လမႈႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈ

ဒတယအႀကမ အစရငခစာ

၂ဝ၁၃-ခႏစ ၊ ဇြနလ

ကမ႓ာဘဏနင ျမနမာဖြ႕ ၿဖးေရး သေတသန

အသကေမြးဝမးေကာငးႏင စားနပရကၡာ

ဖလေရးရနပေငြ အဖြ႕ႀကးမ ပပးကညမႈျဖင

ေလလာျပစသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ခ

ဤအစရငခစာသည ကမ႓ာဘဏမ စာမစစစေရးမအတငး စစစသးသပထားေသာ စာတမးတစေစာင မဟတပါ။ သ႔ျဖစပါ၍ ဤ စာတမးပါေတြ႕ရခကမားသည စာေရးသမား၏အျမငႏင သးသပခကမား သာျဖစၿပး ကမ႓ာဘဏ (သ႔မဟတ)၊ ၎ႏငသကဆငေသာ အဖြ႕အစညးမား(သ႔မဟတ)၊ ကမ႓ာဘဏ၏ အမႈေဆာငၫႊနၾကားေရးမးမား (သ႔မဟတ)၊ ၎တ႔၏ကယစားျပရာႏငငမား၏ အာေဘာႏငအျမင မဟတေၾကာငး ေဖာျပအပပါသည။

ကမ႓ာဘဏသည ဤစာတမးပါ အခကအလကမား၏ ထခကလြယကမႈက အာမခခကမေပးႏငပါ။ ဤစာတမးတြငပါရေသာ ေျမပမား၌ေဖာျပထားသည နယနမတမား၊ အေရာငမား၊ အမညေပး သတ မတခကမား၊ အျခားသတငးအခကအလကမားသည ၎နယေျမ၏ တရားဝငတညရမႈ အေျခအေန အေပၚ အတညျပေထာကခသည သေဘာမး တစစတစရာမရပါေၾကာငး။ ။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ဂ

အသအမတျပ ေကးဇးတငလႊာျမနမာႏငငရ ဆငးရသားမားႏင အားနညးထခကလြယသမား၏ အသကေမြးဝမးေကာငးႏင စားနပ ရကၡာဖလေရးအတြက အေထာက အပေပးၾကေသာ ၾသစေၾတးလ၊ ဒနးမတ၊ ဥေရာပသမဂၢ၊ နယသာလန၊ နယးဇလန၊ ဆြဒင၊ ဆြစဇာလနႏင ယႏကတကကငးဒမးႏငငမားက ေကးဇးတငရပါသည။

ျငငးဆခကဤစာတမးပါၾကေသာ ၾသစေၾတးလ၊ ဒနးမတ၊ ဥေရာပသမဂၢ၊ နယသာလန၊ နယးဇလန၊ ဆြဒင၊ ဆြစဇာ လနႏင ယႏကတကကငး ဒမးနငငမား၏ ေငြေၾကးဆငရာပပးမႈျဖစပါသည။ သ႔ေသာဤစာတမးပါ သးသပခကမား၊ အျမငမားသည ဥေရာပသမဂၢ (သ႔မဟတ) ၾသစေၾတးလ၊ ဒနးမတ၊ ဥေရာပသမဂၢ၊ နယသာလန၊ နယးဇလန၊ ဆြဒင၊ဆြစဇာလနႏင ယႏကတကကငးဒမးႏငငမား၏ တရားဝင သေဘာ ထားအျမင မဟတပါေၾကာငး သေစအပပါသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ဃ

မာတကာအႏစခပအသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမား..................................................................................... စစကပးေရး........................................................................................................................ စေမြးျမေရး ......................................................................................................................... ဋေရလပငနး ....................................................................................................................... ဌကပနးလပငနး .................................................................................................................. ဍအခကအခမားႏငေျဖရငးေရးနညးလမးမား ........................................................................... ဎကား-မ .......................................................................................................................... ဏျပငပအကအည ............................................................................................................... ဏလမႈဆကဆေရးႏင အဖြ႕အစညးမား .................................................................................... တQSEM-1 မ ေျပာငးလမႈမား ............................................................................................... ထLIFT အတြက ပါဝငမႈမား ................................................................................................... ထမတဆက .......................................................................................................................... ၁သတသနနညးစနစ ............................................................................................................ ၂ေလလာဆနးစစမႈဆငရာမေဘာင ........................................................................................ ၇အစရငခစာဖြ႕စညးမႈ ........................................................................................................... ၉အပငး ၁။ အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမား ..................................................................... ၁၁စကပးေရးလပငနး .......................................................................................................... ၁၁စကပးေရးႏင ေျမယာပငဆငေသာ အရြယအစား.................................................................. ၁၁လပသားႏင လယယာသးပစၥညးမား ................................................................................... ၁၆အျခားသြငးအားစမား(ဓာတေျမၾသဇာ၊ပးသတေဆးႏငမးေစမား) ........................................... ၁၇ေခးေငြ ........................................................................................................................... ၂၁ေစးကြကမား .................................................................................................................. ၂၅စကပးေရးဆငရာ ခကခမႈမား ........................................................................................... ၂၉ေမြးျမေရး ...................................................................................................................... ၃ဝအမေထာငစမား ............................................................................................................. ၃ဝသြငးအားစမား ................................................................................................................ ၃၂ထြကကနမားႏင ေစးကြကမား .......................................................................................... ၃၅တရစၧာနေမြးျမေရးအတြကအခကအခမား .......................................................................... ၃၈ေရလပငနး ..................................................................................................................... ၃၉အမေထာငစမား .............................................................................................................. ၃၉သြငးအားစမား ................................................................................................................ ၄၁ထြကကနမားႏင ေစးကြကမား .......................................................................................... ၄၂ေရလပငနးႏင ဆကစပေသာ အခကအခမား ....................................................................... ၄၂ကပနးလပငနး ................................................................................................................ ၄၃အမေထာငစမား .............................................................................................................. ၄၃ကပနးလပငနး၏အခကအခမား ........................................................................................ ၄၇

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃င

အပငး ၂။ အခကအခမားႏင ေျဖရငးေရးနညးလမးမား .......................................................... ၄၈ေဒသေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈႏင လႊပ႕ေငြမား ........................................................................... ၅၀အမေထာငစအသးစရတမား ေလာချခငး ............................................................................ ၅၂အမေထာငစပစၥညးမားေပါငႏျခငး...................................................................................... ၅၄အပငး၃။ ကား-မ.............................................................................................................. ၅၆အပငး၄။ ျပငပအကအည .................................................................................................. ၅၈လကခရရေသာ အေထာကအပ .......................................................................................... ၅၈လအပမႈမား၊ ဥးစားေပးမႈမားႏင ရပရြာအသအျမငမား ........................................................... ၆၀အေထာကအပျဖန႔ျဖးမႈ၊သတမတမႈႏင ဆးျဖတခကခမတမႈ .................................................. ၆၃ျပညသလထ ထညဝငလဒါနးမႈ .......................................................................................... ၆၄ပြငလငးျမငသာမႈ၊အေထာကအပ႔မားတရားမတမႈႏငမေကနပမႈမား ........................................ ၆၆အပငး ၅။ လမႈဆကဆေရးႏငအဖြ႕အစညးမား ...................................................................... ၆၉လမႈေရးအရငးအႏးႏင စေပါငးေဆာငရြကမႈ ........................................................................ ၆၉ပဋပကၡႏင ရာဇဝတမႈ ....................................................................................................... ၇၃လမႈေရးအဖြ႕အစညးမား၏ ပစမားႏင လပငနးမား ................................................................ ၇၅ေခါငးေဆာငမႈႏင ၾသဇာအာဏာအငအား ............................................................................ ၇၇အပငးး ၆။ QSEM -1 မေျပာငးလမႈမား ............................................................................... ၈၃အပငး ၇။ ေကာကခကမားႏင ပါဝငပတသကမႈမား ............................................................... ၈၅ရာသဥတႏင ကကညဆေလာေအာငျပျပငမႈ ....................................................................... ၈၆ေခးေငြႏင ေငြေၾကးဝနေဆာငမႈမား .................................................................................... ၈၆စကပးေရးတးခ႕ျခငးႏင ေမြးျမေရး .................................................................................... ၈၇ေရလပငနး...................................................................................................................... ၈၈အေထာကအပ႔ထေရာကမႈ ................................................................................................ ၈၈ေနာကဆကတြ................................................................................................................. ၈၉

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ စ

ဇယားမားဇယား ၁ ။ QSEM တြင ပါဝငေသာ ျပညနယမားႏင တငးေဒသႀကးမား .................................. ၃ဇယား ၂ ။ တစဥးခငးအေသးစတ ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈႏင အပစလကေဆြးေႏြးမႈမား အေရအတြက .................................................................................................. ၅ဇယား ၃။ QSEM-2 တြင ေဒသအလက ခမးသာကြယဝမႈအဆငသတမတျခငး ........................... ၇ဇယား ၄ ။ ျပညနယမားႏင တငးေဒသႀကးမားအလက ေျမယာပငဆငမႈအရြယအစား.................. ၁၃ဇယား ၅ ။ ဓာတေျမၾသဇာ ေစးႏႈနးမား ေဒသအလက ကြာျခားမႈ ............................................. ၁၉ဇယား ၆ ။ ေဒသအလက ပမးမေကြးၿမတငရမႈ (ကပ) ........................................................... ၂၁ဇယား ၇။ အမေထာငစမားမ သရရေသာ လစဥအတးႏႈနးမား ................................................. ၂၄ဇယား ၈ ။ ေဒသအလက စကပးေရးႏင ပတသကသည အဓကအခကအခမား ......................... ၂၉ဇယား ၉ ။ တရစၧာနေမြးျမေရးအတြက ကနကစရတမား (ကပ)............................................... ၃၃ဇယား ၁ဝ ။ ေဒသအလက အဓကေမြးျမေရးေစးကြကမား...................................................... ၃၆ဇယား ၁၁ ။ ေဒသအလက သရရေသာ ေမြးျမေရးေစးႏႈနးမား(ကပ)......................................... ၃၆ဇယား ၁၂ ။ ေဒသအလက သရေသာ ေမြးျမေရးလပငနးႏင ဆကစပသည အဓက အခကအခမား .................................................................................... ၃၈ဇယား ၁၃။ ဧရာဝတတငး ေဒသႀကးရ တစပငတစႏငႏင စးပြားျဖစငါးဖမးအမေထာငစ ............... ၄ဝဇယား၁၄။ ကပနးလပငနး-ေဒသတစခခငးအလက အလပလပရေသာ ေန႔ရကမားႏင လပအားခမား .......................................................................... ၄၅ဇယား ၁၅ ။ အမးသမးဥးစးေသာ အမေထာငစရာခငႏႈနး ....................................................... ၅၆ဇယား ၁၆။ ေဒသအလက ျပငပအကအည ........................................................................... ၅၈ဇယား ၁၇ ။ ေျဖၾကားသ အမးအစားအလက သရရေသာ ေဒသလအပခကမား ......................... ၆၂ဇယား ၁၈။ ေဒသအလက ေလလာသရရေသာ ပဋပကၡမားႏင ျပစမႈ ......................................... ၇၃ဇယား ၁၉ ။ ေဒသအလက ေကးရြာအဖြ႕အစညးမားႏင အပစမား ............................................ ၇၆ဇယား ၂ဝ။ ေကးရြာအပခပေရးမးမား၏ ပညာေရးအဆငမား ................................................ ၈၀ဇယား ၂၁ ။ ေလလာသရရေသာ ေဒသအလက ဓာတေျမၾသဇာႏင ပးသတေဆးေစးႏႈနး ...................................................................................... ၈၉ဇယား ၂၂။ ဧရာဝတတငး ေဒသၾကး-ငါးလပငနးသြငးအားစ၊ ကနကစရတမားႏင ငါးဖမးမရမေသာ ပမာဏႏင ဝငေငြ .......................................................................................... ၉၀ဇယား ၂၃ ။ ရမးျပညနယ- ကပနးလပငနးမား၏ ရာသအလကလပငနးေျပာငးလမႈ ................... ၉၁ဇယား ၂၄ ။ ခငးျပညနယ- ကပနးလပငနးမား၏ ရာသအလကလပငနးေျပာငးလမႈ .................... ၉၂ဇယား ၂၅ ။ မႏေလးတငးေဒသႀကး-ကပနးလပငနးမား၏ ရာသအလကလပငနးေျပာငးလမႈ ....... ၉၃ဇယား ၂၆ ။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကး-ကပနးလပငနးမား၏ ရာသအလကလပငနးေျပာငးလမႈ ...... ၉၄

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ဆ

ပမားပ -၁ ။ QSEM -2 ၏ ၿမ႕နယမား .......................................................................................... ၄ပ -၂။ QSEM အတြက ၿခငေသာ ေလလာဆနးစစမႈ မေဘာင ................................................... ၈ပ -၃။ QSEM -2 အတြက အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမား ေလလာဆနးစစမႈ မေဘာင .......... ၉ပ -၄။ ေဒသအလက ဝငေငြရသးႏမား ................................................................................. ၁၂ပ -၅။ ဝငေငြရသးႏမား စကပးေသာ ေကးရြာမားအေရအတြက .............................................. ၁၃ပ -၆ ။ ေဒသအလက ေျမၾသဇာသးစြသည ေကးရြာမား အေရအတြက ....................................... ၁၈ပ -၇ ။ ေဒသအလက ပးသတေဆးသးစြသည ေကးရြာမား အေရအတြက ................................. ၁၉ပ -၈ ။ ေမြးျမသည တရစၧာန အမးအစားႏင ေမြးျမသည အမေထာငစမား၏ ရာခငႏႈနး ............. ၃၁ပ -၉ ။ ေဒသအလက အမေထာငစတစခရ တရစၧာနမား၏ ပမးမအေရအတြက .......................... ၃၁ပ -၁ဝ ။ ေဒသခမား ႀကေတြ႕ရေသာအခကအခမား (ေကးရြာအေရအတြက) ............................. ၄၈ပ -၁၁ ။ ေျဖရငးေရးနညးလမးအျဖစ အသးစရတေလာခသညဟသရရေသာ ေကးရြာမား .................................................................................................... ၅၃ပ -၁၂ ။ သးျခားေမြးျမေရးလပငနးမားအလက ျပငပအကအည စမကနးမား အေရအတြက ......... ၅၉ပ -၁၃ ။ အမေထာငစမား၏လအပခကမား ......................................................................... ၆၁ပ -၁၄ ။ အကအည အစအစဥမားအတြက ေဆာငရြကေသာ အဖြ႕အစညးမား ............................ ၆၃ပ -၁၅ ။ အကအညေပးေဝမႈပစမား ..................................................................................... ၆၄ပ -၁၆ ။ ပြငလငးျမငသာ၍ အႀကျပႏငေသာ နညးစနစမား အသးျပသညစမကနး အေရအတြက ...................................................................................................... ၆၇ပ -၁၇ ။ ရြာေခါငးေဆာငမား၏ စးပြားေရးႏင လမႈအဆငအတနးအေျခအေန ............................. ၈၀

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ဇ

သာဓက ေလလာမႈမားသာဓက - ၁။ ရမးျပညနယရ အေသးစားလယယာလပငနးႏင အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမား............................................................... ၁၅သာဓက -၂။ ခငးျပညနယရ လယသမားငယမားႏင ေငြေၾကးစေဆာငးႏငမႈ အခကအခ .......... ၂၅သာဓက - ၃။ ခငးျပညနယႏင ဧရာဝတတငးေဒသၾကးတ႕တြင အခကအခမားက မညသ႔ေျဖရငးပ .......................................................................................... ၄၉သာဓက - ၄။ ဆငးရေသာ လယသမားမားအား သြငးအားစမားျဖင ကညရန ၊ ေကးရြာ ပဋပကၡက ေအာငျမငစြာေျဖရငးေရး အကအညေပးရနႏင သဘာဝပတဝနးကင အရငးအျမစမား

က အကာအကြယေပးရနတ႔အတြကစေပါငးေဆာငရြကျခငး .............................. ၇၀သာဓက -၅။ လမးေဖာကလပရာတြင ျပငပအကအညရရရန ေကးရြာသေကးရြာသားမား စေပါငး စညး႐းေဆာငရြကျခငး ................................................................................ ၇၁သာဓက - ၆။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးရ ေကးရြာတစရြာတြင ျပငပေထာကပေရးႏင ပတသကေသာ လမႈေရးတငးမာမႈ ....................................................................................... ၇၂သာဓက - ၇ ။ ရမးျပညနယရ ႏငငေရးစးပြားေရးႏငသကဆငေသာ ပဋပကၡ ............................. ၇၄သာဓက -၈။ ရပကြက၊ေကးရြာအပစ အပခပေရးဥပေဒႏင ေကးရြာေခါငးေဆာငမႈ .................. ၇၇သာဓက -၉။ ေကးရြာေခါငးေဆာင၏ ေျမယာမအလပသမားမားအတြက လပငနးရားပါးသညရာသ

တြင အလပအကငစစဥေပးမႈ ........................................................................ ၇၉သာဓက-၁ဝ။ ေကးရြာသ ေကးရြာသားမားကယစား ေကးရြာေခါငးေဆာငမားက ျပငပအဖြ႕အစညး

မားႏင ေစစပညႇႏႈငးျခငး .............................................................................. ၈၁

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃စ

အႏစခပ

အရညအေသြးဥးတညေသာ လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာ ေစာငၾကညေလလာမႈ သေတသနစစ တမး (Qualitave Social and Economic Monitoring-QSEM)သည ျမနမာႏငငရ ေကးလကေန ျပညသမား၏ မတညေသာ အသကေမြးဝမးေကာငးနညးလမးမားႏင လပငနးမား၊ ထနညး လမးမားက ပေဖာေသာ ကယျပန႕သညအေၾကာငးျခငးရာမား၊ လမႈေရးႏငအဖြ႕အစညးမားဆငရာ အေၾကာငးျခငး ရာမားက လမား၏ အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနး ေရြးခယမႈမားႏင ဝငေငြမားက ထခကပတ႔အား ေလလာဆနးစစထားသည။ အသကေမြးဝမးေကာငးႏင စားနပရကၡာဖလေရးရနပေငြအဖြ႕(Liveli-hood and Food Security Trust Fund - LIFT) ၏ စမကနးမားက ထေရာကစြာ ေစာငၾကညေလ လာရာတြင အေထာကအပျဖစေစရနအတြက ဤသေတသနစာတမးက ရညရြယပါသည။ ဤအစရင ခစာတြင ၂ဝ၁၂-ခႏစ၊ စကတငဘာလမ ေအာကတဘာလအထ ျပလပခေသာ ဒတယအႀကမေျမာက ကာလအပငးအျခားအလက ေလလာသည သေတသန(QSEM-2)မ ရလဒမားက ေဖာျပထားသည။ QSEM-2 သည QSEM-1 က အေျခခကာ ေလလာထားသည LIFT ၏ အေျခခ ေလလာေရးႏင QSEM-1 တ႔ႏစရပလးတြင ေဖာျပထားေသာ အဓကအသကေမြးဝမးေကာငးလပငနး မားႏငပတသက သညမားက ပ၍ေသခာစြာ နားလညသေဘာေပါကေစရနႏင QSEM-1 အစရငခစာပါ ရာေဖြေတြ႕ရ ခကအခ႕ႏင စပလဥး၍ လမႈဆကဆေရးပငးဆငရာႏင ျပငပအကအညႏင ပတသကသညျပနာ မားက ေျဖရငးသညနညးလမးမားက ဆနးစစေလလာရန ရညရြယခကျဖင လပေဆာငချခငးျဖစသည။

QSEM-1 မ ျပညနယႏင တငးေဒသႀကးႏစချဖစေသာ ခငးျပညနယႏင မႏေလးတငးေဒသႀကး တ႔ရ ေကးရြာမားသ႔ ယခငေလလာစဥကတညးက ေျပာငးလမႈမားက ဆနးစစရနအတြက QSEM-2 တြင ထပမသြားေရာကခပါသည။ QSEM-1 တြင သြားေရာကခေသာ မေကြးတငးေဒသႀကးႏင ရခင ျပညနယတ႔မ ေကးရြာမားကမ ျပညနယႏငတငးေဒသႀကးႏစချဖစေသာ ရမးျပညနယႏင ဧရာဝတ တငးေဒသႀကးတ႔မ ေကးရြာမားျဖင အစားထးခသည။ ျပညနယႏင တငးေဒသႀကး(၄)ခတြင သေတသ (၄)ဥး ဥးေဆာငသည အဖြ႕ (၄)ဖြ႕သည ျပညနယႏငတငးတစခစ သြားေရာကခၾကၿပး ေကးရြာ(၉)ရြာစ တ႔တြင လေပါငး (၁ဝဝဝ)ေကာႏင ေတြ႕ဆကာ ေဆြးေႏြးေမးျမနးမႈမားႏင အပစလကေဆြးေႏြးမႈမားက ျပလပခၾကပါသည။ ဆငးရသားမားအေနျဖင သတငးအခကအလကမား ေကာကယျခငးႏင အသက ေမြးဝမးေကာငး နညးလမးမား၏ ကြျပားေသာ အစတအပငးမားက သရနားလညရနအတြက ကြငး ဆငးေလလာမႈႏင ေလလာဆနးစစမႈမားက ဥးစားေပး ေလလာထားသည။

အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမား

စကပးေရးျပညနယႏင တငးေဒသႀကး (၄)ချဖစေသာ ရမးျပညနယ၊ ခငးျပညနယ၊ မႏေလးတငးေဒသႀကးႏင

ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတ႔ အားလးတြင အဓက အသကေမြးမႈလပငနးမာ လယယာစကပးေရးျဖစ သည။ ခငးျပညနယမလြ၍ ေဒသအားလးတြင စပါးသးႏသည အဓကစကပးေသာ သးႏျဖစၿပး ခငး ျပညနယတြငမ ေလလာခေသာ ေကးရြာ (၉)ရြာ အနက(၅)ရြာသည စပါးစကပးရန သငေလာေသာ ေျမၾသဇာမရေသာေၾကာင ေျပာငးသးႏက အဓက စကပးၾကသည။ ဝငေငြရသးႏမားျဖစေသာ ႀက၊ ႏမး၊ ပတစမး၊ င႐တႏင အျခားဟငးသးဟငးရြကမားက ေဒသအႏ႔ ကယျပန႔စြာ စကပးၾကသည။ ေဒသမားအလက ဝငေငြရသးႏမား စကပးမႈျမငမားျခငး သည ကနထတစြမးအား အကးအျမတႏင ေစးကြကခတဆကမႈမားက ရညရြယေသာ ဝငေငြတးသးသန႔သးႏမား ၾကားျဖတစကပးရန အခြင အလမး ရရေစသည။ သ႔ရာတြင ဝငေငြရသးႏမားသည ေဒသအလက ေျပာငးလမႈအမးမးရျခငး ေၾကာင ဝငေငြတးသးႏ အစားထး စကပးေရးအတြက စနေခၚမႈတစရပ ျဖစေပလမမည။

ေဒသမားအတြငးေသာလညးေကာငး၊ ေဒသတစခအတြငးတြငေသာလညးေကာငး စကပးေျမ ပငဆငမႈ အရြယအစား၊ ပငဆငေသာ ေျမအမးအစားႏင ေျမယာမအမေထာငစအေရအတြကမား သည သသာထငရားေသာ ကြျပားျခားနားမႈမားရေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရသည။ လယသမားငယမား

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ည

က ေျမယာဝယယကာ အလတစားႏငအႀကးစား လယသမားႀကးမားအျဖစသ႔ေရာကရၿပး စးပြားေရး ဥးေမာလာသည ေျပာငးလမႈမး မရသေလာကပငျဖစသညက ေဒသမားအားလးတြင ေလလာ ေတြ႕ရ ခရသည။ လယသမားငယဘဝမ ေျမယာမဘဝသ႔ ေရာကရသြားေသာ စးပြားကဆငးမႈမးသာ လသမား သည။ လယသမားငယမားမာ စကပးေရးဆငရာႏင အေထြေထြအခကအခမားက ေအာငျမငစြာ ေျဖ ရငးႏငရန လယေျမမားက ေရာငးချခငးႏင ေပါငႏျခငးျပလပသည နမနာမားရသည။ မႏေလးတငး သည ေျမယာမအမေထာငစဥးေရ အမားဆးျဖစၿပး ရမးျပညနယႏင ခငးျပညနယတ႔တြင ေျမယာမအမ ေထာငစဥးေရအလြနနညးပါးသည။ အေၾကာငးမ ၎ေဒသရ နယခမားသည သစေတာ႐ငးမား ခတ ထြငရငးလငးၿပး စကပးသည ေရႊ႕ေျပာငး ေတာငယာမားက လပကငနငေသာေၾကာင ျဖစသည။ လယ သမားအမေထာငစမားထမ လကထပခါစ ဇနးေမာငႏမားသည ေျမယာမမားျဖစေနသညက ေတြ႕ရခ ရသည။

ေလလာခေသာေဒသမားတြင အမးသားမားႏင အမးသမးမား ေဆာငရြကေနၾကရေသာ လယ ယာလပငနးမားတြင လပကငရပျခငး မတညသည သေဘာသဘာဝမားႏငအတ အလပလပရာတြင ကား၊ မ ခြျခားမႈမားရေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ေဒသမားအားလးတြင အလပအကငရားပါးေသာကာလမားႏင ရတသမးခနၾကားကာလတ႔တြင ကားႏငမ လပအားခမား၌ ထငရားေသာ ကြာျခားမႈမားလညး ရသည။ အလပရားပါးေသာ ကာလမားတြင ေဒသေပၚမတည၍ လယသမားငယမားသည မသားစလပ အားကသာ အေျခခ၍ အသးျပၾကၿပး လယယာေျမမားစြာ ပငဆငေသာ လယသမားမားကမ ျပငပ လပအားက ငားရမးသးစြၾကေၾကာငး သရရသည။ အလပမားေသာ ရာသမားတြင ခငးျပညနယ၊ မႏေလးတငးႏင ဧရာဝတတငးတ႔၌ လယယာလပသားရားပါးမႈမားသည ျပနာတစရပ ျဖစေၾကာငး သရရသည။ လယယာသးကရယာမားျဖစေသာ ႏြားမား၊ လယထြနစကမား၊ စပါးကကသ႔ ထတကန သေလာငရန ေနရာမားႏင အျခားလယယာသးပစၥညးမား အသးျပမႈႏင ပငဆငမႈသညလညး ေဒသ မားအလက ျခားနားၾကသည။ ယငးသည အသကေမြးမႈဆငရာ အခကအခမား ေျဖရငးေရးအတြက အဓကကေသာ က႑မား ျဖစဖြယရသည။

လယယာသြငးအားစမားျဖစသည ဓာတေျမၾသဇာ၊ မးေစမားႏင ပးသတေဆးမားသည အလြယ တကရရႏငေသာေၾကာင ေဒသမားအတြငး ျပနာမရေပ။ သြငးအားစရရေရး လြယကမႈ၊ ေစးႏႈနး သတမတမႈႏင ဝယယရန တတႏငမႈတ႔သည ၿမ႕ေစးကြက အနး အေဝးႏင သယယပ႔ေဆာငေရးဆငရာ လြယကမႈ၊ ခကခမႈတ႔အေပၚတြင မတည၍ သသာထငရားစြာ ကြာျခားသည။ အလားတ ေဒသ ခြအတြငး ဓာတေျမၾသဇာႏင ပးသတေဆးအသးျပမႈမား မားစြာျခားနားေနျခငးရပါက အဆပါသြငးအားစ ႏစရပ စလးက ထေရာကစြာအသးျပေရးအတြက လယသမားမားအား စကပးေရးႏင ပတသကေသာ သငတနးေပးရန လအပသည။ မးေစအသးျပမႈႏငပတသက၍ စပမးမားႏင အရညအေသြးေကာငး မြနေသာ မးေစမားက အသးျပျခငးသည စကပးေရးက႑တးတကျမငမားလာေရး အတြက နညးလမး တစချဖစေၾကာငး လကေတြ႕အသးျပေနေသာ ေတာငသမား၏ တငျပခကအရ သရပါသည။

လယသမားမားသည ဓာတေျမၾသဇာမား ဝယယျခငး၊ သးႏမား မရတသမးမ လပအားခေပးေခ ျခငးႏင အမေထာငစ၏ စားသးကနဝယယျခငးတ႔အတြက ေခးေငြမားယၾကရသညဟ သခရသည။ ၎တ႔အနကမ လယသမားႀကးမားႏင လယသမားလတမားမာ ေခးေငြက အဓကအားျဖငလယယာလပငနးမားအတြက ရယၾကၿပး လယသမားငယမားကမ သြငးအားစဝယယေရးအတြက ေခးေငြရယ ၾကေၾကာငး သရရသည။ ေခးေငြရေသာ ပမာဏသည ဆငးရ၊ ခမးသာေပၚမတည၍ ေဒသအလက ကြျပားျခားနားသကသ႔ ေျမယာပငဆငမႈပမာဏႏငလညး အျပနအလနဆကစပေနသည။ ေဒသ အားလးရ အမေထာငစမားသည ေခးေငြအရငးအျမစေပါငးစမ ေခးေငြရယၾကရၿပး အဓကအားျဖင ပဂၢလကေငြေခးသမား၊ NGO မား၊ ကနသညမား၊ ၿမ႕နယအတြငးရ ေစးဆငမား၊ နယခကနမးစ ဆင မား၊ ရပရြာအေသးစားေငြေခးလပငနးမား၊ အေပါငဆငမားအျပင ေကးရြာမားအတြငးရ အလတစား လယသမားႏင လယသမားႀကးမားထမ ေခးယၾကရသည။ အတးႏႈနးသည ေခးေငြရယသည ေနရာေပၚ မတည၍ အလြနျခားနားသည။ျမနမာစကပးေရးဘဏမ အနမဆးအတးႏႈနးျဖင ထတေခးႏငေသာ လညး ပဂၢလကေငြေခးသမားကမ တစလလင ၁ဝ% တးႏႈနးခန႔ျဖင အျမငဆးအတးႏႈနးက ရယၾက သည။ သ႔ရာတြင ေလလာေတြ႕ရခကမားစြာတ႔၌ အမေထာငစမားသည အမနေပးေခရေသာ အတး ႏႈနးကပင သတမျပမၾကေပ။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ဋ

ေဒသအားလးရ အမေထာငစအားလးက ၎တ႔သးႏမား၏ ပငမေစးကြကမားမာ အနးဝနးကငရ ေကးရြာမား သ႔မဟတ အနးဆးၿမ႕ရ ေစးကြကမားျဖစေၾကာငး ေျပာၾကားသည။ ပြစားမားသည ေဒသ မားအားလးတြင အဓကၾကားခလမားျဖစၾကၿပး အမေထာငစမားကလညး ထပြစားမားႏငပင စးပြား ေရးအတြက ဆကဆမႈက ကာလရညၾကာစြာ ျပလပခၾကေၾကာငး သရရသည။ သ႔ရာတြင ပြစားမားက ေစးႏႈနးမားက သးႏအရညအေသြးေပၚမတည၍ အဆငသတမတၿပး တနဖးျဖတရာတြင တရားမတမႈ မရဟ လယသမားမားက ေျပာျပၾကသည။ ေစးႏႈနးႏငပတသကသည ေစးကြကသတငးက မဘငးဖနး ပငဆငၾကေသာ အမေထာငစအနညးငယ (လယသမားႀကးႏင လယသမားလတမား)မတစဆင တစ ရြာလး သရၾကသည။ ထ႔ျပင ၿမ႕သ႔တက၍ သးႏေရာငးခေသာ အမေထာငစမားထမလညး သရၾကရ သည။ ထတကနပစၥညးမားသယပ႔ရန ထရပကားမား စေပါငးငားရမးျခငးမလြ၍ သမဝါယမ အသငးမား (သ႔မဟတ) အလြတသေဘာ စေပါငးထတလပမႈကသ႔ေသာ စေပါငးလပေဆာငမႈ သာဓကမား မေတြ႕ ရရေပ။ ယငးသညလညး ေျဖရငးေဆာငရြကေပးရနအတြက ထပမစးစမးေလလာရမည က႑တစရပ ျဖစသည။

အဓကအားျဖင စကပးေရးအတြက အခကအခမားမာ ေစးႏႈနးအတကအကျဖစျခငး၊ ရာသဥတ ေျပာငးလျခငး၊ ဖကပးမား ေၾကာင သးႏမားပကစးဆးရႈးျခငးႏင သးႏပကစးၿပး အထြကႏႈနးကဆငး ေစသည မးေခါင၊ ေရႀကးမႈမားကသ႔ ျပငးထနေသာ ရာသဥတေဖာကျပနမႈမားျဖစသညဟ သရရသည။ ေဒသမားတြင ရာသဥတေျပာငးလမႈတ႔ႏင ဆကစပေနေသာ အခကအခသည အဓကျပနာ ျဖစသည။

ေမြးျမေရးလယယာလပငနးအျပင ေမြးျမေရးလပငနးဖြ႕ၿဖးလာျခငးသည ဒတယအသကေမြးမႈလပငနး ျဖစ

သည။ ေမြးျမထားေသာ တရစၧာနမားအား ေရာငးခ၍ရေသာ ဝငေငြက ထမးျမားလကထပမႈမား၊ ေကာငးစရတမား၊ ဘာသာေရးအခမးအနားမားႏင ေနအမ၏ အဓကျပငဆငမႈမားစသညတ႔ကသ႔ သးျခားအသးစရတမားအတြက သးစြၾကသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာျပၾကသည။ ေဒသအားလး တြင ၾကကႏငဝကက ေမြးျမၾကသည။ ကြၽ၊ ႏြား၊ ဆတ၊ သးႏငဘမား အပါအဝင အျခား တရစၧာနမားက အခ႕ေသာ ေဒသမားတြငသာ ေမြးျမေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။

ေမြးျမေရးအတြက အဓကသြငးအားစမားမာ အစာ၊ လပအားႏင ေဆးဝါးမားျဖစသည။ တရစၧာန မား ထပမျဖညတငးျခငး သ႔မဟတ ေကြၽးေမြးျခငးတ႔တြင အခကအခမရေၾကာငး ေလလာခေသာ ေဒသမားရ အမေထာငစမားက ေျပာျပသည။ တရစၧာနမားက အနးဝနးကငမ ေကးရြာသားမားထမ ျဖစေစ၊ ေဒသမားအားလးတြင တရစၧာနကာကြယေဆးထးႏျခငးက ကယကယျပန႔ျပန႔ ေတြ႕ရရသည။ ကာကြယေဆးထးရနအတြက NGO မားက ေလကငသငတနးေပးျခငး၊ အစးရက တရစၧာန ကနးမာေရး လပသားမား ေမြးထတရန ရညရြယလက ေလကငေပးျခငးက ေတြ႕ရရသည။ မညသ႔ပငျဖစေစ တရစၧာနေဆးကသျခငးမားက အလြယတကရႏငမႈ၊ အသးျပမႈႏင ေစးႏႈနးသတမတမႈတ႔မာ ေဒသ အလက လြနစြာကြျပားျခားနားသျဖင ေျဖရငးေဆာငရြကေပးရမည ထငရားေသာ က႑တစရပျဖစ ေပသည။

ေယဘယအားျဖင ေမြးျမေရးလပငနးအတြက မသားစလပအားကသာ အသးျပၾကသည။ အမ ေထာငစလပအားက လယယာ လပငနးမားအတြက အဓကအသးျပေနၾကရေသာေၾကာင မးရာသတြင ကြၽ၊ ႏြားေကာငးရနအတြက ျပငပလပအားက ငားရမးၾကရသည။ အဆပါ တရစၧာနအမးအစားမား အတြက ေကြၽးေမြးစရတသညလညး ေနရာေဒသကလက၍ မားစြာျခားနားေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ အခ႕ေဒသမားတြငသာ အသးျပသည ျဖညစြကတရစၧာနစာကသ႔ တရစၧာနအမးအစားအလက မတ ညေသာ ေကြၽးေမြးမႈ အေလအထမား ေလကငေရးႏင ျဖန႔ျဖးေရးတ႔ကလညး ေဆာငရြကရန လအပ ေၾကာငး ေဖာျပေနသည။ ေဒသတြငးတြင စားကကကြငးရေသာ အမေထာငစမားသည ေကြၽးေမြးစရတ သကသာၾကသည။

အမေထာငစမားသည ေမြးျမထားေသာ တရစၧာနမားအား ၎တ႔ေဒသအတြငးရ ေစးမား၊ ပြစား မားႏင အျခားေကးရြာမားသ႔ ေရာငးခၾကသည။ ခငးႏင ရမးျပညနယတ႔တြင အမေထာငစမားႏငပြစားမားသည အႏၵယႏင တ႐တႏငငတ႔ရ နယစပျဖတေကာ ေစးကြကမားတြင သြားေရာကေရာငးခ

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ဌ

ၾကသည။ ေမြးျမေရးတရစၧာနေစးႏႈနးမားသည ေဒသတစခႏငတစချဖစေစ၊ ေဒသတစခအတြငးရ နယေျမတစခႏငတစချဖစေစ မားစြာေျပာငးလၾကသည။ အျခားၿမ႕နယႏင နယစပျဖတေကာ ေစး ကြကမားမ တရစၧာနေစးႏႈနးသတငးရရေရးမာ အခကအခတစချဖစသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာ ၾကားသည။ ထသ႔ ေစးႏႈနးသတငးမရရျခငးသည ေကး ရြာမားအတြငးရ ပြစားမားႏင တရစၧာနေစးႏႈနးညႇႏႈငးေသာအခါ အမေထာငစမားအတြက ဆး႐ႈးနစနာေစသည။ ယငးအခကသည ေျဖရငးေပးရမည က႑တစချဖစသည။

တရစၧာနေမြးျမေရးႏငပတသကေသာ အဓကအခကအခမားတြင ေရာဂါမားကေရာကျခငး၊ စား ကကေျမရားပါးမႈ ျမငတကလာျခငး၊ ရာသဥတေျပာငးလမႈေၾကာင တရစၧာနမား ေသေၾကပကစးျခငး၊ တရစၧာနမား၏ ေစးႏႈနးမားကဆငးျခငးႏင တရစၧာနအစား အစာေစးႏႈနး ျမငတကလာျခငးတ႔ ပါဝငသညဟ အမေထာငစမားက ဖြငဟၾကသည။ တရစၧာနမားက နယစပျဖတေကာ ေရာငးခ ရာတြင ႏငငျခားေငြေၾကးလလယႏႈနး အတကအကျဖစျခငးသညလညး အဓကျပနာျဖစေၾကာငး ေျပာျပ ၾကရာ အမေထာငစမားက အဆပါအခကအခကေျဖရငးရာတြင အေထာကအကျပသည ေငြေၾကး ဆငရာ လပငနးမား တညေထာငေရးသညလညး ေျဖရငးေဆာငရြကေပးရမည အလားအလာတစခ ျဖစသည။ ေဒသအႏ႔အျပားတြငပင တရစၧာနပကစးဆး႐ႈးမႈ သာဓကမားက အမေထာငစမားက ေျပာ ၾကားခၾကသည။

ရမးျပညနယႏင ဧရာဝတတငးေဒသႀကးရ အမေထာငစမားကလညး အမားပငစားကကေျမမား ေလာနညးကဆငးလာေၾကာငး ေဖာျပခၾကသည။

ေရလပငနးဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင ေရလပငနးသည အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမား၏ ပငမအရငး

အျမစျဖစၿပး သြားေရာကခေသာ ေကးရြာမားရ အမေထာငစမား၏ (၁၃%)ခန႕မာ ေရလပငနးကအဓကလပကငၾကသည။ ငါးလပငနးအတြက အဓကသြငး အားစမားမာ ပကကြနမားႏင ေလမားျဖစၾကၿပး အရြယအစားေပၚမတည၍ ေစးႏႈနးမားကြာျခားသည။ ေလမားက ေကးရြာမားအတြငးရ လကသမား မားထမ ေအာဒါမာယရသည။ အမေထာငစမားသည ၎တ႔ငါးဖမးမည ေနရာေဒသႏင ရာေဖြသည ငါးအမးအစားေပၚမတညကာ ပကကြနပစအမးမးက အသးျပၾကသည။ အမားအားျဖင လကျဖင ေလာခတေသာ ေလမားကသာ အသး ျပၾကၿပး ေလာငစာဆေစးႏႈနးေၾကာင စကေလမားက အသးျပ ရန စတမဝငစားၾကေပ။

ေခးေငြမားက ငါးဖမးကရယာမား ဝယယေရးႏင အမေထာငစစားသးစရတအတြက ေခးယရ သညဟ အမေထာငစမားက ေျပာ ၾကားသည။ ေရလပငနးလပသည မသားစမားအေနျဖင ေငြေခး ငားရေသာ ပငမေနရာမားမာ တစလလင (၁ဝ%) မ (၃ဝ%) အထ အတးႏႈနးအျမငဆးယေလရေသာ ပဂၢလကေခးေငြေခးငားသမား၊ (NGO)မား၊ ေကးရြာရ ေစးဆငမားႏင ေကးရြာရ ငါးဒငမားပငျဖစ သည။ ယငးေဒသမားရ အမေထာငစမားသည ငါးဖမးခြငရေသာ ၾကားခလသ႔ျဖစေစ၊ ေရလပငနးဥးစး ဌာနသ႔ျဖစေစ လငစငေၾကးေပးေဆာငရေၾကာငး၊ ၾကားခလသ႔ ေပးေဆာငရေသာေငြမာ တရားမဝင ေၾကာငး နားလညမႈႏငေပးရေသာ ေငြျဖစေၾကာငး ေျပာျပ ၾကသည။

ဖမးဆးရမေသာ ငါးပမာဏသည အသးျပေသာ ပကကြနအမးအစားႏင ရာသဥတေပၚမတည၍ ေျပာငးလသည။ စးပြားျဖစ ငါးဖမးေသာ အမေထာငစမားသည တစေန႕လင ကပေငြ (၁၅,ဝဝဝ မ ၁ဝဝ,ဝဝဝ)ဖးအထ ဖမးဆးရမၾကေၾကာငး သရရသည။ ဖမးဆး ရမသည ပမာဏမားႏင ဝငေငြတ႔သည အေကာငးဆးငါးဖမးရာသႏင ငါးဖမးရာသၿပးသည ကာလမားအၾကား ပမးမ (၆ဝ%) ကြာျခားၿပး အခ႕ အေျခအေနမားတြင အျမငဆး (၉ဝ%)အထ ကြာျခားသည။ ငါးဖမးေသာ အမေထာငစမားသည ေကးရြာမားတြင အေျခစကေသာ ပြစားမားသ႔ အဓကေရာငးခၿပး ပြစားမားက ဖမးဆးရမေသာ ငါးမား က စေပါငးကာ ၿမ႕နယဒငမားသ႔ ေရာငးခသည။ တစဖန ၿမ႕နယဒငမားက ရနကနၿမ႕ရ လကားငါး ေစးကြကသ႔ တငပ႔ေရာငးခသည။ ေတြ႕ဆေမးျမနးခေသာ အမေထာငစမားသည လကားငါးေစးကြကရ ေစးႏႈနးက မသၾကေပ။ လကားေစးကြကမားတြင ေစးႏႈနးသသာစြာ ကြာျခားမႈေၾကာင အမေထာငစ မားက ေစးကြကသတငး အလြယတကရရေရးသည ေဆာငရြကေပးရမည နညးလမးတစချဖစသညဟ တငျပၾကသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ဍ

အမေထာငစမား၏ အဓကအခကအခမာ ငါးဖမးဆးရရမႈပမာဏ ကဆငးျခငးပငျဖစသည။ အဆပါေဒသတြင ေရထြကကနရရမႈ ကဆငးျခငးေၾကာင ယခငငါးပမာဏက ဖမးဆးရရေရးအတြက ယခငထက အခနပေပး၍ ရာေဖြၾကရသည။ ငါးေကာငေရပမာဏ ကဆငးရျခငး၏ အေၾကာငးရငး မားက အတအကမသရရေသာလညး အဓကအေၾကာငးအရငးမာ ယခအခါ ပငလယဘကတြင ငါးဖမး သေဘၤာမားမာ ငါးသားေပါကငယေလးမားမအစ ဖမးဆးနငသည အဆငျမင ငါးဖမးပကကြနမား အသးျပျခငးႏင ဆြပကချခငး စသညနညးစနစမားက အသးျပမႈ တြငကယလာေသာေၾကာင ျဖစသည ဟလညး အမေထာငစမားကယဆၾကသည။ ထ႔အျပင ေဆးချခငးႏင ဘကထရေရာ႐ကျခငးကသ႔ အႏရာယမားၿပး ပတဝနးကငယယြငးပကစးေစသည ငါးဖမးမႈအေလအကငမားေၾကာင ျဖစသညဟ လညး ၎တ႔က ေျပာျပၾကသည။ ထ႔ေၾကာင သဘာဝပတဝနးကင ေရရညတညတခငၿမေစေသာ ငါးဖမးသည အေလအကငမား သျမငလာေစရန ေဒသခမားအား အသအျမငျမငမားေအာင ႀကး ပမးေရးသညလညး ေျဖရငးရမည ျပနာတစခပင ျဖစသည။

ကပနးလပငနးဆငးရေသာအမေထာငစမားသည ၎တ႔၏ အဓကအသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမားက

ဥးစားေပး ေရြးခယလပကငျခငးမျပနငၾကဘ ဝငေငြရမည ႀကရာကပနးလပငနးမားကသာ ေရြးခယ လပကငၾကသည။ စားဝတေနေရးဖလမႈမရျခငးသည ကပနးအလပ ရာေဖြရျခငးအတြက အေျခခ အေၾကာငးရငးျဖစသည။ ကပနးလပငနးမားမာ လယလပငနးႏငအဓကဆကစပၾကသည။ သ႔ရာတြငကပနးလပငနးမားတြင လကသမားလပငနး၊ ဝါးကပႏငဝါးထရလပငနး၊ တရစၧာနမားထနးေကာငး ျခငး၊ တရစၧာန ေဆးကသမႈလပငနးႏင သစေတာထြကပစၥညးမားရာျခငးစသည အျခားေသာ လပငနး မးစပါဝငသည။ ၿမ႕ျပေဒသမားသ႕ ေျပာငးေရႊ႕ကာ အတဖတသည လပငနးမားတြင အလပလပျခငး၊ အထညအလပစက႐မားတြင အလပလပျခငးႏင ေဆာကလပေရးလပငနးမားတြင အလပလပျခငး စသည ကာယလပသားမားအျဖစ ေဆာငရြကျခငးမားလညး ရၾကသည။

ကပနးအလပမားတြင အလပရရသညေန႔ရကမားႏင လပအားခမားမာ ေဒသအလကႏင ကား- မအလက ကယျပန႔စြာ ကြာျခားမႈရၾကသည။ ေဝးလစြာသြားေရာကရန လအပေသာ သတတးေဖာျခငး ႏင သစေတာထြကပစၥညးမား စေဆာငးျခငးတ႔ကသ႕ေသာ လပငနးမားက မားေသာအားျဖင အမး သားမားက ေဆာငရြကၾကသည။ အလားတ လပငနးမားတြငပင အမးသားမားႏင အမးသမးမား အၾကား လပအားခကြာျခားမႈမာ သသာထငရားလသည။ ၿမ႕မားႏင နးကပစြာ တညရေနျခငးသည လပအားခႏႈနးထားမားက လႊမးမးေသာ အေျခခအေၾကာငးရငးတစရပျဖစသည။

ေဒသအားလးတြင လယယာစကပးေရးသည ကပနးလပငနးလအပမႈရေသာ အေျခခအရငး အျမစျဖစသည။ ကပနးလပသမား အလပအကငရရနငမႈသည သးနအမးအစား၊ စကပးရာသႏင ေဒသ ေပၚမတည၍ အမးမးကြျပားသည။ အလပအကငရရမႈမာ ရာသအလက ခငမာေသာ ကြျပား ျခားနားမႈမားရသညႏငအတ ကပနးအလပရာေဖြေရးအတြက စားနပရကၡာဖလမႈက အဓကေမာငးႏငအားျဖစေနျခငးတြင အေရးႀကးေသာ အကအညမား ျဖညဆညးေပးရန လအပသည။ ကပနးအလပမား ရားပါးေသာ ကာလမားအတြငး အမေထာငစမား၏ စားဝတေနေရးအခကအခေလာခနငရန ေျဖရငး ေဆာငရြကေရးလပငနးမား၌ ေခးေငြယရသည ေနရာမား ပမမားျပားရန၊ ထတကနပစၥညးမား စ ေဆာငးႏငရန ဝငေငြတးတကေရး အစအစဥမားႏင အေရးေပၚစားနပရကၡာ အကအညေပးမႈမားက ထညသြငးစဥးစားရန လအပသည။ ေခးေငြပစတစမးျဖစေသာ ႀကတငလပအားခေပးျခငးသည မႏေလးတငးႏင ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင ကယျပန႔စြာေတြ႕ရရသည။ စကပးေရးလပငနးမရသည မတလမ ေမလအထ အလပရားပါးေသာရာသတြင အမေထာငစမားက ၎တ႔၏လပအားခမားအား ႀကတငေငြမားအျဖစ ထတယရသညမာ ထးစပငျဖစသည။ (၃ဝ%)ခန႔ရေသာအမေထာငစမားမာ ၎ တ႔၏ လပအားခမားက ႀကတငယၾကၿပး ေငြသားအေနျဖင ယျခငးမဟတဘ ဆန၊ စပါးတ႔ျဖင ယၾက သည။ ႀကတငေငြမားအတြက အတးႏႈနးမာ (၃လ) ကာလအတြက(၂၅%)ခန႔ မ (၅ဝ%) ခန႔ အထ ျမငမားသည။

ကပနးလပငနးမားအတြက အခကအခမားရေၾကာငး မႏေလးႏင ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတ႔တြင အမားဆးေလလာသရရသည။ မႏေလးတငးတြင လြနခေသာ(၃ႏစ)အတြငး သးႏအထြကႏႈနး ဆက

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ဎ

တကကဆငးမႈေၾကာင ကပနးလပငနး လအပမႈတြငလညး ကဆငးလာကာ ေဒသတြငး ေရႊ႕ေျပာငးလပ ကငမႈမား ျမငတကလာသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင လယထြနစကမား အသးျပမႈ ျမငတကလာျခငးႏင လယသမားမားမာ လယယာလပငနးအတြက ေခးေငြရရမႈ မလေလာက၍ လယယာလပငနးမားလပကငမႈ ေလာနညးလာျခငးတ႔သည ကပနးလပ ငနး လအပမႈ ေလာကလာျခငး၏ အေၾကာငးရငးမားျဖစသည။

အခကအခမားႏင ေျဖရငးေရးနညးလမးမား

စကပးေရးလပငနးတြင အဓကအခကအခမားမာ ရာသဥတေျပာငးလမႈမားေၾကာင သးႏမား ပကစးဆး႐ႈးျခငးႏင အထြကႏႈနးကဆငးျခငး၊ ပးမႊားမားဖကဆးျခငး၊ ေျမဆၾသဇာ ယတေလာလာျခငး ႏင စကပးေရးထတကနပစၥညးမား၏ ေစးႏႈနးအတကအက ျဖစေပၚ ျခငးတ႔ျဖစသည။ ေမြးျမေရး လပငနးမားအတြက အဓကအခကအခမားမာ တရစၧာနေရာဂါမားႏင ေစးႏႈနးမတညၿငမျခငးတ႔ပင ျဖစသည။ ငါးလပငနးတြငမ ဖမးဆးရမေသာ ငါးပမာဏကဆငးလာျခငးႏင အစးရ၏ ေျဖရငးေပးမႈႏင ဆငေသာ လငစငျပလပသည စႏႈနးမားသည အဓကအခကအခမားျဖစသည။ ကပနးလပငနး၏ အဓကအခကအခမာ အလပအကငရရမႈ ကဆငးလာျခငးျဖစေၾကာငး သရရသည။

အမေထာငစမား၏ အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးဆငရာ အခကအခမားက ေျဖရငးသည နညးလမးမားမာ မားေသာအားျဖင ေဒသေျပာငးေရႊ႕လပကငျခငး၊ ျပနလည၍ေငြလႊပ႔ျခငး၊ အမေထာင စအသးစရတႏင လပငနးသြငးအားစ အသးစရတမား ႏစရပစလးတြင ေလာချခငး၊ ပငဆငပစၥညးမား ေပါငႏျခငး၊ ကပနးလပကငျခငးျဖင ဒတယဝငေငြအရငးအျမစ ဖြ႕ၿဖးေစျခငးႏင တရစၧာနေမြးျမျခငး တ႔အျပင သးႏေျပာငးလစကပးျခငးကသ႔ေသာ အသကေမြးမႈနညးလမးမား ျဖစၾကသည။

ေလလာခေသာ ေဒသေလးခတြင ေလလာခကအရ ေဒသေျပာငးေရႊ႕လပကငျခငးသည ျပလပ ေလရေသာ အခကအခေျဖရငးမႈျဖစၿပး ျပနလညလႊပ႕ေငြမားသည အမေထာငစမားစြာတ႔၏ အဓက ဝငေငြ အရငးအျမစျဖစသည။ ဆငးရေသာ အမေထာငစမားသည ျပနလညလႊပ႔ေငြမားက အေျခခအား ျဖင အစားအစာအတြကသာ သးစြၾကရၿပး ခမးသာေသာ အမေထာငစမားမာမ ျပနလညလႊပ႔ေငြမားက အသးစရတအမးမးႏင အသကေမြးမႈအတြက လပငနးသးပစၥညးမားဝယယ၍ ရငးႏးျမႇပႏသးစြၾက သည။ ျပနလညလြႊပ႔ေငြမားက ေပးပ႔ရာတြင တရားဝငေငြေၾကးလမးေၾကာငးက အသးျပသညဟ မၾကားသရေပ။ ၎တ႔သည ေငြသားျဖငသာ ျပနလညယေဆာငလာျခငး၊ ရြာသ႔ျပနလာေသာ အျခား သမားမတစဆင ေပးပ႔ျခငး၊ ေအးဂငမားမ တစဆငေပးပ႔ျခငးစသည နညးလမးမားကသာ အသးျပ ၾကသည။ လႊပ႔ေငြမား ေပးပ႔ျခငးႏင ယငးတ႕က လကခရရသည ေငြေၾကးဝနေဆာငမႈမားက ေရႊ႕ေျပာငး လပကငသမားအတြက ဖနတးေပးျခငးသည အဓက က႑တစရပျဖစဖြယရသည။

အခကအခမားက ေျဖရငးေရးနညးလမးတြင အသးစရတေလာချခငးသည ထငရားေသာ နညး လမးတစရပျဖစသည။ အမေထာငစမားက စားနပရကၡာတြင ေလာ၍သးစြျခငး၊ အသကေမြးမႈသြငး အားစမားတြင ေလာချခငး၊ မဂၤလာလကဖြ႕ျခငးႏင ဘာသာေရးအခမးအနားမား၌ ထညဝငရေသာ လမႈေရးအသးစရတတ႕တြင ေလာခသးစြျခငး စသညတ႔သည အမားဆးအသးျပၾကသည အသးစရတ ေလာခေသာ နညးလမးမား ျဖစၾကသည။ ပငဆငပစၥညးမားက ေပါငႏ၍ ေျဖရငးျခငးကမ ဧရာဝတ တငးေဒသႀကးတြင အမားဆးေတြ႕ရရသည။ နာဂစမနတငးတကခတခရသညကာလအတြငး ႀကေတြ႕ ခရေသာ ႀကးမားလသည ဆး႐ႈးမႈမားေၾကာင လယသမားအမေထာငစမားသည ေရႊတေငြစမားႏင လယယာေျမမားကပင ေပါငႏခၾကေၾကာငး သရရသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ဏ

ကား-မ

ေဒသအားလးတြငပင မတညေသာ အသကေမြးမႈလပငနးအမးမး၌ ကား-မ ခြျခားမႈမား ထငရား စြာရေနသည။ ကာယလပအားမားအျပင ေကးရြာအတြငးႏင ေကးရြာျပငပလပငနးတညေနရာ အခက အခေပၚမတညကာ အမးသားမား လပကငႏငေသာ အလပႏင အမးသမးေဆာငရြကရေသာ အလပ ဟ၍ ဓေလထးစအရ ခြျခားမႈမားရသည။

စကပးေရးလပငနးတြင စကပးသးႏေရြးခယမႈ၊ အသးျပမည မးေစ၊ စကပးမည နညးစနစမား ႏင သးႏဖကပးမႊားထနးခပေရးတ႔ အပါအ၀င အေရးႀကးေသာ ဆးျဖတခကခမတေရးတ႔တြင အမး သားမားမ တာ၀နယလပကငၾကသည။ ထြကကနမား ေရာငးခရန ညႇႏႈငးျခငးႏင ထြကကနမားအား ေစးကြကမားသ႔ သယယပ႔ေဆာငေပးျခငးကသ႔ေသာ ရတသမးၿပးေနာက ေစးကြကတငပ႔ေရာငးခ သည လပငနးမားအား အမးသားမားကပင ေဆာငရြကသည။ စကပးေရးလပအားက႑တြငလညး အမးသားမားႏင အမးသမးမားအၾကား တာ၀နယယမႈမားက ပငးျခားထားသည။ မးေစပးေထာင ျခငး၊ သးႏမစကပးမလပငနး၊ ဓာတေျမၾသဇာႏင ပးသတေဆးမား အသးျပျခငးအျပင ထြနယကျခငး တ႔က အမးသားမားကသာ လး၀တာ၀နယၿပး ေပါငးသငျခငးႏင ေကာကစကျခငးလပငနးမားက အမးသမးမားကသာ တာ၀နယေဆာငရြကသည။

တရစၧာနေမြးျမေရးတြင ကြၽႏြားေကာငးျခငး၊ ျမကရတျခငး၊ ကြၽစာ ႏြားစာစဥးျခငး၊ တရစၧာနမား အား ၿမ႕နယေစးကြကမားသ႔ သြားေရာကေရာငးချခငး အပါအ၀င ရြာျပငပသ႔ သြားေရာကေဆာငရြက ရသည လပငနးမားက အမးသားမားက တာ၀နယသည။ ငါးဖမးျခငးကမ အဓကအားျဖင အမးသား မားကသာ ေဆာငရြကၿပး အမးသမးမားကမ ပကကြနမားျပျပငထနးသမးျခငး၊ ပစြနႏင ငါးရဥဖမးရန ငါးစာျပငဆငျခငးတ႔ကသ႔ေသာ အေထာကအကျပရသညလပငနးမားက တာ၀နယရသည။ ထ႔ျပင ဖမးဆးရမေသာ ငါးမားအားလးက ေစးတြငေရာငးခရန၊ ေကးရြာတြငးေရာငးခရနႏင မသားစစားသး ရနအတြက ငါးေရြးခယခြျခားျခငးက အမးသမးမားက ေဆာငရြကသည။

