετρέλαιο λαμβάνει την ονομασία του και κατατάσσεται στις παρακάτω κατηγορίες ανάλογα με την ετιικράτηση μιας ή τιερισσοτέρων ομάδων χημικών ενώσεων σε αυτό

ϊ Παραφινικό ϋ Ναφθενικό

iii Παραφινικό - Ναφθενικό ΐν Παραφινικό - Ναφθενικό mdash Αρωματικό V Ναφθενικό - Αρωμαηκό

νΐ Ναφθενικό - Αρωμαηκό mdash Ασφαλτικό νϋ Αρωματικό - Ασφαλτικό

Η τοξικότητα στις κατηγορίες αυτές αυξάνει με την εξής σειρά

Αλκάνια lt Ναφθένια lt Ασφαλτένια lt Αρωματικά

Μια άλλη τέλος ομάδα χημικών ενώσεων που ονομάζονται Αλκένια ή αλλιώς Ολεφίνες είναι συνήθης στα προϊόντα διύλισης παρά στο αργό πετρέλαιο

Υπολογίζεται ότι κάθε γρόνο

bull Εκρέουν περίπου5-6 εκατομμύρια μετρικών τόνων αργού πετρελαίου στη θάλασσα από τα οποία περίπου το μισό εκατομμύριο σε απώλειες λόγω διαδικασιών ρουτίνας στα τάνκερς

bull Διαρροές διυλιστηρίων ή πετροχημικών βιομηχανιών μεταφορά μέσω βροχής ή ποταμών λύματα παραθαλάσσιων οικισμών και ατυχήματα αποτελούν τις αιτίες για τα υπόλοιπα 45 - 5 εκατομμύρια τόνους

bull Οι πετρελαιοκηλίδες από ατυχήματα αντιπροσωπεύουν το 3-4 του αργού πετρελαίου που απολήγει κάθε χρόνο στους ωκεανούς

I ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ TOY ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ |

Τα πετρέλαια ύστερα από την διαρροή τους στη θάλασσα υπόκεινται σε διάφορες φυσικοχημικές μεταβολές ανάλογα με την φύση τους και τις ωκεανολογικές συνθήκες Οι μεταβολές αυτές παρουσιάζονται στη συνέχεια και είναι αυτές που θα εττηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την επιλογή των τεχνικών καταπολέμησης του πετρελαίου που θα χρησιμοποιηθούν

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ

Ε^άπλωσηΌταν το πετρέλαίο διαρρέυσει στην επιφάνεια της θάλασσας ενεργοποιείται

η τάση του να διασκορπίζεται οριζόντια κάτω από την δράση των συνδυασμένων δυνάμεων βαρύτητας ιξώδους και ετηφανειακής τάσης

Αρχικά ετηκρατεί η βαρύτητα ύστερα από λίγες ώρες το πάχος του πετρελαίου θα μειωθεί και η επιφανειακή τάση διαδέχεται τη βαρύτητα σαν κύρια δύναμη εξάπλωσης Το πετρέλαιο που διαρρέει σε νερό θα σχηματίσει ένα λετιτό φιλμ του οποίου το εσωτερικό τμήμα έχει μεγαλύτερο πάχος απrsquoότι στις άκρες

Όταν προχωρήσει η εξάπλχοση και εμφανισθούν αργυρόχροες μεμβράνες ή μεμβράνες με τα χρώματα του ουράνιου τόξου ο φυσικός διασκορπισμός του πετρελαίου είναι ταχύς με την προϋπόθεση ότι υπάρχει μια ελάχιστη

ΕξάτμισηΗ διεργασία αυτή λαμβάνει χώρα μέσα σε λίγες ώρες ύστερα από την

διαρροή και τα πλέον πτητικά κλάσματα μιας πετρελαιοκηλίδας χάνονται στην ατμόσφαιρα με ριυθμό που καθορίζεται από την ταχύτητα του ανέμου τη θερμοκρασία και τον τύπο του πετρελαίου Το υπόλοιπο πετρέλαιο που παραμένει στην θάλασσα έχει μεγαλύτερη πυκνότητα και ιξώδες απrsquoόη το αρχικό Στις περισσότερες κηλίδες αργού πετρελαίου χάνεται μέχρι το 40 του όγκου του στις πρώτες 48 ώρες Τα ελαφριά προϊόντα διύλισης όπως βενζίνη κηροζίνη και πετρέλαιο ντίζελ θα εξατμισθούν σχεδόν τελείως σε διάστημα ωρών δημιουργώντας κίνδυνο πυρκαγιάς σε κλειστές περιοχές όπως τα λιμάνια

ΔιάλυσηΟι απώλειες από διάλυση είναι σχετικά μικρές αφού οι περισσότεροι

υδρογονάνθρακες από τους οποίους αποτελείται το πετρέλαιο έχουν μικρή διαλυτότητα στο νερό της θάλασσας Τα πλέον διαλυτά συστατικά του πετρελαίου είναι ετήσης τα πλέον τττητικά με αποτέλεσμα οι απώλειες λόγω εξάτμισης να ανησταθμίζουν αυτές της διάλυσης Η παρουσία ορυκτών αλάτων λειτουργεί επιβραδυντικά στην διεργασία αυτή όσο αλμυρότερη είναι δηλαδή η θάλασσα (όπως συμβαίνει στη Μεσόγειο) τόσο ασθενέστερη είναι η διάλυση

ΒιοαποίκοδόμησηΗ βιοαποικοδόμηση του τιετρελαίσυ από βακτηρίδια που ζουν στη

θάλασσα συμβάλλει σημαντικά στη μετατροπή του πετρελαίου σε οξειδωμένα προϊόντα Ο ρυθμός αποικοδόμησης εξαρτάται από τη θερμοκρασία τις θρεπτικές ουσίες την ύπαρξη οξυγόνου και τον τύπο πετρελαίου Ετιειδή τα βακτηρίδια είναι ενεργά στη διαχωριστική ετηφάνεια πετρελαίου νερού ο ρηιθμός αποικοδόμησης αυξάνεται όταν σχηματίζονται λεπτές μεμβράνες μεγάλης επιφάνειας

Γ αλακτώματα

Πετρέλαιο νξρό Αν η ροή στην επιφάνεια του νερού είναι τυρβώδης το πετρέλαιο είναι δυνατόν να διασπασθεί σε σταγονίδια που αιωρούνται στο νερό Τότε η κηλίδα δεν επηρεάζεται από τον άνεμο και μπορεί να ανασχηματισθει σε κάποια απόσταση από την περιοχή που έγινε η αρχική

Νεοό στο πετιρέλαιο Αυτός ο τύπος γαλακτώματος γνωστός και ωςlaquochocolate mousseraquo μπορεί να σχηματισθεί εντός ολίγων ωρών καν τιεριέχει μέχρι 90 νερό Επομένως η ττυκνότητα και το ειδικό βάρος αυξάνουν καθώς επίσης και οι ογκοι που θα πρέπει να καταπολεμηθούν και να ανακτηθούν Η τάση δημιουργίας γαλακτώματος είναι μεγαλύτερη σε πετρέλαια χαμηλού ιξώδους υπό την ετήδραση μέτριου κυματισμού Μπορεί να σχηματισθούν εμμένοντα κομμάτια από τήσσα που είναι μάλλον στερεά παρά υγρά

ΦωτοοξείδωσηΗ χημική αντίδραση των υδρογονανθράκων με το οξυγόνο καλείται

οξείδωση Η αντίδραση αυτή γίνεται στην ετηφάνεια και λαμβάνει χώρα ταχύτερα όταν το πετρέλαιο εξαπλωθεί σε λεπτή μεμβράνη Η υπεριώδης ακτινοβολία από το φως του ήλιου επιταχύνει την οξείδωση και κάτω από ιδανικές συνθήκες μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την ετήδραση των καιρικών συνθηκών σε ποσοστό μέχρι 1 του πετρελαίου που διέρρευσε ανά ημέρα Τα πετρέλαια που οξειδώνονται με τη δράση του φωτός είναι γενικά περισσότερο διαλυτά και διασκορτήζονται καλύτερα στο θαλασσινό νερό και επομένως είναι βιοαποικοδομήσιμα Σε βαρέα πετρέλαια ή σε εκείνα που έχουν χάσει τα ελαφρά συστατικά τους η φωτοοξείδωση ευνοεί τις αναδράσεις πολυμερισμού που εμποδίζει το χειρισμό αυτών των πετρελαίων και την τελική αποικοδόμησή τους

ΒύθισηΗ εξάτμιση και γαλακτοποίηση καθώς και η αύξηση της πυκνότητας που θα

προκόψει μπορεί να βοηθήσει στη βύθιση της κηλίδας Σε αρκετές διαρροές

πετρελαίου παρατηρήθηκε αιώρηση του πετρελαίου στη θαλάσσια μάζα ή κατακάθιση στον πυθμένα Πιθανώς το πλέον κοινό αίτιο είναι η ενσωμάτωση των κατακαθισμάτων σε πετρέλαιο που υπέστη την επίδραση των καιρικών συνθηκών Η βύθιση είναι εττίσης δυνατή όταν παρατηρείται σημανηκή πτώση της πυκνότητας των επιφανειακών νερών όπως για παράδειγμα παρατηρείται στις εκβολές ποταμών

ΚίνησηΤο τιετρέλαιο κινείται κατά την κατεύθυνση του ανέμου με ταχύτητα που

είναι περίπου το 3 της ταχύτητας του ανέμου Όταν υπάρχουν επιφανειακή ρεύματα θα προστεθεί στην τηο πάνω ταχύτητα και η ταχύτητα του ρεύματος

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Η πιο εύκολα αντιληπτή και διαδεδομένη μορφή ρύπανσης των θαλασσών είναι οι πετρελαιοκηλίδες που προκαλούνιαι από τα ατυχήματα των τάνκερ Οι ετηπτώσεις του πετρελαίου στο περιβάλλον είναι ποικιλόμορφες και πολύπλοκες Μερικές εμφανίζονται αμέσως και άλλες είναι μακροχρόνιες Ετηδρούν σε διαφορετικό βαθμό τόσο στο ζωικό όσο και στο φυτικό βασίλειο της θάλασσας Στην περίπτωση της προσάραξης του Exxon Valdez στην Αλάσκα το 1989 η βιολογική καταστροφή που προκλήθηκε από τη διαρροή του πετρελαίου είναι ακόμη ορατή μετά από 16 χρόνια Το Prestige που βυθίστηκε έξω από τις ακτές της Ισπανίας στο τέλος του 2002 έχει προκαλέσει τεράστιες οικονομικές ζημιές αφού οδήγησε στη ρύπανση περισσότερων από 100 ακτών στη Γαλλία και την Ισπανία και στην πραγματικότητα κατέστρεψε την αλιεία της περιοχής Μια μεμβράνη πετρελαίου απλωμένη στην ετηφάνεια της θάλασσας εμποδίζει τις εναλλαγές αέρα θάλασσας που είναι απαραίτητες για τους θαλάσσιους βιολογικούς κύκλουςΕπομένως

Μειώνει την ανανέωση του οξυγόνου

bull Έχει σαν επακόλουθο την αύξηση της θερμοκρασίας και ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών που καταναλώνουν οξυγόνο

Δυστυχώς τα θαλασσινά πουλιά έχουν και αυτά το μερίδιό τους σ αυτόν τον εφιάλτη Αντιμετωτήζουν ίσως την σοβαρότερη άμεση συνέπεια της ρύπανσης και αυτό οφείλεται στη φυσική δράση του πετρελαίου που ερχόμενο σε επαφή με το πτέρωμα καταστρέφει την μόνωση που αυτό παρέχει έναντι του νερού οπότε τα τττηνά είτε βυθίζονται από το βάρος του νερού στο φτέρωμά τους είτε πεθαίνουν από απώλεια θερμότητας Οι απώλειες στους πληθυσμούς των θαλάσσιων πτηνών που έχουν αναφερθεί είναι πολλές και δύσκολα αναπληρώσιμες λόγω του σχετικά μικρού αριθμού απογόνων τους σε σχέση με άλλους οριγανισμούς Στο δυστύχημα του Τόρρεϊ Κάνιον (18-3-1967 στις ακτές της Κορνουάλης στην Αγγλία) στοίχισε τη ζωή σε περίπου 100000 πουλιά

Στην περίπτωση αρgtγών πετρελαίων τα πλpoundον πτητικά συστατικά και οι αρωματικές ενώσεις είναι τα πλέον τοξικά Για τα προϊόντα διύλισης οι πλέον επιβλαβείς επιπτώσεις προέρχονται γενικά από τα προϊόντα τα οποία έχουν χαμηλό σημείο βρασμού Το καύσιμο που περιέχει τετρααιθυλικό μόλυβδο θεωρείται το πλέον τοξικό και ακολουθείται από την κηροζίνη το GAS OIL και το BUNKER C

Εκτός από την δηλητηρίαση που προκαλείται από την παρατεταμένη εισπνοή προϊόντων πετρελαίου η κατανάλωση ορισμένων θαλάσσιων ζώων όπως ψάρια οστρακοειδή και οστρακόδερμα που ήλθαν σε επαφή με το πετρέλαιο μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο λόγω σωρευτικών επιπτώσεων

Τις περισσότερες όμως φορές οι εταβλαβείς εταπτώσεις της ρύπανσης γίνονται έμμεσα αντιληπτές μέσω των οικονομικών και οικολογικών ετηπτώσεων Η αγορά αλιευμάτων και η τουριστική αγορά πλήττονται καίρια Ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις υδρογονανθράκων προσδίδουν μιαχαρακτηριστική δυσάρεστη γεύση τόσο στα ψάρια όσο και σε άλλα αλιεύματα που οδηγεί στην απαγόρευση διάθεσης τους στο εμπόριο Ο τουρισμός δεν αποδέχεται ακτές που έχουν επηρεαστεί από διαρροές πετρελαίου Πρόβλημα εττίσης αποτελούν τα κομμάτια οι ττίσσας που μολονότι δεν έχουν τοξική δράση δημιουργούν δυσάρεστη αίσθηση και παραμένουν στις ακτές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα

ΜΕΡΟΣ II

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το Αιγαίο αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου για οικολογική καταστροφή σ ολόκληρη τη Μεσόγειο Σήμερα Γιατί αύριο μετά τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη Πρόκειται για το συμπέρασμα της πιο ολοκληρωμένης ετηστημονικής έρευνας που έγινε ποτέ για τη ρύπανση στα ευρωπαϊκά ύδατα Η έρευνα του 2005 με τίτλο ldquoΘαλάσσια Πετρελαϊκή Ρύπανσηrdquo (EU-Marine Oil Pollution) χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροττή και είχε συντονιστή το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου το καθιστούν μία από τις τηο ετπκίνδυνες θάλασσες στον κόσμο για το ενδεχόμενο ατυχήματος σε πετρελαιοφόρο πλοίο ενώ παράλληλα παρά το υψηλό ρίσκο που ενέχουν οι μεταφορές των πετρελαιοειδών στο ελληνικό πέλαγος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη θωράκισή του σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου

Το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ (ανάμεσα στους φορείς του έργου) ετηχείρησε να μετρήσει το ρίσκο ενός ατυχήματος στο Αιγαίο Ααμβάνοντας υπόψη την κίνηση των τάνκερ με τον νέο αγωγό οι επιστήμονες υπολόγισαν πως αν συγκεντρώσουμε όλα τα ατυχήματα ενός έτους σε ένα ναυτικό ατύχημα με ρύπανση τότε αυτό το ατύχημα θα αφορούσε ένα τάνκερ γύρω στους 25Θ00 τόνους Το πόσοι τόνοι πετρελαίου (από μηδέν έως όλο το φορτίο) θα καταλήξουν τελικά στο Αιγαίο είναι φυσικά θέμα συνθηκών αλλά και αντιμετώπισης από τις αρχές

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Αρτέμιδα

Ραφήνα

Νέα Μάκρη

Σχοινιάς

Σκάλα Ωρωπού

Χαλκούτσι (Ποτάμι 1)

Χαλκούτσι (Πηγαδάκια 2)

Κόρινθος (Νομαρχία)

Κόρινθος (5ΘΟμ Πατρα)

Κόρινθος (Ποσειδώνιο προς Λουτράκι)

Ισθμια I

Ισθμια II

Σουσάκι

Motor Oil

Αγιοι Θεόδωροι II

Αλσος Κέντρο

Κινέττα (Camping Costa)

Ελευσίνα αρχή

Ελευσίνα (500 μέτρα μετά)

Νέα Πέραμος ΟΤΕ

Νέα Πέραμος (μετά το στρατόπεδο)

Νέα Πέραμος (στα 400 μέτρα)

Λουτρόττυργος (αρχή)

Ασπρόττυργος

Η διάρκεια της ρύπανσης εξαρτάται από τον τρόπο αποικοδόμησης του ρύπου που μπορεί να είναι

bull Εξάτμιση

bull Αραίωση διάχυση

bull Γ αλακτωματοποίηση

bull Οξείδωση

bull Βιοαποικοδόμηση

bull Προσρόφηση σε σωματίδια

bull Κατάποση από το ζωοπλαγκτόν

bull Ιζηματοποίηση

Η έκταση της ρύπανσης με τη σειρά της εξαρτάται από τους ακόλουθους παράγοντες

bull Είδος του ρύπου και ποσότητα του

bull Ταχύτητα και διάρκεια εκροής

bull Ταχύτητα και κατεύθυνση αέρα κυμάτων ρευμάτων

bull Συγκέντρωση κατά την εκροή

bull Βάθος απόρριψης

bull Τοπογραφία και σύσταση πυθμένα

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

To πετρέλαιο είναι η κοινή ονομασία ενός μίγματος χημικών ενώσεων κατά βάση υδρογόνου και άνθρακα οι οποίες στη γλώσσα της χημείας ονομάζονται ldquoυδρογονάνθρακεςrdquo Τον χαρακτηρισμό αυτό δικαιώνει η κατά βάρος αναλογία των στοιχείων αυτών στο αργό πετρέλαιο η οποία κυμαίνεται για τον άνθρακα μεταξύ 83 και 87 και για το υδρογόνο μεταξύ 11 και 14Συμαντικη είναι επίσης η ποσότητα του θείου στο πετρέλαιο που μπορεί να φθάσει σε περιεκτικότητα το 8όπως για παράδειγμα το πετρέλαιο του Ιράκ Ο συνολικός αριθαός χημικών ενώσεων στο αργό πετρέλαιο ποικίλλει μεταξύ 10 και 10 και οι περισσότερες από αυτές απαντώνται στα βαριά κλάσματα Τρεις σειρές υδρογονανθράκων αποτελούν τουλάχιστον το 95 όλων των αργών πετρελαίων Τα αλκάνια γνωστά και ως παραφίνες τα κυκλοαλκάνια ή ναφθένια και τα αρωματικά Άλλες δύο επίσης γνωστές ομάδες χημικών ενώσεων που περιέχονται στο αργό τιετρέλαιο είναι τα ασφαλτένια και οι ρητίνες

Η περιεκτικότητα του πετρελαίου στις παραπάνω κατηγορίες είναι διαφορετική και ποικίλλει ανάλογα με την προέλευσή του

ΟΜΑΔΑ ΕΝΩΣΕΩΝΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΚΑΤΑ ΒΑΡΟΣ

ΑΑΚΑΝΙΑ30-70

ΚΥΚΛΟΑΛΚΑΝΙΑ

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ 20-40

ΡΗΤΙΝΕΣ 5-25

ΑΣΦΑΛΤΕΝΙΑ 0-10

Το αργό πετρέλαιο λαμβάνει την ονομασία του και κατατάσσεται στις παρακάτω κατηγορίες ανάλογα με την ετιικράτηση μιας ή τιερισσοτέρων ομάδων χημικών ενώσεων σε αυτό

ϊ Παραφινικό ϋ Ναφθενικό

iii Παραφινικό - Ναφθενικό ΐν Παραφινικό - Ναφθενικό mdash Αρωματικό V Ναφθενικό - Αρωμαηκό

νΐ Ναφθενικό - Αρωμαηκό mdash Ασφαλτικό νϋ Αρωματικό - Ασφαλτικό

Η τοξικότητα στις κατηγορίες αυτές αυξάνει με την εξής σειρά

Αλκάνια lt Ναφθένια lt Ασφαλτένια lt Αρωματικά

Μια άλλη τέλος ομάδα χημικών ενώσεων που ονομάζονται Αλκένια ή αλλιώς Ολεφίνες είναι συνήθης στα προϊόντα διύλισης παρά στο αργό πετρέλαιο

Υπολογίζεται ότι κάθε γρόνο

bull Εκρέουν περίπου5-6 εκατομμύρια μετρικών τόνων αργού πετρελαίου στη θάλασσα από τα οποία περίπου το μισό εκατομμύριο σε απώλειες λόγω διαδικασιών ρουτίνας στα τάνκερς

bull Διαρροές διυλιστηρίων ή πετροχημικών βιομηχανιών μεταφορά μέσω βροχής ή ποταμών λύματα παραθαλάσσιων οικισμών και ατυχήματα αποτελούν τις αιτίες για τα υπόλοιπα 45 - 5 εκατομμύρια τόνους

bull Οι πετρελαιοκηλίδες από ατυχήματα αντιπροσωπεύουν το 3-4 του αργού πετρελαίου που απολήγει κάθε χρόνο στους ωκεανούς

I ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ TOY ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ |

Τα πετρέλαια ύστερα από την διαρροή τους στη θάλασσα υπόκεινται σε διάφορες φυσικοχημικές μεταβολές ανάλογα με την φύση τους και τις ωκεανολογικές συνθήκες Οι μεταβολές αυτές παρουσιάζονται στη συνέχεια και είναι αυτές που θα εττηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την επιλογή των τεχνικών καταπολέμησης του πετρελαίου που θα χρησιμοποιηθούν

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ

Ε^άπλωσηΌταν το πετρέλαίο διαρρέυσει στην επιφάνεια της θάλασσας ενεργοποιείται

η τάση του να διασκορπίζεται οριζόντια κάτω από την δράση των συνδυασμένων δυνάμεων βαρύτητας ιξώδους και ετηφανειακής τάσης

Αρχικά ετηκρατεί η βαρύτητα ύστερα από λίγες ώρες το πάχος του πετρελαίου θα μειωθεί και η επιφανειακή τάση διαδέχεται τη βαρύτητα σαν κύρια δύναμη εξάπλωσης Το πετρέλαιο που διαρρέει σε νερό θα σχηματίσει ένα λετιτό φιλμ του οποίου το εσωτερικό τμήμα έχει μεγαλύτερο πάχος απrsquoότι στις άκρες

Όταν προχωρήσει η εξάπλχοση και εμφανισθούν αργυρόχροες μεμβράνες ή μεμβράνες με τα χρώματα του ουράνιου τόξου ο φυσικός διασκορπισμός του πετρελαίου είναι ταχύς με την προϋπόθεση ότι υπάρχει μια ελάχιστη

ΕξάτμισηΗ διεργασία αυτή λαμβάνει χώρα μέσα σε λίγες ώρες ύστερα από την

διαρροή και τα πλέον πτητικά κλάσματα μιας πετρελαιοκηλίδας χάνονται στην ατμόσφαιρα με ριυθμό που καθορίζεται από την ταχύτητα του ανέμου τη θερμοκρασία και τον τύπο του πετρελαίου Το υπόλοιπο πετρέλαιο που παραμένει στην θάλασσα έχει μεγαλύτερη πυκνότητα και ιξώδες απrsquoόη το αρχικό Στις περισσότερες κηλίδες αργού πετρελαίου χάνεται μέχρι το 40 του όγκου του στις πρώτες 48 ώρες Τα ελαφριά προϊόντα διύλισης όπως βενζίνη κηροζίνη και πετρέλαιο ντίζελ θα εξατμισθούν σχεδόν τελείως σε διάστημα ωρών δημιουργώντας κίνδυνο πυρκαγιάς σε κλειστές περιοχές όπως τα λιμάνια

ΔιάλυσηΟι απώλειες από διάλυση είναι σχετικά μικρές αφού οι περισσότεροι

υδρογονάνθρακες από τους οποίους αποτελείται το πετρέλαιο έχουν μικρή διαλυτότητα στο νερό της θάλασσας Τα πλέον διαλυτά συστατικά του πετρελαίου είναι ετήσης τα πλέον τττητικά με αποτέλεσμα οι απώλειες λόγω εξάτμισης να ανησταθμίζουν αυτές της διάλυσης Η παρουσία ορυκτών αλάτων λειτουργεί επιβραδυντικά στην διεργασία αυτή όσο αλμυρότερη είναι δηλαδή η θάλασσα (όπως συμβαίνει στη Μεσόγειο) τόσο ασθενέστερη είναι η διάλυση

ΒιοαποίκοδόμησηΗ βιοαποικοδόμηση του τιετρελαίσυ από βακτηρίδια που ζουν στη

θάλασσα συμβάλλει σημαντικά στη μετατροπή του πετρελαίου σε οξειδωμένα προϊόντα Ο ρυθμός αποικοδόμησης εξαρτάται από τη θερμοκρασία τις θρεπτικές ουσίες την ύπαρξη οξυγόνου και τον τύπο πετρελαίου Ετιειδή τα βακτηρίδια είναι ενεργά στη διαχωριστική ετηφάνεια πετρελαίου νερού ο ρηιθμός αποικοδόμησης αυξάνεται όταν σχηματίζονται λεπτές μεμβράνες μεγάλης επιφάνειας

Γ αλακτώματα

Πετρέλαιο νξρό Αν η ροή στην επιφάνεια του νερού είναι τυρβώδης το πετρέλαιο είναι δυνατόν να διασπασθεί σε σταγονίδια που αιωρούνται στο νερό Τότε η κηλίδα δεν επηρεάζεται από τον άνεμο και μπορεί να ανασχηματισθει σε κάποια απόσταση από την περιοχή που έγινε η αρχική