အမေထာငစမားတြင ကေလးမားျပစေစာငေရာကျခငးႏင ထမငးဟငးခကျပတျခငးကသ႔ေသာ လပငနးမားက အမးသမးမားကသာ လး၀တာ၀နယရသည။ အမးသားေရာ အမးသမးပါ ေငြးခးငားရ ယခြငရေသာလညး ရယေသာ ေခးေငြအရငးအျမစမာ မတညၾကေပ။ အမးသမးမားသည အမေထာင စစားေသာကေရးအတြက(NGO)မားႏင ေဒသရေစးဆငမားထမ ေခးငားရယၾကၿပး အမးသားမားက မ ပြစားမားႏင ရြဒင(ငါးဒင)မားထမ ေခးငားရယၾကသည။ အမးသားေရာ အမးသမးပါ ႏစဥးစလးတ႔ သည ပဂၢလက ေငြေခးသမားထမ ေငြေခးငားရယၾကသည။

ျပငပအကအည

နာဂစဆငကလနးမနတငးတကခတၿပးေနာက အကအညမားရရခေသာ ဧရာဝတတငးေဒသႀကး မလြ၍ အျခားေသာ ျပညနယမားႏင တငးေဒသႀကးမားသညလညး အကအညအေထာကအပမား အနညးငယစသာ ရရၾကသည။ ထပမေလလာခသည မႏေလးတငးေဒသႀကးႏင ခငးျပညနယတ႔တြင (QSEM-1)ႏင(QSEM-2) တ႔အၾကား အကအညရရသညပမာဏမား(သ႔မဟတ)ရရသညပစမားသည ေျပာငးလမႈမရသေလာကပငျဖစသည။ သ႔ရာတြင အကအညျဖန႔ျဖးရာ၌ ေဝးလေခါငသေသာ ေကးရြာ မားအၾကား ျခားနားမႈ အနညးငယရသည။ ေတြ႕ဆေမးျမနးခေသာ ေကးရြာေခါငးေဆာငမားမာ အျခား ေသာ ေကးရြာသေကးရြာသားမားထက ေဒသ၏လအပခကမားက ပမရငးလငးတကစြာ ေျပာျပၾက သည။ အမးသမးမားနင အလြနဆငးရေသာ အမေထာငစမားကသ႔ေသာ အပစမားသည ေမးခြနးမား ကပင ရငးလငးစြာမေျပာနငၾကေပ။

ၿခ၍ဆရလင အေထာကအပအစအစဥမားသည ေျဖရငးေဆာငရြကမႈမားအတငမ ေကးရြာ အတြငး၌ လအပခကမား၊ ဆနးစစခကမားက ေဆာငရြကခသည။ သးျခားအေထာကအပအစအစဥ မားက ရညၫႊနးေသာ မေကနပခက အနညးငယရလငကစား အေထာကအပ ေျဖရငးေပးေရး ေဆြး ေႏြးမႈမားက ရြာသားမားက ေယဘယအားျဖင သျမငခၾကသည။ အမားႏငဆငေသာ မေကနပခက

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ တ

တစရပမာ လယသမားမားအတြက ရညရြယေသာ ေခးေငြအစအစဥမား၏ ျပနလညေပးဆပရမည ကာလႏငပတသကသည။ ထေခးေငြက လစဥျပနလညေပးဆပရမညဟဆထားရာ ယငးသည လယ ယာစကပးေသာ အမေထာငစမားအတြက စကပးေရးမရရေသာ ရာသအလက ဝငေငြႏင ကကည ျခငး မရေပ။

ျပညတြငး၊ ျပညပ (NGO) မားသည အဓကအေထာကအပေပးသမား ျဖစသည။ အေထာကအပ ေပးေသာ အဖြ႕အစညးအမားစမာ ေကးရြာအတြငးအေထာကအပမားအား ျဖန႔ေဝရနအတြက နယခ မားႏင ေကးရြာဖြ႕ၿဖးေရးေကာမတမားက ဖြ႕စညးအသးျပၾကသည။ စမကနးအဖြ႕အစညးအမးမးမ ဖြ႕ စညးထားေသာ ေကးရြာဖြ႕ ၿဖးေရး ေကာမတေပါငးစ(VDCs)က ေကးရြာမားအတြငးတြင ေတြ႕ရရသည။ ေကးရြာအဆငရ အမေထာငစမားႏင အဓကသတငးေပးသမား၏ အဆအရ စမခကဒဇငးႏင သတ မတေသာ နညးစနစမားက အကအညေပးသမားက ခမတၿပး အကးေကးဇး ခစားခြင ရသမားႏင ပတသကေသာ ဆးျဖတခကမားက (VDC) ကသ႔ နယခအဖြ႕အစညးမားမတစဆင ရြာသရြာသားမား က ခမတသည။

ရပရြာ၏ ထညဝငလဒါနးကညမႈမားသည မားေသာအားျဖင တစရြာလးႏငဆငေသာ ကစၥရပမား တြင ေငြေၾကး(သ႔မဟတ)လပအားမားက အမေထာငစအလက တနးတညတ ထညဝငရျခငးမး ျဖစ သည။ ထသ႔ရလငကစား အလြနဆငးရေသာ အမေထာငစမားကမ တစခါတစရ ေငြေၾကး ထညဝငျခငး မ ကငးလြတခြငျပသည။ ေကးရြာသားမားသည ထသ႔ထညဝငမႈမားအတြက ေစာဒကတကမႈမား မရ ပါ။ ပြငလငးျမငသာေသာ စနစအမးမးက အသးျပၾကသည။ အခ႕နယေျမမားတြင စေပါငး ပါဝငမႈႏင အတ ျပနာမားရသညတင ရပရြာအစညးအေဝးမားသည ေၾကာျငာသငပနးမား (သ႔မဟတ) အျခား နညးစနစမားထက ပမထေရာကေသာ ပြငလငးျမငသာသည စနစတစရပ ျဖစသည။

လမႈဆကဆေရးႏင အဖြ႕အစညးမား

လမႈဆကဆေရးမားသည ေဒသမားအလက အမးမးကြျပားသည။ ထပမသြားေရာက ေလလာခ ေသာ ခငးျပညနယႏင မႏေလးတငးေဒသႀကးတ႕တြင လမႈေရးစညးလးညၫြတမႈ ဆကလကခငမာ လကရသည။ စေပါငးလပေဆာငမႈႏင အျပနအလနလပအားေပးမႈ အစအစဥမားသည အမားႏင သကဆငၿပး အမေထာငစမားအား အကပအတညးမားက ေျဖရငးနငစြမးရေစကာ ဝနေဆာငမႈ ျဖန႔ေဝ ေရးကြာဟမႈကလညး ေျဖရငးႏငစြမးရေစသည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးႏင ခငးျပညနယတ႔သည ယငးစနစမားက ကငသးၾကေသာလညး တကကြထကသနမႈတြင မတညၾကေပ။ ဧရာဝတတငးေဒသ ႀကးတြင နာဂစအလြနကာလ အေထာကအပမားႏင ပတသကေသာ တငးမာမႈမားေၾကာင ေကးရြာ (၄)ရြာတြင လမႈဆကဆေရး ပကျပားခရၿပး မားျပားလေသာ ေကးရြာေကာမတမားေၾကာင ေကးရြာအပစ မားဖြ႕၍ ခြျခားမႈမား ေပၚေပါကခရသည။ ၎တ႔ ရညရြယဥးတညထားေသာ နညးစနစမားသည ေကး ရြာအတြငးရ အပစမားအၾကား၌ ကား-မ မညမမႈႏင တနးတညမျခငးမရဟ ရြာသရြာသားမားက ေျပာၾကားသည။ အဆပါတငးမာမႈသည လအမားက ဓေလထးစအရ အတတကြ ပးေပါငး ဘရားပြမား ကသ႕ေသာ ေကးလကလေနဓေလမားႏင အျခားနယပယမားသ႔ပင ပ႕ႏကးစကခသည။

(QSEM-1) ကသ႔ပင အထကတြင ေဖာျပခေသာ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးရ အေထာကအပႏင ပတသကေသာ တငးမာမႈႏင ရမးျပညနယရ အခ႕ေသာ ထငရားသည မးယစေဆးဝါးဆငရာ ျပစမႈမားမ လြ၍ ပဋပကၡႏင ရာဇဝတမႈမား နညးပါးပါသည။ အခ႕ေသာ ေသးငယသည အျငငးပြားမႈမားက ေကး ရြာအဆငတြငပင ေျဖရငးၾကသည။ ရမးျပညနယရ ၿမ႕နယတစခတြင ယခငျဖစပြားခေသာ ပဋပကၡ သမငးေၾကာငးသည အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမားအေပၚ ထခကမႈက ထငရားစြာေတြ႕ျမငရ သည။ မၾကာေသးမက အပစအခတ ရပစမႈမားသည ဆကေၾကးေကာကခမႈမား၊ အဓမၼလပအား ေစခငးမႈမားႏင တရားမဝင အခြနေငြေကာကချခငးမားက ေလာနညးေစသညဟ ရြာသရြာသားမားက ဖြငဟၾကသည။

ေကးရြာအဖြ႕အစညးမားႏင ေခါငးေဆာငမႈတ႔သည (QSEM-1) ႏင အလားတပငျဖစေသာလညး ရမးျပညနယတြင ေဒသခေခါငးေဆာငမား အေျပာငးအလအခ႕ ရပါသည။ ေကးရြာအမားစရ အဓက

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ထ

ေခါငးေဆာငမားမာ ေကးရြာအပခပေရးမးမား (သ႔မဟတ) ေကးရြာရပမရပဖမား ျဖစၾကသည။ အစးရမ တရားဝငခန႔အပထားေသာ ေကးရြာေခါငးေဆာငမားသည ေကးရြာရပမရပဖမားႏင ေကးရြာ က ေလးစားေသာသမား၏ လမႈအသငးအဝနးအတြငးတြင အတတကြ ေဆာငရြကၾကၿပး ေကးရြာႏင အစးရအၾကား ၾကားခလအျဖစ တာဝနယၾကသည။ (QSEM-2) ကြငးဆငးေလလာခနတြင ေတြ႕ရ ခကမားအရ ရပကြကႏငေကးရြာအပစအပခပေရးမးဥပေဒသစတြင ေဖာျပထားေသာ အပစ အပခပ ေရးမးေရြးခယတငေျမႇာကပြမားဆငရာမားက လာမည (QSEM-3) အစရငခစာတြင ထညသြငး ေဖာျပမညျဖစပါသည။ ေကးရြာသားမား၏ကယစား ျပငပအကအညေပးသမားႏင ကညေဆြးေႏြးညႇ ႏႈငးရန ဥပမာ-၎တ႔၏ ေကးရြာမားအတြက အေထာကအပပမရရမႈ ေသခာေစေရးက ေကးရြာ ေခါငးေဆာငမားက ေဆာငရြကၾကေၾကာငး သရရသည။

QSEM-1 မ ေျပာငးလမႈမား

ၿခ၍ၾကညလင ခငးျပညနယႏင မႏေလးတငးတ႔တြင (QSEM-1)ႏင (QSEM-2)တ႔အၾကား ေျပာငးလမႈ အနညးငယသာရၿပး ေလလာမႈႏစခစလးမာ တညေနသည။ ေဒသႏစခတြင အသက ေမြးဝမးေကာငးပစမား၊ ထတကနပစၥညး ေစးႏႈနးမားႏင အထြကႏႈနးမား၊ လမႈဆကဆေရးပစမားမာ ေလလာမႈႏစခအၾကား ထးျခားေသာ ေျပာငးလမႈမားမရပါ။ ခငးျပညနယတြင ေလလာေတြ႕ရရေသာ အဓကေျပာငးလမႈမားမာ အစးရ၏ မဝါဒေျပာငးလလကျခငးေၾကာင အေသးစားေခးေငြမား၏ အတး ႏႈနးမား ကဆငးလာသညကသခရၿပး အႏၵယသး ႐းပးႏင ျမနမာကပေငြလလယႏႈနး ကဆငးျခငး ေၾကာင ေမြးျမေရးတရစၧာနမားက နယစပျဖတေကာ၍ ေရာငးခမႈမရရေသာ ဝငေငြနမကလာျခငးတ႔ ျဖစသည။ ထ႔အျပင QSEM-1 ကြငးဆငးေလလာမႈ ျပလပစဥကတညးကပင ရတသမးခနကာလတြင ကပနးအလပအတြက လပအားလအပမႈမာ ဆကလကျမငမားလကရသည။

မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင ေဒသေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈ အလြနမားျပားေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရ သည။ ေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈ ျမငတကလာျခငးမာ ရာသဥတေျပာငးလမႈေၾကာင သးႏမား ပကစးဆး႐ႈး ကာ ေဒသအတြငး ကပနးလပငနးလအပမႈ ကဆငးသြား၍ျဖစသညဟ အမေထာငစမားက ယဆၾက သည။ သ႔ရာတြင ေလလာမႈႏစရပအတြငး သးႏဆးရႈးမႈ ျမငတကလာျခငးမရသလ လပအားလအပမႈကဆငးျခငးလညးမရရာ ေပၚေပါကဆအခကအခမားက ေျဖရငးေဆာငရြကေပးသည နညးလမးမား မေအာငျမငမႈတ႕ေၾကာင ေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈမား ျမငတကလာျခငး ျဖစဖြယရသည။

LIFT အတြက ပါဝငမႈမား

LIFT အေထာကအကျပ ေျဖရငးေဆာငရြကသမားအတြက QSEM-2 ရာေဖြေတြ႕ရခကမားက ေျဖရငးေဆာငရြကမႈ အဆင ၃-ဆင ခြျခားထားသည။ ယငးတ႔မာ သေတသနႏင မဝါဒ အေထာက အက၊ အေထာကအကဒဇငးႏင အေထာကအကအစအစဥမား ျဖန႔ျဖးေရးလပငနးစဥတ႔ျဖစသည။ ထ အဆင ၃-ဆငစလးတြင ဆငးရသားမား၏ အသကေမြးဝမးေကာငးနညးလမးမားႏင ဆကစပေသာ အဓကကြာဟမႈမား၊ အခြငအလမးမားႏင အေထာကအကအစအစဥမားက ျဖညဆညးေပးေသာ ပပးမႈ တ႔က ေလလာေတြ႔ရရသည။

ေငြေၾကးဝနေဆာငမႈမားတြင အေသးစားအာမခလပငနး၏ သကသာေသာအတးႏႈနးမားက ေငြ ေခးငားသမား သတျပမလာေရး၊ ေငြေၾကးေခးငားျခငးဆငရာ ျပနာတ႔အတြက ေျဖရငးေပးမႈမားက အေလးေပးမႈ ျမငမားလာေရး၊ ေခးေငြ၏ အဓကကာလသတမတခကမားႏင ျပနလညလႊပ႕ေငြမား အတြက တရားဝငေငြလႊလမးေၾကာငးမား တညေဆာကေပးေရးကသ႔ေသာ ဆငးရသားမား၏ လအပ ခကမားႏင အသကေမြးဝမးေကာငးနညးလမးမားႏင သာလြနကကညသည ရလဒသစမား ဖြ႕ၿဖး ေအာင ေဆာငရြကေပးႏငသည အခြငအလမးတစရပ ရေပသည။

စကပးေရးတြင ရာသဥတေျပာငးလမႈႏင ကကညဆေလာေအာင ျပလပျခငးသည အဓက

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ဒ

ကြာဟမႈ ျဖစသည။ နငငအတြငးရ ဆငးရေသာရပရြာေဒသမားႏင ကကညဆေလာေအာင ျပလပ နငစြမး တးတကလာေစေသာ သေတသနလပငနးႏင မဝါဒအေထာကအကမသည ေရ႕ေျပးေျဖရငး ေဆာငရြကမႈမားအထ အဆငအမးမးအၾကား ဘကေပါငးစ ျပညစေသာ ေျဖရငးေဆာငရြကမႈတစရပ လအပသည။ စကပးေရးလပငနးအတြက ေျဖရငးေဆာငရြကေရးအပါအဝင အျခားနယပယမားတြင စေပါငးလပငနးပစမား ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈႏင စကပးေရးဆငရာႏင တရစၧာနေဆးဝါးကသမႈဆငရာ ဝန ေဆာငမႈမား တးခ႕မႈတ႔ ပါဝငသည။

စကပးေရး၊ ေမြးျမေရးႏင ငါးလပငနးတ႕ႏင ပတသက၍ ေျဖရငးေဆာငရြကရမည အျခားေသာ အဓကနယပယတစခမာ ထတလပသမား၏ ေစစပညႏႈငးမႈစြမးအား တးတကေစေသာ ေစးကြက သတငးရရေရး ျမငမားမႈပငျဖစသည။ ေရလပငနးတြင ေရထြကကနမား ေရရညတညတေအာင စမခန႔ ခြမႈႏင ငါးဖမးလငစငမား ခြငျပသညစနစ ပမပြငလငးျမငသာေအာင ေဆာငရြကနငေစရနအတြက မဝါဒေျဖရငးမႈမား လအပသည။ အသအျမင ျမငမားေစရနႏင ေဆးခငါးဖမးျခငးႏင ဘကထရ ေရာ႐ကျခငးတ႔ကသ႔ေသာ ပတဝနးကငႏင သဟဇာတမျဖစသည ငါးဖမးအေလအကငမား ႀကးပမး ေျပာငးလေရးအတြက အေထာကအကေပး ေျဖရငးေဆာငရြကမႈမား လအပသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ဓ

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၁

မတဆက

ျမနမာႏငငရ အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမား၏ အရညအေသြးဆငရာ လမႈေရးႏင စးပြား ေရး ေစာငၾကညေလလာမႈ (Qualitative Social and Economic Monitoring-QSEM) ၏ သေတ သနအစအစဥသည ျမနမာႏငင၏ ေကးလကေဒသမားရ အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမားက ေစာငၾကညေလလာၿပး နားလညသေဘာေပါကေစရန ရညရြယပါသည။ ယငးသည ျမနမာႏငင ေကးလကျပညသမား၏ အသကေမြးဝမးေကာငးႏင ေဒသဖြ႕ၿဖးေရးလပငနးမားက အေကာငအထည ေဖာေဆာငရြကေရးအတြကလညးေကာငး၊ ေထာကပေရးအတြကလညးေကာငး ႀကတငစမကနး ေရး ဆြရာတြင မနကနေသာ ေရြးခယမႈမားက ေဒသလအပခကႏငအညျပလပႏငရန၊ မနကနထေရာက ေသာပပးမႈမား ျပလပႏငရန ရညရြယေလလာျခငး ျဖစသည။

QSEM သည အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမားႏင စားနပရကၡာဖလလေရးအဖြ႕ရနပေငြ (LIFT) ၏ ေစာငၾကညေလလာေရးႏင အကျဖတေရးအစအစဥက အေထာကအကျပရန ေရးဆြထား သည။ (LIFT) အဖြ႕အစညးသည ျမနမာႏငငေကးလကေဒသမားတြင ကညေထာကပေရးလပငနးမား ေဆာငရြကလကရၿပး ၅-ႏစ တာကာလအတြငး အေမရကနေဒၚလာ သနး ၁ဝဝ-ေကာ ေထာကပ လဒါနးသြားရန ေမာမနးထားသည။ ၎ရနပေငြသည ျမနမာႏငင၏ ေကးလကေန ျပညသ ၂-သနး၏ စားနပရကၡာဖလမႈတးတကလာေစေရးႏင ဝငေငြတးတကေစရန ရညရြယေသာ စမကနးမားက အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရန မတဖကအဖြ႕အစညးမားက ရနပေငြေထာကပေနျခငး ျဖစသည။ သ႔ရာတြင ဖြ႕ၿဖးမႈ အေထာကအပမား ထေရာကစြာ ေပးႏငရနအတြက စနေခၚမႈအခကအခမားစြာ ရင ဆငရေပမည။ စနေခၚမႈမားစြာအနက တစခမာ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အေျခခအေၾကာငးအရာမား မတညေသာ ေဒသအသးသး၏ လအပခကမားႏငအည ဖြ႕ၿဖးမႈ အေထာကအပမားအား ထေရာကစြာ ေပးႏငေရး ျဖစသည။ ဒတယအခကမာ လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာ လအပခကမားက ကာလတျဖညဆညး ေထာကပျခငးမတစဆင ေရရညစဥဆကမျပတ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး အေထာက အကျပလပငနးမားအား မညသ႔ကးေျပာငးလပေဆာငရမညဆသညအခကျဖစၿပး၊ တတယစနေခၚမႈ မာ (LIFT) သည ေဒသအတြငး ေျပာငးလလာေသာ အေျခခလအပခကမားႏငအည ျဖညဆညးေပး ႏငရနသာမက ထပမထြကေပၚလာမည လအပခကမားက ေဖာထတႏငရန ျဖစသည။

အဆပါ စနေခၚမႈမားသည(LIFT)အအဖြ႕မ အေထာကအပေပးရန ေရြးခယထားေသာ ေနရာမားရ အသကေမြးဝမးေကာငး လအပခကမား၊ စနေခၚမႈမား၊ အခြငအလမးမားႏငပတသကေသာ သတငး အခကအလက လအပမႈပင ျဖစသည။ ထ႔ျပင အဆပါအခကမားသည ပထဝအေနအထား၊ အေထာက အပေပးရနလာထားမႈႏင အခနကာလေျပာငးလေစသည အခကမားသညလညး စနေခၚမႈတစရပပင ျဖစသည။ (LIFT)အဖြ႕အေနျဖင လပငနးေဆာငရြကမႈအေပၚ နကနကနန နားလညသေဘာေပါကေစ ရန သေတသနျပေလလာျခငးျဖငလညးေကာငး၊ ေစာငၾကညေလလာအကျဖတမႈမား ျပလပ၍လညး ေကာငး ေလလာသငယမႈက အရနျမႇငကာ ေဆာငရြကလကရသည။ (LIFT) သည ေဒသဆငရာ အခကအလကမား၊ အသကေမြးဝမးေကာငးဆငရာစနေခၚမႈမားက ပမေကာငးမြနစြာ နားလညသေဘာ ေပါကေစရန ေလလာတငျပျခငးျဖင (LIFT)ဘတအဖြ႕အား ဗဟာေျမာက ဆးျဖတခကခမတႏငေရး အတြက သတငးအခကအလကမားေပးရန ရညရြယသည။

QSEM တြင ျပညစေအာင ျဖညစြကေပးေသာ အစတအပငးႏစခ ရသည။ ပထမတစခမာ (LIFT)အဖြ႕မ ေထာကပေပးရန ေရြးခယထားေသာေနရာမားက ကယစားျပႏငရန ၎ေရြးခယထားေသာ ေကးရြာမားတြင အၾကမးဖငးအားျဖင ၆-လတစႀကမ ေလလာသြားျခငးျဖစသည။ ထသေတသန လပငနးသည မတညေသာ စကပးေရးကအေျခခသည စးပြားေရးဇနမားက ၿခငမေစရန ျပညနယႏင တငးေဒသ(၆)ချဖစေသာ (၁) မေကြးႏင မႏေလးတငးေဒသႀကး (အပပငးဇန)၊ (၂) ရခငျပညနယႏင ဧရာဝတတငးေဒသႀကး (ကမးရးတနးေဒသ) ႏင (၃) ခငးျပညနယႏင ရမးျပည နယ (ေတာငတနးေဒသ) တ႔မ ေကးရြာ ၅၄ -ရြာတြင ျပလပခသည။ ဒတယတစခမာ QSEM သည ေကးရြာအဆင ကြငးဆငး ေလလာျခငးမ ေတြ႕ရခကမားႏင ပတသက၍ ပမအေလးအနကထားၿပး ၎ေတြ႕ရခကအေၾကာငး အရာမားႏင သကဆငေသာေလလာမႈမားက ျပလပသြားမည ျဖစသည။

ပထမအႀကမ QSEM ကြငးဆငးေလလာေရးက ၂ဝ၁၂-ခႏစ၊ မတလမ ေမလအထ ျပလပခၿပး

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၂

မတညသည အသကေမြးဝမးေကာငးအမးမးမ ဆငးရသားမားေတြ႕ႀကရေသာ အခကအခမားႏင ၎အခကအခမားက ေျဖရငးသညနညးလမးမားက ပမနားလညသေဘာေပါကရန ႀကးပမးခသည။ ပထမအႀကမေလလာမႈတြင မေကြးတငးေဒသႀကး၊ မႏေလးတငးေဒသႀကး၊ ရခငျပညနယႏင ခငးျပည နယတ႔ ပါဝငခသည။ ၎ေလလာမႈသည ပထမဆးအႀကမျဖစရာ အေၾကာငးအရာေပါငးမားစြာအေပၚ ေလလာမႈျပခသည။ ယငးသည (၁) LIFT စမခကမား ေဆာငရြကသညေဒသမား၏ ရပပငးဆငရာ၊ စးပြားေရး၊ လမႈေရးႏင အဖြ႕အစညးဆငရာအခကအလကတ႔သည ေဒသအလက မညသ႔ကြျပားသည ကလညးေကာငး၊ (၂) အဆပါ ေဒသေပးအေျခအေနမားသည ေကးရြာသားမား၏ အသကေမြးဝမး ေကာငးလပငနးေရြးခယမႈမားႏင ၎တ႔၏ လပငနးအဆငေျပမႈအေပၚတြင မညသ႔သကေရာကသညက သရလာေစရန ႀကးပမးထားသည။ ထ႔ျပင ျပငပအကအညမား (LIFT မတစဆင ျဖညဆညးေပးမႈ အပါအဝင)၏ သေဘာသဘာဝႏင ထအကအညမားက ယငးေဒသအား မညသ႔ပေဖာေဆာငရြကႏငသညက ေလလာထားသည။

ဒတယအႀကမကြငးဆငးေလလလာမႈက ၂ဝ၁၂-ခႏစ၊ စကတငဘာလမ ေအာကတဘာလအထ ျပလပခၿပး ၎ေလလာမႈတြင အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမားက ပမအေလးထားကာ အေသးစတ ေလလလာထားသည။ QSEM-2က မႏေလးတငးေဒသႀကး၊ ရမးျပညနယ၊ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးႏငခငးျပညနယတ႔တြင ျပလပခသည။ ယငးသည QSEM -1 ႏင QSEM -2 က အေျခခေသာ LIFT အေျခခေလလာမႈတ႔တြင ေဖာျပထားေသာ အဓကအသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမားျဖစသည စက ပးေရး၊ တရစၧာနေမြးျမေရး၊ ငါးဖမးျခငးႏင ကပနးလပငနးတ႔က အေသးစတ နားလညေစရန တငျပ ထားသည။ ထ႔ျပင ယငးသည အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမားႏငပတသက၍ ေအာငျမငစြာေျဖ ရငးေဆာငရြကမႈနညးလမးမားအျပင ယခငက ေတြ႕ရမႈမားႏငပတသကသည လမႈဆကဆေရးမားႏင ျပငပအကအညမားကပါ ေလလာဆနးစစထားသည။

သေတသန နညးစနစ

အဆပါ ကြငးဆငးေလလာမႈမားက ေအာငျမငေစရန QSEM-2 သည ေဒသအေၾကာငးက ေကာငးမြနစြာေျပာျပႏငေသာ ေကးရြာေခါငးေဆာငမား၊ အမေထာငစမားႏင ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးမႈမား ျပလပျခငး၊ လယသမားမားႏင အမဇးသမးမားကသ႔ေသာ အသကေမြးဝမးေကာငးဆငရာ အပစမား၊ လမႈေရးဆငရာအပစမားႏင ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးမႈမား ျပလပခသည။ အဆပါအဖြ႕အစညးမားမ ေဆြးေႏြး တငျပခကမားက ကြငးဆငးသေတသနဝနထမးမားကယတင ကြငးဆငးၾကည႐ႈေလလာမႈမားျဖင ျဖညစြကထားသည။

QSEM သည ကယစားျပေကးရြာမားအား(Stratified sampling) အလႊာလက စနမနာေကာက ယသညနညးလမးက အသးျပ၍ ေရြးခယထားသည။ နမနာေရြးခယထားေသာ ေကးရြာမားမာ ျမနမာ ႏငငရ စကပးေရးကအေျခခေသာ စးပြားေရးဇန ၃-ခ (ျမစဝကြၽနးေပၚ ေဒသအပါအဝင ကမး႐းတနး ေဒသ၊ ေတာငေပၚေဒသႏင အပပငးေဒသ) မ ျပညနယ (သ႔) တငးေဒသႀကး ႏစခစျဖင စစေပါငး ၆-ခ ျဖစသည။ ထၿမ႕နယတစခစသည LIFT စမကနးရရာ ေဒသ၏ ဆငးရခ႕တမႈအျမငဆး ခ႐ငသးခတြင ရၿပး စစေပါငး ၁၈ ၿမ႕နယ ေရြးခယခသည။ တစၿမ႕နယလင ၃-ရြာစျဖင စစေပါငး ၅၄-ရြာတြင ေရ အရငးအျမစ လကလမးမမႈႏင ကနသြယမႈေစးကြကတြင လကလမးမမႈ အေျခအေနကြာျခားခကက လက၍ စနမနာထားကာ ထပမေရြးခယခသည

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၃

QSEM သည လကရကာလႏင ရာသအလကေျပာငးလမႈက ၿခငမေစရန ရညရြယသည။ QSEM-1 မ ခငးျပညနယႏင မႏေလးတငးေဒသႀကးတ႔ရ ေကးရြာမားက QSEM-2 တြင သြားေရာက ကာ ယခငေလလာစဥကတညးက လကရကာလေျပာငးလမႈမားက ဆနးစစခသည။ QSEM-2 တြင ေလလာႏငျခငးမရဘ ရမးျပညနယႏင ဧရာဝတတငး ေဒသႀကးတ႔ျဖင အစားထးခပါသည။ သ႔ရာတြင ၂ဝ၁၃-ခႏစ၊ ေမလတြင စတငေဆာငရြကမည တတယအႀကမ QSEM (QSEM -3) တြငမ အဆပါ ေကးရြာမားသ႔ ထပမသြားေရာကမည ျဖစသည။

တငးေဒသႀကး/ျပညနယ QSEM-1QSEM-2 ၂၀၁၂၊ စကတငဘာ-ေအာကတဘာ

QSEM-3၂၀၁၃၊ ေမ-ဇြန

မႏေလး X X

မေကြး X X

ခငး X X

ရခင X X

ဧရာ၀တ X X

ရမး X X

ဇယား ၁။ QSEM တြင ပါ၀ငေသာ ျပညနယမားႏင တငးေဒသႀကးမား

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၄

QSEM ဒတယအႀကမက ၃-ႏစကာလေကာအတြငး တစႏစတစႀကမ ျပလပရန လာထားသည။ QSEM သည ျပညနယ သ႔မဟတ တငးေဒသႀကးတစခဆသ႔ ၃-ႏစေကာကာလအတြငး ေႏြရာသတြင ၂-ႀကမႏင မးရာသတြင ၂-ႀကမစ သြားေရာကခသည။ ေအာကပါဇယားတြင သြားေရာကခသည ၿမ႕ နယ မားအမညစာရငးႏင QSEM- 2 အတြက ေကးရြာတစရြာခငးစတြင ျပလပခေသာ ေတြ႕ဆေမးျမနး မႈမားႏင အပစေဆြးေႏြးပြမား၏ အေရအတြကက ေဖာျပထားသည။

ပ-၁။ QSEM-2 ၏ ၿမ႕နယမား

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၅

ေဒသ ၿမ႕နယ ေကးရြာ တစဥးခငးေဆြးေႏြးသအေရအတြက

အပစလကေဆြးေႏြးသအေရအတြက

ေျဖၾကားသဥးေရ

ကား မ

ရမး ဆဆင(ေတာင) ၁ ၁၀ ၄ ၂၃ ၅

၂ ၈ ၄ ၁၈ ၄

၃ ၆ ၈ ၃၄ ၁

ေကာကမ(ေျမာက) ၄ ၁၁ ၄ ၂၀ ၁

၅ ၇ ၂ ၁၇ ၂

၆ ၇ ၂ ၁၃ ၃

ကငးတ(အေရ႕) ၇ ၈ ၂ ၁၃ ၀

၈ ၈ ၁ ၈ ၃

၈ ၉ ၁ ၁၀ ၀

ဧရာ၀တ ဘကေလး ၁ ၅ ၇ ၂၆ ၉

၂ ၅ ၇ ၃၁ ၁၅

၃ ၉ ၇ ၂၂ ၂၀

ေမာလၿမငကြၽနး ၄ ၅ ၅ ၂၅ ၁၅

၅ ၆ ၇ ၂၉ ၁၈

၆ ၆ ၈ ၃၀ ၁၁

လပြတာ ၇ ၅ ၇ ၂၄ ၁၁

၈ ၅ ၆ ၂၀ ၁၄

၉ ၆ ၆ ၂၀ ၁၀

မႏေလး သာစည ၁ ၆ ၆ ၂၅ ၁၁

၂ ၅ ၇ ၂၇ ၁၃

၃ ၇ ၅ ၂၅ ၇

ႏြားထးႀကး ၄ ၆ ၃ ၁၅ ၆

၅ ၇ ၅ ၂၀ ၁၂

၆ ၅ ၆ ၂၇ ၈

ေတာငသာ ၇ ၅ ၄ ၂၀ ၅

၈ ၆ ၄ ၁၈ ၈

၉ ၆ ၄ ၂၀ ၆

ခငး ဖလမး ၁ ၅ ၄ ၁၀ ၁၁

၂ ၉ ၄ ၁၇ ၁၀

၃ ၁၀ ၅ ၁၈ ၁၇

ထနတလန ၄ ၈ ၅ ၁၂ ၁၃

၅ ၉ ၅ ၂၀ ၁၉

၆ ၇ ၆ ၁၃ ၉

တြနးဇ ၇ ၆ ၅ ၁၁ ၁၄

၈ ၈ ၄ ၁၃ ၉

၉ ၁၀ ၅ ၁၄ ၈

ဇယား ၂။ တစဥးခငး အေသးစတေတြ႕ဆေမးျမနးမႈႏင အပစလကေဆြးေႏြးမႈမား အေရအတြက

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၆

သေတသနအရာရ ၃-ဥးစပါဝငေသာ အဖြ႕မားသည ေကးရြာတစရြာလင ၃-ရကႏင ၄-ည ခန႔ ေန ထငကာ လေပါငး ၁ဝဝဝ-ေကာက ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈႏင ေဆြးေႏြးမႈမႈမားက ျပလပခၾကပါသည။ ေကး ရြာတစရြာလး၌ ေဆြးေႏြးခသမားတြင ေကးရြာလႀကးႏင အျခားေသာ ေကးရြာေခါငးေဆာငမား၊ ေကး ရြာ၏ ရပမရပဖမားႏင ဘာသာေရးေခါငးေဆာငမား၊ အေထာကအပ အဆးအျဖတေပးမႈမားတြင ပါဝငေသာ အျခားပဂၢလမား၊ လယသမားမား၊ ေရလပသားမား၊ အလပသမားမားႏင အျခားလပငနးမား တြင လပကငသမား၊ အမးသမးအမေထာငဥးစးမားအပါအဝင ထခကလြယေသာ အပစမားမ ပဂၢလ မား၊ မသနစြမးသမား သ႔မဟတ ထခကဒဏရာရထားသမားႏင ဘးဘြားမား၊ လငယအမးသားမားႏင အမးသမးမား ပါဝငၾကသည။ သေတသမားသည သတငးအခကအလကမား ဘကေပါငးစရရၾကေစ ရနအတြက အပစတစခစမ အလားတ အေၾကာငးအရာမားႏင ပတသကသည အျမငမားက အကယ ျပန႔ဆးရရရန တတႏငသမ ႀကးပမးခၾကသည။ ေကးရြာတစခခငးစတြင သေတသမားက ေကးရြာ၊ ၿမ႕နယႏင ေဒသဆငရာ ႏႈငးယဥဆနးစစႏငေရးအတြက စျပထားေသာ အခကအလကမားက စစညး ၾကပါသည။ ထ႔ျပင ေပၚေပါကလာေသာ စတဝငစားဖြယကစၥမားက ထထဝငဝင စးစမးေလလာႏငရန သာဓကမားကလညး စေဆာငးခၾကသည။

ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈမားက ေဒသတစခအတြငးရ ေျမယာပငဆငမႈမား၏ ဆကစပေသာ အရြယ ပမာဏက မတညကာ ရပရြာ၏ စႏႈနးမားက အေျခခေသာ ခမးသာကြယဝမႈအဆင သတမတခကျဖငခမးသာကြယဝေသာ အပစမားတြင ျပလပခသည။ ၁ေအာကပါဇယားသည ေဒသတစခခငးစတြင အသးျပေသာ လယသမားငယ၊ အလတစားႏင လယသမားၾကးမားအတြက ခမးသာကြယဝမႈ အဆင သတမတေသာမက ေဖာျပထားသည။ အဆပါမမားသည နယေျမအတြငး ေျမယာပငဆငမႈပစက အေျခခကာ နယေျမလထမားက သတမတထားျခငးျဖစရာ ေဒသတစခႏငတစခ မတညၾကေပ။ ဇယား-၃ တြင ေဖာျပထားေသာမမားသည ဤအစရငခစာတစေလာက အသးျပေသာ လယသမား ငယ၊ အလတစားႏင လယသမားႀကး အမးအစားက လမးၫႊနေပးသည။

၁ေျမယာပငဆငမႈက ခမးသာကြယဝမႈအေနျဖင သတမတျခငးတြင အေၾကာငးအရငးႏစခကရၿပး၊ ျပညနယႏငတငးအလက သတမတခြျခားပမား ကြာျခားသည။ (၁) ေျမယာပငဆငမႈသည ခမးသာကြယဝမႈကၫႊနျပသည အထငရားဆးအခကျဖစၿပး အလြယတကသျမငႏငသည။ ေျမယာပငဆငမႈ ပမာ ဏသည ေဒသအခငးခငး ႏႈငးယဥျခငးထက ခမးသာမႈအလႊာမားၾကားတြင ႏႈငးယဥသတမတျခငးျဖစၿပး ေနရာေဒသအလက ကြျပားမႈရသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၇

ကြငးဆငးလပငနးႏင ေလလာဆနးစစေရးတ႕သည အဓကအသကေမြးဝမးေကာငး က႑ခြမား ျဖစေသာ စကပးေရး၊ ငါးဖမးလပငနး၊ တရစၧာနေမြးျမေရးႏင ကပနးလပငနးတ႔က လပကငၾကေသာ ဆငးရသားအမေထာငစ အေရအတြကမားႏင ပတသက၍ ေဆာငရြကၾကသည အသကေမြးဝမး ေကာငးနညးလမးမားႏင မတညေသာ အစတအပငးမား၊ ယငးတ႔ႏငပတသကေသာ သတငးအခက အလကမား စစညးေရးတ႔က နားလညသေဘာေပါကေရးတ႔အေပၚ အေလးေပးထားသည။

ေလလာဆနးစစမႈဆငရာ မေဘာင

QSEM အစအစဥအားလးသည ပ-၂ ပါ အကြကမားတြင ေဖာျပထားသကသ႔ အေၾကာငးအရာ နယပယ ၅-ခ၏ သတငးအခကအလကမာက စစညးျခငးျဖစသည။ ယငးသည အကြကတစခခငးစ အတြငးရ အေၾကာငးအရာမား၏ ေဖာျပထားေသာ အသြငသ႑ာနက သရေစရနႏင အျခားေသာ အကြကတစခခငးစအတြငးရ အေၾကာငးအရာမားအၾကား ဆကသြယမႈမားက နားလညသေဘာေပါက ေစရန ရညရြယပါသည။ လမား၏ေဆာငရြကမႈ၊ အခကအခမားကေအာငျမငစြာေျဖရငးေရးစနစမား ႏင လမႈေရးဖြ႕စညးပမားအေပၚ ျပငပအကအညမားက မညသ႔သကေရာကေစသနညး။ နယေျမစးပြား ေရးဝနးကငက လမႈေရးဖြ႕စညးပမားက မညသ႔ပေဖာသနညး။ ေအာငျမငစြာ ေျဖရငးေရးစနစမားက အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနး ေရြးခယမႈမားႏင ဝငေငြမားအေပၚ မညသ႔ထခကေစသနညး။ အခငး ခငးဆကစပေနေသာ မတညေသာ အေၾကာငးျခငးရာအပစမားက ေလလာဆနးစစေသာ နညးလမး မားသည အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမား ေရြးခယမႈျပလပပႏင ဝငေငြရရမႈ မညသ႔ျခားနားပမား က နကနစြာ နားလညသေဘာေပါကေစနငပါသည။

ေဒသ လယသမားငယမား လယသမားလတမား လယသမားႀကးမား

ရမးျပညနယ <၅ ၅ မ ၁၀ <၁၀

ဧရာ၀တတငးေဒသႀကး <၁၀ ၁၀ မ ၂၀ <၂၀

မႏေလးတငးေဒသႀကး <၁၁ ၁၁ မ ၂၀ <၂၀

ခငးျပညနယ ၁ ၂ <၃

ဇယား ၃။ QSEM-2 တြင ေဒသအလက ခမးသာကြယ၀မႈအဆင သတမတျခငး

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၈

QSEM ေလလလာမႈ တစခခငးစတြငသးျခားအေလးေပးမႈ ရၾကသည။ QSEM -2 သည စကပး ေရး၊ ေမြးျမေရး၊ ငါးဖမးျခငးႏင ကပနးလပငနးတ႕ရ အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမားက အေသး စတ ပမနားလညသေဘာေပါကမႈရရေရးအား အေလးေပးသညအျပင မေဘာငအားလး၏ အသက ေမြးဝမးေကာငးလပငနးမားအေပၚ ပမေလးနကေသာ အျမငမား၊ သြငးအားစမား၊ အမေထာငစမား၊ ထြကကနမား၊ ေစးကြကမား၊ နယေျမအဆကအစပႏင ေျပာငးလမႈ၊ အခကအခမားႏင ေအာငျမငစြာ ေျဖရငးေရးနညးလမးမားအေပၚ ပမနက႐ႈငးေသာ ေလလာစစေဆးျခငးအားလညး အေလးေပးထား ပါသည။

ပ-၃ တြင ေဖာျပထားသကသ႔ QSEM -2 သည အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမား၏ ေပါငး စပပါဝငေသာ ေအာကပါအစတအပငးမားက ဗဟျပထားသည။

y သြငးအားစမား ။ သြငးအားစမား၏ ေစးႏႈနးႏင ရရနငမႈ၊ ဝယယျဖညတငးမႈလပငနးစဥႏင သြငး အားစ ေစးကြကမားသ႔ ခတဆကမႈမား၊ ဝယယျဖညတငးေရး အဆငေျပမႈ၊ သြငးအားစ အရည အေသြးမားအေပၚ စတေကနပမႈ၊ ေပးေခရမည ကာလသတမတခကမားႏင အလြယတက ရရေစ မႈအတြက အဟန႔အတားမား။

y အမေထာငစမမား ။ အလပရရေသာ ေန႔ရကမားႏင အလပအကင၏ သဘာဝ၊ အသကေမြးဝမး ေကာငးလပငနးမ ရရေသာ အမေထာငစဝငေငြႏင အသကေမြးဝမးေကာငး ပစၥညးမား ပငဆငမႈ။

y ထြကကနမား ။ ထြကကနမား၏ ေစးႏႈနးမား၊ ေရာငးခသညလပငနးစဥႏင ထြကကနေစးကြက မားသ႔ ခတဆကမႈမား၊ ေစးႏႈနးသတမတမႈစနစမား၏ စြမးေဆာငရညႏင တရားမတမႈ။

y ေစးကြကမား ။ ေစးကြကမား၏ တညေနရာ၊ အဓကၾကားခမားႏင ေပးေခသညကာလမား။ နယေျမအဆကအစပႏင ေျပာငးလမႈမား။ QSEM က လႊမးၿခေလလာခေသာ မတညသညေဒသ ၄ ခအၾကားရ အသကေမြး၀မးေကာငးလပငနးမားတြင ေျပာငးလမႈမားႏင ေပါငးစပပါ၀ငေသာ အစတအပငးမား

y အခကအခမားႏင ေအာငျမငစြာ ေျဖရငးေရးနညးလမးမား ။ မတညေသာ အသကေမြး၀မးေကာငး

ပ-၂။ QSEM-2 အတြက ၿခငေသာ ေလလာဆနးစစမႈ မေဘာင

၂။ ၎တ႔ေဆာငရြကမႈတြင မညသညတ႔

သကေရာကသနညး။

-႐ပပငးႏင စးပြားေရးအဖြ႕အစညးမား

ေပၚေပါကဆျပနာမားႏင အခကအခမား။

၁။ လမားမညသညတ႔က ေဆာငရြကသနညး။

- အသကေမြး၀မးေကာငးလပငနး

ေရြးခယမႈမား။

- အသကေမြး၀မးေကာငးလပငနး၀ငေငြမား။

၄။ လမႈေရးအဖြ႕အစညးမား၊ ဆကဆမႈမားႏင

ေခါငးေဆာငမႈ

- လမႈေရးဆကဆမႈမား။

- ေခါငးေဆာငမႈႏင အဖြ႕အစညးမား။

၃။ ေအာငျမငစြာ ေျဖရငးေရးစနစမား။

- ၀ငေငြတးတကေစျခငး။

- အသးစရတေလာချခငး။

၅။ ျပငပအကအည

- မညသညတ႔က အကအညေပးသနညး။

-မညသ႔ ကညသနညး။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၉

လပငနးမားအတြငး ေတြ႕ႀကရေသာ အခကအခမားႏင အမေထာငစမားက အသးျပေသာ ေအာငျမငစြာ ေျဖရငးေရးနညးလမးမား။

သြငးအားစမား အမေထာငစမား

ျပငပမ ၾကား၀ငေဆာငရြကမႈမား

အခကအခမားႏင ေအာငျမငစြာ

ေျဖရငးေရးနညးစနစမား

ေစးကြကမား

ခတဆကမႈမား

နယေျမအဆကအစပ

ခတဆကမႈမား

သြငးကနမား

ပ-၃။ QSEM-2 အတြက အသကေမြး၀မးေကာငးလပငနးမား ေလလာဆနးစစမႈ မေဘာင

အစရငခစာဖြ႕စညးမႈအပငး- ၁ ။ နဒါနး။ QSEM ၏ ရညရြယခကမားႏင သမငးေၾကာငးအကဥး

အပငး-၂ ။ နညးစနစ ။ ဒတယအႀကမ QSEM ေဆာငရြကရန အသးျပခေသာ နညးစနစ၊ လႊမးၿခ ေလ လာခေသာ ေဒသမားႏင ေလလာဆနးစစမႈ မေဘာငတ႔က ေဖာျပထားသည။

အပငး-၃ ။ အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမား ။ LIFTအေျခခေလလာမႈတြင ေဖာျပထားေသာ အဓက အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနး ၄-ခ၏ အေသးစတေလလာဆနးစစမႈအပါအဝင အသကေမြးဝမး ေကာငးလပငနးမား၏ သးသပမႈက ေဖာျပထားသည။

အပငး- ၄ ။ အခကအခမားႏင ေအာငျမငစြာေျဖရငးေရး နညးလမးမား ။ အမေထာငစမားက ေျပာ ၾကားေသာ မတညသည အခကအခမားႏင ယငးတ႔ကတ႔ျပနရာတြင အသးျပေသာ ေအာငျမငစြာ ေျဖ ရငးေရးနညးလမးမားက ဆနးစစေလလာထားသည။

အပငး-၅ ။ ကား-မ။ အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမား၊ အခကအခမား၊ ယငးတ႔က ေအာငျမငစြာ ေျဖရငးေရးႏင လမႈဆကဆေရးတ႔တြင ကား-မ ကြျပားမႈဆငရာကစၥရပမားက အကဥးခပ ေဖာျပ ထားသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၁၀

အပငး-၆ ။ ျပငပအကအည ။ အကအည၏ အဆင၊ လအပခကမားႏင ေလာနညးမႈမား၊ အေထာက အပ အဆးအျဖတျပျခငးႏင တာဝနရမႈတ႔က ေလလာဆနးစစထားသည။

အပငး-၇ ။ လမႈဆကဆေရး ။ ေကးရြာအဖြ႕အစညးမား၊ ေခါငးေဆာငမႈ၊ ပဋပကၡမားနင ျဖစပြားသည ရာဇဝတမႈတ႔က သးသပထားသည။

အပငး-၈ ။ QSEM -1 မ ေျပာငးလမႈမား ။ ေလလာမႈနစရပစလးတြင ပါဝငေသာေဒသ ၂-ခရ QSEM- 1 ႏင 2 တ႔အၾကား ေတြ႕ရရေသာ လကရေျပာငးလမႈမားက ေဖာျပထားသည။ မႏေလးႏင ခငး။

အပငး-၉ ။ LIFT အတြက ပါဝငမႈမား ။ အသကေမြးဝမးေကာငး နညးလမးမားတြင အဓကကြာဟမႈမား ႏင အေထာကအကေပးေျဖရငးမႈမားက အေလးေပးႏငသည နယပယမားက အကဥးခပ တငျပထား သည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၁၁

အပငး ၁။ အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမား

လပကငေသာ အမေထာငစဥးေရႏင အမေထာငစဝငေငြအား ျဖညဆညးေပးမႈႏင ပတသက၍ ေဒသ ၄-ခစလးရ အဓကအသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမားမာ စကပးေရး၊ တရစၧာနေမြးျမေရး၊ ကပနးလပငနးႏင ဧရာဝတတငးေဒသၾကးတြင ငါးဖမးလပငနးတ႔ျဖစၾကသည။ အဆပါ အသကေမြးဝမး ေကာငးလပငနးတစခစအတြက အမေထာငစလပငနးမား၊ အသကေမြးမႈပစမား၊ သြငးအားစမား၊ ထြကကနမား၊ ေစးကြကမားႏင အခကအခမားမာ မတညၾကရာ ယငးတ႔က အလညကေလလာဆနး စစသြားမည ျဖစသည။

စကပးေရးလပငနး

စကပးေရးႏင ေျမယာပငဆငေသာ အရြယအစားရမးျပညနယ၊ ခငးျပညနနယ၊ မႏေလးတငးေဒသႀကးႏင ဧရာဝတတငးေဒသႀကးဟေသာ ျပည

နယႏင တငးေဒသႀကး ၄-ခ စလးရ အဓကအသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမာ လယယာစကပးေရး ပငျဖစသည။ အဓကသးႏမာ စပါးျဖစၿပး မးစပါးႏင ေႏြစပါးႏစမးစလး စကပးၾကသညအျပင အျခား ေသာ ဝငေငြရသးႏမးစကလညး စကပးၾကသည။ ေဒသအမားစတြင အလားတသးႏအပစမားက စကပးၾကေသာလညး ေစးကြကအျမတနညးပါးေသာေၾကာင အမေထာငစႏင ေကးရြာအတြငး ကယ ပငစားသးမႈဖလေရးအတြကသာ စကပးၾကသည။ QSEM -2 သည ရတသမးသးႏမား၏ ပမာဏ ႏငပတသကေသာ အေသးစတအခကအလကမားက စစညးျခငးမျပေတာေသာလညး ေျမဆေျမႏစ အရ စပါးစကရန မသငေတာေသာ ခငးျပညနယမလြ၍ ကနေဒသမား၏ ေလလာခေသာ ေကးရြာ ၉-ရြာတြင ၅-ရြာ၏ အဓကစကပးသးႏမာ စပါးျဖစေၾကာငး သရရသည။ ခငးျပညနယရ အဆပါ ေကးရြာမားတြင ေစးကြကမား၌ ဆနႏငလလယရနအတြက ေျပာငးႏင အျခားဝငေငြရသးႏမားက စကပးၾကသည။ ထေကးရြာမားသည တစႏစလင ၄-လမ ၈-လအထ ရကၡာျပတလပမႈႏင ႀကေတြ႕ ၾကရၿပး ၎တ႔၏ ဝငေငြတးတကေရးအတြက တရစၧာနေမြးျမေရးကသ႕ေသာ ဒတယအသကေမြး ဝမးေကာငးလပငနးအေပၚတြင မခအားထားေနၾကရသညဟ သရရသည။ ခငးျပညနယႏင ရမးျပည နယတ႔တြင ေျပာငးသည အဓကသးႏျဖစေသာလညး ေနရာအႏ႔ စကပးျခငး မျပၾကပါ။

ေဒသအားလးတြင စပါး သည အဓကစကပ းသးႏ ျဖစေသာလညး အျခား ဝငေငြရသးႏမား စကပး မႈတြင ကယျပန႕ေသာ ေျပာငးလမႈမား ရေနေပ သည။

ေအာကပါ ပ-၄ ႏင ၅ တ႔တြင ေဖာျပထားသညအတငး ဝငေငြရသးႏမးစက စကပးၾကရာ ယငးသည ကနထတစြမးအား အကးအျမတႏင ေစးကြကခတဆကမႈမားက ရရေစသည သးျခား သးႏမား အစားထးစကပးရန အခြငအလမးရရေစသည။ ပ-၂(က)သည ေကးရြာမားက ေျပာျပ သည ဝငေငြရသးႏစကပးမႈ နမနာမားက ေဖာျပထားျခငးအားျဖင ေဒသအားလးတြင ဝငေငြရသးႏ မားက ကယျပန႔စြာ စကပးၾကေၾကာငး သရနငသည။ သ႔ရာတြငပ-၂(ခ)တြင ေဖာျပထားသကသ႔ ဝငေငြရ သးႏပစမးစတြင ေဒသအလက ကယျပန႔စြာ ေျပာငးလမႈမားက သးျခားသးႏအစားထး စကပးေရးအတြက စနေခၚမႈတစရပ ျဖစေနေပသည။

စကပးနငေသာ ေျမယာပငဆငမႈမား၊ ပငဆငေသာ ေျမအမးအစားႏင ေျမယာမ အမေထာငစ မား အေရအတြကတ႔တြင ေဒသမားအလကေသာလညးေကာငး၊ ေဒသတြငးတြင ေသာလညးေကာငး သသာထငရားေသာ ကြာျခားမႈမႈမားက ေလလလာေတြ႕ရရသည။ ေဒသမားအလက ေလလာေတြ႕ရရ ေသာ ထးျခားသည ေျမအမးအစား ၄-ခ မာ ေရသြယယမႈ အရငးအျမစမားႏင နးကပၿပး လယစကပး ႏငေသာ ေျမနမ၊ ေရသြယယမႈ အရငးအျမစမားနင အလမးေဝးၿပး ဟငးသးဟငးရြကမားႏင ယာစက ပးရန အသးျပေသာ ကနးျမငေျမ၊ သစေတာမား ခတထြငရငးလငးထားေသာ ေရႊ႕ေျပာငးေတာငယာ စကပးေျမႏင လယယာစကပးေရးအတြက ေတာငေစာငးမားတြင ခတထြငရငးလငးထားေသာ ေလ ကားထစစကပးေျမတ႔ ျဖစၾကသည။

ေျမယာ အရြယအစား၊ အမးအစား၊ အသးျပမႈ ႏင ေျမယာမမႈတ႔သည သသာထငရားစြာ ကြာ ျခားၾကသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၁၂

လယသမားငယမားက ေျမယာမားဝယယၿပး အလတစား သ႔မဟတ အႀကးစားလယသမားမား အျဖစ ေျပာငးလလာေသာ စးပြားေရးျမငမားလာမႈမးမာ မရသေလာကပင ျဖစသည။ ခငးျပညနယရ ေကးရြာတစရြာတြင နငငျခားသြားေရာကလပကငေသာ မသားစဝငတစဥးက ျပနလညလႊပ႔ေငြျဖင ေျမယာဝယထားေသာ အမေထာငစတစခက ေတြ႕ရရသည။ အျခားေကးရြာတြင ေျမယာမအလပသမား တစဥးသည စေဆာငးေငြမားျဖင ေျမကြကငယတစခ ဝယယထားခသည။ သ႔ရာတြင ထသ႔ေသာ သာဓကမးမာ ရားပါးလသည။

ရမးျပညနယ ခငး မႏေလး ဧရာ၀တ

အျခား၀ငေငြရသးႏ

စပါး

ပ-၄။ ေဒသအလက၀ငေငြရ သးႏမား

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၁၃

လယသမားငယမားက ေျမယာမျဖစလာၾကကာ စးပြားေရးကဆငးလာမႈက လတငးအသပငျဖစ သည။ အထြကႏႈနးကဆငးမႈ၊ သးႏေစးမားကဆငးမႈ၊ သးႏဖကပးမားႏပစကမႈႏင မားျပားေသာ ေကြး ၿမမား ျပနလညေပးဆပရမႈတ႔က ေျဖရငးေရးအတြက လယသမားမားက ၎တ႔၏ လယယာေျမမားက ေရာငးခေပါငႏၾကေသာ ျဖစရပမးစရသည။ လယသမားငယမသားစမားမ လကထပထားၾကေသာ လငယစတြမားသည ေျမယာမအမေထာငစအခးအစားတြင သသာစြာမားျပားၾကေၾကာငး ေလလာ ေတြ႕ရရသည။

ေျမယာပငဆငမႈအရြယအစားသည ေဒသအလကက သသသာထငရားစြာ ျခားနားၾကသည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးႏင မႏေလးတငးေဒသႀကးမားရ လယသမားမားသည အျခားေဒသမားရ လယသမားမားထက ပမးမအားျဖငေျမယာပငဆငမႈ ပ၍ျမငမားသည။ ခငးျပညနယသည ပမးမအား ျဖင ေျမယာပငဆငမႈ အနညးဆးျဖစသည။ ဧရာဝတတငးေဒသၾကး၌ ေရငဝငေသာ ေကးရြာမား၂ မ လယသမားမားသည ပမးမ အားျဖင ေျမယာပငဆငမႈ အျမငဆး ျဖစသည။

၂ေရငေကးရြာမားဆသညမာ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးရ ေရငဝငေရာကေသာ အခ႕ေနရာမားက ရညၫႊနးသည။ ထေနရာမားတြင ဒဇငဘာႏင ဇနန ဝါရလမားတြင ေရငဝငေရာကၿပး စကပးေရးလပငနးမားလညပတမႈက အဟန႔အတားျဖစေစကာ တစႏစပတလးတြင သးႏတစမးတညးသာ စကပးႏင ေသာေၾကာင လယသမားမား၏ ဝငေငြက ကန႔သတထားသကသ႔ ျဖစေစသည။

ပ

ကြမး

ရြက

ေဂၚ ဖ

ထပ

င႐ပ

ေျပာ

ငး ၀ါ

ၾကက

သြနျ

ဖ

ကလ

ားပ

ၾကက

သြနန

ဟငး

သးဟ

ငးရြက

စပါး ပ

ေျမပ

ႏမး

ႀက

ေနၾက

ာေစ

ေဆးရ

ြကႀက

း

ခရမး

ခဥသ

း

ဖရသ

း ဂ

ဧရာ၀တ

မႏေလး

ခငး

ရမးျပညနယ

ပ-၅။ ၀ငေငြရသးႏမား စကပးေသာ ေကးရြာမား အေရအတြက

ေျမယာပငဆငမႈ အရြယအစား(ဧက)

ျပညနယ၊ တငးေဒသႀကး လသအမားဆးအရြယအစား

အနညးဆး အမားဆး

ရမး ၃ N/A >၁၀

ခငး-ကယပငေျမ ၁ ၀.၅ ၇

ခငး-ေရႊ႕ေျပာငးေတာငယာေျမ N/A ၁ ၅

မႏေလး ၁၀ ၂ ၆၀

ဧရာ၀တ-ေရခေကးရြာမား ၇ ၄ ၂၅

ဧရာ၀တ-ေရငေကးရြာမား ၂၀ ၁၀ ၉၀

ဇယား ၄။ ျပညတငးေဒသႀကးအလက ေျမယာပငဆငမႈ အရြယအစား

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၁၄

ေရႊ႕ေျပာငးစကပးေရးလပငနး၃က ေတာငကကနးေျမျမငအခ႕တြင အႏ႔အျပားေတြ႕ရသည။ ယငး တ႔မာ ရမးေျမာက(ေကာကမၿမ႕နယ)၊ ရမးေတာင(ဆဆင) ႏင ခငးျပညနယတ႔ျဖစသည။ ေရႊ႕ေျပာငး ေတာငယာစကပးမႈတြင ေဒသခမားသည သစေတာေျမ၏အကြကသစမားက ခတထြငရငးလငးကာ ၎တ႔၏စကကြငးမားက ၂-ႏစ သ႔မဟတ ၅-ႏစတစႀကမ ေရႊ႕ေျပာငးၾကသည။ QSEM-1 တြင ေလ လာေတြ႕ရခကအရ ေရႊ႕ေျပာငးေတာငယာေျမတြင ေျမယာအသးျပခြငမားရရေရးအတြက မႏႈက သည စနစက လကနာကငသးၾကသည။ အမေထာငစတစခခငးက ေျမယာအတြကေလာကထားရၿပး ရရ ႏငေသာ အကြကမ ေျမယာအသးျပခြငရရန မႏႈကၾကရျခငးျဖစသည။ စကပးခတထြငရငးလငးေသာ ေျမယာပငဆငမႈ အရြယအစားမာ ေကးရြာမားႏင နးကပမႈကလက၍ ကြာျခားသည။ ေကးရြာႏင နး ေသာ ေနရာတြင ကယျပန႔စြာ ခတထြငရငးလငးၿပး ေဝးေသာေနရာတြင ေျမကြကငယမားက ခတထြင ရငးလငးၾကသည။ အဆပါ ေရႊ႕ေျပာငးေတာငယာေျမမားတြင ယာစပါးႏငပပစပတ႔က စကပးၾကသည။

ေရႊ႕ေျပာငးေတာငယာစကပ းသညေဒသမားတြင ေျမယာမသ အနညးငယသာရသည။ အေၾကာငးမ စကပးလေသာ မညသညအမေထာငစမဆ သစေတာကြကမားက ခတထြငရငးလငး အသးျပခြင ေလာကထားနငေသာေၾကာင ျဖစသည။ သ႔ရာတြင လြနခေသာ ၅-ႏစခန႕အတြငး လအပေသာ လပ အားျပတလပမႈေၾကာင ခတထြငရငးလငးထားသည သစေတာေျမတြင စကပးမႈကဆငးလာခေၾကာငး ထေဒသရ အမေထာငစဝငမားက ေျပာၾကားသည။ (သစေတာမား ခတထြငရငးလငးျခငးသည တရား ဝငပတပငတားျမစခက မဟတေသာလညး အနးဝနးကငေကးရြာမား၏ ပထဝဝငဆငရာနယနမတ ကန႔သတခကမား၏ အဓကဟန႔တားမႈႏငအတ စကပးေျမမား ခတထြငရငးလငးေရးဆငရာ ကန႔ သတခကမားခမတေရးတြင အဆပါနယေျမမားတစေလာက တစသမတတညးမျဖစမႈမား ေပၚေပါက လကရသည။)

အျခားနယေျမမားတြင တရားမဝင လယယာေျမအငားခထားမႈစနစမားႏင ေျမငာျခငးမားက ေလလာေတြ႕ရရသည။ မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင လယယာမား၊ လယတမားႏင နးကပေသာသမား သည တရားမဝငလယယာေျမအငားခထားသညစနစက ေဆာငရြကၾကကာ လယယာေျမမားအား အခငးခငးအငားခထားၿပး တစဧကလင တစႏစအတြက ကပ ၂ဝဝဝဝဝ ခန႔ျဖင ငားရမးေၾကာငး သရ ရသည။ အမေထာငစမား၏ ၅-ပ ၁-ပသည ထသ႔ေသာ တရားမဝငလယယာေျမ အငားခထားသည လပငနးက ေဆာငရြကၾကသညဟ ဆသည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင ေလလာခေသာ ေကးရြာ မားရ ေျမယာမအမေထာငစမား၏ ၃-ပ ၂-ပခန႔သည လယယာေျမအခ႕အဝကကသာ စကပးၾကေသာ လယသမားမားထမ အပလယယာေျမမားက ၅-ဧကအထ ငားရမးလပကငၾကသည။ ငားရမးခက သးႏျဖင ေပးေခရၿပး တစဧကငားရမးခမာ စပါး ၁၅-တငးအထ ကြျပားျခားနားၾကသည။ ေျမယာအနညး ငယသာ ပငဆငေသာ လယသမားမားႏင ေရခရေသာေကးရြာမားရ အမေထာငစမားစြာတ႔သည ၎တ႔၏ လယတဝနးကင၌ သစသးဝလပငမား(အဓကအားျဖင ငကေပာပငႏငအနးပင)၊ ဟငးသး ဟငးရြကမား၊ ပနးပငမားႏင ကြမးရြကပငမားက ၎တ႔ကယတင အသးျပရနအျပင ေစးတြငေရာငးခ ရနအတြက စကပးၾကသည။

၃ျမနမာနငငရ ေရႊ႕ေျပာငးေတာငယာ

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၁၅

သာဓက-၁။ ရမးျပညနယရ အေသးစားလယယာလပငနးႏင အမေေထာငစ အသကေမြးဝမးေကာငး လပငနမား အေသးစတ

ရမးျပညနယတြင ေလလာခေသာ ျဖစစဥတစခတြင ေကးလကဆငးရသားမား၏ အသက ေမြးဝမးေကာငးမႈႏင ေျဖရငးမႈနညးလမးမားအျဖစ အျပနအလန လပအားလကစားလကမႈမားႏင လမႈဆကဆေရးမားက အေထာကအကျပေသာလညး ေရရားပါးမႈကသ႔ေသာ စနေခၚမႈမားက အဟန႔အတားျဖစေစပက ေဖာျပေနေပသည။

ရမးျပညနယအေရ႕ပငးရ ဆနစပါးစကပးေသာ ရြာတစရြာတြင ေကးရြာရ အမေထာငစ(၃ဝ) ၏ထကဝကသည ေျမယာပငဆငၾကၿပး ႏစဥးသာလင ၅ ဧက ႏငအထကပငဆငသည။ ကန အမေထာငစ ၁၃ စမာ အနညးငယမသာ ပငဆငၾကၿပး အမားစမာ တစဧကျပညေအာငပင မပင ဆငၾကေခ။ လယသမားငယမားသည ရြာနးခပစပေကးရြာမ စပါးစကပးရန လယယာေျမငားရမး ၾကရ သည။

စငးခမးဆေသာ လယသမားတစဥးသည လယေျမဧကဝကက ပငဆငၿပး မးစပါးစကပး သည။ ေႏြရာသတြင ေႏြစပါး သ႔မဟတ အာလး၊ မနညႇငးကသ႔ေသာ အျခားသးႏမား စကပးရန ေရလေလာကစြာမရရေပ။ ထ႔ေၾကာင သႏငသ၏ မသားစသည ရကၡာအတြက မးစပါးကသာ အား ထားၾကရၿပး ကနအခနမားတြင ေန႔စားအလပသမားမားအျဖစ အလပလပၾကရသည။

မးစပါးစကပးရာတြင စငးခမးသည ကယပငမးေစကသာ အသးျပၿပး ကယပငကြၽမားျဖင သာ ထြနယကသည။ သသည ကြၽေခးကသ႔ေသာ သဘာဝေျမၾသဇာကသာ သးစြႏငသည။ သကယ တင ေကာကစကသညအျပင သ႔ေဆြမးမားကလညး ပးေထာငျခငး၊ ပးႏတျခငးႏင ေကာကစက ျခငးတ႔တြင ကညလပကငေပးၾကသည။ ရတသမးခနတြငလညး ေဆြမးမားက တစဖနလာေရာက ကညလပကငေပးၾကသည။ သ၏ လယေျမဧကဝကမ စပါး ၂၄ တငးခန႔ ရရေသာေၾကာင သ႔ မသားစအတြက ၄-၅ လစာ ဝမးစာဖလခသည။ ကနေသာလမားတြင စပါးက အေကြးျဖင ဝယယၿပး ၎၏ေန႔စားချဖင ျပနလညေပးဆပသည။

၎၏ ေန႔စားလပငနးမားမာ ေႏြစပါး၊ မးစပါးစကျခငးႏင ေရသြယတးေျမာငးမား ေဖာက လပျခငးတ႔ျဖစသည။ အျခားေကးရြာမားတြင ၎သည တစေန႔လင လပအားခ ၄,ဝဝဝ-ကပ အထရရၿပး ၎၏ရြာတြငမ ၃,ဝဝဝ-ကပသာ ရရသညဟ စငးခမးက ေျပာျပသည။ စကတငဘာလမ ဒဇငဘာလခန႔ အထတြငမ သသည ေတာငေပၚသစေတာမားသ႔ သြားေရာကကာ မႈ၊ မစ၊ ပနးဥႏင သစအယသးမားက ရာေဖြစေဆာငးျခငး၊ ပားဖြပျခငးတ႔က လပကငသည။ ရရေသာ ကနပစၥညး မားက အနးဝနးကငေကးရြာရေစးတြင ေရာငးခသည။ စငးခမးသည သ၏ေနအမၿခ ဥယာဥ တြငလညး ဟငးသးဟငးရြကမားစကပးသည။ သသည ဝကမားကေမြးျမထားေသာလညး တြက ေခမကကသျဖင ၃ဝဝ,ဝဝဝ-ကပျဖင ေရာငးခခသည။ ၎သည ကြၽ (၃)ေကာငက ေမြးျမထား သည။ မၾကာေသးမက သ၏အမက ျပနလညေဆာကလပခသည။

ေကးရြာတြင မးရာသဝါတြငးကာလ၌ ဘနးေတာႀကးမားက ဝါဆဝါကပရာတြင တစအမ ေထာငလင တစႏစ ၁၆,ဝဝဝ-ကပ ထညဝငလဒါနးၾကရသည။ ႏစတငးလလပင မဂၤလာေဆာငႏင အသဘတ႔ကသ႔ေသာ သာေရး၊ နာေရးကစၥမားတြင အခနေရာ လပအားပါ ကညျခငး၊ အလပြ မားတြင ကညျခငးႏင အေရးေပၚ ကနးမာေရးကစၥမား ေျဖရငးရာတြင အေရးပါေသာ အနးဝနးကင ရြာ(၂)ရြာသ႔ ဆကစပထားသည ေပါငးကးတတားျပျပငေရးတြင ပါဝငလပအားေပးျခငးတ႔က ေဆာငရြကသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၁၆

လပသားႏငလယယာသးပစၥညးမားရငးလငးတကေသာ ကား-မ အလပခြျခားမႈမားရသည။ ေဒသအားလးအႏ႔တြင အလပ ပစမားမာ

အလားတပငျဖစသည။ အမးသားမားက ထြနယကၾကၿပး အမးသမးမားက ေပါငးႏႈတၾကကာ အမး သားေရာ အမးသမးပါ အတတကြ ရတသမးၾကသညအျပင ထြကကနပစၥညးမား စစညးထပပးျခငး၊ ေနအမရ စပါးက ၊ပတ မားထသ႔ ထညသြငးသေလာငျခငးကသ႔ေသာ ရတသမးခနလြနကာလ လပငနး မားႏင ေျပာငးဖးအခြခြၽတျခငးကသ႔ေသာ အေသးအမႊားလပငနးမားကလညး အတတကြလပကငၾက သည။ လပအားခႏႈနးထားသည လပငနးသေဘာသဘာဝႏင ကား-မ အရ ကြျပားျခားနားမႈက ကပနး လပငနးအပငးတြင ေဖာျပထားသည။ ထြနယကျခငးကသ႔ေသာ အမးသားမားေဆာငရြကရသည လပငနးမားအတြက လပအားခႏႈနးထားမားသည ေပါငးသင၊ ျမကႏတကသ႔ေသာ အမးသမးမား ေဆာငရြကရသညလပငနးမား အတြက လပအားခႏႈနးထားမားထက ပမျမငမားသည။ ဤအစရငခစာ ၏ ေနာကပငးရအပငး ၁၄ ပါ ဇယား-၁၄ တြင ေဖာျပထားသကသ႔ ေဒသမားအတြငးတြငျဖစေစ လပ ငနးရားပါးခနႏင ရတသမးခနမားအၾကားတြငျဖစေစ သသာထငရားေသာ လပအားခႏႈနးထား ေျပာငး လမႈမားရၾကသည။

ေဒသအားလး၌ လယယာစကပပးေရးႏင ဆကစပေသာလပငနးမားတြင အေျခခအားျဖင မသားစလပအားက အသးျပၾကသည။ အသက ၁၄-ႏစေအာက ကေလးမားသည ရတသမးၿပးေနာက ေကာကသငးေကာကျခငးႏင ရဖနရခါ ေပါငးႏႈတျခငး၊ ေျပာငးဖးအခြခြၽတျခငးတ႔က လယယာမားတြငကညအလပလပေနၾကေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရသည။ ရတသမးခနကာလအတြငး ညငယ-ညမ ငယမားအား ထနးသမးေစာငေရာကရာတြငလညး ကညၾကရသည။ လယယာေျမမားစြာ ပငဆငေသာ လယသမားမားသာ ျပငပလပအားကငားရမးၾကသည။ ခငးျပညနယတြင ေရႊ႕ေျပာငးေတာငယာစကပး သမားႏင လယသမားငယမားသည တစဥး၏လယေျမတြင တစဥးကကညေပးေသာ လကစားလက လပအားေပးေသာ အေလအထမားရၾကသည။

ခငးျပညနယ၊ မႏေလးႏင ဧရာဝတတတငးေဒသႀကးတ႔တြင လယယာလပသားစေဆာငးရန ခကခမႈမားသည ျပနာတစရရပျဖစေၾကာငး သရရသည။ ခငးျပညနယတြင လယယာလပသား ရားပါးျပတလပမႈႏင ရတသမးခနတြင လပအားလအပမႈ ျမငမားျခငးတ႔ေၾကာင လပအားခသည ရမး ျပညနယထက (၇၅%)ခန႔ ပမျမငမားသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ ကြၽမးကငလပသား ရားပါးရျခငးမာ ထေဒသရေကးရြာမားတြင လယေျမ၌စကပးသည အေလအကငမရေသာေၾကာင ယငးစကပးနညးက ကြၽမးကငသညလပသားရာေဖြရန ခကချခငးပငျဖစသည။ မႏေလးတငးေဒသ ႀကးတြင ေရႊ႕ေျပာငးလပကငသမားျပားလာေသာေၾကာင လယယာလပသားငားရမးရန ခယဥးသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ ၎တ႔သည ထြနယကျခငးႏငရတသမးျခငးတ႔အတြက အျခား ေကးရြာမားမ လပအားကသာ လးဝအားကးေနၾကရေၾကာငး သရရသည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင လယယာစကပးေသာ အမေထာငစတငးသည ၎တ႔၏ ေျမယာပငဆငမႈ ပမာဏမားျခငးႏင အထြက တးသးႏပစမား ပမစကပးလာျခငးေၾကာင ျပငပလပအားက ငားရမးၾကရသည။

ေဒသတစခႏငတစခၾကားတြငလညးေကာငး၊ ေဒသတစခအတြငးတြငေသာလညးေကာငး လယ ယာသးကရယာမား အသးျပမႈႏင လယယာလပငနးသးပစၥညးမား ပငဆငမႈတ႔တြင သသာထငရား ေသာ ကြျပားမႈမားရေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ရမးျပညနယႏင ခငးျပညနယတ႔တြင လယသမားမား သညကြၽမားဆြေသာ ႐းရာထြန၊ ထယမားက အသးျပၾကသည။ ရမးအေရ႕ပငးတြင အမားပငစား ကကေျမရားပါးသျဖင ကပ-၂,ဝဝဝ,ဝဝဝ အထ တနဖးရေသာ လယထြနစကမားက အသးျပၾကေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ ခငးျပညနယတြင ပ၍ဆငးရေသာ စပါးစကအမေထာငစမားသည အျခားလယသမား မားထမ ႏြားမား သ႔မဟတ ကြၽမားက တစေန႔လင ၈,ဝဝဝ ကပခန႔ေပး၍ အသးျပၾကရသည။ မႏေလး တငးေဒသႀကးတြင ထြနယကျခငးအတြက ကြၽ၊ ႏြားမားကသာ အဓက အားထားၾကရသည။ လယ သမားငယမားႏင လယသမားႀကးမားက ႏႈငးယဥပါက ေျမအသးျပမႈ၊ ႏြားမား ပမပငဆငမႈ၊ ေဒသ အတြငးတြင မားစြာကြာျခားေသာ ဓာတေျမၾသဇာေစးႏႈနးမားႏင အသးျပမႈ ကြာျခားျခငးတ႔အလက လယသမားမားအၾကားတြင အသပညာ၊ ေစးကြကလြယကစြာ ရ႐မႈ၊ သယယပ႔ေဆာငေရး ခတဆက မႈတ႔သည ကြာျခားၾကသည။ ထြနယကခမာ အလပသမား၏ ကငပငႏြားျဖင ထြနယကပါက တစေန႔လင လပအားခ ၄ဝဝဝ-ကပ ေပးရၿပး ကယပငႏြားမဟတဘ လခညးသကသက လပအားခဆပါက ၁,ဝဝဝ-

အလပပစမားသည ကား -မႏင ေျမယာပငဆငမႈ အရြယအစား အလက ျခားနားသည။ လကစား လကလပအားေပးမႈ အစ အစဥက အသးမားၾက သည။

ခငးျပညနယ၊ မႏေလး ႏင ဧရာဝတတငးေဒသ ႀကးမားတြင လယယာ လပအား ငားရမးစစညး မႈ ခယဥးေၾကာငး သရရ သည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၁၇

ကပ ေပးရသည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင နာဂစဆငကလနးမနတငးတြင ကြၽမားစြာ ေသၿပးက တညးက လယထြနစကမားက အဓကအသးျပၾကေၾကာငး သရရသည။ လယယာ အတြက ထယ၊ ႏြား၊ ထြနစကမား ငားရမးသးျခငးက အမေထာငစအမားစက တငျပခၾကသည။ ထေဒသတြင ေတြ႕ဆ ေမးျမနးခေသာ အမေထာငစ (၁၅ဝ)အနက အမေထာငစ (၁ဝ)စသည လယထြနစက ပငဆငၾကၿပး (၃ဝ)သည ႏြားမားပငဆငကာ အမေထာငစ (၄)စသာ စပါးေခြၽေလ႕စက ပငဆငေၾကာငး သရရသည။

ငားရမးခႏႈနးထားမားမာ အတနအသငျမငမားသည။ ကြၽတစေကာင၏ တစႏစငားရမခမာ စပါး ၃၅-တငးျဖစၿပး ထစပါးတငးေရသည လယ ၁၃-ဧကမ တစရာသစပါးအထြကႏင ညမသညဟ အမ ေထာငစမားက ေျပာျပသည။ စရတမေဝကခေသာ စေပါငးငားရမးမႈက အမေထာငစအမားစက ကငသးၾကသည။ စပါးေခြၽေလ႕ခမာ စပါးတငး ၁ဝဝ ကလင ၅-တငးႏႈနးေပးရေၾကာငး သရရသည။

ေဒသမားတြင သးႏသေလာင႐မား ပငဆငမႈတြင ျခားနားမႈမားရသည။ ခငးျပညနယရ အမ ေထာငစအမားစတြင သးျခားစပါးကမားရၾကၿပး ေနအမထတြင ဆနသေလာငသည ပတမားလညး ရသည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင အႀကးစားလယသမား အမေထာငစမား၌ ကယပငသေလာင႐ မားရၾကၿပး လယသမားငယမားမာမ ေဆြမးသားခငးမား၏ သေလာင႐မားတြင မေဝသေလာငၾက သည။ သေလာငခေပးရျခငးမာ မရသေလာကရားပါသည။

လယယာစကပးေရး အျခားသြငးအားစမား- ဓာတေျမၾသဇာ၊ ပးသတေဆးႏင မးေစမားအလားတေဒသအတြငးတြငပင ဓာတေျမၾသဇာ၊ ပးသတေဆးမား၏ ေစးႏႈနးႏင အသးျပမႈတ႔မာ

မားစြာကြာျခားသည။ လယယာစကပးေရး၏ အျခားအေျခခသြငးအားစမားျဖစေသာ ေျမၾသဇာ၊ မးေစ မားႏင ပးသတေဆးမား ရရႏငမႈတြင ေဒသမားအတြငး အခကအခရသညဟ မၾကားသရေသာလညး ရရရန လြယကမႈ၊ ေစးႏႈနးႏင ဝယယရန တတႏငမႈတ႔သည ေကးရြာမားမ အနးဆးၿမ႕နယ ေစးကြက၏ အကြာအေဝးႏင အရညအေသြးမသယယပ႔ေဆာငေရး ခတဆကမႈမားေပၚ မတညကာ သသာစြာ ကြျပားျခားနားၾကသည။ တညေသာ ေဒသခြအတြငးတြင ဓာတေျမၾသဇာႏင ပးသတေဆး အသးျပမႈ ကြာျခားျခငးသည ယငးသြငးအားစမားႏင အရညအေသြး၊ ေစးႏႈနးႏင ရာသဥတ(သ႔မဟတ) ေဘး အႏရာယႏငဆကစပေသာ အေျခအေနမားတြင မတညမႈမားက ထငဟပေနေပသည။ အသးျပျခငး တြင လယသမားမားအား ေလကငပညာေပးရန လအပေၾကာငး ေဖာျပေနေပသည။ ေနာကဆကတြ စာရငးမားပါ ဇယား-၂၁ တြင ေကးရြာအလက ဓာတေျမၾသဇာႏင ပးသတေဆးေစးႏႈနးမားက အေသး စတေလလာေဖာျပထားသည။ ပ-၆ ႏင ၇ တ႔တြင ေဒသအလက ဓာတေျမၾသဇာႏင ပးသတေဆးသးစြမႈ က ေဖာျပထားသည။

စကပးသးႏမား၊ ေျမအရညအေသြး၊ ေစးကြကလကလမးမမႈ၊ ရာသဥတေၾကာင သးႏမေအာငျမင ျခငးက ကာကြယႏငမႈအပါအဝင ဓာတေျမၾသဇာအသးျပမႈ ကြာျခားျခငးအတြက အေၾကာငးရငးမား စြာရေၾကာငး သရရသည။ ေဒသအားလးတြင အမေထာငစမားက အလြယတကဝငေငြရရႏငေသာ သးႏမားက ဓာတေျမၾသဇာ ပမအသးျပကာ စကပးၾကသည။ ေရႊ႕ေျပာငးေတာငယာစနစက အမား အျပားကငသးၾကေသာ ရမးျပညနယႏင ခငးျပညနယတ႔တြင ခတထြငရငးလငးထားေသာ သစေတာ ေျမမား၏ ေျမဆေျမႏစ ပမေကာငးမြနမႈေၾကာင ဓာတေျမၾသဇာ အနညးငယမသာ အသးျပၾကရသည။ ခငးျပညနယတြငမ အခ႕လယသမားမားက ၎တ႔၏သးႏမားအတြက ေစးကြကမရသျဖင သးႏ အထြကတးရန မလေသာေၾကာင ေျမၾသဇာအသးျပမႈနညးပါးေၾကာငး သရရသည။ နာဂစဆငကလနးမနတငးေၾကာင ေျမဆၾသဇာတကစားဖကဆးခရေသာ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြငမ နာဂစမတငမက ေျမတစဧကတြင အသးျပရေသာ ဓာတေျမၾသဇာပမာဏထက ၂-ဆေကာ ပမသးစြရေၾကာငး သရရ သည။ မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင လြနခေသာ ၃-ႏစက မးရြာသြနးမႈမမနေသာေၾကာင သးႏမား မေအာငျမငဘ အထြကႏႈနးကဆငးခရသည။ ရလဒအားျဖင လယသမားမားသည သးႏဆး႐ႈးမႈေလာခႏငေရးက ႀကးပမးသညအေနျဖင သြငးအားစစရတက ေလာခသးစြၾကေၾကာငး သရရသည။

ပးသတေဆးသးစြမႈပမာဏႏင ပးသတေဆးေစးႏႈနးမားတြငလညး ထငရားေသာကြာျခားမႈမႈမား ရေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ သ႔ရာတြင အခ႕ေဒသမားတြင ပးသတေဆးက တစဧကႏႈနးျဖငသးစြၿပး အခ႕ မာ ဧကအားလးအတြက စေပါငးပမာဏျဖင သးစြၾကေသာေၾကာင ေဒသအားလးက တစသမတတညး ႏႈငးယဥရန မျဖစႏငပါ။ (ေကးရြာအလကသးစြေသာ ပးသတေဆးေစးႏႈနး အခကအလက အေသးစတ

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၁၈

အတြက ေနာကဆကတြဇယား-၂၁ တြငၾကညပါ။)

ရမး ခငး

ဓာတေျမၾသဇာအသးျပ

ဓာတေျမၾသဇာအသးမျပ

မႏေလး ဧရာ၀တ

ပ-၆။ ေဒသအလက ေျမၾသဇာသးစြသည ေကးရြာမားအေရအတြက

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၁၉

အလားတေဒသတစခတညးအတြငးတြငပင ဓာတေျမၾသဇာေစးႏႈနးမား သသသသသာသာ ကြာ ျခားေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရသည။ ဓာတေျမၾသဇာျဖန႔ျဖးမႈတြင ေစးႏႈနးက စသတမတေပးရန လ အပေနေၾကာငး ေဖာျပေနေပသည။ (အထကပါဇယား-၄ ကၾကညပါ။) ဓာတေျမၾသဇာေရာငးခမႈမား အတြက စပမာဏက ဓာတေျမၾသဇာ ကမၸဏက ၅ဝ-ကလဂရမအတျဖင ထပပးထားသညတင ေကးရြာ တြင ဓာတေျမၾသဇာေရာငးခမႈတြင ေဒသသးအခနအတြယသည ၁-ျပညႏႈနး(ႏ႔ဆဗး-၈လး)ျဖစသည။ ေကးရြာမားတြင လယသမားႀကးမားက ကယစားလယအျဖစေဆာငရြကၿပး အျခားလယသမားမားက မးေစႏင ဓာတေျမၾသဇာမား ေရာငးခၾကသည။

ရမး ခငး မႏေလး ဧရာ၀တ

ပးသတေဆးအသးျပ

ပးသတေဆးအသးမျပ

ပ-၇။ ေဒသအလက ပးသတေဆးသးစြသည ေကးရြာမားအေရအတြက

ဇယား ၅။ ဓာတေျမၾသဇာေစးႏႈနးမား ေဒသအလကကြာျခားမႈ

ေဒသအားလးတြင ဓာတေျမၾသဇာဝယယသသးစြႏငစြမးသည ျပနာတစရပျဖစေၾကာငး သရရ သည။ ဓာတေျမၾသဇာက အေကြးဝယယေသာအခါ ေစးႀကးေပးရေၾကာငး အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ ခငးျပညနယတြင အမေထာငစမား၏ (၃ဝ%)သည ၎တ႔၏ လယယာေျမအတြက ဓာတေျမၾသဇာအထပငယေလးမားက ဝယယၾကသည။ အဆပါနယေျမတြင ေတြ႕ဆေမးျမနးခေသာ ေကးရြာ ၉ ရြာတြင ၇ ရြာသည ကလသမဂၢအဖြ႕၏ အစပးေဆာငရြကမႈတြင ပါဝငၿပး ယငးအစအစဥ အရ ၎တ႔အားကယပငဓာတေျမၾသဇာျပလပနညးက ေလကငသငၾကားေပးသည။ သ႔ရာတြင အမ ေထာငစ ၂၁ စသာ ထသ႔ကယတငျပလပသးစြေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။

ေဒသအားလးတြင ဓာတ ေျမၾသဇာ ဝယယသးစြရန တတႏငမႈသည ျပနာ တစရပျဖစေၾကာငး သရ ရသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၂၀

မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင ဓာတေျမၾသဇာက ၎တ႔လသေလာကသးစြရန မတတႏငငၾက ေၾကာငး အမေထာငစတငးက ေျပာၾကားသည။ ထ႔ေၾကာင အမေမြးတရရစၧာနမစငမားက အစားထး သစြၾကသညဟ ဆသသည။ ထေဒသတြင အမေထာငစအားလး၏ (၆ဝ%)က ဓာတေျမၾသဇာ ဝယယ သးစြၾကသည။ အျခားေဒသမားႏင မတညသညမာ အမေထာငစအမားစသည ေျမၾသဇာက ပြစား မားထမ တက႐ကျဖစေစ၊ ၿမ႕နယမားႏင ေကးရြာမားရ ပြစားမား၏ ကယစားလယမားထမျဖစေစ အေကြးဝယယၾကသည။ အေကြးျဖင ဝယယေသာအခါ ဓာတေျမၾသဇာက ေစးႏႈနးႀကးျမငစြာ ေပး ဆပရသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ ဥပမာ-၅ဝ ကလဂရမ ဓာတေျမၾသဇာတစအတက လကငငးဝယယပါက ၁၈,ဝဝဝ-ကပသာရေသာလညး အေကြးဝယပါက ၂၂,ဝဝဝ ကပ ေပးရသညဟ အမေထာငစတစခက ေျပာၾကားသည။ အေကြးဝယယေသာေၾကာင ၂၂% ေစးတကသြားျခငး ျဖစ သည။

ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင ေကးရြာအားလးရ အမေထာငစမားက ဓာတေေျမၾသဇာ ဝယယၾက ေၾကာငး သရရသည။ အမေထာငစ ၉-စ တြင ၈-စ သည ဓာတေျမၾသဇာမားက ေငြလကငငးေပးေခ ရေသာ ၿမ႕နယေစးကြကမားမ တကရကဝယယၾကသည။ ဓာတေျမၾသဇာမားက အေစာပငးတြင အေကြးစနစျဖင ဝယယေလရၾကေၾကာငး၊ သ႔ရာတြင နာဂစဆငကလနးတကခတၿပးေနာက အေကြး စနစကဖကသမးခေၾကာငး၊ အဘယေၾကာငဆေသာ နာဂစဆငကလနးႏငဆကစပေသာ သးႏဆး႐ႈး မႈမား၊ လေသေပာကမႈမား၏ရလဒအျဖစ ဓာတေျမၾသဇာအေကြး ျပနလညေပးဆပႏငမႈႏႈနးမာ တစ ဟနထးကဆငးသြားခသည။ ထ႔အတြက ဓာတေျမၾသဇာကနသညမားႏင အခ႕ေသာ ေငြေခးငားသ မား၏ ႀကးမားလေသာ ရငးႏးျမႇပႏမႈပမာဏမား ဆး႐ႈးသြားခ၍ျဖစေၾကာငး အမေထာငစမားက ရငး ျပခၾကသည။ ေကးရြာတစရြာတြင ရြာရနယခကနသညတစဥးက ဓာတေျမၾသဇာ ေရာငးခသညအျပင အေကြးျဖငလညး ေရာငးခသညဟဆသည။ ဓာတေျမၾသဇာမားက အေကြးျဖငေရာငးခၿပး ရတသမး ခနတြင ျပနလညေပးဆပရကာ အတးအျဖစ စပါး ၁ဝ-တငးပါ ေပးၾကရသည။

စပမးေစမားသည ေျပာငးကသ႔ေသာ အခ႕သးႏမားတြင ပမအထြကတးေသာလညး ထမးေစ မားက ကယကယျပန႔႔ျပန႔ အသးမျပၾကဟ ပါးစပစကားမားအရ သရရသည။ မတညေသာ မးေစမား အသးျပျခငးေၾကာင အထြကတးႏႈနးကြာျခားမႈ ခြျခားသတမတေရးသည ထပမသေတသနျပရမည နယပယတစရပျဖစႏငေပသည။

ကယပငမးေစႏင ေစးမဝယယေသာမးေစမား အသးျပမႈတြင ေဒသအလကက သသသာ ထင ရားေသာ ျခားနားမႈမားရသည။ ရမးျပညနယတြင အမေထာငစမားသည ေျပာငးစကပးေရးအတြက ထငးႏငငထတ စပမးေစမားက အသးျပသည။ ထေျပာငးမးမာ ၾကကစာအတြကသာ အသးျပၿပး လမားစားသးရန အသးမျပေပ။ စပါးအတြကကမ ကယပငမးေစကသာ အသးျပၾကသည။ ခငးျပည နယရ အမေထာငစမားသည ကယပငမးေစအသးျပျခငးမာ အစဥအလာပငျဖစသည။ ယခငက NGO မားက ထေဒသ၌ မတညေသာ ေျပာငးစပမးမားက ၂-ႀကမတင စမးသပစကပးရန ႀကးပမး ခေသာလညး မေအာငျမငခၾကေၾကာငး အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ ျဖစရပတစခတြင ေျပာငးအထြကတးလာေသာလညး ေျပာငးဖး၏ အရသာႏငအသားၾကမးမႈက မႀကကၾကေသာေၾကာင ဆကလကစကပးျခငး မျပၾကေတာေၾကာငး သရသည။ မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင ဝါ၊ ၾကကသြနန၊ ပနေလးႏငေျမပဟေသာ မးေစ ၄-မးက ေကးရြာတြငးမာသာမက ေကးရြာျပငပတြငပါ ဝယယၾက သညဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ မးေစမားက ေကးရြာရ လယသမားႀကးမားႏင ၿမ႕ နယအေျခစကပြစားမားထမ ဝယယၾကရသည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင မးေစမားက ေကးရြာ မားအတြငးတြငပင ဝယယေၾကာငးသရရသည။ ၎တ႔အေနျဖင ယခငႏစက ရတသမးထားေသာ ကယပငမးေစမားကသာ ပမအသးျပလၾကၿပး ကယပငမးေစ မလေလာကမသာ ေကးရြာရ အျခား လယသမားမားထမ မးေစမားက ဝယယၾကသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာျပသည။ အမနးခငး လယသမားမားထမလညး မးေစမားက အေကြးဝယယၾကၿပး ရတသမးၿပးေနာက သးႏျဖင ျပနလည ေပးဆပေလရေၾကာငးကလညး သရရသည။

အခကအလကမားသညပါးစပစကားမား ျဖစသညတင စပမးႏင အရည အေသြးမမ းေစမား အသး ျပမႈက အဟန႔အတား ျဖစေစသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၂၁

ေခးေငြေကြးၿမသည ေျမယာပငဆငမႈအရြယအစားႏင အျပနအလန မားစြာဆကစစပေနၿပး ဧရာဝတ

တငးေဒသႀကးတြင ေကြးၿမတငရမႈ အျမငမားဆးျဖစသသည။ ေခးေငြမားက အဓကအားျဖင အမ ေထာငစအတြက စားနပရကၡာဝယယရန ေခးငားၾကသည။ ပမးမေခးေငြပမာဏမားသည ေအာကပါ ဇယား-၆ တြင ေဖာျပထားသညအတငး ေဒသအလက သသာစြာကြာျခားသည။ ဧရာဝတတငးေဒသ ႀကးသည ပမကယျပန႔ေသာ ေျမယာပငဆငမႈမားေၾကာင ပမးမေခးေငြပမာဏ အျမငမားဆးျဖစသည။

ဇယား ၆။ ေဒသအလက ပမးမေကြးၿမတငရမႈ (ကပ)

ခငးျပညနယတြင ေခးေငြလအပခကမားႏင ေျဖရငးေဆာငရြကေပးမႈမားအၾကား မကကညမႈ မႈမားရေၾကာငး အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ ၎တ႔က ေျပာၾကသညမာ အထးသျဖင NGO မားက စးပြားေရးလပငနးမားအတြက ေခးေငြမားေပးရန ကမးလမးၾကေသာလညး ၎တ႔အေနျဖငမ ေငြေၾကးကပတညးေသာ ကာလမားအတြငး စားနပရကၡာဝယယရန ေခးေငြမားလအပျခငးျဖစသည ဟ ဆၾကသည။

ေဒသတငးတြင ေခးေငြအရငးအျမစမးစ ရၾကသည။ အဓကအရငးအျမစမားမာ ပဂၢလကေငြ ေခးသမား၊ NGO မား၊ ကနသညမား၊ ၿမ႕ေစးဆငမား၊ ရြာခကနစဆငမား၊ ရပရြာအေသးစား ေငြေခး လပငနးမား၊ အေပါငဆငမားႏင ေကးရြာအတြငးရ လယသမားႀကးႏင အလတစားလယသမားမား ကယတငပင ျဖစၾကသညဟ သရရသည။ လယသမားႀကးမားသည ေငြေခးငားသမားကသ႔ပင ေျမ ယာႏငေရႊကသ႔ေသာ ပစၥညးမားက အေပါငခ၍ အတးရယၾကသည။ ေကးရြာမားအတြငး အလတစား လယသမားႏင လယသမားႀကးမားက ကနစဆငမားဖြငလစကာ ဆ၊ ဆန၊ င႐တ၊ ၾကကသြနကသ႔ အေျခခစားေသာကကနမားက ၂-ပတခန႔ အေကြးေပး၍ ေရာငးခၾကသည။ ေကးရြာမားအတြငး အလတစားလယသမားႏင လယသမားႀကးမားထမ ေခးေငြမားရယၿပး၊ ေငြေၾကးအစား ေကာကစက ျခငး၊ ေပါငးသငျခငး၊ ရတသမးျခငးစသည လပအားမားျဖင ျပနလညေပးဆပၾကသညမာ အမေထာငစ မားအတြက လပ႐းလပစဥျဖစသည။

ေခးေငြအရငးအျမစမား အေရအတြကႏင အမေထာငစမားသ႔႔ ေခးေငြအလမးမမႈသည ေဒသ အလကမတညေပ။ ပ-၅ တြငေဖာျပထားသညအတငး ေငြေခးငားေသာ အမေထာငစမားအတြက ေခး ေငြအရငးအျမစအေရအတြက ထးျခားစြာအျမငမားဆးျဖစသည ရမးျပညနယႏင ဧရာဝတတငးေဒသ ႀကးႏစခစလးတြငပင ေခးေငြအရငးအျမစ စစေပါငးအေရအတြကမာ ေဒသအလက ကြျပားျခားနား သည။ အရငးအျမစတစခစမ အမေထာငစမားသေခးေငြအလမးမမႈသညလညး မတညေပ။ ခငး ျပညနယတြင ေကးရြာမား၌ ယခခနထ အကယျပန႔ဆးေငြေခးငားသမာ NGO ျဖစသည။ ဧရာဝတ တငးေဒသႀကးတြငမ ျမနမာစကပးေရးဖြ႕ ၿဖးမႈဘဏႏင ပဂၢလကေခးေငြ အရငးအျမစမားတြင အမ တငးနးပါး ေခးယၾကသည။ မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင ေစးဆငပငရငမား၊ ျမနမာစကပးေရးဖြ႕ၿဖးမႈ ဘဏႏင အျခားလယသမားမားသည ေခးေငြ၏အဓကအရငးအျမစမား ျဖစသည။

မႏေလးတငးေဒသႀကးႏင ဧရာဝတတငးေဒသႀကးမလြ၍ အစးရျမနမာစကပးေရးဖြ႕ၿဖးမႈဘဏမ ေခးေငြယျခငးသည ေကးရြာအနညးငယတြငသာ ရသည။ လယသမားအမေထာငစမားသည ပဂၢလက ေငြေခးသမားထမလညး ေငြေခးငားၾကရသည။ အခ႕ေဒသမား၌ အျခားအမေထာငစမားထမ အလြတ သေဘာေခးငားမႈမားလညး ရၾကသည။ အထးသျဖင ပမနဝငေငြရေသာ အမေထာငစမားထမ ဥပမာ မသားစဝငမားထမ ျပနလႊပ႔ေငြမတစဆင သ႔မဟတ ကနစဆငကသ႔ ပမနဝငေငြရေသာ အမေထာငစ

ကြယဝ ခမးသာေသာ အပစအလကႏင ေဒသ အလက ေခးေငြရရမႈႏင ေငြေခးငားသည ပစမား မာ မတညၾကေပ။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၂၂

မားမတစဆင ေခးငားၾကျခငးျဖစသည။ရမးျပညနယတြင အမေထာငစအမားစသည ေခးေငြက အေသးစားေငြေခးလပငနးမားမ ျဖစေစ၊

ေစးဆငပငရငမားႏင ကနသညမားထမျဖစေစ ရယၾကေၾကာငး သရရသည။ အဓကအားျဖင ေျပာငး သးႏ အဓကစကပးေသာ ရမးျပညေတာငပငးႏင ရမးျပညေျမာကပငးသည ေျပာငးဖးကနသညမား ထမ ရယၾကသည။ ျမနမာစကပးေရးဖြ႕ၿဖးမႈဘဏသည ေကးရြာ ၉-ရြာတြင ၂-ရြာ တြငသာ ေဆာင ရြကၿပး ထ ၂-ရြာ တြငပင အမေထာငစ ၂ဝ၃-စ အနက ၂ဝ-ခနသာ ျမနမာစကပးေရးဖြ႕ၿဖးမႈဘဏမ ေခးေငြရရၾကသည။ အမေထာငစရ အမးသားေရာ အမဇးသမးပါ ေငြေခးငားၾကေသာလညး သကႀကး ရြယအမားကမ ေခးငားျခငးမျပေပ။

ခငးျပညနယတြင ေခးေငြက ျပနလညမေပးဆပႏငမညက စးရမၾကေသာေၾကာင အရငးအျမစ တစခတညးမသာရယၾကသည။ အဆပါေဒသရ ေကးရြာတငးလလပင အျခားမသားစမားထမ အလြတ သေဘာ ေခးငားေလရေၾကာငးေတြ႕ရရသည။ အမေထာငစမားအား ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈမားက အေျခခ ၾကည႐ႈလင အမေထာငစမား၏ ထကဝကခန႔သာ ေခးေငြအရငးအျမစတစခထမ ထကပ၍ ေခးငား ေၾကာငး သရရသည။ ေရာကရခေသာ ေကးရြာ ၉-ရြာတြင ၂-ရြာတြငသာ ျမနမာစကပးေရးဖြ႕ၿဖးမႈ ဘဏတညရသည။ SRGS ၊ အမးသမးအပစႏင ဆနစပါးဘဏမားအပါအဝင NGO ေခးေငြအစ အစဥမားက ေရာကရခေသာ ေကးရြာ ၉-ရြာစလးတြင ေဆာငရြကၾကသည။ ထေဒသတြင NGO အဖြ႕ အေရအတြကမားစြာတ႔က ေခးေငြအစအစဥမားက ေဆာငရြကၾကသည။ ေကးရြာ၃-ရြာတြင ကလ သမဂၢ အဖြ႕အစညးက ေကးရြာဖြ႕ၿဖးေရးေကာမတမား(VDCs) ဖြ႕စညးထားၿပး ထေကာမတမားထမ ေငြေခးယႏငၾကသည။ ေကးရြာ ၆-ရြာတြင အဆပါအဖြ႕က အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမား ဖြ႕ ၿဖး တးတကေရး ေကာမတမား(LDC) ဖြ႕စညးကာ ေဆာငရြကလကရေသာ ေထာကပေၾကးအစအစဥရၿပး အဖြ႕ဝငမားအား ေငြေခးငားသည။ ေကးရြာတစရြာတြင ဘာသာေရးအဖြ႕အစညးတစခက ရပရြာရနပေငြ တစရပ ထေထာငထားၿပး အဖြ႕ဝငမားက ထရနပေငြမ ေငြေခးယႏငသည။

မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင ေခးေငြမားက ရႏငသမေသာ အရငးအျမစေပါငးစမ ေခးယၾကသည ဟ ေတြ႕ဆေမးျမနးခေသာ အမေထာငစတငးက ေျပာၾကားၾကသည။ ထေဒသတြင သြားေရာကခေသာ ေကးရြာ ၉-ရြာအနက ၆-ရြာတြင NGO မားက ေခးေငြလပငနးမားက ေဆာငရြကလကရၾကသည။ လယသမားႀကးမားသည ထေဒသတြင အဓကေငြေခးသမားျဖစၾကၿပး လယသမားငယ အမေထာငစ မားက ၎တ႔၏ေနထငရာ ေကးရြာအတြငးတြငပင ေငြေခးငားရယၾကသည။ ျမနမာစကပးေရးဖြ႕ၿဖးမႈ ဘဏသည ေကးရြာတငးတြငတညရၿပး ေကးရြာမားအားလးတြင ေတြ႕ဆေမးျမနးခေသာ အမေထာင စမား ၏ (၁ဝ%)ခန႔သာ ေခးေငြရရၾကသည။ ျမနမာစကပးေရးဖြ႕ ၿဖးမႈဘဏမ ေခးေငြေလာကထားသည လပငနးစဥမာ လပေဆာငရန ခကခေၾကာငး သရသည။ ေတြ႕ဆေမးျမနးခေသာ အမေထာငစမား၏ (၂ဝ%)ခန႔က ေခးေငြမားက ၎တ႔ႏင နးစပေသာ အေပါငဆငမားမ ရယႏငေၾကာငးသရသည။ အေပါငဆငမားသညလညး ၎ေဒသအတြက အဓကကေသာ ေငြအရငးအျမစျဖစသည။ မႏေလး တငးေဒသႀကးတြင သးႏဆကတကမေအာငျမငမႈမားက အလြတသေဘာ ေခးေငြအေထာကအပက ကဆငးေစသည။

လြနကေသာရာသဥတပစမား၏ ဒဏကခစစားရသည မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင သးႏမား မေအာငျမငမႈမားသည အႀကးစားလယသမားမားထမ ေခးေငြအေထာကအပက သသသာသာ က ဆငးေစသညဟဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ သးႏမေအာငျမငမႈမားသည ေခးေငြမား ျပနလညေပးဆပႏငစြမးက ကန႔သတထားၿပး ထးစအရ တရားမဝင ေခးေငြအရငးအျမစတစချဖစေသာ အႀကးစားလယသမားမားက ေကးရြာရအျခားသမားအား ေခးေငြထတေခးျခငးက ေလာနညး ေစ သညဟ အမေထာငစမားက ေျပာျပသည။ ေကးရြာအတြငးရ လယသမားႀကးမားထမ ေခးေငြရရမႈသည လြနခေသာ ၅-ႏစေကာကတညးက သသာထငရားစြာ ကဆငးသြားေၾကာငး သရရသည။

ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင သြားေရာကခေေသာ ေကးရြာ ၉-ရြာစလး၌ ျမနမာစကပးေရးဖြ႕ၿဖး မႈဘဏတညရၿပး ေကးရြာမားရ လယသမားအမေထာငစတငးသည ျမနမာစကပးေရးဖြ႕ၿဖးမႈဘဏမ ေခးေငြရရၾကသည။ အျခားေသာ အဓကေခးေငြအရငးအျမစမားမာ NGO မားႏင ပဂၢလကေငြေခးငား သမားအျဖစ ေဆာငရြကေသာကနသညမားပင ျဖစသည။ ေတြ႕ဆေမးျမနးခေသာ အမေထာငစမား၏ (၇ဝ%)ခန႔သည NGO မားထမ ေငြေခးငားၾကသည။ လယသမားႀကးမားသည NGO မားထမ ေခးေငြ

မႏေလးတငး ေဒသႀကး တြင သးႏဆကတက မေအာငျမငမႈ မားက အလြတသေဘာ ေခးေငြ အေထာကအပ႔က က ဆငးေစသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၂၃

မရၾကေၾကာငး သရရသည။ လယသမားမား၏(၃ဝ%)သည ပဂၢလကေငြေခးငားသမားထမ လယယာ ေျမက အေပါငထားကာ ေငြေခးယၾကရၿပး ထအေပါငထားေသာ လယယာေျမက ျပန၍ေရြးယၾကရန အခကအခရေၾကာငး သရရသည။

ေျမယာ ၁ဝ-ဧက ေအာကပငဆငေသာ (အလတစားႏင လယသသမားငယမား) မသားစမားက ၎တ႔၏သးႏမားက မရတသမးမကနသညမားသ႔ ႀကတငေရာငးခၾကရသညဟ ေျပာၾကားသည။ စပါးစကပးမႈႏင ရတသမးမႈအၾကားကာလသည ၄-လျဖစၿပး ႀကတငေရာငးခမႈက မရတသမးမ တစ လအလတြင ျပလပေလရၾကသည။ ႀကတငေရာငးခသျဖင ၄ငးတ႔သးႏမား၏ေစးႏႈနးမာ သသာစြာ ေလာနညးမနးသၾကသည။ ဥပမာ- ရတသမးခနတြင စပါးတငး ၁ဝဝက ကပ ၂၅ဝဝဝဝ ရရေသာလညး ကနသညမားအား ႀကတငေရာငးခရာတြင ၁၈ဝဝဝဝ ကပသာရရရာ တစလစာအတြက အတးႏႈနး (၃၈%)ႏင ညမေနေပသည။

ေခးယသသည အရငးအျမစအလကအတးႏႈနးမားကြာျခားၿပး အမေထာငစမားသည အျခား ေသာ အမေထာငစမားသည ေငြေခးငားသမား၏ အတးႏႈနးမားက သတမျပမၾကေပ။ အတးႏႈနးမား သည ဇယား-၇ တြင ေဖာျပထားသညအတငး ေခးယသညအရငးအျမစႏင မတညေသာ ေဒသအလက ကြာျခားၾကသည။ ဇယားတြင အခ႕အမေထာငစမားက ရဖနရခါ အတးႏႈနးမားက သတမထားမၾကပက ေဖာျပထားသည။ ဥပမာ- ေကးရြာသားမားက ျမနမာစကပးေရးဖြ႕ ၿဖးမႈဘဏ၏ အတးႏႈနးမားက အမးမး မတသားေနၾကေသာလညး စငစစအားျဖင ေဒသအားလးတြင ျမနမာစကပးေရးဖြ႕ ၿဖးမႈဘဏ ၏အတးႏႈနးမာ အတတပငျဖစသည။ (လြနခေသာႏစက တစလလင ၁.၄၁% ျဖစသည။)

ေငြေခးငားသည အရငး အျမစပစႏင ေငြေခးယ သ၏စ႐ကလကၡဏာမား အလက ေငြေခးငားသည စညးကမးခကမား ကြာ ျခား သည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၂၄

*ျမနမာစကပးေရးဖြ႕ၿဖးမႈဘဏ၏ အမနအတးႏႈနးမာ ေဒသအားလးတြင အတတပင ျဖစသည။ဇယားရ အတးႏႈနးမားမာ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည ႏႈနးမားျဖစသည။

တစလလင (၁ဝ%)အထ အျမငဆးအတးႏႈနးမားက ပဂလၢလကကေငြေခးသမမား၊ ေစးဆငပင ဆငမားႏင ကနသညမားက သတမတျခငးျဖစသည။ အေသးစားေငြေခးလပငနးမားက တစလလင (၁.၅%) မ (၃%)သတမတၿပး အစးရဘဏက တစလလင(၁.၂၅%)သတမတသညဟ ရြာသားမားက ေျပာၾကားသည။ NGO မားက ေဆာငရြကေသာ အေသးစားေငြေခးလပငနးမားတြငပင အတးႏႈနး အမးမးရၾကသည။ အဆပါလပငနးမားသည ရပရြာရနပေငြအျဖစေခးငားေလရၿပး အတးႏႈနးကလညး နယခရပရြာကပင သတမတသည။ ေငြေခးငားသည ျဖစရပမားစြာတ႔တြင ေခးငားသည အဖြ႕အမးမး က သတမတထားေသာ အတးႏႈနးမားက အမေထာငစမားက သတမျပမၾကေခ။ အထးသျဖင ျမနမာ စကပးေရးဖြ႕ၿဖးမႈဘဏ၏အတးႏႈနးက မသရၾကေပ။ ခငးျပညနယတြင ေတြ႕ဆေမးျမနးခေသာ အမ ေထာငစ အမားစသည ျမနမာစကပးေရးဖြ႕ၿဖးမႈဘဏက သတမတေသာ သကသာသညအတးႏႈနးက အျခားေခးေငြအတးႏႈနးမားႏငယဥလင ပ၍အသနညးၾကသည။

ေငြျပနလညေပးဆပသညကာလမားသည ေခးငားသညပစႏင ေခးယသ၏ အေျခအေနအလက မတညၾကေပ။ ပဂၢလကေငြေခးငားသမားတြင တစႏစထကမပေသာ ျပနလညေပးဆပရမည တ ေတာငးသည ကာလမား ရသည။ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးေငြေခသည အစအစဥမားတြငပင ျပနလညေပး ဆပရမညကာလသည ၃-လမ တစႏစအထ အမးမးသတမတၾကေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရသည။ ျပန လညေပးဆပရမညကာလမားသည ေခးယသ၏ အလပအကငအလက ျခားနားျပနသည။ လယသမား မားအေနျဖင အလားတစကပးေရးရာသအတြငး ရတသမးခန၌ ျပနလညေပးဆပၾကရမညျဖစၿပး ေျမ ယာမအမေထာငစမားသည ပဂၢလကေငြေခးသမားႏင သေဘာတညမႈအမးမးျပလပကာ ၂-ပတမ ၆-လ အတြငး ျပနလညေပးဆပရမည ကာလမားက ကယတငသတမတၾကရာ ေဒသမားႏငေကးရြာမား အလက အမးမးကြျပားၾကသည။

ဇယား ၇။ အမေထာငစမားမ သရရေသာ လစဥအတးႏႈနးမား

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၂၅

သာဓက-၂။ ခငးျပညနယရ လယသမားငယမား၏ ေငြေၾကးစေဆာငးရန ခကခမႈမား

ေဒသအားလးတြင ေကြးတငေနေသာ အမေထာငစမား၏ သာဓကမားစြာရသည။ ခငးျပညနယ တြင အမေထာငစမားစြာတ႔သည ေခးေငြမားျပနလညေပးဆပရန အခကအခရေၾကာငး သရရသည။ ၎တ႔သည အစးရေခးေငြမားအား ျပနလညမေပးဆပႏငမညက ေၾကာကရြ႕ၾကသညဟ သရရသည။ သ႔ရာတြင NGO မားသ႔ ေပးဆပရန ပကကြကမႈႏႈနးမာ အတနငယျမငမားသည။ ထေဒသရ အမ ေထာငစမားသည အႏၵယႏငင၊ မဇရမျပညနယ နယစပတစေလာကမ ေကြးၿမကငးလြတခြငျပေသာ အစအစဥမားက သရၾကသည။ ယငးသည ေခးေငြမားျပနလညေပးဆပရန စတဆႏၵေလာနညးေစ သည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးရ ေကးရြာတစရြာတြင လယသမား အမေထာငစ ၁၄-စအနက ၁ဝ-စ သည ၎တ႔၏လယေျမမားက ေပါငႏထားၾကၿပး ယငးတ႔က ျပန၍ေရြးယရန အခကအခရေၾကာငး သရရသည။ ေလာေလာဆယတြင ၎တ႔၌ လယယာစကပးရန ေျမမရၾကဘ စကပးရန သစေတာ ေျမ(ဓနေတာ)က ခတထြငရငးလငးၾကရသည။

ေစးကြကမားေဒသအားလးရ အမေထာငစမားအေနျဖင ၎တ႔၏ သးႏမားအတြက အဓကေစးကြကမားမာ

ရြာနးခပစပေကးရြာမားႏင အနးဆးၿမ႕နယေစးမားျဖစသညဟ ေျပာျပၾကသည။ ေရာငးခမႈ အေျခခ ပစမာ ၿမ႕နယတြင အေျခစကေသာ ပြစားမားသ႔ ေရာငးချခငးျဖစေသာလညး အမေထာငစမားကယတငသးႏမားက ေစးကြကသ႔ တငပ႔ေရာငးချခငးႏင ရတသမးခနတြင ရြာသ႔သးႏဝယယရန လာ ေရာကေသာ ပြစားမားႏင ၎တ႔၏ ကယစားလယမားသ႔လညး ေရာငးခၾကသည။

ေဒသအားလးလလပင ပြစားမားသည အဓကကၾကားခလလမမားျဖစေသာလညး ၎တ႔ႏင ဆကဆရသညမာ ေကနပဖြယမရဟ အမမေေထာငစမားစြာတ႔က႔က ေျပာျပၾကသည။ ဤပြစားမား ႏငသာ ကာလရညၾကာစြာ စးပြားဖကအျဖစဆကဆေနၾကရသညဟ ဆသည။ ပြစားမားႏင ဆကဆရာ တြင ေကနပမႈရ-မရက အမးမးေျပာၾကသည။ အခ႕လယသမားမားက ဆကဆရာတြင ေကနပသည ဟေဖာျပၿပး အခ႕ကမ ေပးဆပသညသးႏမားအား အတနးအစားႏင တနဖးသတမတမႈတ႔တြင မတမႈ