Νεοό στο πετιρέλαιο Αυτός ο τύπος γαλακτώματος γνωστός και ωςlaquochocolate mousseraquo μπορεί να σχηματισθεί εντός ολίγων ωρών καν τιεριέχει μέχρι 90 νερό Επομένως η ττυκνότητα και το ειδικό βάρος αυξάνουν καθώς επίσης και οι ογκοι που θα πρέπει να καταπολεμηθούν και να ανακτηθούν Η τάση δημιουργίας γαλακτώματος είναι μεγαλύτερη σε πετρέλαια χαμηλού ιξώδους υπό την ετήδραση μέτριου κυματισμού Μπορεί να σχηματισθούν εμμένοντα κομμάτια από τήσσα που είναι μάλλον στερεά παρά υγρά

ΦωτοοξείδωσηΗ χημική αντίδραση των υδρογονανθράκων με το οξυγόνο καλείται

οξείδωση Η αντίδραση αυτή γίνεται στην ετηφάνεια και λαμβάνει χώρα ταχύτερα όταν το πετρέλαιο εξαπλωθεί σε λεπτή μεμβράνη Η υπεριώδης ακτινοβολία από το φως του ήλιου επιταχύνει την οξείδωση και κάτω από ιδανικές συνθήκες μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την ετήδραση των καιρικών συνθηκών σε ποσοστό μέχρι 1 του πετρελαίου που διέρρευσε ανά ημέρα Τα πετρέλαια που οξειδώνονται με τη δράση του φωτός είναι γενικά περισσότερο διαλυτά και διασκορτήζονται καλύτερα στο θαλασσινό νερό και επομένως είναι βιοαποικοδομήσιμα Σε βαρέα πετρέλαια ή σε εκείνα που έχουν χάσει τα ελαφρά συστατικά τους η φωτοοξείδωση ευνοεί τις αναδράσεις πολυμερισμού που εμποδίζει το χειρισμό αυτών των πετρελαίων και την τελική αποικοδόμησή τους

ΒύθισηΗ εξάτμιση και γαλακτοποίηση καθώς και η αύξηση της πυκνότητας που θα

προκόψει μπορεί να βοηθήσει στη βύθιση της κηλίδας Σε αρκετές διαρροές

πετρελαίου παρατηρήθηκε αιώρηση του πετρελαίου στη θαλάσσια μάζα ή κατακάθιση στον πυθμένα Πιθανώς το πλέον κοινό αίτιο είναι η ενσωμάτωση των κατακαθισμάτων σε πετρέλαιο που υπέστη την επίδραση των καιρικών συνθηκών Η βύθιση είναι εττίσης δυνατή όταν παρατηρείται σημανηκή πτώση της πυκνότητας των επιφανειακών νερών όπως για παράδειγμα παρατηρείται στις εκβολές ποταμών

ΚίνησηΤο τιετρέλαιο κινείται κατά την κατεύθυνση του ανέμου με ταχύτητα που

είναι περίπου το 3 της ταχύτητας του ανέμου Όταν υπάρχουν επιφανειακή ρεύματα θα προστεθεί στην τηο πάνω ταχύτητα και η ταχύτητα του ρεύματος

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Η πιο εύκολα αντιληπτή και διαδεδομένη μορφή ρύπανσης των θαλασσών είναι οι πετρελαιοκηλίδες που προκαλούνιαι από τα ατυχήματα των τάνκερ Οι ετηπτώσεις του πετρελαίου στο περιβάλλον είναι ποικιλόμορφες και πολύπλοκες Μερικές εμφανίζονται αμέσως και άλλες είναι μακροχρόνιες Ετηδρούν σε διαφορετικό βαθμό τόσο στο ζωικό όσο και στο φυτικό βασίλειο της θάλασσας Στην περίπτωση της προσάραξης του Exxon Valdez στην Αλάσκα το 1989 η βιολογική καταστροφή που προκλήθηκε από τη διαρροή του πετρελαίου είναι ακόμη ορατή μετά από 16 χρόνια Το Prestige που βυθίστηκε έξω από τις ακτές της Ισπανίας στο τέλος του 2002 έχει προκαλέσει τεράστιες οικονομικές ζημιές αφού οδήγησε στη ρύπανση περισσότερων από 100 ακτών στη Γαλλία και την Ισπανία και στην πραγματικότητα κατέστρεψε την αλιεία της περιοχής Μια μεμβράνη πετρελαίου απλωμένη στην ετηφάνεια της θάλασσας εμποδίζει τις εναλλαγές αέρα θάλασσας που είναι απαραίτητες για τους θαλάσσιους βιολογικούς κύκλουςΕπομένως

Μειώνει την ανανέωση του οξυγόνου

bull Έχει σαν επακόλουθο την αύξηση της θερμοκρασίας και ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών που καταναλώνουν οξυγόνο

Δυστυχώς τα θαλασσινά πουλιά έχουν και αυτά το μερίδιό τους σ αυτόν τον εφιάλτη Αντιμετωτήζουν ίσως την σοβαρότερη άμεση συνέπεια της ρύπανσης και αυτό οφείλεται στη φυσική δράση του πετρελαίου που ερχόμενο σε επαφή με το πτέρωμα καταστρέφει την μόνωση που αυτό παρέχει έναντι του νερού οπότε τα τττηνά είτε βυθίζονται από το βάρος του νερού στο φτέρωμά τους είτε πεθαίνουν από απώλεια θερμότητας Οι απώλειες στους πληθυσμούς των θαλάσσιων πτηνών που έχουν αναφερθεί είναι πολλές και δύσκολα αναπληρώσιμες λόγω του σχετικά μικρού αριθμού απογόνων τους σε σχέση με άλλους οριγανισμούς Στο δυστύχημα του Τόρρεϊ Κάνιον (18-3-1967 στις ακτές της Κορνουάλης στην Αγγλία) στοίχισε τη ζωή σε περίπου 100000 πουλιά

Στην περίπτωση αρgtγών πετρελαίων τα πλpoundον πτητικά συστατικά και οι αρωματικές ενώσεις είναι τα πλέον τοξικά Για τα προϊόντα διύλισης οι πλέον επιβλαβείς επιπτώσεις προέρχονται γενικά από τα προϊόντα τα οποία έχουν χαμηλό σημείο βρασμού Το καύσιμο που περιέχει τετρααιθυλικό μόλυβδο θεωρείται το πλέον τοξικό και ακολουθείται από την κηροζίνη το GAS OIL και το BUNKER C

Εκτός από την δηλητηρίαση που προκαλείται από την παρατεταμένη εισπνοή προϊόντων πετρελαίου η κατανάλωση ορισμένων θαλάσσιων ζώων όπως ψάρια οστρακοειδή και οστρακόδερμα που ήλθαν σε επαφή με το πετρέλαιο μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο λόγω σωρευτικών επιπτώσεων

Τις περισσότερες όμως φορές οι εταβλαβείς εταπτώσεις της ρύπανσης γίνονται έμμεσα αντιληπτές μέσω των οικονομικών και οικολογικών ετηπτώσεων Η αγορά αλιευμάτων και η τουριστική αγορά πλήττονται καίρια Ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις υδρογονανθράκων προσδίδουν μιαχαρακτηριστική δυσάρεστη γεύση τόσο στα ψάρια όσο και σε άλλα αλιεύματα που οδηγεί στην απαγόρευση διάθεσης τους στο εμπόριο Ο τουρισμός δεν αποδέχεται ακτές που έχουν επηρεαστεί από διαρροές πετρελαίου Πρόβλημα εττίσης αποτελούν τα κομμάτια οι ττίσσας που μολονότι δεν έχουν τοξική δράση δημιουργούν δυσάρεστη αίσθηση και παραμένουν στις ακτές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα

ΜΕΡΟΣ II

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το Αιγαίο αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου για οικολογική καταστροφή σ ολόκληρη τη Μεσόγειο Σήμερα Γιατί αύριο μετά τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη Πρόκειται για το συμπέρασμα της πιο ολοκληρωμένης ετηστημονικής έρευνας που έγινε ποτέ για τη ρύπανση στα ευρωπαϊκά ύδατα Η έρευνα του 2005 με τίτλο ldquoΘαλάσσια Πετρελαϊκή Ρύπανσηrdquo (EU-Marine Oil Pollution) χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροττή και είχε συντονιστή το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου το καθιστούν μία από τις τηο ετπκίνδυνες θάλασσες στον κόσμο για το ενδεχόμενο ατυχήματος σε πετρελαιοφόρο πλοίο ενώ παράλληλα παρά το υψηλό ρίσκο που ενέχουν οι μεταφορές των πετρελαιοειδών στο ελληνικό πέλαγος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη θωράκισή του σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου

Το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ (ανάμεσα στους φορείς του έργου) ετηχείρησε να μετρήσει το ρίσκο ενός ατυχήματος στο Αιγαίο Ααμβάνοντας υπόψη την κίνηση των τάνκερ με τον νέο αγωγό οι επιστήμονες υπολόγισαν πως αν συγκεντρώσουμε όλα τα ατυχήματα ενός έτους σε ένα ναυτικό ατύχημα με ρύπανση τότε αυτό το ατύχημα θα αφορούσε ένα τάνκερ γύρω στους 25Θ00 τόνους Το πόσοι τόνοι πετρελαίου (από μηδέν έως όλο το φορτίο) θα καταλήξουν τελικά στο Αιγαίο είναι φυσικά θέμα συνθηκών αλλά και αντιμετώπισης από τις αρχές

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Η διάρκεια της ρύπανσης εξαρτάται από τον τρόπο αποικοδόμησης του ρύπου που μπορεί να είναι

bull Εξάτμιση

bull Αραίωση διάχυση

bull Γ αλακτωματοποίηση

bull Οξείδωση

bull Βιοαποικοδόμηση

bull Προσρόφηση σε σωματίδια

bull Κατάποση από το ζωοπλαγκτόν

bull Ιζηματοποίηση

Η έκταση της ρύπανσης με τη σειρά της εξαρτάται από τους ακόλουθους παράγοντες

bull Είδος του ρύπου και ποσότητα του

bull Ταχύτητα και διάρκεια εκροής

bull Ταχύτητα και κατεύθυνση αέρα κυμάτων ρευμάτων

bull Συγκέντρωση κατά την εκροή

bull Βάθος απόρριψης

bull Τοπογραφία και σύσταση πυθμένα

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

To πετρέλαιο είναι η κοινή ονομασία ενός μίγματος χημικών ενώσεων κατά βάση υδρογόνου και άνθρακα οι οποίες στη γλώσσα της χημείας ονομάζονται ldquoυδρογονάνθρακεςrdquo Τον χαρακτηρισμό αυτό δικαιώνει η κατά βάρος αναλογία των στοιχείων αυτών στο αργό πετρέλαιο η οποία κυμαίνεται για τον άνθρακα μεταξύ 83 και 87 και για το υδρογόνο μεταξύ 11 και 14Συμαντικη είναι επίσης η ποσότητα του θείου στο πετρέλαιο που μπορεί να φθάσει σε περιεκτικότητα το 8όπως για παράδειγμα το πετρέλαιο του Ιράκ Ο συνολικός αριθαός χημικών ενώσεων στο αργό πετρέλαιο ποικίλλει μεταξύ 10 και 10 και οι περισσότερες από αυτές απαντώνται στα βαριά κλάσματα Τρεις σειρές υδρογονανθράκων αποτελούν τουλάχιστον το 95 όλων των αργών πετρελαίων Τα αλκάνια γνωστά και ως παραφίνες τα κυκλοαλκάνια ή ναφθένια και τα αρωματικά Άλλες δύο επίσης γνωστές ομάδες χημικών ενώσεων που περιέχονται στο αργό τιετρέλαιο είναι τα ασφαλτένια και οι ρητίνες

Η περιεκτικότητα του πετρελαίου στις παραπάνω κατηγορίες είναι διαφορετική και ποικίλλει ανάλογα με την προέλευσή του

ΟΜΑΔΑ ΕΝΩΣΕΩΝΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΚΑΤΑ ΒΑΡΟΣ

ΑΑΚΑΝΙΑ30-70

ΚΥΚΛΟΑΛΚΑΝΙΑ

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ 20-40

ΡΗΤΙΝΕΣ 5-25

ΑΣΦΑΛΤΕΝΙΑ 0-10

Το αργό πετρέλαιο λαμβάνει την ονομασία του και κατατάσσεται στις παρακάτω κατηγορίες ανάλογα με την ετιικράτηση μιας ή τιερισσοτέρων ομάδων χημικών ενώσεων σε αυτό

ϊ Παραφινικό ϋ Ναφθενικό

iii Παραφινικό - Ναφθενικό ΐν Παραφινικό - Ναφθενικό mdash Αρωματικό V Ναφθενικό - Αρωμαηκό

νΐ Ναφθενικό - Αρωμαηκό mdash Ασφαλτικό νϋ Αρωματικό - Ασφαλτικό

Η τοξικότητα στις κατηγορίες αυτές αυξάνει με την εξής σειρά

Αλκάνια lt Ναφθένια lt Ασφαλτένια lt Αρωματικά

Μια άλλη τέλος ομάδα χημικών ενώσεων που ονομάζονται Αλκένια ή αλλιώς Ολεφίνες είναι συνήθης στα προϊόντα διύλισης παρά στο αργό πετρέλαιο

Υπολογίζεται ότι κάθε γρόνο

bull Εκρέουν περίπου5-6 εκατομμύρια μετρικών τόνων αργού πετρελαίου στη θάλασσα από τα οποία περίπου το μισό εκατομμύριο σε απώλειες λόγω διαδικασιών ρουτίνας στα τάνκερς

bull Διαρροές διυλιστηρίων ή πετροχημικών βιομηχανιών μεταφορά μέσω βροχής ή ποταμών λύματα παραθαλάσσιων οικισμών και ατυχήματα αποτελούν τις αιτίες για τα υπόλοιπα 45 - 5 εκατομμύρια τόνους

bull Οι πετρελαιοκηλίδες από ατυχήματα αντιπροσωπεύουν το 3-4 του αργού πετρελαίου που απολήγει κάθε χρόνο στους ωκεανούς

I ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ TOY ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ |

Τα πετρέλαια ύστερα από την διαρροή τους στη θάλασσα υπόκεινται σε διάφορες φυσικοχημικές μεταβολές ανάλογα με την φύση τους και τις ωκεανολογικές συνθήκες Οι μεταβολές αυτές παρουσιάζονται στη συνέχεια και είναι αυτές που θα εττηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την επιλογή των τεχνικών καταπολέμησης του πετρελαίου που θα χρησιμοποιηθούν

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ

Ε^άπλωσηΌταν το πετρέλαίο διαρρέυσει στην επιφάνεια της θάλασσας ενεργοποιείται

η τάση του να διασκορπίζεται οριζόντια κάτω από την δράση των συνδυασμένων δυνάμεων βαρύτητας ιξώδους και ετηφανειακής τάσης

Αρχικά ετηκρατεί η βαρύτητα ύστερα από λίγες ώρες το πάχος του πετρελαίου θα μειωθεί και η επιφανειακή τάση διαδέχεται τη βαρύτητα σαν κύρια δύναμη εξάπλωσης Το πετρέλαιο που διαρρέει σε νερό θα σχηματίσει ένα λετιτό φιλμ του οποίου το εσωτερικό τμήμα έχει μεγαλύτερο πάχος απrsquoότι στις άκρες

Όταν προχωρήσει η εξάπλχοση και εμφανισθούν αργυρόχροες μεμβράνες ή μεμβράνες με τα χρώματα του ουράνιου τόξου ο φυσικός διασκορπισμός του πετρελαίου είναι ταχύς με την προϋπόθεση ότι υπάρχει μια ελάχιστη

ΕξάτμισηΗ διεργασία αυτή λαμβάνει χώρα μέσα σε λίγες ώρες ύστερα από την

διαρροή και τα πλέον πτητικά κλάσματα μιας πετρελαιοκηλίδας χάνονται στην ατμόσφαιρα με ριυθμό που καθορίζεται από την ταχύτητα του ανέμου τη θερμοκρασία και τον τύπο του πετρελαίου Το υπόλοιπο πετρέλαιο που παραμένει στην θάλασσα έχει μεγαλύτερη πυκνότητα και ιξώδες απrsquoόη το αρχικό Στις περισσότερες κηλίδες αργού πετρελαίου χάνεται μέχρι το 40 του όγκου του στις πρώτες 48 ώρες Τα ελαφριά προϊόντα διύλισης όπως βενζίνη κηροζίνη και πετρέλαιο ντίζελ θα εξατμισθούν σχεδόν τελείως σε διάστημα ωρών δημιουργώντας κίνδυνο πυρκαγιάς σε κλειστές περιοχές όπως τα λιμάνια

ΔιάλυσηΟι απώλειες από διάλυση είναι σχετικά μικρές αφού οι περισσότεροι

υδρογονάνθρακες από τους οποίους αποτελείται το πετρέλαιο έχουν μικρή διαλυτότητα στο νερό της θάλασσας Τα πλέον διαλυτά συστατικά του πετρελαίου είναι ετήσης τα πλέον τττητικά με αποτέλεσμα οι απώλειες λόγω εξάτμισης να ανησταθμίζουν αυτές της διάλυσης Η παρουσία ορυκτών αλάτων λειτουργεί επιβραδυντικά στην διεργασία αυτή όσο αλμυρότερη είναι δηλαδή η θάλασσα (όπως συμβαίνει στη Μεσόγειο) τόσο ασθενέστερη είναι η διάλυση

ΒιοαποίκοδόμησηΗ βιοαποικοδόμηση του τιετρελαίσυ από βακτηρίδια που ζουν στη

θάλασσα συμβάλλει σημαντικά στη μετατροπή του πετρελαίου σε οξειδωμένα προϊόντα Ο ρυθμός αποικοδόμησης εξαρτάται από τη θερμοκρασία τις θρεπτικές ουσίες την ύπαρξη οξυγόνου και τον τύπο πετρελαίου Ετιειδή τα βακτηρίδια είναι ενεργά στη διαχωριστική ετηφάνεια πετρελαίου νερού ο ρηιθμός αποικοδόμησης αυξάνεται όταν σχηματίζονται λεπτές μεμβράνες μεγάλης επιφάνειας

Γ αλακτώματα

Πετρέλαιο νξρό Αν η ροή στην επιφάνεια του νερού είναι τυρβώδης το πετρέλαιο είναι δυνατόν να διασπασθεί σε σταγονίδια που αιωρούνται στο νερό Τότε η κηλίδα δεν επηρεάζεται από τον άνεμο και μπορεί να ανασχηματισθει σε κάποια απόσταση από την περιοχή που έγινε η αρχική

Νεοό στο πετιρέλαιο Αυτός ο τύπος γαλακτώματος γνωστός και ωςlaquochocolate mousseraquo μπορεί να σχηματισθεί εντός ολίγων ωρών καν τιεριέχει μέχρι 90 νερό Επομένως η ττυκνότητα και το ειδικό βάρος αυξάνουν καθώς επίσης και οι ογκοι που θα πρέπει να καταπολεμηθούν και να ανακτηθούν Η τάση δημιουργίας γαλακτώματος είναι μεγαλύτερη σε πετρέλαια χαμηλού ιξώδους υπό την ετήδραση μέτριου κυματισμού Μπορεί να σχηματισθούν εμμένοντα κομμάτια από τήσσα που είναι μάλλον στερεά παρά υγρά

ΦωτοοξείδωσηΗ χημική αντίδραση των υδρογονανθράκων με το οξυγόνο καλείται

οξείδωση Η αντίδραση αυτή γίνεται στην ετηφάνεια και λαμβάνει χώρα ταχύτερα όταν το πετρέλαιο εξαπλωθεί σε λεπτή μεμβράνη Η υπεριώδης ακτινοβολία από το φως του ήλιου επιταχύνει την οξείδωση και κάτω από ιδανικές συνθήκες μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την ετήδραση των καιρικών συνθηκών σε ποσοστό μέχρι 1 του πετρελαίου που διέρρευσε ανά ημέρα Τα πετρέλαια που οξειδώνονται με τη δράση του φωτός είναι γενικά περισσότερο διαλυτά και διασκορτήζονται καλύτερα στο θαλασσινό νερό και επομένως είναι βιοαποικοδομήσιμα Σε βαρέα πετρέλαια ή σε εκείνα που έχουν χάσει τα ελαφρά συστατικά τους η φωτοοξείδωση ευνοεί τις αναδράσεις πολυμερισμού που εμποδίζει το χειρισμό αυτών των πετρελαίων και την τελική αποικοδόμησή τους

ΒύθισηΗ εξάτμιση και γαλακτοποίηση καθώς και η αύξηση της πυκνότητας που θα

προκόψει μπορεί να βοηθήσει στη βύθιση της κηλίδας Σε αρκετές διαρροές

πετρελαίου παρατηρήθηκε αιώρηση του πετρελαίου στη θαλάσσια μάζα ή κατακάθιση στον πυθμένα Πιθανώς το πλέον κοινό αίτιο είναι η ενσωμάτωση των κατακαθισμάτων σε πετρέλαιο που υπέστη την επίδραση των καιρικών συνθηκών Η βύθιση είναι εττίσης δυνατή όταν παρατηρείται σημανηκή πτώση της πυκνότητας των επιφανειακών νερών όπως για παράδειγμα παρατηρείται στις εκβολές ποταμών

ΚίνησηΤο τιετρέλαιο κινείται κατά την κατεύθυνση του ανέμου με ταχύτητα που

είναι περίπου το 3 της ταχύτητας του ανέμου Όταν υπάρχουν επιφανειακή ρεύματα θα προστεθεί στην τηο πάνω ταχύτητα και η ταχύτητα του ρεύματος

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Η πιο εύκολα αντιληπτή και διαδεδομένη μορφή ρύπανσης των θαλασσών είναι οι πετρελαιοκηλίδες που προκαλούνιαι από τα ατυχήματα των τάνκερ Οι ετηπτώσεις του πετρελαίου στο περιβάλλον είναι ποικιλόμορφες και πολύπλοκες Μερικές εμφανίζονται αμέσως και άλλες είναι μακροχρόνιες Ετηδρούν σε διαφορετικό βαθμό τόσο στο ζωικό όσο και στο φυτικό βασίλειο της θάλασσας Στην περίπτωση της προσάραξης του Exxon Valdez στην Αλάσκα το 1989 η βιολογική καταστροφή που προκλήθηκε από τη διαρροή του πετρελαίου είναι ακόμη ορατή μετά από 16 χρόνια Το Prestige που βυθίστηκε έξω από τις ακτές της Ισπανίας στο τέλος του 2002 έχει προκαλέσει τεράστιες οικονομικές ζημιές αφού οδήγησε στη ρύπανση περισσότερων από 100 ακτών στη Γαλλία και την Ισπανία και στην πραγματικότητα κατέστρεψε την αλιεία της περιοχής Μια μεμβράνη πετρελαίου απλωμένη στην ετηφάνεια της θάλασσας εμποδίζει τις εναλλαγές αέρα θάλασσας που είναι απαραίτητες για τους θαλάσσιους βιολογικούς κύκλουςΕπομένως

Μειώνει την ανανέωση του οξυγόνου

bull Έχει σαν επακόλουθο την αύξηση της θερμοκρασίας και ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών που καταναλώνουν οξυγόνο

Δυστυχώς τα θαλασσινά πουλιά έχουν και αυτά το μερίδιό τους σ αυτόν τον εφιάλτη Αντιμετωτήζουν ίσως την σοβαρότερη άμεση συνέπεια της ρύπανσης και αυτό οφείλεται στη φυσική δράση του πετρελαίου που ερχόμενο σε επαφή με το πτέρωμα καταστρέφει την μόνωση που αυτό παρέχει έναντι του νερού οπότε τα τττηνά είτε βυθίζονται από το βάρος του νερού στο φτέρωμά τους είτε πεθαίνουν από απώλεια θερμότητας Οι απώλειες στους πληθυσμούς των θαλάσσιων πτηνών που έχουν αναφερθεί είναι πολλές και δύσκολα αναπληρώσιμες λόγω του σχετικά μικρού αριθμού απογόνων τους σε σχέση με άλλους οριγανισμούς Στο δυστύχημα του Τόρρεϊ Κάνιον (18-3-1967 στις ακτές της Κορνουάλης στην Αγγλία) στοίχισε τη ζωή σε περίπου 100000 πουλιά

Στην περίπτωση αρgtγών πετρελαίων τα πλpoundον πτητικά συστατικά και οι αρωματικές ενώσεις είναι τα πλέον τοξικά Για τα προϊόντα διύλισης οι πλέον επιβλαβείς επιπτώσεις προέρχονται γενικά από τα προϊόντα τα οποία έχουν χαμηλό σημείο βρασμού Το καύσιμο που περιέχει τετρααιθυλικό μόλυβδο θεωρείται το πλέον τοξικό και ακολουθείται από την κηροζίνη το GAS OIL και το BUNKER C

Εκτός από την δηλητηρίαση που προκαλείται από την παρατεταμένη εισπνοή προϊόντων πετρελαίου η κατανάλωση ορισμένων θαλάσσιων ζώων όπως ψάρια οστρακοειδή και οστρακόδερμα που ήλθαν σε επαφή με το πετρέλαιο μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο λόγω σωρευτικών επιπτώσεων

Τις περισσότερες όμως φορές οι εταβλαβείς εταπτώσεις της ρύπανσης γίνονται έμμεσα αντιληπτές μέσω των οικονομικών και οικολογικών ετηπτώσεων Η αγορά αλιευμάτων και η τουριστική αγορά πλήττονται καίρια Ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις υδρογονανθράκων προσδίδουν μιαχαρακτηριστική δυσάρεστη γεύση τόσο στα ψάρια όσο και σε άλλα αλιεύματα που οδηγεί στην απαγόρευση διάθεσης τους στο εμπόριο Ο τουρισμός δεν αποδέχεται ακτές που έχουν επηρεαστεί από διαρροές πετρελαίου Πρόβλημα εττίσης αποτελούν τα κομμάτια οι ττίσσας που μολονότι δεν έχουν τοξική δράση δημιουργούν δυσάρεστη αίσθηση και παραμένουν στις ακτές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα

ΜΕΡΟΣ II

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το Αιγαίο αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου για οικολογική καταστροφή σ ολόκληρη τη Μεσόγειο Σήμερα Γιατί αύριο μετά τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη Πρόκειται για το συμπέρασμα της πιο ολοκληρωμένης ετηστημονικής έρευνας που έγινε ποτέ για τη ρύπανση στα ευρωπαϊκά ύδατα Η έρευνα του 2005 με τίτλο ldquoΘαλάσσια Πετρελαϊκή Ρύπανσηrdquo (EU-Marine Oil Pollution) χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροττή και είχε συντονιστή το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου το καθιστούν μία από τις τηο ετπκίνδυνες θάλασσες στον κόσμο για το ενδεχόμενο ατυχήματος σε πετρελαιοφόρο πλοίο ενώ παράλληλα παρά το υψηλό ρίσκο που ενέχουν οι μεταφορές των πετρελαιοειδών στο ελληνικό πέλαγος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη θωράκισή του σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου

Το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ (ανάμεσα στους φορείς του έργου) ετηχείρησε να μετρήσει το ρίσκο ενός ατυχήματος στο Αιγαίο Ααμβάνοντας υπόψη την κίνηση των τάνκερ με τον νέο αγωγό οι επιστήμονες υπολόγισαν πως αν συγκεντρώσουμε όλα τα ατυχήματα ενός έτους σε ένα ναυτικό ατύχημα με ρύπανση τότε αυτό το ατύχημα θα αφορούσε ένα τάνκερ γύρω στους 25Θ00 τόνους Το πόσοι τόνοι πετρελαίου (από μηδέν έως όλο το φορτίο) θα καταλήξουν τελικά στο Αιγαίο είναι φυσικά θέμα συνθηκών αλλά και αντιμετώπισης από τις αρχές

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

To πετρέλαιο είναι η κοινή ονομασία ενός μίγματος χημικών ενώσεων κατά βάση υδρογόνου και άνθρακα οι οποίες στη γλώσσα της χημείας ονομάζονται ldquoυδρογονάνθρακεςrdquo Τον χαρακτηρισμό αυτό δικαιώνει η κατά βάρος αναλογία των στοιχείων αυτών στο αργό πετρέλαιο η οποία κυμαίνεται για τον άνθρακα μεταξύ 83 και 87 και για το υδρογόνο μεταξύ 11 και 14Συμαντικη είναι επίσης η ποσότητα του θείου στο πετρέλαιο που μπορεί να φθάσει σε περιεκτικότητα το 8όπως για παράδειγμα το πετρέλαιο του Ιράκ Ο συνολικός αριθαός χημικών ενώσεων στο αργό πετρέλαιο ποικίλλει μεταξύ 10 και 10 και οι περισσότερες από αυτές απαντώνται στα βαριά κλάσματα Τρεις σειρές υδρογονανθράκων αποτελούν τουλάχιστον το 95 όλων των αργών πετρελαίων Τα αλκάνια γνωστά και ως παραφίνες τα κυκλοαλκάνια ή ναφθένια και τα αρωματικά Άλλες δύο επίσης γνωστές ομάδες χημικών ενώσεων που περιέχονται στο αργό τιετρέλαιο είναι τα ασφαλτένια και οι ρητίνες

Η περιεκτικότητα του πετρελαίου στις παραπάνω κατηγορίες είναι διαφορετική και ποικίλλει ανάλογα με την προέλευσή του

ΟΜΑΔΑ ΕΝΩΣΕΩΝΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΚΑΤΑ ΒΑΡΟΣ

ΑΑΚΑΝΙΑ30-70

ΚΥΚΛΟΑΛΚΑΝΙΑ

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ 20-40

ΡΗΤΙΝΕΣ 5-25

ΑΣΦΑΛΤΕΝΙΑ 0-10

Το αργό πετρέλαιο λαμβάνει την ονομασία του και κατατάσσεται στις παρακάτω κατηγορίες ανάλογα με την ετιικράτηση μιας ή τιερισσοτέρων ομάδων χημικών ενώσεων σε αυτό

ϊ Παραφινικό ϋ Ναφθενικό

iii Παραφινικό - Ναφθενικό ΐν Παραφινικό - Ναφθενικό mdash Αρωματικό V Ναφθενικό - Αρωμαηκό

νΐ Ναφθενικό - Αρωμαηκό mdash Ασφαλτικό νϋ Αρωματικό - Ασφαλτικό

Η τοξικότητα στις κατηγορίες αυτές αυξάνει με την εξής σειρά

Αλκάνια lt Ναφθένια lt Ασφαλτένια lt Αρωματικά

Μια άλλη τέλος ομάδα χημικών ενώσεων που ονομάζονται Αλκένια ή αλλιώς Ολεφίνες είναι συνήθης στα προϊόντα διύλισης παρά στο αργό πετρέλαιο

Υπολογίζεται ότι κάθε γρόνο

bull Εκρέουν περίπου5-6 εκατομμύρια μετρικών τόνων αργού πετρελαίου στη θάλασσα από τα οποία περίπου το μισό εκατομμύριο σε απώλειες λόγω διαδικασιών ρουτίνας στα τάνκερς

bull Διαρροές διυλιστηρίων ή πετροχημικών βιομηχανιών μεταφορά μέσω βροχής ή ποταμών λύματα παραθαλάσσιων οικισμών και ατυχήματα αποτελούν τις αιτίες για τα υπόλοιπα 45 - 5 εκατομμύρια τόνους

bull Οι πετρελαιοκηλίδες από ατυχήματα αντιπροσωπεύουν το 3-4 του αργού πετρελαίου που απολήγει κάθε χρόνο στους ωκεανούς

I ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ TOY ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ |

Τα πετρέλαια ύστερα από την διαρροή τους στη θάλασσα υπόκεινται σε διάφορες φυσικοχημικές μεταβολές ανάλογα με την φύση τους και τις ωκεανολογικές συνθήκες Οι μεταβολές αυτές παρουσιάζονται στη συνέχεια και είναι αυτές που θα εττηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την επιλογή των τεχνικών καταπολέμησης του πετρελαίου που θα χρησιμοποιηθούν

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ

Ε^άπλωσηΌταν το πετρέλαίο διαρρέυσει στην επιφάνεια της θάλασσας ενεργοποιείται

η τάση του να διασκορπίζεται οριζόντια κάτω από την δράση των συνδυασμένων δυνάμεων βαρύτητας ιξώδους και ετηφανειακής τάσης

Αρχικά ετηκρατεί η βαρύτητα ύστερα από λίγες ώρες το πάχος του πετρελαίου θα μειωθεί και η επιφανειακή τάση διαδέχεται τη βαρύτητα σαν κύρια δύναμη εξάπλωσης Το πετρέλαιο που διαρρέει σε νερό θα σχηματίσει ένα λετιτό φιλμ του οποίου το εσωτερικό τμήμα έχει μεγαλύτερο πάχος απrsquoότι στις άκρες

Όταν προχωρήσει η εξάπλχοση και εμφανισθούν αργυρόχροες μεμβράνες ή μεμβράνες με τα χρώματα του ουράνιου τόξου ο φυσικός διασκορπισμός του πετρελαίου είναι ταχύς με την προϋπόθεση ότι υπάρχει μια ελάχιστη

ΕξάτμισηΗ διεργασία αυτή λαμβάνει χώρα μέσα σε λίγες ώρες ύστερα από την

διαρροή και τα πλέον πτητικά κλάσματα μιας πετρελαιοκηλίδας χάνονται στην ατμόσφαιρα με ριυθμό που καθορίζεται από την ταχύτητα του ανέμου τη θερμοκρασία και τον τύπο του πετρελαίου Το υπόλοιπο πετρέλαιο που παραμένει στην θάλασσα έχει μεγαλύτερη πυκνότητα και ιξώδες απrsquoόη το αρχικό Στις περισσότερες κηλίδες αργού πετρελαίου χάνεται μέχρι το 40 του όγκου του στις πρώτες 48 ώρες Τα ελαφριά προϊόντα διύλισης όπως βενζίνη κηροζίνη και πετρέλαιο ντίζελ θα εξατμισθούν σχεδόν τελείως σε διάστημα ωρών δημιουργώντας κίνδυνο πυρκαγιάς σε κλειστές περιοχές όπως τα λιμάνια

ΔιάλυσηΟι απώλειες από διάλυση είναι σχετικά μικρές αφού οι περισσότεροι

υδρογονάνθρακες από τους οποίους αποτελείται το πετρέλαιο έχουν μικρή διαλυτότητα στο νερό της θάλασσας Τα πλέον διαλυτά συστατικά του πετρελαίου είναι ετήσης τα πλέον τττητικά με αποτέλεσμα οι απώλειες λόγω εξάτμισης να ανησταθμίζουν αυτές της διάλυσης Η παρουσία ορυκτών αλάτων λειτουργεί επιβραδυντικά στην διεργασία αυτή όσο αλμυρότερη είναι δηλαδή η θάλασσα (όπως συμβαίνει στη Μεσόγειο) τόσο ασθενέστερη είναι η διάλυση

ΒιοαποίκοδόμησηΗ βιοαποικοδόμηση του τιετρελαίσυ από βακτηρίδια που ζουν στη

θάλασσα συμβάλλει σημαντικά στη μετατροπή του πετρελαίου σε οξειδωμένα προϊόντα Ο ρυθμός αποικοδόμησης εξαρτάται από τη θερμοκρασία τις θρεπτικές ουσίες την ύπαρξη οξυγόνου και τον τύπο πετρελαίου Ετιειδή τα βακτηρίδια είναι ενεργά στη διαχωριστική ετηφάνεια πετρελαίου νερού ο ρηιθμός αποικοδόμησης αυξάνεται όταν σχηματίζονται λεπτές μεμβράνες μεγάλης επιφάνειας

Γ αλακτώματα

Πετρέλαιο νξρό Αν η ροή στην επιφάνεια του νερού είναι τυρβώδης το πετρέλαιο είναι δυνατόν να διασπασθεί σε σταγονίδια που αιωρούνται στο νερό Τότε η κηλίδα δεν επηρεάζεται από τον άνεμο και μπορεί να ανασχηματισθει σε κάποια απόσταση από την περιοχή που έγινε η αρχική

Νεοό στο πετιρέλαιο Αυτός ο τύπος γαλακτώματος γνωστός και ωςlaquochocolate mousseraquo μπορεί να σχηματισθεί εντός ολίγων ωρών καν τιεριέχει μέχρι 90 νερό Επομένως η ττυκνότητα και το ειδικό βάρος αυξάνουν καθώς επίσης και οι ογκοι που θα πρέπει να καταπολεμηθούν και να ανακτηθούν Η τάση δημιουργίας γαλακτώματος είναι μεγαλύτερη σε πετρέλαια χαμηλού ιξώδους υπό την ετήδραση μέτριου κυματισμού Μπορεί να σχηματισθούν εμμένοντα κομμάτια από τήσσα που είναι μάλλον στερεά παρά υγρά

ΦωτοοξείδωσηΗ χημική αντίδραση των υδρογονανθράκων με το οξυγόνο καλείται

οξείδωση Η αντίδραση αυτή γίνεται στην ετηφάνεια και λαμβάνει χώρα ταχύτερα όταν το πετρέλαιο εξαπλωθεί σε λεπτή μεμβράνη Η υπεριώδης ακτινοβολία από το φως του ήλιου επιταχύνει την οξείδωση και κάτω από ιδανικές συνθήκες μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την ετήδραση των καιρικών συνθηκών σε ποσοστό μέχρι 1 του πετρελαίου που διέρρευσε ανά ημέρα Τα πετρέλαια που οξειδώνονται με τη δράση του φωτός είναι γενικά περισσότερο διαλυτά και διασκορτήζονται καλύτερα στο θαλασσινό νερό και επομένως είναι βιοαποικοδομήσιμα Σε βαρέα πετρέλαια ή σε εκείνα που έχουν χάσει τα ελαφρά συστατικά τους η φωτοοξείδωση ευνοεί τις αναδράσεις πολυμερισμού που εμποδίζει το χειρισμό αυτών των πετρελαίων και την τελική αποικοδόμησή τους

ΒύθισηΗ εξάτμιση και γαλακτοποίηση καθώς και η αύξηση της πυκνότητας που θα

προκόψει μπορεί να βοηθήσει στη βύθιση της κηλίδας Σε αρκετές διαρροές

πετρελαίου παρατηρήθηκε αιώρηση του πετρελαίου στη θαλάσσια μάζα ή κατακάθιση στον πυθμένα Πιθανώς το πλέον κοινό αίτιο είναι η ενσωμάτωση των κατακαθισμάτων σε πετρέλαιο που υπέστη την επίδραση των καιρικών συνθηκών Η βύθιση είναι εττίσης δυνατή όταν παρατηρείται σημανηκή πτώση της πυκνότητας των επιφανειακών νερών όπως για παράδειγμα παρατηρείται στις εκβολές ποταμών

ΚίνησηΤο τιετρέλαιο κινείται κατά την κατεύθυνση του ανέμου με ταχύτητα που

είναι περίπου το 3 της ταχύτητας του ανέμου Όταν υπάρχουν επιφανειακή ρεύματα θα προστεθεί στην τηο πάνω ταχύτητα και η ταχύτητα του ρεύματος

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Η πιο εύκολα αντιληπτή και διαδεδομένη μορφή ρύπανσης των θαλασσών είναι οι πετρελαιοκηλίδες που προκαλούνιαι από τα ατυχήματα των τάνκερ Οι ετηπτώσεις του πετρελαίου στο περιβάλλον είναι ποικιλόμορφες και πολύπλοκες Μερικές εμφανίζονται αμέσως και άλλες είναι μακροχρόνιες Ετηδρούν σε διαφορετικό βαθμό τόσο στο ζωικό όσο και στο φυτικό βασίλειο της θάλασσας Στην περίπτωση της προσάραξης του Exxon Valdez στην Αλάσκα το 1989 η βιολογική καταστροφή που προκλήθηκε από τη διαρροή του πετρελαίου είναι ακόμη ορατή μετά από 16 χρόνια Το Prestige που βυθίστηκε έξω από τις ακτές της Ισπανίας στο τέλος του 2002 έχει προκαλέσει τεράστιες οικονομικές ζημιές αφού οδήγησε στη ρύπανση περισσότερων από 100 ακτών στη Γαλλία και την Ισπανία και στην πραγματικότητα κατέστρεψε την αλιεία της περιοχής Μια μεμβράνη πετρελαίου απλωμένη στην ετηφάνεια της θάλασσας εμποδίζει τις εναλλαγές αέρα θάλασσας που είναι απαραίτητες για τους θαλάσσιους βιολογικούς κύκλουςΕπομένως

Μειώνει την ανανέωση του οξυγόνου

bull Έχει σαν επακόλουθο την αύξηση της θερμοκρασίας και ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών που καταναλώνουν οξυγόνο

Δυστυχώς τα θαλασσινά πουλιά έχουν και αυτά το μερίδιό τους σ αυτόν τον εφιάλτη Αντιμετωτήζουν ίσως την σοβαρότερη άμεση συνέπεια της ρύπανσης και αυτό οφείλεται στη φυσική δράση του πετρελαίου που ερχόμενο σε επαφή με το πτέρωμα καταστρέφει την μόνωση που αυτό παρέχει έναντι του νερού οπότε τα τττηνά είτε βυθίζονται από το βάρος του νερού στο φτέρωμά τους είτε πεθαίνουν από απώλεια θερμότητας Οι απώλειες στους πληθυσμούς των θαλάσσιων πτηνών που έχουν αναφερθεί είναι πολλές και δύσκολα αναπληρώσιμες λόγω του σχετικά μικρού αριθμού απογόνων τους σε σχέση με άλλους οριγανισμούς Στο δυστύχημα του Τόρρεϊ Κάνιον (18-3-1967 στις ακτές της Κορνουάλης στην Αγγλία) στοίχισε τη ζωή σε περίπου 100000 πουλιά

Στην περίπτωση αρgtγών πετρελαίων τα πλpoundον πτητικά συστατικά και οι αρωματικές ενώσεις είναι τα πλέον τοξικά Για τα προϊόντα διύλισης οι πλέον επιβλαβείς επιπτώσεις προέρχονται γενικά από τα προϊόντα τα οποία έχουν χαμηλό σημείο βρασμού Το καύσιμο που περιέχει τετρααιθυλικό μόλυβδο θεωρείται το πλέον τοξικό και ακολουθείται από την κηροζίνη το GAS OIL και το BUNKER C

Εκτός από την δηλητηρίαση που προκαλείται από την παρατεταμένη εισπνοή προϊόντων πετρελαίου η κατανάλωση ορισμένων θαλάσσιων ζώων όπως ψάρια οστρακοειδή και οστρακόδερμα που ήλθαν σε επαφή με το πετρέλαιο μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο λόγω σωρευτικών επιπτώσεων

Τις περισσότερες όμως φορές οι εταβλαβείς εταπτώσεις της ρύπανσης γίνονται έμμεσα αντιληπτές μέσω των οικονομικών και οικολογικών ετηπτώσεων Η αγορά αλιευμάτων και η τουριστική αγορά πλήττονται καίρια Ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις υδρογονανθράκων προσδίδουν μιαχαρακτηριστική δυσάρεστη γεύση τόσο στα ψάρια όσο και σε άλλα αλιεύματα που οδηγεί στην απαγόρευση διάθεσης τους στο εμπόριο Ο τουρισμός δεν αποδέχεται ακτές που έχουν επηρεαστεί από διαρροές πετρελαίου Πρόβλημα εττίσης αποτελούν τα κομμάτια οι ττίσσας που μολονότι δεν έχουν τοξική δράση δημιουργούν δυσάρεστη αίσθηση και παραμένουν στις ακτές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα

ΜΕΡΟΣ II

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το Αιγαίο αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου για οικολογική καταστροφή σ ολόκληρη τη Μεσόγειο Σήμερα Γιατί αύριο μετά τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη Πρόκειται για το συμπέρασμα της πιο ολοκληρωμένης ετηστημονικής έρευνας που έγινε ποτέ για τη ρύπανση στα ευρωπαϊκά ύδατα Η έρευνα του 2005 με τίτλο ldquoΘαλάσσια Πετρελαϊκή Ρύπανσηrdquo (EU-Marine Oil Pollution) χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροττή και είχε συντονιστή το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου το καθιστούν μία από τις τηο ετπκίνδυνες θάλασσες στον κόσμο για το ενδεχόμενο ατυχήματος σε πετρελαιοφόρο πλοίο ενώ παράλληλα παρά το υψηλό ρίσκο που ενέχουν οι μεταφορές των πετρελαιοειδών στο ελληνικό πέλαγος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη θωράκισή του σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου

Το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ (ανάμεσα στους φορείς του έργου) ετηχείρησε να μετρήσει το ρίσκο ενός ατυχήματος στο Αιγαίο Ααμβάνοντας υπόψη την κίνηση των τάνκερ με τον νέο αγωγό οι επιστήμονες υπολόγισαν πως αν συγκεντρώσουμε όλα τα ατυχήματα ενός έτους σε ένα ναυτικό ατύχημα με ρύπανση τότε αυτό το ατύχημα θα αφορούσε ένα τάνκερ γύρω στους 25Θ00 τόνους Το πόσοι τόνοι πετρελαίου (από μηδέν έως όλο το φορτίο) θα καταλήξουν τελικά στο Αιγαίο είναι φυσικά θέμα συνθηκών αλλά και αντιμετώπισης από τις αρχές

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Η τοξικότητα στις κατηγορίες αυτές αυξάνει με την εξής σειρά

Αλκάνια lt Ναφθένια lt Ασφαλτένια lt Αρωματικά

Μια άλλη τέλος ομάδα χημικών ενώσεων που ονομάζονται Αλκένια ή αλλιώς Ολεφίνες είναι συνήθης στα προϊόντα διύλισης παρά στο αργό πετρέλαιο

Υπολογίζεται ότι κάθε γρόνο

bull Εκρέουν περίπου5-6 εκατομμύρια μετρικών τόνων αργού πετρελαίου στη θάλασσα από τα οποία περίπου το μισό εκατομμύριο σε απώλειες λόγω διαδικασιών ρουτίνας στα τάνκερς

bull Διαρροές διυλιστηρίων ή πετροχημικών βιομηχανιών μεταφορά μέσω βροχής ή ποταμών λύματα παραθαλάσσιων οικισμών και ατυχήματα αποτελούν τις αιτίες για τα υπόλοιπα 45 - 5 εκατομμύρια τόνους

bull Οι πετρελαιοκηλίδες από ατυχήματα αντιπροσωπεύουν το 3-4 του αργού πετρελαίου που απολήγει κάθε χρόνο στους ωκεανούς

I ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ TOY ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ |

Τα πετρέλαια ύστερα από την διαρροή τους στη θάλασσα υπόκεινται σε διάφορες φυσικοχημικές μεταβολές ανάλογα με την φύση τους και τις ωκεανολογικές συνθήκες Οι μεταβολές αυτές παρουσιάζονται στη συνέχεια και είναι αυτές που θα εττηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την επιλογή των τεχνικών καταπολέμησης του πετρελαίου που θα χρησιμοποιηθούν

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ

Ε^άπλωσηΌταν το πετρέλαίο διαρρέυσει στην επιφάνεια της θάλασσας ενεργοποιείται

η τάση του να διασκορπίζεται οριζόντια κάτω από την δράση των συνδυασμένων δυνάμεων βαρύτητας ιξώδους και ετηφανειακής τάσης

Αρχικά ετηκρατεί η βαρύτητα ύστερα από λίγες ώρες το πάχος του πετρελαίου θα μειωθεί και η επιφανειακή τάση διαδέχεται τη βαρύτητα σαν κύρια δύναμη εξάπλωσης Το πετρέλαιο που διαρρέει σε νερό θα σχηματίσει ένα λετιτό φιλμ του οποίου το εσωτερικό τμήμα έχει μεγαλύτερο πάχος απrsquoότι στις άκρες

Όταν προχωρήσει η εξάπλχοση και εμφανισθούν αργυρόχροες μεμβράνες ή μεμβράνες με τα χρώματα του ουράνιου τόξου ο φυσικός διασκορπισμός του πετρελαίου είναι ταχύς με την προϋπόθεση ότι υπάρχει μια ελάχιστη

ΕξάτμισηΗ διεργασία αυτή λαμβάνει χώρα μέσα σε λίγες ώρες ύστερα από την

διαρροή και τα πλέον πτητικά κλάσματα μιας πετρελαιοκηλίδας χάνονται στην ατμόσφαιρα με ριυθμό που καθορίζεται από την ταχύτητα του ανέμου τη θερμοκρασία και τον τύπο του πετρελαίου Το υπόλοιπο πετρέλαιο που παραμένει στην θάλασσα έχει μεγαλύτερη πυκνότητα και ιξώδες απrsquoόη το αρχικό Στις περισσότερες κηλίδες αργού πετρελαίου χάνεται μέχρι το 40 του όγκου του στις πρώτες 48 ώρες Τα ελαφριά προϊόντα διύλισης όπως βενζίνη κηροζίνη και πετρέλαιο ντίζελ θα εξατμισθούν σχεδόν τελείως σε διάστημα ωρών δημιουργώντας κίνδυνο πυρκαγιάς σε κλειστές περιοχές όπως τα λιμάνια

ΔιάλυσηΟι απώλειες από διάλυση είναι σχετικά μικρές αφού οι περισσότεροι

υδρογονάνθρακες από τους οποίους αποτελείται το πετρέλαιο έχουν μικρή διαλυτότητα στο νερό της θάλασσας Τα πλέον διαλυτά συστατικά του πετρελαίου είναι ετήσης τα πλέον τττητικά με αποτέλεσμα οι απώλειες λόγω εξάτμισης να ανησταθμίζουν αυτές της διάλυσης Η παρουσία ορυκτών αλάτων λειτουργεί επιβραδυντικά στην διεργασία αυτή όσο αλμυρότερη είναι δηλαδή η θάλασσα (όπως συμβαίνει στη Μεσόγειο) τόσο ασθενέστερη είναι η διάλυση

ΒιοαποίκοδόμησηΗ βιοαποικοδόμηση του τιετρελαίσυ από βακτηρίδια που ζουν στη

θάλασσα συμβάλλει σημαντικά στη μετατροπή του πετρελαίου σε οξειδωμένα προϊόντα Ο ρυθμός αποικοδόμησης εξαρτάται από τη θερμοκρασία τις θρεπτικές ουσίες την ύπαρξη οξυγόνου και τον τύπο πετρελαίου Ετιειδή τα βακτηρίδια είναι ενεργά στη διαχωριστική ετηφάνεια πετρελαίου νερού ο ρηιθμός αποικοδόμησης αυξάνεται όταν σχηματίζονται λεπτές μεμβράνες μεγάλης επιφάνειας

Γ αλακτώματα

Πετρέλαιο νξρό Αν η ροή στην επιφάνεια του νερού είναι τυρβώδης το πετρέλαιο είναι δυνατόν να διασπασθεί σε σταγονίδια που αιωρούνται στο νερό Τότε η κηλίδα δεν επηρεάζεται από τον άνεμο και μπορεί να ανασχηματισθει σε κάποια απόσταση από την περιοχή που έγινε η αρχική

Νεοό στο πετιρέλαιο Αυτός ο τύπος γαλακτώματος γνωστός και ωςlaquochocolate mousseraquo μπορεί να σχηματισθεί εντός ολίγων ωρών καν τιεριέχει μέχρι 90 νερό Επομένως η ττυκνότητα και το ειδικό βάρος αυξάνουν καθώς επίσης και οι ογκοι που θα πρέπει να καταπολεμηθούν και να ανακτηθούν Η τάση δημιουργίας γαλακτώματος είναι μεγαλύτερη σε πετρέλαια χαμηλού ιξώδους υπό την ετήδραση μέτριου κυματισμού Μπορεί να σχηματισθούν εμμένοντα κομμάτια από τήσσα που είναι μάλλον στερεά παρά υγρά

ΦωτοοξείδωσηΗ χημική αντίδραση των υδρογονανθράκων με το οξυγόνο καλείται

οξείδωση Η αντίδραση αυτή γίνεται στην ετηφάνεια και λαμβάνει χώρα ταχύτερα όταν το πετρέλαιο εξαπλωθεί σε λεπτή μεμβράνη Η υπεριώδης ακτινοβολία από το φως του ήλιου επιταχύνει την οξείδωση και κάτω από ιδανικές συνθήκες μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την ετήδραση των καιρικών συνθηκών σε ποσοστό μέχρι 1 του πετρελαίου που διέρρευσε ανά ημέρα Τα πετρέλαια που οξειδώνονται με τη δράση του φωτός είναι γενικά περισσότερο διαλυτά και διασκορτήζονται καλύτερα στο θαλασσινό νερό και επομένως είναι βιοαποικοδομήσιμα Σε βαρέα πετρέλαια ή σε εκείνα που έχουν χάσει τα ελαφρά συστατικά τους η φωτοοξείδωση ευνοεί τις αναδράσεις πολυμερισμού που εμποδίζει το χειρισμό αυτών των πετρελαίων και την τελική αποικοδόμησή τους