ဆလငးလနႏင ဆဇငြမမသားစတ႔တြင ေကာငးေနအရြယ ကေလး ၅-ဥးရသည။ မသားစ သည ျပငပလပသားမငားရမးႏငဘ ေျမတစဧကခြခန႔က ကယပငလပအားျဖင ေတာငယာစပါး စကပးၾကရသည။ ၂ဝ၁၁-ခႏစတြင သတ႔သည သးႏဖကပးက၍ စပါးတငး-၄ဝ ခန႔သာ ရတသမး ရရခသည။ စပါးတငး ၄ဝ အနက ျမနမာစကပးေရးဖြ႕ ၿဖးမႈဘဏမေခးေငြကေပးဆပရန စပါး ၅- တငးက ေရာငးခခၾကသည။ ကနစပါး ၃၅-တငးသည မသားစအတြက ၆-လစာဝမးစာ လေလာက သည။ ကနေသာ ၆-လ အတြက ဆဇငြမသည တစေန႔လင လပအားခ ၂၅ဝဝ-ကပျဖင တစႏစတြင ၁၅-ရက အလပလပသည။ ေႏြရာသတြင ဆလငးလနသည သစခတျခငးျဖင ၃ဝ,ဝဝဝ ကပခန႔ ရရသည။ မသားစလညး NGO အစအစဥမ ေငြေခးယခၾကရသည။ ထေခးေငြမားက ေပးဆပေသာ အခါတြင အမ၌ေမြးျမထားေသာ ၾကကႏငဝကမားက ေရာငးခေတာသည။

၎တ႔မသားစသည တစႏစလင ကပ ၁ဝဝဝ မပင စေဆာငးျခငးမျပႏငၾကေပ။ တစခါတစရ ခရစၥမတကာလဝနးကငတြင ဆဇငြမသည ေကးရြာမ ၾကကႏငေခြးမားက အေကြးဝယယကာ အႏၵယႏငငတြင သြားေရာကေရာငးခသည။ ထခရးသည တစပတခန႔ၾကာျမငၿပး ကပ ၅ဝ,ဝဝဝ ခန႔ရရကာ ျပနလာခသည။ ကေလးမားအတြက အဝတအစားဝယ၍ အလအတနးျပလပၿပးေသာ အခါ လကထတြင တစျပားမမကနေတာေပ။ အမတြငအပဝငေငြမရဘ အႀကးဆးသားက ထန တလနတြင ေကာငးထားခရာ ၈-တနးသ႔ ေရာကရခၿပး သားျဖစသအား သငယခငးတစဥးထတြင အခမ တညးခေနထငေစခရသည။ သားျဖစသသည ၎၏မဘမားက စာအပမား သ႔မဟတ အျခားေကာငးသးပစၥညးမား ဝယေပးရန ေငြေၾကးမတတႏငျခငးကရကကာ ေကာငးမထြကခ ေတာသည။

ပြစားမားသည အဓက ၾကားခလမား ျဖစေသာ လညး သးႏေရာငးခသည ပစမာ ေဒသအလက မတ ညၾကေပ။

ပြစားမားႏင အဆငမေျပ မႈမားရသညဟ အမေထာင စမားက ေျပာၾကားၾက ေသာလညး လယသမား သမဝါယမအသငးမားက သ႔ စေပါငးေဆာငရြကမႈ မးမား မေတြ႕ရရ ေပ။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၂၆

မရဟ ဆၾကသည။ သးႏမား ႀကတငေရာငးခမႈႏင ရတသမးခနေရာငးခမႈ ႏစရပစလးတြင လက ငငးေငြေခစနစက အသးျပၾကသညဟ လယသမားမားက ေျပာၾကား သည။

သ႔ရာတြင ထြကကနမားသယယပ႔ေဆာငရန ထရပကားမား စေေပါငးငားရမးျခငးမလြ၍ သမဝါ ယမအသငးမား သ႔မဟတ ထတကနမားအား အလြတသသေဘာ စေေပါငးသေလာငမႈကသ႔ေသာ စေပါငးေဆာငရြကသည လပငနးမး မရေပ။ ရမးျပညနယတြင ေစးကြက၌ ေျပာငးဖးေစးေကာငး ေသာေၾကာင အျခားသးႏမားမ ေျပာငးသ႔ေျပာငးလစကပးျခငးျဖင ေစးကြကလအပခကအလက ေဆာငရြကေသာ အမေထာငစမားရၾကသည။

ရမးျပညနယတြင သးႏမားေရာငးခသည လပငနးစဥသည ၿမ႕နယမားအလက ကြျပားျခားနား သည။ ရမးျပညနယအေရ႕ပငးရ အမေထာငစမားသည ပြစားမားမ တစဆငေရာငးခၾကၿပး ရမးျပည ေျမာကပငးရ အမေထာငစမားက ကယတငတက႐ကေရာငးခမႈသာမက ပြစားမားမတစဆင ေရာငးခ မႈကပါ ျပလပၾကသည။ ရမးျပညေတာငပငးတြင အမေထာငစအားလးသည ၎တ႔၏ ဝငေငြရသးႏျဖစ ေသာ ေျပာငးက ၁၂-မငခန႔မသာေဝးေသာ ၿမ႕ေစးကြကမားတြင ေရာငးခၾကသည။ ထေဒသရေကးရြာ မားတြင ပြစားမားမရေပ။ ရမးျပညေျမာကပငးတြင ပြစားတစဥးသာ ေကးရြာမားသ႔ လာေရာကဝယယ ေလရၿပး အမေထာငစမားက သးႏမားက ၿမ႕ရပြစားမားထ သြားေရာကေရာငးခၾက သည။ ရမးျပည အေရ႕ပငးတြင ပြစားမား သ႔မဟတ ၎တ႔၏ကယစားလယမားက ေကးရြာမားသ႔ လာေရာကၾကၿပး ေရာငးခမႈက ေကးရြာမားအတြငးတြငပင ကယတငျပလပၾကသညဟ အမေထာငစအားလးက ေျပာ ၾကားသည။ ပြစားမားသည ရြာခလမားက ၎တ႔၏ကယစားလယမားအျဖစ ခန႔အပကာ သးႏဝယယ မႈက ၎တ႔ကယစား ေဆာငရြကေစၾကသည။ အမေထာငစမားက ပြစားမား၏ လမးစႏငဘာသာေရး ဇစျမစက သထားၾကရာ ၎တ႔သည ရမးတငးရငးသားမား ျဖစၾကသညဟ ဆၾကသည။ ႁခြငးခက အားျဖင ရမးျပညေတာငပငးတြငမ ပြစားမားသည အႏၵယႏြယဖြား ျမနမာမြတဆလငမားျဖစေၾကာငး သရရသည။

မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင စပါးႏငဝငေငြရသးႏမားက ၿမ႕နယမားရ ပြ႐မားသ႔ေရာငးခၿပး ပြ႐ မားက ထသ႔သးႏထြကကနမားက မႏေလးႏင ရနကနကသ႔ေသာ ေစးကြကမားသ႔ ထပဆင ေရာငး ခကာ တစခါတစရ ႏငငျခားသ႔ တငပ႔႔ေရာငးခၾကသည။ ပြ႐မားသည စးပြားေရးလပငနးငယမားျဖစ ၿပး တစဥးတညးပငဆငကာ ၎တ႔အား အလပသမားတစဥးကသာ ကညေဆာငရြကေပးသည။ အခ႕ ေသာပြ႐မားက ထြကကနမားက အျခားေသာ နယေျမခၿမ႕နယမလြ၍ အျခားေသာ ေစးကြကခတ ဆကမႈမားက သတမျပမၾကေခ။ ထ႔ျပင ၎တ႔သည လကတြေနက ပြစားမားႏငပင ကာလရညၾကာစြာ ဆကဆလာခၾကသည။ ေကးရြာ ၉-ရြာကသာ ထြကကနမားက မႏေလးရစားသးသမားအား တက႐က ေရာငးခၿပး ပြစားမားမတစဆင ေရာငးချခငးမျပေၾကာငး သရရသည။

ဧရာဝတတတငးေဒသႀကးတြင သးႏမား ေရာငးခေသာပစမာ အမးမးရသည။ အမေထာငစ မား၏ (၆ဝ%) မ (၇ဝ%) ခန႔သည ပြစား သ႔မဟတ ေကးရြာရ ကယစားလယမတစဆင ေရာငးခၿပး အလတစား လယသမားႏင လယသမားႀကးမား စစေပါငး၏ (၂ဝ%)သည ပြစားမားကေရာငးခရန ၎တ႔၏သးႏမားက ၿမ႕ေစးကြကသ႔သယယၾကၿပး (၁ဝ%)သည နယခေကးရြာပြစားကသာ ေရာငးခ ေၾကာငး သရရသည။

ထေဒသရ ေတြ႕ဆေမးျမနးခေသာ အမေထာငစတငးက ၎တ႔၏ ထြကကနမားက ပြစားမားက ၎တ႔စတတငးက အရညအေသြးႏင အတနးအစားသတမတကာ အရညအေသြးညေသာ စပါးေစး ႏႈနးျဖငသာ ေစးေပးေခၾကသညက မေကနပၾကေၾကာငး ေျပာျပၾကသည။

အခ႕ေဒသမားတြင ေကးရြာရလယသမားႀကးမားက ၎တ႔က႔ကယတင ပြစားအျဖစ ေဆာငရြက ၿပး အျခားလယသမားမားထမ စပါးမားက စေဆာငးဝယယကာ ၿမ႕ေစးကြကမားသ႔႔ တငပ႔ေရာငးခၾက သည။ ပြစားမားက ေကးရြာမားသ႔ ကယစားလယလႊတ၍ ၎တ႔ကယစား ဝယယေစသညအခါတြင ထကယစားလယအား ပြစားမားက စပါးတငး (၁ဝဝ)ဝယယရရလင ဝနေဆာငခ ၅ဝဝဝ-ကပ ေပးၾက သည။ ေကးရြာႏငၿမ႕မားရ ပြစားမားက ကမးလမးေသာေစးႏႈနးမာ မားစြာျခားနားမႈမရဟ အမေထာင စမားက ေျပာျပသည။ သြားေရာကခေသာ ေကးရြာ-၉ ရြာအနက ၄-ရြာတြင နယခပြစားမား မရၾကေပ။

ေစးကြကဝင၍ အျမတအစြနးရရမႈမားသည ေဒသအလက ကြာျခားသည။ ခငးျပညနယတြင သြားေရာကခေသာ ေကးရြာ ၉-ရြာအနက ၄-ရြာသည ေစးကြကဝင၍ အျမတအစြနးရရေအာင ေရာငး

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၂၇

ခေရးအတြက စကပးထတလပျခငးမရဘ ေကးရြာအတြငး စားသးရနသာ စကပးၾကသညဟဆသည။ အျခားေကးရြာ ၅-ရြာသည ဝငေငြရသးႏမားျဖစေသာ င႐တ၊ ႏမးႏင ေဆးရြကႀကးတ႔က စကပးၾကၿပး အႏၵယႏငင မဏပရနယစပတစေလာကတြင ေရာငးခၾကသည။ ရမးျပညနယတြင ေျပာငးႏငႏမးကသ႔ ေသာ သးႏမားသည ေစးကြကဝင၍ အျမတအစြနးရရမႈ ျမငမားသည။

မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင ေစးႏႈနးအတကအက ျပနာမားရေၾကာငး အထးသျဖင ရတသမး ခနတြင ေစးႏႈနးမားကဆငးတတေၾကာငးက လယသမားမားက ေျပာျပၾကသည။ သ႔ေသာလညး ေကးရြာမားရ အႀကးစားလယသမား ၂-ဥး ၃-ဥးတ႔ကမ သေလာငရန စပါးကမားရၾကၿပး ၎တ႔၏ ထြကကနမားက သေလာင ထနးသမးထားႏငၾကသည။ အခ႕ကမ ေပါကေစးျဖငပင ေရာငးခၾကသည။ ေကြးၿမမား ျပနလညေပးဆပရမည ဖအားမားရျခငးေၾကာင ထြကကနသးႏမားက သေလာငထားႏင ျခငးအမရဘ ေရာငးခၾကရသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ ရာသအလက ေစးႏႈနး အတကအကျဖစမႈသည အေျခခအားျဖင သးႏလႈငလႈငထြကေသာ ရတသမးခန၌ ေပၚေပါကသညဟ အမေထာငစမားက ယဆၾကသည။ သ႔ရာတြင နယစပလမးေၾကာငးမား ပတထားျခငးႏင ပ႔ကနေစး ကြက ဝယလအားနညးျခငးတ႔ေၾကာင ပ႔ကနေစးကြကႏင ဆကစပေသာ ေစးႏႈနးမတညၿငမမႈမားႏင အခကအခမားရၾကသညဟ အခ႕က ယဆၾကသည။ သ႔ေသာေစးကြကပြစားမားႏင ဌာနဆငရာ ဝနထမးမားအား ေတြ႕ဆေမးျမနးကာ ေစးႏႈနးအခကအခမား၏ အေၾကာငးရငးမားက အေလးထား သေတသနျပလပရန အခြငမသာခေပ။ ေစးကြကအတြငး ေစးႏႈနးမတညၿငမမႈက ကာကြယႏငရနႏင လယသမားမားက ထြကကနသးႏမား သေလာငထနးသမးလာႏငေစရနအတြက ေကးရြာႏငအမ ေထာငစမားအဆငတြင သေလာငမႈအေထာကအကမား တးတကလာေရးသညလညး ေျဖရငးေဆာင ရြကေပးရမည နယပယတစချဖစသည။

ေစးႏႈနးႏငပတသကေသာ ေစးကြကသတငးမားက ေကးရြာရ မဘငးဖနးပငဆငေသာ အမ ေထာငစအနညးငယႏင (အႀကးစားႏငအလယစားလယသသမားမား) ၿမ႕သ႔တက၍ ထြကကနသးႏ ေရာငးခၾကေသာ အမေထာငစမားထမ သရၾကရသည။ ထြကကနသးႏမား၏ ေစးႏႈနးမတညၿငမမႈ အျပင ရတသမးခနႏင ရတသမးၿပးေသာ ထြကကနသးႏအားလး ေစးကြကသ႔စၿပေရာကရခနမား တြင ေစးႏႈနးအနညးဆးျဖစေၾကာငးက အမေထာငစမားက ရငးလငးေျပာျပၾကသည။ သ႔ရာတြင ေဒသမားတစေလာက မဘငးဖနးပငဆငမႈမာ အလြနနညးပါးသည။ ဥပမာ-ဧရာဝတတငးေဒသႀကး တြင ေကးရြာတငး၌ အၾကမးဖငးအားျဖင အမေထာငစ ၃-စခန႔ကသာ မဘငးဖနးပငဆငေၾကာငး ေတြ႕ ရရသည။ ေကးရြာအဆငတြင မကေမာကေစးႏႈနးသတငး ျဖန႔ျဖးေရးသညလညး ေျဖရငးေဆာငရြက ေပးရမည က႑ပငျဖစသည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးရ NGO တစခက ပဏာမေဆာငရြကေသာ ေစး ႏႈနး သတငးမားျဖန႔ျဖးသည အစအစဥတစခသည ဘကေလးၿမ႕နယႏင ေမာကြၽနးၿမ႕နယရ ေကးရြာ ၄-ရြာသ႔ ေန႔စဥသးႏေစးႏႈနးသတငးက ေပးပ႔ ေၾကာငး သရရသည။

ခငးျပညနယမလြ၍ ကနေဒသအားလးတြင ေစးကြကသ႔ သယယပ႔ေဆာငမႈႏငပတသကေသာ ျပနာမရေၾကာငး သရရသည။ ေဒသတငးတြငပင ထြကကနမားအား ေစးကြကသ႔ ပ႔ေဆာငရန အတြက ႏြားလညး၊ ျမငးလညး၊ ထရပကား၊ အမးဖြငကားႏင ေမာေတာဆငကယမားအပါအဝင သယ ယပ႔ေဆာငမႈ နညးလမးေပါငးစက ေရြးခယအသးျပႏငသည။ သ႔ရာတြင မညသညေဒသတြငမ အမား ႏငဆငေသာ သယယပ႔ေဆာငေရးလပငနးမား မရသျဖင အမေထာငစမားသည ပဂၢလကဘတစကား၊ ထရပကားႏင ေမာေတာဆငကယမားစသည သယယပ႔ေဆာငေရးဝနေဆာငမႈမားက အသးျပၾကရၿပး ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင ပဂၢလကေမာေတာဘတ၊ သေဘၤာမားက အသးျပၾကသည။ ရမးျပညနယရ ေကးရြာတငးတြင လယသမားႀကးမားက ထရပကား ၂-စးမ ၃-စး အထ ပငဆငၾကၿပး အျခားသမားက ထထရပကားမားက ငားရမးကာ ထြကကနမားအား ေစးကြကသ႔ပ႔ေဆာငၾကရသည။ သယယပ႔ေဆာင ခက ၁-အတႏႈနးျဖင တြကခကၾကၿပး ပ႔ေဆာငေပးရသည အကြာအေဝးအလက ႏႈနးထားမတညၾကေပ။ သယယပ႔ေဆာငခသည ပာ -၅ဝ ဝင တစအတလင ကပ ၅ဝဝ မ ကပ ၁ဝဝဝ အထ အမးမးရေၾကာငး သရရသည။ အခ႕အမေထာငစမားက ႏြားလညးမားျဖင သယယပ႔ေဆာငၾကသည။

ခငးျပညနယတြင မးရာသ၌ ေကးရြာမားသည ဝငထြကသြားလာရန ခကခေလရၿပး သယယပ႔ ေဆာငခမာလညး အလြနျမငမားေၾကာငး အမေထာငစမားက ေျပာျပသည။ ဥပမာ-ဝယယသညၿမ႕ တြင ဆနတစအတ၏တနဖးသည ကပ ၂ဝဝဝဝ ျဖစေသာလညး တနဖး၏ (၂ဝ%) ျဖစေသာ ကပ

မႏေလးတငး ေဒသႀကး တြင သးႏသေလာင ထနး သမးေရး အေထာက အပ နညးပါးမႈေၾကာင ေစးႏႈနး မတညၿငမသည ျပနာမား ရေၾကာငး သရရသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၂၈

၄ဝဝဝ က ေကးရြာအေရာက သယပ႔ခအျဖစ ထပေဆာငးေပးၾကရသည။ ထြကကနသးႏမားက ၿမ႕ ေစးကြကသ႔ ပ႔ေဆာငရန ျမငးမား၊ ေမာေတာဆငကယမားႏင အမးဖြငထရပကားမားက အသးျပ ၾကသည။ ထသ႔ေသာ အလားတခရးအတြက သယယပ႔ေဆာငေရးနညးမးစက အသးျပရေၾကာငး အမ ေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ ေရာကရခေသာ ေကးရြာ ၉-ရြာအနက ၄-ရြာသည ပမနမဟတေသာ မးရြာသြနးမႈေၾကာင ေရႀကးၿပး တးေျမာငးမားပတဆ႔ကာ သယယပ႔ေဆာငမႈ အခကအခေတြ႕ရေၾကာငး သရရသည။

QSEM- 1 ကသ႔ပင ေစးကြကမားႏင အလမးကြာေဝးျခငးသည သယပ႔စရတႀကးျမငျခငးႏင ရတသမးခနတြင ေစးကြကမားသ႔႔ အခနမေရာကရရန လအပျခငးတ႔ေၾကာင မညသညသးႏက စက ပးရမညဟ စဥးစားဆးျဖတရနအတြက အခကအခရေၾကာငး ခငးျပညနယရ အမေထာငစမမားက ေျပာၾကားသည။ ဥပမာ-အခ႕ေကးရြာမားတြင င႐တသးက စကပးၾကေသာလညး ၎တ႔၏ထြကကန မားက ေရာငးချခငးမျပႏငၾကေၾကာငး၊ အဘယေၾကာငဆေသာ မးရာသတြင သယပ႔စရတ ျမငမား လြနး၍ျဖစေၾကာငး အမေထာငစမားက ေျပာျပသည။ အခ႕ေသာ င႐တသးစကသည ေတာငသမား ကလညး ၎တ႔၏ထြကကန င႐တသးက ၿမ႕နယေစးကြကမားတြင ဆကသြယေရာငးခလေၾကာငး၊ သ႔ရာတြင ၎တ႔သည ဓာတေျမၾသဇာ အသးမျပျခငးေၾကာင င႐တသးအရြယအစားခငး ကြာျခား ေၾကာငး ေျပာျပသည။

မႏေလးတငးေဒသႀကးသည အျခားေဒသမားႏငႏႈငးယဥလင လမးပနးဆကသြယမႈ ေကာငးမြန ၿပး ေျမျပန႔႔ျဖစသျဖင သယယပ႔ေဆာငခသည အသငအတငသကသာၿပး ေစးကြကသ႔႔ အခနမ လငျမန စြာ ေရာကရသည။ ထေဒသရ ေလလာခေသာ ေကးရြာအားလး၏ အနးဆးၿမ႕နယမားသည ၇-မငခန႔ သာရၿပး အေဝးဆးမာ မင-၃ဝ ခန႔ရသည။ ၁၈-ပာ မ ၂ဝ-ပာဝင တစအတ၏ သယယပ႔ေဆာငခ မာ ကပ ၂ဝဝ မ ၃ဝဝ အထ အသးသးရသည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင အဓကသယယပ႔ေဆာငေရး မာ ေလ၊ သေဘၤာမားျဖစၿပး သယယပ႔ေဆာငခမာ အကြာအေဝးေပၚမတညကာ စပါးတငး-၁ဝဝ လင ၁ဝဝဝဝ ကပ (၅-မငမ ၁ဝ-မင) မ ၂ဝဝဝဝ ကပ (၁ဝ-မင မ ၂ဝ- မင) အထရေၾကာငး သရရသည။ ထေဒသရ လယသမားႀကးမားသည ကယပင ေလ၊ သေဘၤာမား ပငဆငၾကသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၂၉

စကပးေရးဆငရာ ခကခမႈမား

ဤအပငးတြင လယသမားအမေထာငစမား ႀကေတြ႕ခရေသာ အခကအခဆငရာ သတငး အခကအအလကကက အေသးစတေဖာျပထားသည။ ဤအစရငခစာပါ သးျခားအပငးတြင ေျဖ ရငးေရး နညးလမးမားက ေဖာျပထားသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ အခကအခမား၏ အကး သကေရာကမႈက သးျခားအသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမားတြင ေတြ႕ရရေသာလညး ေအာငျမင စြာ ေျဖရငးေရးနညးလမးမားမာ အမေထာငစအဆငႏင အမေထာငစမားက ေဆာငရြကၾကေသာ အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမးစတ႔တြင အလားတပင ျဖစေသာေၾကာငျဖစသည။ အသက ေမြးဝမးေကာငး သးသန႔ေျဖရငးေရးနညးလမးမားတြင သးႏေစးႏႈနးကဆငးခနတြင ဝငေငြရသးႏ မားမ အျခားေသာ ဝငေငြရသးႏမားသ႔ ေျပာငးလစကပးျခငးမအပ မားစြာ မပါဝငပါ။ အမေထာငစ အမားစမာ စားသးသည အသးစရတမားေလာချခငးကသ႔ေသာ ေယဘယနညးလမးမားကသာ သးစြႏငစြမးရၾကသည။ သ႔ျဖစရာ အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနး သးျခားေျဖရငးေဆာငရြက ေရးက အမေထာငစမားက အသးျပႏငစြမးရေစေသာ စကပးေရးဆငရာ အခကအခစမခန႔ခြေရး၊ ေငြေၾကးလပငနးမားႏင သေလာငထနးသမးေရး အေထာကအကမားကသ႔ေသာ အစအမမား သည အနာဂတေျဖရငးေဆာငရြကေရးအတြက အဓကက႑မားျဖစေၾကာငး ေဖာျပေနပါသည။

အေျခခစကပးေရးႏငပတသကေသာ အခကအခမားတြင ေစးႏႈနးအတကအကျဖစမႈမား၊ ပးက ျခငးေၾကာင သးႏပကစးဆး႐ႈးမႈမားႏင မးေခါငျခငး၊ မးသညးထနျခငးတ႔ေၾကာင သးႏမားပကစးဆး ႐ႈးေစၿပး အထြကႏႈနးကဆငးေစမႈမား ပါဝငသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ ဇယား-၈ တြင ေဒသအလကသရရေသာ စကပးေရးႏင ဆကစပသည အခကအခမားက ေဖာျပထားသည။

စကပးေရးႏင ပတသက ေသာ အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမားတြင ရာသဥတ ေျပာငးလျခငး၊ ေစးႏႈနး မတညၿငမျခငး၊ သးႏဖကပးမားႏင လြန ကေသာ ရာသဥတ ေဖာက ျပနမႈမား ပါဝငသည။

ျပညနယ သ႔မဟတတငးေဒသႀကး

စကပးေရးႏငပတသကသညအဓက အခကအခမား

ရမး ေန႔စဥ ေစးႏႈနးအတကအကရမႈ-ေျပာငးသးႏ

ခငး မးရြာသြနးမႈ ေျပာငးလျခငးမားဆညေျမာငးအေျခခ အေဆာကအဥမား ပကစးျခငးသးႏပကစးဆး႐ႈးျခငးႏင အထြကႏႈနးကဆငးျခငးေစးႏႈနးကဆငးျခငး-င႐တသးႏ

မႏေလး ရာသဥတ ေျပာငးလမႈမားသးႏပကစးဆး႐ႈးျခငးႏငအထြကႏႈနးကဆငးျခငး

ဧရာ၀တ နာဂစမနတငးလြနကာလတြငေျမအရညအေသြးဆတယတျခငးသးႏပးမႊားမား ဖကဆးျခငးသးႏမား ပကစးဆး႐ႈး ျခငးႏငအထြကႏႈနးအတကအကျဖစျခငး-စပါးသးႏ

ဇယား ၈။ ေဒသအလက စကပးေရးႏငပတသကေသာ အဓကအခကအခမား

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၃၀

ေဒသအႏ႔အျပားတြင ရာသဥတအေျခအေနႏင ရာသဥတေျပာငးလမႈႏင ပတသကေသာ အခက အခမားသည အဓကျပနာျဖစသည။ ခငးျပညနယ၊ မႏေလးတငးေဒသႀကးႏင ဧရာဝတတငးေဒသ ႀကးတ႔ရ အမေထာငစမားက မးရြာသြနးမႈႏင ရာသဥတေျပာငးလျခငးေၾကာင သးႏမားပကစးဆး႐ႈး ကာ အထြကႏႈနးမား ကဆငးေၾကာငး ေျဖၾကားၾကသည။ ခငးျပညနယတြင မးရြာသြနးမႈ ေျပာငးလ ျခငးေၾကာင သးႏမား ပကစးဆး႐ႈးကာ အထြကႏႈနးမား ကဆငးခရသည။ ေကးရြာ ၄-ရြာရ လယယာ ေျမစစေပါငး၏ (၂ဝ%)ခန႔ ျဖစသည လယေျမဧက ၇ဝ-ေကာက ေရေပးေဝထားေသာ ေရသြယတး ေျမာငးမားသည မးသညးထနစြာရြာသြနးမႈေၾကာင ပကစးခရၿပး ထေဒသတြင ဒတယအႀကမ ေႏြ စပါး ကလညး စကပးျခငး မျပႏငေတာေပ။ ၂ဝ၁၂-ခနစတြင ရတသမးခန၌ မးသညးထနစြာ ရြာသြနးခ ေသာေၾကာင စပါးအထြကႏႈနးသည တစဧကလင ၇၅-၈ဝ တငးမ ၅ဝ-၆ဝ တငးသ႔ ကဆငးသြားခ ေၾကာငး ေလလာခေသာ ေကးရြာ ၉-ရြာ အနက ၆-ရြာတ႔မ အမေထာငစမားက ေျပာျပၾကသည။

မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင ေလလာခေသာ ေကးရြာ ၉-ရြာအနက ၇-ရြာသည လြနခေသာ ၃-ႏစ ကတညးက ရာသဥတေျပာငးလမႈမားေၾကာင သးႏပကစးဆး႐ႈးမႈမား ဆကတကႀကေတြ႕ခရသည။ သာစညၿမ႕နယရ ေဒသတစခတြင မးရြာသြနးမႈ ေနာကကေသာေၾကာင လယသမား အမေထာငစမား၏ (၂၅%)သည ဒတယသးထပစပါး မစကပးႏငၾကေပ။ ႏြားထးႀကးၿမ႕နယဝနးကငတြင မးေခါငမႈေၾကာင ႏမး၊ ေျမပႏင ပစငးငသးႏမား ပကစးဆး႐ႈးခရသည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကး၌ နာဂစဆငကလနး မနတငး တကခတၿပးေနာက လယယာေျမမားထသ႔ ေရငမား အမားအျပား ဝငေရာကလာကာ ေျမ အရညအေသြး ကဆငးလာ၍ အထြကႏႈနးထနးသမးႏငရန ဓာတေျမၾသဇာမား အသးျပၾကရသညဟ ေကးရြာအားလးက ေျပာၾကားသည။

ေဒသအႏ႔အျပားတြင ေစးႏႈနးမတညၿငမမႈႏင ေစးႏႈနးကဆငးျခငးသည အဓကျပနာျဖစ ေၾကာငး သရရသည။ ရမးျပညနယတြင ေဒသ၏ အဓကဝငေငြရသးႏျဖစေသာ ေျပာငးဖးေစးႏႈနးသည ၂ဝ၁၂-ခႏစက ေျပာငးဆတစပာလင ၄ဝဝ ကပထ ျမငတကခေသာလညး ေစးႏႈနးအတကအက ေန႔စဥျဖစေပၚကာ တစခါတစရ တစေန႔တညးတြငပင တစပာ ၃ဝဝ-ကပထ ကဆငးသြားသညဟ သရရသည။ ေစးႏႈနးမားက ႏႈငးယဥၾကညပါက ေျပာငးဆေစးသည ၂ဝ၁၁-ခႏစတြင တစပာလင ပမးမ ကပ ၃ဝဝ- သာ ရသည။ ခငးျပညနယတြင ေလလာခေသာ ေကးရြာ ၉-ရြာအနက ၃-ရြာမ လယ သမားမားက ေျပာျပသညမာ င႐တသးေစးႏႈနးသည တစပာလင ၇ဝဝ- ၈ဝဝ ကပမ ကပ-၃ဝဝ အထ ကဆငးသြားေသာေၾကာင င႐တမၾကကသြနသ႔ ေျပာငးလစကပးၾကသညဟ ဆၾကသည။ ဧရာ ဝတတငးေဒသႀကးတြင ယမနႏစက ေႏြစပါး၏ တလငးေပါကေစးသည စပါး ၁ဝ-တငးလင ၃ဝဝ,ဝဝဝ ကပရရာမ ၂ဝ၁၂-ခႏစ တြင ၂၃ဝ,ဝဝဝ ကပအထ ကဆငးခသည။

ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင သးႏဖကပးမႊားမားသည ျပနာတစရပျဖစသည။ ဧရာဝတတငး ေဒသႀကးရ ေကးရြာမား၏ သးပတစပတြင ထေကးရြာမားရ ထြနယကစကပးႏငေသာ လယေျမ၏ (၂ဝ%) မ (၃ဝ%) ခန႔အထမာ သးႏဖကပးမႊားမား ႏပစကေသာေၾကာင သးႏမားပကစးခရၿပး ပကစး ႏႈနးမာ (၅ဝ%)အထ ျမငတကခသညဟ သရရသည။

ေမြးျမေရး

အမေထာငစမားတရစၧာနေမြးျမေရးသည အေထာကအက အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးျဖစၿပး ေဒသအလက

ပစအမးမးကြျပားသည။ တရစၧာနေမြးျမေရးသည လယယာလပငနးအျပင အေထာကအကျပေသာ အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးျဖစၿပး တရစၧာနေရာငးခရေသာဝငေငြမားက လကထပထမးျမားမႈမား၊ ေကာငးစရတမား၊ ဘာသာေရးအခမးအနားမားႏင ေနအမအဓကျပငဆငမႈမား အပါအဝင အျခား အသးစရတမားအတြက ကနကရသညဟ အမေထာငစမားက ေျဖၾကားၾကသည။ တရစၧာနေမြးျမေရး ပစမားမာ ကြျပားျခားနားၾကသည။ ေဒသအားလးတြင ၾကကႏငဝကက ေမြးျမၾကသည။ ကြၽ၊ ႏြား၊ ဆတ၊ သးႏင ဘမား စေသာ အျခားတရစၧာနမားက အခ႕ေဒသမားတြင ေမြးျမၾကသည။ ပ ၈ ႏင ၉ တ႔ တြင ေမြးျမေသာ တရစၧာနအမးအစားႏင ပမးမအေရအတြကအလက အားလး၏အခးအစားက

ေဒသမား အားလးတြင လြနကေသာ ရာသဥတ ပစမားသည ျပနာ တစရပျဖစသည။

မႏေလးတငး ေဒသႀကး တြင ရာသဥတ လြနကမႈ သည သးႏမား ဆက တက ပကစးဆး႐ႈးမႈက ျဖစေပၚေစသည။

အမေထာငစ မားသည လကထပထမးျမားမႈမား ႏင ေကာငးစရတမားက သ႔ေသာ အသးစရတမား အတြက တရစၧာန ေမြးျမ ၾကသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၃၁

ေဖာျပထားသည။

ၾကက ၀က ကြၽ ႏြား ဆတ သး ဘ

ရမး

ခငး

မႏေလး

ဧရာ၀တ

ပ-၈။ ေမြးျမသည တရစၧာနအမးအစားႏင ေမြးျမသည အမေထာငစမား၏ ရာခငႏႈနး

ပ-၉။ ေဒသအလက အမေထာငစတစခရ တရစၧာနမား၏ ပမးမအေရအတြက

ၾကက ၀က ကြၽ ႏြား ဆတ သး ဘ

ရမး

ခငး

မႏေလး

ဧရာ၀တ

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၃၂

တရစၧာနမားအား စားသးရနႏင ေရာငးခရနအတြက ေမြးျမျခငးသည ေဒသအလက မတညၾက ေပ။ ကြၽႏငႏြားမားက လယယာစကပးေရးတြင အသးျပရန ေမြးျမၾကၿပး အေရးေပၚအေျခအေနက ေျဖရငးသည စနစမလြ၍ ေစးကြကတြင ေရာငးခရန ေမြးျမခလသည။ မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင ဆတ၊ သးႏငဝကမားက စးပြားျဖစ ေမြးျမၾကၿပး ၾကကကမ အေျခခအားျဖင အမတြငးစားသးရန ေမြး ျမၾကသည။

ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင ဝကမားက ေငြေၾကးစေဆာငးသညပစတစရပအျဖစ ေမြးျမသည အျပင ဘာသာေရးအခမးအနားမားတြင ႐းရာဓေလအတငး အသးျပရနလညး ေမြးျမၾကသည။ ခငး ျပညနယႏင ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတ႔တြင အျခားအမေထာငစမားအား စပါး ၂၅-တငးမ ၃ဝ-တငး ႏႈနးျဖင ကြၽမားက လယယာလပငနးအတြက ငားရမးသညဓေလရသည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင ေဒသအတြငးရ လယယာေျမမားက ကယျပန႔စြာပငဆငမႈေၾကာင ကြၽႏစေကာငရေသာ အမေထာငစ မားပင အျခား အမေထာငစမားမ ကြၽမားက လယလပငနးအတြက ငားရမးၾကရသည။

သြငးအားစမားအဓကသြငးအားစမားမာ အစားအစာ၊ လပအားႏင ေဆးဝါးမားျဖစသည။

ေဒသအားလးတြင တရစၧာနမားက အထးေရာငးခေသာ တရစၧာနေစးပြမား အႏ႔အျပားရၾကသည။ တရစၧာနမားက ေကးရြာသား အေပါငးအသငးမားထမ ျဖစေစ၊ ေဒသဝနးကငရ တရစၧာနေစးမားမ ျဖစေစ ဝယယၾကသညဟ အမေထာငစမားက ေျဖၾကားၾကသည။ တရစၧာနမား ဝယယျဖညတငးရာတြင လညးေကာငး၊ အစားအစာအတြကတြငလညးေကာငး ေဒသတစေလာက အခကအခမရၾကဟ သရရ သည။ ေဒသမားစြာတ႔တြင ေကးရြာမား၌ ပမနတရစၧာနေစးပြမား ျပလပေလရသည။ ရမးျပညနယ ေျမာကပငးႏင အေရ႕ပငးတြင အမေထာငစမားသည ၾကကႏင ဝကမားက NGO အစအစဥမားမ ရရ ၾကသညဟ ဆသည။

တရစၧာနေဆးဝါးကသေရးလပငနးမား အလြယတကရရမႈႈ၊ အသးျပမႈႏင ေစးႏႈနးသတမတမႈမား သည သသာစြာကြျပားျခားနားၾကသည။ တရစၧာနကနးမာေရးလပသားမားတးခ႕ေရးက ဖနတးရန NGO မားႏင အစးရက ဖြငလစပ႔ခေပးေသာ သငတနးမးစက ေတြ႕ရရရသညႏငအတ တရစၧာနေဆး ဝါးကသမႈက အမားအျပား အသးျပၾကသည။

ရမးျပညနယတြင ႀကတငကာကြယေဆးမားရရမႈႏႈႏင အသးျပမႈကယျပန႔သညဟ အမေထာငစ မားက ေျဖၾကားၾကသည။ ရမးျပညနယေျမာကပငးတြင NGO က သငတနးပ႔ခထားေသာ တရစၧာန ေဆးကသေရး တးခ႕ဝနထမးအဖြ႕ဝငမားသည ေကးရြာအတြငးတြငပင ရၾကသည။ ရမးျပညနယ အေရ႕ ပငးတြင အစးရတရစၧာန ေဆးကတးခ႕ဝနထမးမားသည ေကးရြာသ႔ ပမနသြားေရာက၍ ေဆးကသေလ ရၾကသည။ ရမးျပညနယေတာငပငးတြင ေကးရြာမားအတြက ႀကတငေဆးထးႏမႈ စမကြပကရန တရစၧာနကနးမာေရးေဆးကသသည တးခ႕ဝနထမးမားမရသျဖင ရြာသားမားက တရစၧာနကနးမာေရး လပသားမားရသည အနးဆးၿမ႕နယသ႔ သြားေရာကကာ အမသ႔လာေရာကကသရန ဖတေခၚ ၾက ရသည။ ထသ႔ အမတငရာေရာက ႀကတငကာကြယေဆးထးပါက ေစးႏႈနးမာ တစႀကမလာ ေရာကလင ၁၅ဝဝ-ကပျဖစၿပး တရစၧာနကနးမာေရး လပသားတညရရာ ေဒသတြင ထးႏပါက ၅ဝဝ ကပသာ ျဖစ သည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၃၃

ဇယား ၉။ တရစၧာနေမြးျမေရးအတြက ကနကစရတမား(ကပ)

ကြၽ ၀က ၾကက ဘ

ရမး တရစၧာနတနဖး၁ဝဝ,ဝဝဝ-၃ဝဝ,ဝဝဝလပအားစရတ၂၁ဝ,ဝဝဝ(၅လ)အစာစရတ၁ဝ,ဝဝဝ (၇လ)

ဝကသားေပါကတနဖး၃,ဝဝဝအစာစရတ၅,ဝဝဝ (၁ လ လင)

ၾကကသားေပါကတနဖး၆,ဝဝဝ-၁ဝ,ဝဝဝအစာႏငလပအားစရတ မရပါ။

ခငး တရစၧာနတနဖး၁ဝဝ,ဝဝဝလပအားစရတ၃ဝ,ဝဝဝ (ကြၽ ၁ဝေကာငအတြက ၁ လ)အစာစရတ၂,၅ဝဝ (ႏစစဥ ျဖညစြတ စာအတြက)ကာကြယေဆးမား၄,ဝဝဝ (ႏစစဥ)

ဝကသားေပါကတနဖး၂၅,ဝဝဝအစာစရတ၂,ဝဝဝ(လစဥ)ဝကစားခြက၅,ဝဝဝ-၁ဝ,ဝဝဝ

ၾကကတနဖးမဝယရပါ။ ရသညၾကကကပင ေမြးျမသည။အစာစရတ၁,ဝဝဝ(လစဥ)(ေျပာငးဆ)

မႏေလး မရ ဝကသားေပါကတနဖး၄ဝ,ဝဝဝအစာစရတ၁၅,ဝဝဝ(၁ လ)

မရ

ဧရာ၀တ တရစၧာနတနဖးအတြက စာရငးမရလပအားစရတ၃,ဝဝဝ(ကြၽ ၁ဝ ေကာငအတြက လစဥ)အစာစရတ၁၅,ဝဝဝ(၁-လ)ကာကြယေဆးမား၄,ဝဝဝ(ႏစစဥ)

ဝကသားေပါကတနဖးအတြက စာရငးမရ၂၅,ဝဝဝ-၆ဝ,ဝဝဝ၄၅ ရကသားႏင၃ လသားအရြယကလက၍ ကြာျခားသည။အစာစရတ၇,၅ဝဝ၉,ဝဝဝ(၁လ)ဝကၿခ၅,ဝဝဝ-၁ဝ,ဝဝဝ

ဘ ၁ဝဝ အပတနဖး၇ဝ,ဝဝဝ-၄ဝဝ,ဝဝဝ(၄၅-ရကသားႏင၄-လသား အရြယကလက၍ ကြာျခားသည။ဘ-တ၁၅,ဝဝဝအစာစရတ၃ဝ,ဝဝဝ(ဘ ၁ဝဝ အပအတြက ၁ လ)

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၃၄

ခငးျပညနယတြင အမေထာငစအားလးက ၎တ႔၏တရစၧာနမားက ကာကြယေဆးထးၾကသည။ ကလသမဂၢအဖြ႕အစညးမ ဥးေဆာငပ႔ခေပးေသာ သငတနးသည သာမနတရစၧာနေရာဂါမားက ကသ ရနအတြက ေကးရြာတငးတြင တရစၧာနကသေရးတးခ႕ လပသား ၂-ဥးစက ေလကငေပးထားသည။ ကာကြယေဆးမားက တစလးလင ၅ဝဝ-ကပ သတမတၿပး တစႏစလင ႏစႀကမထးရသည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင ဘမားအတြက တရစၧာနေဆးကသမႈလပငနး မရပါ။ အမေထာငစမားသည ဘမားေရာဂါျဖစပြားပါက အားေဆးမားႏင ပါရာစတေမာကသ႔ေသာ လသးေဆးမားက တကေကြၽး ကသၾကသည။ ထေဆးဝါးမား၏ ကနကစရတမာ တစလလင ၁,၅ဝဝ-ကပခန႔သာရေၾကာငး သရရ သည။ မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင ေရာကရခေသာ ေကးရြာမား၌ တရစၧာနကာကြယေဆးမားက အႀကမေရျပညေအာင ထးႏျခငးမရသညျပင လအပေသာကသမႈမားကလညး မျပလပၾကေၾကာငး ေလလာသရရသည။

အမေထာငစမားသည ရာသအေပၚမတည၍ တရစၧာနမားက ထနးေကာငးရန မသားစလပအား ႏင ျပငပလပအား ႏစရပစလးက အသးျပေလရၾကသည။ တရစၧာနမားက ထနးေကာငးရန မသားစ လပအားကသာ မားေသာအားျဖင အသးျပၾကသညဟ အမေထာငစမားက ေျဖၾကားသည။ မးရာသ တြင မသားစဝငမားသည လယယာလပငနးမား၌ အာ႐စကလပကငေနရေသာေၾကာင တရစၧာနအစာ မား ေကြၽးေမြးျခငးတ႔အတြက ျပငပလပသားမားက ငားရမးအသးျပၾကသည။ ပမနအားျဖင ေကးရြာ အတြငးရ ကြၽႏြားအားလးက ထနးေကာငးရန ေကးရြာအတြငးမ အလပသမား ၂-ဥးမ ၃-ဥးက စေပါငး ငားရမးေလရၾကသည။ ထသ႔ငားရမးခမာ တစလလင ၃,ဝဝဝ-ကပျဖင ဧၿပလမ ေအာကတဘာလ အထ မးရာသတစခလးအတြက ၇-လစာအျဖစ ၂၁ယဝဝဝ-ကပေပးေခရ သညဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ အလပသမားမား၏ လပအားခက ေငြသားျဖငမေပးေခဘ စပါးျဖင ေပးေခၾကရသည။ ေႏြရာသတြင ျပငပလပအားမငားေတာဘ ၎တ႔ပင လယတမားအနးဝနးကငတြငပင သားသမးမား၏ အကအညျဖင ကြၽမားက ထနးေကာငးမႈျပၾကသည။

မႏေလးတြင တရစၧာနေမြးျမလၿပး ေစာငေရာကရန အခနမေပးႏငေသာ လယသမားမားအေန ျဖင တရစၧာနေမြးျမလေသာအခါ ဝယရနအရငးအႏးမရသည အလပသမားမားႏင စပတေမြးျမၾက သည။ လယသမားမားက တရစၧာနမားက ဝယယေပးၿပး အလပသမားမားက ယငးတ႔က ေကြၽးေမြး ေစာငေရာကရန တာဝနယၾကသည။ တရစၧာနက ေရာငးခၿပးေသာအခါ အလပသမားႏင လယသမား တ႔က ေရာငးရေငြက အညအမ ခြေဝယၾကသည။ မႏေလးတငးေဒသႀကးရ အမေထာငစမား၏ (၃ဝ%)သည ထသ႔ေသာ ေမြးဘကေပးသညစနစက ကငသးၾကေၾကာငး သရရသည။ ထသ႔ေမြးဘကေပးျခငး မျပေသာ အမေထာငစအမားစသည မးရာသတြင ဆတႏငသးမားေကာငးရန အလပသမားငားသည မလြ၍ မားေသာအားျဖင မသားစလပအားကသာ အသးျပၾကသည။

တရစၧာနအစာေကြၽးေမြးသည အေလအကငမားႏင ကနကစရတမားမာ ေဒသအလက မတည ၾကေပ။ ၾကကႏင ဝကစာေစးသည သကသာၿပး အမားပငစားကကမားရျခငးက ေကြၽးေမြးစရတက သသာစြာေလာနညးေစသည။ ဇယား- ၉ တြင ေဖာျပထားသကသ႔ တရစၧာနအမးအစားအလက အစား အစာကနကစရတသည ေဒသကလက၍ သသသာသာကြျပားျခားနားၾကသည။ ျဖညစြကစာ ေကြၽးေမြး မႈက အခ႕ေဒသမားတြင အသးျပၿပး ေကြၽးေမြးသည အေလအကငမတညျခငးက တရစၧာနအမးအစား အလက ေကာငးမြနစြာအစာေကြၽးသည အေလအကငက ေလကငသငၾကားျဖန႔ျဖးေပးရန လအပ ေၾကာငး ေဖာျပေနေပသည။

အမေထာငစ၏ စားကြငးစားကနမားက အစာအျဖစအသးျပႏငေသာေၾကာင ဝကႏင ၾကကစာ ကနကစရတမား သကသာေၾကာငး သရရသည။ ဝကမားက အစာေကြၽးေမြးရနအတြက အမေထာင စမားသည ဖြႏ၊ ဖြၾကမးႏင လယေတာထမ ဟငးသးဟငးရြကမားကစဥးကာ ေရာေႏာေကြၽးေမြးၾက သည။ ၾကကမားအတြက အမသးရကၡာမဆနကြက ေကြၽးသျဖင စရတကနကမႈ မရပါ။ (ေျပာငးဆနက ျဖညစြကေကြၽးေမြးေသာ ခငးျပညနယမလြ၍) ခငးျပညနယတြင ေျပာငးသးႏက ဝငေငြရသးႏအျဖစ အမားအျပားစကပးေသာေၾကာင ဝကမားကလညး ေျပာငးဆနက ျဖညစြကေကြၽးေမြးၾကသည။ အမ ေထာငစမားသည ၾကကမားအေလးခနတးရနအတြက ဆနကြကပါ ျဖညစြကေကြၽးေမြးရာ တစႏစစာ ကနကစရတမာ ကပ-၂,ဝဝဝ ျဖစေၾကာငး သရရသည။ ေဒသမားအားလးတြင အမားပင စားကက ေျမမား အသးျပခြငရရျခငးျဖင တရစၧာနအစားအစာစရတ သကသာေၾကာငး အမေထာငစမားက ေျဖ

တရစၧာန ႀကတငကာ ကြယေဆးရရမႈ၊ အသးျပ မႈႏင ကနကစရတတ႔မာ ေဒသအလက သသာစြာ ျခားနားမႈ ရေသာလညး ကာကြယေဆးက ေဒသ အမားအျပားတြင အသး ျပၾကသည။

အမ ေထာငစ မားသညတရစၧာနမားထနးေကာငး ရနအတြက မသားစႏင ျပငပလပအားက အသး ျပၿပး အျပနအလန လပ အားဖလယသည အစ အစဥမားကလညး အသးျပၾက သည။

ေကြၽးေမြးသည အေလ အကငမားႏင ကနက စရတမားသည ေဒသ အလကမတညေပ။ အမား ပငစားကကမား ရျခငး က ကနကစရတ သသာ စြာ ေလာကေစသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၃၅

ၾကားသည။

ထြကကနမားႏင ေစးကြကမား

တရစၧာနထတလပမႈ အဓကထြကကနမားမာ ဝက၊ ၾကက၊ ဘႏငဆတတ႔မ အသား၊ ဘဥ၊ ကြၽႏ႔ႏင ႏြားႏ႔တ႔ ျဖစၾကသည။ လမားသည ၾကကဥက စားေလမရၾကဘ ၾကကအပမား တးပြားလာေရးအတြက သားေဖာကရနသာ အသးျပၾကသည။ ကြၽမား၊ ႏြားမားႏင ႏြားမမားက လယယာလပငနးတြင အသးျပ ေသာေၾကာင အေရးေပၚအေျခအေနမားက ေျဖရငးရနမလြ၍ ေရာငးချခငးမရၾကေပ။ တရစၧာနမားက ေဒသခေစးကြကမား၊ ပြစားမားႏင အျခားေကးရြာမားသ႔ ေရာငးခသည။ အထကတြင ေဖာျပခသည အတငး ေလလာခေသာ ေဒသအမားစတြင ပမနတရစၧာနေစးပြမား အႏ႔အျပားရၾကသည။

ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင ဘဥႏင ဘေရာငးဝယမႈသည အဓကစးပြားေရးလပငနးျဖစသည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင ဘေကာငေရ ၁ဝဝ က တစေန႔လင ဘဥ ၄ဝ မ ၇ဝ အထ (တစႏစတြင ၆- လခန႔) ရရသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာျပသည။ ဘႏင ဘဥမားက အျခားေသာ ေကးရြာအတြငး တြင ေရာငးချခငး၊ ဘဥမားက ပြစားမားသ႔ ေရာငးချခငးႏင ၿမ႕ရဒငမားသ႔ တက႐ကသြားေရာက ေရာငးချခငးဟ၍ သးမးရသည။ ဝယသမား၏ ေပးေသာေစးအရ ဘဥေစးႏႈနးမားကြာျခားၿပး ေကး ရြာရဆငမားသည ဘဥတစလးလင ၅ဝ ကပသာေပးၿပး ၿမ႕နယဒငမားက ၆၅ ကပေပးသညဟ ဆ သည။ ဘမတစေကာငသည ၂-ႏစခြ ၃-ႏစခန အထ ဥအၾကၿပးေနာက ဥအႏႈနးကခနတြင ယငးတ႔အား အမေထာငစမားက အသားအတြက တစေကာငလင ၇ဝဝ-ကပျဖင ေရာငးခၾကသည။ ဥ-အဆ ဘမ တစေကာငသည ေဒသခေစးကြကမားတြင ၄,ဝဝဝ ကပအထ ရရသည။

တရစၧာနေစးႏႈနးမားသည မတညေသာေဒသမားအတြငးႏင တညေသာေဒသ၏ နယေျမမား အတြငးတြင ကယျပန႔စြာ ကြျပားျခားနားၾကသည။ ၾကကႏငဝကမားက ေဒသသးအခနအတြယျဖစ ေသာ ပာျဖင ေရာငးခၿပး တစပာသည စအခနအတြယျဖင ၁.၆၃-ကလဂရမရသည။ အခ႕ ေဒသမားတြင ဝကမား၏လညပငးက ဝယသ၏လကသးဆပမားျဖင တငးတာကာ မကမနးအခန အတြယျဖင ေရာငးခၾကသည။ ေဒသတစခတညးအတြငးတြငပင တရစၧာနမား၏ေစးႏႈနးမာ မားစြာ ကြာျခားၾကေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ဥပမာ- ရမးျပညနယတြင ကြၽမား၏ ေစးႏႈနးသည (၁၄ဝ%)အထ ကြာျခားသည။ ဤအခကသည တရစၧာနမားအား အဓကအားျဖင ေဒသခေစးကြကမားတြငပင ေရာငး ခေလရၿပး တရစၧာနေစးကြကမားတစေလာက သယယေရာငးခမႈနညးပါးေၾကာငး ေဖာျပေနေပသည။

ေစးကြကမားတြင တက႐ကေရာငးချခငးႏင ၾကားလပြစားမားသ႔႔ ေရာငးချခငးတ႔အၾကား သသာ ေသာ ေစးႏႈႈနးကြာျခားမႈမႈမားရေၾကာငး သရရသည။ ခငးျပညနယတြင ဆတတစေကာငအား ပြစားသ႔ ေရာငးခလင ၅ဝ,ဝဝဝ-ကပသာရရၿပး ေဒသခေစးကြကတြင တကရကေရာငးခလင ၆ဝ,ဝဝဝ-ကပ ရရသညဟဆသည။

တရစၧာနေစးႏႈနးမား ေဒသ အလက သသာစြာ ကြာျခား ေနျခငးမာ ေဒသအတြငး ဝယယျခငးက ေဖာျပေန သည။ အႏၵယ၊ တ႐တတ႔ ႏင တရစၧာနကနသြယေရး ရေသာ ခငးႏင ရမးျပည နယမလြ၍ တရစၧာနေစး ကြကမားမာ အဓကအားျဖင ေဒသအတြငးတြငပငရၾကသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၃၆

ခငးျပညနယႏင ရမးျပညနယေျမာကပငးတ႔သည ေရေျမအေနအထားအရ အႏၵယ သ႔မဟတ တ႐တႏငငနယစပသ႔ တရစၧာနမားက ေရာငးခၾကသည။ ရမးျပညနယေျမာကပငးသည တ႐တႏငင နယစပႏငကပလက တညရသညအတြက ဝကမားဝယလအား သသာစြာျမငမားျခငးေၾကာင ထေဒသ တြင ဝကေစးႏႈနးသည ျမငမားသညကေတြ႕ရသည။ ခငးျပညနယတြင ေလလာခေသာ ေကးရြာ ၉-ရြာ အနက ၄-ရြာမာ အႏၵယနယစပကျဖတကာ မဇရမျပညနယသ႔ ကြၽ၊ ဝကႏငဆတမား သြားေရာက ေရာငးခသညဟ ေျပာျပၾကသည။ ထ ၄-ရြာသည နယစပႏငအနးဆးျဖစၿပး မဇရမျပညနယႏင လစဥ ပမနအေရာငးအဝယရၾကသည။ ဆတႏငဝကမားက ပြစားမားသ႔ ေရာငးခၾကၿပး ပြစားမားက တရစၧာန မားက စစညးကာ ကေလး၊ တမးႏင မဇရမရ မေရးသ႔ သယယပ႔ေဆာငၾကသည။ ေလလာခေသာ ၉-ရြာအနက ၅-ရြာသည နယစပႏင အလမးေဝးသျဖင မဇရမရ ေစးကြကမားသ႔ တစႏစလင ၂-ႀကမ ခန႔သာ အေရာငးအဝယျပလပၾကသည။

ဇယား ၁၀။ ေဒသအလက အဓကေမြးျမေရးေစးကြကမား

ဇယား ၁၁။ ေဒသအလက သရရေသာ ေမြးျမေရးေစးႏႈနးမား(ကပ)

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၃၇

ေစးႏႈနးသတငးမရရျခငးသည တရစၧာနမားေရာငးခရာတြင အမေထာငစမား၏ ေစးညႇႏႈငးမႈ စြမးအားက ေလာကေစသည။ ခငးျပညနယတြင မဇရမျပညနယရ ကြၽေစးႏႈနးမားႏင ပတသကေသာ သတငးမရရျခငးတြင ျပနာမားရေၾကာငး၊ ထေစးကြကမားသ႔ ကြၽမားသြားေရာကေရာငးခေသာ အခါ ေစးႏႈနးမႀကကလင ျပန၍သယယရန ခကခသျဖင ဝယသမား ႏမေသာေစးျဖင ေရာငးခခရ ေၾကာငး အမေထာငစမားက ေျဖၾကားသည။ မဇရမသ႔ သယယပ႔ေဆာငခမာ ကပ ၁ဝဝယဝဝဝ ခန႔ျဖစ ေၾကာငး၊ ယငးတြင သယယပ႔ေဆာငရာတြင အကအညေပးမည အလပသမားတစဥးငားရမးခ ၃ဝ,ဝဝဝ-ကပႏင ေရာငးေစးသတငးကမရရမ အႏၵယနယစပက ေကာျဖတေသာ ေနာကဆးမင ၅ဝ ခရးအတြက ထရပကားငားရမးခမာ ၇ဝ,ဝဝဝ-ကပျဖစေၾကာငး သရရသည။

တရစၧာနမားက ေစးကြကမားသ႔ ပ႔ေဆာငမႈစရတသည ျမငမားၿပး အခနမားစြာေပးရသည။ အထကတြင ေဖာျပထားသညအတငး ခငးျပညနယရ အမေထာငစမားအေနျဖင တရစၧာနမားက မဇရမရေစးကြကသ႔ ပ႔ေဆာငရာတြင သယယစရတ အလြနျမငမားမႈႏင ႀကေတြ႕ၾကရသည။ ေကးရြာ မားတြင တရစၧာနမား ဝယယေရာငးခေသာ ပြစားမားသညပငလင သယယပ႔ေဆာငခ ျမငမားၾက ေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ဥပမာ-ခငးျပညနယတြင ေကးရြာရ ေဒသခပြစားမားသည ဝယယရရေသာ ဝကမားက ၃-ရကၾကာ ခရးသြားရေသာ မဇရမသ႔ ဝကေကာငေရ ၁၅ ေကာငထ ေျခလငသယေဆာင ကာ ေရာငးခၾကသည။ ပြစားမားအေနျဖင လမးခရးတြင ၎တ႔ႏငအတ အေဖာလကပါၿပး ဝကမားက ထနးေကာငးရနအတြက အလပသမားတစဥးလင ငားရမးခ ကပ ၃ဝဝဝဝ ေပးရသည။ မဇရမ အသြား အျပန ခရးတစခလးသည ၇-ရကခန႔ၾကာျမငသည။ သယယပ႔ေဆာငစရတေလာခႏငရန ေျဖရငး ေဆာငရြကႏငမည အလားအလာတစရပမာ တရစၧာနအေရအတြက ပမမားျပားစြာ စစညးပ႔ေဆာငျခငး ပင ျဖစသည။

ေစးႏႈနးသတငးမရရျခငးသည ေကးရြာအတြငးရ တရစၧာနေရာငးဝယသည ကနသညပြစားမား ႏင ေစးႏႈနးညႇႏႈငးေသာအခါ ေဒသခမားအတြက အကးအျမတ ေလာနညးမႈလညးျဖစေစသည။ မႏေလးတငးေဒသႀကးရ ေဒသခအမားစသည ဆတႏငဝကမားက ၿမ႕မလာေရာကဝယယေသာ ကန သညပြစားမားထတြငသာ ေရာငးချခငးျပၾကေသာလညး ေစးကြကအဆကအသြယမား၊ ေစးႏႈနးမား၊ ေနာကဆးတြင ၎ေမြးျမေရးတရစၧာနမားက မညသညေနရာသ႔ ေရာငးခလကသညဆသည သတငး အခကအလကမားကမ မရရၾကေတာေပ။ အနးကပဆးေစးကြကမားတြင ေစးႏႈနးသတငးအခက အလကမား ဝငေရာကရာေဖြ ျဖန႔ျဖးေပးျခငးအားျဖငမ ၎တ႔၏တရစၧာနေမြးျမေရးတြင ေစးႏႈနး ျမငမားစြာရရသည အကးသကေရာကမႈက သသာထငရားစြာ ျဖစေပၚေစသည။

တရစၧာနေစးႏႈနးမား ကဆငးေၾကာငးက ေဒသေပါငးမားစြာမ အမေထာငစမားက ေျပာျပၾက သည။ ေဒသမားစြာတ႔တြင တရစၧာနေစးႏႈနးမား ကဆငးမႈသည ျပနာတစရပျဖစသညဟ ဆၾက သည။ ခငးျပညနယတြင လြနခေသာ ၂-ႏစေကာခန႔ကတညးက ဝကေစးႏႈနးမား ကဆငးခသညဟ ယငးေဒသရ အမေထာငစမားထမ သရသည။ ဝကေစးႏႈနးသည ၂ဝဝ၉-ခႏစတြင အျမငဆး ၁၈ သနးမ ၂ သနးကပအထရရရာမ ၂ဝ၁၂-ခႏစတြင ကပ ၁.၅ သနးအထ (၂၅%)ခန႔ ကဆငးခသညဟ သရရသည။ ရလဒအားျဖင ခငးျပညနယတြင သြားေရာကခေသာ ေကးရြာ ၉-ရြာအနက ၄-ရြာတြင ဝကေမြးျမျခငး ကဆငးသြားေၾကာငး သရသည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင ဘဥေစးႏႈနးသည ၂ဝ၁၁-ခႏစတြင ၈ဝ မ ၉၆ ကပရရာမ ၂ဝ၁၂-ခႏစတြင ၆ဝ-၆၅ ကပသာရရာ (၃၇%)ခန႔ကဆငး သြားေသာလညး ဘဥေစးႏႈနးကဆငးရသညအေၾကာငးရငးက မသရဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾက သည။ ေစးႏႈနးကဆငးရျခငး၏ ျဖစႏငေျခရေသာ အေၾကာငးရငးတစခမာ ရနကနရ ၁၅လမးမ (ယခ အခါ ၉လမးသ႔ ေျပာငးေရႊ႕သြားသည) လကကားေစးကြကမားတြင သြငးကနအား ပမေနေသာေၾကာင ျဖစႏငေပသည။

ေကးရြာအဆငတြင သားသတသသမားမား လငစငျပလပျခငႏငပတသက၍ ျပနာမား ရၾက သည။ ရမးျပညနယတြင ေဒသခသားသတသမားမား၏ တရားဝင မတပတငမႈႏင လငစငျပလပရန လအပမႈတ႔ေၾကာင ၎တ႔၏ တရစၧာနမားက ေကးရြာအတြငးေရာငးခရာတြင ျပနာမားရသညဟ အမေထာငစမားထမ သရသည။ ထေဒသအတြငးရ သြားေရာကခေသာေကးရြာ ၉-ရြာစလးတြင ဝကသား၊ သးသားႏင ဆတသားမား ေရာငးခရန သားသတလငစငမေပးသျဖင တရစၧာနမားအား

အမေထာငစ မားသည ေစးႏႈနးသတငးမရရျခငး၊ သယပ႕စရတ ျမငမားျခငး ႏင တရစၧာနေစးႏႈနး က ဆငးျခငးတ႔ ႀကေတြ႕ၾကရ သည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၃၈

အသားအတြက တရားမဝင သတျဖတေရာငးခၾကရသည။ ေဒသတြငးေစးကြကမားတြင တရစၧာနေစး ႏႈနးမားကဆငးကာ ဆးရြားစြာ ထခကေစႏငမႈ ရ၊မရႏင ထျပနာသည မညမကယျပန႔သညဆ သညက နားလညႏငရနတ႔မာ ေနာငတြင သေတသနျပလပရမည က႑တစရပ ျဖစေပသည။

တရစၧာနေမြးျမေရးအတြက အခကအခမား

အမေထာငစမားက ေျပာၾကားေသာ တရစၧာနေမြးျမေရးတြင ႀကေတြ႕ရသည အဓကအခကအခ မားမာ တရစၧာနေရာဂါမား၊ စားကကေျမရားပါးလာမႈ၊ ရာသဥတေျပာငးလမႈေၾကာင တရစၧာနမားေသ ေပာကမႈ၊ တရစၧာနေရာငးေစးမား ကဆငးမႈ၊ တရစၧာနအစားအစာေစးႏႈနးျမငတကမႈႏင တ႐တႏင အႏၵယရ နယစပျဖတေကာေစးကြကမားက အားထားေနရေသာ ေကးရြာမားအတြက ေငြေၾကးလလယ ႏႈနး အတကအကရမႈတ႔ ပါဝငသည။

ဇယား ၁၂။ ေဒသအလက သရရေသာ ေမြးျမေရးလပငနးႏင ဆကစပသည အဓက အခကအခမား

နယစပျဖတေကာေရာငးဝယေေသာ ေကးရြာမားအတြက ေငြလႏႈနး အတကအကျဖစျခငးသည ျပနာတစရပျဖစသည။ တရစၧာနမားက နယစပျဖတေကာေရာငးခသည ေဒသမားတြင ႏငငျခား ေငြလလယႏႈနးအတကအက ျဖစမႈမားသည အဓကျပနာျဖစရာ အဆပါစးရမပပနမႈက အမေထာင စမားက စမခန႔ခြရာတြင အေထာကအကျပေသာ ေငြေၾကးဆငရာလပငနးမားႏင ေျဖရငးေဆာငရြကမႈ မား ျပလပေပးရမည အလားအလာရေပသည။ အႏၵယေငြေၾကး ႐ပးႏင ျမနမာကပေငြတ႔အၾကား ေငြလလယႏႈနးသည ၂ဝ၁ဝ-ျပညႏစတြင ၁-႐ပးလင ၂ဝ-ကပမ ၂ဝ၁၂-ခႏစတြင ၁၂-ကပ မ ၁၅- ကပအထ (၄ဝ%)ခန႔ ကဆငးသြားသညဟ ခငးျပညနယရ အမေထာငစမားထမ သရသည။ ထ႔ေၾကာင မဇရမေစးကြကမားက အားထားၾကရေသာ ေကးရြာမားႏင ေဒသတြငးေစးကြကမားက အားထားၾက ရေသာ ေကးရြာမားအၾကား ေရာငးေစးႏႈနးမားသည သသသာသာ ကြာျခားသြားခေစသည။ မဇရမ ေစးကြကတြင ပမနေရာငးခေသာ ေကးရြာမားရ အမေထာငစမားသည ဝကတစေကာငလင ၁၂ဝ,ဝဝဝ-ကပျဖင ေရာငးခရၿပး အျခားေကးရြာမားတြင ေရာငးခေသာ အမေထာငစမားက ဝကတစ ေကာငလင ၁၅ဝ,ဝဝဝ ကပျဖင ေရာငးခၾကရေၾကာငး သရရသည။

ေဒသအႏ႔အျပားတြင တရစၧာနေရာဂါမားကေရာကမႈႏင တရစၧာနေသေပာကမႈမား ရေၾကာငး ေဒသခမားထမ သရသည။ ရမးျပညနယတြင ၂ဝ၁၁-ခႏစက ၾကကနာေရာဂါကေရာကခရာ ေကးရြာ တစရြာရ ၾကကမားအားလး ႐တတရကေသဆးသြားေသာေၾကာင ၾကကေမြးျမေရးက ဆကလက မလပကငၾကေတာေၾကာငး သရသည။ ျပညတြငး NGO အဖြ႕မားက တရစၧာနေစာငေရာကေရး သင တနးက အဆပါေဒသတြငပ႔ခခရာ ေရာဂါေၾကာင ကြၽမားေသဆးမႈ ေလာနညးသြားသညဟ ေဒသခ

တရစၧာနႏင ဆကစပ ေသာ အခကအခမား တြင တရစၧာနေရာဂါမား၊ စားကကေျမ ရားပါးမႈ၊ လြနကေသာ ရာသဥတ ႏင ဆကႏြယေသာ ေသ ဆးမႈမား၊ အစားအစာ ေစးႏႈနး ျမငတကမႈႏင ေရာငးေစးႏႈနး ကဆငး မႈတ႔ ပါဝငသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၃၉

အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ခငးျပညနယတြင ေလလာခေသာ ေကးရြာသးရြာရ အမေေထာငစမားက ၾကကေရာဂါမား

ေၾကာင အခကအခမား ႀကေတြ႕ၾကရေၾကာငး ေျဖၾကားၾကသည။ ေကးရြာတစရြာတြင ၂ဝ၁၁-ခႏစက ၾကကမားအားလးေရာဂါေၾကာင ေသဆးသြားခရာ ၾကကေပါကမား ထပမဝယယ ရငးႏးျမပႏၾကရ သည။ ထေကးရြာတြင ၾကကေရာဂါမားကေရာကျခငးမ ကာကြယရန ေကးရြာျပငပမ ၾကကမားအား ဝယယျခငးက တားျမစပတပငထားခသည။ ၿမ႕နယရ အစးရတရစၧာနေဆးကဌာနသ႔ သြားေရာကကာ အကအညေတာငးခခေသာလညး အကအညမရရခဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ ထေဒသ တြင ႏြားမား၌ေရာဂါကေရာကမႈကလညး ႀကေတြ႕ၾကရသည။ ၂ဝ၁ဝ-ျပညႏစတြင ေကးရြာတစရြာရ ကြၽ ၁ဝ-ေကာငသည အနာေရာဂါ ေၾကာင ေသဆးခသည။ ထအတြက အစးရတရစၧာနေဆးကသေရး ဌာန၏ အကအညက မရရခသညအျပင ၎တ႔ေပးသည ေဆးဝါးမားမာလညး ရကလြနေနေၾကာငး ေျပာၾကသည။

မႏေလးရ ေဒသခအမေထာငစမားမလညး ရာသဥတေအးေသာေၾကာင ေမြးျမထားေသာ ဆတ မား ေသဆးကာ အေကာငေရ ေလာကခသညဟ ေျပာၾကသည။ သာစညၿမ႕နယရ သြားေရာကခေသာ ေကးရြာ ၃-ရြာစလးတြင NGO အဖြ႕အစညးတစခ၏ ကနဥးေဆာငရြကခကအျဖစ ေကးရြာသားမား အား ဆတမား ေထာကပေပးခေသာလညး ထဆတမားအားလး ၄-လ အတြငး ေသဆးသြားၾကသည။ ယငး၏အကးဆကအေနျဖင ထေဒသရ အမေထာငစမားသည ဆတမားက ေမြးျမလျခငးမရၾက ေတာေပ။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးရ ေကးရြာတငးလလတြင ေဒသအေခၚအေဝၚ ျဖင ဝကနားရြကျပာ ေရာဂါကေရာကမႈမားရေၾကာငး အမေထာငစမားက ေျပာျပသည။ ေကးရြာတစရြာတြငလညး ကြၽ ေရာဂါကေရာကခေၾကာငး သရၿပး၊ ထေရာဂါေၾကာင ေကးရြာရအမေထာငစမားအား NGO အဖြ႕ အစညးတစခက ျဖန႔ျဖးေပးေသာ ကြၽေကာငေရ ၄ဝ အနကမ ၃ဝ မာ ေသဆးသြားခသည။ ယငးေကး ရြာတြင NGO အဖြ႕အစညးမားက သငတနးေပးထားေသာ တရစၧာနေဆးကသေရးလပသားမား ရေသာ လညး ယငးတ႔မာ ထကြၽေရာဂါက မကသတတၾကဟဆသည။

ရမးျပညနယႏင ဧရာတတငးေဒသႀကးတ႔တြင အထးသျဖင ေျမယာမ မသားစမားက ထခကေစ သည အမားပငစားကကမား ေလာနညးလာသညဟ အမေထာငစမားက ေျဖၾကားသည။ ရမး ျပညနယတြင ကြၽမားကလႊတေကာငးထားရန စားကကေျမမား ရားပါးလာသျဖင ေမြးျမသည ကြၽ ေကာငေရ ေလာနညးလာျခငးျဖစသညဟ သရသည။ ဧရာဝတတငးရ ေကးရြာတစရြာတြငလညး ဘ ေကာငးရန စားကကမား ေလာနညးလာျခငးသည ျပနာတစရပျဖစသညဟ ဆၾကသည။ လယ သမားမားက ယငးတ႔၏ လယကြကမားထသ႔ ဘမားက အဝငမခလေသာေၾကာင ထေကးရြာတြင အမားပင စားကကေျမမရျခငးက ေျမယာမအမေထာငစမားက အထးပင အခကအခေတြ႕ေစသညဟ ေျဖၾကားၾကသည။

တရစၧာနအစားအစာေစးႏႈနး ျမငတကေၾကာငးလညး သရသည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင ဘစာေစးႏႈနးမား လငျမနစြာျမငတကလာၿပး တစခနတညးတြငပင ဘဥေစးႏႈနးမား ကဆငးလာ သည ျပနာမားက ႀကေတြ႕ၾကရသည။ ဘစာေစးႏႈနးသည ၂ဝ၁၂-ခႏစ၊ ေမလတြင တစတငးလင ၉ဝဝဝ-ကပ ရရာမ ၂ဝ၁၂-ခႏစ၊ ဒဇငဘာလတြင ၁၂ယဝဝဝ ကပအထ (၃၃%) ခန႔ျမငတကခသညဟ ဆသည။ ဘစာေစးႏႈနးသည ဘစာပငမား ရတသမးခနတြင ကဆငးတတၿပး ထေနာကပငးကာလမား တြင ျမငတကေလရသညဟ ေဒသခမားထမ သရသည။

ေရလပငနး

အမေထာငစမားေရလပငနးသည ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတစခတညးတြငပင အဓက အသကေေမြးဝမးေကာငး

အျဖစ လပကငၾကသည။ ၎ေဒသတြငးရ သြားေရာကခေသာ ေကးရြာ ၉-ရြာတြင ငါးဖမးလပငနးလပ ကငေသာ အမေထာငစအေရအတြကသည ေကးရြာအလက ကြာျခားေသာလညး အမေထာငစ စစ ေပါငး၏ (၁၃%)ခန႔မာ ငါးဖမးျခငးက လပကငၾကသည။ ေရခေဒသရ အမေထာငစမားထက ေရင

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၄၀

ေဒသရ အမေထာငစမားက ငါးဖမးလပငနးက ပမလပကငၾကသည။ ဇယား-၁၃ တြင ဧရာဝတတငး ေဒသႀကးအတြငးရ ေဒသခြမားအလက ငါးဖမးလပငနးလပကငသည အမေထာငစဥးေရက ေဖာျပ ထားသည။

အမေထာငစအမားစသည စးပြားျဖစေရာငးခရန ငါးဖမးၾကသည။ အမေထာငစမားအား ၎တ႔ ၏ ပကကြနမားႏင ငါးဖမးေလ အရြယအစား၊ ဖမးဆးရမသည ငါးပမာဏႏင ငါးဖမးျခငးမရရေသာ ေငြ တ႔ကသ႔ ငါးဖမးလပငနးႏငပငဆငပစၥညးမားတြင ရငးႏးျမႇပႏမႈက အေျခခကာ အသကေမြးမႈအတြက ငါးဖမးျခငးႏင စးပြားျဖစငါးဖမးျခငးဟ၍ ရငးလငးစြာ ခြျခားႏငသည။ (၈၉%)သည စးပြားျဖစလပကင သည ေရလပသားမားျဖစၾကေသာလညး ေကးရြာ ၉-ရြာမ ၂-ရြာတြငမ အထကပါ ငါးဖမးလပငနး အမးအစားႏစခရ ေရလပသား အခးအစားမာ အတတျဖစသည။

ဇယား ၁၃။ ဧရာ၀တတငးေဒသႀကးရ တစပငတစႏငႏင စးပြားျဖစ ငါးဖမးအမေထာငစ

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၄၁

သြငးအားစမားသြငးအားစတနဖးမားသည ငါးဖမးေလႏင ငါးဖမးပက အရြယအစားတ႔အလက ကယျပန႔႔စြာ

ကြာျခားသည။ ငါးဖမးျခငးအတြက အဓကသြငးအားစမားမာ ငါးဖမးေလႏင ငါးဖမးပကတ႔ပင ျဖစ သည။ ေလမားက သစျဖငျပလပၾကၿပး ေလအမးအစားေပၚမတညကာ (၁ဝဝ,ဝဝဝ) ကပမ (၃ဝဝ,ဝဝဝ) ကပအထ ရသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာျပသည။ ေလမားက ေကးရြာရ လကသမားမားက ျပလပၾကသည။ အမေထာငစမားသည ငါးဖမးမညဧရယာႏင ဖမးမညငါးအမးအစားအလက ငါးဖမး ပကအမးမးက အသးျပၾကသညဟ ဆသည။ ငါးဖမးပကတနဖးမားမာ အရြယအစားကလက၍ ကြာ ျခားၿပး ဝမးေရးအတြက ငါးဖမးလပငနးလပကငေသာ အမေထာငစမားအတြက တနဖး (၃ဝ,ဝဝဝ)ကပ မသည စးပြားျဖစ ငါးဖမးေသာ အမေထာငစမား သေဘၤာျဖငဆြသညပကမားမာ (၃ဝဝ,ဝဝဝ) ကပမ (၁,၈ဝဝ,ဝဝဝ)ကပအထ အမးမးရၾကသည။ မတညေသာ ငါးဖမးရာသမားအရ ငါးဖမးဆးရရမႈ ပမာ ဏျမငတကေစရန ငါးဖမးပကမးစက အသးျပၾကသည။ အမေထာငစမားက ပငဆငေသာ အျခားငါး ဖမးကရယာမားတြင ငါးရဥႏငကဏနးၿမႇးမားျဖစသည။ ၿမႇးသည ေသတာအမးအစားတစချဖစၿပး ငါးရဥႏငဂဏနး ဖမးဆးရမရန ေရထတြင ျမႇပထားရသည။ ၿမႇးမား၏တနဖးမာ ကပ ၂ဝဝ မ ၅ဝဝ အထရၿပး အမေထာငစမားက ၿမႇးအလး ၇ဝ မ ၈ဝ အထ အသးျပၾကသည။

စကေလမားအတြက ေလာငစာဆေစးႀကးသျဖင အမေထာငစအမားစက လကေလာေလမား ကသာ အသးျပၾကသည။ စကေလအသးျပသည အမေထာငစအေရအတြကသည ႏစစဥတးတကလာ ေသာလညး အမေထာငစအမားစမာ လကေလာေလမားကသာ အသးျပၾကသည။ စကေလမားက ဒဇယဆျဖင ေမာငးႏငၾကၿပး ေကးရြာမားတြင ဒဇယဆေစးမာ တစဂါလလင ၃၉ဝဝ ကပမ ၄၂ဝဝ ကပအထ ရသည။ အနးဆးၿမ႕နယရ ဒဇယဆေစးႏႈနးႏင ႏႈငးယဥလင ေကးရြာမားရ ဒဇယဆေစး ႏႈနးမာ တစဂါလလင ၅ဝဝ ကပခန႔ ပမျမငမားသည။ စကေလပငဆငေသာလညး ကနကစရတ သကသာေစရန လကေလာေလမားကသာ အသးျပၾကသညဟ ေရလပသားမားက ဆသည။

ေရလပငနးအတြက လပအပေသာ သြငးအားစမားက ေခးေငြျဖင ၀ယယၾကသညဟ အမေထာင စမားက ေျပာျပသည။ ငါးဖမးကရယာဝယယေရးအတြကႏင အမေထာငစစားသးေရးတ႔အတြက ေခး ေငြက အသးျပၾကသည။ ေခးေငြမား၏ အဓကအရငးအျမစမားမာ တစလလင (၁ဝ%) မ (၃ဝ%) အထ အတးအျမငဆးယေသာ ေငြေခးငားသမား၊ NGO မား၊ ေကးရြာအတြငးရေစးဆငမားႏင ငါးအဝယ ဒငတ႔ ျဖစသည။ ငါးအဝယဒငမားသည ပြစားမားျဖစၿပး ေကးရြာမငါးမားက စစညးေကာကယကာ ၿမ႕နယရ ပြစားမားထသ႔ ေရာငးခၾကသည။ အဆပါ ေကးရြာငါးအဝယဒငမားက ငါးဖမးခနမတငမ ႀကတငဝယယၾကၿပး ငါးဖမးပကမား ျပငဆငရနႏင ေလမားဝယယရန အမေထာငစမားသ႔ ေငြထတ ေခးၾကသည။

ငါးဖမးလပကငရအတြက တရားမ၀င လငစငေၾကးမား ေပးေဆာငၾကရသညဟ အမေထာငစ မားက ေျပာျပသည။ ေဒသရ မသားစမားသည လငစငေၾကးမားေပးေဆာငရန လအပသည။ လငစင ေၾကးမားက ငါးဖမးခြငရရေသာ ပြစားမားသ႔ျဖစေစ၊ ငါးလပငနးဥးစးဌာနသ႔ျဖစေစ ေပးေဆာငၾကရ သည။ ပြစားသ႔ေပးေခမႈအားလးသည 'တရားမဝငေပးေခမႈ' ျဖစသည။ ၎တ႔သည တရားဝငထတ ျပနထားေသာ ငါးဖမးလငစငမား၏ မညသညေပးေခမႈသကေသခ သ႔မဟတ အေထာကအထားကမ မရရၾကေပ။ ငါးဖမးပကအမးအစားႏင ဖမးဆးေသာ ငါးအမးအစားအရ လငစငေၾကးအမးမး ကြာျခားသည။ ငါးဖမးပကႀကးမားအတြက လငစငေၾကးက (၃၆၆ယဝဝဝ)ကပအထ ျမငမားစြာေပး ေဆာငရၿပး ငါးဖမးပကငယမားႏင ငါးရဥ၊ ပစြနၿမႇးမားအတြက လငစငေၾကးေပးရန မလေပ။

ေလာငစာဆေစးေၾကာင စကေလက ေျပာငးလ အသးျပရန မတတႏင ၾက ေပ။

ငါးဖမးလပငနး လငစင မားအတြက တရားမဝင ေပးေခရေသာ အခမား ျမငမားၿပး လငစငငားခ ေတာငးချခငးႏင ပတ သက၍ အျငငးပြားမႈမား ျမငတကလက ရသည ဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၄၂

ထြကကနမားႏင ေစးကြကမားပမးမငါးဖမးဆးရမမမႈသႈသည ရာသဥတအေျခအေနႏင အသးျပေသာ ငါးဖမးပကအမးအစား

အလက ကြျပားျခားနားသည။ ဝမးေရးအတြက ငါးဖမးေသာ အမေထာငစမားက ငါးဖမးပကအငယစား မားက အသးျပၾကၿပး ၎တ႔ဖမးဆးရမမႈ၏ အခးအစားမာ အမားအားျဖင ငါးရဥႏင ပစြနမားျဖစကာ ေစးမရၾကေပ။ ၎တ႔သည ေန႔စဥဝငေငြအျဖစ ကပ (၆ဝဝဝ)ခန႔ ရရၿပး ဖမးဆးရ႐မႈေကာငးပါက ကပ (၁ဝ,ဝဝဝ)ခန႔အထ ရရၾကသည။ ေရာကရခေသာ ေကးရြာ (၉)ရြာအနက ေကးရြာ (၁)ရြာရ အမေထာငစ မားသည အထးသျဖင ကဏနးသကသကကသာ ဖမးဆးၾကသည။ စးပြားျဖစငါးဖမးေသာ အမေထာငစ မားသည တစေန႔လင (၁၅ယဝဝဝ) ကပမ (၁ဝဝယဝဝဝ) ကပဖးအထ ဖမးဆးရမၾကသညဟ ဆသည။ ေနာကဆကတြရ ဇယား(၂၂)တြင ရာသအလကႏင အသးျပေသာ ငါးဖမးပကအလက ဖမးဆးရမေသာ ငါး၊ ပစြနပမာဏအေသးစတက ခြျခားေဖာျပထားသည။ ဖမးဆးရမသည ပမာဏႏင ဝငေငြသည ငါးေပါ မားေသာ ရာသႏင ရားေသာရာသအၾကား ပမးမ(၆ဝ%)ကြာျခားၿပး အခ႕အေျခအေနမားတြင (၉ဝ%) အထ ကဆငးသည။ ငါးေပါမားေသာရာသႏင ပမနရာသမားသည ငါးအမးအစား မတညမႈအေပၚ မတည၍ ကြာျခားေသာလညး ေယဘယအားျဖင ေဖေဖာဝါရလမ ၾသဂတလအထ ငါးအမးအစားအမား စမာ ရားပါးၾကသည။ ဖမးဆးရမေသာ ပမာဏအဆငသညလညး အသးျပေသာ ပကမားႏင ငါးဖမး နယေျမေပၚမတည၍ မတညၾကေပ။ ဆြပကမား အသးျပေသာ အမေထာငစမားသည ငါးလႈငေသာ ရာသမားတြင ပာခန ၁၄ဝ အထ ရရၿပး ပမနရာသတြင ၁၄ ပာခန႔သာ ရရၾကသည။

အမေထာငစမားသည ရရလာေသာ ငါး၊ ပစြနမားက ေကးရြာအေျခစကပြစားမားသ႔႔ ေရာငးခၾက ၿပး ေစးကြကေစးႏႈနးမားႏငပတသကေသာ သတငးမရရၾကေပ။ အမေထာငစမားသည အဓကအားျဖင ေကးရြာမားတြင အေျခစကေသာ ပြစားမားက ေရာငးခၿပး ပြစားမားက ဝယယရ႐သမက စစညးကာ ၿမ႕နယရ ငါးအဝယဒငမားသ႔ ေရာငးခသည။ ၿမ႕နယငါးအဝယဒငမားကလညး ရနကနၿမ႕ရ လကကား ငါးဒငမားသ႔ ေရာငးခသည။ ၿမ႕နယပြစားမားသည ေကးရြာပြစားမားအတြက ေခးေငြထတေခးၾကၿပး ငါးဖမးရာသတြင ေရလပသားမားအား ငါးဖးေပးေခေရးအတြက ရြာပြစားမားက ကပ ၂,ဝဝဝ,ဝဝဝ အထ ထတေခးၾကသည။ ရနကနငါးေစးကြကတြင တစေန႔တာကာလအတြငး ငါးေပးသြငးမႈ ျမငမား ေသာေၾကာင နနကေစာေစာႏင ညေနပငးတ႔အၾကား ငါးေစးႏႈနးမားမာ သသာစြာ ကြာျခားသညဟ ၿမ႕နယပြစားမားက ေျပာၾကားသည။ ေတြ႕ဆေမးျမနးခေသာ အမေထာငစမားသည လကကားငါးေစး ကြကမားရ ေစးႏႈနးမားက မသရၾကေပ။

ေရလပငနးႏင ဆကစပေသာ အခကအခမား

ငါးဖမးဆးရမမႈသည လြနစြာကဆငးလကရသည။ လြနခေသာႏစတြင ငါးဖမးဆးရမမႈပမာဏ သည လြနစြာကဆငးခသညဟ အမေထာငစမားက ေျဖၾကားၾကသည။ ယခငႏစမားႏင ငါးပမာဏ တညစြာရရရနအတြကဆလင အခနမားစြာသးရေၾကာငး ယခငက နနကတစႀကမတြငသာ ငါးဖမး ရေသာလညး ယခအခါ ငါးဖမးဆးရရမႈ ကဆငးလာေသာေၾကာင တစေန႔လင ႏစႀကမ သးႀကမ ငါးဖမး ရေၾကာငး၊ ငါးဖမးေသာ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ ယခငက ၎ငးတ႔သည တစလလင ၁၅- ရကခန႔ ငါးဖမးရၿပး ၃ဝဝ,ဝဝဝ-၄ဝဝ,ဝဝဝ ကပဖးအထ ဖမးဆးရမေသာလညး ၂ဝ၁၂-ခႏစတြငမ ၁ဝ,ဝဝဝ-၂ဝ,ဝဝဝ ကပဖးအထသာ ရရသျဖင သသသာသာ ကဆငးခသည။ အထးသျဖင ငါး သေလာက ဖမးဆးရမမႈကဆငး ေၾကာငး သရရသည။

ဖမးဆးရမသည ငါးပမာဏကဆငးရျခငး၏ အေၾကာငးရငးက တကစြာမသရေသာလညး ပင လယသတဝါမးးစတအားလးက ဖမးဆးႏငေသာ ေခတမဆြပကႀကးမားက အသးျပျခငးေၾကာင ျဖစ သညဟ အမေထာငစမားက ေျဖၾကားသည။ ယငးကသ႔ ေဘးအႏရာယမားၿပး ပတဝနးကငကပကစးယယြငးေစေသာ ငါးဖမးမႈမားေၾကာင ျဖစရသညဟ ဆၾကသည။ ၎တ႔သည ၿမ႕နယေစးမားမ ဝယ ယခေသာ အဆပမားက ျမစထသ႔ခၾကသည။ အဆပခသည အနးဝနးကငမ ငါးမားေသဆးသြား၍ ေရ မကႏာေပၚသ႔ ေပၚလာေသာအခါ ဖမးဆးယၾကသည။ အျခားနညးစနစတစခမာ ေရလပသားမားသည ၎တ႔၏ ေလေပၚ ရ ဘကထရမားႏင ခတဆကထားေသာ ဝါယာႀကးမားက ေရထသ႔ခကာ လပစစ

အမေထာငစ မားသည ေစးကြကေစးႏႈနးသတငး မရရၾကေပ။

ငါးဖမး ဆြပကႀကးမား သည ပငလယသတဝါ မးစတအားလးက ရမ ျခငးေၾကာင ငါးဖမးဆးရ မမႈပမာဏမာ နကရႈငး စြာ ကဆငးရျခငး ျဖစ သညဟ အမေထာငစ မားက ေျဖၾကားသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၄၃

ဓာတ႐ကၿပး ဓာတလက၍ မလႈပရားႏငေသာ ငါးမားက ဖမးဆးျခငးပငျဖစသည။ ကယပငငါးေမြးကနမားတြင ဖမးယႏငမႈအေျခအေနမား ေျပာငးလမႈရေၾကာငး ေျမယာမမားက

ေျပာၾကားၾကသည။ နာဂစဆငကလနးမတငမက ေျမယာမမားသည လယသမားႀကးမားႏင နယေျမခ လပငနးရငမား ပငဆငေသာ ေရငကနႀကးမားမ ငါးႏငကဏနးမားက ဖမးဆးၾကသညဟ ဆၾကသည။ နာဂစမနတငး တကခတၿပးေနာကပငးတြင ေျမပငရငမားက ၎တ႔ပင ေျမဧရယာတြင ျပငပမလာ ေရာကကာ ငါးဖမးဆးသမားက ဖမးခြငမျပေတာဘ ၎တ႔၏ အလပသမားမားက အသးျပ၍ ငါးဖမး ၾကသည။ ထကစၥသည ျပနာတစရပျဖစသညဟ ထေဒသရ အမေထာငစ ၁ဝ-စခန႔က ေျပာၾကား သည။ ေျမပငရငမားက ၎တ႔အေနျဖင အလပသမားမားက လပအားခေငြေပးေခမညအစား ငါးဖမး ခြငျပၾကသညဟ ဆပါသည။

ကပနးလပငနး

အမေထာငစမားမလအသကေမြးဝမးေကာငးလပငနး မညသ႔ပငျဖစေစကာမ ကပနးအလပသည သသသာထင

ရားေသာ ဝငေငြအရငးအျမစတစခ ျဖစသည။ ကပနးလပငနးသည မသားစမား၏ အသကေမြးဝမး ေကာငးလပငနးမားတြင ေပါငးစပပါဝငေသာ အစတအပငးတစခ ျဖစသညအျပင ပငမအသကေမြးဝမး ေကာငး လပငနးေရြးခယမႈက ပဓာနမထားဘ လယသမားငယမားအပါအဝင ဆငးရေသာအမေထာငစ မားအတြက ထငရားေသာ ဝငေငြအရငးအျမစျဖစသည။ အမေထာငစမားသည အဓကအားျဖင လယ ယာလပငနးႏငဆကစပေသာ ကပနးအလပမားက လပကငၾကသည။ ၎ငးတ႔သည လယလပငနး၊ ဝါးဖာႏင ဝါးကပလပငနး၊ တရစၧာနထနးေကာငးျခငး၊ တရစၧာနေဆးကျခငးလပငနးႏင သစေတာထြက ပစၥညးမား စေဆာငးျခငးတ႔အပါအဝင အျခားကပနးလပငနးမးစကလညး ေဆာငရြကၾကသည။ ထ႔ ျပင ၿမ႕ျပေဒသမားသ႔ သြားေရာကကာ အတလပငနးမားႏင အထညစကရမား၊ ေဆာကလပေရးလပ ငနးမားတြင ကာယလပသားမားအျဖစ လပကငၾကသညဟ အမေထာငစမားက ေျဖၾကားၾကသည။

စားနပရကၡာ မလေလာကမႈသည ကပနးလပငနးရာေဖြလပကငရျခငး၏ အေျခခအေၾကာငး တရားတစရပျဖစသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ ခငးျပညနယတြင ၎တ႔၏ စားနပ ရကၡာမလေလာကေသာ လအပခကမားက ေျဖရငးရန ကပနးအလပသမားမားအျဖစ ရာေဖြလပကင ၾကသညဟ လယသမားငယ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ သစေတာမားက ခတထြငရငးလငး ထားသည ေျမကြကငယမားရေသာလညး စားနပရကၡာဝယယရန ဝငေငြခကခငး လအပသျဖင ထ ေျမကြကမားတြင စကပးျခငးမျပလပႏငေသာ သသရာတြင လညေနၾကရသညဟ ဆၾကသည။ ထသ႔ စကပးရမညအစား အျခားသမား၏ လယေျမမားတြငသာ အလပရာၾကရသည။ ဧရာဝတတငးေဒသ ႀကးတြင လယသမားငယမား၊ ေျမယာမမားႏင ေရလပသားအမေထာငစမားသည ဝမးေရးကေျဖရငး ႏငရနတစႏစပတလးလလပင ေငြေခးငားၾကရသည။ ထ႔ျပင ေငြေၾကးကပတညးေသာ ရာသမားတြင ၎တ႔၏ အေျခခစားေသာကကနမား ဝယယေရးအတြက ၿမ႕တက၍ ကပနးအလပလပေသာ မသား စဝငမားက ျပနလညလႊပ႔ေငြမားေပၚတြငသာ အားထားေနၾကရသညဟ အမေထာငစမားက ေျဖၾကား သည။

ကပနးလပငနးမား အလပလပေသာ ေန႔အေရအတြကႏင လပအားခႏႈနးမားသည ေဒသအလက ႏင ကား-မအလက ကယျပန႔စြာ ကြာျခားသည။ ဇယား-၁၄ တြင ေဒသအလက အလပရရႏငေသာေန႔ အေရအတြကႏင လပအားခႏႈနးထားမားက ေဖာျပထားသည။ အခ႕ေသာလပနငးမားသည အမးသား မားသာ လပကငၾကရၿပး သတတးေဖာျခငးႏင သစေတာထြကပစၥညးမား ရာေဖြငျခငးကသ႔ေသာ ခရး ေ၀းသြားလာရန လအပသညလပငနးမား ျဖစၾကသည။ ရမးျပညနယရ အခ႕ေဒသမားတြင လယလပ ငနးႏငဆကစပေနသည ကပနးလပငနးမားအတြက အမးသမးမား၏ လပအားခႏႈနးမားသည ခငး ျပညနယႏင ဧရာ၀တတငးေဒသႀကးရ အမးသမးမားထက ၂-ဆခန႔ ပမရရေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ လပအားခႏႈနးထားမားအေပၚ ကြာျခားေစသည အေျခခအေၾကာငးရငးတစခမာ ၿမ႕ႏငနးကပစြာ တညရျခငးပင ျဖစသည။

အမေထာငစ အတနး အစား အားလးအတြက ကပနး လပငနးသည ထငရားေသာ ဝငေငြ အရငးအျမစတစခ ျဖစ သည။

ေဒသတြငး လပသားေစးကြကေပၚ မတညၿပး က ပနးလပသားပစမား ကြာ ျခားသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၄၄

ေဒသမားအတြငး လပအားခႏႈနးမား ကယျပန႔စြာ ျခားနားမႈမား ရသည။ ထငးႏငင နယစပေဒသ ျဖစေသာ ရမးျပညနယအေရ႕ပငးသ႔႔ ေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈတြင လပအားရားပါးသျဖင လပအားခႏႈနး ျမငမားသည။ ရမးျပညနယေတာငပငးတြင ကပနးလပငနး ေန႔စားခသည အမးသမးမားအတြက ၁၅ဝဝ-ကပႏင အမးသားမားအတြက ၂ဝဝဝ-ကပျဖစသည။ ရမးျပညေျမာကပငးတြင အမးသမး မားအတြက ၂၅ဝဝ-ကပႏင အမးသားမားအတြက ၃ဝဝဝ-ကပျဖစၿပး ရမးျပညနယအေရ႕ပငးတြငမ အမးသမးမားအတြက ၄ဝဝဝ-ကပျဖစၿပး အမးသားမားအတြက ၅ဝဝဝ-ကပ ျဖစသည။ ရမးျပည နယအေရ႕ပငးတြင ထငးႏငငသ႔ ေျပာငးေရႊ႕လပကငသမားသျဖင ထေဒသတြင လပသားရားပါးကာ လပအားချမငမားေနျခငးျဖစသည။ ထေဒသသည ထငးနယစပႏငနးကပေသာေၾကာင ပစၥညးေစးႏႈနး မားလညး ပမျမငမားရာ ထနယစပတစေလာကတြင ေနထငသမားသည လပအားျဖငသာ ေငြရာၾကရ သည။ မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင အလပရရသညရကမားတြင မားစြာကြာျခားမႈရၿပး အမးသမးမား သည ကပနးလပငနးက တစႏစတြင ရကေပါငး ၁၉ဝ-လပရကာ အမးသားမားမာ ၁၃၅-ရက အလပ လပၾကရသညဟ အမးသမးမားက ေျပာၾကားသည။ အမးသားႏင အမးသမးမားရရေသာ လပအား ခတြငလညး သသာထငရားစြာကြာျခားကာ အမးသားမားက တစေန႔လင ၂,ဝဝဝ-ကပ ရရၿပး အမး သမးမားက တစေန႔လင ၁,ဝဝဝ-ကပသာ ရရၾကသည။

ေဒသအားလးနးပါးတြငပင လယယာလပငနးသည ကပနးလပအားလအပေသာ အဓကအရငး အျမစျဖစသည။ ေကးရြာမားတြင အလတစားႏင အႀကးစား လယသမားမားသည အေျခခအလပရင မားျဖစၿပး လယသမားငယမားသည ယငးတ႔၏ကယပငလယမားက စကပးကာ အျခားလယသမား မားထမ လပခထပမရရႏငေသာ အလပကပါ ရာေဖြလပကငၾကရသည။ ကပနးလပအား ငားရမးျခငး အတြက လယယာလပငနးႏင ဆကစပေသာ အဓကလပငနးမားမာ အမေထာငစဝငမားႏငအတ စက ပးေျမျပျပငေရးအတြက ႐းေျခာက၊ ျမကေျခာကမား မး႐ႈ႕ျခငး၊ ထြနယကျခငး၊ ေပါငးသငျခငးႏင ရတ သမးျခငးတ႔က ကညလပကငေပးျခငးတ႔ျဖစသည။ ရမးျပညနယတြင ေလလာခေသာ ေကးရြာ ၉-ရြာ စလးရ အမေထာငစမားသည လယလပငနးႏငဆကစပေသာ ကပနးအလပမားက လပကငၾကရ သည။ ၉-ရြာအနက ၂-ရြာတြင အမေထာငစမားသည သစေတာထြကပစၥညးမား ရာေဖြစေဆာငးျခငး၊ ဝါးခတျခငးႏင မႈရာျခငးတ႔က ျပလပသည။ အခ႕ေသာ အမေထာငစမားက ပစၥညးမားထပပးရန ငကေပာရြက ခတၾကရသည။ လကသမားလပငနး၊ ဝါးဖာႏင ဝါးကပလပငနး၊ တရစၧာနထနးေကာငး ျခငးႏင တရစၧာနေဆးဝါးကသျခငး၊ ရကကနးလပငနးႏင ယာဥေမာငးလပငနးအပါအဝင လယလပငနး ႏင ဆကစပမႈမရေသာ ကပနးလပငနးမးစရၾကသညဟ ေဒသခမားက ေျပာၾကသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၄၅

ကပနးလပအားလအပမႈသည ရာသအလကႏင လယယာလပငနးတ႔အေပၚ မတတည၍ ျမင မားသည။ မႏေလးတငးေဒသႀကးႏင ဧရာဝတတငးေဒသႀကးရ အမေထာငစမားက အလပအခြင အလမးမား ျပတလပေၾကာငး ေျပာၾကားၾကသည။ ကပနးလပငနးမားအတြက လပငနးလအပခက သည သးႏႏင ေဒသအလက ကြာျခားၾကသည။ ေနာကဆကတြရ ဇယား- ၂၃ ႏင ၂၆ တ႔တြင လအလက ကပနးလပအားလအပခက အေသးစတက ၿခင၍ေဖာျပထားသည။ ရမးျပညနယတြင ေဖေဖာဝါရလ၊ မတလႏင ဧၿပလတ႔တြင အလပအကင အရားပါးဆးျဖစသည။ မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင စကပးေရး လပငနးအတြက မးရာသအစျဖစေသာ ဇြနလတြင ကပနးလပအား လအပခက အျမငဆးျဖစၿပး မတလ ႏင ေမလတြင အနမဆးျဖစသည။ ထေဒသတြင လြနခေသာ သးႏစဆကတက သးႏမေအာငျမငျခငး ႏင ေျပာငးေရႊ႕လပကငသမား ေပၚေပါကလာျခငးတ႔ေၾကာင ကပနးလပအားလအပမႈ ကဆငးသြား သညဟ အမေထာငစမားက ေျဖၾကားသည။ ဧရာဝတတငးေရခေဒသရ ေကးရြာမားတြင အမေထာင စမားက စကပးရာသႏင ရတသမးရာသမား ကာလအတြငးတြင အလပအကငအခြငအလမးမား ရား ပါးသညဟ ေျပာျပၾကသည။

ရာသအလက လပအားလအပခက ကြာျခားမႈႏငအတ ကပနးအလပရာေဖြေရးအတြက စားနပ ရကၡာဖလေရးက အဓကတြနးအားျဖစျခငးတြင ေထာကပကညေရးလပငငနးမားသည အေရးႀကးေသာ အခနးက႑မ ပါဝငပတသကလကရသည။ ဆလသညမာ ကပနးလပအားလအပမႈ ကဆငးေသာ ကာလမားတြင အမေထာငစမား၏ ထခကလြယမႈေလာပါးေရးက အေထာကအကျပေစရန ေခးေငြ မးစႏင စေဆာငးေငြမား၊ ဝငေငြတးတကျမႇငတငေရး အစအစဥမားႏင အေရးေပၚ စားနပရကၡာ ေထာကပေရးတ႔က ထညသြငးစဥးစားေျဖရငးေပးရနပင ျဖစသည။

မႏေလးႏင ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတ႔တြင လပအားခႀကတငရယျခငးက ေခးေငြပစတစမး အျဖစ ေဆာငရြကလကရၾကသည။ မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင ေကးရြာ ၉-ရြာတြင ၄-ရြာသည လပ

ဇယား ၁၄။ ကပနးလပငနး-ေဒသတစခခငးအလက အလပလပရေသာ ေန႔ရကမားႏင လပအားခမား

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၄၆

အားခက ႀကတငရယေလရၾကရာ အတးႏႈနးမာ ၃-လ အတြက (၂ဝ%)မ (၅ဝ%)အထ အဆမတန ျမငမားသည။ ႀကတငလပအားခေပးရာတြင အမးသားမားအား ၁၅ဝဝ-ကပ ႏင အမးသမးမားအား ၅ဝဝ-ကပ ထပေဆာငး၍ မျဖစမေနေပးဆပၾကရသည။ အမေထာငစမားသည စကပးေရးလပငနး မရသည မတလမေမလအထ အလပရားပါးေသာ ကာလမားတြင လပအားခ ႀကတငထတေခးၾကရ သည။ ႀကတငလပအားခရယေသာ အမေထာငစမား၏ (၃ဝ%) သည ထေငြအတြက စပါးျဖငျပနလည ေပးဆပၾကသည။ ကနေသာ အမေထာငစမားကမ စကပးေရးရာသအတြငး လပအားျဖင ျပနလညေပး ဆပၾကသည။

ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင ေခးေငြမားက ႀကတငလပအားေပးခ ပစျဖင ရယၾကသည။ နာဂစ ဆငကလနးမနတငး တကခတၿပးေနာက ထေဒသတြင ေငြေခးငားသည လပငနးမားေလာနညးသြား ေသာေၾကာင ေခးေငြအတးႏႈနးျမငမားၿပး တစလအတြက အတး (၂ဝ%) မ (၃ဝ%) အထေပးၾကရသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ ေခးေငြမားရယရန ခကခသညဟ ေျမယာမအလပသမားမားက ေျပာၾကားသည။

ေဒသအားလးတြင ကပနးလပငနးရာေဖြရန ေဒသေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈမား ရၾကေသာလညး ပစ မားမာ မတညၾကေပ။ အလပရားပါးသညအခနတြင ရြာမထြကကာ ေရႊ႕ေျပာငးလပကငၾကသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾကသည။ ေဒသမားအတြငး ေရႊ႕ေျပာငးလပကငသည ပစမားမာ လြနစြာ ကြျပားျခားနားၾကသည။

ရမးျပညနယတြင ေဒသေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈ ပစမမားမာ ေဒသအလက မတညေပ။ အထးသျဖင ရမးျပညနယအေရ႕ပငးတြင စြန႔စားလပကငရေသာ လပငနးမားအပါအဝင အလပအကငအမးမး အတြက ထငးႏငငသ႔႔ ေရႊ႕ေျပာငးလပကငၾကသည။ ရမးျပညေျမာကပငးႏင ေတာငပငးတ႔တြင လယ ယာစကပးေရးအတြက ရြာနးခပစပေကးရြာမားသ႔ သြားေရာကလပကငၾကၿပး ရမးျပညနယအေရ႕ပငး တြငမ အနးဝနးကငရ စကပးေရးလပငနးမားတြငသာမက ထငးႏငငသ႔သြားေရာကကာ ရာဘာစက ခငးမား၊ စားေသာကဆငမားႏင စက႐မားတြင အလပလပၾကသည။ ထ႔ျပင အမးသမးမားသည ထငး ႏငငသ႔ သြားေရာကကာ ျပညတနဆာလပငနးမား လပကငၾကသညဟ သရရသည။

ခငးျပညနယတြင ေဒသအတြငး ေဒသေျပာငးေရႊ႕လပကငမႈသည ရာသအလက လပငနးျဖစသည။ ေဒသခမားသည ျပညတြငးေရာ ျပညပသ႔ပါ ေျပာငးေရႊ႕လပကငၾကသည။ အမးသားမားသည ႏစတငး ဇနနဝါရလမစ၍ ၃-လ ကာလအတြက အႏၵယႏငင၊ မဇရမသ႔ သြားေရာကကာ သစထတလပေရးႏင ေဆာကလပေရးလပငနးမားတြင အလပလပၾကသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာျပသည။ အမး သမးမားသညလညး မဇရမသ႔ အလားတသြားေရာကကာ အမေဖာလပငနးႏင ပကေစးသညမား အျဖစ အလပလပၾကၿပး အခ႕မာ ထေဒသတြငပင ဆကလကေနထငကာ ေဒသခမားႏင အမေထာငျပ ၾကသညဟ ဆၾကသည။ စကတငဘာလမစ၍ အခ႕အမးသားမားက ျပညတြငးတြငပင ေရႊ႕ေျပာငးကာ ကခငျပညနယရ ေကာကစမးတးေဖာေရးလပငနးမားတြင လညးေကာငး၊ စစကငးတငးေဒသႀကးရ ေကာကမးေသြးတးေဖာေရးလပငနးမားတြငလညးေကာငး အလပလပၾကရၿပး သတတးေဖာေရးလပ ငနးမားေလာပါးကာ လယယာလပငနးမားျမငတကလာသည မးရာသတြင ေနရပသ႔ ျပနလာၾကသည ဟ သရရသည။ အျခားေဒသမားသ႔ ေရႊ႕ေျပာငးလပကငရာတြင မဇရမ၌ လမးေရးခြျခားမႈ ျပနာမား ႀကေတြ႕ရသကသ႔ ကခငျပညနယ၊ ဖားကန႔တြငလညး ငကဖားေရာဂါျဖစပြားေသာ ျပနာမားရ ေၾကာငး အမေထာငစမားက ေျဖၾကားၾကသည။

မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင ရာသအလကႏင ကာလရည ေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈ ႏစမးစလးက ေတြ႕ရရသည။ လပအားခႏႈနးထားမားမာအနးဝနးကငေကးရြာမားထက အခကအခာကေသာ ၿမ႕ျပ ေဒသမားက ပျမငမားသည။ မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင ထးျခားေသာ ေဒသေျပာငးေရႊ႕လပကငမႈ(၂)မးက ေလလာေတြ႕ရ ရသည။ ရာသအလက အနးဝနးကငေကးရြာမားသ႔ ေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈသည တစလခန႔ၾကာျမငၿပး ပမနအားျဖင ၾကကသြနႏင ဖရသးစကပးျခငး၊ ေျမပႏတျခငးတ႔တြင ကညလပ ကငေပးရသည။ ကာလရညေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈသည ၆-လခန႔အထ ၾကာျမငတကၿပး အထကျမနမာ ျပညရ ၿမ႕ႀကးမားတြင အတဖတလပငနးႏင သတတးေဖာေရးလပငနးမား၊ ေမြးျမေရးၿခမားတြင ၾကကဥေကာကသညလပငနးမားက လပကငၾကရသည။ အနးဝနးကငေကးရြာမားရ ရာသအလက လပအားခမားမာ ေကးရြာမားအတြငး လပအားခႏင အလားတပငျဖစသည။ သ႔ရာတြင ၿမ႕ႀကးမားရ

ကပနး လပသားမား အတြက ႀကတငလပ အားခ ရယျခငးသည အတးႏႈနး အဆမတန ျမငမားေသာ ေခးေငြပစ တစမ းအျဖစ အခ ႕ေဒသ မားတြင လသမားသည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကး တြင ေငြေခးယရန အခက အခမားရသညဟ အလပ သမားမားက ေျပာၾကား သည။

အလပအကင ရာေဖြရန ေရႊ႕ေျပာငး လပကငမႈမာ သာမနမသာ ျဖစသည။ ထပစမားမာ ေဒသအလက ကြာျခားၾကသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၄၇

တစေန႔တာ လပအားခမာ ၃,ဝဝဝ ကပအထ ျမငမားသည။ ထေဒသတြင ႏငငရပျခားသ႔ ေရႊ႕ေျပာငး လပကငမႈက ေတြ႕ရရခသည။ စကၤာပ၊ မေလးရားႏင ထငးႏငငတ႔ရ စက႐မားတြင တစလလင ၃ဝဝ,ဝဝဝ-ကပခန႔ျဖင သြားေရာကလပကငၾကေသာ မသားစဝငမားရသည အမေထာငစအနညးငယ ကသာ ေတြ႕ရရသည။

ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင ျပညတြငးရၿမ႕ႀကးမားသ႔ ေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈမာ အႏ႕အျပား ေတြ႕ရရၿပးအမေထာငစမားသ႔ ျပနလညလႊႊပ႔ေငြမားသည အမေထာငစမားစြာတ႔၏ အဓကဝငေငြအရငး အျမစ ျဖစၾကသည။ ယငးေဒသခမားသည ရနကန၊ ေနျပညေတာႏင ပခကၿမ႕မားသ႔ သြားေရာကကာ အထညအလပႏင အတစက႐မားနင ေဆာကလပေရးလပငနးမားတြင ကနတငကနခ အလပသမား မားအျဖစလပကငၾကသည။ ၎တ႔သည အဆပါေဒသမားတြင ၃-၄ လခန႔ လပကငၾကၿပး တစေန႔လင လပအားခ ၃ဝဝဝ-၄ဝဝဝ ကပ ရရၾကသည။ အမးသားေရာ အမးသမးပါ ေဒသေရႊ႕ေျပာငးလပကင ၾကေသာလညး မားေသာအားျဖင လငယမားသာ ေျပာငးေရႊ႕လပကငၾကသည။ ေရႊ႕ေျပာငးလပကငသ မားထမ ျပနလညလႊပ႔ေငြမားသည အမေထာငစမားစြာတ႔၏ အဓကဝငေငြအရငးအျမစျဖစၿပး တစလ လင ၁၅ဝဝဝ ကပမ ၃ဝဝဝဝ ကပအထ ျပနလညလႊပ႔ၾကသညဟ ဆသည။ ေလလာခေသာ ေကးရြာ မားတြင ေရခေကးရြာမားထက ေရငေကးရြာမားတြင ေဒသေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈ ပမမားျပားသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ေရငေကးရြာမားသည တစရာသတြင သးႏတစမးသာ စကပးႏငေသာ ေၾကာင ျဖစသည။

ကပနးလပငနး၏ အခကအခမားကပနးလပငနးမား၏ အခကအခမားက မႏေလးတငးေဒသႀကးႏင ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတ႔

တြင အဓကေတြ႕ရရသည။မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင သးႏမားမေအာငျမငမႈႏင အျခားေျပာငးလမႈမားေၾကာင ကပနး

လပသားလအပမႈကဆငးကာ ထေဒသမထြကခြာၿပး ေျပာငးေရႊ႕လပကငသဥးေရ ျမငတကလာေၾကာငး သရရသည။ မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင လြနခေသာသးႏစဆကတက သးႏမေအာငျမငမႈေၾကာင ထ ေဒသတြင ကပနးလပအားလအပမႈ ေလာနညးလာသညျပင ထေဒသမ ျပငပသ႔ ထြကခြာေရႊ႕ေျပာငး လပကငမႈ ျမငတကလာသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ ေရႊ႕ ေျပာငးလပကငသမားသည ၎တ႔ျပနလညေရာကရလာေသာအခါ ေကးရြာမားတြင အလပအကငရာေဖြရန အခကအခရေၾကာငး၊ အဘယေၾကာငဆေသာ အလတစားလယသမားမားႏင လယသမားႀကးမားက ငားရမးထားေသာ အလပသမားမားသည ေကးရြာမားတြငပင စကပးေရးရာသအတြက ဆကလကကနရေနထငၾကရာ ရြာသ႔ျပနလာေသာ ေရႊ႕ေျပာငးအလပသမားမားအတြက အလပေနရာမရေတာေၾကာငး သရရသည။

ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင ေရငေဒသေကးရြာမားရ အမေေထာငစမားက ေျပာျပၾကသညမာ လယသမားမားတြင အလပသမားငားရန အေျခအေနမေပးၾကေသာေၾကာင ကပနးလပငနးရရရန ခကခသညဟ၍ ျဖစသည။ ကပနးလပငနးရားပါးသည အေၾကာငးမားတြင ထေဒသ၌ နာဂစမနတငး တကခတၿပးေနာက ကြၽ၊ ႏြားမားေသဆးျခငးေၾကာင ထြနစကမား ေျပာငးလအသးျပျခငး၊ လယယာ သြငးအားစမားဝယယရန အရငးအႏးမလေလာကေသာေၾကာင လယယာလပငနးမား လပကငမႈ ေလာချခငးႏင စပါးက လကျဖငစကျခငးမ စကျဖငစကပးေသာ အတနးလက စကပးသညစနစသ႔ ေျပာငးလလကေသာေၾကာင အလပသမားအနညးငယသာ လအပျခငးတ႔ ပါဝငသညဟ အမေထာငစ မားက ေျဖၾကားၾကသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၄၈

အပငး ၂။ အခကအခမားႏင ေျဖရငးေရးနညးလမးမား

အသကေမြးဝမးေကာငးမႈႏင ဆကစပေသာ အခကအခမားက အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနး မားအလက အမးအစားခြျခားထားေသာ အထကပါအပငးမားတြင အေသးစတေဖာျပထားပါသည။ ဤအပငးတြင အမေထာငစမား၏ အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမားအလက ေတြ႕ႀကရသည အခက အခမားႏင ေကးရြာအဆငရ ေျဖရငးေရးနညးလမးမားအေပၚ ေဒသအလကသးသပမႈက အေလးေပး ေဖာျပထားပါသည။