ΒύθισηΗ εξάτμιση και γαλακτοποίηση καθώς και η αύξηση της πυκνότητας που θα

προκόψει μπορεί να βοηθήσει στη βύθιση της κηλίδας Σε αρκετές διαρροές

πετρελαίου παρατηρήθηκε αιώρηση του πετρελαίου στη θαλάσσια μάζα ή κατακάθιση στον πυθμένα Πιθανώς το πλέον κοινό αίτιο είναι η ενσωμάτωση των κατακαθισμάτων σε πετρέλαιο που υπέστη την επίδραση των καιρικών συνθηκών Η βύθιση είναι εττίσης δυνατή όταν παρατηρείται σημανηκή πτώση της πυκνότητας των επιφανειακών νερών όπως για παράδειγμα παρατηρείται στις εκβολές ποταμών

ΚίνησηΤο τιετρέλαιο κινείται κατά την κατεύθυνση του ανέμου με ταχύτητα που

είναι περίπου το 3 της ταχύτητας του ανέμου Όταν υπάρχουν επιφανειακή ρεύματα θα προστεθεί στην τηο πάνω ταχύτητα και η ταχύτητα του ρεύματος

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Η πιο εύκολα αντιληπτή και διαδεδομένη μορφή ρύπανσης των θαλασσών είναι οι πετρελαιοκηλίδες που προκαλούνιαι από τα ατυχήματα των τάνκερ Οι ετηπτώσεις του πετρελαίου στο περιβάλλον είναι ποικιλόμορφες και πολύπλοκες Μερικές εμφανίζονται αμέσως και άλλες είναι μακροχρόνιες Ετηδρούν σε διαφορετικό βαθμό τόσο στο ζωικό όσο και στο φυτικό βασίλειο της θάλασσας Στην περίπτωση της προσάραξης του Exxon Valdez στην Αλάσκα το 1989 η βιολογική καταστροφή που προκλήθηκε από τη διαρροή του πετρελαίου είναι ακόμη ορατή μετά από 16 χρόνια Το Prestige που βυθίστηκε έξω από τις ακτές της Ισπανίας στο τέλος του 2002 έχει προκαλέσει τεράστιες οικονομικές ζημιές αφού οδήγησε στη ρύπανση περισσότερων από 100 ακτών στη Γαλλία και την Ισπανία και στην πραγματικότητα κατέστρεψε την αλιεία της περιοχής Μια μεμβράνη πετρελαίου απλωμένη στην ετηφάνεια της θάλασσας εμποδίζει τις εναλλαγές αέρα θάλασσας που είναι απαραίτητες για τους θαλάσσιους βιολογικούς κύκλουςΕπομένως

Μειώνει την ανανέωση του οξυγόνου

bull Έχει σαν επακόλουθο την αύξηση της θερμοκρασίας και ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών που καταναλώνουν οξυγόνο

Δυστυχώς τα θαλασσινά πουλιά έχουν και αυτά το μερίδιό τους σ αυτόν τον εφιάλτη Αντιμετωτήζουν ίσως την σοβαρότερη άμεση συνέπεια της ρύπανσης και αυτό οφείλεται στη φυσική δράση του πετρελαίου που ερχόμενο σε επαφή με το πτέρωμα καταστρέφει την μόνωση που αυτό παρέχει έναντι του νερού οπότε τα τττηνά είτε βυθίζονται από το βάρος του νερού στο φτέρωμά τους είτε πεθαίνουν από απώλεια θερμότητας Οι απώλειες στους πληθυσμούς των θαλάσσιων πτηνών που έχουν αναφερθεί είναι πολλές και δύσκολα αναπληρώσιμες λόγω του σχετικά μικρού αριθμού απογόνων τους σε σχέση με άλλους οριγανισμούς Στο δυστύχημα του Τόρρεϊ Κάνιον (18-3-1967 στις ακτές της Κορνουάλης στην Αγγλία) στοίχισε τη ζωή σε περίπου 100000 πουλιά

Στην περίπτωση αρgtγών πετρελαίων τα πλpoundον πτητικά συστατικά και οι αρωματικές ενώσεις είναι τα πλέον τοξικά Για τα προϊόντα διύλισης οι πλέον επιβλαβείς επιπτώσεις προέρχονται γενικά από τα προϊόντα τα οποία έχουν χαμηλό σημείο βρασμού Το καύσιμο που περιέχει τετρααιθυλικό μόλυβδο θεωρείται το πλέον τοξικό και ακολουθείται από την κηροζίνη το GAS OIL και το BUNKER C

Εκτός από την δηλητηρίαση που προκαλείται από την παρατεταμένη εισπνοή προϊόντων πετρελαίου η κατανάλωση ορισμένων θαλάσσιων ζώων όπως ψάρια οστρακοειδή και οστρακόδερμα που ήλθαν σε επαφή με το πετρέλαιο μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο λόγω σωρευτικών επιπτώσεων

Τις περισσότερες όμως φορές οι εταβλαβείς εταπτώσεις της ρύπανσης γίνονται έμμεσα αντιληπτές μέσω των οικονομικών και οικολογικών ετηπτώσεων Η αγορά αλιευμάτων και η τουριστική αγορά πλήττονται καίρια Ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις υδρογονανθράκων προσδίδουν μιαχαρακτηριστική δυσάρεστη γεύση τόσο στα ψάρια όσο και σε άλλα αλιεύματα που οδηγεί στην απαγόρευση διάθεσης τους στο εμπόριο Ο τουρισμός δεν αποδέχεται ακτές που έχουν επηρεαστεί από διαρροές πετρελαίου Πρόβλημα εττίσης αποτελούν τα κομμάτια οι ττίσσας που μολονότι δεν έχουν τοξική δράση δημιουργούν δυσάρεστη αίσθηση και παραμένουν στις ακτές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα

ΜΕΡΟΣ II

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το Αιγαίο αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου για οικολογική καταστροφή σ ολόκληρη τη Μεσόγειο Σήμερα Γιατί αύριο μετά τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη Πρόκειται για το συμπέρασμα της πιο ολοκληρωμένης ετηστημονικής έρευνας που έγινε ποτέ για τη ρύπανση στα ευρωπαϊκά ύδατα Η έρευνα του 2005 με τίτλο ldquoΘαλάσσια Πετρελαϊκή Ρύπανσηrdquo (EU-Marine Oil Pollution) χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροττή και είχε συντονιστή το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου το καθιστούν μία από τις τηο ετπκίνδυνες θάλασσες στον κόσμο για το ενδεχόμενο ατυχήματος σε πετρελαιοφόρο πλοίο ενώ παράλληλα παρά το υψηλό ρίσκο που ενέχουν οι μεταφορές των πετρελαιοειδών στο ελληνικό πέλαγος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη θωράκισή του σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου

Το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ (ανάμεσα στους φορείς του έργου) ετηχείρησε να μετρήσει το ρίσκο ενός ατυχήματος στο Αιγαίο Ααμβάνοντας υπόψη την κίνηση των τάνκερ με τον νέο αγωγό οι επιστήμονες υπολόγισαν πως αν συγκεντρώσουμε όλα τα ατυχήματα ενός έτους σε ένα ναυτικό ατύχημα με ρύπανση τότε αυτό το ατύχημα θα αφορούσε ένα τάνκερ γύρω στους 25Θ00 τόνους Το πόσοι τόνοι πετρελαίου (από μηδέν έως όλο το φορτίο) θα καταλήξουν τελικά στο Αιγαίο είναι φυσικά θέμα συνθηκών αλλά και αντιμετώπισης από τις αρχές

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

I ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ TOY ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ |

Τα πετρέλαια ύστερα από την διαρροή τους στη θάλασσα υπόκεινται σε διάφορες φυσικοχημικές μεταβολές ανάλογα με την φύση τους και τις ωκεανολογικές συνθήκες Οι μεταβολές αυτές παρουσιάζονται στη συνέχεια και είναι αυτές που θα εττηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την επιλογή των τεχνικών καταπολέμησης του πετρελαίου που θα χρησιμοποιηθούν

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ

Ε^άπλωσηΌταν το πετρέλαίο διαρρέυσει στην επιφάνεια της θάλασσας ενεργοποιείται

η τάση του να διασκορπίζεται οριζόντια κάτω από την δράση των συνδυασμένων δυνάμεων βαρύτητας ιξώδους και ετηφανειακής τάσης

Αρχικά ετηκρατεί η βαρύτητα ύστερα από λίγες ώρες το πάχος του πετρελαίου θα μειωθεί και η επιφανειακή τάση διαδέχεται τη βαρύτητα σαν κύρια δύναμη εξάπλωσης Το πετρέλαιο που διαρρέει σε νερό θα σχηματίσει ένα λετιτό φιλμ του οποίου το εσωτερικό τμήμα έχει μεγαλύτερο πάχος απrsquoότι στις άκρες

Όταν προχωρήσει η εξάπλχοση και εμφανισθούν αργυρόχροες μεμβράνες ή μεμβράνες με τα χρώματα του ουράνιου τόξου ο φυσικός διασκορπισμός του πετρελαίου είναι ταχύς με την προϋπόθεση ότι υπάρχει μια ελάχιστη

ΕξάτμισηΗ διεργασία αυτή λαμβάνει χώρα μέσα σε λίγες ώρες ύστερα από την

διαρροή και τα πλέον πτητικά κλάσματα μιας πετρελαιοκηλίδας χάνονται στην ατμόσφαιρα με ριυθμό που καθορίζεται από την ταχύτητα του ανέμου τη θερμοκρασία και τον τύπο του πετρελαίου Το υπόλοιπο πετρέλαιο που παραμένει στην θάλασσα έχει μεγαλύτερη πυκνότητα και ιξώδες απrsquoόη το αρχικό Στις περισσότερες κηλίδες αργού πετρελαίου χάνεται μέχρι το 40 του όγκου του στις πρώτες 48 ώρες Τα ελαφριά προϊόντα διύλισης όπως βενζίνη κηροζίνη και πετρέλαιο ντίζελ θα εξατμισθούν σχεδόν τελείως σε διάστημα ωρών δημιουργώντας κίνδυνο πυρκαγιάς σε κλειστές περιοχές όπως τα λιμάνια

ΔιάλυσηΟι απώλειες από διάλυση είναι σχετικά μικρές αφού οι περισσότεροι

υδρογονάνθρακες από τους οποίους αποτελείται το πετρέλαιο έχουν μικρή διαλυτότητα στο νερό της θάλασσας Τα πλέον διαλυτά συστατικά του πετρελαίου είναι ετήσης τα πλέον τττητικά με αποτέλεσμα οι απώλειες λόγω εξάτμισης να ανησταθμίζουν αυτές της διάλυσης Η παρουσία ορυκτών αλάτων λειτουργεί επιβραδυντικά στην διεργασία αυτή όσο αλμυρότερη είναι δηλαδή η θάλασσα (όπως συμβαίνει στη Μεσόγειο) τόσο ασθενέστερη είναι η διάλυση

ΒιοαποίκοδόμησηΗ βιοαποικοδόμηση του τιετρελαίσυ από βακτηρίδια που ζουν στη

θάλασσα συμβάλλει σημαντικά στη μετατροπή του πετρελαίου σε οξειδωμένα προϊόντα Ο ρυθμός αποικοδόμησης εξαρτάται από τη θερμοκρασία τις θρεπτικές ουσίες την ύπαρξη οξυγόνου και τον τύπο πετρελαίου Ετιειδή τα βακτηρίδια είναι ενεργά στη διαχωριστική ετηφάνεια πετρελαίου νερού ο ρηιθμός αποικοδόμησης αυξάνεται όταν σχηματίζονται λεπτές μεμβράνες μεγάλης επιφάνειας

Γ αλακτώματα

Πετρέλαιο νξρό Αν η ροή στην επιφάνεια του νερού είναι τυρβώδης το πετρέλαιο είναι δυνατόν να διασπασθεί σε σταγονίδια που αιωρούνται στο νερό Τότε η κηλίδα δεν επηρεάζεται από τον άνεμο και μπορεί να ανασχηματισθει σε κάποια απόσταση από την περιοχή που έγινε η αρχική

Νεοό στο πετιρέλαιο Αυτός ο τύπος γαλακτώματος γνωστός και ωςlaquochocolate mousseraquo μπορεί να σχηματισθεί εντός ολίγων ωρών καν τιεριέχει μέχρι 90 νερό Επομένως η ττυκνότητα και το ειδικό βάρος αυξάνουν καθώς επίσης και οι ογκοι που θα πρέπει να καταπολεμηθούν και να ανακτηθούν Η τάση δημιουργίας γαλακτώματος είναι μεγαλύτερη σε πετρέλαια χαμηλού ιξώδους υπό την ετήδραση μέτριου κυματισμού Μπορεί να σχηματισθούν εμμένοντα κομμάτια από τήσσα που είναι μάλλον στερεά παρά υγρά

ΦωτοοξείδωσηΗ χημική αντίδραση των υδρογονανθράκων με το οξυγόνο καλείται

οξείδωση Η αντίδραση αυτή γίνεται στην ετηφάνεια και λαμβάνει χώρα ταχύτερα όταν το πετρέλαιο εξαπλωθεί σε λεπτή μεμβράνη Η υπεριώδης ακτινοβολία από το φως του ήλιου επιταχύνει την οξείδωση και κάτω από ιδανικές συνθήκες μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την ετήδραση των καιρικών συνθηκών σε ποσοστό μέχρι 1 του πετρελαίου που διέρρευσε ανά ημέρα Τα πετρέλαια που οξειδώνονται με τη δράση του φωτός είναι γενικά περισσότερο διαλυτά και διασκορτήζονται καλύτερα στο θαλασσινό νερό και επομένως είναι βιοαποικοδομήσιμα Σε βαρέα πετρέλαια ή σε εκείνα που έχουν χάσει τα ελαφρά συστατικά τους η φωτοοξείδωση ευνοεί τις αναδράσεις πολυμερισμού που εμποδίζει το χειρισμό αυτών των πετρελαίων και την τελική αποικοδόμησή τους

ΒύθισηΗ εξάτμιση και γαλακτοποίηση καθώς και η αύξηση της πυκνότητας που θα

προκόψει μπορεί να βοηθήσει στη βύθιση της κηλίδας Σε αρκετές διαρροές

πετρελαίου παρατηρήθηκε αιώρηση του πετρελαίου στη θαλάσσια μάζα ή κατακάθιση στον πυθμένα Πιθανώς το πλέον κοινό αίτιο είναι η ενσωμάτωση των κατακαθισμάτων σε πετρέλαιο που υπέστη την επίδραση των καιρικών συνθηκών Η βύθιση είναι εττίσης δυνατή όταν παρατηρείται σημανηκή πτώση της πυκνότητας των επιφανειακών νερών όπως για παράδειγμα παρατηρείται στις εκβολές ποταμών

ΚίνησηΤο τιετρέλαιο κινείται κατά την κατεύθυνση του ανέμου με ταχύτητα που

είναι περίπου το 3 της ταχύτητας του ανέμου Όταν υπάρχουν επιφανειακή ρεύματα θα προστεθεί στην τηο πάνω ταχύτητα και η ταχύτητα του ρεύματος

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Η πιο εύκολα αντιληπτή και διαδεδομένη μορφή ρύπανσης των θαλασσών είναι οι πετρελαιοκηλίδες που προκαλούνιαι από τα ατυχήματα των τάνκερ Οι ετηπτώσεις του πετρελαίου στο περιβάλλον είναι ποικιλόμορφες και πολύπλοκες Μερικές εμφανίζονται αμέσως και άλλες είναι μακροχρόνιες Ετηδρούν σε διαφορετικό βαθμό τόσο στο ζωικό όσο και στο φυτικό βασίλειο της θάλασσας Στην περίπτωση της προσάραξης του Exxon Valdez στην Αλάσκα το 1989 η βιολογική καταστροφή που προκλήθηκε από τη διαρροή του πετρελαίου είναι ακόμη ορατή μετά από 16 χρόνια Το Prestige που βυθίστηκε έξω από τις ακτές της Ισπανίας στο τέλος του 2002 έχει προκαλέσει τεράστιες οικονομικές ζημιές αφού οδήγησε στη ρύπανση περισσότερων από 100 ακτών στη Γαλλία και την Ισπανία και στην πραγματικότητα κατέστρεψε την αλιεία της περιοχής Μια μεμβράνη πετρελαίου απλωμένη στην ετηφάνεια της θάλασσας εμποδίζει τις εναλλαγές αέρα θάλασσας που είναι απαραίτητες για τους θαλάσσιους βιολογικούς κύκλουςΕπομένως

Μειώνει την ανανέωση του οξυγόνου

bull Έχει σαν επακόλουθο την αύξηση της θερμοκρασίας και ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών που καταναλώνουν οξυγόνο

Δυστυχώς τα θαλασσινά πουλιά έχουν και αυτά το μερίδιό τους σ αυτόν τον εφιάλτη Αντιμετωτήζουν ίσως την σοβαρότερη άμεση συνέπεια της ρύπανσης και αυτό οφείλεται στη φυσική δράση του πετρελαίου που ερχόμενο σε επαφή με το πτέρωμα καταστρέφει την μόνωση που αυτό παρέχει έναντι του νερού οπότε τα τττηνά είτε βυθίζονται από το βάρος του νερού στο φτέρωμά τους είτε πεθαίνουν από απώλεια θερμότητας Οι απώλειες στους πληθυσμούς των θαλάσσιων πτηνών που έχουν αναφερθεί είναι πολλές και δύσκολα αναπληρώσιμες λόγω του σχετικά μικρού αριθμού απογόνων τους σε σχέση με άλλους οριγανισμούς Στο δυστύχημα του Τόρρεϊ Κάνιον (18-3-1967 στις ακτές της Κορνουάλης στην Αγγλία) στοίχισε τη ζωή σε περίπου 100000 πουλιά

Στην περίπτωση αρgtγών πετρελαίων τα πλpoundον πτητικά συστατικά και οι αρωματικές ενώσεις είναι τα πλέον τοξικά Για τα προϊόντα διύλισης οι πλέον επιβλαβείς επιπτώσεις προέρχονται γενικά από τα προϊόντα τα οποία έχουν χαμηλό σημείο βρασμού Το καύσιμο που περιέχει τετρααιθυλικό μόλυβδο θεωρείται το πλέον τοξικό και ακολουθείται από την κηροζίνη το GAS OIL και το BUNKER C

Εκτός από την δηλητηρίαση που προκαλείται από την παρατεταμένη εισπνοή προϊόντων πετρελαίου η κατανάλωση ορισμένων θαλάσσιων ζώων όπως ψάρια οστρακοειδή και οστρακόδερμα που ήλθαν σε επαφή με το πετρέλαιο μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο λόγω σωρευτικών επιπτώσεων

Τις περισσότερες όμως φορές οι εταβλαβείς εταπτώσεις της ρύπανσης γίνονται έμμεσα αντιληπτές μέσω των οικονομικών και οικολογικών ετηπτώσεων Η αγορά αλιευμάτων και η τουριστική αγορά πλήττονται καίρια Ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις υδρογονανθράκων προσδίδουν μιαχαρακτηριστική δυσάρεστη γεύση τόσο στα ψάρια όσο και σε άλλα αλιεύματα που οδηγεί στην απαγόρευση διάθεσης τους στο εμπόριο Ο τουρισμός δεν αποδέχεται ακτές που έχουν επηρεαστεί από διαρροές πετρελαίου Πρόβλημα εττίσης αποτελούν τα κομμάτια οι ττίσσας που μολονότι δεν έχουν τοξική δράση δημιουργούν δυσάρεστη αίσθηση και παραμένουν στις ακτές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα

ΜΕΡΟΣ II

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το Αιγαίο αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου για οικολογική καταστροφή σ ολόκληρη τη Μεσόγειο Σήμερα Γιατί αύριο μετά τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη Πρόκειται για το συμπέρασμα της πιο ολοκληρωμένης ετηστημονικής έρευνας που έγινε ποτέ για τη ρύπανση στα ευρωπαϊκά ύδατα Η έρευνα του 2005 με τίτλο ldquoΘαλάσσια Πετρελαϊκή Ρύπανσηrdquo (EU-Marine Oil Pollution) χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροττή και είχε συντονιστή το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου το καθιστούν μία από τις τηο ετπκίνδυνες θάλασσες στον κόσμο για το ενδεχόμενο ατυχήματος σε πετρελαιοφόρο πλοίο ενώ παράλληλα παρά το υψηλό ρίσκο που ενέχουν οι μεταφορές των πετρελαιοειδών στο ελληνικό πέλαγος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη θωράκισή του σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου

Το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ (ανάμεσα στους φορείς του έργου) ετηχείρησε να μετρήσει το ρίσκο ενός ατυχήματος στο Αιγαίο Ααμβάνοντας υπόψη την κίνηση των τάνκερ με τον νέο αγωγό οι επιστήμονες υπολόγισαν πως αν συγκεντρώσουμε όλα τα ατυχήματα ενός έτους σε ένα ναυτικό ατύχημα με ρύπανση τότε αυτό το ατύχημα θα αφορούσε ένα τάνκερ γύρω στους 25Θ00 τόνους Το πόσοι τόνοι πετρελαίου (από μηδέν έως όλο το φορτίο) θα καταλήξουν τελικά στο Αιγαίο είναι φυσικά θέμα συνθηκών αλλά και αντιμετώπισης από τις αρχές

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Όταν προχωρήσει η εξάπλχοση και εμφανισθούν αργυρόχροες μεμβράνες ή μεμβράνες με τα χρώματα του ουράνιου τόξου ο φυσικός διασκορπισμός του πετρελαίου είναι ταχύς με την προϋπόθεση ότι υπάρχει μια ελάχιστη

ΕξάτμισηΗ διεργασία αυτή λαμβάνει χώρα μέσα σε λίγες ώρες ύστερα από την

διαρροή και τα πλέον πτητικά κλάσματα μιας πετρελαιοκηλίδας χάνονται στην ατμόσφαιρα με ριυθμό που καθορίζεται από την ταχύτητα του ανέμου τη θερμοκρασία και τον τύπο του πετρελαίου Το υπόλοιπο πετρέλαιο που παραμένει στην θάλασσα έχει μεγαλύτερη πυκνότητα και ιξώδες απrsquoόη το αρχικό Στις περισσότερες κηλίδες αργού πετρελαίου χάνεται μέχρι το 40 του όγκου του στις πρώτες 48 ώρες Τα ελαφριά προϊόντα διύλισης όπως βενζίνη κηροζίνη και πετρέλαιο ντίζελ θα εξατμισθούν σχεδόν τελείως σε διάστημα ωρών δημιουργώντας κίνδυνο πυρκαγιάς σε κλειστές περιοχές όπως τα λιμάνια

ΔιάλυσηΟι απώλειες από διάλυση είναι σχετικά μικρές αφού οι περισσότεροι

υδρογονάνθρακες από τους οποίους αποτελείται το πετρέλαιο έχουν μικρή διαλυτότητα στο νερό της θάλασσας Τα πλέον διαλυτά συστατικά του πετρελαίου είναι ετήσης τα πλέον τττητικά με αποτέλεσμα οι απώλειες λόγω εξάτμισης να ανησταθμίζουν αυτές της διάλυσης Η παρουσία ορυκτών αλάτων λειτουργεί επιβραδυντικά στην διεργασία αυτή όσο αλμυρότερη είναι δηλαδή η θάλασσα (όπως συμβαίνει στη Μεσόγειο) τόσο ασθενέστερη είναι η διάλυση

ΒιοαποίκοδόμησηΗ βιοαποικοδόμηση του τιετρελαίσυ από βακτηρίδια που ζουν στη

θάλασσα συμβάλλει σημαντικά στη μετατροπή του πετρελαίου σε οξειδωμένα προϊόντα Ο ρυθμός αποικοδόμησης εξαρτάται από τη θερμοκρασία τις θρεπτικές ουσίες την ύπαρξη οξυγόνου και τον τύπο πετρελαίου Ετιειδή τα βακτηρίδια είναι ενεργά στη διαχωριστική ετηφάνεια πετρελαίου νερού ο ρηιθμός αποικοδόμησης αυξάνεται όταν σχηματίζονται λεπτές μεμβράνες μεγάλης επιφάνειας

Γ αλακτώματα

Πετρέλαιο νξρό Αν η ροή στην επιφάνεια του νερού είναι τυρβώδης το πετρέλαιο είναι δυνατόν να διασπασθεί σε σταγονίδια που αιωρούνται στο νερό Τότε η κηλίδα δεν επηρεάζεται από τον άνεμο και μπορεί να ανασχηματισθει σε κάποια απόσταση από την περιοχή που έγινε η αρχική

Νεοό στο πετιρέλαιο Αυτός ο τύπος γαλακτώματος γνωστός και ωςlaquochocolate mousseraquo μπορεί να σχηματισθεί εντός ολίγων ωρών καν τιεριέχει μέχρι 90 νερό Επομένως η ττυκνότητα και το ειδικό βάρος αυξάνουν καθώς επίσης και οι ογκοι που θα πρέπει να καταπολεμηθούν και να ανακτηθούν Η τάση δημιουργίας γαλακτώματος είναι μεγαλύτερη σε πετρέλαια χαμηλού ιξώδους υπό την ετήδραση μέτριου κυματισμού Μπορεί να σχηματισθούν εμμένοντα κομμάτια από τήσσα που είναι μάλλον στερεά παρά υγρά