စကပးေရးလပငနးတြင အဓကအခကအခမားမာ ရာသဥတေျပာငးလမႈမား၊ သးႏပးဖကဆးမႈ မား၊ ေျမအရညအေသြးကဆငးမႈတ႔ေၾကာင သးႏမားပကစးမႈ၊ အထြကႏႈနးကဆငးမႈႏင လယယာ ထြကကနေစးႏႈနးမား အတကအကျဖစျခငးတ႔ျဖစသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားၾကသည။ တရစၧာနေမြးျမေရးအတြက အဓကအခကအခမားမာ တရစၧာနေရာဂါမားႏင ေစးႏႈနးမတညၿငမမႈ တ႔ ျဖစသည။ ငါးဖမးလပငနးအတြက အဓကအခကအခမာ ငါးဖမးဆးရမမႈပမာဏ ကဆငးျခငးႏင နညး စနစမနကနမႈမရေသာ အစးရလငစငျပလပသည စႏႈနးမားပငျဖစသည။ ကပနးလပငနးအတြက အဓကအခကအခမာ ကပနးလပသားလအပမႈ ကဆငးလာျခငး ျဖစသည။

သးႏ

ေစးႏ

ႈနး မ

တည

ၿငမမ

ႈႏင ေ

ျပာင

းလမႈ

ေျမအ

ရညအ

ေသြး က

ဆငး

မႈ

ရာသ

ဥတေျ

ပာငး

လမႈ

လပအ

ားလ

အပခ

က က

ဆငး

မႈ

သးႏ

ပးမႊာ

းဖက

ဆးမ

ႈ

တရစ

ၧာနေစ

းႏႈနး

ကဆ

ငးမႈ

တရစ

ၧာနေရ

ာဂါ

တရစ

ၧာနစာ

းကက

ရား

ပါးမ

ႈ

လက

နကက

ငမား

အား

ဆက

ေၾက

းေပး

ရမႈ

ေက

ြးၿမ၀န

ထပ၀

နပးျမ

ငတက

မႈ

အစး

ရမ၀ါ

ဒေျပ

ာငးလ

မႈ

ဖမးဆ

းရမေ

သာ

ငါးပ

မာဏ

ကဆ

ငးမႈ

ရမး ခငး မႏေလး ဧရာ၀တ

ပ-၁၀။ ေဒသခမား ႀကေတြ႕ရေသာ အခကအခမား(ေကးရြာ အေရအတြက)

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၄၉

ေဒသေလးခရ အမေထာငစမားသည ေျမအရညအေသြးကဆငးမႈ၊ ရာသဥတ ေျပာငးလ မႈမား ေၾကာင သးႏမားပကစးဆး႐ႈးမႈ သ႔မဟတ စားကကေျမမားအား ဖကဆးမႈတ႔သည အဓက ျပနာ မားျဖစသညဟ ေျပာျပသည။ ေစးႏႈနးအတကအကျဖစမႈမားႏင တရစၧာနေရာဂါမားသညလညး အဆ ပါေဒသေလးခရ ေဒသခမား၏ စးရမမႈမားျဖစသညဟ ဆၾကသည။ မႏေလးတငးေဒသႀကးႏင ဧရာ ဝတတငးေဒသႀကးရ အမေထာငစမားက ကပနးလပအားလအပမႈ ကဆငးလာျခငးသည အဓက ျပနာျဖစသညဟ ေျဖဆၾကသည။

ေျဖရငးသညနညးလမးမားမာ ေဒသေလးခစလး အလားတပငျဖစၾကသည။ ေျဖရငးသည နညး လမးမားသည အမေထာငစအားလးအတြက အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးအမးမးအလက အတ တပငျဖစၿပး ေဒသေရႊ႕ေျပာငးလပကငျခငးႏင ျပနလညေငြလႊပ႔ျခငး၊ အမေထာငစအသးစရတမားတြင အမေထာငစအတြကႏင အသကေမြးမႈသြငးအားစမားအတြကပါ ေလာချခငး၊ ပစၥညးမားေပါငႏျခငး၊ ကပနးလပငနးႏင တရစၧာနေမြးျမေရးတ႔ျဖင အေထာကအကဝငေငြအရငးအျမစ တးတကေအာင ေဆာငရြကျခငးႏင သးႏေျပာငးလစကပးျခငးကသ႔ေသာ အသကေမြးမႈႏငဆကစပသည သးျခားနညး လမးမားက ကငသးျခငးစသည ေျဖရငးနညးမားမာ အမားဆးအသးျပသညနညးမား ျဖစၾကသည။

သာဓက- ၃။ ခငးျပညနယႏင ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတ႔တြင အကပအတညးမားက ေအာငျမငစြာ ေျဖရငးမႈ

၄ ဤအစရငခရ အမညအားလးမာ ေျပာငးလထားေသာ အမညျဖစသည။

ဆလငးအကဆက၄သည ခငးျပညနယရ လယသမားတစဥးျဖစသည။ သ႔မသားစပင ေတာင ကနးဆငေျခေလာရ ေျမ ၂-ဧကခန႔တြင ႏစစဥ စပါးစကပးရာ စပါးတငး ၁၅ဝ ခန႕ရရသည။ ငား ရမးေသာ လပအားခ၊ သယယပ႔ေဆာငေရးစရတႏင ကြၽငားခမားက ႏႈတလကေသာအခါ စပါး တငး ၉ဝ သာ ကန ေတာသည။ ကနေသာစပါးသည မသားစ၏ ၈-လအတြက ဝမးစာလေလာက သည။ မသားစသည ေတာငကနးဆငေျခေလာ လယယာလပငနးအတြကမဟတဘ မသားစလပ အားျဖင မးစပါးစကပးၾကသည။

၎တ႔၏ ေကးရြာရ ေဒသခမားသည ဇနနဝါရလမစတငကာ ဆငေျခေလာ စကပးေရး အတြက ခတထြငရငးလငးၾကသည။ ဧၿပလတြင သးႏအားလး စကပးၿပးျဖစသည။ ဇြနလတြငမ မးစပါးက စတငစကပးသည။ မးစပါး စကပးမညဆပါက သးႏအလညက စကပးေရးအတြက ဆငေျခေလာမားကရငးလငးျခငးမျပႏငဘ သးႏတစမးတညး သ႔မဟတ အျခားသးႏကသာ စကပးေပးႏငေပမည။ သ႔ရာတြင ၂ဝ၁၂-ခႏစတြင ၾသဂတလထ မးရြာသြနးျခငးမရသျဖင မးစပါး မစကပးႏငေတာေပ။ (မးစပါးအတြက ဇလငလတြင မး႐ြာရနလအပသည။) ႏစတငးလလပင ေရ သြယေျမာငးမားက ျပျပငျခငးမရေပ။ အေၾကာငးမ ထေျမာငးမားသည ၃-မငခန႔ ရညလားေသာ ေၾကာင မညသကမ ျပငဆငႏငျခငး မရေပ။ ဆလငးအကဆကသညလညး မညသညသးႏမ စကပးျခငး မျပႏငဘ အလပလကမျဖစေနခသည။ ႏဝငဘာလမစ၍ မသားစတြင စားနပရကၡာ လေလာကမႈ မရေတာေပ။

ထအခကအခမားေၾကာင ဆလငးအကဆကမသားစသည ၁ဝ-တနးတကေနေသာ သား အႀကးဆး မးဇကက ေကာငးထတလကရေတာသည။ မးဇက၊ ဆလငးအကဆက၏ဇနး ေဒၚဗန လနတ႔ ေလကားထစစကပးခငးမားတြင ေန႔စားအလပသမားအျဖစ လပကငပါက ယငးတ႔အတြက စပါးတငးဝကခန႔ရရသည။ သ႔ရာတြင ထအလပက ေန႔စဥမရရႏငဘ၊ တစႏစပတလးတြငမ ၁ဝ- ရကခန႔သာ ရရသည။ ထ႔ေၾကာင မသားစသည ေနာကဆးေျဖရငးမႈအေနျဖင ၾကကႏငဝကမားက အခနမတနေသးဘ ေရာငးခလကရေတာသည။ မသားစသည လာမည ရတသမးခနတငေအာင စားနပရကၡာ ျပနာႏင ဆကလကႀကေတြ႕ၾကရသည။ ၎တ႔၏ ကၾကမၼာက ဘရားလကသ႔ ဝကြကအပ႐မတစပါး အျခားမရဟ ၎တ႔က ေျပာၾကားသည။ ၂ဝဝဝ-ျပညႏစမစ၍ ရာသဥတ

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၅၀

ေဒသေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈႏင လႊႊပ႔ေငြမားေဒသအားလးတြင အမားအသးျပေသာ ေျဖရငးေရးနညးလမးတစရပမာ ေဒသေရႊ႕ေျပာငးလပ

ကငျခငးပင ျဖစသည။ ေဒသေရႊ႕ေျပာငးလပကငျခငးက အမးအစား ႏစရပ ခြျခားႏငသည။ ယငးတ႔မာ အနးဝနးကငေဒသမားတြင ရာသအလက ေျပာငးေရႊ႕လပကငျခငးႏင ျပညတြငးရ ၿမ႕မားႏင ႏငငရပ ျခားၿမ႕မားသ႔ ကာလရညေရႊ႕ေျပာငးလပကငျခငးတ႔ျဖစသည။ ေဒသေရႊ႕ေျပာငးလပကငျခင;အေပၚ မခအားထားရျခငးသည ဆငးရခ႕တသမားႏင ေျမယာမအမေထာငစမားအတြကသာမက စကပးေရး ရာသကနဆးေသာအခါ ဝငေငြရရေရးအတြက ေဒသေရႊ႕ေျပာငးလပကငၾကေသာ လယသမားငယ မားႏင အလတစားလယသမားမား အတြကပါ ေျဖရငးေရးနညးလမးတစရပျဖစေပသည။

လႊႊပ႔ေငြမားသည အမေထာငစမားစြာတ႔အတြကအဓက ဝငေငြအရငအျမစျဖစၿပး စားနပရကၡာ ဖလေရးႏင ဆကစပေနသည။ လႊပ႔ေငြမားအား အသးျပမႈမာ ကြျပားျခားနားသည။ လႊပ႔ေငြမားက ဆငးရေသာ အမေထာငစမားက အေျခခအားျဖင အစားအေသာကအတြက အသးျပၾကၿပး၊ ခမးသာ ေသာ အမေထာငစမားကမ အသးစရတမားႏင အသကေမြးဝမးေကာငး ရငးႏးျမႇပႏမႈမားအတြက အသးျပၾကသည။

ရမးျပညနယတြင ေရႊ႕ေျပာငးလပကငသမားထမ လႊႊပ႔ေငြမားကအမေထာငစ၏ ေရရညစးပြားေရး အလားအလာမား တးတကေစရန အသးျပၿပးအစားအေသာကႏင ေန႔စဥလအပခကမားအတြက အသးျပခလသည။ ထငးႏငငသ႔ သြားေရာကေရႊ႕ေျပာငးလပကငသမားက မသားစမားထသ႔ ေငြေၾကး ျပနလညေပးပ႔ၾကသည။ သ႔ရာတြင လစဥ သ႔မဟတ ပမနေပးပ႔မႈမဟတေပ။ ထသ႔ပ႔မညအစား ေငြ ေၾကးက ၎တ႔ကယတင ထငးႏငငတြင စေဆာငးထားၾကသည။ ေငြေၾကးအေျမာကအျမား စေဆာငး မလာေသာအခါ လယေျမဝယရန သ႔မဟတ အမေဆာကရနအတြက မမတ႔အမသ႔ ျပနပ႔ေပးၾကသည။ အဆပါမသားစမားမ ေရႊ႕ေျပာငးလပကငသမားသည တစလလင ကပ ၅ဝ,ဝဝဝ မ ၃ဝဝ,ဝဝဝ အထ စေဆာငးႏငမညဟ ေမာမနးထားၾကသည။

မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင မးရြာသြနးမႈေနာကက၍ သးႏမားဆကတက ပကစးဆး႐ႈးမႈမား ေၾကာင ေငြေၾကးအခကအခမား ေပၚေပါကရေၾကာငးေရႊ႕ေျပာငးလပကငသမားရေသာ အမေထာငစ မားက ေျပာျပၾကသည။ ထအမေထာငစမားက ၎တ႔သည စားနပရကၡာ၊ လယယာသြငးအားစမားႏင

သည သးႏစတစႀကမခန႔ ပမနေကာငးမြနျခငးမရခရာ ၂ဝဝ၈-ခႏစႏင ၂ဝ၁၂- ခႏစတ႔တြင ပမဆး ရြားလာခေသာေၾကာင သတ႔အတြက မညသညသးႏကမ စကပးရနမျဖစႏငေတာေပ။ ၂ဝဝ၈-ခႏစတြင ႏငငျခားမ တစႏစလင (ေငြကပ ဆယသနး) ၁,ဝဝဝ,ဝဝဝ-ကပ ျပနလညေပးပ႔ေသာ ဝင ေငြရသည မသားစမားက သးႏစကပးျခငးမျပႏငသမားအား မေဝသးစြေပးခသည။

ဥးတငသည ဧရာဝတတငးရ အႀကးစားလယသမားတစဥးျဖစၿပး လယေျမ ၂၄-ဧက ပငဆင သည။ ၂ဝဝ၈-ခႏစ ဆငကလနးနာဂစအၿပးတြင စပါးစကခငးမား၌ သးႏဖကပးမားႏင ကြကမား ကေရာကခသည။ မနတငးေၾကာင လယယာေျမမားေရလႊြမးမးကာ စကခငးမား ညစညမးသြားခ ေသာေၾကာင ထသ႔ ဖကပးႏငကြကမား ကေရာကရျခငးျဖစသည။ သးႏဖကပးမားသည စကခငး မားအား သးႏစဆကတက ဖကဆးခၾကသည။ ၂ဝ၁၁-ခႏစတြင ဥးတငသည သးႏဖကပးမား ေၾကာင သးႏမားပကစးဆး႐ႈးျခငးႏင ႀကႀကကခရေတာသည။ ပမနအားျဖင ၂၄-ဧကတြင စပါး တငး ၁၂ဝဝ-ခန႔ ထြကေသာလညး ပးမားဖကဆးမႈေၾကာင စပါးတငး ၂၈ဝ-သာ ရရခသည။ ဤသ႔ျဖင ၎တြင ေကြးၿမ (၂၅)သနး တငရခရသည။

ထႏစတြင စကပးေရးဖြ႕ ၿဖးမႈဘဏမ ေခးေငြမားသည ၂-လခြခန႔ ေနာကကခရာ ဥးတငသည ၎စကပးထားေသာ ကနကစရတမားကာမေစရန ျပငပမ (၃ဝ%)အတးျဖင ေငြေခးငားရေတာ သည။ထ႔ေၾကာင ေကြးၿမမား လညပငးနစကာ သလအပေသာေငြက ရရႏငရန လယေျမ ၁ဝ-ဧက က တစဧကလင ၅၅ဝ,ဝဝဝ ကပျဖင ေရာငးခလကရေတာသည။ ယခမ သ႔တြင စကပးရန လယ ေျမ ၁၄-ဧကသာ ကနရေတာၿပး ထလယေျမမားမ ဝငေငြသနး (၂ဝ)ကပ ရရေသာေၾကာင မသား စ ေနထငစားေသာကသည ကနကစရတကာမေစရန ဘေကာငေရ (၅ဝ)က ေမြးျမထားရသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၅၁

အေျခခလအပမႈမားတြင လႊႊပ႔ေငြမားကသာ အားထားေနၾကရသညဟ ျပနလညေျဖၾကားၾကသည။ ႏြားထးႀကးၿမ႕နယဝနးကငရ ေကးရြာမားမ လယသမားမားသည ေငြေၾကးကပတညးေသာအခနမားတြင ၿမ႕နယရ အေရာငးအဝယျပလပေသာ အမမားမ ဆနကေခးငားၾကရၿပး ဆနဖးေငြ ျပနလညေပး ဆပရနမ လႊပ႔ေငြမားကသာ အားထားေနၾကရသညဟ ေျပာျပၾကသည။ အေကြးဝယယထားေသာ ဆနကတစတငးလင ၂၅,ဝဝဝကပ ျပနလညေပးဆပရၿပး ထဆနက လကငငးဝယယပါက ကပ ၁၈,ဝဝဝသာ ရသျဖင အေကြးဝယျခငးက ပမေစးႀကးသညဟ ေျပာၾကသည။

ခငးျပညနယတြင ႏငငျခားသ႔သြားေရာကလပကငသ သသသာစြာမားျပားၿပး လႊႊပ႔ေငြမားသည ေတြ႕ဆေမးျမနးခေသာ အမေထာငစထထကဝကခန႔အတြက အဓကဝငေငြရငးျမစျဖစေသာလညး စား နပရကၡာဖလလေရးအတြက အာမခခကမရေပ။ ခငးျပညနယမ ေဒသခမားသည ႏငငရပျခားသ႔ ေရႊ႕ ေျပာငးမႈျပရာတြင အဓကအားျဖင အေမရကနျပညေထာငစ၊ ၾသစေၾတးလႏင မေလးရားတ႔ ျဖစၾက သည။ လႊပ႔ေငြရရေသာ အမေထာငစ မား၏ (၅ဝ%) အနက (၇%)ခန႔က အဆပါလႊပ႔ေငြမားသည ပမန မဟတသညျပင ေကာငးစရတႏင အမျပငျခငးကသ႔ေသာ အသးစရတမားေၾကာင ကနခမးသြားသျဖင အစားအေသာကစရတအတြက လေလာကမႈ မရေတာေၾကာငး ေျပာၾကားၾကသည။

ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင လႊႊပ႔ေငြမားက အဓကအားျဖင အစားအေသာကႏင အမေထာငစ သာမနအသးစရတမား သာမာနအသးစရတမားျဖစေေသာ လစဥကနကသည ေကာငးစရတႏင ေဆးဝါးစရတမားျဖစသည။

အမေထာငစမားတြင လႊႊပ႔ေငြမားအတြက တရားဝငေငြလႊႊ လမးေၾကာငးမား မရၾကေပ။ လႊပ႔ေငြ မားက ေငြသားျဖငသာ ယေဆာငလာၾကၿပး ေကးရြာသ႔ျပနလာေသာ လႀကမားမတစဆင ေပးပ႔သည အျပင ေအးဂငမားမတစဆငလညး ျပနလညေပးပ႔ၾကသည။ ျပနလညလႊပ႕ေငြမားအတြက တရားဝင ေငြေၾကးလႊပ႔သည လမးေၾကာငးက အသးျပျခငးမရဟ အမေထာငစမားက ေျဖၾကားၾကသည။ ၎တ႔ အေနျဖင တရားမဝငလမးေၾကာငးမားက အသးျပၿပး လႊပ႔ေငြမားရယၾကရာတြင အမန တကယကနက ေသာ စရတမားႏင ပတသကေသာ သတငးအခကအလကမားက ပမစေဆာငးရရရန ေနာငတြင သေတသနျပရေပမည။ ေရႊ႕ေျပာငးလပသားမား၏ လႊပ႔ေငြမားေပးပ႔ျခငးႏင လကခရရျခငး တ႔ကသ႔ ေငြေၾကးဝနေဆာငမႈမား ေဆာငရြကေပးျခငးသည အကအညေပးရမည အဓကနယပယတစခ ျဖစလာ ႏငမညျဖစသည။

ပြစားမားႏင ေအးဂငမားသည ႏငငတကာေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈက အကအညေပးေသာ အဓက ၾကားခမားျဖစသည။ ႏငငတကာ ေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈအတြက ေရႊ႕ေျပာငးလပသားမားက ေအးဂငမား က ဝနေဆာငခအျဖစ ယငးတ႔၏ ႏငငျခားတြင အလပလပရေသာ ၄-၅ လစာလပခႏင ညမသည ကပေငြ ၈ဝဝ,ဝဝဝ (၈ သနး) မ ၁ဝ,ဝဝဝ,ဝဝဝ (သနးတစရာ) အထ ေအးဂငမားအား ေပးၾကရသည။ ခငးျပညနယတြင အဆပါ ေရႊ႕ေျပာငးလပသားမားသည ရနကနရမတေဆြမားႏင ေဆြမးမားက မတဆကေပးေသာ ရနကနအေျခစက ေအးဂငလပငနးမားက အသးျပၾကသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာျပၾကသည။

ေအးဂငစရတမား ေပးေခရန ေငြေၾကးမားက ေခးငားၾကရသညဟ အမေထာငစမားက ေျဖၾကား ၾကသည။ ေအးဂငအား ဝနေဆာငခကသငေငြစစေပါငး၏ တစစတတစပငးက ႀကတငေငြအျဖစ ေပး ေခရသည။ ထ႔ေနာက ေရႊ႕ေျပာငးလပသားမား မေလးရားသ႔ ေရာကေသာအခါ ၎တ႔ လႊပ႔ေငြမားက ေအးဂငမတစဆင ျပနလညေပးပ႔သည။ ေအးဂငမားက ထေပးေငြမ ၎တ႔၏ ေခးငားထားေသာ ေငြ ေၾကသညအထ ျပနလညေပးဆပေငြအျဖစ အခးကျဖတယသည။ ဆငးရခ႕တဆးသမားက ေအးဂင အခေၾကးေငြေပးရန မတတႏငသျဖင ႏငငရပျခားသ႔ ေရႊ႕ေျပာငးလပကငႏငျခငး မရၾကေပ။

အခ႕ေဒသမားတြင ေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈ ျမငမားသည။ ခငးျပညနယ တြနးဇၿမ႕နယဝနးကငရ ေကးရြာမား၌ ေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈ ျမငမားသည။ ဖလမးႏင ထနတလနၿမ႕နယဝနးကငရ ေကးရြာမား တြင ေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈ ေလာနညးသညဟ အမေထာငစမားႏင ရြာလႀကးမားက ေျပာၾကားၾကသည။ အမနးခငးႏငငမားသ႔ ေရႊ႕ေျပာငးလပကငျခငးသည အေနာကႏငငမား အထးသျဖင အေမရကနျပည ေထာငစသ႔ သြားေရာကလပကငႏငရန ခဥးကပသည ၾကားခနညးလမးျဖစသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားၾကသည။ ခငးျပညနယရ ေဒသေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈ ပစမားတြင ကား-မ ျခားနားမႈမား ကြာျခားလြနးသည။ ေဒသေရႊ႕ေျပာငးလပကငသမားသည အမးသားမားသာျဖစၿပး အမးသမးမားမာ

ႏငငတကာ ေရႊ႕ေျပာငး လပကငေရးအတြက ပြ စားမားႏင ေအးဂငမား က အသးျပေသာ အမ ေထာငစမားသည စရတအကနအက ျမငမားလ သည။ အမေထာငစမား တြင တရားဝင ေငြလႊပ႔မႈ လမးေၾကာငးမား မရေပ။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၅၂

ေရႊ႕ေျပာငးလပကငေသာလညး အထးသျဖငမ ၎တ႔ေကးရြာမားမ အျခားေရႊ႕ေျပာငးလပသားမားႏင လကထပရန ေရႊ႕ေျပာငးျခငးသာျဖစေၾကာငး သေတသမားက မတခကျပထားသည။

မႏေလးတငးေဒသႀကးရ သာစညၿမ႕နယႏင ႏြားထးႀကးၿမ႕နယမားမ လယသမားႀကးမား၏ အမ ေထာငစမားစြာတ႔သည သးႏမား ဆကတကပကစးဆး႐ႈးမႈေၾကာင ရာသအလကမဟတေသာ ျပည တြငး ေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈမား ျမငတကလကရေၾကာငး သရရသည။ ထအေျခအေနသည QSEM-1 မ ထငရားေသာ ေျပာငးလမႈႈျဖစသည။ QSEM-1 တြင လယသမားႀကးမား၏ အမေထာငစမားမ ေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈ အနညးအကဥးသာ ရခသည။QSEM-2 တြင အဆပါ ၿမ႕နယ ၂-ခရ ေကးရြာ ၆- ရြာတြင ၂-ရြာမ လယသမားႀကးမား၏ အမေထာငစ ထကဝကခန႔သည ယငးတ႔၏ မသားစဝငမား အနကမ အနညးဆး တစဥးခန႔က အျခားေဒသတစခခတြင အလပရာေဖြလပကငရန ေစလႊတခၾက သည။ သ႔ရာတြင ထျဖစရပသည အဆပါေကးရြာမားအတြက ထးစကသ႔ ရာသအလက ေျပာငးေရႊ႕လပ ကငမႈမး မဟတေပ။ သ႔ေသာသးႏမား ဆကတကဆး႐ႈးမႈမားေၾကာင ေပၚေပါကေသာ ေငြေၾကးအခက အခမားသည ထသ႔ေျပာငးေရႊ႕ လပကငမႈမား၏ တြနးအားတစရပ ျဖစလာေပသည။

အမေထာငစအသးစရတမား ေလာချခငးေလလာခေသာ ျပညနယႏင တငးေဒသႀကးမားတြင ရမးျပညနယမလြ၍ အမေထာငစမားက

အသးစရတေလာခေရးက ေျဖရငးေရးနညးလမးအျဖစ လကနာကငသးၾကသည။ ရမးျပညနယတြငမ ထအေျခအေနက မသရရေပ။

အမေထာငစမားက ေျပာျပေသာ ၎တ႔အမားဆး အသးျပသည အသးစရတေလာခေရးပစမာစားနပရကၡာ၊ လယယာသြငးအားစမမားႏင ပညာေရးအသးစရတတ႔က ေလာချခငးပင ျဖစသည။ အခကအခမားက ေျဖရငးရန အမေထာငစမားက အသးစရတ ပစအမးမးက ေလာခၾကသည။ ယငး တ႔တြင အစားအေသာက ၿခးၿခေခြၽတာ သးစြျခငး၊ ကပနးလပအားအပါအဝင အသကေမြးဝမးေကာငး လပငနး သြငးအားစမား ေလာချခငး၊ လကထပပြမားတြင လကဖြ႕ေငြေလာချခငး၊ ဘာသာေရး အလ အတနးမားအတြက အသးစရတမား ေလာချခငးႏင ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈ၊ အဝတအထညႏင ပညာေရးစေသာ လမႈအသးစရတမား ေလာချခငးတ႔ ပါဝငသည။ အစားအေသာကစရတ ေလာခရာ တြင စားသးမႈပမာဏက ေလာချခငးမျပမ ေရးဥးစြာ အစားအစာအရညအေသြးက ေလာခၾကသည။ ဥပမာ- အသားႏင ငါးတ႔က မစားဘ ဟငးသးဟငးရြကမားက အစားထး စားသးျခငးျဖစသည။ ထ႔ျပင အသးစရတ ေလာခသညအေနျဖင ကေလးငယမားအား မလတနးႏင အလယတနးေအာငလင ဆက ၍ ေကာငးမထားၾကေသာေၾကာင ၎တ႔အား အျခားရြာမားသ႔ ေကာငးထားရာတြင ကနကသညစရတ မား သကသာသြားသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာျပသည။ လယယာသြငးအားစမားအတြကမ ဓာတေျမၾသဇာ သးစြမႈႏင ျပငပလပအားငားရမးမႈက ေလာခခၾကသညဟ ဆသည။

ေျမယာမအမေထာငစမားသညပညာေရးအသးစရတမား၊ လမႈေရးကနကစရတမားႏင အဝတ အစားကနကစရတမားက ပမေလာခၾကရသည။ ဧရာဝတတငးတြင စကပးရာသမဟတေသာ ကာလ ၌ ကပနးလပငနးရားပါးေသာေၾကာင ထမငးက နပေကာ (ေန႔လယစာ သ႔မဟတ ညစာ) စားၾကရသည ဟ အမေထာငစမားက ေျပာျပသည။ အသးစရတေလာခမႈႏငပတသက၍ အမေထာငစအဆင သတငးအခကအလကမားက ယခ QSEM တြင စစညးထားျခငး မရပါ။ သ႔ရာတြင ေျမယာမ အမ ေထာငစမား ႀကေတြ႕ရသည အခကအခမားႏင ၎တ႔၏ ေျဖရငးမႈစနစမားက နားလညသေဘာ ေပါကေစျခငးျဖင ေနာငလာမည LIFT ၏ အေထာကအပ ျဖစလာေစႏငမည ျဖစသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၅၃

လယယာလပငနး သြငးအားစမားႏင လပအားငားရမးမႈဆငရာ အသးစရတမားက ေလာခၾကရ သညဟ လယသမားမားက ေျပာၾကားၾကသည။ မႏေလးတငးတြင လယယာစကပးေသာ အမေထာငစ အားလးက ဓာတေျမၾသဇာႏင လပသားကသ႔ေသာ သြငးအားစမားႏငပတသကသည သးစြမႈမားက ေလာခၾကရသညဟ ေျပာျပၾကသည။ လယသမားငယႏင အလတစား လယသမား အမေထာငစမား၏ (၇၅%)က ကပနးလပသားငားရမးမႈက ၎တ႔၏ ကယပငလပအားျဖင အစားထး လပကငၾကရသညဟ ဆသည။ ဓာတေျမၾသဇာကမ လြနခေသာ ၃-ႏစက ၁-ဧကလင ၁-အတ အသးျပရာမ ၂ဝ၁၂-ခႏစတြင အတဝကအထ ေလာခအသးျပခၾကရသည။ ထ႔ျပင တရစၧာနမားေမြးျမျခငးမရရသည မစငမားက ကယပငဓာတေျမၾသဇာအျဖစ အသးျပၾကရသညဟ လယသမားမားက ေျဖၾကားၾကသည။ ခငးျပည နယတြင လယယာေျမထြနယကရာ၌ ႏြား၂-ေကာငအသးျပရာမ ၁-ေကာငကသာ အသးျပၿပး ဓာတ ေျမၾသဇာ သးစြမႈပမာဏကလညး ေလာခကာ အသးစရတက ေခြၽတာၾကရသည။ ထ႔ေၾကာင အထြက ႏႈနးမား ကဆငးသညဟ လယသမားမားက ေျပာၾကားၾကသည။ ဧရာဝတတငးတြင လယယာလပငနး ႏင ငါးဖမးလပငနးေဆာငရြကေသာ အမေထာငစမားက နာဂစမနတငး တကခတၿပးေနာက ကပနး လပအားခ ျမငတကသြားသျဖင ကပနးလပအားက အနညးငယသာ ငားရမးကာ မသားစ လပအားက သာ အထးသျဖင အားထားခၾကသညဟ ေျဖၾကားခၾကသည။ ငါးဖမးေသာ အမေထာငစမားကလညး ေလာငစာဆေစးျမငမားသျဖင ငါးဖမးရာတြင စကေလက အသးမျပေတာဘ လကျဖငသာ ေလာခတ ကာ အသးစရတ ေလာခသညအျပင တစပတရစ ပကကြနမားကသာ ဝယယအသးျပခၾကသညဟ တငါသညမသားစမားက ေျပာၾကားသည။

အစားအ

စာလ

ယယ

ာသြငးအ

ားစ

လပအ

ားငားရ

မးမႈလ

မႈေရးစရတမား

အ၀တ

အစား

ပညာေ

ရး

ခငး

မႏေလး

ဧရာ၀တ

ပ-၁၁။ ေျဖရငးေရးနညးလမးအျဖစ အသးစရတ ေလာခသညဟ သရရေသာ ေကးရြာမား

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၅၄

အမေထာငစ ပငဆငပစၥညးမား ေပါငႏျခငး

အမေထာငစပငဆငပစၥညးမားက ေပါငႏျခငးသည ဧရာဝတတငးတြင ေျဖရငးေရးနညးလမးတစ ရပျဖစေၾကာငး သရရသည။ နာဂစကာလအတြငး မေရမတြကႏငေသာ ဆး႐ႈးမႈမား ခစားခရေသာ ေၾကာင ေရႊတေငြစမားႏင လယယာေျမမားကေပါငႏခၾကရသညဟ လယသမားမားက ေျပာျပၾက သည။ ေလလာခေသာ ေကးရြာ ၉-ရြာအနက ၂-ရြာမ တငါသညအမေထာငစမားက ငါးဖမးပကႏင ေလမားကပင ေပါငႏခၾကရသညဟ ေျဖဆၾကသည။ ေျမယာမအမေထာငစမားကမ အမေထာငသး ပစၥညးမားႏင အဝတအစားမားကပင ေပါငႏၾကရသညဟ ဆသည။ ပစၥညးမားေပါငႏရသည အဓက အေၾကာငးအရငးမားမာ ေရာဂါကသစရတႏင ေကာငးစရတမားျဖစေၾကာငး သရရသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၅၅

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၅၆

အပငး ၃။ ကား - မ

အထကပါအပငးမားရ အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနး နညးလမးမားအတြငးတြင ကား-မကစၥ ရပမားက ခြျခားေဖာျပခၿပး ျဖစေသာလညး ဤအပငး၌ လပအားတြင ကား-မ ခြျခားမႈ၊ စးပြားေရးလပ ငနးမားနင ေျဖရငးေရးနညးလမးမားတြင အမးသားမားနင အမးသမးမားအား မတညဘ ျခားနား မႈမား၊ စးပြားေရးလပငနးမားတြင ပါဝငေရး၌ အမးသမးမားေတြ႔ႀကရသည အဟန႔အတားမားႏငပတ သကသည သတငးအခကမားက စေဆာငးေဖာျပထားပါသည။

ေအာကပါဇယား-၁၅ တြင ေကးရြာေခါငးေဆာငမားက ေျပာၾကားေသာ အခကအလကမားေပၚ မတည၍ ေဒသအလက အမးသမးဥးစးေသာ အမေထာငစမား အခးအစားက ေဖာျပထားပါသည။

႐းရာဓေလထးစမား၊ ႐ပ ပငးဆငရာ အခကအခ မား သ႔မဟတ အလပ၏ တညေနရာတ႔အေပၚ မ တည၍ တကေသာ ကား၊ မ ခြျခားမႈမား ရ သည။

ဇယား ၁၅။ အမးသမးဥးစးေသာ အမေထာငစရာခငႏႈနး

ေဒသမားတစေလာက လပအားအသးျပရာတြင ကား-မ ခြျခားမႈမားရသည။ ဓေလထးစအားျဖင ကား- မက႑တြင အမးသားမား၏ အလပႏင အမးသမးမား၏ အလပဟ၍ ခြျခားမႈရသည။ ထ႔အျပင ကာယအလပတြင ခကခမႈႏင ေကးရြာအတြငး သ႔မဟတ ေကးရြာျပငပရ အလပအကငတ႔အေပၚ မ တည၍လညး ကြျပားသည။ လယယာစကပးေရးလပငနးမားႏင ကပနးလပငနးတ႔တြင ကား-မ က႑ သည လပငနးေပၚ မတညသည။ ပးေထာငျခငး၊ ပးႏတျခငး၊ ဓာတေျမၾသဇာႏင ပးသတေဆးဖနးျခငး၊ ေပါငးသငျခငးလပငနးမားက အမးသားမားသာ ေဆာငရြကသည။ သ႔ရာတြင ေပါငးသငျခငးႏင ေကာကစကျခငးတ႔ကမ အမးသမးမားသာ ေဆာငရြကသညျပင ေကာကရတျခငးတ႔ကမ အမးသမး မားကသာေဆာငရြကသည။ စကပးမညသးႏေရြးခယျခငး၊ အသးျပမညမးေစ၊ စကပးမညနညး စနစႏင ပးမႊားထနးခပေရးနညးစနစမားအပါအဝင အေရးႀကးေသာဆးျဖတခကမားအတြက အမး သားမားတြင တာဝနရသည။ ရတသမးၿပးေနာက ေစးကြကဆငရာလပငနးမားျဖစသည ထြကကနမား ေရာငးခရန ညႇႏႈငးျခငးနင ထြကကနမားအား ေစးကြကသ႔ပ႔ေဆာငျခငးတ႔က အမးသားမားကသာ ေဆာငရြကသည။

တရစၧာနေမြးျမရာတြင ေကးရြာျပငပသ႔႔ သြားေရာကသည လပငနးမားအတြက အမးသားမားက တာဝနယၾကသည။ ယငးတ႔မာ ကြၽႏြားမား ေကာငးျခငး၊ ကြၽစာ ႏြားစာစဥးျခငးနင တရစၧာနမားက ၿမ႕ ေစးကြကမားသ႔ သြားေရာကေရာငးချခငးတ႔ ျဖစသည။ ထလပငနးမားက ေကးရြာအတြငးတြငပင ေဆာငရြကနငလင အမးသမးမားက တာဝနယလပကငၾကသည။ အမးသမးမားသည ဆတမားႏင သးမားေကာငးျခငး၊ ၾကက ဝကေမြးျမျခငး၊ ဝကစာႏင ၾကကစာမားစပ၍ ေကြးေမြးျခငးႏင တရစၧာန မားအား ေကးရြာအတြငး ေရာငးချခငးတ႔က တာဝနယၾကသည။ တရစၧာနမားေမြးျမရာ၌ အမးသမး မားသည အခနနညးပါးျခငးႏင ေကးရြာႏငအလမးေဝးေသာ ေနရာမားတြင တရစၧာနမား ထနးေကာငး မႈမျပနငျခငးစေသာ အခကအခမားရသည။ တရစၧာနမားထနးေကာငးရာတြင အမးသမးသည အမး သားမားႏငမတဘ ညေနေစာငးသညအထေန၍မရေၾကာငး သရရသည။

အမးသားမားသည ၎တ႔ကယတင ငါးဖမးသညပစအမားစက ေဆာငရြကၾကေသာလညး တစ ခါတစရအမးသမးမားသည ငါးဖမးပကငယမားျဖင ဖမးၾကသည။ အမးသမးမားသည ငါးဖမးပကမား ျပျပငထနးသမးျခငးႏင ကဏနးႏငငါးရဥဖမးရန ငါးစာမားျပငဆငျခငးကသ႔ေသာ အေထာကအကျပ လပငနးမားအတြက တာဝနရသည။ ထ႔အျပင ဖမးဆးရမေသာ ငါးမားကေစးတြငေရာငးခရန ငါးအမး

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၅၇

အစားေရြးခယျခငး၊ ေကးရြာအတြငးေရာငးချခငးႏင အမေထာငစအတြက စားသးေရးတ႔ကလညး တာဝနယၾကသည။ ေဆြးေႏြးညႇႏႈငးျခငးႏင ပစၥညးဝယယျဖညဆညးျခငးကမ အမးသားမားကသာ ေဆာငရြကသည။

အမေထာငစအတြငးတြငလညး က႑မားကြာျခားမႈရသည။ အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးက အကအညေပးသည လပငနးမားအျပင အမးသမးမားသည အစားအစာ ခကျပတျပငဆငျခငးႏင ကေလးမားက ျပစထနးသမးေစာငေရာကျခငးကသ႔ေသာ အမတြငးမႈလပငနးမားက လးဝတာဝနယရ သည။ ထငးေခြေရခပျခငးက အမးသမးေရာ အမးသားပါ ေဆာငရြကၾကသည။ အမးသားမားက ထငးအတြက သစပငမားက ခတလပငးျဖတၾကၿပး အမးသမးမားက ထခတလထားေသာ အပငမ အကငးအခကမားအား ခတယစေဆာငးၾကသည။

ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင MADB စကပးေရးအစအစဥ၏ ေခးေငြထတေခးသညပစသည လယေျမဧကမားစြာ ပငဆငသမားအၾကား အမးသမးမားအား လယေျမအမညေပါကေစရန အားေပး သကသ႔႔ ျဖစေစသည။ လယေျမသးစြမႈ အမညေပါကခြငက အမးသားမားကသာ လးဝစြကငထားၿပး ၎တ႔သာလင MADB စကပးစရတေခးေငြက လကခယၾကသမားျဖစသည။ MADB ၏ အစအစဥ အရ စကပးစရတေခးေငြသည အမေထာငစမားက ပငဆငေသာ လယဧကအေရအတြကႏင ဆကစပ ေနၿပး မးစပါးအတြက တစဧကလင ၅ဝယဝဝဝကပႏင ေႏြစပါးအတြက တစဧကလင ၈ဝ,ဝဝဝ ကပ ထတေခးေပးသည။ သ႔ရာတြင လတစဥးလင ဆယဧကအတြကသာ ထတေခးနငရန ကန႔သတထား သည။ ထကန႔သတခကက ေကာလႊားနငရန လယေျမဆယဧကအထကပငဆငေသာ အမေထာငစ မားက လယေျမပငဆငခြငက အမးသမးမားႏင အျခားမသားစဝငမားအား ခြေဝလႊေျပာငးေပးျခငးျဖင ၎တ႔သည စကပးစရတေခးေငြက သးျခားစ ေလာကထားရယနငၾကေပသည။

အမးသားေရာ အမးသမးပါ ေခးေငြလကလမးမမႈ ရေသာလညး မတညေသာေနရာမားမ ရယ ၾကသည။ အမးသမးမားသည NGO မားႏင နယေျမခ ေစးဆငပငရငမားထမ အမေထာငစစားသးမႈ အတြက ေငြေခးယၾကၿပး အမးသားမားသည ပြစားမားႏင ကနသညမားထမ ေခးယၾကသည။

အခကအခမားကေျဖရငးရန နညးလမးမားအတြက ေငြေၾကးမားႏင ပတသကေသာ ထနးခပမႈ က ပငးျခားသတမတထားသည။ အမးသမးမားက အမေထာငစအသးစရတမားအတြက ဆးျဖတၿပး အမးသားမားက လယယာစကပးေရးႏင ဆကစပေသာ အသးစရတမားက ဆးျဖတၾကသည။ ေဒသ တငးမ အမးသားမားက အမးသမးမားထကပ၍ ေဒသေရႊ႕ေျပာငးလပကငၾကေသာလညး ေျဖရငးေရး နညးလမးအျဖစ အမးသားေရာ အမးသမးပါ ေဒသေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈက ေနာကဆးနညးအျဖစ ျပလပၾကရသည။ အမးသမးေရာ အမးသားမားပါ ပငဆငမႈပစၥညးက ေပါငႏၾကေသာလညး အမး သမးမားက အဝတအထည၊ ေစာငမားႏင အးခြကမားကသ႔ေသာ အေသးစားပစၥညးမားကသာ ေပါငႏ ၾကသည။ အမးသားမားကမ ကြၽ၊ ႏြား၊ ေျမယာႏင လယထြနစကမားကသ႔ အႀကးစားပငဆငမႈပစၥညးမားက ေပါငႏၾကသည။ သ႔ရာတြင ဆးျဖတခကက အမေထာငစအတြငးတြငပင ခမတၿပး တစခါတစရ အမးသမးမားက ေငြေခးသမားႏင ပမရငးႏးေသာေၾကာင အဆပါ အႀကးစားပငဆငပစၥညးမားက ေပါငႏၾကသည။ ကေလးမား ေကာငးထတေရးအတြက အမးသားမားႏင အမးသမးပါ ပးေပါငးတင ပငၿပး ေဆာငရြကၾကသည။

အမးသမးမားႏင အမး သားမားသည ေခးေငြက အမးမးေသာ အရငး ျမစမားမ ရယၾကသည။ MADB ၏ ေခးေငြစညး မဥးမားသည လယဧက မားစြာပငဆငေသာ အမေထာငစမားအတြက ေခး ေငြပမရရေစရန လယေျမ မားအား အမးသမးမား အမညေပါက လႊေျပာငး ေပးမႈမားက ျဖစေပၚေစ ေပသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၅၈

အပငး ၄။ ျပငပအကအည

မႏေလးတငးေဒသႀကး၊ မေကြးတငးေဒသႀကး၊ ရခငျပညနယႏင ခငးျပညနယတ႔တြင ျပလပခ ေသာ ပထမအႀကမ QSEM တြင ျပငပအကအညမးစက ေတြ႕ရခသည။ ဤကြငးဆငးေလလာေရး လပငနးမတငမက အဆပါေဒသမားတြင ထႏစအတြငး ျပငပအကအညေပးမႈမား ျမငတကခေသာ လညး ေကးရြာအဆငတြင မကကညေသာ လအပခကမားစြာ ရေနပါေသးသည။ အထးသျဖင ရပရြာ အဖြ႕ဝငမား၏ ရညရြယဥးစားေပးမႈမားျဖစေသာ အသကေမြးဝမးေကာငး အကအညမားႏငအတ ရပ ရြာအေျခခအေဆာကအအမားပငျဖစသည။ QSEM-1 တြင အေထာကအပမား ျဖန႔ေဝေပးရန အေထာကအပေပးသမားအတြက လသအမားဆးနညးလမးမာ ေကးရြာေကာမတမားမတစဆင ျဖန႔ျ ဖးျခငးျဖစေၾကာငးေတြ႕ရရသည။ သ႔ရာတြင ရညရြယေသာ အေထာကအကမားႏင ပတသကသည ဆးျဖတခကမားက ရပရြာအဖြ႕ဝငမားထက အေထာကအပေပးသမားကသာ ခမတခၾကသည။

QSEM-2 သည အေထာကအပဆးျဖတခကခမတျခငးႏင အေထာကအပမား၏ လမႈစးပြားေရး အေပၚ သကေရာကမႈမားက နကရႈငးစြာ ေလလာစစေဆးခသည။ ၿခ၍ဆပါမ အသြငသ႑ာနမာ QSEM-1 ႏင အတတပင ျဖစသည။ ထပမေလလာခေသာ မႏေလးတငးေဒသႀကးႏင ခငးျပညနယတ႔ တြင ျပငပအကအညရရမႈ၌ ေျပာငးလမႈအနညးငယရသည။ သ႔ရာတြင အသစေလလာေသာ ဧရာဝတ တငးေဒသႀကးႏင ရမးျပညနယတ႔တြင ေဒသဆငရာ ေျပာငးလမႈမားကေတြ႕ရရၿပး ဧရာဝတတငးေဒသ ႀကးတြင ေကးရြာထကဝကခန႔တ႔၌ အေထာကအပႏင ပတသကေသာ လမႈေရးျပနာမား ရၾကသည။ ဤအပငးတြင အဆပါအေၾကာငးအရာႏင ပတသကသညမားက ေဖာျပထားသည။

လကခရရေသာ အေထာကအပနာဂစဆငကလနးတကခတၿပးေနာက အေထာကအပအမားအျပားရရခေသာ ဧရာဝတတငး

ေဒသႀကးမလြ၍ အျခားေသာ ျပညနယမားႏငတငးေဒသႀကးမားသည အေထာကအပရရမႈအဆင တြင တစခႏငတစခ မျခားနားဘ အလားတစြာပငရရခၾကသည။ ၅ေအာကပါဇယား-၁၆ တြင ကြငး ဆငးေလလာမႈမတငမ လြနခေသာ ၂-ႏစ အတြငး ေဒသအလက အေထာကအပစမကနးမားအေရ အတြကက အမေထာငစမားႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈအေပၚ အေျခခ၍ ေဖာျပထားသည။

၅QSEM တြင အေထာကအပမားက မညသ႔ေရတြကသနညး။ မားေသာအားျဖင ေကးရြာမားတြင ေထာကပကညမႈမားႏင ပတသက၍ လေလာကေသာ မတ တမးမားမရေပ။ ထ႔ေၾကာင အေထာကအပအဆငမားက ဤသေတသနမတငမ ၂-ႏစအတြက တညရဆေကးရြာမား၏ ျဖညဆညးေပးေသာ တနဖးထက အေရအတြကကသာ ခန႔မနးထားပါသည။ ယငးသည မျပညစေသာလညး စမခကမား၏ ခန႔မနးတနဖးမာ အကအည အမးအစားတစခခငးစအတြက အလြန အမငး ကြာျခားမႈမရေသာေၾကာင အသးျပ၍ ရႏငပါသည။

ဇယား ၁၆။ ဇယားအလက ျပငပအကအည

QSEM-2 အၾကား အေထာကအပ ဆငရာ အသြငသ႑ာနသညဧရာ ဝတတငး ေဒသႀကးရ ေကးရြာအခ ႕မအေထာက အပ႔ႏင ဆကစပေသာ လမႈေရး တငးမာမႈမလြ၍ အနညးငယသာ ေျပာငး လပါသည။

QSEM-1 ႏင QSEM-2 အၾကား အေထာကအပ႔ မာစြာရသာ ဧရာဝတတငး ေဒသႀကးမလြ၍ အေထာကအပအဆငမားမာ ေျပာငး လမႈ မရသေလာက ျဖစ ၿပး ေဒသအလကအနညး ငယသာေျပာငးလသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၅၉

ထပမသေတသနျပလပေသာ နယေျမမား (မႏေလးတငးေဒသေဒသႀကးႏင ခငးျပညနယ)တ႔ တြင QSEM ေလလာမႈမားအၾကား အေထာကအပအဆငမား (သ႔မဟတ) ပစမားတြင ေျပာငးလမႈမားမရသေလာကျဖစသည။ မႏေလးတငးေဒသႀကးရ ေကးရြာမားတြင ထပမတးခ႕မည ေကာငးေဆာင ႏစေဆာင ေဆာကလပေရးအစအစဥမားႏင ခငးျပညနယရေကးရြာမားတြင တရစၧာနမားေထာကပ ျခငး အစအစဥသစ (၃)ခ၊ အစားအစာေထာကပမႈ အစအစဥသစ (၁)ခႏင လမး၊ အေျခခအေဆာကအအ စမကနးသစတစခ ရသည။ အဆပါေထာကပမႈမားမလြ၍ (ပညာေရး၊ ေခးေငြ၊ ေငြထတေခးမႈ၊ လယယာ အေျခခအေဆာကအအအကအည၊ လယယာသြငးအားစမားေထာကပျခငး၊ သငတနးမားေပးျခငး၊ ေရႏငသန႔ရငးေရး ေထာကပမႈႏင အမယာမားေဆာကလပေပးျခငး) အလားတပင ျဖစသည။

လကခရရေသာ အေထာကအပအမးအစားတြင ေဒသအလကကြာျခားမႈရသည။ ခငးျပညနယ ႏင ရမးျပညနယတ႔တြင စားနပရကၡာေထာကပမႈကသာ ေတြ႕ရသည။ ခငးျပညနယတြင ေငြေၾကးကပ တညးေသာ အခနမား၌ NGO မားက ေထာကပမႈမားတြင ဆနပါဝငသညကေတြ႕ရၿပး ရမးျပညနယ တြငမ အေထာကအပမား၌ ေကာငးသားမားအတြက ဆနေပးေဝမႈအစအစဥမား သ႔မဟတ သငေလာ ေသာအစအစဥမား ပါဝငသည။ ထအစအစဥတြင မလတနးေကာငးသ႔ ပမနတကေသာ ကေလးမား ရသည မသားစမားကသာ ရကၡာေထာကပသည။ တစဥးခငးစအား ေငြေၾကးေထာကပျခငးကမ ခငး ျပညနယရ ေကးရြာမားတြငသာ အေလးထားေဆာငရြကသည။ ခငးျပညနယရ ေကးရြာ ၉-ရြာစလးတြင ေငြေၾကးေထာကပေသာ အစအစဥ ၁၅-ခရၿပး အျခားေသာ ျပညနယႏငတငးေဒသႀကးမားတြင ထ အစအစဥမး ၃-ခ သ႔မဟတ ၄-ခ သာရသည။

ေခးေငြထတေပးေသာ အစအစဥမားက ဧရာဝတတငးေဒသႀကးႏင မႏေလးတငးေဒသႀကးတ တြင အမားဆးေလလာေတြ႕ရရပါသည။ အဆပါထတေခးေငြအစအစဥမးသည ဧရာဝတတငးတြင ၁၈-ခႏင မႏေလးတငးတြင၁၂-ခ အသး သးရၾကၿပး ရမးျပညနယတြင ေခးေငြအစအစဥ ၂-ခႏင ခငး ျပညနယ ၆-ခတြင ရသည။ ရမးျပညနယရ ေခးေငြထတေပးသည တစခတညးေသာအဖြ႕အစညးမာ MADB ျဖစၿပး ယခငက ပဋပကၡျဖစပြားေသာ ေဒသမားတြင ထတေခးျခငး မျပႏငေသာေၾကာင ေခး ေငြရရမႈမာ ကန႔သတမႈရေနသညဟ ေလလာသမားက ေျပာၾကားသည။ လယယာသြငးအားစ စမခက မားမာ ရမးျပညနယႏငဧရာဝတတငးေဒသႀကးတ႔တြငသာ အေလးထားေဆာငရြကၿပး ထစမခကမး ၁ဝ-ခႏင ၁၄-ခ အသးသးရၾကရာ ခငးျပညနယႏင မႏေလးတငးေဒသႀကးတ႔တြင ၃-ခစသာ ရၾက သည။

ရမး ဧရာ၀တ မႏေလး ခငး

စကပးေရး

ေမြးျမေရး

ကပနးလပငနး

ငါးလပငနး

ပ-၁၂။ သးျခားေမြးျမေရးလပငနးမားအလက ျပငပအကအည စမကနးမားအေရအတြက

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၆၀

ေဒသမားအႏ႔ အေထာကအပအစအစဥမားသည အျခားေသာအသကေမြးဝမးေကာငးလပ ငနး မားက အေလးထားသကသ႔ စကပးေရးသည အဆပါအစအစဥမားတြင အဓက အေလးထားေသာလပ ငနးျဖစသည။ ရမးျပညနယႏင ခငးျပညနယတ႔တြင တရစၧာနေမြးျမေရး၊ ငါးလပငနးႏငကပနး လပ ငနးမားကသာ အေထာကအပအစအစဥမားက ဥးတည၍ ကညၾကသည။

ေဝးလေသာ ေကးရြာမားႏငနးေသာ ေကးရြာမားအၾကား သ႔မဟတ လဥးေရအရ ေကးရြာအပစ ႏင အပစမဟတေသာ ေကးရြာမားအၾကား အေထာကအပျဖန႔ျဖးေရးတြင ကြာျခားမႈ အနညးငယ သာရသည။ ေဝးလေသာ ေကးရြာမားႏင ၿမ႕နယမားႏင ပမနးစပေသာ ေကးရြာမားအၾကား ရရေသာ အေထာကအပအဆင သ႔မဟတ အမးအစား ကြာျခားမႈရမရက ဆနးစစမႈျပလပခသည။ ေဝးလေသာ ေကးရြာမားသည နးစပေသာ ေကးရြာမားထက အသကေမြးဝမးေကာငး အေထာကအကက မဆစ ေလာက ပမရရသညမလြ၍ အဆပါေကးရြာမားအၾကား ျခားနားမႈမာ အေသးအဖြမသာျဖစသည။ ေကးရြာအပစအျဖစ သတမတခရေသာ ေကးရြာႏငအျခား ေကးရြာမားအၾကားတြငလညး အေထာက အပျဖန႔ျဖးမႈတြင အနညးငယမသာ ကြာျခားပါသည။ ေကးရြာအပစအျဖစ သတမတေသာ ေကးရြာမား သည အျခားေကးရြာမားထက အစးရဝနေဆာငမႈ အမားအျပားရရေသာလညး ထရြာမားသည လဥး ေရ ပမမားျပားေသာ ေကးရြာမား ျဖစေလရပါသည။

လအပမႈမား၊ ဥးစားေပးမႈမားႏင ရပရြာအသအျမငမား

ေဒသမားအဝမး ဥးစားေပးမႈမားသည ေျဖဆသတစဥးခငးအလက မတညၾကေသာလညး အမ ေထာငစမားက ရပရြာအေျခခအေဆာကအအမား၊ လယယာသြငးအားစမား၊ တရစၧာနမားႏင ပညာ ေရးတ႔ကသာ အလားတ ရညၫႊနးကးကားေျဖဆၾကရာ အခကအလကမားက ရငးျပရန သတေပးခက တစရပလအပသည။ ဇယား- ၁၇ ႏင ပ-၁၃ တ႔သည အဓကသတငးေပးသမားႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈမား ဗဟျပအပစေဆြးေႏြးမႈမားႏင အမေထာငစေတြ႕ဆေမးျမနးမႈမားတြင ေဒသအလကႏငတ႔ျပနမႈ အမး အစားအလက ေဖာျပေသာ လအပခကမားက ခြျခားေဖာျပထားသည။

လအပခကမားသည တ႔႔ျပနေျဖဆသ အမးအစားအရလညး ကြျပားျခားနားၿပး သေတသနျပလပ ရျခငး၏ ရညရြယခကမားက ႀကတငအသေပးရနလအပသည။ အခ႕ေသာ ေတြ႕ဆေမးျမနးသည ေမး ခြနးမားက ေျဖဆရာတြင လအပခကမားအား တကစြာရငးမျပႏငေသာ အမးသမးမားႏငဆငးရေသာ အမေထာငစမားကသ အျခားတ႔ျပနေျဖဆသ အမးအစားမားထက ေကးရြာေခါငးေဆာငမားက လ အပခကမားက ပမတကရငးလငးစြာ ေျဖၾကားႏငၾကသည။ အထးသျဖင ဧရာဝတတငးေဒသႀကးႏင ရမးျပညနယတ႔တြင လယသမားမားက လယယာသြငးအားစမားက လအပခကမားအျဖစ အထး အေလးေပး ေျဖၾကားၾကသည။ ေျမယာမအမေထာငစမားႏင အမးသမးမားကမ ေမြးျမေရးလပငနး အေထာကအပမားက အဓကလအပခကအျဖစ အေလးထားေဖာျပၾကသည။ ေကးရြာေခါငးေဆာင မားႏင ေကးရြာဖြ႕ၿဖးတးတကေရးေကာမတမားက အေျခခအေဆာကအဥမား၊ ကနးမာေရး၊ ပညာေရး ႏင ေရႏငသန႔ရငးေရးအပါအဝင ကယျပန႔ေသာ ေကးရြာအဆငလအပခကမားက ရညရြယေျဖဆၾက သည။ အေျခခအေဆာကအဥတြင သြငးကနႏငထတကနမားအတြက ေစးကြကသ႔ လြယကလငျမန စြာ ေရာကရေစသည အေရးႀကးလအပခကျဖစေသာ လမးပနးသယယပ႔ေဆာငေရးက အေလးထား ေဖာျပၾကသည။

ၿခ၍ဆရလင သးျခားအေထာကအကအစအစဥမားအတြက လအနညးငယက ေစာဒက တကၾက သညတင အေထာကအကအစအစဥမားသည အေထာကအပမားမေပးမကပင ေကးရြာအတြငး လ အပခကမား ဆနးစစမႈကႈက ျပလပခၾကၿပး ရြာသရြာသားမားသည ၎တ႔၏လအပခကမားႏင ကကညသည အေထာကအကေျဖရငးမႈမားကက ေယဘယယအားျဖင သျမငၿပးျဖစၾကပါသည။ မား ေသာအားျဖင လယသမားမားက ရညရြယေသာ ေခးေငြအစအစဥ၏ ျပနလညေပးဆပရမည ကာလႏင ပတသက၍ ေစာဒကတကမႈမားရသည။ ထအစအစဥအရ လစဥျပနလညေပးဆပရမႈသည လယယာ စကပးေသာ အမေထာငစမားအတြက စကပးေရးမရရမည ရာသအလကဝငေငြႏင သဟဇာတမျဖစ ေခ။ ထျပနာမားက ထေဒသတြင ေဆာငရြကေနေသာ NGO မား၏ အဓကအေသးစား ေငြေခး

အေထာကအပ အဆင ႏင ေဝးလမႈ သ႕မဟတ ေကးရြာအပစ အျဖစ သတမတထားေသာ ေကး ရြာတ႔အၾကား အျပန အလန ဆကစပမႈမရပါ။

အမေထာငစမားက ရပ ရြာအေျခခ အေဆာက အဥမား၊ လယယာသြငး အားစမား၊ တရစၧာနမား ႏင ပညာေရးတ႔တြင ဥး စားေပးမႈမားက ခြျခား ေဖာျပေသာလညး လ အပခကမားက ေကးရြာ ေခါငးေဆာငမားႏငထင ရားသမားက ပမထက သနစြာ ခြျခားေဖာျပၾက သည။

အေထာကအပမားသည ၎တ႔အတြက အကးရ ၿပး ၎တ႔၏ ဥးစားေပးမႈ မားႏငမားေသာအားျဖင ကကညေၾကာငး၊ သ႔ရာ တြင ေခးေငြႏင မးေစတ႔ ၌ ျပနာအခ႕ ရ ေၾကာငး အမေထာငစ မားက ေျပာၾကားသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၆၁

လပငနးတစခက လယသမားမား ဝငေငြရရမညအခနႏင ကကညမည ျပနလညေပးဆပသည အစ အစဥက ထပမညႇႏႈငးေပးခသည။ ခငးျပညနယတြင လညပတရနပေငြအစအစဥက အမေထာငစမား က သေဘာမကၾကေပ။ အေၾကာငးမ ထအစအစဥသ႔ အမေထာငစမားက စေဆာငးေငြ (SRGs)ထည ဝငရၿပး ျပနလညေပးဆပရသညႏႈနးမာ နညးပါးသညျပင ၎တ႔စေဆာငးေငြမားက ျပနလညထတ ယရာ၌ ခကခေသာေၾကာငျဖစသည။ ေဒသခမားသည အႏၵယနယစပတစေလာကရ NGOs မား၏ ေငြထတေခးသည အစအစဥက ရငးႏးၿပးျဖစသညအေလာက ေငြေခးငားေသာ အမေထာငစမား၏ ျပနလညေပးဆပလစတက ေလာပါးေစျခငးျဖစေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။

ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင အေထာကအပအစအစဥမားသည ေခးေငြႏငမးေစမားက လ ေလာကမႈမရေသာ အေရအတြကျဖင ျဖန႔႔ျဖးေပးသညဟ အမေထာငစအမားအျပားက ေျပာၾကား သည။ ေကးရြာတစရြာရ အမေထာငစမားက ဥးတညသတမတမႈႏငပတသကေသာ ျပနာ မားရ သညဟဆသည။ ဥပမာအားျဖင မးေစေထာကပသညအစအစဥတစခသည အရညအေသြးျမင မား ေသာ မးေစမားအား လယသမားတစစကသာ ျဖန႔ျဖးေပးသညဟ ရညၫႊနးေျပာဆၾကသည။ အျခား ေကးရြာတြငလညး လယသမား ၁ဝ-ေယာကတစအပစလင လယထြနစကတစစးသာ ပပးေပးေသာ အစအစဥတစခက ဥပမာထား၍ ေျပာျပၾကသည။ စကပးေရးရာသအတြငး ယငးသည လေလာက မႈမရဘ လယသမားမားသည အျခားသမားထမ လယထြနစကမားက ဆကလကငားရမးၾကရသညဟ ဆသည။ အျခားေကးရြာတစရြာတြင ေဒသခမားသည လယထြနစကက ျပျပငထနးသမးျခငးမျပလ၍ လယထြနစကေကာမတထတြင ထားခေသာေၾကာင ယငးလယထြနစကစမခကက ရပနားလကရ ေၾကာငး သရရသည။

အေျခခအ

ေဆာက

အဥ

လယ

ယာသ

ြငးအားစ

မားတ

ရစၧာန

ေရႏင သန႔ရငးေရး

ေခးေငြ

ရပရြရနပေငြပည

ာေရး

ကနးမာေ

ရး

လယ

ယာအ

ေျခခ အေဆ

ာကအ

ဥCBO သ

ငတနး

လပက

ငေသာ အ

ရငးအႏး

အလ

ပအက

ငစားန

ပရကၡာ

အျခား

ရမး ဧရာ၀တ မႏေလး ခငး

ပ-၁၃။ အမေထာငစမား၏ လအပခကမား

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၆၂

ေခးေငြအစအစဥမားႏငပတသကေသာ ျပနာမားရသညဟ ထေဒသရအမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ လယသမားတစဥးလင ကပ ၃ဝဝ,ဝဝဝ အထ ေခးယႏငေသာလညး ထပမာဏသည မလေလာကဟ အမေထာငစမားက ေျဖၾကားသည။ ၎တ႔သည လယယာထတလပမႈ ကနကစရတ ကာမေစရန လယေျမ ၁-ဧကလင ကပ ၁ဝဝယဝဝဝ ခန႔လအပသညဟ လယသမားမားက ေျပာၾကား သည။ ေျမယာမအမေထာငစမားကလညး ၂-ပတတစႀကမ ျပနလညေပးဆပရမည ေခးေငြအစအစဥ မားႏင ပတသက၍ အခကအခရသညဟဆသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ၎တ႔၏ဝငေငြသည ပမနမဟတေသာေၾကာငျဖစသည။ ေကးရြာတစရြာတြင ေခးေငြအစအစဥတစခႏငပတသက၍ ေက နပမႈမရဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ (တရစၧာနမားက အေကြးျဖန႔ျဖးေပးေသာ ေမြးျမေရး လပငနးအစအစဥျဖစသည။) အဘယေၾကာငဆေသာ ထအစအစဥ စတငၿပး ၃-လ ၾကာသညအထ အတးႏႈနးသည ယထားေသာ တရစၧာနတနဖး၏ (၁၅%)ျဖစေနသညက မသရေသာေၾကာငျဖစသည။

ရမးျပညနယတြင အေထာကအပအစအစဥမားအေပၚ နားလညသျမငမႈမား ကြာျခားၾကၿပး ၿမ႕ နယတစခဆလလင ၎တ႔သည ျပငပအကအညမလအပဟ ေျပာၾကားေၾကာငး သရရသည။ ဆဆင ၿမ႕နယရ ေကးရြာမားတြင အေထာကအပအစအစဥမားက ၎တ႔၏လအပခကမားက ေျပလညသြား ေစသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားၾကသည။ ကငးတၿမ႕နယရ ေကးရြာမားကမ ၎တ႔ အတြက အေထာကအပအစအစဥမား အမနတကယ မလအပေၾကာငး၊ အေၾကာငးမ ထအစအစဥမား က စတမဝငစားေသာေၾကာင ျဖစေၾကာငး အမေထာငစမားက ေျဖၾကားသည။ ေကာကမၿမ႕နယတြင အေထာကအပအစအစဥမား စတငေဆာငရြက႐သာရေသးၿပး အမေထာငစအမားစက ထအစအစဥ ကေကနပၾကသည ဟ ေျပာၾကားသည။ မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင အေထာကအပအစအစဥမားႏင ၎တ႔၏ လအပခကမားအၾကား ေကာငးစြာအဝငခြငကျဖစေသာလညး အေထာကအပပမာဏမာ လေလာကမႈမရဟ အမေထာငစမားက ဆၾကသည။ ေကးရြာ ၆-ရြာတြင ေကးရြာသားမားက ေရတြငး သစမားက လခငၾကေသာလညး အေထာကအပ စမကနးက ေရကနေဟာငးမား ျပျပငမြမးမေရးကသာ အေလးေပးၾကသည။

ဇယား ၁၇။ ေျဖၾကားသအမးအစားအလက သရရေသာ ေဒသလအပခကမား

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၆၃

အေထာကအပျဖန႔ျဖးမႈ၊ သတမတမႈႏငဆးျဖတခကခမတမႈေဒသမားတစေလာက အေထာကအပမားက ျပညတြငးႏင ျပညပ NGO မားက အဓကျဖန

ျဖးေပးသည။ ပ-၁၄ တြင ျပငပအကအည စမကနးမားအတြက အေကာငအထညေဖာေသာ စမကနး မား၏ အကယျပန႔ဆးအခးအစားတြင ျပညတြငးႏငျပညပ NGO မား ပါဝငမႈက ေဖာျပထားသည။ အေထာကအပ စမကနးမားအတြငး အမားစသည ေကးရြာအတြငး အေထာကအပမား ျဖန႔ျဖးရန နယေျမခေကးရြာဖြ႕ၿဖးတးတကေရးေကာမတမားက ဖြ႕စညးအသးျပေလရၾကသည။ ဇယား-၁၅တြင ေဖာျပထားသညအတငး ေကးရြာဖြ႕ ၿဖးေရးေကာမတ(VDC)မားသည ေကးရြာမားအတြငး အကးခ စားရမညသမားသ႔ အေထာကအပပစၥညး ျဖန႔ျဖးေရးအတြက အေျခခယႏရားျဖစသည။ ေလလာသရ ရေသာ အေထာကအပအစအစဥ ၂၄၇-ခ တြင အေထာကအပျဖန႔ျဖးေရးအတြက (၇ဝ%)က (VDC) မားျဖင ျဖန႔ျဖးၿပး (၄ဝ%)က ေကးရြာအပခပေရးမးမားမတစဆင ျဖန႔ေဝကာ (၄%)က ၾသဇာရေသာ ေကးရြာလႀကးမားမတစဆင ျဖန႔ေဝသည။ (၉%)ကသာလင ေကးရြာအဆငၾကားခမထားဘ အေထာက အပမားက ရရမညသမားက တက႐ကျဖန႔ျဖးေပးသည။

တညေသာ ေကးရြာမားအတြငးတြငပင အေထာကအပစမကနးအမးမးက ဖြ႕စညးထားေသာ ေကးရြာဖြ႕ၿဖးေရးေကာမတ (VDC)ေပါငးစက ေတြ႕ျမငရသည။ ခငးျပညနယတြင ေကးရြာတစရြာစ၌ VDC ၃-ဖြ႕ မ ၅-ဖြ႕ အထရေသာလညး ယငးကျပနာအျဖစ ေကးရြာသားမားက ေျပာၾကားျခငးမရ ေပ။ ရမးျပညနယႏင မႏေလးတငးတြင ေကးရြာတစခစ၌ VDC တစဖြ႕ သ႔မဟတ ႏစဖြ႕က ေတြ႕ရသည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင ေကးရြာတစခစ၌ VDC ၃-ဖြ႕မ ၅-ဖြ႕ခန႔အထေတြ႕ရရသည။ ထသ႔ VDC ေပါငးစတညရျခငးသည ျပနာတစချဖစၿပး ေကးရြာအတြငး တငးမာမႈေပၚေပါကေစသညဟ အမ ေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ ခငးျပညနယတြငမ VDC အဖြ႕ဝငမားသည အျခားအဖြ႕မားတြငလညး ထပကာထပကာ ပါဝငသည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးရ ေကးရြာ ၉-ရြာ အနက ၆-ရြာတြင ေကးရြာ အတြငးရ VDC ေပါငးစ၏ အဖြ႕ဝငမား ထပကာထပကာပါဝငေနမႈ အနညးငယသာရသည။ အေထာက အပ ျဖညဆညးေပးသည အဖြ႕အစညးတစခက VDC ေပါငးစတြင အဖြ႕ဝငမား ထပေနျခငးေၾကာင အကးေကးဇးခစားရရသမား ထပေနသည အခကအခရၿပး ယငးသည LIFT ၏ စညးမဥးမားႏင ဆန႔ ကငသညဟ ေျပာၾကားသည။

ရမး

ဧရာ၀တ

မႏေလး

ခငး

ကလသမဂၢေအဂငစ

INGO/NGOs

အစးရ ပဂၢလက

ပ-၁၄။ အကအည အစအစဥမားအတြက ေဆာငရြကေသာ အဖြ႕အစညးမား

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၆၄

စမကနးဒဇငးဆးျဖတခကမားက အေထာကအပေပးသမားက ခမတရနျဖစၿပး အျခားတစဘက တြငမ စမကကနးအကးခစားရသမားသတမတေရးက ေကးရြာမားအတြငး ေဆာငရြကရနျဖစသည။ ေကးရြာအဆငရ အမေထာငစမားႏင အဓကသတငးေပးသမား၏ အသအရ စမကနးအကးခစားခြငရ သမားႏင ပတသကေသာ ဆးျဖတခကမားက VDC မားကသ႔ေသာ ေဒသခအဖြ႕အစညးမားမတဆင ခမတေၾကာငး သရရသည။ စမကနးဒဇငးဆးျဖတခကမား (ေျမယာမမားက တရစၧာနမားေထာကပ ေရး၊ လယသမားမားက သြငးအားစမား ေထာကပေရးႏင ဆငးရခ႕တသမားအား ေခးေငြေထာကပ ျခငးကသ႔)ႏင စမကနးသတမတမႈ ဆးျဖတခကမား (စမကနးသည အမေထာငစအားလး သ႔မဟတ ေျမယာမအမေထာငစမားကသ႔ေသာ ေရြးခယထားေသာ အပစခြမားအား လႊမးၿခမႈ ရ-မရကသ႔)က ေကးရြာအဆငတြင စတငေဆြးေႏြးတငပငျခငးမျပမကပင အေထာကအပေပးသမားက ခမတၾက သည။ ထသတငးအခကအလကက VDC သ႔မဟတ ေကးရြာအပခပေရးမးသ႔ အေကာင အထည ေဖာမညအဖြ႕အစညးကေပးပ႔ကာ စမကနးတြင အကးခစားရမညသမားက အဆပါ VDC သ႔မဟတ ေကးရြာအပခပေရးမးတ႔က ေရးသားအဆျပရသည။

အမေထာငစမားက အကးခစားရမညသမား ေရြးခယမႈက ေကနပၾကျခငးမာ ဆးျဖတခကခမတ ျခငးတြင ပါဝငေဆာငရြကခြငရမႈႏင ဆကစပပရသည။ ေကးရြာအမားစတြင VDC မားက ေကးရြာ လးဆငရာ အစညးအေဝးမားကငးပ၍ အကးခစားရမညသမားက ေရြးခယၾကသည။ ေကးရြာ ၄-ရြာ တြင အကးခစားရမညသေရြးခယမႈက ရပရြာႏင ကယျပန႔စြာ ေဆြးေႏြးညႏႈငးျခငးမျပေသာေၾကာင အမေထာငစမားက မေကနပၾကေပ။ ဥပမာ- မႏေလးတငးေဒသႀကးရ ေကးရြာတစရြာတြင ဆငးရသား မားအတြက သတမတေသာ ေငြေၾကးေထာကပသည အစအစဥတစခ၏ အကးခစားရမညသမား ေရြး ခယရာတြင ဘကလကမႈရသညဟ ေကးရြာသားမားက ေျပာၾကားသည။ VDC က အကးခစားရမည သမားက ေရြးခယေသာအခါ ေကးရြာလးကြၽတ အစညးအေဝးေခၚယျခငးမျပဘ မညသကအကးခစား ခြငရသညက ၎တ႔အခငးခငးတြင ၎တ႔ဘာသာ ေရြးခယခၾကသည။ ဤျဖစရပတြင ေရြးခယခရ ေသာ အကးခစားရမညသမားသည မားေသာအားျဖင VDC အဖြ႕ဝငမား၏ ေဆြမးသားခငးမား ျဖစ ၾကၿပး ထေကးရြာရ အဆငးရဆးသမား မဟတၾကေပ။ မားေသာအားျဖင အေထာကအပ စမကနး ဒဇငးႏင စမကနး အကးခစားခြငရမညအပစမား သတမတရာတြင မေကနပမႈအနညးငယသာ ရေသာလညး (အျခားေသာ ေကးရြာမားႏင ေဒသမား၌) အကးခစားခြငရသမား ေရြးခယသည လပ ငနးစဥအေပၚတြင မေကနပမႈမား ပ၍ရသညက ေတြ႕ရသည။

ျပညသလထထညဝငလဒါနးမႈ

ရပရြာလထသည ေဒသဖြ႕ၿဖးတးတကေရးစမကနးမားတြင ထညဝငလဒါနးရန လအပျခငးသည ေယဘယအားျဖင ၎တ႔ရငးႏးထားေသာ ထစမကနး ေအာငျမငမႈႏင ေရရညတညတခငၿမမႈ ျမငမား ေစရန ျဖစသည။ သ႔ရာတြင ယငးသည လတ႔၏ အခန၊ ေငြေၾကးႏင လပအားတ႔က လအပရာ လအမား ပငပနးစြာ ႐နးကနေနၾကရေသာ ဝနးကငတစခတြင ဝနထပဝနပးသဖြယ ျဖစႏငေပသည။

QSEM ေလလလာခသည ေကးရြာမားအတြငး ရပရြာလထမ ထညဝငလဒါနးရနလအပေသာ စမကနးအမးအစားမားမာ အမားျပညသႏင သကဆငေသာ စမကနးမားျဖစသည။ ဥပမာ-စပါး

ပ-၁၅။ အကအည ေပးေ၀မႈပစမား

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၆၅

ဘဏမားႏင လမးေဖာကလပေရး စမကနးမားျဖစသည။ QSEM-2 အတြငးေလလာေတြ႔ရရေသာ၆ စပါး ဘဏႏင လမးေဖာကလပေရး စမခကအားလးသည (ထစမခကအားလးသည ခငးျပညနယတြင ရသည။) ရပရြာလထက ၎တ႔၏လပအားႏင ေဒသသးပစၥညးမားက တစနညးတစဖထညဝငရန လ အပသည။ ယငးစမကနးသညလညး အလပသမားမားအတြက အစားအစာမားက ေကးရြာသားမားက ေထာကပရန လအပသည။ လပအားႏင လပအားခလလယသည စမကနးမား၊ အသကေမြးဝမးေကာငး ႏင ပတသကသည သငတနးမားႏင စားနပရကၡာႏင အမသးကနပစၥညးမား ေထာကပျခငးကသ႔ေသာ လတစဥးခငးစက ရညရြယသည အေထာကအပတြင ရပရြာလထ၏ ထညဝငလဒါနးကညမႈ မလအပ ေပ။

လပအားထညဝငကညရာတြင ပစ-၂ မးရသည။ ပထမပစတြင အႀကးစားစမကနးမားအတြက မသနစြမးသမားမလြ၍ အားလးေသာ အမေထာငစမားက ၎တ႔၏အခနက အညအမေပးၾကရသည။ ဥပမာ-ရမးျပညနယရ ေကာငးေဆာကလပေရး စမကနးတစခတြင ေန႔စဥ လပအားအလညကေပးသည စနစက အသးျပကာ တစႀကမလင အမေထာငစ ၅-စမ မသားစမားက ေဆာကလပေရးလပငနးတြင အကအညေပးၾကရသည။ ၎တ႔၏ အခနႏငလပအားက အေျခခလအပခကမား ျဖညဆညးရန ပမ လအပေသာ ဆငးရသားအမေထာငစမားကမ ခမးသာကြယဝသမားေလာက အခနမေပးရန ခြငျပ ေပးထားသည။ ထအတြက ေကးရြာသားမားထမ မေကနပေၾကာငး ေစာဒကတကျခငး မရၾကေပ။

ဒတယပစမာ VDC အဖြ႕ဝငမားကသ႕ တရားဝငစမကနးအခနးက႑တြင တရားဝငပါဝငသမား က လပအားေပးျခငးျဖစသည။ သ႔ရာတြင ထပစသည အေထာကအပမားျဖန႔ေဝရန လပအားလအပ သည စမကနးမးအတြကသာ ျဖစသည။ ဥပမာအေနျဖင အမားျပညသႏင သကဆငသည အလပမား က တညေဆာကသညလပငနးမားထက မးေစအတမားျဖန႔ျဖးျခငးႏင တရစၧာနစာမား ျဖန႔ျဖးျခငး တ႔သာျဖစသည။ မညသ႔ပငျဖစေစကာမ ထသ႔ပါဝငေဆာငရြကျခငးေၾကာင ၎တ႔၏ ပငမအမေထာင တာဝနမားက ျဖညဆညးေပးရန အခနမရဟ VDC အဖြ႕ဝငမားက မေကမနပေျပာဆၾကသည။ အခ႕ ေကးရြာမားတြင ေကးရြာသားမားသည စမကနးမားတြင ပါဝငဆးျဖတရနသာ လလားၾကၿပး ပါဝင ကညျခငးမျပၾကဟ VDC အဖြ႕ဝငမားက ေျပာၾကားသည။

ေငြေၾကးထညဝငလဒါနးကညမႈ စနစမားသညလညး စလငလၿပး ထစနစမားသညသာတညမ ထညဝငလဒါနးကညမႈ အေျခချဖငသာ စစဥေဆာငရြကေလရၾကသည။ ''အမေထာငစမားအားလး သာတညမ ထညဝငလဒါနးကညမႈ အေျခခ"" ျဖင ေဆာငရြကေသာ စမခက ၅-ခတြင ေကးရြာရ အဆငးရဆး အမေထာငစမားႏင သကႀကးရြယအမားသာရေသာ အမေထာငစမားအား ထသ႔ထည ဝငလဒါနးကညမႈမးမ ကငးလြတခြငျပထားသည။ အဆပါျဖစရပမားတြင မညသညအမေထာငစမား အား ထညဝငလဒါနးျခငးမ ကငးလြတခြငျပသငသညက ေကးရြာအပခပေရးမး သ႔မဟတ စမခက တြင ပါဝငသမားက စဥးစားဆးျဖတၾကသည။ အေထာကအပ စမကနးမားအတြက ေငြေၾကးစေဆာငး ေကာကယမႈတြင ေကးရြာသားမားႏင အဆငးရဆး မသားစမားထမပင မညသညမေကနပခကမ ေပၚထြကလာျခငး မရေပ။

ရပရြာထညဝငလဒါနးမႈ လအပေသာ စမကနးမားတြင ထသ႔ေသာ ထညဝငလဒါနးမႈမးသည ၎တ႕အတြက ဝနထပဝနပးမျဖစဟ ရပရြာအဖြ႕ဝငမားက ေျပာၾကားၾကသည။ ၎တ႔၏အျမငမားသည ၎တ႔၏ ကယျပန႔ေသာသမငးေၾကာငးႏင ျပငပအကအညကေမာလငမႈမား၏ လႊမးမးမႈေၾကာင ျဖစပ ရ သည။ အဆပါေကးရြာမားမာ ယငးတ႔၏ ေဝးလေခါငးပါးသည ေဒသအေျခအေနအရ ျပငပအကအည ရရမႈ နညးပါးၿပး ကယထကယထ ျဖညဆညးၾကရေသာ ေကးရြာမားျဖစသည။ ဥပမာ-အျခားမ ကည ေထာကပမႈ မရေသာအခါတြင ရပရြာမားက အမေထာငစထညဝငလဒါနးမႈက ျမႇငတငကာ ေကာငး ဆရာမား ငားရမးၾကရျခငး ျဖစသည။

အေထာကအပေပးသမား က စမကနးဒဇငးႏင သတ မတခကက ဆးျဖတၿပး အက းခစားရသမား ေရြး ခယမႈက ေကးရြာအဆင က ဆးျဖတသည။ အေျခခ စညးမဥးေပၚတြင စစညး ေလရေသာလညး တစခါ တစရ အဆငးရဆး အမ ေထာငစမားကမ ကငး လြတခြငေပးသည။ ထသ႔ထညဝငလဒါနး ကညမႈေၾကာင ဝနထပဝနပးျဖစသညဟ ရပရြာက ေျပာ ၾကားျခငး မရ ေပ။

၆UNေအဂငစမ ရနပေငြေထာကပထားေသာ စပါးဘဏစမကနး(၉)ခရၿပး အစးရ၊ ပဂၢလကလပငနးရငမားႏင တပမေတာတ႔မ အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကေနေသာ လမးစမကနး (၅)ခရသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၆၆

ပြငလငးျမငသာမႈ၊ အေထာကအပမား တရားမတမႈႏင မေကနပမႈမား

အေထာကအပ စမကနးမားႏင အေကာငအထညေဖာေသာ အဖြ႕အစညးမားသည စမကနးႏင ပတသကေသာ အဓက သတငးအခကအလကမားက ရငးျပရန ပြငလငးျမငသာေစေသာ နညးစနစမး စက အသးျပၾကသည။ အသးျပေသာ ပြငလငးျမငသာေစသည နညးစနစမာ အမးမးကြျပားသည။ ေအာကပါ ဇယား-၁၆တြင ေဒသအလက ေလလာေတြ႕ရရေသာ ပြငလငးျမငသာသည နညးစနစအမး အစားမားက ေဖာျပထားသည။

အထေရာကဆးေသာ ပြငလငးျမငသာေစသည နညးစနစမားမာ ေကာငးစြာစစညးစစဥထားေသာ ေကးရြာအစညးအေဝးမားျဖစဖြယရသည။ ေကးရြာအစညးအေဝးမားပစအမးမးက အမေထာငစမား က ေျပာျပသည။ ေကးရြာအစညးအေဝးမားသည ပမနအားျဖငမ အမညခမသာ ျဖစသညဟ ဆၾက သည။ အမားသေသာပစမာ ဥက႒၊ အတြငးေရးမး၊ ေငြကငႏင အကးခစားရမညသတ႔က ေရြးခယ ဆးျဖတရနအတြက ရြာလးကြၽတအစညးအေဝးမကငးပမ ေကးရြာရ ရပမရပဖမားႏင ႐ေသေလးစား ထကေသာ ပဂၢလမားက ႀကတငျပလပေသာ အစညးအေဝးမား ျဖစသည။ ထ႔ေနာက အမေထာငစမား ႏငတငပငရနထက ၎တ႔၏ ဆးျဖတခကမားက ေၾကညာရန ရြာလးကြၽတအစညးအေဝးက ေခၚယ ၾကသည။ ရမးျပညနယတြငမ ပမအသကဝငကာ တကကြေသာ ေကးရြာအစညးအေဝးမားက ကငးပ ၾကသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ ထေဒသတြင ေကးရြာေခါငးေဆာငမားက အေထာက အပ စမကနးမားက ေၾကညာရနႏင ပါဝငလသရပါက အမေထာငစမားအား အမညစာရငးတငသြငးရန မာၾကားေရးအတြက လထအစညးအေဝးမား ေခၚယၾကသည။

အဆပါ အစညးအေဝးမားအတြက ရပရြာတစခလးက စစညးရာတြင တစခါတစရ အခကအခမား ရသညဟ ေကးရြာေခါငးေဆာငမားက ေျပာၾကားသည။ ဥပမာ-ဧရာဝတတငးေဒသႀကးရ ေကးရြာ ၉-ရြာ မ ၄-ရြာ၌ လထအစညးအေဝးမားတြင ရပရြာတစခလး ပါဝငေစရနခကခၿပး တကေရာကသ မားတြင ေကးရြာဖြ႕ ၿဖးေရးေကာမတမားသာ ပါဝငသညဟ သရရသည။ ကနေသာ ေကးရြာ ၅-ရြာတြင ကယျပန႔စြာ ပါဝငၾကၿပး ရပမရပဖမားႏင ေကးရြာအပခပေရးမးတ႔ အတတကြ ပးေပါငးကာ လထ အားစညး႐းလႈ႔ေဆာမႈ ျပလပချခငးေၾကာင ကယျပန႔စြာ ပါဝငၾကျခငးျဖစသည။

အျခားေသာပြငလလငးးျမငသာသည နညးစနစပစမားမာ ထေရာကမႈ နညးပါးေၾကာငး ေတြ႕ရရ သည။ သတငးအခကအလကမားက ေၾကာျငာသငပနးတြင ဖတ၍ျဖစေစ၊ တစဆငစကား တစဆငနား ျဖငျဖစေစ ၾကားသရသညဟ ရြာသားမားက ေျဖၾကားၾကသည။ ေၾကာျငာသငပနးမားက ေကးရြာရ ဘနးေတာႀကးေကာငးကသ႔ေသာ အမားျပညသသြားလာသညေနရာမးတြင ေတြ႕ရေလရသည။ သ႔ရာ တြင အေျခခဆကသြယေရး သတငးမားအပါအဝင ေၾကာျငာသငပနးရ သတငးမားမာ ရကလြနေနၾက ေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ဥပမာ- ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင ေကးရြာ ၉-ရြာအနက တစရြာတြငသာ အေထာကအပ စမကနးမားႏငပတသကေသာ သတငးအခကအလကက ယငး၏ေၾကာျငာသငပနး တြင အခနမရငးလငးျပတသားစြာ ေၾကာျငာထားေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ သတငးအခကအလကမား က ေစးကြကအခကအခာေနရာမားသ႔ သြားေရာကေသာအခါတြငျဖစေစ ေကးရြာသားမားအၾကား တစဆငစကားျဖငသာ သရၾကေလရသည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကး ဘကေလးၿမ႕နယရ အခ႕ကစၥမား တြင ပြငလငးျမငသာမႈနညးသညဟ ရြာသားမားက ေျပာၾကားသည။ ဥပမာ-ေကးရြာတစရြာတြင ေကးရြာေခါငးေဆာငက အတးႏႈနးသကသာစြာျဖငရရႏငေသာ ေခးေငြႏငပတသကသညသတငးက ၎၏မတေဆြမားႏင ေဆြမးသားခငးမားကသာ ေျပာၾကားသညဟ ၾကားသခရသည။

ရပရြာအစညးအေဝးမား သည အထေရာကဆး ေသာ ပြငလငးျမငသာ သည နညးစနစ ျဖစပရ သည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၆၇

သတငးမေ၀ကငးပေသာ

ေကးရြာအစညးအေ၀းမား

ေကးရြာတြငထနးသမးေသာ

စမကနးမတတမးမား

ေကးရြာေၾကာျငာသငပနးတြင

ေၾကာျငာေသာသတငးမား

အႀကေပးေသတာရရမႈ

စမကနးလပစာႏင

ဆကသြယရနနပါတမားရရမႈ

ခငး မႏေလး ဧရာ၀တ ရမး

ပ-၁၆။ ပြငလငးျမငသာမႈႏင စမကနးအေပၚ တ႔ျပနမႈစနစမား အသးျပထားေသာ စမကနးအေရအတြက

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၆၈

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၆၉

အပငး ၅။ လမႈဆကဆေရးႏင အဖြ႕အစညးမား

ထပမေလလာေသာ မႏေလးတငးေဒသႀကးႏင ခငးျပညနယတတ႔တြင QSEM-2 ရ လမႈဆကဆ ေရးမားႏငအဖြ႕အစညးမားအတြက ရာေဖြေတြ႕ရခကမားသည QSEM-1 ရ ေတြ႕ရခကမားႏင အလား တပငျဖစသည။ အဆပါေဒသမားတြင လမႈေရးေပါငးစညးမႈသည ဆကလကခငမာေနၿပး ေကးရြာသား မားသည တစရြာလး၏ ေကာငးကးအတြက စေပါငးေဆာငရြကၾကသည။

အသစေလလာေသာ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးႏင ရမးျပညနယတ႔တြင ကြငးဆငးေဆာငရြကရာ၌ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးရ လမႈေရးဆကဆေရးတငးမာမႈႏင ရမးျပညနယရ ပဋပကၡမား၏ သကေရာက မႈမားကသ႔ေသာ ေျပာငးလမႈအသစမားက ေတြ႕ရရသည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင လမႈဆကဆေရး မား ေကာငးမြနသညဟ ဆႏငေသာလညး အေထာကအပမားႏင ဆကႏြယေသာ လမႈေရးတငးမာမႈ ေၾကာင ေကးရြာထကဝကခန႕သည လမႈဆကဆေရး အားနညးလာခသည။ ရမးျပညနယ၏ ေကးရြာ ေခါငးေဆာငမႈတြင ေဒသခြအလက ေျပာငးလမႈမားရၿပး အပစအခတရပစေသာ ၿမ႕နယတစခတြင သာမနအရပသားမား၏ ဘဝမားအေပၚ ပဋပကၡမား၏အကးသကေရာကမႈႏင ေဒသတြငး ႏငငေရး၊ စးပြားေရးအေပၚ ထခကမႈမားမာ သသာထငရားသည။

ၾသဇာရမႈ၊ လမႈေရးအရငးအႏးႏင ေခးေငြလညပတမႈတ႔သည တစခႏငတစခ ခတဆကေနဖြယ ရ သည။ ေကးရြာအတြငး ၾသဇာရျခငးသည လေလာကေသာဝငေငြရၿပး ခငမာေသာ လမႈေရးကြနရက ရသည တစဥးခငးစအေပၚတြင တညမေနဖြယရသည။ ခမးသာေသာ ေကးရြာသားမားအေပၚတြင ေခး ေငြရရရနႏင ၎တ႔၏ အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမားအတြက လအပေသာသြငးအားစမားရရ ရန မခေနရေသာ ဆငးရခ႕တသမားသည ရပေရးရြာေရးမားအတြက အေထာကအကျပလပငနးႏင မေကနပခကဖြငဟမႈမားတြင တကကြစြာ ပါဝငေဆာငရြကမႈ နညးပါးသည။ ေကးရြာမားအတြငးရ ေခါငးေဆာငမားႏင ၾသဇာရသမားသည ခမးသာကြယဝသမားျဖစကာ ေျမယာမားပငဆငၾကသည အျပင မသားစအေပၚ ၾသဇာရသမားလညး ျဖစၾကသည။

လမႈေရးအရငးအႏးႏင စေပါငးေဆာငရြကမႈ

QSEM -2 မ လႊမးၿခေလလာေသာ ေဒသ ၄-ခစလးတြင ဧရာဝတတငးေဒသႀကးရ ေလလာခ ေသာ ေကးရြာအေရအတြက ထကဝကခန႔မလြ၍ လမႈေရးအရငအႏးႏင စေေပါငးေဆာငရြကမႈမား ဆကလက ခငမာမႈရေစျခငးသည အေရးႀကးေသာ အခကျဖစေပသည။ ေဒသတစေလာကတြင ရပရြာ အကးစးပြားအတြက ဥပမာ-လမးမား၊ ဘနးႀကးေကာငးမားႏင စာသငေကာငးမားျပျပငျခငးတ႔ကသ႔ ေသာ လပငနးမားတြင ေကးရြာသားမားသည အတတကြ စေပါငးညညာစြာ ေဆာငရြကၾကသည သာဓကမားစြာရသည။

ထပမေလလာခေသာ မႏေလးတငးေဒသႀကးႏင ခငးျပညနယတ႕တြင လမႈဆကဆေရးမားသည ဆကလကခငမာလကရသည။ စေပါငးေဆာငရြကမႈႏင အျပနအလနအကအညေပးေသာ အစအစဥ မားမာ လပ႐းလပစဥျဖစသည။ ဥပမာ-မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင သာစညၿမ႕နယရ အမေထာငစ (၇ဝ)ရေသာ ေကးရြာတစရြာတြင အစးရထမ မလတနးေကာငးတစေကာငးခေပးရန ေမတာရပခ ေတာငးဆခသညက သေတသမားက ေတြ႕ရခသည။ အစးရမ ကနကစရတ အျပညအဝကချခငးမျပ ႏငေသာအခါ လအပေနသည ေငြကပတစသနးေလးေသာငးအား ေကးရြာမ တစအမေထာငလင (၅,ဝဝဝ)ကပ ေကာကခ၍ ထညဝငေစခသည။ ခငးျပညနယတြငလညး စကပးေရးကာလအတြငး လအမားသည အခငးခငးအျပနအလန ကညၾကေသာ ဓေလထးစရၾကသည။ မတညေသာ ေတာငယာ ေလကားထစအဆငမားတြင စကပးျခငးျဖစ၍ စပါးရငမညခန မတညၾကေသာ၊ ျမငမတေသာ ေလ ကားထစစကခငး ေတာငယာပငရငမားက နမေသာေလကားထစစကခငး ေတာငယာပငရငမားက အကအညေပးၾကေလရသည။

ဧရာဝတတငး ေဒသႀကး တြင အေထာကအပမား ႏင ဆကႏြယေသာ လမႈ ေရးတငးမာမႈႏင ရမးျပည နယတြငပဋပကၡမား သက ေရာကမႈတ႔ေၾကာင ေဒသ အလက လမႈဆကဆေရး အေျပာငးအလမား ရ သည။

လမႈေရး အရငးအႏးသညဆကလကခငမာလက ရသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၇၀

သာဓက-၄ ။ ဆငးရေသာလယသမားမားအား သြငးအားစမားျဖငကညရန၊ ပဋပကၡက ေကးရြာက ေအာငျမငစြာ ေျဖရငးေရးတြင ကညရနႏင သဘာဝပတဝနးကငအရငးအျမစမမား အကာအကြယ ေပးရနစေပါငးလပေဆာငမႈက အသးျပျခငး။

ရမးျပညနယမ ယခငက ပဋပကၡနယေျမရ ေလကားထစစကပးေရးလပကငေသာ ေကးရြာ တစရြာတြင ရြာသရြာသားမားသည အမေထာငစမား၏ ဆငးရဒကၡ အကပအတညးႏင လကနက ကငအပစမားအား တရားမဝငအခြနအခေပးရျခငးမားက ကညေျဖရငးေပးရန ရပရြာပငစပါးဘဏ တစခက ထေထာငၾကသည။ လြနခေသာႏစမားက တပမေတာႏင အစးရမဟတေသာ လကနက ကငအဖြ႕အစညးမားအား ေငြေၾကး၊ လပအား၊ ဝါးႏင ရကၡာမားေပးၾကရသညဟ ရြာသားမားက ေျပာၾကားသည။ ၁၉၉၇-ခႏစတြင ရြာသားမားက ေငြေၾကးအခကအခရသမားအား မးစပါးထတ ေပးျခငး သ႔မဟတ ဘာသာေရးဆငရာ လဒါနးျခငးတ႔တြင ကညရန စပါးဘဏတစခက ထေထာင ခၾကသည။

ထစပါးဘဏသည ေကးရြာျပငပရ လကနကကငအပစေပါငးစအား ဆကေၾကးေပးႏငေစရန၊ ေကးရြာလႀကး၏ အလပကစၥျဖင ၿမ႕သ႕သြားေရာကသည ခရးစရတမားက ကခႏငရနအျပင ေဒသခေကာငးဆရာ၏ လခႏငစရတမားေပးႏငရနတ႔အတြက အေထာကအကျပခသည။ ထ စပါးဘဏက ၂ဝ၁၂ ခႏစ ကြငးဆငးေလလာခနအထ လညပတလပေဆာငလကရသည။ ထစပါး ဘဏသည စေပါငးရငးလငးထားေသာ ေတာငေစာငးေျမတြင စကပးသညသးႏမား (အဓကအား ျဖင စပါးႏငႏမး)မ အကးအျမတေပၚတြင အေျခခလညပတျခငးျဖစသည။ သးႏေပၚတြင မတည ကာ အမေထာငစတစစခငးစသည စပါး ၅-တငးႏင ႏမး ၁-တငး ထညဝငရသည။ သးႏမားစ ေဆာငးၿပးေသာအခါ အခ႕ေသာ စပါးႏငႏမးတ႔က ေရာငးခၿပး အခ႕က ဆငးရေသာ လယသမား မားအား မးေစအျဖစ ေခးငားသည။ ၂ဝ၁၂ ခႏစတြင အမေထာငစ ၂၅-ခက မးေစမားက အျမင ဆး ေခးငားႏႈနး အျဖစ ၄-တငးအထ ေခးငားေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ မးေစမားက စကပးခနတြင ထတယၿပး ရတသမးခနတြင အတး(၇၅%)ျဖင ျပနလညေပးဆပရျခငးျဖစသည။ အဆပါစနစသည ရြာသားမားမ ေကးရြာဘရနပေငြတြငးသ႔ စေပါငးထညဝငျခငးျဖင ကပတညးမႈပမာဏက ေလာ ေစခသည။

ေကးရြာတစရြာတြင သစေတာဧရယာတစခက အမားျပညသမ ပငဆငသည။ အျခားဧရယာ ၂-ခက တစရြာလးက ပငဆငၿပး ေကးရြာေခါငးေဆာငမားအဖြ႕က အစဥအလာအတငး ထနးသမး ထားသည။ ထဧရယာ၏ ရညရြယခကမာ ေရေဝေတာငေၾကာက ကာကြယရန၊ ေႏြရာသတြင ကြၽ မားအတြက ေရစမရနႏင ရာသဥတမား ပမတညၿငမမႈ ရရေစရနတ႔ျဖစသည။ ေကးရြာေခါငး ေဆာငမားသည ထေဒသက ထနးသမးထားရနႏင စကပးေျမမား ခ႕ထြငျခငးတ႔မ ႀကတငကာ ကြယရနအတြက ထငးခတျခငးက တားျမစထားသည။ သ႕ရာတြင ရပရြာအတြငး ေနအမျပငဆင ျခငးႏင ေဆာကလပျခငးတ႔အတြက သစေတာေျမက ကန႔သတခကမားျဖင အသးျပခြငေပးထား သည။ ၎တ႔သည အမားပငသစေတာမ ခတယေသာသစမားအတြက ျပငပေပါကေစး၏ (၂ဝ%)က အမားပငရနပေငြသ႔ ထညဝငၾကရသည။ သစေတာနယေျမတြင မသားစတငး၌ ကယပင အသးျပရန စကပးထားေသာ ဝါးေတာမား ရၾကသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၇၁

ရမးျပညနယတြင စေေပါငးေဆာငရြကမႈဓေလမား ကြျပားျခားနားၿပးအဓက လႊမးမးေသာ လမးစ မားမ လမႈေရးအဖြ႕အစညးမား၏ မတညေသာ ႐းရာဓေလမားက ေရာငျပနဟပသည။ ရမးျပညနယ ေကးရြာမား၏ လမးစေပါငးစပပါဝငမႈမာ မတညၾကေပ။ အခ႕မာ ရမးလမးအမားစ အဓကရၿပး အျခားလမးစမားအေနျဖင ပအ႔ဝႏင ဓႏလမးစတ႔ရၾကသည။ ဓႏေကးရြာႏင ပအ႔ဝေကး ရြာမားသည ရမးလမးမား အဓကေနထငေသာ ေဒသတြငရၾကသည။ အဆပါေကးရြာမားတြင သးျခားလမးစအေန ျဖင ခငမာေသာခယမႈက သေတသမားမ ေလလာေတြ႕ရရၿပး အထးသျဖင ပအ႔ဝေကးရြာ (၃)ရြာတြင ေကးရြာသားမားသည ေကးရြာေခါငးေဆာငမား၏ ပအ႔ဝဘာသာစကားႏင ယဥေကးမႈတးတကေရး အတြက ႀကးပမးအားထတမႈမားက အေလးထား လကခၾကသည။

လမႈေရးရငးႏးျမႇပႏမႈႏင စေပါငးေဆာငရြကမႈတ႔၏ စြမးအားက ႁခြငးခကျပထားသညမာ ဧရာ ၀တတငးေဒသႀကးတြငျဖစၿပး ထေဒသတြင မၾကာေသးမႏစမားအတြငးက လမႈဆကဆေရးမား အားနညးလာသညဟ ေလလာခေသာ ေကးရြာမား၏ ထက၀ကခန႔က ေျပာၾကားသည။ ထေဒသရ ေကးရြာ ၉-ရြာ အနက အနညးဆး ၆-ရြာ မ ေကးရြာသားမားက နာဂစဆငကလနး မနတငးတက ခတၿပးေနာက ျပငပအကအညမား ေထာကပျခငးမား၏ ရလဒအျဖစ ၎တ႔၏ ေကးရြာမားတြင လမႈ ေရးပဋပကၡအသြငသ႑ာန ျဖစေပၚမႈမား ျမငတကလာသညဟ ေျပာၾကားၾကသည။ အဆပါ ေကးရြာ မားတြင အေထာကအပေပးေသာ အဖြ႕အစညးမားသည အကအညေပးျခငးႏင ပတသကၿပး ကြျပား ေသာေကာမတမားက ထေထာငရန လအပသည။ အဖြ႕ဝငတစဥးတညးက ေကာမတမားတြင ထပကာ ထပကာပါဝငျခငး၊ အခငးခငး မနာလျခငး သ႕မဟတ ေကာမတဝငမားအၾကား ညၫြတမႈမရျခငး တ႔သည ေကးရြာမားအတြငး အပစမား ကြေစသည။ ေကးရြာ၏ ေကာငးကးအတြက ေကးရြာသား မားသည ယခငက အတတကြ ပးေပါငး ေဆာငရြကခၾကေသာလညး ယခအခါ ထသ႔ေဆာငရြကျခငး မျပၾကေတာဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ေကးရြာ ၃-ရြာတြင အမးမးေသာ အဖြ႕အစညး မား၏ ၾသဇာလႊမးမးမႈမားအၾကား ေကးရြာအတြငး သေဘာထားကြမႈမား ျဖစေနၾကသညက ေတြ႔ရ သည။ အျခားတစဘကတြင ထသမားႏင ဆကဆေရးအား ထနးသမးခေသာလညး ေပါငးသငး ဆကဆေရးမာ ျပနလညေျပျပစျခငးမရၾကေတာဟ ရြာသားမားက ေျပာၾကားခသည။ ေကးရြာတစရြာ တြင ေကးရြာအတြငး သေဘာထားကြလြမႈမား ျဖစရျခငးမာ အေထာကအပေပးေသာ အဖြ႕အစညး၏ ေတာငးဆခကအရ ရာအမမးက ေကာမတတစရပက ဖြ႕စညးရသည။ သ႔ရာတြင ေကာမတတြငပါဝငရန သ၏ မတေဆြမားႏင အေပါငးအသငးမားကသာ ေခၚယခသညဟ ဆသည။

မညသ႕ပငဆေစကာမ ေကးရြာမားစြာတ႕တြင လမႈေရးရငးႏးျမႇပႏမႈ အားနညးေသာလညး ဧရာ ဝတတငးေဒသႀကးတြင စေေပါငးေဆာငရြကသည သာဓက အခ႕ ရေနေသးသည။ အေထာကအပ႔ေပး သည အဖြ႕အစညးတစခထမ အကအညရရရန ရြာသရြာသားမားအတတကြ ႀကးပမးပက ေအာကပါ သာဓကတြင ေဖာျပထားသည။

သာဓက-၅။ လမးေဖာကလပရန ကညေထာကပသည အဖြ႕အစညးက ေကးရြာသ ေကးရြာသားမား အတတကြ ပးေပါငးကာ တကတြနးမႈျပလပချခငး

ဧရာဝတတငးေဒသႀကးရ နာဂစမနတငးဒဏခခရေသာ အမေျခ ၄ဝ-ခန႔ရ ေကးရြာတစရြာ တြင အေထာကအပေပးေရးအဖြ႕တစဖြ႕ ေရာကရလာၿပး ၎တ႔သည ေဒသတြငးရ ဆကသြယေရး လမးမားကေဖာကလပေပးမညဟ ရြာသားမားအား ေျပာၾကားခသည။ အျခားေကးရြာတြင ေန ထငေသာ ေကးရြာအပစအပခပေရးမးက ထေကးရြာသည ေသးငယၿပး လမးက စမခန႔ခြႏငစြမးမရေသာေၾကာင ထရြာတြငလမးမေဖာကသငဟ ယငးအဖြ႕အစညးကေျပာၾကားခသည။ ထ႔ေၾကာင အေထာကအပ႔ေပးသညအဖြ႕အစညးသည ထေကးရြာအား လမးေဖာကလပခြငမေပးရန ဆးျဖတ ခသည။ သ႔ရာတြင ေကးရြာသားမားက လမးကစမခန႔ခြႏငစြမးရေၾကာငး သကေသျပလသျဖင အရည ၁၃ဝဝ-ေပရေသာ လမးက ၎တ႔ကယတင ေဖာကလပခၾကသည။ ထသ႔ လမးေဖာကလပ ရာတြင ပါဝငသည ရြာသရြာသားမားသညအျခားအလပမား မလပၾကဘ လမးေဖာကျခငးကသာ လပကငၾကသျဖင အစားအစာမား ခကခႏငသညက ေကးရြာတြငး ေစးဆင(၂)ဆငမ အေကြးျဖင

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၇၂

ဧရာဝတတငးေဒသႀကးရ ေကးရြာအခ႕မ လမႈဆကဆေရးအားနညးခကမား ရာေဖြေတြ႕ရျခငး သည အေစာပငး စစစေလလာခကမား၏ ေတြ႕ရခကမားႏင ဆန႔ကငဘကျဖစေနေပသည။ QSEM -2 တြင ေရာကရခေသာ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးရ ေကးရြာအားလးသည နာဂစမနတငးဒဏသင ေကးရြာမားျဖစသည။ ဆငကလနးမနတငးတကခတၿပးေနာက မၾကာေသးမႏစမားအတြငး ''လမႈေရး သကေရာကေလလာမႈ"" အစရငခစာကသ႔ေသာ ဆနးစစခကတြင ေကးရြာသားမားသည လသားအခငး ခငး စာနာေထာကထားေသာ အကအညမား တနးတညမေပးခၿပး လမႈဆကဆေရးသညလညး မား ေသာအားျဖင ေကာငးမြနေၾကာငး ေတြ႕ရခရသည။ သ႔ရာတြင ထအခနကတညးကပင အဆပါ လသား ခငး စာနာေထာကထားေရး ေျဖရငးေပးမႈမားသည လမႈဆကဆေရး အားနညးလာမႈအတြက တာဝနရ ေနသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ေကာမတမား အဆမတနမားျပားခၿပး ၎တ႔သတမတေသာ နညး စနစႏင စႏႈနးမားက ေကးရြာမားအတြငး ကား-မ ခြျခားကာ တနးတညမမႈ မရေစေသာေၾကာင အပစ ကြမား ေပၚေပါကေစေၾကာငး ေကးရြာ(၆)ရြာမ ရြာသားမားက ေျပာျပ ၾကသည။

အဆပါတငးမာမႈသည အျခားေဒသမားတြငလညး ေကးရြာ၏ ထးစစဥလာအတငး လပေဆာငရ သည အျခားေသာ ကစၥရပမားကပင သကေရာကမႈ ရသြားသည။ ဥပမာဆရလင ဘရားပြေတာကသ႕ ေသာ ကစၥမားကပင ရြာသားမားအေနျဖင အတတကြ ေဆာငရြကျခငး မျပေတာသညက ေတြ႕ရသည။

သာဓက-၆။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးရ ေကးရြာတစရြာတြင အေထာကအပႏငပတသကေသာ လမႈ ေရး တငးမာမႈ

ေရာငးခေပးထားျခငးျဖင ေျဖရငးေပးခသည။ ထလမးေဖာကလပမႈအား ေကးရြာေခါငးေဆာငမား က ဓာတပ႐ကၿပး အေထာကအပ႔ေပးသည အဖြ႕အစညးသ႔ တငျပခသည။ ေနာကဆးတြင ေကးရြာ သားမား၏ ကယထကယထ လပေဆာငခမႈက အေထာကအပေပးသည အဖြ႕အစညးက အသ အမတျပခၿပး ေငြေၾကးကညေထာကပ႔ေပးခသည။ ယခအခါ ထရြာတြင အရည ၂၈၅၉-ေပ ရေသာ လမးတစလမး ရေနၿပျဖစသည။

ဧရာဝတတငးေဒသႀကးရ ေကးရြာတစရြာတြင နာဂစဆငကလနး တကခတအၿပး၌ ေကာငး မားႏင လမးမားေဆာကလပရန အဖြ႕အစညးတစခ ေရာကရလာခသည။ ထသ႔ေဆာငရြကရန အဖြ႕အစညးက စမကနးႀကးၾကပမည ေကာမတတစရပက ဖြ႕စညးခသည။ ေကးရြာလႀကး (ေကး ရြာအပခပေရးခပေရးမး)သည ထေကာမတတြင ပါဝငသည။ ထစဥတြငပင လယထြနစကမား ေထာကပမည အျခားအဖြ႕အစညးတစခ ေရာကရလာၿပး ထအဖြ႕အစညးကလညး ေကာမတဖြ႕စညး ရန လအပသည။ အဆပါ ေကးရြာအပခပေရးမးသည အျခားေကးရြာလႀကးမားႏငအတ ဒတယ ေကာမတတြင ပါဝငလာျပနသည။ ပထမေကာမတအဖြ႕ဝငမားက ဒတယေကာမတက ၿပငဘက အျဖစ သေဘာထားလာၾကသည။ ေကးရြာအပခပေရးမးသည ဒတယေကာမတတြင ပါဝငျခငး ေၾကာင ၎သည သစၥာေဖာကျခငးျဖစသညဟ ပထမေကာမတဝငမားက ယဆခၾကသည။

တစေန႕တြင ပထမအဖြ႕အစညးက ၎တ႔၏ေငြမားက ျဖန႔ျဖးရန ေကးရြာအစညးအေဝး တစရပကငးပခေသာလညး ေကာမတဝငမားမာ ခရးသြားေနၾက၍ အစညးအေဝး တကေရာက ႏငချခငး မရခေပ။ ေကးရြာအပခပေရးမးက အစညးအေဝးသ႔ တကေရာကကာ ေကာမတတစရပ လး၏ကယစား ေငြမားက လကခရယခသည။ သ႔ရာတြင ေကာမတဝငမားက ေကးရြာအပခပေရး မးသည ေငြမားက ၎တ႔ကယစားမဟတဘ ဒတယလယထြနစကေကာမတ၏ ကယစားလကခ ရယခသညဟ ယဆခၾကသည။ ေကာမတ ၂-ရပ၏ အဖြ႕ဝငမားအၾကား မနးတးမႈႏင တငးမာမႈ မားႀကးထြားလာကာ အျခားေကာမတဝငတစဥး၏ ဥးေခါငးက ႐ကခြသညအေျခအေနသ႔ ေရာက ရသြားခသည။

ေကးရြာသည ၂-ပငးကြသြားသညႏငအတ လမႈဆကဆေရးမားသညလညး ထစဥကတညး

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၇၃

ျပငပအကအညမားက လမႈေရးအဖြ႔အစညးမားႏင စေပါငးေဆာငရြကေလရေသာ စနစမား အေပၚ သကေရာကမႈကလညး မႏေေလးတငးေဒသႀကးရ ေကးရြာ ၃-ရြာတြင ေတြ႕ရရသည။ ထသးရြာ တြင အေထာကအပေပးသည အဖြ႕အစညးက ေရကနမားအား သန႔ရငးေရးလပျခငး အေပၚ လပအားခ ေငြေပးသညစနစက စတငခသည။ ယခငက ထအလပက ၎တ႔၏ ေကးရြာအကးအတြက ေကးရြာ ရနပေငြက အသးျပကာ ကယတငဥးေဆာငဥးရြကျပ၍ စေပါငးေဆာငရြကခၾကေသာလညး ယခအခါ ေရကနသန႔ရငးေရးက ေငြမေပးလင မလပၾကေတာဟ ရြာသားမားက ေျပာၾကားသည။

ပဋပကၡႏင ရာဇဝတမႈ

QSEM-2 အတြငး ပဋပကၡႏင ရာဇဝတမႈမားႏင ဆကစပေသာ ေတြ႕ရခကမားမာ QSEM-1 ၏ ေတြ႕ရခကမားႏင အလားတပငျဖစၿပး ရာဇဝတမႈနညးပါးေၾကာငးေတြ႕ရရသည။ အမေထာငစမားသည စးပြားေရးအကပတညးမားႏင ေတြ႕ ႀကေနသညၾကားမပင ခးမႈအနညးအကဥးမသာရေၾကာငး သရရ သည။ ရမးျပညနယအေရ႕ပငးရ ယခငက ပဋပကၡနယေျမမားျဖစခေသာ ၿမ႕နယ ၂-ၿမ႕နယတြင အပစ အခတရပစမႈေၾကာင မညသညလကနကကငအဖြ႕အစညးမား၏ အခြနေကာကချခငး၊ ဆကေၾကး ေကာကချခငးမးးကမ မေတြ႕ရရေတာေၾကာငး ေျပာၾကားၾကသည။

က ဖကဆးခခရသည။ ထသ႔ ၂-ပငးကြသြားျခငးသည ရြာသားမား၏ စေပါငးေဆာငရြကမႈႏင အမားပငပစၥညးမား ထနးသမးမႈစြမးအားေပၚတြင ႀကးမားစြာထခကခသညဟ ရြာသားမားက ေျပာ ၾကားသည။ ဥပမာ - ရြာသားမားသည ေကးရြာရေရကနႀကးက ယခငက အတတကြသန႕ရငးကာ အမႈကသ႐ကမားက ပမနဆယယခၾကသည။ ထ႔ေနာကတြငမ ေရကနက ၂-ပငးခြကာ သးျခားစ တာဝနယၾကေတာသည။ ကြငးဆငးေလလာခနတြင ေရကန၏ တစပငးက သန႔ရငးစငၾကယၿပး ျဖစေသာလညး အျခားတစပငးကမ သန႔ရငးျခငးမျပေသးေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။

ျပငပ အေထာကအပမား က လမႈေရးအဖြ႕အစညး မားႏင စေပါငးေဆာင ရြကေလရေသာ စနစမား အေပၚ သကေရာကမႈက မႏေလးတငးေဒသႀကး ရ ေကးရြာမား၏ သးပတစပ တြင ေတြ႕ရရသည။