ΦωτοοξείδωσηΗ χημική αντίδραση των υδρογονανθράκων με το οξυγόνο καλείται

οξείδωση Η αντίδραση αυτή γίνεται στην ετηφάνεια και λαμβάνει χώρα ταχύτερα όταν το πετρέλαιο εξαπλωθεί σε λεπτή μεμβράνη Η υπεριώδης ακτινοβολία από το φως του ήλιου επιταχύνει την οξείδωση και κάτω από ιδανικές συνθήκες μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την ετήδραση των καιρικών συνθηκών σε ποσοστό μέχρι 1 του πετρελαίου που διέρρευσε ανά ημέρα Τα πετρέλαια που οξειδώνονται με τη δράση του φωτός είναι γενικά περισσότερο διαλυτά και διασκορτήζονται καλύτερα στο θαλασσινό νερό και επομένως είναι βιοαποικοδομήσιμα Σε βαρέα πετρέλαια ή σε εκείνα που έχουν χάσει τα ελαφρά συστατικά τους η φωτοοξείδωση ευνοεί τις αναδράσεις πολυμερισμού που εμποδίζει το χειρισμό αυτών των πετρελαίων και την τελική αποικοδόμησή τους

ΒύθισηΗ εξάτμιση και γαλακτοποίηση καθώς και η αύξηση της πυκνότητας που θα

προκόψει μπορεί να βοηθήσει στη βύθιση της κηλίδας Σε αρκετές διαρροές

πετρελαίου παρατηρήθηκε αιώρηση του πετρελαίου στη θαλάσσια μάζα ή κατακάθιση στον πυθμένα Πιθανώς το πλέον κοινό αίτιο είναι η ενσωμάτωση των κατακαθισμάτων σε πετρέλαιο που υπέστη την επίδραση των καιρικών συνθηκών Η βύθιση είναι εττίσης δυνατή όταν παρατηρείται σημανηκή πτώση της πυκνότητας των επιφανειακών νερών όπως για παράδειγμα παρατηρείται στις εκβολές ποταμών

ΚίνησηΤο τιετρέλαιο κινείται κατά την κατεύθυνση του ανέμου με ταχύτητα που

είναι περίπου το 3 της ταχύτητας του ανέμου Όταν υπάρχουν επιφανειακή ρεύματα θα προστεθεί στην τηο πάνω ταχύτητα και η ταχύτητα του ρεύματος

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Η πιο εύκολα αντιληπτή και διαδεδομένη μορφή ρύπανσης των θαλασσών είναι οι πετρελαιοκηλίδες που προκαλούνιαι από τα ατυχήματα των τάνκερ Οι ετηπτώσεις του πετρελαίου στο περιβάλλον είναι ποικιλόμορφες και πολύπλοκες Μερικές εμφανίζονται αμέσως και άλλες είναι μακροχρόνιες Ετηδρούν σε διαφορετικό βαθμό τόσο στο ζωικό όσο και στο φυτικό βασίλειο της θάλασσας Στην περίπτωση της προσάραξης του Exxon Valdez στην Αλάσκα το 1989 η βιολογική καταστροφή που προκλήθηκε από τη διαρροή του πετρελαίου είναι ακόμη ορατή μετά από 16 χρόνια Το Prestige που βυθίστηκε έξω από τις ακτές της Ισπανίας στο τέλος του 2002 έχει προκαλέσει τεράστιες οικονομικές ζημιές αφού οδήγησε στη ρύπανση περισσότερων από 100 ακτών στη Γαλλία και την Ισπανία και στην πραγματικότητα κατέστρεψε την αλιεία της περιοχής Μια μεμβράνη πετρελαίου απλωμένη στην ετηφάνεια της θάλασσας εμποδίζει τις εναλλαγές αέρα θάλασσας που είναι απαραίτητες για τους θαλάσσιους βιολογικούς κύκλουςΕπομένως

Μειώνει την ανανέωση του οξυγόνου

bull Έχει σαν επακόλουθο την αύξηση της θερμοκρασίας και ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών που καταναλώνουν οξυγόνο

Δυστυχώς τα θαλασσινά πουλιά έχουν και αυτά το μερίδιό τους σ αυτόν τον εφιάλτη Αντιμετωτήζουν ίσως την σοβαρότερη άμεση συνέπεια της ρύπανσης και αυτό οφείλεται στη φυσική δράση του πετρελαίου που ερχόμενο σε επαφή με το πτέρωμα καταστρέφει την μόνωση που αυτό παρέχει έναντι του νερού οπότε τα τττηνά είτε βυθίζονται από το βάρος του νερού στο φτέρωμά τους είτε πεθαίνουν από απώλεια θερμότητας Οι απώλειες στους πληθυσμούς των θαλάσσιων πτηνών που έχουν αναφερθεί είναι πολλές και δύσκολα αναπληρώσιμες λόγω του σχετικά μικρού αριθμού απογόνων τους σε σχέση με άλλους οριγανισμούς Στο δυστύχημα του Τόρρεϊ Κάνιον (18-3-1967 στις ακτές της Κορνουάλης στην Αγγλία) στοίχισε τη ζωή σε περίπου 100000 πουλιά

Στην περίπτωση αρgtγών πετρελαίων τα πλpoundον πτητικά συστατικά και οι αρωματικές ενώσεις είναι τα πλέον τοξικά Για τα προϊόντα διύλισης οι πλέον επιβλαβείς επιπτώσεις προέρχονται γενικά από τα προϊόντα τα οποία έχουν χαμηλό σημείο βρασμού Το καύσιμο που περιέχει τετρααιθυλικό μόλυβδο θεωρείται το πλέον τοξικό και ακολουθείται από την κηροζίνη το GAS OIL και το BUNKER C

Εκτός από την δηλητηρίαση που προκαλείται από την παρατεταμένη εισπνοή προϊόντων πετρελαίου η κατανάλωση ορισμένων θαλάσσιων ζώων όπως ψάρια οστρακοειδή και οστρακόδερμα που ήλθαν σε επαφή με το πετρέλαιο μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο λόγω σωρευτικών επιπτώσεων

Τις περισσότερες όμως φορές οι εταβλαβείς εταπτώσεις της ρύπανσης γίνονται έμμεσα αντιληπτές μέσω των οικονομικών και οικολογικών ετηπτώσεων Η αγορά αλιευμάτων και η τουριστική αγορά πλήττονται καίρια Ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις υδρογονανθράκων προσδίδουν μιαχαρακτηριστική δυσάρεστη γεύση τόσο στα ψάρια όσο και σε άλλα αλιεύματα που οδηγεί στην απαγόρευση διάθεσης τους στο εμπόριο Ο τουρισμός δεν αποδέχεται ακτές που έχουν επηρεαστεί από διαρροές πετρελαίου Πρόβλημα εττίσης αποτελούν τα κομμάτια οι ττίσσας που μολονότι δεν έχουν τοξική δράση δημιουργούν δυσάρεστη αίσθηση και παραμένουν στις ακτές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα

ΜΕΡΟΣ II

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το Αιγαίο αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου για οικολογική καταστροφή σ ολόκληρη τη Μεσόγειο Σήμερα Γιατί αύριο μετά τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη Πρόκειται για το συμπέρασμα της πιο ολοκληρωμένης ετηστημονικής έρευνας που έγινε ποτέ για τη ρύπανση στα ευρωπαϊκά ύδατα Η έρευνα του 2005 με τίτλο ldquoΘαλάσσια Πετρελαϊκή Ρύπανσηrdquo (EU-Marine Oil Pollution) χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροττή και είχε συντονιστή το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου το καθιστούν μία από τις τηο ετπκίνδυνες θάλασσες στον κόσμο για το ενδεχόμενο ατυχήματος σε πετρελαιοφόρο πλοίο ενώ παράλληλα παρά το υψηλό ρίσκο που ενέχουν οι μεταφορές των πετρελαιοειδών στο ελληνικό πέλαγος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη θωράκισή του σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου

Το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ (ανάμεσα στους φορείς του έργου) ετηχείρησε να μετρήσει το ρίσκο ενός ατυχήματος στο Αιγαίο Ααμβάνοντας υπόψη την κίνηση των τάνκερ με τον νέο αγωγό οι επιστήμονες υπολόγισαν πως αν συγκεντρώσουμε όλα τα ατυχήματα ενός έτους σε ένα ναυτικό ατύχημα με ρύπανση τότε αυτό το ατύχημα θα αφορούσε ένα τάνκερ γύρω στους 25Θ00 τόνους Το πόσοι τόνοι πετρελαίου (από μηδέν έως όλο το φορτίο) θα καταλήξουν τελικά στο Αιγαίο είναι φυσικά θέμα συνθηκών αλλά και αντιμετώπισης από τις αρχές

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Νεοό στο πετιρέλαιο Αυτός ο τύπος γαλακτώματος γνωστός και ωςlaquochocolate mousseraquo μπορεί να σχηματισθεί εντός ολίγων ωρών καν τιεριέχει μέχρι 90 νερό Επομένως η ττυκνότητα και το ειδικό βάρος αυξάνουν καθώς επίσης και οι ογκοι που θα πρέπει να καταπολεμηθούν και να ανακτηθούν Η τάση δημιουργίας γαλακτώματος είναι μεγαλύτερη σε πετρέλαια χαμηλού ιξώδους υπό την ετήδραση μέτριου κυματισμού Μπορεί να σχηματισθούν εμμένοντα κομμάτια από τήσσα που είναι μάλλον στερεά παρά υγρά

ΦωτοοξείδωσηΗ χημική αντίδραση των υδρογονανθράκων με το οξυγόνο καλείται

οξείδωση Η αντίδραση αυτή γίνεται στην ετηφάνεια και λαμβάνει χώρα ταχύτερα όταν το πετρέλαιο εξαπλωθεί σε λεπτή μεμβράνη Η υπεριώδης ακτινοβολία από το φως του ήλιου επιταχύνει την οξείδωση και κάτω από ιδανικές συνθήκες μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την ετήδραση των καιρικών συνθηκών σε ποσοστό μέχρι 1 του πετρελαίου που διέρρευσε ανά ημέρα Τα πετρέλαια που οξειδώνονται με τη δράση του φωτός είναι γενικά περισσότερο διαλυτά και διασκορτήζονται καλύτερα στο θαλασσινό νερό και επομένως είναι βιοαποικοδομήσιμα Σε βαρέα πετρέλαια ή σε εκείνα που έχουν χάσει τα ελαφρά συστατικά τους η φωτοοξείδωση ευνοεί τις αναδράσεις πολυμερισμού που εμποδίζει το χειρισμό αυτών των πετρελαίων και την τελική αποικοδόμησή τους

ΒύθισηΗ εξάτμιση και γαλακτοποίηση καθώς και η αύξηση της πυκνότητας που θα

προκόψει μπορεί να βοηθήσει στη βύθιση της κηλίδας Σε αρκετές διαρροές

πετρελαίου παρατηρήθηκε αιώρηση του πετρελαίου στη θαλάσσια μάζα ή κατακάθιση στον πυθμένα Πιθανώς το πλέον κοινό αίτιο είναι η ενσωμάτωση των κατακαθισμάτων σε πετρέλαιο που υπέστη την επίδραση των καιρικών συνθηκών Η βύθιση είναι εττίσης δυνατή όταν παρατηρείται σημανηκή πτώση της πυκνότητας των επιφανειακών νερών όπως για παράδειγμα παρατηρείται στις εκβολές ποταμών

ΚίνησηΤο τιετρέλαιο κινείται κατά την κατεύθυνση του ανέμου με ταχύτητα που

είναι περίπου το 3 της ταχύτητας του ανέμου Όταν υπάρχουν επιφανειακή ρεύματα θα προστεθεί στην τηο πάνω ταχύτητα και η ταχύτητα του ρεύματος

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Η πιο εύκολα αντιληπτή και διαδεδομένη μορφή ρύπανσης των θαλασσών είναι οι πετρελαιοκηλίδες που προκαλούνιαι από τα ατυχήματα των τάνκερ Οι ετηπτώσεις του πετρελαίου στο περιβάλλον είναι ποικιλόμορφες και πολύπλοκες Μερικές εμφανίζονται αμέσως και άλλες είναι μακροχρόνιες Ετηδρούν σε διαφορετικό βαθμό τόσο στο ζωικό όσο και στο φυτικό βασίλειο της θάλασσας Στην περίπτωση της προσάραξης του Exxon Valdez στην Αλάσκα το 1989 η βιολογική καταστροφή που προκλήθηκε από τη διαρροή του πετρελαίου είναι ακόμη ορατή μετά από 16 χρόνια Το Prestige που βυθίστηκε έξω από τις ακτές της Ισπανίας στο τέλος του 2002 έχει προκαλέσει τεράστιες οικονομικές ζημιές αφού οδήγησε στη ρύπανση περισσότερων από 100 ακτών στη Γαλλία και την Ισπανία και στην πραγματικότητα κατέστρεψε την αλιεία της περιοχής Μια μεμβράνη πετρελαίου απλωμένη στην ετηφάνεια της θάλασσας εμποδίζει τις εναλλαγές αέρα θάλασσας που είναι απαραίτητες για τους θαλάσσιους βιολογικούς κύκλουςΕπομένως

Μειώνει την ανανέωση του οξυγόνου

bull Έχει σαν επακόλουθο την αύξηση της θερμοκρασίας και ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών που καταναλώνουν οξυγόνο

Δυστυχώς τα θαλασσινά πουλιά έχουν και αυτά το μερίδιό τους σ αυτόν τον εφιάλτη Αντιμετωτήζουν ίσως την σοβαρότερη άμεση συνέπεια της ρύπανσης και αυτό οφείλεται στη φυσική δράση του πετρελαίου που ερχόμενο σε επαφή με το πτέρωμα καταστρέφει την μόνωση που αυτό παρέχει έναντι του νερού οπότε τα τττηνά είτε βυθίζονται από το βάρος του νερού στο φτέρωμά τους είτε πεθαίνουν από απώλεια θερμότητας Οι απώλειες στους πληθυσμούς των θαλάσσιων πτηνών που έχουν αναφερθεί είναι πολλές και δύσκολα αναπληρώσιμες λόγω του σχετικά μικρού αριθμού απογόνων τους σε σχέση με άλλους οριγανισμούς Στο δυστύχημα του Τόρρεϊ Κάνιον (18-3-1967 στις ακτές της Κορνουάλης στην Αγγλία) στοίχισε τη ζωή σε περίπου 100000 πουλιά

Στην περίπτωση αρgtγών πετρελαίων τα πλpoundον πτητικά συστατικά και οι αρωματικές ενώσεις είναι τα πλέον τοξικά Για τα προϊόντα διύλισης οι πλέον επιβλαβείς επιπτώσεις προέρχονται γενικά από τα προϊόντα τα οποία έχουν χαμηλό σημείο βρασμού Το καύσιμο που περιέχει τετρααιθυλικό μόλυβδο θεωρείται το πλέον τοξικό και ακολουθείται από την κηροζίνη το GAS OIL και το BUNKER C

Εκτός από την δηλητηρίαση που προκαλείται από την παρατεταμένη εισπνοή προϊόντων πετρελαίου η κατανάλωση ορισμένων θαλάσσιων ζώων όπως ψάρια οστρακοειδή και οστρακόδερμα που ήλθαν σε επαφή με το πετρέλαιο μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο λόγω σωρευτικών επιπτώσεων

Τις περισσότερες όμως φορές οι εταβλαβείς εταπτώσεις της ρύπανσης γίνονται έμμεσα αντιληπτές μέσω των οικονομικών και οικολογικών ετηπτώσεων Η αγορά αλιευμάτων και η τουριστική αγορά πλήττονται καίρια Ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις υδρογονανθράκων προσδίδουν μιαχαρακτηριστική δυσάρεστη γεύση τόσο στα ψάρια όσο και σε άλλα αλιεύματα που οδηγεί στην απαγόρευση διάθεσης τους στο εμπόριο Ο τουρισμός δεν αποδέχεται ακτές που έχουν επηρεαστεί από διαρροές πετρελαίου Πρόβλημα εττίσης αποτελούν τα κομμάτια οι ττίσσας που μολονότι δεν έχουν τοξική δράση δημιουργούν δυσάρεστη αίσθηση και παραμένουν στις ακτές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα

ΜΕΡΟΣ II

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το Αιγαίο αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου για οικολογική καταστροφή σ ολόκληρη τη Μεσόγειο Σήμερα Γιατί αύριο μετά τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη Πρόκειται για το συμπέρασμα της πιο ολοκληρωμένης ετηστημονικής έρευνας που έγινε ποτέ για τη ρύπανση στα ευρωπαϊκά ύδατα Η έρευνα του 2005 με τίτλο ldquoΘαλάσσια Πετρελαϊκή Ρύπανσηrdquo (EU-Marine Oil Pollution) χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροττή και είχε συντονιστή το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου το καθιστούν μία από τις τηο ετπκίνδυνες θάλασσες στον κόσμο για το ενδεχόμενο ατυχήματος σε πετρελαιοφόρο πλοίο ενώ παράλληλα παρά το υψηλό ρίσκο που ενέχουν οι μεταφορές των πετρελαιοειδών στο ελληνικό πέλαγος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη θωράκισή του σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου

Το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ (ανάμεσα στους φορείς του έργου) ετηχείρησε να μετρήσει το ρίσκο ενός ατυχήματος στο Αιγαίο Ααμβάνοντας υπόψη την κίνηση των τάνκερ με τον νέο αγωγό οι επιστήμονες υπολόγισαν πως αν συγκεντρώσουμε όλα τα ατυχήματα ενός έτους σε ένα ναυτικό ατύχημα με ρύπανση τότε αυτό το ατύχημα θα αφορούσε ένα τάνκερ γύρω στους 25Θ00 τόνους Το πόσοι τόνοι πετρελαίου (από μηδέν έως όλο το φορτίο) θα καταλήξουν τελικά στο Αιγαίο είναι φυσικά θέμα συνθηκών αλλά και αντιμετώπισης από τις αρχές

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

πετρελαίου παρατηρήθηκε αιώρηση του πετρελαίου στη θαλάσσια μάζα ή κατακάθιση στον πυθμένα Πιθανώς το πλέον κοινό αίτιο είναι η ενσωμάτωση των κατακαθισμάτων σε πετρέλαιο που υπέστη την επίδραση των καιρικών συνθηκών Η βύθιση είναι εττίσης δυνατή όταν παρατηρείται σημανηκή πτώση της πυκνότητας των επιφανειακών νερών όπως για παράδειγμα παρατηρείται στις εκβολές ποταμών

ΚίνησηΤο τιετρέλαιο κινείται κατά την κατεύθυνση του ανέμου με ταχύτητα που

είναι περίπου το 3 της ταχύτητας του ανέμου Όταν υπάρχουν επιφανειακή ρεύματα θα προστεθεί στην τηο πάνω ταχύτητα και η ταχύτητα του ρεύματος

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Η πιο εύκολα αντιληπτή και διαδεδομένη μορφή ρύπανσης των θαλασσών είναι οι πετρελαιοκηλίδες που προκαλούνιαι από τα ατυχήματα των τάνκερ Οι ετηπτώσεις του πετρελαίου στο περιβάλλον είναι ποικιλόμορφες και πολύπλοκες Μερικές εμφανίζονται αμέσως και άλλες είναι μακροχρόνιες Ετηδρούν σε διαφορετικό βαθμό τόσο στο ζωικό όσο και στο φυτικό βασίλειο της θάλασσας Στην περίπτωση της προσάραξης του Exxon Valdez στην Αλάσκα το 1989 η βιολογική καταστροφή που προκλήθηκε από τη διαρροή του πετρελαίου είναι ακόμη ορατή μετά από 16 χρόνια Το Prestige που βυθίστηκε έξω από τις ακτές της Ισπανίας στο τέλος του 2002 έχει προκαλέσει τεράστιες οικονομικές ζημιές αφού οδήγησε στη ρύπανση περισσότερων από 100 ακτών στη Γαλλία και την Ισπανία και στην πραγματικότητα κατέστρεψε την αλιεία της περιοχής Μια μεμβράνη πετρελαίου απλωμένη στην ετηφάνεια της θάλασσας εμποδίζει τις εναλλαγές αέρα θάλασσας που είναι απαραίτητες για τους θαλάσσιους βιολογικούς κύκλουςΕπομένως

Μειώνει την ανανέωση του οξυγόνου

bull Έχει σαν επακόλουθο την αύξηση της θερμοκρασίας και ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών που καταναλώνουν οξυγόνο

Δυστυχώς τα θαλασσινά πουλιά έχουν και αυτά το μερίδιό τους σ αυτόν τον εφιάλτη Αντιμετωτήζουν ίσως την σοβαρότερη άμεση συνέπεια της ρύπανσης και αυτό οφείλεται στη φυσική δράση του πετρελαίου που ερχόμενο σε επαφή με το πτέρωμα καταστρέφει την μόνωση που αυτό παρέχει έναντι του νερού οπότε τα τττηνά είτε βυθίζονται από το βάρος του νερού στο φτέρωμά τους είτε πεθαίνουν από απώλεια θερμότητας Οι απώλειες στους πληθυσμούς των θαλάσσιων πτηνών που έχουν αναφερθεί είναι πολλές και δύσκολα αναπληρώσιμες λόγω του σχετικά μικρού αριθμού απογόνων τους σε σχέση με άλλους οριγανισμούς Στο δυστύχημα του Τόρρεϊ Κάνιον (18-3-1967 στις ακτές της Κορνουάλης στην Αγγλία) στοίχισε τη ζωή σε περίπου 100000 πουλιά

Στην περίπτωση αρgtγών πετρελαίων τα πλpoundον πτητικά συστατικά και οι αρωματικές ενώσεις είναι τα πλέον τοξικά Για τα προϊόντα διύλισης οι πλέον επιβλαβείς επιπτώσεις προέρχονται γενικά από τα προϊόντα τα οποία έχουν χαμηλό σημείο βρασμού Το καύσιμο που περιέχει τετρααιθυλικό μόλυβδο θεωρείται το πλέον τοξικό και ακολουθείται από την κηροζίνη το GAS OIL και το BUNKER C

Εκτός από την δηλητηρίαση που προκαλείται από την παρατεταμένη εισπνοή προϊόντων πετρελαίου η κατανάλωση ορισμένων θαλάσσιων ζώων όπως ψάρια οστρακοειδή και οστρακόδερμα που ήλθαν σε επαφή με το πετρέλαιο μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο λόγω σωρευτικών επιπτώσεων

Τις περισσότερες όμως φορές οι εταβλαβείς εταπτώσεις της ρύπανσης γίνονται έμμεσα αντιληπτές μέσω των οικονομικών και οικολογικών ετηπτώσεων Η αγορά αλιευμάτων και η τουριστική αγορά πλήττονται καίρια Ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις υδρογονανθράκων προσδίδουν μιαχαρακτηριστική δυσάρεστη γεύση τόσο στα ψάρια όσο και σε άλλα αλιεύματα που οδηγεί στην απαγόρευση διάθεσης τους στο εμπόριο Ο τουρισμός δεν αποδέχεται ακτές που έχουν επηρεαστεί από διαρροές πετρελαίου Πρόβλημα εττίσης αποτελούν τα κομμάτια οι ττίσσας που μολονότι δεν έχουν τοξική δράση δημιουργούν δυσάρεστη αίσθηση και παραμένουν στις ακτές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα

ΜΕΡΟΣ II

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το Αιγαίο αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου για οικολογική καταστροφή σ ολόκληρη τη Μεσόγειο Σήμερα Γιατί αύριο μετά τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη Πρόκειται για το συμπέρασμα της πιο ολοκληρωμένης ετηστημονικής έρευνας που έγινε ποτέ για τη ρύπανση στα ευρωπαϊκά ύδατα Η έρευνα του 2005 με τίτλο ldquoΘαλάσσια Πετρελαϊκή Ρύπανσηrdquo (EU-Marine Oil Pollution) χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροττή και είχε συντονιστή το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου το καθιστούν μία από τις τηο ετπκίνδυνες θάλασσες στον κόσμο για το ενδεχόμενο ατυχήματος σε πετρελαιοφόρο πλοίο ενώ παράλληλα παρά το υψηλό ρίσκο που ενέχουν οι μεταφορές των πετρελαιοειδών στο ελληνικό πέλαγος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη θωράκισή του σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου

Το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ (ανάμεσα στους φορείς του έργου) ετηχείρησε να μετρήσει το ρίσκο ενός ατυχήματος στο Αιγαίο Ααμβάνοντας υπόψη την κίνηση των τάνκερ με τον νέο αγωγό οι επιστήμονες υπολόγισαν πως αν συγκεντρώσουμε όλα τα ατυχήματα ενός έτους σε ένα ναυτικό ατύχημα με ρύπανση τότε αυτό το ατύχημα θα αφορούσε ένα τάνκερ γύρω στους 25Θ00 τόνους Το πόσοι τόνοι πετρελαίου (από μηδέν έως όλο το φορτίο) θα καταλήξουν τελικά στο Αιγαίο είναι φυσικά θέμα συνθηκών αλλά και αντιμετώπισης από τις αρχές

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Η πιο εύκολα αντιληπτή και διαδεδομένη μορφή ρύπανσης των θαλασσών είναι οι πετρελαιοκηλίδες που προκαλούνιαι από τα ατυχήματα των τάνκερ Οι ετηπτώσεις του πετρελαίου στο περιβάλλον είναι ποικιλόμορφες και πολύπλοκες Μερικές εμφανίζονται αμέσως και άλλες είναι μακροχρόνιες Ετηδρούν σε διαφορετικό βαθμό τόσο στο ζωικό όσο και στο φυτικό βασίλειο της θάλασσας Στην περίπτωση της προσάραξης του Exxon Valdez στην Αλάσκα το 1989 η βιολογική καταστροφή που προκλήθηκε από τη διαρροή του πετρελαίου είναι ακόμη ορατή μετά από 16 χρόνια Το Prestige που βυθίστηκε έξω από τις ακτές της Ισπανίας στο τέλος του 2002 έχει προκαλέσει τεράστιες οικονομικές ζημιές αφού οδήγησε στη ρύπανση περισσότερων από 100 ακτών στη Γαλλία και την Ισπανία και στην πραγματικότητα κατέστρεψε την αλιεία της περιοχής Μια μεμβράνη πετρελαίου απλωμένη στην ετηφάνεια της θάλασσας εμποδίζει τις εναλλαγές αέρα θάλασσας που είναι απαραίτητες για τους θαλάσσιους βιολογικούς κύκλουςΕπομένως

Μειώνει την ανανέωση του οξυγόνου

bull Έχει σαν επακόλουθο την αύξηση της θερμοκρασίας και ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών που καταναλώνουν οξυγόνο

Δυστυχώς τα θαλασσινά πουλιά έχουν και αυτά το μερίδιό τους σ αυτόν τον εφιάλτη Αντιμετωτήζουν ίσως την σοβαρότερη άμεση συνέπεια της ρύπανσης και αυτό οφείλεται στη φυσική δράση του πετρελαίου που ερχόμενο σε επαφή με το πτέρωμα καταστρέφει την μόνωση που αυτό παρέχει έναντι του νερού οπότε τα τττηνά είτε βυθίζονται από το βάρος του νερού στο φτέρωμά τους είτε πεθαίνουν από απώλεια θερμότητας Οι απώλειες στους πληθυσμούς των θαλάσσιων πτηνών που έχουν αναφερθεί είναι πολλές και δύσκολα αναπληρώσιμες λόγω του σχετικά μικρού αριθμού απογόνων τους σε σχέση με άλλους οριγανισμούς Στο δυστύχημα του Τόρρεϊ Κάνιον (18-3-1967 στις ακτές της Κορνουάλης στην Αγγλία) στοίχισε τη ζωή σε περίπου 100000 πουλιά

Στην περίπτωση αρgtγών πετρελαίων τα πλpoundον πτητικά συστατικά και οι αρωματικές ενώσεις είναι τα πλέον τοξικά Για τα προϊόντα διύλισης οι πλέον επιβλαβείς επιπτώσεις προέρχονται γενικά από τα προϊόντα τα οποία έχουν χαμηλό σημείο βρασμού Το καύσιμο που περιέχει τετρααιθυλικό μόλυβδο θεωρείται το πλέον τοξικό και ακολουθείται από την κηροζίνη το GAS OIL και το BUNKER C

Εκτός από την δηλητηρίαση που προκαλείται από την παρατεταμένη εισπνοή προϊόντων πετρελαίου η κατανάλωση ορισμένων θαλάσσιων ζώων όπως ψάρια οστρακοειδή και οστρακόδερμα που ήλθαν σε επαφή με το πετρέλαιο μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο λόγω σωρευτικών επιπτώσεων

Τις περισσότερες όμως φορές οι εταβλαβείς εταπτώσεις της ρύπανσης γίνονται έμμεσα αντιληπτές μέσω των οικονομικών και οικολογικών ετηπτώσεων Η αγορά αλιευμάτων και η τουριστική αγορά πλήττονται καίρια Ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις υδρογονανθράκων προσδίδουν μιαχαρακτηριστική δυσάρεστη γεύση τόσο στα ψάρια όσο και σε άλλα αλιεύματα που οδηγεί στην απαγόρευση διάθεσης τους στο εμπόριο Ο τουρισμός δεν αποδέχεται ακτές που έχουν επηρεαστεί από διαρροές πετρελαίου Πρόβλημα εττίσης αποτελούν τα κομμάτια οι ττίσσας που μολονότι δεν έχουν τοξική δράση δημιουργούν δυσάρεστη αίσθηση και παραμένουν στις ακτές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα

ΜΕΡΟΣ II

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το Αιγαίο αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου για οικολογική καταστροφή σ ολόκληρη τη Μεσόγειο Σήμερα Γιατί αύριο μετά τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη Πρόκειται για το συμπέρασμα της πιο ολοκληρωμένης ετηστημονικής έρευνας που έγινε ποτέ για τη ρύπανση στα ευρωπαϊκά ύδατα Η έρευνα του 2005 με τίτλο ldquoΘαλάσσια Πετρελαϊκή Ρύπανσηrdquo (EU-Marine Oil Pollution) χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροττή και είχε συντονιστή το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου το καθιστούν μία από τις τηο ετπκίνδυνες θάλασσες στον κόσμο για το ενδεχόμενο ατυχήματος σε πετρελαιοφόρο πλοίο ενώ παράλληλα παρά το υψηλό ρίσκο που ενέχουν οι μεταφορές των πετρελαιοειδών στο ελληνικό πέλαγος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη θωράκισή του σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου

Το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ (ανάμεσα στους φορείς του έργου) ετηχείρησε να μετρήσει το ρίσκο ενός ατυχήματος στο Αιγαίο Ααμβάνοντας υπόψη την κίνηση των τάνκερ με τον νέο αγωγό οι επιστήμονες υπολόγισαν πως αν συγκεντρώσουμε όλα τα ατυχήματα ενός έτους σε ένα ναυτικό ατύχημα με ρύπανση τότε αυτό το ατύχημα θα αφορούσε ένα τάνκερ γύρω στους 25Θ00 τόνους Το πόσοι τόνοι πετρελαίου (από μηδέν έως όλο το φορτίο) θα καταλήξουν τελικά στο Αιγαίο είναι φυσικά θέμα συνθηκών αλλά και αντιμετώπισης από τις αρχές

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Στην περίπτωση αρgtγών πετρελαίων τα πλpoundον πτητικά συστατικά και οι αρωματικές ενώσεις είναι τα πλέον τοξικά Για τα προϊόντα διύλισης οι πλέον επιβλαβείς επιπτώσεις προέρχονται γενικά από τα προϊόντα τα οποία έχουν χαμηλό σημείο βρασμού Το καύσιμο που περιέχει τετρααιθυλικό μόλυβδο θεωρείται το πλέον τοξικό και ακολουθείται από την κηροζίνη το GAS OIL και το BUNKER C

Εκτός από την δηλητηρίαση που προκαλείται από την παρατεταμένη εισπνοή προϊόντων πετρελαίου η κατανάλωση ορισμένων θαλάσσιων ζώων όπως ψάρια οστρακοειδή και οστρακόδερμα που ήλθαν σε επαφή με το πετρέλαιο μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο λόγω σωρευτικών επιπτώσεων

Τις περισσότερες όμως φορές οι εταβλαβείς εταπτώσεις της ρύπανσης γίνονται έμμεσα αντιληπτές μέσω των οικονομικών και οικολογικών ετηπτώσεων Η αγορά αλιευμάτων και η τουριστική αγορά πλήττονται καίρια Ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις υδρογονανθράκων προσδίδουν μιαχαρακτηριστική δυσάρεστη γεύση τόσο στα ψάρια όσο και σε άλλα αλιεύματα που οδηγεί στην απαγόρευση διάθεσης τους στο εμπόριο Ο τουρισμός δεν αποδέχεται ακτές που έχουν επηρεαστεί από διαρροές πετρελαίου Πρόβλημα εττίσης αποτελούν τα κομμάτια οι ττίσσας που μολονότι δεν έχουν τοξική δράση δημιουργούν δυσάρεστη αίσθηση και παραμένουν στις ακτές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα

ΜΕΡΟΣ II

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το Αιγαίο αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου για οικολογική καταστροφή σ ολόκληρη τη Μεσόγειο Σήμερα Γιατί αύριο μετά τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη Πρόκειται για το συμπέρασμα της πιο ολοκληρωμένης ετηστημονικής έρευνας που έγινε ποτέ για τη ρύπανση στα ευρωπαϊκά ύδατα Η έρευνα του 2005 με τίτλο ldquoΘαλάσσια Πετρελαϊκή Ρύπανσηrdquo (EU-Marine Oil Pollution) χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροττή και είχε συντονιστή το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου το καθιστούν μία από τις τηο ετπκίνδυνες θάλασσες στον κόσμο για το ενδεχόμενο ατυχήματος σε πετρελαιοφόρο πλοίο ενώ παράλληλα παρά το υψηλό ρίσκο που ενέχουν οι μεταφορές των πετρελαιοειδών στο ελληνικό πέλαγος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη θωράκισή του σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου

Το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ (ανάμεσα στους φορείς του έργου) ετηχείρησε να μετρήσει το ρίσκο ενός ατυχήματος στο Αιγαίο Ααμβάνοντας υπόψη την κίνηση των τάνκερ με τον νέο αγωγό οι επιστήμονες υπολόγισαν πως αν συγκεντρώσουμε όλα τα ατυχήματα ενός έτους σε ένα ναυτικό ατύχημα με ρύπανση τότε αυτό το ατύχημα θα αφορούσε ένα τάνκερ γύρω στους 25Θ00 τόνους Το πόσοι τόνοι πετρελαίου (από μηδέν έως όλο το φορτίο) θα καταλήξουν τελικά στο Αιγαίο είναι φυσικά θέμα συνθηκών αλλά και αντιμετώπισης από τις αρχές

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΜΕΡΟΣ II

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το Αιγαίο αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου για οικολογική καταστροφή σ ολόκληρη τη Μεσόγειο Σήμερα Γιατί αύριο μετά τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη Πρόκειται για το συμπέρασμα της πιο ολοκληρωμένης ετηστημονικής έρευνας που έγινε ποτέ για τη ρύπανση στα ευρωπαϊκά ύδατα Η έρευνα του 2005 με τίτλο ldquoΘαλάσσια Πετρελαϊκή Ρύπανσηrdquo (EU-Marine Oil Pollution) χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροττή και είχε συντονιστή το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου το καθιστούν μία από τις τηο ετπκίνδυνες θάλασσες στον κόσμο για το ενδεχόμενο ατυχήματος σε πετρελαιοφόρο πλοίο ενώ παράλληλα παρά το υψηλό ρίσκο που ενέχουν οι μεταφορές των πετρελαιοειδών στο ελληνικό πέλαγος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη θωράκισή του σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου

Το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ (ανάμεσα στους φορείς του έργου) ετηχείρησε να μετρήσει το ρίσκο ενός ατυχήματος στο Αιγαίο Ααμβάνοντας υπόψη την κίνηση των τάνκερ με τον νέο αγωγό οι επιστήμονες υπολόγισαν πως αν συγκεντρώσουμε όλα τα ατυχήματα ενός έτους σε ένα ναυτικό ατύχημα με ρύπανση τότε αυτό το ατύχημα θα αφορούσε ένα τάνκερ γύρω στους 25Θ00 τόνους Το πόσοι τόνοι πετρελαίου (από μηδέν έως όλο το φορτίο) θα καταλήξουν τελικά στο Αιγαίο είναι φυσικά θέμα συνθηκών αλλά και αντιμετώπισης από τις αρχές

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ

Το Αιγαίο αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου για οικολογική καταστροφή σ ολόκληρη τη Μεσόγειο Σήμερα Γιατί αύριο μετά τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα αποτελεί την περιοχή υψηλότερου κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη Πρόκειται για το συμπέρασμα της πιο ολοκληρωμένης ετηστημονικής έρευνας που έγινε ποτέ για τη ρύπανση στα ευρωπαϊκά ύδατα Η έρευνα του 2005 με τίτλο ldquoΘαλάσσια Πετρελαϊκή Ρύπανσηrdquo (EU-Marine Oil Pollution) χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροττή και είχε συντονιστή το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ

Τα ειδικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου το καθιστούν μία από τις τηο ετπκίνδυνες θάλασσες στον κόσμο για το ενδεχόμενο ατυχήματος σε πετρελαιοφόρο πλοίο ενώ παράλληλα παρά το υψηλό ρίσκο που ενέχουν οι μεταφορές των πετρελαιοειδών στο ελληνικό πέλαγος δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη θωράκισή του σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου

Το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών του ΕΜΠ (ανάμεσα στους φορείς του έργου) ετηχείρησε να μετρήσει το ρίσκο ενός ατυχήματος στο Αιγαίο Ααμβάνοντας υπόψη την κίνηση των τάνκερ με τον νέο αγωγό οι επιστήμονες υπολόγισαν πως αν συγκεντρώσουμε όλα τα ατυχήματα ενός έτους σε ένα ναυτικό ατύχημα με ρύπανση τότε αυτό το ατύχημα θα αφορούσε ένα τάνκερ γύρω στους 25Θ00 τόνους Το πόσοι τόνοι πετρελαίου (από μηδέν έως όλο το φορτίο) θα καταλήξουν τελικά στο Αιγαίο είναι φυσικά θέμα συνθηκών αλλά και αντιμετώπισης από τις αρχές

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια με την εξαίρεση της έκρηξης στο τάνκερ Irenes Seranade στα ανοιχτά της Πύλου το 1979 (υπολογίζεται ότι πάνω από 40000 τόνοι πετρελαίου χύβ^ικαν τότε στη θάλασσα) δεν έχει σημειωθεί κάποιο ατύχημα που να προκαλέσει πετρελαιοκηλίδα μεγάλης έκτασης

1 ^ η|1 middot=

i l l

δ β Sο - deg

έ | |1|Ιa l i i

l - i i i8 l a - i

I P S 3 S ί

i l t l_ I ^ g e g -s f s s gt | iw I 2 pound 5

i I δ I 5 sect 1 sect δ

i 111

I s l i I raquo l

cN 5 sect lt

i Itbulli l i iO c B Ϊ5

I f l i3 2 I5 C J c s i i i i= I I -5 s 2 ^

I l f - i^ 2 Q δ - ή s ε 5 5

I i i IIBO3

middot-sect

illIf i

I- ^ 1 1a ^ - I i

if Hill fill

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Ως εκ τούτου η διαρροή που προκλήθηκε από το πρόσφατο ατύχημα στο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamondrdquo κοντά στις ακτές της Σαντορίνης αποτελεί ήδη ένα από τα δέκα χειρότερα περιστατικά που έχουν σημειωθεί στις ελληνικές θάλασσες τις τελευταίες δεκαετίες Εκτιμάται ότι μετέφερε γύρω στους 450 τόνους πετρελαίου

Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ Πετρελαιοκηλίδες που εντοπίστηκαν μέσου δορυφόρου στα Ελληνικά

ύδατα το χρονικό διάστημα 2000-2005

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος γενικά και του θαλασσίου ειδικότερα συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγάλων προκλήσεων τις οποίες ανημετωτήζουμε σε ένα κόσμο γρήγορων εξελίξεων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί μια δραστηριότητα με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί προφανές ότι η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και τουριστική αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών Η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των ακτών μιας περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα δείκτη για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων

Το θαλάσσιο περιβάλλον και οι ακτές της Ελλάδας αποτελούν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που πρέπει να αξιοποιήσουμε αλλά και να προστατεύσουμε έτσι ώστε να τη βρουν και να τη χαρούν και τα παιδιά μας Πρωταρχικό μέλη μα για την Πολιτεία είναι τόσο η προστασία όσο και η διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς μας που αποτελεί άλλωστε συνταγμαηκή ετηταγή για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της πατρίδας μας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης ανάπτυξης Γιαυτό και τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα Ελλάδος καταβάλει συνεχή προσπάθεια εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων πρόληψης της ρύπανσης βελτίωσης της οργανωτικής υποδομής και εκσυγχρονισμού των μέσων επιτήρησης και καταπολέμησης της ρύπανσης με την αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ

Το Εθνικό Σχέδιο Έ κτακτης Ανάγκης καθορίζει ότι αρμόδιος φορέας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες ρυπαντικές ουσίες είναι η αρμόδια Διεύθυνση (ΔΠΘΠ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας η οποία στελεχώνεται από Αξιωματικούς Λιμενικού Σώματος και Πολιτικό Προσωπικό Σε μικρά περιστατικά η καταπολέμηση συντονίζεται από την τοτιική Λιμενική αρχή

Περιφερειακοί Σταθμοί Καταπολέμησης Ρύπανσης (ΠΣΚ Ρ ) έχουν ιδρυθεί στα παρακάτω λιμάνια της Χώρας Πειραιά Σύρο Πάτρα Νεάπολη Βοιών Ελευσίνα Βόλο Θεσσαλονίκη Πύλο Καβάλα Ίσθμια Χανιά Αλεξανδρούπολη Λήμνο Χίο Ρόδο Πρέβεζα Ζάκυνθο Κέρκυρα Ηγουμενίτσα Ηράκλειο Μυτιλήνη Λαύριο Θήρα και Σάμο Οι σταθμοί αυτοί υπάγονται διοικητικά στις Λιμενικές Αρχές στελεχώνονται με εκπαιδευμένο προσωττικό είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα μέσα και υλικά ώστε να είναι δυνατή η άμεση επέμβαση και αντιμετώπιση ενός περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας δεδομένου ότι ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Η ΔΠΘΠ αναλαμβάνει τον έλεγχο σε σοβαρότερα περιστατικά και αποστέλλει επιπρόσθετα μέσα και υλικά ώστε να υποβοηθηθούν στο έργο τους οι τοτηκές Αρχές της περιοχής του συμβάντος Η Λιμενική Αρχή μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί και να συντονίζει μέσα και υλικά που ανήκουν σε εγκαταστάσεις ξηράς σε πλοία ή σε ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης ρύπανσης Σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων που προκαλούνται από άγνωστο υπαίτιο οι εργασίες απορρύπανσης της θάλασσας αναλαμβάνονται από τις Λιμενικές Αρχές ενώ ο καθαρισμός της ακτογραμμής πραγματοποιείται από την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ΔΠΘΠ παρακολουθεί και συμμετέχει στις Συνόδους

bull Της επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC) και της Υποετητροπής Χύδην Υγρών και Αέριων (BLG)

bull Του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)

bull Των Εθνικών Συνδέσμων (Focal Points) του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου (REMPEC)

bull Τις ετήσιες συναντήσεις των παράκτιων Μεσογειακών Κρατών

bull Των σχετικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης(Ευ)

Παράλληλα η ΔΠΘΠ παρακολουθεί τις εργασίες τις μελέτες και πpoτάσε^ όλων των Οργανισμών που ασχολούνται με τα συναφή θέματα (UNERMAP κτλ) Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων επιτρέπει τη συνεχή

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

εναρμόνιση της νομοθεσίας και της πρακηκής με τα διεθνώς ισχύοντα Η Ελλάδα ετηκυρωσε την ΔΣ ldquoΓια την προετοιμασία και την καταπολέμηση της ρύπανσης 1990rdquo η οποία έχει σαν κύριο σκοπό να ετησημαίνει τις διεθνείς δυνατότητες καταπολέμησης της ρύπανσης και την σημασία της συνεργασίας για την ωφέλεια όλων των εθνών

Αυτό γίνεται με

bull Την εκπόνηση περιφερειακών και εθνικών σχεδίων καταπολέμησης

bull Την διευκόλυνση της διεθνούς συνεργασίας και την αλληλοβοήθεια

bull Την ανταλλαγή πληροφοριών

bull Την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΑΗΨΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

Αμέσως μόλις εντοτασθεί ρύπανση με πετρέλαιο στις Ελληνικές Θάλασσες και ακτές κινητοποιούνται από τη Λιμενική αρχή σε συνεργασία με την ΔΠΘΠ τα κατάλληλα μέσα επιτήρησης για τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγηση της κατάστασης Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση της ετηχείρησης καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας πρέπει να έχει στη διάθεσή της με την ελάχιστη δυνατή καθυστέρηση μια γενική εικόνα της κατάστασης και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αποφασίσει τη λήψη κατάδηλω ν μέτρων Υπόψη όμως ότι τα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης έχουν δευτερεύουσα σημασία όταν κατά την εξέλιξη του περιστατικού πρέπει να αντιμετωτησθούν θέματα μεγαλύτερης προτεραιότητας ότιως για παράδειγμα διάσωση ανθρώπινης ζωής ρυμούλκηση ναυαγίου ασφάλεια ναυσιπλοΐας κλπ

LOV0fiK8C ατυγτίαατος

bull Ημερομηνία και ώρα

bull Ακριβές στίγμα

bull Εξακρίβωση ονόματος και εθνικότητας των πλοίων

bull Εξακρίβωση των στοιχείων των πλοιοκτητών των ναυλωτών των ιδιοκτητών φορτίου και των ασφαλιστών

bull Φύση των ζημιών που προκλήθηκαν

bull Γενική κατάσταση του πλοίου

bull Είδη φορτίων (επικίνδυνα ρυπαντικά τοξικά κλπ)

MsyeGoc m e ρύπανσης

bull Ποσότητα πετρελαίου που απορρίφθηκε

bull Αν η διαρροή ελέγχεται ή συνεχίζεται

Ποσότητα πετρελαίου που έχε απορριφθεί ή μπορεί να απορριφθείεφόσον η ρύπανση συνεχίζεται

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Φΐ)οικογΐΐ|ϋκά γαοακττιοιστικά m e ρύπανσης

bull Χαρακτηριστικά απορριφθέντος πετρελαίου όπως ττυκνότητα ιξώδες ρυθμός εξάτμισης και γαλακτοποίησης τοξικότητα

bull Χαρακτηριστικά της κηλίδας όπως ετηφάνεια που καλύπτει πάχος χρώμα συνεχής ή διασπασμένη

Περιβάλλον

bull Τοτηκές γεωγραφικές συνθήκες αποστάσεις κλπ Βάση εξόρμησης των μέσων καταπολέμησης

Ζώνες σης οποίες δεν συνιστάται ή είναι απαγορευμένη η χρησιμοshyποίηση ορισμένων μεθόδων καταπολέμησης

Βάθος θαλάσσης ρεύματα και παλίρροιες στην περιοχή του συμβάντος

bull Μετεωρολογικά στοιχεία σταθερές και μεταβαλλόμενες συνθήκες

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν στον προσδιορισμό των μέσων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν (πχ για κατάσταση θαλάσσης πάνω από 4 BFRTS δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης της ρύπανσης) και στην εκτίμηση τυχόν ανάγκης για τη δημιουργία βάσεων για τα σκάφη και τα αεροπλάνα κοντά στην περιοχή της ρύπανσης

Απογραφή των διατιθέαενων αέσωνι

Σαν διαθέσιμα μέσα θεωρούνται

bull Τα τοπικά μέσα των δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα αμέσως ή σε μικρό χρονικό διάστημα

bull Τα ιδιωτικά μέσα που είναι δυνατόν να ναυλωθούν ή επιταχθαύν

bull Τα μέσα που διαθέτουν εξειδικευμένες εταιρείες παροχής υττηρεσιών Τα μέσα που υπάρχουν στις πλησιέστερες Λιμενικές Αρχές

bull Τα μέσα που είναι διαθέσιμα σε γειτονικές χώρες (σε τιερίπτωση ανεπάρκειας των εθνικών μέσων)

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Εξακρίβωση αρακτηριστικών πετοελαιοιαιλίδα^

Σε περίπτωση που η ταυτότητα του πετρελαίου είναι άγνωστη είναι απαραίτητο να λαμβάνονται δείγματα και να στέλνονται για ανάλυση Αν ο ρύπος ετηπλέει σε λεπτό στρώμα υπάρχουν διάφορα μέσα όπως απορροφητικές πετσέτες ειδικοί σπόγγοι κλπ που μπορούν να συγκρατήσουν ικανή ποσότητα πετρελαίου προκειμένου αυτή να σταλεί για ανάλυση Η ανάλυση θα μας οδηγήσει στην προέλευση του πετρελαίου (πχ Μέσης Ανατολής Αφρικής Βενεζουέλας) φύση αυτού (πχ αργό πετρέλαιο καύσιμο πετρέλαιο λιπαντικά) και μέχρι ενός σημείου το βαθμό ετήδρασης των καιρικών συνθηκώνΑνάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού ο Τοτηκός Συντονιστής (Αιμενάρχης) ενεργοποιεί το Τοπικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Ρύπανσης Αν το περιστατικό είναι σοβαρό μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωτηκό και τον εξοπλισμό που ανήκουν σε εταιρείες πετρελαιοειδών και ιδιωτικές εταιρείες απορρύπανσης Σε ιδιαίτερα σοβαρά περιστατικά ο Τοπικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει από τη ΔΠΘΠ την αποστολή ενισχύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό ενώ η σχεδίαση και ο συντονισμός των εργασιών καταπολέμησης σαυτές τις περιπτώσεις αναλαμβάνεται από τον Εθνικό Συντονιστή (ΔΠΘΠ) με Κλιμάκιο που αποστέλλεται στην περιοχήΣε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά ο Εθνικός Συντονιστής μπορεί να ζητήσει βοήθεια σε μέσα και εξοπλισμό από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές χώρες μέσω του Περιφερειακού Κέντρου Καταπολέμησης της Ρύπανσης της Μεσογείου Θαλάσσης ( REMPEC ) ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ( EU )

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ο βασικός σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο είναι η προστασία των απειλούμενων ακτών Η περισυλλογή μικρών κομματιών πετρελαίου είναι δευτερεύουσας σημασίας αφού αυτά δεν αποτελούν τον πιο σημαντικό κίνδυνο για την ακτή Ο χρόνος είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη της ζημιάς και η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα

IΥπάρχουν τρεις δυνατοί τρόποι επέμβασης

Η καταπολέμηση του κύριου μέρους της ρύπανσης στην ανοικτή θάλασσα

Η παρεμπόδιση της εξάπλωσης της πετρελαιοκηλίδας προς την υπήνεμη πλευρά

Η ανάπτυξη του εξοπλισμού για την άμεση προστασία της ακτής

Ο πρώτος τρόπος επέμβασης έχει το πλεονέκτημα ότι περιορίζει την ποσότητα της ρυπαντικής ουσίας που πρέπει να καταπολεμηθεί στη συνέχεια κατά μήκος της ακτής Ο δεύτερος τρόπος επέμβασης στοχεύει κατ ευθεία στον τελικό σκοπό δηλ στην προστασία της ακτής με μικρότερη όμως ποσοτική απόδοση Τέλος με τον τρίτο τρόπο κατανέμεται ο εξοπλισμός και πρέπει να οργανωθεί συγχρόνως με την εκτέλεση εργασιών στην ακτή Η επιλογή μεταξύ των τρόπων αυτών επέμβασης που δεν αποκλείει απαραίτητα ένα άλλο εξαρτάται από τις επικρατούσες συνθήκες όπως

Κατάσταση της ρύπανσης

Μετεωρολογικές συνθήκες

Φύση των ζωνών που απειλούνται

Διαθεσιμότητα και αποδοτικότητα των μέσων

Επιχειρησιακοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

bull Γεωγραφική ιδιομορφία της περιοχής

34

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Στις περισσότερες περιπτώσεις περισταπκού ρύπανσης ακολουθούνται τρεις βασικές μέθοδοι για την επέμβαση και καταπολέμηση της ρυπογόνσυ ζώνης που θα δημιουργηθεί ενώ κάποιες άλλες δευτερεύοντες τακτικές έρχονται να συμπληρώσουν το τελικό αποτέλεσμα

Οι πρώτες κύριες κινήσεις είναι

bull Περισυλλογή Θεωρητικά είναι η καλύτερη μέθοδος απαιτεί όμως ορισμένες συνθήκες όπως για παράδειγμα όχι πολύ ταραγμένη θάλασσα ορισμένο πάχος κηλίδας το πετρέλαιο να μην έχει πολύ μεγάλο ιξώδες ούτε να έχει παραμείνει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα

bull Χρΐΐσιροποίΐΐσΐΐ γη ρικών διασκορπιστικών ουσιών Η χρήση τους είναι ευκολότερη απαιτείται λιγότερος εξοπλισμός και είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κατάσταση θαλάσσης μέχρι 4 BEAUFORTS και σε λεπτότερα στρώματα πετρελαίου που δεν έχουν μεγάλο ιξώδες

bull Χρΐΐσιιιοποίηση φραγμάτων Μπορεί να γίνει χρήση πλωτών φραγμάτων για τον εγκλωβισμό ή την εκτροπή πετρελαιοκηλίδων από λιμάνια προαστπσμένους κόλπους ή εσοχές και κατά μήκος της ακτογραμμής Δεν υπάρχουν σήμερα φράγματα που να είναι σε θέση να αντέχουν για μακρές χρονικές περιόδους στις συνθήκες που ετπκρατούν στην ανοικτή θάλασσα

Οι μέθοδοι αυτοί είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν συγχρόνως και αυτό συνήθως εξετάζεται στα πρώτα στάδια εξέλιξης περιστατικού ρύπανσης όταν ακόμη οι αναιρορές που λαμβάνονται είναι ανεπαρκείς Είναι ακόμη δυνατόν να αντιμετωπισθούν καταστάσεις που η χρησιμοποίηση τους δεν είναι δυνατή Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ρύπανση με πετρέλαιο μεγάλου ιξώδους όπως για παράδειγμα καύσιμο πετρέλαιο No 6 ή γαλακτοποιημένο πετρέλαιο

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

I ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΑΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ________ |

Το Εθνικό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( National Contingency Plan NCP ) καλύπτει το σύνολο της ετηκράτειας ενώ το Τοτπκό Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ( Local Contingency Plan LCP ) αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τομέα χωρικής αρμοδιότητας της Αιμενικής Αρχής Το εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζει ως Εθνικό Συντονιστή το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του YEN σε συνεργασίά με τη Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (ΔΠΘΠ) τού YEN και προβλέπει την κλιμάκωση των ενεργειών αντιμετώπισης ανάλογα μέ τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού ρύπανσης Για την αντιμετώπισή περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο υιοθετείται κλιμακωτή ενεργοποίηση μηχανισμών αντιμετώτησης που περιλαμβάνει τρία επίπεδα κινητοποίησης

Επίπεδο ( 1 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αντιμετώτησης περιστατικών λειτουργικών ή άτυχη ματικών ρυπάνσεων που κατά κανόνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τις υφιστάμενες δυνατότητες κάθε συγκεκριμένης εγκατάστασης ή εμπορικού λιμένα(Εφαοαοζόαενο σέδιο PCP FCP LCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον έως και 7 τόνους)

Επίπεδο ( 2 )

Αναφέρεται στο σχεδίασμά αvuμετώ7nσης περιστατικού ρύπανσης το I μέγεθος του οποίου απαιτεί τον συντονισμό περισσοτέρων φορέων διάθεσης i τεχνικών μέσων εξοπλισμού και προσωτηκού καταπολέμησης(Εφαρμοζόμενο σέδιο LCP RCP NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Μεγαλύτερη των 7 τόν4 και μικρότερη των 700 τόνωνί

Επίπεδο (3 )

Αναφέρεται σε μεγάλης έκτασης σοβαρά περιστατικά ρύπανσης όταν τίθενται σε ετοιμότητα όλα τα διαθέσιμα μέσα και ενεργοποιείται σε εθνική κλίμακα το δυναμικό καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας (Εφαρμοζόμενο σγέδιο NCP -Ποσότητα διαφυγόντος πετρελαίου στο περιβάλλον Από 700 τόνους και πάνο^ν -------------^-----

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Yn0uvnua

bull PCP ( Port Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του φορέα διοίκησης ή εκμετάλλευσης του λιμένα

bull FCP ( Facility Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της παράκτιας ή υπεράκτιας εγκατάστασης διακίνησης τιετρελαιοειδών ή εξόρυξη πετρελαίου αντίστοιχα

bull LCP ( Local Contingency Plan ) Εγκεκριμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης της Λιμενικής Αρχής

bull RCP ( Regional Contingency Plan ) Περιφερειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που αποτελεί συνδυασμό των τοτηκών σχεδίων των εμπλεκομένων Λιμενικών Αρχών υπό τον γενικό συντονισμό του ιεραρχικά ανώτερου Τοπικού Συντονιστή

bull NCP ( National Contingency Plan ) Εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο και άλλες ετηβλαβείς ουσίες

Η ποσότητα των 700 τόνων πετρελαίου αποτελεί το όριο ενεργοποίησης των δύο πρώτων επιπέδων Ωστόσο στην πράξη δεν ακολουθείται απαρέγκλιτα η πιο πάνω κατηγοριοποίηση η οποία συσχετίζεται μόνον με την ποσότητα αφού οι επικρατούσες συνθήκες κατά την εκδήλωση του περιστατικού και οι βάσιμες προγνώσεις εξέλιξής του με τις εκτιμώμενες συνακόλουθες συνέπειες βαρύνουν καθοριστικά στην απόφαση για το επίπεδο ενεργειών που ενδείκνυται να αναληφθούν

Οι ελλΐΐνικοί φορείς που συιιαετέγουν στο Εθνικό Σγέδιο Καταπολέμησης ΡύπανσηC

bull Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας amp Δημοσίων Έργων

bull Υπουργείο Εθνικής ΑμύνηςΓενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας

bull Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

bull Υπουργείο Εξωτερικών

bull Υπουργείο Μεταφορών amp Επικοινωνιών

bull Υπουργείο Εσωτερικών Γενική Γραμματεία Πολιηκής Προστασίας

bull Υπουργείο Δημόσιας Τάξης

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας amp Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Υπουργείο Γεωργίας

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση amp Οργανισμοί Τοτηκής Αυτοδιοίκησης

Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Υδρογραφική Υττηρεσία

Οργανισμοί Αιμένων amp Αιμενικά Ταμεία

Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

Γενικό Χημείο του Κράτους

Πανετηστημιακά Τμήματα amp Ερευνητικά Ιδρύματα

Εγκαταστάσεις Διυλιστηρίων πετρελαίου διακίνησης πετρελαιοειδών

Εταιρείες απορρύπανσης και υποδοχής καταλοίπων

Πλοιοκτήτριες ρυμουλκών amp ναυαγοσωστικών σκαφών

Ναυπηγεία amp ναυπηγοεπισκευαστκές εγκαταστάσεις

Εθελοντές Ιδιώτες

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Γαλάζιο Ταμείο

Με σκοπό την οικονομική στήριξη των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης της ρύπανσης της θάλασσας και την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων ιδρύθηκε το 1994 ο Ειδικός Λογαριασμός που ονομάστηκε laquoΓαλάζιο ΤαμείοraquoΜε τον τρόπο αυτό όλα ~ τα ποσά που προέρχονται από τα

πρόστιμα που ετηβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και περί αιγιαλού και παραλίας καθώς και οι καταλογισμοί των δαπανών του Δημοσίου για την αντιμετώπιση ρυπάνσεων εισπράττονται και αποδίδονται στο laquoΕιδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίωνraquo (ΕΤΕΡΠΣ) και περιέχονται στο laquoΓαλάζιο Ταμείοraquo

Έτσι χρηματοδοτούνται

bull Η προμήθεια η επισκευή και ο εξοπλισμός πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων και η προμήθεια καυσίμων για τη λειτουργία τους

bull Η προμήθεια των κατάλληλων μέσων και υλικών και η αντιμετώπιση των δαπανών για την καταπολέμηση περιστατικών ρύπανσης

bull Οι δαπάνες για την εξέταση δειγμάτων σε ειδικά επιστημονικά εργαστήρια του εσωτερικού και εξωτερικού

bull Η προμήθεια των αναγκαίων μέσων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της ΔΠΘΠ

bull Η συμμετοχή και εκπροσώπηση στις εργασίες Διεθνών Οργανισμών Ετητροπών Συνεδρίων για θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος

bull Τα έξοδα για τις μισθώσεις κτιρίων ή πλωτών χερσαίων και εναέριων μέσων για την εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών της ΔΠΘΠ

bull Οι αμοιβές προσωπικού που θα χρησιμοποιηθεί έκτακτα για την αντιμετώτηση περιστατικών ρύπανσης

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Η ενημέρωση της κοινής γνώμης μέσω εντύπων τηλεοπτικών σποτς εκθέσεων ή εκδηλώσεων

Οι ΟΤΑ για να καλύψουν τις δαπάνες καθαρισμού ακτών πού οφείλεται σε περιστατικά ρύπανσης από αγνώστους υπαίτιους

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΜΕΡΟΣ III

ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΦΡΑΓΜΑΤΑ 1

Οταν το πετρέλαιο διαρρεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας δεν θα παραμείνει στάσιμο στην περιοχή που διέρρευσε Η βαρύτητα θα προκαλέσει το διασκορπισμό του και τα ρεύματα και οι άνεμοι την μετατόπιση του Και οι δύο αυτές δυνάμεις δημιουργούν προβλήματα σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για την απομάκρυνση του πετρελαίου από την ετηφάνεια της θάλασσας που είναι και ο τελικός σκοπός όλων των προσπαθειών που αποσκοπούν στον έλεγχο της κηλίδας Κάθε εμπόδιο στην πορεία του πετρελαίου θα εττηρεάσει συνήθως την κίνησή του αλλά μόνο η ακτή θα σταματήσει οριστικά την πορεία αυτή Αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η ανεξέλεγκτη πορεία του πετρελαίου στην ακτή είναι το λιγότερο ετηθυμητό αποτέλεσμα μιας πετρελαιοκηλίδας ο έλεγχος της κίνησης του πετρελαίου και της εξάπλωσής του είναι ένας από τους κύριους στόχους της τεχνολογίας για τον έλεγχο της πετρελαιοκηλίδαςΑν και η χρησιμοποίηση αυτοσχέδιων φραγμάτων όπως κούτσουρα ξύλινοι δοκοί σιδηροτροχιών δοκάρια πάσσαλοι φουσκωμένοι σωλήνες πυρόσβεσης φράγματα από χώμα ή άμμο κλπ είναι δυνατόν να αποδώσει κάποια αποτελέσματα για τον τιεριορισμό του πετρελαίου μόνο τα πλωτά φράγματα που έχουν κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό είναι κατάλληλα να δώσουν ένα σχετικά ικανοποιητικό βαθμό ελέγχου στη κίνηση της πετρελαιοκηλίδας

Τα φράγματα είναι συσκευές που έχουν ειδικά κατασκευαστεί για τον έλεγχο της κίνησης του πετρελαίου στην ετπφάνεια της θάλασσας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

[ κηλίδες πετρελαίου

j τον εγκλωβισμό

Η την συγκέντρωση

Η την κατεύθυνση

Τα φράγματα που διατίθενται στο εμπόριο ανεξάρτητα σχήματος και μεγέθους διακρίνοντάι σε τέσσερα βασικά μέρη

bull Το μέρος που ετηπλέει πλωτήρας

bull Το μέρος που συγκρατεί το πετρέλαιο ποδιά

bull Το έρμα

bull Οιεντατήρες

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Στα περισσότερα φράγματα υπάρχουν εττίσης

bull Σύνδεσμοι

bull Σημεία αγκυροβολίας

Τα φράγματα κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλχχγα με τον τρόπο κατασκευής τους

bull Φράγματα τύπου φράκτου

bull Φράγματα τύπου κουρτίνας

Τα φράγματα τύπου φράκτου έχουν ένα κάθετο παραπέτασμα που εκshyτείνεται πάνω και κάτω από την επαφάνεια του νερού και το οποίο ενεργεί συγχρόνως και σαν έξαλα και σαν ποδιά Ο πλωτήρας προσαρτάται στο φράκτη ή ενσωματώνεται σ αυτόν για να εξασφαλίζει την πλευστότητα του φράγματος Τα φράγματα τύπου κουρτίνας αντίθετα κατασκευάζονται από διαμήκεις πλωτήρες που δρουν σαν έξαλα και το υποθαλάσσιο τμήμα του κρέμεται από τους πλωτήρες Συνήθως το έρμα προσαρτάται στη βάση της ποδιάς για να την κρατάει στην κατακόρυφη θέση

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

1

Ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού κατασκευής τα φράγματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες

Εύκαμπτα φράγματα

Ημιεύκαμπτα φράγματα

Δύσκαμπτα φράγματα

Ο τρόπος κατά τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί ένα φράγμα και ο τύπος φράγματος που θα ετπλεγεί εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες όπως

Θέση και μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας

Κίνησή της

Μετεωρολογικές συνθήκες

Υδρολογικές συνθήκες

Μορφολογία ξηράς και σχήμα υδάτινης μάζας

Προτεραιότητες όσον αφορά την προστασία

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Τα φράγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

bull Εγκλωβισμό

bull Απόκλιση

bull Προστασία

bull Περισυλλογή

ΕγκλωβισίίόςΤα φράγματα αναπτύσσονται κατά

τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση του πετρελαίου στην επιφάνεια της θάλασσας προκειμένου να περιοριστούν οι ετηπτώσεις από τη διαρροή του πετρελαίου κοντά στη πηγή

ΑπόκλισηΕφαρμόζεται όταν πρέπει να

γίνει εκτροπή της εξάπλωσης του πετρελαίου από μια ευαίσθητη περιοχή (κόλπος εσοχή είσοδος λιμανιού μαρίνα θαλαμηγών παραλία κλπ)προς μια λιγότερο ευαίσθητη και πλέον κατάλληλη περιοχή για περισυλλογή του πετρελαίου

ΠροστασίαΌταν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη

περιοχή πρέπει να προστατευθεί από το πετρέλαιο τότε εφαρμόζεται προστατευτική περίφραξη

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΠερισυλλογύΗ μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση του πετρελαίου που

επιπλέει cm|v ετηφάνεια της θάλασσας την απομάκρυνση του και την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσής του Για να γίνει η περισυλλογή με φράγματα πρέτιει να χριησιμοποιηθούν δύο ή τρία σκάφη και φράγμα Η μέθοδος αυτή είναι τελείως άχρηστη και καθόλου αποτελεσματική αν ο ρυθμός ανάκτησης του πετρελαίου δεν ανταποκρίνεται στο ρυθμό περιshyσυλλογής του

Η απόδοση ενός φράγματος επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ανέμους κύματα και ρεύματα Υπό την επίδραση αυτή το πετρέλαιο που συγκρατήθηκε από ένα φράγμα έχει την τάση να συνεχίσει την κίνησή του που ανακόττηκε από την παρεμβολή του φράγματος στην πορεία του Το πετρέλαιο μπορεί να διαφύγει είτε πάνω από τα έξαλα του φράγματος ή κάτω από την ποδιά Συνήθως οι άνεμοι και τα κύματα προκαλούν τη διαφυγή πετρελαίου πάνω από το φράγμα ενώ τα ρεύματα προκαλούν τη διαφυγή του κάτω απ αυτό Και τα δύο αυτά φαινόμεγα παρατηρούνται τόσο στα αγκυshyροβολούμενα όσο και στα ρυμουλκούμενα φράγματα

ΑιαουντΙ πάνω από τα έζαλα ΑιαΦυγύ κάτω από την ποδιά

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Πλωτό (ρράναα (sea boom) Scorpion 1150

Πλωτό φράγμα (sea boom) Kepner

Πλωτό φράγαα (sea boom^ Troilboom 1100 Compact

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Πλωτό φράγαα fsea hoomt Fleyi linn

Πλωτό (ppgyua (sea boom) Flexi 1100 MP

Πλωτό ωοάγΐία (sea boom) Mostro Inf Oil Boom

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ CLEANMAG

Μια ελληνική πρωτοποριακή εφεύρεση ανηρρύπανσης κέρδισε στο τέλος του 2005 το δεύτερο βραβείο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) στον τομέα της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης Τον Φεβρουάριο του 2006 η συγκεκριμένη τεχνολογία και οι εμπνευστές της ήταν ανάμεσα στα 50 περιβαλλονηκά προγράμματα (η μοναδική από Ελλάδα) που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Περιβαλλοντικού Τμήματος του ΟΗΕ (UNEP) και η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ο λόγος για την τεχνολογία μαγνητικού καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων laquoCleanmagraquo και τον δημιουργό της καθηγητή του ΤΕΙ Πειραιά στο Τμήμα Φυσικής Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών κ Γιώργο Νικολαΐδη

Η τεχνολογία αυτή βασίζεται σε ένα νανοσύνθετο ελαιόφιλο πορώδες υλικό που χάρη στις μαγνητικές του ιδιότητες έχει κάθε προσόν να πρωταγωνιστήσει στην καταπολέμηση των πετρελαιοκηλίδων Η ιδέα ενός υλικού που να μπορεί να διασκορπιστεί στη θάλασσα να απορροφήσει το πετρέλαιο και στη συνέχεια να περισυλλεχθεί μαγνητικά απαλλάσσοντας το περιβάλλον από μια σοβαρή πηγή ρύπανσης ακούγεται αρκετά ελκυστική

Ως σήμερα η μάχη ενάντια στη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδες είναι συνήθως άνιση μεγάλο μέρος του πετρελαίου φθάνει ως τις ακτές και προκαλεί τεράστιες καταστροφές Όπου χρησιμοποιούνται χημικά αυτά βουλιάζουν μαζί με το πετρέλαιο στο βυθό συσσωρεύοΑτας πετρελαϊκά κατάλοιπα και μολύνοντας την τροφική αλυσίδα και τη θαλάσσια ζωή

Οι μαγνητικοί κόκκοι του υλικού που χρησιμοποιεί η επαναστατική αυτή τεχνολογία είναι ελαιόφιλοι Συγκρατούν 6 ή και περισσότερες φορές το βάρος τους σε πετρέλαιο

I χωρίς να απορροφούν νερό Έχουν πορώδη υφή κι αυτό τους κάνει αρκετά ελαφρούς ώστε να επππλέουν Μπορούν να διασκορτηστούν στη

ΙΜ θάλασσα ακόμα και από ένα αεροπλάνο όταν χρειάζεται άμεση

επέμβαση M oλ^ βρεθούν σε επαφή με το πετρέλαιο το απορροφούν αμέσως και συσσωματώνονται δημιουργώντας ένα συμπαγές υλικό που επιπλέει στην επιφάνεια και μπορεί να περισυλλεχθεί ακόμη και μέρες αργότερα

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Την ευκαιρία να εφαρμοστεί η τεχνολχχγία CleanMag έδωσε στον Κο Γιώργο Νικολαϊδη και στο ΤΕΙ Πειραιά το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE Έτσι δημιουργήθηκε και το πρώτο ειδικό σκάφος περισυλλογής του μαγνητικού υλικού που ναυπηγήθηκε σε Ναυπηγείο του Περάματος

Το laquoCLEANMAG - I NANCYraquo συλλέγει το μαγνητικό υλικό μαζί με το πετρέλαιο χάρη σε έναν μαγνητικό κύλινδρο που βρίσκεται στην κάτω άκρη ενός ταινιόδρομου ο οποίος έχει πλάτος ένα μέτρο

Το ατύγτηια

Η όιασποπή του υλικού Cleanmag

Η ιιαννητίκή περισυλλογή του και τπΠαρίσαόΓ TTic πετρελαιοκηλίδας

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Μετά την περισυλλογή το πετρέλαιο μπορεί να ανακτηθεί με διάφορες τεχνολογίες ή ακόμη και να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο (μαζί με το CleanMag) από βιομηχανίες Τα υπολείμματα της καύσης του υλικού δε χάνουν τις μαγνητικές τους ιδιότητες και μπορούν να ανακυκλωθούν Μάλιστα ακόμη και αν το πετρέλαιο βγει στις ακτές εφόσον το ειδικό υλικό έχει εγκαίρως τοποθετηθεί και στην πλευρά της ξηράς οι μαγνητικοί κόκκοι δεν επιτρέπουν την προσρόφηση του πετρελαίου από την άμμο

Ακόμα κι αν λίγο υλικό μείνει στη θάλασσα μετά από μια επιχείρηση καθαρισμού το περιβάλλον δεν ετηβαρύνεται Το CleanMag ετππλέει και έτσι το πετρέλαιο γρήγορα θα αποδομηθεί χάρη στις ακτίνες του Ήλιου Όσο για το ίδιο το μαγνητικό υλικό δεν περιέχει χλωριοπαράγωγα κι έτσι δεν είναι τοξικό

Είναι ένα σύστημα νέας τεχνολογίας φιλικότατο προς το περιβάλλον όπως μάλιστα έχει τηστοποιήσει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) ύστερα από δοκιμές Ακόμη και με την υπόθεση ότι έχει κάποια τοξικότητα αποδείχθηκε ότι αυτή είναι 100 φορές μικρότερη από τα χημικά διασκορπτστικά πουχρησιμοποιούνται κατά κόρον

Το κόστος παραγωγής του ειδικού υλικού είναι πολύ φθηνό ενώ το κόστος του σκάφους CleanMag I-Nancy της νέας τεχνολογίας που φέρει το μαγνητικό σύστημα συλλογής (έχει ναυπηγηθεί στο Πέραμα και αποτελεί διεθνές πρωτότυπο) ανέρχεται στο 13 του κόστους αντιρρυπαντικών σκαφών (skimmer) συμβατικής τεχνολογίας η τιμή των οποίων φθάνει στο ύψος του 15 εκατ Ευρώ

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

SKIMMER (T-DISK)

O σχεδιασμός των skimmer τύπου T-DISK έχει γίνει με γνώμονα έναν οτυνδυασμό καλής λειτουργίας και ευκολίας χειρισμού του κάθε μέρους του εξοπλισμού Μεταφέρεται εύκολα στην περιοχή της ρύπανσης και εγκαθίσταται εξίσου εύκολα αρκεί να συνδεθεί η έξοδος της αναρροφητικής αντλίας με μια δεξαμενή συλλεγέντων πετρελαιοειδών Τα T-DISK skimmer έχουν την ικανότητα περισυλλογής οποιοσδήποτε πετρελαιοειδούς σε οποιαδήποτε θερμοκρασία αρκεί να έχει ρευστότητα Ο ρυθμός συλλογής εξαρτάται από την ταχύτητα περιστροφής των δίσκων το ιξώδες του πετρελαιοειδούς το πάχος της πετρελαιοκηλίδας και τον βαθμό γαλακτοματοποιήσεως των πετρελαιοειδών με το νερό Το ποσοστό του νερού στο συλλεγόμενο πετρελαιοειδές μίγμα δεν υπερβαίνει το 3

Skimmer Cvclonet 050

Skimmer Komara 12K

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Skimmer T-Disk 12

Skimmer T-Disk 18 Skimmer T-Disk 18B

Skimmer Y-Disk Siri-50

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ YS75 C |

Πετρελαιοίάνητο σύστημα ανάκτησης μικρού-μέσου ιξώδους πετρελσιοειδών με αυτορυθμιζόμενη πλωτή κεφαλή

ΦΟΡΗΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΤΥΠΟΥ WEIR SKIMMER ________

Χειροκίνητη συσκευή ανάκτησης πετρελαιοειδών τύπου weir skimmer

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΟΥ POWERVAC

Τα εν λόγω συστήματα κενού προσφέρονται για την ανάκτηση

bull Πετρελαιοειδών καταλοίπων από την επιφάνεια της θάλασσας ή του εδάφους

bull Παχύρρευστης λάσπης αποτελούμενης από πετρελαιοειδή χώμα και άμμο

bull Πετρελαιοειδών γαλακτωμάτων

Είναι δε ικανά για την άντληση ρευστών μιγμάτων κλπ μέχρι μεγίστου θεωρητικού ιξώδους 1000000 cst

Πρόκειται για ντηζελομηχανή που αναρροφά πετρελαιοειδή από ύψος μεγαλύτερο των 6 μέτρων Το σύστημα αποτελείται από μεταλλικό κάλυμμα (VACUM HEAD) που μπορεί να προσαρμόζεται σε ανοικτό βαρέλι ώστε να δημιουργείται ο απαραίτητος χώρος δημιουργίας κενού για την συλλογΐ] πετρελαιοειδών ή στην κατάλληλη χοάνη φόρτωσης Η κεφαλή φέρει σύστημα αυτόματης διακοπής της λειτουργίας όταν το βαρέλι γεμίσει περίπου στο 85 της χωρητικότητάς του για να αποφεύγονται προβλήματα υπερχείλισης Η κεφαλή έχει ρυθμιζόμενο κενό ως 800 mbar ενώ διαθέτει χειροκίνητη βαλβίδα στην εισαγωγή ώστε ρυθμίζοντάς την κατάλληλα να ετπτυγχάνεται αύξηση του δημιουργούμενου κενού κατά την ανάκτηση εξαιρετικά βαρέων πετρελαιοειδών και λάσπης

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

I ΚΟΧΛΙΩΤΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ FOILEX TDS200 ~ |

Κάθε σύστημα κοχλιωτών αντλιών ανάκτησης βαρέων πετρελαιοειδών αποτελείται από

bull Κοχλιωτή αντλία

bull Την μονάδα παροχής ισχύος

bull Σύστημα για την ετήπλευση της αντλίας στην ετηφάνεια της θάλασσας

bull Σωληνώσεις

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ

Τα χημικά διασκορπισηκά είναι μίγματα που ττεριλαμβάνουν ουσίες οι οποίες μειώνουν την επκρανειακή τάση μεταξύ νερgtου και τιετρελαίου Η δράση τους καθιστά δυνατή τη διάστιαση μιας τιετρελαιοκηλίδιις σε τιολύ μικρά σταγονίδια που διασκορτήζονται γρήγορα στην υδάτινη στήλη λόγω της ςηκηκής ιάνησης του νερού Τα σταγονίδια είναι δυνατόν να ανέβουν αργά στην επιφάνεια του νερού όταν αυτό είναι ακίνητο ενώ ειδικά συστατικά που υπάρχουν στα χημικά διασκορτηστικά εμποδίζουν την επανυσυσσωμάτωση τουςΔύο είναι συνήθως οι τύποι των διασκορτηστικων πετρελαίου τα Συμβατικάrdquo και Συμπυκνωμένα διασκορπιστικάΤα συμβατικά διασκορπισηκά είναι συνήθοις διαλύτες υδρογονανθρακικής βάσης και περιέχουν μίγμα γαλακτοποιηηκών ενώ τα συμπυκνωμένα διασκορπισηκά είναι μίγματα γαλακτοποιητών διϋγραντών και οξυγονομένων διαλυτών Περιέχουν περισσότερα ενεργά συστατικά από τα συμβαηκά διασκορπισηκά και γενικά επιφέρουν ταχύτερο και καλύτερο δισκορπισηκό του πετρελαίου

Χρησιμοποιούνται

bull Αδιάλυτα για εκτόξευση από αεροσκάφος και μερικές φορές από σκάφη

bull Διαλυμένα με θαλασσινό νερό όταν εκτοξεύονται από σκάφη

Στην πράξη σπάνια οι κρατούσες συνθήκες είναι ιδανικές Η κηλίδα δεν καλύπτει ομοιόμορφα την επιφάνεια αλλά διασπάται σε μικρότερα κομμάτια και το πάχος του πετρελαίου δεν είναι το ίδιο σε όλη την επιφάνεια που κοΑυφθηκε με πετρέλαιο Αναπόφευκτα λοιπόν θα χρησιμοποιηθα δια- ^-ορπιστικο πφίσσόιερο ή λιγότερο από την κανονική δόση Υπάρχουν πολύ λίγα ποσοτικά στοιχεία αναφορικά με την επίδραση των διασκορπιστικών σε πρσγμαηκα περιστατικά δαιρροών πετρελαίου Ωστόσο υπάρχουν τελευταία

ΧΑηροφοριες απο πειραμαηκες διαρροές πετρελαίου Η έρευνα έχει α π ο Ρ ^ ο η σπανraquo το πετρέλαιο θα διασκορπιστεί σε βάθος ^ ύ τ ε ρ ο

μ ε ρ laquo ^ ιπ τ ώ σ ε ι ς θα ακολουθήσει η του σε^ laquoί^ατινης στήλης όταν υπάρχει αρκετή ποσότητα

Για κάθε κατάσταση θα πρέπει να επιλέγειαι ο καλύτερος συvθυασμόc

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

πετρέλαιο (chocolate mousse) των οποίων το ιξώδες είναι μεγαλύτερο από αυτό του αρχικού πετρελαίου Η έκταση της γαλακτοποίησης και η σταθερότητά της εξαρτάται από τον τύπο του πετρελαίου την κατάσταση και τη θερμοκρασία της θάλασσας Το ιξώδες αυξάνει επίσης λόγω της εξάτμισης των χαμηλού μοριακού βάρους υδρογονανθράκων Και τα δύο φαινόμενα εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό εντός δύο ωρών μετά από τη διαρροή και έτσι η αποτελεσματικότητα του δισκορπιστικού μπορεί να μειωθεί αν καθυστερήσει η χρήση διασκορπιστικού Το γαλακτοποιημένο πετρέλαιο είναι πολύ δύσκολο να διασκορτηστεί Συνεπώς η χρήση διασκορτηστικών θα πρέπει να γίνει πριν αρχίσει η εκτεταμένη γαλακτοποίηση του πετρελαίου Ο φόβος ότι η πρόωρη χρήση διασκορτηστικών θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τοξικών ενώσεων μικρού μοριακού βάρους στη στήλη του ύδατος για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν φαίνεται να δικαιολογείται με βάση τα αποτελέσματα από πειραματικές διαρροές πετρελαίου

Εκτόξευση από πλοίο

Τα διασκορτηστικα εκτοξεύονται στην πετρελαιοκηλίδα από βραχίονες με ειδικά ακροφύσια που συνδέονται με αντλίες παροχής και με δεξαshyμενές αποθήκευσης Η κατάσταση της θάλασσας θα καθορίσει κατά πολύ αν τέτοια συστήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν με ασφάshyλεια και αποτελεσματικότητα

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Όταν χρησιμοποιούνται είτε συμβατικά διασκορτηστικά ή συμττυκνωμένα σε διάλυμα σε ήρεμη θάλασσα πρέπει να γίνεται αποτελεσματική ανάμιξη από αναδευτήρες που ρυμουλκούνται τήσω από τους βραχίονες εκτόξευσης Εναλλακτικά όταν δεν υπάρχουν αναδευτήρες οι έλικες του πλοίου είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για να δώσουν την απαιτούμενη ενέργεια ανάμιξης

Εκτόξευltηΐ από αεροσκάφος

Η εκτόξευση από αεροπλάνο ή ελικόπτερο είναι μία τεχνική που έχει υιοshyθετηθεί από ορισμένες χώρες και έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε ένα αριθμό πετρελαιοκηλίδων Αεροσκάφος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί βραshyχίονες εκτόξευσης ακροφύσια αντλίες και δεξαμενές προσφέρει την δυshyνατότητα ταχύτερης καταπολέμησης πετρελαιοκηλίδας σε σύγκριση με την τεχνική ψεκασμού από πλοίο Η χρήση διασκορπιστικών από αεροσκάφος μπορεί ετήσης να παρουσιάζει πλεονεκτήματα για πετρελαιοκηλίδες που βρίσκονται πολύ μακριά από λιμάνια Οι τπήσεις γίνονται συνήθως αντίθετα προς τον άνεμο και σε ύψος 5 μέχρι 15 μέτρων από το στόχο

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ΖΑΝΕΤΤΠ

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (RUGGERINI)

Οι συσκευές εκτόξευσης τύπου RUGGERINI χρησιμοποιούνται για ψεκασμό αδιάλυτων ΧΔΟ

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Οι ιτυιτκευές εκτόξευσης τύπου KEPNER χρησιμοποιούνται για ψεκασμό συμττυκνωμένων ΧΔΟ σε διάλυση με θαλασσινό νερό (110)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (KEPNER)

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΚΤΟΞΕΥΣΗΣ ΧΑΟ (ROCLEAN^

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΥΑΙΚΑ

Μπορούν να καλύψουν τα υψηλότερα πρότυπα των θαλάσσιων και βιομηχανικών εφαρμογών Είναι κατασκευασμένα από πολυπροττυλένιο και έχουν ικανότητα απορρόφησης έως 25 φορές το βάρος τους Εύχρηστα και αποτελεσματικά εξοικονομούν πόρους και χρήματα για κάθε χρήστη

Τα απορροφητικά υλικά πετρελαιοειδών δεν απορροφούν νερό επιπλέουν και μετά τον εμποτισμό τους με πετρελαιοειδή είναι επαναχρησιμοποιήσιμα δεν επηρεάζονται από την θερμοκρασία είναι ανθεκτικά στη φωτιά και εν κατακλείδι πολύ εύκολα στην απόρριψη Τα απορροφητικά SPC είναι ένας σύγχρονος τρόπος για την διαχείριση του καθαρισμού και απομάκρυνσης του πετρελαίου εκεί όπου ο μηχανικός εξοπλισμός δεν είναι η καταλληλότερη και οικονομικότερη λύση στην ξηρά ή την θάλασσα Διαθέσιμα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη σε μορφή πετσέτας ρολού μαξιλαριού φράγματος κλπ μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από ανειδίκευτο προσωπικό

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΠΕΤΣΕΤΕΣ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΜΑΞΙΑΑΡΙΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΑ ΡΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

ΠΕΡΟΥΚΕΣ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ |

Η λύση για την προσωρινή ή μακροχρόνια αποθήκευση των συλλεγέντωχ υγρών είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών Προσφέρονται σε διαφορετικά μεγέθη από 1-25 τόνους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ρυπαρά ή επικίνδυνα υγράΚατασκευασμένα από PVC λάστιχο από συνθετικό καουτσούκ (νεοπρένιο) ή πολυουρεθάνη (polyurethane) μπορούλrsquo να είναι με ανοιχτό ή κλειστό κάλυμμα Ιδανικά για χρήση με πετρελαιοειδή είναι πολύ εύκολα στην πλήρωση διαχείριση τους ακόμη και σε αντίξοε καιρικές συνθήκες

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΜΕΡΟΣ IV

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΚΤΩΝ Παρά τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για

την καταπολέμηση μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναιπολύ πιθανό ένα τμήμα τ ο υ ------ ----------πετρελαίου μικρό ή μεγάλο να φθάσει στην ακτή Ένας μεγάλος αριθμός πετρεshyλαιοκηλίδων ιδιαίτερα εκείνες που παρατηρούνται σε σχετικά μικρή απόσταση από την ακτή προκαλούν τις περισσότερες φορές σημαντική ρύπανση των ακτών

Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των ακτών θα αποφασιστεί μετά την εκτίμηση μιας σειράς παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνονται

bull Ο τύπος και η ποιότητα του πετρελαίου που χύθηκε

bull Ο τύπος της ακτής που προσβλήθηκε

bull Η εποχή του έτους

bull Οι μετεωρολογικές συνθήκες

Οποιαδήποτε μέθοδος καθαρισμού και εάν επιλεγεί για μια συγκεκριμένη περιοχή και προκειμένου να υπάρξει το ετηθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να λη- φθούν υπόψη ορισμένοι σημανηκοί παράγοντες Το πετρέλαιο που έχει προshyσβάλλει ένα συγκεκριμένο τμήμα της ακτής είναι δυνατό να επικαθίσει στην παραλία και να παραμείνει εκεί ή ένα μέρος του να επιπλέει κοντά στην ακτή

Επίσης οι ποσότητες του πετρελαίου μπορεί να ποικίλουν από ένα μεγάλα παχύ στρώμα μέχρι κομμάτια πετρελαίου διασπαρμένα Συνεπώς οι προσπάθειες πρέπει να ακολουθούν μια από την παρακάτω σειρά εργασιών

bull Περισυλλογή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και ιδιαίτερα εκείνων που εξακολουθούν να επιπλέουν

bull Περισυλλογή του πετρελαίου που επικάθισε στην παραλία

bull Περισυλλογή μικρών διάσπαρτων πετρελαιοκηλίδων

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Οι βασικότερο μέθοδοι και τεχνικές γκ τον καθαρισμό τω ν ακτών περιλχχμβάνονται στις παρακάτω κατηγορίες

bull Περισυλλογή του πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (χειρονακτικά και μηχανικά)

Καύση του πετρελαίουκαι των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο

Αποικοδόμηση του πετρελαίου με την ετήδραση φυσικών φαινομένων

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τύπο ακτοshyγραμμής για την περισυλλογή πετρελαίου και των υλικών που προσβλήshyθηκαν από αυτό ειδικά όταν η προσβολή δεν είναι μεγάλης έκτασης Ε ίναι η μόνη εφαρμόσιμη μέθοδος καθαρισμού ακτών που δεν είναι προσπελάσιμες ή παρουσιάζουν οικολογική ευαισθησία Η μέθοδος αυτή απαιτεί την χρησιμοποίηση μεγάλου αριθμού ατόμων και σε αυτήν περιλαμβάνονται ανάλογα με την περίπτωση

bull Η περισυλλογή του ρευστού πετρελαίου με απορροφητικά υλικά (τα υλικά αυτά όταν κορεστούν με πετρέλαιο περισυλλέγονται χειρονακτικά) Το ξύσιμο του πετρελαίου από Πχ βράχους Κλπ

bull Το κόψιμο της βλάστησης που ρυπάνθηκε με πετρέλαιο (για να προληφθεί η εκ νέου προσβολή)

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

Τα υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο συλλέγονται από εργάτες και συγκεντρώνονται σε σωρούς Στη συνέχεια τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες ή βαρέλια και μεταφέρονται για προσωρινή αποθήκευση προκειμένου στη συνέχεια να βρεθεί τρόπος για την τελική τους διάθεση

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Ερττυστριοφόρα οχήματα οχήματα με ρόδες φορτωτές και άλλοι τύποι χωματουργικών μηχανημάτων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την απομάκρυνση από την παραλία πετρελαίου και των υλικών που προσβλήθηκαν από αυτό (άμμος βότσαλα χαλίκια πέτρες) Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακτές που είναι προσπελάσιμες από την ξηρά και μπορούν να αντέξουν την κίνηση βαρέων οχημάτων Η μηχανική περισυλλογή μπορεί να συνδυαστεί με την χειρονακτική περισυλλογή υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα καθαρισμού ακτών που έχουν κατασκευασθεί ειδικά για τον καθαρισμό της άμμου και των χαλικιών από κομμάτια σταθεροποιημένου πετρελαίου και απορρίμματα Η πλέον συνηθισμένη αρχή λειτουργίας τους είναι εκείνη κατά την οποία το στρώμα της άμμου που προσβλήθηκε από πετρέλαιο κοσκινίζεται και επιστρέφεται στην ακτή ενώ τα κομμάτια της πίσσας και τα σκουπίδια οδηγούνται σε δεξαμενή απόθεσης σκουπιδιών Σε μερικές περιπτώσεις ακολουθείτε η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε στα περισσότερα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης συνίσταται στην αφαίρεση του πετρελαίου που είναι συσσωρευμένο σε εσοχές της ακτής και επιπλέει κοντά στην ακτογραμμή από βυτιοφόρα οχήματα Εναλλακτικά σε παραλίες που εττηρεάζονται από παλίρροιες είναι δυνατή η εκσκαφή χαρακωμάτων παράλληλα προς την ακτογραμμή προκείμενου να συγκεντρωθεί σε αυτά το πετρέλαιο πριν χρησιμοποιηθούν τα βυτιοφόρα

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΠΛΥΣΗ ]Η τjMσ^ μpound νερό ^ s jx x x ic χαμη^ίς πίεσης μπορεί να γ ίνει ya την

αltικηρ8(7η ojouftpoO και όχι ποΛraquo χαχύρρεχχίτον χετρεχιιου απο κάθε μοραή cocriic Δεν εχηρεόζει σημ^ινηκα το υπόστρωμα κα ι ω ς εκ τούτο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ακόμη ^ χοΧgt ευαίσθητες περιοχές Αντίθετα όταν το πετρέλαιο έχει 7ΐροσκοgtιgtιηθει σε ανώμαλες επνφάνειες γίνεται πgtΛgtση υψηλής πίεσης- Το πετρ εϋ ΐο μπορεί να απομακρυνθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό όταν εκτοξευτεί σε αυτό ψυχρό ή ζεστό νερό με πίεση Συνήθως χρησιμοποιούνται π ιέσεις από 80 μέχρι 140 bar και αν χρησιμοποιείται ζεστό νερό η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 60 μέχρι 800 C Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται σε βραχώδεις ακτές εκεί που υπάρχουν μεγάλες πέτρες και τεχνικές κατασκευές Το πετρέλαιο που οαραιρείται ενδέχεται να καταλυήςει στη θάασσα και να προσβάλλει κάποιο άλλο τμήμα της ακτής Γι αυτό Tupexcx να χρησιμοποιηθούν φράγματα ή συσκευές περισυλλογής προκειμένσυ να περιορισθεί η εξάπλωση του πετρελαίου και να καταστεί δυνατή η αναρρόςτηση του ή να γίνει χρήση απορροφηηκών

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΤΜΟ

Τα πολύ χαχυρgtρευστα πετρέλαια που υττέστησαν την επίδραση των καιριshyκών συνθηκών είναι δυνατόν να αφαιρεθούν από βράχια μεγάλε πέτρες και τεχνικές κατασκευές με χρηση ατμού Ο ατμός αυξάνει την θερμοκρασία του πετρελαίου και μειώνει το ιξώδες του με αποτέλεσμα να γίνεται ετττορρευστο Με αυτή τη μ έθ ο ^ είναι πολύ τηθανό να καταστρκιφεί κάθε ζωντανός οργανισμός που ζει στην ετηφάνεια που ρυπάνθηκε Γ ια αυτό τφέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι ατιόλυτα αναγκαίο να αφαιρεθεί το πετρέλαιο και αφού γίνει εκτίμηση των τπθανών εττυιτώσεων στο περιβάλλον

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΚΑΥΣΗ

Άν και φαίνεται σαν μια λογική λύση για την περισυλλογή πετρελαίου από τις ακτές η μέθοδος αυτή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται Εκτός από το γεγονός ότι είναι πολύ επιβλαβής για τη χλωρίδα και πανίδα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική δεδομένου ότι το πετρέλαιο ψύχεται από το υπόστρωμα της παραλίας και δεν καίγεται πλήρως Η ατελής καύση έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από την οποία είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν γειτονικές περιοχές

Αιτίες μόλυνσης από την καύση του πετρελαίου

bull Οξείδια του θείου

Οξείδια του αζώτου

Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακί

Υπερβολική θερμότητα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ 1Άν προσβληθεί ελαφρά μία ακτή με βότσαλα ή άμμο που δεν παρουσιάζει

ενδιαφέρον από τουριστκής άποψης τότε το πετρέλαιο αφήνεται να αποικοδομηθεί με την επίδραση των φυσικών φαινομένων και η περιοχή ετηθεωρείται περιοδικά

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΜΕΡΟΣ V

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΑΙΚΗ

ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΓΕΝΙΚΑ

Από μια εκτεταμένη πετρελαιοκηλίδα θα συλλεχθεί μια μεγάλη ποσότητα πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν απ αυτό Η προσωρινή αποθήκευση και η τελική διάθεση τους είναι δύο θέματα τα οποία συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη σχεδίαση καταπολέμησης της ρύπανσης Υπάρχει ένας αριθμός μεθόδων αποθήκευσης και διάθεσης ενώ η επιλογή της πλέον κατάλληλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες

bull Η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης πετρελαίου και απορριμμάτων που προσβλήθηκαν με αυτό

bull Οι περιοχές που ενδεχόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απόρριψη

bull Τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του πετρελαίου που θα συλλεχθεί

bull Η ποσότητα του υλικού που θα διατεθεί

bull Η επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε από μονάδες διυλιστηρίων θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου ή άλλων κατάλληλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ]Τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι εφοδιασμένα

με στεγανές δεξαμενές που θα εμποδίζουν την ρύπανση των περιοχών που δεν έχουν ρυπανθεί Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά τη διάρκεια καταπολέμησης μιας πετρελαιοκηλίδας μακριά από τις ακτές είναι δυνατό να αποθηκευθεί και μεταφερθεί σε

bull Ενσωματωμένες δεξαμενές που βρίσκονται στα σκάφη περισυλλογής

bull Σε ρυμουλκούμενες εύκαμπτες πλωτέ ς δεξαμενές

bull Σε φορτηγίδες (αυτοκινούμενες ή ρυμουλκούμενες)

Πριν ληφθεί απόφαση για την τελική διάθεση το πετρέλαιο μπορεί να μείνει στις δεξαμενές ή να μεταφερθεί σε χερσαίους χώρους αποθήκευσης Πηχτά ή στερεά υλικά που προσβλήθηκαν από πετρέλχαο μπορούν να μεταφερθούν σε ανοικτά κιβώτια ή κάδους

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

[ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

Ο τηο απλός τρόπος προσωρινής αποθήκευσης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο είναι το άνοιγμα λάκκων στο έδαφος Προ- κειμένου να εμποδιστεί η διαρροή του πετρελαίου στο έδαφος με αποτέλεσμα τη μόλυνση των υδροφόρων στρωμάτων οι λάκκοι πρέτιει να επενδύονται με μεγάλου πάχους φύλλα πλαστικού (πολυαιθυλένιο PVC) ή με φύλλα από λάστιχο Ενας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρήση βαρελιώνκαι πλαστικών σάκκων βαριάς χρήσης Το σημείο στο οποίο θα τοποθετηθούν πλαστικοί σάκκοι και τα βαρέλια πρέπει να καλυφθεί με τον ίδιο τροπο Οι εύκαμπτες δεξαμενές ανοικτής οροφής και δεξαμενές τύπου σάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωρινή αποθήκευση υγρού πετρελαίου δεν είναι κατάλληλες για την αποθήκευση στερεών υλικών Τέλος αν υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι σε διυλιστήρια εγκαταστάσεις διακίνησηraquoπετρελαιοειδών κλπ στην περιοχή που εκτελούνται επιχειρήσει απορρύπανσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσωρινή αποθή κευση συλλεγόμενων υγρών πετρελαίων

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ

Το πετρέλαιο που συλλέγεται κατά την ετιιχείρηση αντιμετώτησης μιας πετρελαιοκηλίδας περιέχει ένα σημαντικό ποσό νερού ή και στερεών υλικών

I Το πιο καθαρό πετρέλαιο είναι εκείνο που I συλλέγεται με πετρελαιοσυλλέκτες από την ] επιφάνεια της θάλασσας (μέχρι 90 1 πετρέλαιο) ενώ τα υλικά που συλλέγονται

από την ακτή μπορεί να περιέχουν μόνο 1- 2 πετρέλαιο Προκειμένου να διευκολυνθεί

1 η τελική διάθεση το πετρέλαιο πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ουσίες όπως το νερό η άμμος τα χαλίκια τα βότσαλα τα ξύλα τα πλαστικά τα απορροφηηκά υλικάπου χρησιμοποιήθηκαν κλπ^ περισυλλογή του πετρελαίου που κατα- σταλάζει όταν τα υλικά βρίσκονται σε προσωρινή αποθήκευση και το μίγμreg πετρελαίουνερού που συλλέγεται μετά από

πηοκ-Fiii^rm s πλύση αυτών μεταφέρωνται σε δεξαμενήμίγμα διαγωοίίεται λ^Γ μέθοδο της βαρύτητα όπου τοελαφρότερο από το νερό α ν έ ^ 1 Τ ΐ τ Γ ^ deg ^ ^ ^ ldquo^ πετρέλαιο που είναιστον πυθμένα της δεξαμενής^ο ν ε ^ τ ^rsquo Ρlaquoεια και το νερό κατακαθεται

της δεξαμενήςΓαι το α π ^ ^ γ ^ ^ ν ο π ε τ 2 ^ Γ ^ Γ ί ^ ldquo ν ldquo ^degΑν το πετρέλαιο περιέγει mcoiIiS ετρελαιο αντλείται απο το πάνω μέρος γίζοντας το με μεταλλικό κόσκι^ ^ ldquo^όν να απομακρυνθούν στραγ-

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Ον τρόποι τελικής διάθεσης μπορούν να διαχωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες

Η επαναχρησιμοποίηση του υγρού πετρελαίου

Η στερεοποίηση των υλικών που προσβλήθηκαν

bull Η καταστροφή του

Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται αν αυτό είναι δυνατόν στις μεθόδους οι οποίες καθιστούν δυνατή την επαναχρησιμοποίηση του πετρελαίου που συλλέχθηκε και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο στερεοποίησης των υλικών που έχουν προσβληθεί από πετρέλαιο ή η καταστροφή τους Τα πετρέλαια που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απορρύπανσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από διυλιστήρια εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πετρελαιοειδών καταλοίπων σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανίες τσιμέντου κλπ Μεγάλες ποσότητες υλικών που προσβλήθηκαν από πετρέλαιο είναι δυνατόν να στερεοποιηθούν αναμειγνυόμενες με συνδετικά μέσα και να χρηshyσιμοποιηθούν Πχ κατασκευή δρόμου Το πιο συνηθισμένο συνδετικό υλικό είναι η μη σβησμένη άσβεστος Ένας άλλος τρόπος είναι η δημιουργία λιπάσματος δηλ η βιολογική μετατροπή του υλικού σε σταθερό φυσικό φυτόχωμα Η λιπασματοποίηση μπορεί να γίνει με την ανάμιξη των πετρελαιοειδών καταλοίπων με σκουπίδια ή με φυσικές ύλες όπως άχυρο πριονίδια φυτάνθρακα κα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΕυχαριστώ θερμά για τις πληροφορίες και το υλικό τα παρακάτω βιβλία και ηλεκτρονικές διευθήνσεις στο διαδύκτιο

1 Εγκυκλοπαίδεια lsquoΕΠΙΣΤΗΜΗ amp ΖΩΗrdquo

2 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ANTIMETOraEH ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΑΑΣΣΑΣ rdquo

3 Υπουργείο Εμπορικκής Ναυτηλίαςldquo ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΤΑΠΟΑΕΜΗΣΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ rdquo

4 Εφημερίς της Κυβερνήσεωςldquo ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ Φύλλου 6 21 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠΆΡΙΘ 11 rdquo

5 httpVwwwAegeantimesgr

6 httpwwwteipirgr

7 httpwwwmxdgr

8 httpwwwecocitygr

9 httpwwwethnosgr

10 httpwwwskaigr

11 httpwwwoilspillresponsecom

12 httpwwwdrumskimmercom

13 httpwwwtovimadolnetgr

14 httpwwwyengr

15 httpwwwthalassagr

16 httpwwwidecgr

17 httpwwwnatureertgr

18 httpwvmgreenpeacegr

19 httpwwwoilfreecoastorg

20 httpwwweconomistgr

21 httpwwwraymetricsgr

22 httpwwwe-telescopegr

23 httpwwwspingr

24 httpwwwnewskathimerinigr

25 httpwwwnewnavalgr

26 httpwwwepegr

27 httpwAvwelkegr

28 httpwwwathensindymediaorg

29 httpwwwanthroposgr

30 httpwwweyploiaaigaio-netgr

31 httpwwwmakthessgr

32 httpwwwchemistryupatrasgr

33 httpvvwwenetgr

34 httpwwwmediesnetgr

35 httpwwwarchipelagogr

36 httpwwwecocretegr

37 http5dim-pyrgouileischgr

38 httpwvmoikoengr

39 httpvmweppergr