ပဋပကၡႏင ရာဇဝတမႈမား မာ အနညးငယသာ ရ သည။

ဇယား ၁၈။ ေဒသအလက ေလလာသရရေသာ ပဋပကၡႏင မႈခငးျဖစပြားမႈ

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၇၄

သာဓက- ၇။ ရမးျပညနယရ ပဋပကၡ၏ နငငေရး စးပြားေရး

QSEM-2 မတငမႏစအတြငးက ရမးျပညနယအေရ႕ပငး ကငးတၿမ႕နယရ ေကးရြာတစ ရြာတြင ေဒသဆငရာပဋပကၡ၊ တရားမဝငလႈပရားမႈ၊ လကနကကငမားႏင ဂဏးဖြ႕ျပစမႈကးလြန ျခငးမားက ရြာသားမား၏ သာမနလေနမႈဘဝမားအတြက အတငးအကပျပမႈ၊ ႀကတငမေမာ မနးနငမႈႏင မတညၿငမမႈမားက ေပၚေပါက ေစခသည။

၂ဝ၁၁-ခႏစ၊ ၾသဂတလႏင စကတငဘာလတ႔တြင လအမားက ရမးအမးသားေရးဝါဒမားဟ ေၾကညာကာ အနးဝနးကငရ ေတာငေပၚတြင စခနးခလာခသညဟ ရမးျပညနယရ ေကးရြာတစရြာ မ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ ထအမးသားဝါဒမားက ေတာငေျခရ ေကးရြာေခါငးေဆာင မားသ႔ စာတစေစာငေပးပ႕ကာ အစညးအေဝးေခၚယခေသာလညး မသြားေရာကခၾကေပ။ ထ႔ ေနာက ဒတယစာတစေစာင ေရာကရလာခသည။ ဤအႀကမတြငမ ''ကပတ႔ဆ ခငဗားတ႔မလာရင ခငဗားတ႔ဆ ကပတ႔ဆငးလာခမယ""ဟ၍ မငနျဖင ေရးသားထားသည။ ရြာလႀကးႏင အခ႕လမား သည ေကးရြာသားမား ဒကၡေရာကမညစး၍ သြားေရာကခၾကသညဟ ရြာလႀကးမ ေျပာျပသည။ မညသည အေၾကာငးအရာမား ေျပာၾကားၾကသညက ၎က ထတေဖာျခငး မရေသာလညး ဆန ေထာကပရန ေျပာၾကားခသညဟ ဆသည။ ရြာသားမားက စေဆာငး၍ ေပးလၾကေသာလညး အျခားသမားထက ခမးသာေသာ ရြာလႀကးက ေတာငးေသာဆနမားက သတစဥးတညးေပးမညဟ ေျပာၾကားခသည။ (ရြာလႀကးသည အလြနခမးသာၿပး သႏငသ၏မသားစတ႔သည မးယစေဆးဝါး ထတလပေရာငးခမႈတြင ပါဝငပတသကေနသညဟ သသယရေၾကာငး ရြာသားမားက ေျပာၾကား သည)

ဆနမားေပးပ႔ၿပး မၾကာမတြငပင တပမေတာမ တငးမးသည ထေကးရြာသ႕ ေရာကရလာရာ ေတာငေပၚရ ရမးအမးသားဝါဒစခနးက ေတြ႕ျမငသြားခသည။ ၂-လခန႔ၾကာမ တကပြမား ျဖစပြား ခရာ ေကးရြာသားအခ႕သည အနးရ ၿမ႕သ႕ ေခတထြကေျပးၾကေသာလညး ရြာလႀကးမားမာ ရြာ တြငပင ေနခၾကသည။ ထခကဒဏရာရသမရၾကဘ ေနာကဆးတြင တပမေတာက ထစခနးက ရငးလငးခသည။ ကြငးဆငးေလလာေသာအခနတြင ထြကေျပးသမားလညး ရြာသ႔ျပနလည ေရာကရလာၾကကာ ရြာ၏အေျခအေနမာလညး ပမနသ႔ ျပနလညေရာကရေနၿပျဖစေၾကာငး ေလ လာေတြ႕ရရသည။

အဆပါေဒသတြင အစးရမဟတသည ထသ႕ေသာ လကနကကငအပစမားႏင ဆကဆခ ၾကရသည ရညလားေသာ သမငးေၾကာငးက ရြာသားမားက ေျပာျပသည။ ယခငအစးရလကထက တြင နယခလကနကကငအပစမားက လကနကဆကလကကငေဆာငေစကာ ျပညသ႕စစအသြင ျဖင ''နယျခားေစာင"" တပသY ေျပာငးလခၿပး အပခပေရးစနစတြင ၎တ႔အား ေနရာေပးခသည။ ၂ဝဝ၄-ခႏစေနာကပငးတြင နယျခားေစာငတပမားအား အစးရက ဆကလက၍ လကနကကင ေဆာငခြင ျပ-မျပ မသရေသာလညး ၎တ႔ကမ လကနကကငေဆာငထားၿမျဖစၿပး ၎တ႔ ဘနးစကေသာအခါ လကနကမားကငေဆာငထားသညဟ ရြာသားမားက ေျပာၾကားသည။

QSEM-2 တြင ဧရာဝတတငးေဒသႀကးရ အထကတြင ေဖာျပခေသာ အေထာကအပႏင ဆက စပသည လမႈေရး၊ ပဋပကၡႏင ရမးျပညနယရ ၿမ႕နယတစခတြင မးယစေဆးဝါးႏင ပတသကေသာ ျဖစရပမားစသညတ႔မလြ၍ သေတသမားေလလာခေသာ ေကးရြာမားတစေလာက ရာဇဝတမႈႏင ပဋပကၡတ႔မာ သာမနမသာျဖစေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ ေဒသအားလးတြင အျငငးပြားမႈမားမာ သာမနမ သာျဖစၿပး (ဥပမာ - ကြၽႏြားမား ကးေကာဝငေရာကမႈ၊ အရကမး၍ ရနျဖစမႈႏင ေၾ<ြကးၿမအတြက အခငးမားမႈ) အဆပါ အျငငးပြားမႈမားက ႏစဥးႏစဘက ေကနပသညအထ ေကးရြာေခါငးေဆာငမားက ေျဖရငးေပးႏငၾကသညဟ ရြာသားမားက ေျပာၾကားသည။

ခငးျပညနယတြင အျခားေကးရြာသားမားသည ေကးရြာျပငပရ ဘနးစကပးမႈမားတြင ပါဝင

မၾကာေသးမက အပစ အခတရပစမႈမား၏ အကး ေကးဇးမားေၾကာင ရမး ျပညနယတြင ပဋပကၡ မား၏ ႏငငေရး စးပြား ေရးသမငးမာ အထင အရားျဖစသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၇၅

ပတသကခၾကေသာလညး ေဒသအာဏာပငမားက ထလပငနးက ရပတန႔ေစခၾကသညဟ ေကးရြာ တစရြာရ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ ရမးျပညနယတြင ရမးအေရ႕ပငး(ကငးတၿမ႕နယ)၌ ေကးရြာတစရြာတြင မးယစေဆးဝါးေရာငးဝယမႈႏင ဆကစပေသာ ရာဇဝတမႈတစခ မၾကာေသးမက ေပၚေပါကခသည။ ေလလာခသည အနးဝနးကငမ ေကးရြာတစရြာ (LIFT က ေထာကပေသာ ေကးရြာ မဟတ)သည ထငးနငငႏင မးယစေဆးဝါးေရာငးဝယမႈတြင ပါဝငပတသကေနျခငးျဖင ႀကးပြားခမးသာ ေနၾကသညဟ ဆသည။ သ႔ရာတြင LIFTအေထာကအပရရထားသည ေကးရြာမ ရြာသားမားကယတင ပင ၎တ႔၏ နယေျမသ႔ေရာကရကာ ေရာငးဝယေဖာကကားေနေသာ မးယစေဆးဝါး ဘရငတစဥး၏ လကေအာကခဘဝသ႔ မၾကာေသးမတြငပင ကေရာကခၾကရသည။

ရမးျပညနယ၏ ပဋပကၡနယေျမေဟာငးမားတြင အပစအခတရပစမႈမားသည ၎တ႔အတြက အကးေကးဇးျဖစထြနးေစၿပး ဖႏပခပခယျခငး၊ အဓမၼေစခငးျခငးႏင ဆကေၾကးေကာကချခငးတ႔မ သကသာခြငရခသညဟ အမေေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။ ရမးျပညနယေတာငပငးမ ေကးရြာ ႏစရြာႏင ရမးျပညနယေျမာကပငးမ ေကးရြာတစရြာ၊ စစေပါငး ၃-ရြာတ႕သည ၂ဝ၁၂-ခႏစတြင အပစ အခတရပစၿပးသညတင အညေရာငနယေျမမားျဖစၾကၿပး တပမေတာႏင အစးရမဟတေသာ လက နကကငအဖြ႔မား၏ ထနးခပမႈေအာကတြင ရေနဆျဖစသည။ မၾကာေသးမက ျပလပခေသာ အပစ အခတရပစေရးသည ၎တ႔အတြက အကးေကးဇးျဖစထြနးေၾကာငး၊ အဓမၼခပခယမႈ၊ အတငး အကပ အလပေစခငးမႈနင အစးရမဟတေသာ လကနကကငအပစမားအား ဆကေၾကးေပးေနရမႈတ႕မ သက သာခြငရရခၾကသညဟ ရြာသားမားက ေျပာျပၾကသည။ ရမးျပညနယေတာငပငးရ ေကးရြာႏစရြာ တြငလညး ရမးျပညနယတပမေတာသ႔ လြနခေသာႏစေပါငး ၃ဝ-ခန႔ကတညးက ေကးရြာမားရ အမ ေထာငစဥးေရေပၚမတညကာ တစရြာလင ၆ဝ,ဝဝဝ မ ၁ဝဝ,ဝဝဝကပအထ ဆကေၾကးေပးခရေၾကာငး ရြာသားမားက ေျပာၾကားသည။ အဆပါေဒသတြငပင ပအ႔ဝနႏင ပအ႔ဝျဖဟ၍ လကနကကငတပဖြ႕မားလညးရၿပး ၎တပဖြ႕မားကပါ ဆကေၾကးေပးၾကရသည။ သ႔ရာတြင ၂ဝ၁၂-ခႏစ၌ ဆကေၾကးမား မေပးၾကရေတာေပ။ လြနခေသာ ပဋပကၡျဖစပြားသည ကာလမားအတြငးတြင တပမေတာ (အစးရတပ ဖြ႕မား)သ႔ ဝါး၊ ၾကက၊ ဝက၊ ဘယာႏင လပအားမားပါေပးၾကရေသာလညး ယခအခါ ထသ႔ေပးရျခငး မရ ေတာေၾကာငး ရြာသားမား ေျပာျပၾကသည။

လမႈေရးအဖြ႕အစညးမား၏ ပစမားႏင လပငနးမား

QSEM-1 ႏင QSEM-2 တ႔အရ ေဖာျပေသာ နယေျမခအဖြ႕အစညးအမးမးတြင ေကးရြာအပ ခပေရးအဖြ႕၊ ရပမရပဖမားပါဝငေသာ ေဒသအလက ဓေလထးစအရရသည အဖြ႕အစညးေခါငးေဆာင မား၊ ဘာသာေရးအဖြ႕အစညး၊ အေထာကအပေပးေသာအဖြ႕မားနင ေကးရြာလအပခကေၾကာင ဖြ႕စညး ထားသည အဖြ႕အစညးမား ပါဝငသည။ ထအပစမားက အမးအစား ၄-မး ခြျခားနငသည။(၁) ဘာသာ ေရးအဖြ႕အစညးမားသည ပြေတာမား၊ လမႈေရးလပငနးေဆာငရြကမႈမားႏင ပတသကေသာ လႈပရားမႈ မားက ေဆာငရြကသည ဘာသာေရးအသငးမားျဖစသည။ (၂) လပစစမးရရေရးႏင ထနးသမးေရး အဖြ႕၊ မးသတတပဖြ႕၊ ျပညသ႕စစ၊ လမးေဖာကလပေရး၊ လၿခေရးႏင ေကးရြာဖြ႕ၿဖးေရးေကာမတမား ကသ႔ေသာ ရပေရးရြာေရးကစၥမား (သ႔မဟတ) ႏငငေတာအစးရအေရးကစၥမားႏင အပခပေရးကစၥ မားတြင တာဝနယလပေဆာငသည အဖြ႕အစညးမား (၃) ေတာငသလယသမား အစညးအ႐းႏင ''ေကာကအဖြ႕""မားကသ႔ေသာ အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမားဆငရာ အစအဖြ႕ႏင (၄) လငယ အဖြ႕မားႏင ေကာငးသားအပစမားကသ႕ေသာ လမႈေရးႏင ပညာေရးဆငရာအဖြ႕မားပင ျဖစသည။ မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင ေကာကရတသမးျခငးႏင ေကာကစကျခငးတ႕က ေဆာငရြကေသာ ''ေကာကအဖြ႕""သည (QSEM-1 တြင ယခငက မေဖာျပခပါ) လပငနးေဆာကရြကဆျဖစသည။ ေကာက အဖြ႕က စးပြားေရးေျပလညေသာ လယသမားမား၏ သမးမားျဖင ဖြ႕စညးထားသည။ ေအာကပါဇယား- ၁၉ တြင QSEM-2 ၌ ေတြ႕ရရေသာ ေဒသခ အဖြ႕အစညးမား၏ အမညစာရငးအျပညအစက ေဖာျပ ထားသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၇၆

ဇယား-၁၉။ ေဒသအလက ေကးရြာအဖြ႕အစညးမားႏင အပစမား

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၇၇

ေခါငးေဆာငမႈႏင ၾသဇာအာဏာ အငအား

QSEM-1 တြင ေကးရြာသားအမားစ၌ အဓကေခါငးေဆာငမားမာ အပခပေရးမးမား သ႔မဟတ ရပမရပဖမား ျဖစၾကသည။ အစးရမ တရားဝငခန႔အပထားသည ေခါငးေဆာငမားျဖစေသာ ေကးရြာ အပခပေရးမးမားသည ေလလာခေသာ ေဒသမားတြင ရပေရးရြာေရးကစၥမား၌ ဥးေဆာငေသာက႑မ ပါဝငလကရသည။ ထအခကသည ခငးျပညနယတြင ထငရားသည။ ခငးျပညနယတြင ေကးရြာအပ ခပေရးမးမားက ထငသာျမငသာရေသာ ေရြးခယမႈျဖင ေရြးခယၾကသည။ ခငးျပညနယႏင ရမးျပည နယႏစခစလးတြင ေကးရြာသားမားက ၎တ႔သည ႏငငေတာအစးရႏင အလမးေဝးသညဟ ယဆၾက ၿပး ေကးရြာသားမားႏင ေကးရြာေခါငးေဆာငမားအၾကား အျပနအလနယၾကညမႈျမငမားေၾကာငး ေလ လာေတြ႕ရရသည။

ေယဘယအားျဖင ေခါငးေဆာငမားသည ရပမရပဖမားႏင တငပငညႇႏႈငး၍ ေဆာငရြကၾက ေၾကာငး ေလလလာေတြ႔ရရသည။ ေကးရြာေခါငးေဆာငသည ေကးရြာႏငၿမ႕နယအဆင အစးရအၾကား အျပနအလနေပါငးကးသအျဖစ ေဆာငရြကသည။ ေခါငးေဆာငမားသည အစးရတာဝနပငးႏင သက ဆငေသာ လပငနးမားက ျပလပေပးျခငးနင ရးပငးဆငရာ သတငးအခကအလကမားက ဆကသြယအေၾကာငးၾကားေပးျခငးမားက ကညေဆာငရြကေပးၾကရသည။ အထးသျဖင ေဒသတြငး ဘာသာ စကား အသးမျပေသာ နယေျမမားတြင ေခါငးေဆာငမားအတြက တာဝနဝတရားေဆာငရြကရန ျမနမာဘာသာ စကားေျပာႏငျခငးသည အေရးပါသည အခနးက႑တြင ပါဝငသည။ ေခါငးေဆာင အမားစသည အနညးဆး အသက ၄ဝႏစအရြယ ရသညက သေတသမား ေလလာမႈအရ ေတြ႕ရရသည။ ၾသဇာေညာငးေသာေနရာမားက ရရသမားသည မး႐းစဥဆကအရ ျဖစလာသညသမား ျဖစပမရပါ။ သ႔ရာတြင မႏေလးတငးေဒသႀကးရ အခ႕ကးရြာမားတြင မသားစတစစ၏ မးဆကတစဆကေကာ သညအထ ေခါငးေဆာငအျဖစ ေဆာငရြကလာခၾကသည။ ေကးရြာကစၥမားက စတမဝငစားေသာ သ႔မဟတ ၎၏တာဝနဝတရားမားက ေကာငးစြာလပေဆာငႏငျခငးမရသည ေကးရြာေခါငးေဆာင မားက ႀကကႏစသကမႈမရေၾကာငး (သ႔မဟတ) ေလးစားယၾကညမႈမရေၾကာငး ခငးျပညနယရ ေကး ရြာတစရြာႏင ဧရာဝတတငးေဒသႀကးရ ေကးရြာမားမ ရြာသရြာသားမားက ေျပာျပၾကသည။

အစးရသည ရပကြကႏင ေကးရြာအပစအပခပေရး ဥပေဒသစက မၾကာေသးမက ျပ႒ာနးခရာ ထဥပေဒသစအရ ေကးရြာအပခပေရးမးအားလးက ေရြးခယတငေျမႇာကၾကရမညျဖစသည။ ထ ဥပေဒသည ေကးရြာရပမရပဖမားက တရားဝငအသအမတျပထားသည။ ေကးရြာရပမရပဖမားသည ဓေလထးစအရသာ ဖြ႕စညးတညရေနၿပး ေကာမတ သ႔မဟတ ေကာငစပစမးျဖင ခငးျပညနယႏင ရမးျပညနယတ႔တြင ေတြ႕ရသည။ သ႔ရာတြင ရမးျပညနယရ ေကးရြာတစရြာ၌ အဆပါအဖြ႕အစညး မးရသည။ ေကးရြာအခ႕က အစးရ၏ ၫႊနၾကားခကမားက ၾကားသလကနာၾကေသာလညး ေကးရြာ အမားစမာ လကနာျခငး မရၾကေပ။ ဤသေတသနျပခနတြင ေရြးခယတငေျမႇာကပြမား ျပလပျခငး မရေသးေၾကာငး ေတြ႕ရသည။

သာဓက-၈။ ရပကြကႏင ေကးရြာအပစအပခပေရးဥပေဒႏင ေကးရြာေခါငးေဆာငမႈ

y မညသ႕ေသာ အပခပေရးမးအဆငက တငေျမႇာကမည သ႔မဟတ ေရြးခယမညႏင ပတသက ေသာ တကသည သတမတခကမားက ခမတပါ။

y ဥပေဒသည တငေျမႇာကမႈ သ႔မဟတ ေရြးခယမႈအတြက ပမတညေသာစနစက တးတက ေကာငးမြနလာေစလမမည။ ဤဥပေဒမျပ႒ာနးမက တငေျမႇာကမႈမား သ႔မဟတ ေရြးခယမႈ မားအတြက တကေသာ တရားဝငမေဘာင မရေသာေၾကာင ေကးရြာမားအၾကား ႀကးမား ေသာျခားနားမႈမားက ျဖစေပၚေစခသည။ အခ ႕ေကးရြာမားတြင ရပမရပဖမားက ေခါငးေဆာင က ေရြးခယၾကၿပး အျခားေကးရြာမားတြင မေပးေရြးခယျခငး သ႔မဟတ ၿမ႕နယအရာရမားက ခန႔ထားျခငးမားက ျပလပၾကသည။

y ၁ဝ-အမ တစအပစရေသာ အမေထာငစမားက ''ဆယအမမးမား"" က ေရြးခယတငေျမႇာက

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၇၈

ရပရြာမားတြင ေကာငးကးရရေစရန ေကးရြာသားမားကယစားႏင ေကးရြာသားမားႏငအတ ေဆာငရြကေနေသာ သ႕မဟတ ေကးရြာရ မေပးပငခြငမရေသာ အပစမား၏ကယစား ေကးရြာေခါငး ေဆာငမားမ ေစစပညႇႏႈႈငးေပးမႈမားက ေလလာခရာ သာဓကမားစြာ ရရခသည။ ဥပမာ- ခငးျပညနယ တြင ေကးရြာ ၂-ရြာ၌ စပါးဘဏထေထာငေရးက မလကပင ျငငးပယျခငးခထားရၿပးသညတင ၎တ႔ ေကးရြာမား၌ စပါးဘဏထေထာငခြငရရန အဖြ႔အစညးတစခမ အကအညေပးေရးက ေခါငးေဆာငႏစ ဥးက ေအာငျမငစြာ ႀကးပမးနငခၾကသည။ ေကးရြာအပစအပခပေရးမးက အစညးအေဝးေခၚယကာ အေထာကအပေပးသညအဖြ႕အစညးအား ၎တ႔ေကးရြာသည ေကာငးစြာတာဝနေကေအာင ေဆာင ရြကႏငေၾကာငး ျပသရနအတြက ေကးရြာဖြ႕ၿဖးေရးေကာမတက ထေထာငထားသည လညပတရနပေငြ မားအား ေခးယထားသည ေကးရြာသားမားက ျပနလညေပးဆပရန စညး႐းခသည။ အေထာကအပ ေပးေသာ အဖြ႕အစညးသည ေကးရြာအတြက ျပနလညစဥးစားေပးခသည။ သာဓက-၉ တြငလညး ေကးရြာေခါငးေဆာငသည ခမးသာေသာ ေကးရြာသားမားက မစကပးဘပစထားေသာ ေျမယာမား ေပၚတြင ေျမယာမ အလပသမားမားအတြက စကပးခြငရရေစရန အႀကမႀကမႀကးစား စစဥပက ေဖာျပ

ၾကၿပး ဆယအမမးမားက ေကးရြာအပခပေရးမးက လ႕ဝကမေပးျခငးျဖင ေရြးခယတင ေျမႇာကၾကရသည။ ''အမေထာငဥးစးမား""သာ မေပးခြငရရမည။ အမေထာငဥးစး အမားစ သည အမးသားမားျဖစၾကသည။

y ဥပေဒသစတြင ''ရာအမမး""၏ လပငနးက အတအလငးေဖာျပထားျခငးမရရာ ေကးရြာမား စြာတ႔တြင ေခါငးေဆာငမရၾကေပ။ ယခငက ရာအမမးသည ေကးရြာတြင အမေထာငစမညမ ပင ရေစကာမ ေကးရြာေခါငးေဆာငမားအျဖစ ေဆာငရြကၾကသည။ ထသ၏က႑သည ေကးရြာအပစ အပခပေရးမးထကပင ပမၾသဇာရၿပး ၎သည အပခပေရး၊ လျခေရးႏင ဖြ႕ၿဖးေရးကစၥမားတြင တာဝနရသကသ႔ အျငငးပြားမႈ ေျဖရငးေရးမားတြငလညး အဓက ေနရာမ ပါဝငသည။ ထ႔ျပင အစးရအပခပေရးပငးမ တာဝနရသမားအၾကား ေရသြယေျမာငး သဖြယ ဆကသြယေပးရၿပး ေကးရြာမ အစးရထသ႔ ေတာငးဆမႈမား ေလာနညးေစရန ေဆာင ရြကရသည။

y ၿမ႕နယအပခပေရးမးမားသည ေရြးခယတငေျမႇာကမႈ လပငနးစဥမားက ႀကးၾကပရန ရပမ ရပဖ ၅-ဥးက တရားဝငခန႔အပသည။ ဥပေဒသစမျပ႒ာနးမက ရပမရပဖမားသည တရားဝင အသအမတျပျခငးမခရသည သမားျဖစေန၍ ၿမ႕နယအာဏာပငမားကလညး ၎တ႔အား ကစၥရပအမားစတြင တက႐ကဆကဆေဆြးေႏြးေလ မရၾကေပ။ တရားဝင ဖြ႕စညးထားေသာ ရပမရပဖအဖြ႕ဝငမားသည ၎တ႔ေနထငသည ေဒသမားတြင ကယျပန႔ေသာ လမႈေပါငးသငး ဆကဆေရးမားရသည။

y ဥပေဒသည ရပကြကႏင ေကးရြာအပစအပခပေရးမးမားအတြက တကေသာ သကတမး မားက သတမတေပးထားၿပး အဆပါက႑တြင ၃-ႀကမ တာဝန ထမးေဆာငခြငျပထားသည။

y ရပကြကႏင ေကးရြာအပစအပခပေရးမးမား၏ တာဝနဝတရားမားမာ ယခငက ေကးရြာ အပစ ေအးခမးသာယာေရးႏင ဖြ႕ၿဖးေရးေကာငစ ဥက႒၏ ရာထးႏင အလားတပင ျဖစသည။ တာဝနဝတရားမားသည အစးရႏငသာ အမားဆးဆကစပေနၿပး ႏငငသားမားႏင ဆကစပမႈ နညးပါးသည။

y ယခငကႏင မတညမႈမာ ေကးရြာအပစ သ႔မဟတ ရပကြကအဆင ရာထးတစစတစရာ ခန႔ အပခရသသည လစာရရသညျပင ႐းသးစရတအတြကလညး တကေသာ ေငြပမာဏက ခြငျပထားသည။

(Courtesy Susanne Kempel/ '' ျမနမာနငငရ ေကးရြာအဖြ႕အစညးမားႏင ေခါငးေဆာငမႈ။ ေအာကပါတ႕မ သးသပခက""၊ ျမနမာဖြ႕ၿဖးေရးသေတသနႏင Susanne Kempel and MDR-2012 / ကလညး ၾကညပါ)

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၇၉

ထားသည။ေကးရြာမားရ ေခါငးေဆာငမားအၾကား ဆကဆေရးမားသည အမားအားျဖင ေကာငးမြနေသာ

လညး ဆကဆေရးမေျပလညမႈႏင အခငးခငးၿပငဆငမႈအခ႕ရရေၾကာငး သရရသည။ ခငးျပညနယ တြင ၿခငသးသပၾကညပါက ေခါငးေဆာငမားအၾကား ဆကဆေရးသည ေကာငးမြနၿပး အခငးခငး ေဆြးေႏြး တငပငၾကကာ ၎တ႔၏ ေျပာၾကားခကမားကလညး ရြာသရြာသားမားက အေလးထားၾက သည။ ေခါငးေဆာငမႈ ကစၥရပမားတြင ဘာသာေရးအရ ထငရားေသာ ပဂၢလမားသည အေရးႀကးေသာ က႑တြင ပါဝငၾကသည။ ေကးရြာတစရြာတြငမ ေခါငးေဆာငမားအၾကား ဆကဆေရး မေျပလညၾက သညက ေတြ႕ရသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ေကးရြာအပခပေရးမးသည အရကေသာကသတစဥး ျဖစၿပး အျငငးပြားမႈမားက ဖနေျဖေပးရန ၎အား အကအညေတာငးေသာအခါ ၎က ရြာသားမား အား အရကဖးေတာငးေသာေၾကာင ျဖစသညဟ ေျပာျပၾကသည။

သာဓက-၉။ ေကးရြာေခါငးေဆာငက ေျမယာမအလပသမားမားအတြက အလပရားပါးသည အခန တြင အလပအကငစစဥေပးမႈ

ရမးျပညနယအေရ႕ပငး ကငးတၿမ႕နယတြင ေဝးလေခါငးပါးေသာ ေကးရြာေလးတစရြာရၿပး အမေထာငစ ၃ဝ-ခန႔သာ ရသည။ ရြာသားမားသည ၎တ႔၏ အဓကအသကေမြးဝမးေကာငးျဖစ ေသာ ေရသြငးစပါးက စကပးၾကၿပး သစေတာထြကပစၥညးမားကလညး ရာေဖြေရာငးခၾကသည။ ေႏြရာသတြင စပါးစကပး၍ မရေသာေၾကာင အာလးႏင ဟငးသးဟငးရြကမားက စကပးၾကသည။ ရြာရ အမေထာငစမား၏ ထကဝကခန႕သာ စကပးေျမပငဆငၾကသည။ ေကးရြာရ စကပးေျမပင ဆငသဥးေရမာ အနညးငယသာရၿပး ၄ ဧက ပငဆငသ(၂)ဥး၊ ၁ ဧကႏင ၂ ဧက ပငဆငသ (၁၃)ဥးခန႔သာ ရသည။ ၎တ႔၏ပငဆငမႈမာ နညးပါးေသာလညး လယတစဧကလင မးစပါး တငး ၃ဝ-ခန႔ ထြကရၿပး စစေပါငးတနဖးအားျဖင ၁ဝဝ,ဝဝဝ ကပခန႔ရသည။

ေကးရြာလႀကးသည ႏစတငးလလပင လယသမားမားအားလးကေခၚယကာ ေႏြရာသတြင စပါးစကပးျခငးမျပသမားအား ၎တ႔၏ လယေျမတြင ေျမယာမအလပသမားမားအတြက ဘယ ႏဧကခန႔ ဟငးသးဟငးရြက စကပးခြငျပႏငမညက ေမးျမနးသည။ ဤနညးျဖင ႏစစဥႏစတငး ေျမယာမ အမေထာငစမားသည ေႏြရာသတြင ဟငးသးဟငးရြကစကပးခြင ရရခၾကသည။ ထထး တမးစဥလာသည ႏစေပါငး ၂ဝ-ခန႔ပင ရခၿပ ျဖစသည။

ဧရာဝတတငးႏင မႏေလးတငးေဒသႀကးတ႔တြင ေခါငးေဆာငမားအၾကား ၿပငဆငမႈ အနညးငယ ရၾကသည။ မႏေလးတငးေဒသႀကးရ ေကးရြာ၄-ရြာတြင ေကးရြာအပခပေရးမး၊ ရပမရပဖမားႏင ေကးရြာဖြ႕ၿဖးေရးေကာမတ ေခါငးေဆာငတ႔သည အဖြ႕ဝငေရြးခယျခငးႏင ရပေရးရြာေရးကစၥမားတြင ၾသဇာလႊမးမးရန ႀကးပမးၾကရာမ အခငးမားမႈမား ေပၚေပါကၾကသည။ မႏေလးတငးေဒသႀကးရ ေကး ရြာ ၂-ရြာႏင ဧရာဝတတငးေဒသႀကးရ ေကးရြာ၃-ရြာတြငး ေခါငးေဆာငအခငးခငး ၿပငဆငမႈသည လပပငခြငအာဏာက သးျခားစ ကြထြကေစခသည။ သ႔ေသာ ေခါငးေဆာငမားက ၎တ႔၏ အာဏာႏင ၾသဇာျပရန ႀကးပမးၾကျခငးသည မေျပလညမႈမားကသာ ျဖစေစသညမဟတဘ ေကာငးကးအေနျဖင မႏေလးတငးေဒသႀကးရ ေကးရြာတစရြာတြင ေကာငးတစေကာငးပင ရရခေလသည။ ၏

ေအာကပါ ပ- ၁၇ တြင အဓကေခါငးေဆာငမား၏ ဆငးရ၊ ခမးသာ အဆငအတနး သတမတပက သေတသမား၏ ေလလာဆနးစစခကမားအရ ေဖာျပထားသည။ ေခါငးေဆာငမား၏ ဆငးရခမးသာမႈ အေျခအေန၊ အဆငမားမာ မတမးမယမးပင ျဖစသည။ ေခါငးေဆာငမားအား ''ဆငးရသည""ဟ သတ မတျခငးခရေသာ ေဒသမာ ခငးျပညနယတစခသာျဖစၿပး ခမးသာေသာေခါငးေဆာင ''မရ""ဟ၍ သတ မတေသာ ေဒသလညးျဖစသည။ ေခါငးေဆာငမား၏ ပညာေရးအဆငအတနးမားသည ပ-၁၇(ခ)တြင ေဖာျပထားသကသ႔ ေလလာခေသာ ေဒသမား၌ အလားတပငျဖစၾကသည။ မႏေလးတငးေဒသႀကးရ ေကးရြာအပခပေရးမးမားသည ပမးမအားျဖင ပညာေရးအဆငအတနး အျမငမားဆးျဖစၿပး ေခါငး

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၈၀

ေဆာင ၅-ဥးမာ အလယတနးပညာေရးအဆင ရသည။ ခငးျပညနယႏင ရမးျပညနယတ႔ရ ေကးရြာ အပခပေရးမးမားတြင တကသလဘြ႕ရ အနညးငယစ ရၾကသည။

ခငး

ဆငးရ

အလယအလတ

ခမးသာ

မႏေလး

ဧရာ၀တ

ရမး

ပ-၁၇။ အဓကေခါငးေဆာငမား၏ ခမးသာမႈအဆင သတမတျခငး

ခ႕တသည အသငးအဝငးေနာကခမ ဆငးသကေသာသမားသည အာဏာ သ႔မဟတ ၾသဇာ သ႔ မဟတ ေကးရြာေရးရာမား ဥးေဆာငမႈအေနအထားတ႔တြင အားနညးသညဟ ယဆရသည။ ဆငးရ ေသာ ရြာသားမားႏင ေျမယာမအလပသမားမားသည ၎တ႔အား လပသားအျဖစ ငားရမးရန ခမးသာ ေသာ ရြာသားမားအေပၚ မခေနၾကရၿပး ထသတ႔အား ေစာဒကတကျခငး သ႔မဟတ ခမးသာသမား၏ အကးစးပြားက ဆန႔ကငျခငး မျပလပႏငၾကေပ။ ဆငးရသားမားအား မညသညအခါတြငမ အတ အလငး ခနလပထားျခငး မရေသာလညး ၎တ႔သည ရပေရးရြာေရးမားတြင အလအေလာက ပါဝငခြင မရၾကဘ အစညးအေဝးတြငလညး ၎တ႔၏ သေဘာထားမားက ဖြငဟေဆြးေႏြး ေျပာဆျခငးျပမည မဟတဟ နားလညထား ၾကသည။

၇အခ႕ေသာ ေကးရြာမားတြင ေကးရြာအပခပေရးမးမား မရေပ။ ထ႔ေၾကာင တငးေဒသႀကးႏင ျပညနယမားတြင ေခါငးေဆာင (၉)ေယာကထက မပပါ။

ဇယား-၂၀။ ေကးရြာအပခပေရးမးမား၏ ပညာေရးအဆငမား၇

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၈၁

ျပငပပဂၢလမားႏင ဆကဆရာတြင ေကးရြာေခါငးေဆာငမား၏ အခနးက႑သည QSEM-1 တြင ပါရသကသ႔ QSEM-2 တြငလညး အလားတျဖစသည။ တရားဝငခန႔အပထားေသာ ေကးရြာ ေခါငးေဆာငမားသည အစးရႏငအေထာကအပေပးသမား အပါအဝင ျပငပပဂၢလမားႏင ဆကဆၾက ရသည။ တရားဝငခန႔အပထားေသာ ေခါငးေဆာငမား၏ အခနးက႑ႏင တာဝနဝတရားမားတြင ေၾက ညာခကမား သ႔မဟတ သတငးေပးပ႔ခကမားက ျပန၍ယေဆာငလာျခငး အပါအဝင ေကးရြာအပစ အပခပေရးမးမားႏင ကးလးဆကဆျခငး၊ ေကးရြာသ႔ ဝငသ၊ ထြကသမားအားမတတမးတငျခငးႏင ေမြးဖြားျခငးႏင ေသဆးျခငးတ႔ကသ႔ ေကးရြာမတတမးထနးသမးျခငးတ႔ ပါဝငသည။ သ႔ရာတြင အပ ခပေရးမးမားစြာတ႔သည ေကးရြာအပစ အပခပေရးမးက ေတာငးဆသညတငေအာင ေကးရြာမတ တမးမားက ပမနထနးသမးမႈမျပၾကသညျပင သတငးအခကအလကမားကလညး စေဆာငးျခငး မျပ ၾကေပ။

ေကးလကေခါငးေဆာငမား ေဆာငရြကရေသာ အျခားလပငနးတစခမာ လယေျမခြနမားေကာက ယျခငး ျဖစသည။ သ႔ရာတြင လယေျမတစဧကလင ၃-ကပႏႈနးသည မေျပာပေလာကသျဖင ေကာက ယလျခငးမရေတာဟ ေကးရြာေခါငးေဆာငမားက ေျပာၾကားသည။ ထ႔ေၾကာင ေကးရြာအမားစတြင ေကးရြာအပခပေရးမးမားက လယခြနမားက ၎တ႔ကယတင စကထတေပးေဆာငေလရၾကသည။

ေကးရြာသားမားအားလး၏ အကးေကးဇးအတြကျဖစေစ၊ ဆငးရေသာအပစ၏ အကးေကးဇး အတြကျဖစေစ ေခါငးေဆာငမားက ေစစပညႇႏႈငးေပးမႈ နမနာမား ေျမာကျမားစြာ ရသည။ အထကတြင ေဖာျပခေသာ ကငးတၿမ႕နယရ ေကးရြာတစရြာတြင ျဖစရပမနတစခအား ေလလာမႈအရ ေကးရြာ ေခါငးေဆာငတစဥးက လယပငရငမား စကပးျခငးမရသည ရာသတြင ထလယေျမ၌ ေျမယာမအလပ သမားမားအား ဝငေငြရသးႏစကပးခြင ရရေအာင ႀကးပမးပက ေဖာျပထားသည။ ဆဆငတြင ေခါငး ေဆာငတစဥးက ေျမယာ၏ ဆယပတစပအလခေသာအစအစဥက ဖနတးချပး အလခ၍ ရရခေသာ ေျမယာတြင ေကးရြာလယသမားမားက ေကးရြာဘနးေတာႀကးေကာငးအတြက ကယတငခတထြင ရငးလငးစကပးခၾကသည။ ယငးသည ေစတနာလပအားပစမးျဖစၿပး အစးရ သ႔မဟတ ရပရြာက ေမာ လငထားေသာ အခေၾကးေငြမေပးရသည လပအားျဖစသည။ သ႔ရာတြင ထသ႔ လပအားေပးရျခငးတြင ကသလရသျဖင အလြနေပာရႊငဖြယေကာငးသညဟ ရြာသားတစဥးက ေျပာျပသည။ ေကးရြာသားမား ကယစားအလပလပေသာေခါငးေဆာငမားသည တရားဝငအစးရ အသအမတျပေခါငးေဆာငမားမ သာ မဟတၾကေပ။ ဥပမာ- မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင ေကးရြာအတြက ကနပစၥညးမားႏငအကး ေကးဇးမား ဖလေအာငျဖညဆညးေပးေသာ ဘနးေတာႀကးမားလညး ရေပသည။

သာဓက-၁ဝ၊၊ ေကးရြာသေကးရြာသားမားကယစား ေကးရြာေခါငးေဆာငမားက ျပငပအဖြ႕အစညးမား ႏင ေစစပညႇႏႏႈငးျခငး

ဧရာဝတတငးေဒသႀကး၌ ေကးရြာတစရြာတြင ရြာသားမားသည အသကေမြးဝမးေကာငး လပငနးအကအညက အေထာကအပအဖြ႕အစညးႏစခမ ရရသည။ တစဖြ႕မာ ျပညတြငးမျဖစၿပး တစဖြ႕မာ ႏငငတကာ အဖြ႕အစညး ျဖစသည။ ႏငငတကာ အဖြ႕အစညးမရရေသာ အကအညသည ၎တ႔၏အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးေပၚတြင မတညသည။ လပသားမားသည လယထြနစက မားရရၿပး တငါသညမားက ငါးဖမးပကႏင ေလမားရရသည။ ေျမယာမအလပသမားမားက ဘမား ႏငဝကမား ရရသည။ သ႔ရာတြင ေကးရြာသားေလးဥးမာ အေထာကအပေပးရနလဥးေရ ေရတြက ရာတြင ခနလပထားျခငးခရသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ၎တ႔ေလးဥးအား ျပညတြငး အေထာကအပအဖြ႕အစညးက အကအညေပးၿပးျဖစသညဟ ႏငငတကာအဖြ႕အစညးက ယဆ ေသာေၾကာင ျဖစသည။ သ႔ရာတြင အမနမာ ၎တ႔သည မရရၾကေသးေပ။ ထရြာသားေလးဥး၏ ကယစားေကးရြာရပမရပဖမားက ႏငငတကာအဖြ႕အစညးႏင ၾကားဝငညႇႏႈငးေဆြးေႏြးေပးခ သည။ ႏငငတကာအဖြ႕အစညးက ထေလးဥးသည ထရြာ၏ ရြာသားမားျဖစၾကျပး အကအညေပး ရန လအပသည အခကမားႏင ျပညစသျဖစေၾကာငး ေထာကခေရးသားကာ ထေထာကခစာတြင ရြာသားတငးက လကမတေရးထးတငျပရမညဟ ျပနၾကားေပးခသည။ ေကးရြာက အစညးအေဝး

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၈၂

ေခၚယကာ ထကစၥက ေဆြးေႏြးၾကၿပး အစညးအေဝးမတတမးက ေလာကလႊာႏငအတ တငျပေပး ခသည။ ေနာကဆးတြင ရြာသားေလးဥးသည အေထာကအပ ပစၥညးမား ရရခသည။ ႏစဥးသည ဝကတစေကာငစႏင ဝကစာဖးရရခၿပး အျခားႏစဥးမာ ဘေကာငေရ (၇ဝ) ရရခသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၈၃

အပငး ၆။ QSEM-1 မ ေျပာငးလမႈမား

ေဒသႏစချဖစေသာ ခငးျပညနယႏင မႏေလးတငးေဒသႀကးတ႔တြင QSEM-1 (၂ဝ၁၂-ခႏစ၊ ဧၿပ- ေမ)ႏင QSEM-2 (၂ဝ၁၂-ခႏစ စကတငဘာ-ေအာကတငဘာ) ႏစခစလးတြင ေရာကရခသည။ အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမား၊ နညးလမးမား၊ ထြကကနေစးႏႈနးႏင အထြကႏႈနးမား၊ လမႈဆက ဆေရးပစမားႏင အေထာကအပသစမားရရျခငးတ႔က ေလလာမႈ၂-ရပစလးတြင ဆနးစစခရာ ထးျခား ေသာ ေျပာငးလမႈမား မေတြ႕ရခပါ။

ေဒသတစခစအတြငး ထငရားေသာ ေျပာငးလမႈအနညးစသာ ေတြ႕ရသည။ ခငးျပညနယတြင အႀကးဆး NGO တစခ၏ အေသးစားေခးေငြအစအစဥအတြက အတးႏႈနးမား ကဆငးသြားခသည။ အေၾကာငးမ ၂ဝ၁၂-ခႏစတြင အစးရမဝါဒေျပာငးလမႈက ေၾကညာခရာ ထေၾကညာခကအရ အေသး စားေခးေငြမား၏ အတးႏႈနးက တစလလင အျမငဆး ၃-ကပႏႈနး သတမတလကေသာေၾကာင ျဖစ သည။ ခငးျပညနယသည အႏၵယႏငငႏင ထစပေနၿပး ျမနမာကပေငြသည အႏၵယ႐ပးေငြႏင လလယ ရာတြင ေငြလႏႈနးကဆငးေသာေၾကာင ေဒသခအမေထာငစမားအတြက နယစပတစေလာက တရစၧာနေရာငးခရာမ ရရေသာဝငေငြမား ေလာကသြားသည။ ထ႔ျပင ရာသဥတဆငရာ ေျပာငးလမႈ မားလညးရသည။ စကတငဘာလႏင ေအာကတဘာလသည ရတသမးခနျဖစေသာလညး ခငးျပည နယႏင မႏေလးတငး ေဒသႀကးႏစခစလးက QSEM-2 ေလလာစဥကာလအတြငး ကပနးလပ အားလအပမႈ ျမငတကလာေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။

မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင ေဒသေျပာငးေရႊ႕လပကငမႈမား ျမငတကလာခသည။ ထသ႔ျဖစရျခငး မာ ရာသဥတေျပာငးလမႈေၾကာင သးႏမားဆးရႈးပကစးကာ ထေဒသအတြငး ကပနးလပအား လအပမႈ ေလာကသြား၍ျဖစသညဟ အမေထာငစမားက ယဆၾကသည။ သ႔ရာတြင ေလလာမႈ ၂-ခ အၾကား သးႏဆး႐ႈးမႈ ျမငတကလာျခငးမရသလ လပအားလအပမႈလညး ကဆငးသြားျခငးမရေပ။ ဆလသည မာ ဆကတကျဖစေနသည အခကအခမားအတြက ေျဖရငးေသာနညးလမးမား ေအာငျမငမႈမရျခငး ေၾကာင ေဒသေျပာငးေရႊ႕လပကငမႈ ျမငတကလာရျခငး ျဖစေပသည။ လာမညႏစတြငလညး ေဒသ ေျပာငးေရႊ႕ လပကငမႈမား ျမငတကလာဖြယရသညဟ အမေထာငစမားက ေျပာၾကားသည။

ေဒသတြငးအေျခအေနမားေၾကာင ေကးရြာအဆင တစရြာခငးေျပာငးလမႈ အေရအတြကမားစြာ က ေလလာေတြ႕ရရသည။ ခငးျပညနယတြင ေကးရြာတစရြာသည လြနကေသာ မးရြာသြနးမႈေၾကာင ေကးရြာေရသြယေျမာငးမား ပကစးမႈက ႀကေတြ႕ရသည။ အျခားေကးရြာတစရြာတြင တပမေတာက လမးတစခေဖာကလပေပးခၿပး ထလမးသည ထေကးရြာအား အနးဝနးကငေကးရြာမားသ႔ လြယကစြာ သြားေရာကႏငသညျပင အမေထာငစမားေမာလငထားေသာ ေစးကြကသ႔သြားလာေရး လြယကမႈ သညလညး တးတကလာခသည။ အစးရ၏ဥပေဒမား အေကာငအထညေဖာမႈ ပမတငးကပလာေသာ ေၾကာင အမေထာငစ ၂ဝ မ ၇ဝ ခန႔ ႐တတရက ေရႊ႕ေျပာငးသြားၾကေၾကာငး၊ ထ႔ေၾကာင ဘနးစကပးမႈ လညး အဆးသတသြားေၾကာငး ေကးရြာတစရြာက ေျပာၾကားသည။

မႏေလးတြင ယခႏစရာသ၌ မးေကာငးေသာေၾကာင ေျမပအထြကႏႈနးသည တစဧကလင တငး ၂ဝ မ ၄ဝ အထ တးတကလာခသညဟ ေကးရြာ ၃-ရြာရ အမေထာငစမားက ေျဖၾကားသည။ ေျမပ တစတငးလင ၂,ဝဝဝ-ကပ ေစးျမငတကလာသညဟလညး ဆသည။ ေလလာသည နယေျမ အတြငး မႏေလးတငးတြင ကညေျဖရငးေဆာငရြကေပးမႈအသစ ေတြ႕ရရသညမာ ေကာငးသစတစေကာငးက အစးရက ၆ဝဝ,ဝဝဝ ကပျဖင ေဆာကလပေပးျခငး ျဖစသည။ ေကးရြာ ၂-ရြာတြင ႏငငတကာ NGO အဖြ႕အစညးတစခမ ေဒသတြငးဆငရာတစခက ၎တ႔ စစဥထားသညအတငး ႐တသမးသြားၿပး ေကးရြာဖြ႕ၿဖးေရးေကာမတ ဖြ႕စညးမႈေၾကာင VDC အဖြ႕ဝငမား ေရြးခယရာတြင ေကးရြာအတြငး တငး မာမႈမား ေပၚေပါကလာခသည။

ႏြားထးႀကးၿမ႕နယတြင တရားမဝငထငးခတမႈႏငပတသက၍ အျငငးပြားခရာ မဝါဒေျပာငးလမႈ တစရပေပၚေပါကခၿပး ဆငးရေသာ အမေထာငစမားကလညး ထခကခသည။ ေဒသခေကးရြာသားမား က ေျပလညေသာ လယသမားႀကးတစဥး၏ တရားမဝငထငးခတမႈက သစေတာဥးစးဌာနသ႔ တငၾကား ခၾကသည။ သစေတာဥးစးဌာနက လယသမားမားအား တရားရးတြင တရားစြဆခၿပး ေဒသတြငး သစ ေတာမားမ ထငးခတျခငးက ဆန႔ကငေသာ တငးကပသည စညးမဥးမားက ခမတခရာ ဆငးရေသာ

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၈၄

ေျမယာမအမေထာငစမားသည ေဒသတြငးသစေတာမားမ ထငးခတ၍ မရေတာေပ။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၈၅

အပငး ၇။ ေကာကခကမားႏင ပါဝငပတသကမႈမား

ပထမအႀကမ QSEM အစရငခစာသည ေဒသအလကေယဘယယႏႈငးယဥမႈမားက မးေမာငးထး ျပထားၿပး ေကးရြာအေျခအေနမား၏ ဘလကၡဏာမားကလညး ခြျခားသတမတခသည။ ထအစရငခစာ သည စကပးေရး ေဂဟေဗဒဆငရာဇနမားအၾကား အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးပစမား ကြျပားမႈ ႏင အမေထာငစမားအတြက အသကေမြးဝမးေကာငးအရငးအျမစမား စလငမႈ၊ ဆငးရခမးသာႏင အသကေမြးဝမးေကာငး ဝငေငြမားအၾကား ဆကစပမႈ၊ ေခးေငြမရရမႈေၾကာင ေပၚေပါကေသာ အခက အခမားႏင အမေထာငစမားအတြက ေကြးၿမျမငမားမႈ၊ မတညေသာေဒသမားရ ေကးရြာမား၏ ေစး ကြက လကလမးမမႈ ကြာျခားခက၊ ေရျပတလပမႈႏင ရာသဥတမမနျခငးမား၏ လယသမားမားအေပၚ သကေရာကမႈမား၊ ငါးေပါကဖြားမႈႏႈနးမားကဆငးျခငးႏင ငါးဖမးလငစငရရေရးတြင လငစငငားရမး အသးျပမႈ၊ အကပအတညး ေျဖရငးရာတြင ေဒသေျပာငးေရႊ႕ လပကငျခငး၏ အေရးႀကးမႈ၊ ေကးရြာမား အတြငး လမႈေရးအရငးအႏးမားခငမာမႈ၊ ေကးရြာအပခပေရးပငးမ ပြငလငးမႈမရေသာ ဆးျဖတခကခမတသညပစႏင အေထာကအပရရသမားထက အေထာကအပေပးသမားတြင ဆးျဖတခကခမတမႈ အေလးသာျခငးတ႔ ျဖစပါသည။

ဒတယအႀကမ QSEM တြငသေတသမားက QSEM-1 ၏ ေတြ႕ရမႈမားက ႏႈငးယဥရနႏင ပမနက ႐ႈငးေစရနအတြက ေကးရြာအသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမားအား အေသးစတ ပမနားလညသေဘာ ေပါကေစရန အေလးေပးထားသည။ ဒတယအႀကမအစရငခစာသည အသကေမြးဝမးေကာငးမႈ ပစ မား၌ သသာေသာ ေဒသဆငရာ ျခားနားခကမားက ထပမအေလးေပးထားသညျပင ေပၚေပါကလာ ေသာ အေၾကာငးအရာမားႏင ေဒသႏငဆကစပေသာ ျပနာမားကပါ အေလးေပးထားသည။ ယငး တ႔တြင အပပငးဇန၌ ျပငးထနေသာ ရာသဥတပစမား ထခကမႈ၊ ျမစဝကြၽနးေပၚေဒသတြင အေထာက အပလပငနးစဥမားႏင ပတသကေသာ လမႈေရးတငးမာမႈမား၊ လပအားစရတမား၊ ေဒသေရႊ႕ေျပာငး လပကငျခငးႏင ေျမယာမတ႔အၾကား ဆကႏြယမႈႏင ရမးျပညနယ၏ အခ႕ေဒသမားရ ပဋပကၡသမငး ေၾကာငးမားသည အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမားအေပၚ ထခကမႈတ႔ ပါဝငသည။

ျမနမာႏငင၏ ျပျပငေျပာငးလမႈ ပထမေျခလမးသည မဝါဒျပျပငေျပာငးလမႈမားအတြက ခငမာ ေသာ အေျခခတစရပ လအပမႈက ျမငတကလာေစသည။ QSEM သေတသနလမးေၾကာငးသည ေပၚ ေပါကလာေသာအခကအခမားက ခြျခားသတမတေရးႏင ႏငငေတာအဆင အေျခအတင ေဆြးေႏြးမႈ မားႏင မဝါဒေဆြးေႏြးမႈတ႔တြင ေကးလကဆငးရသားမား၏ အသမားက ထငဟပမႈရေစေရးတ႔အျပင အလရငမားႏင အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကသမားအား အသေပးေရးတ႔တြင အေထာကအက ျပေစပါသည။ ဒတယအစအရငခစာ၏ ေတြ႕ရခကမားသည LIFT ႏင အျခားေသာ အေထာကအက ျပသမားအတြက ျဖစႏငေျခရေသာ နညးလမးမားက မးေမာငးထးျပထားသည။ အသကေမြးဝမးေကာငး လပငနးမား ေျပာငးလမႈအတြက အဓကကြာဟမႈအေရအတြကႏင အလားအလာရေသာ အေလးထား ရမည နယပယမားက အထကတြငေဖာျပခၿပးေသာအပငးတြင ခြျခားသတမတထားၿပးျဖစသည။ ဤ အပငးသည ေျဖရငးေဆာငရြကေပးသမားက ေဆာငရြကေပးရန အလားအလာရေသာ နယပယမားႏင ဆကစပေသာ သတငးအခကအလကမားက အကဥးခပထားပါသည။ LIFT အကအညျဖင အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကေနမႈမားအတြက QSEM -2 ရာေဖြေတြ႕ရခကမား၏ ပါဝငပတသကမႈမားက အဆင ၃-ဆင ခြျခားထားပါသည။

y သေတသနႏင မဝါဒေဆြးေႏြးမႈ y အေထာကအပအစအစဥ ဒဇငး y အေထာကအပျဖန႔ျဖးေရး လပငနးစဥ

အဆပါ အဆင ၃-ဆငတြင ဆငးရသားမား၏ အသကေမြးဝမးေကာငး မဟာဗဟာမား ဆက စပေသာ အဓကကြာဟမႈမားႏင အခြငအလမးမားအျပင အေထာကအပအစအစဥမားက ျဖညဆညး ေပးထားေသာ အကအညမားက ေလလာခၿပးျဖစပါသည။ အဆပါ ျပနာအေျမာကအျမားသည အသစအဆနးမဟတေပ။ သ႔ရာတြင QSEM သေတသနလပငနးသည ယငးတ႔၏ ဆကလကအေရး ပါမႈႏင ေကးလကေဒသမားအတြကေရရညခငမာေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈေမာမနးခကက အားျဖညရန အေရး ေပၚ ျပ႒ာနးရနလအပမႈတ႔က အေလးေပး ေဖာျပထားသည။ ထျပနာမားတြင ေအာကပါတ႔ ပါ

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၈၆

ဝငသည။

ရာသဥတႏင ကကညဆေလာေအာင ျပျပငမႈ

ရာသဥတေျပာငးလမႈ၏ အကးသကေရာကမႈက ခစားရၿပး အကပအတညးမားက ေပၚေပါက ေစသည။ ရာသဥတေျပာငးလမႈအား ဆငးရေသာ ေကးရြာမားႏင ကကညဆေလာေအာင ျပျပငႏင စြမး တးတကေစေရးအတြက သေတသန၊ မဝါဒႏင အေထာကအပေပးသမားက အထးအေလးေပး သငသည။ QSEM-2 အစရငခစာသည ေလလာခေသာေဒသအားလးရ ရာသဥတႏငဆကႏြယေသာ အခကအခမား ေပၚေပါကမႈက အေလးေပးထားသကသ႔ လြနကေသာ ရာသဥတပစမား၊ သးႏဆး႐ႈးမႈ ေၾကာင စတဖစးမႈမားျဖစျခငးႏင အခ႕ေဒသမားတြင လပအားစရတႏင လပအားခရရမႈအေပၚ အျပန အလနသကေရာကေစေသာ ေဒသေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈမားအၾကား ခတဆကမႈမားကပါ ခြျခားသတ မတထားပါသည။ LIFT သည ေရရရေရးအကအညမတစဆင ရာသဥတႏင ကကညဆေလာမႈက အေထာကအကျပၿပးသညအျပင ရာသဥတေျပာငးလမႈႏင သဘာဝေဘးအႏရာယတ႔အၾကား ဆက ႏြယမႈကလညး သတျပမပါသည။ QSEM သေတသနသည ထအခက၏ အေရးပါမႈက သေတသနမ သည မတညေသာအဆငမားတြင ျပညစေသာ ေျဖရငးေဆာငရြကမႈအထ လအပခကမားကလညး ေကာငး၊ ႏငငအတြငးရ ဆငးရေသာရပရြာမားႏင ကကညဆေလာေအာင ျပျပငႏငစြမး တးတကေရး မေဘာငခမတေရးက အေထာကအကျပေသာ စမးသပေျဖရငးမႈ မဝါဒတ႔ကလညးေကာငး ထငရားစြာ ေဖာျပထားသည။ (က) အပခနႏငမးရြာသြနးမႈ ပစေျပာငးလမႈတ႔ကသ႔ေသာ ေဒသအတြငးရ ရာသဥတ ေျပာငးလမႈမား၌ လကေတြ႕ကေသာ တကယအလားအလာက ခြျခားသတမတရန၊ ရာသဥတေျပာငး လမႈေၾကာင သးႏထြကႏႈနးကဆငးျခငးႏင သးႏပကစးမႈကသ႔ေသာ ေဒသအတြငးစကပးေရးအေပၚ ထခကမခမႈက ခြျခားသတမတရန၊ (ခ) သးႏစမခန႔ခြမႈ အေလအကငမားေျပာငးလျခငး၊ သးႏစကပး ျခငးတြင ႀကေတြ႕ရသည အခကအခမား ေလာပါးေရး လပငနးမားကသ႔ေသာ ေျပာငးလႏငစြမးတည ေဆာကေရးက အဆငးရဆးရပရြာမား၏ လအပသညအဆငမားႏင ဆေလာေအာင ခြျခားသတမတ ရနႏင (ဂ) ရာသဥတေျပာငးလမႈ လမႈေရးအကာအကြယေပးမႈႏင ထခကလြယမႈတ႔အၾကား ခတဆကမႈ မားက ပမနားလည သေဘာေပါကေစရနတ႔အတြက ထငရားေသာ သေတသနလပငနးမား ပမလ အပပါသည။

ေခးေငြႏင ေငြေၾကးဝနေဆာငမႈမား

လယသမားမားအတြက ေခးငားရနပမတတႏငသည ေခးေငြလပငနးမားႏင ဆငးရသားမား၏ အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမားနငကကညၿပး အေထာကအကျဖစေစေသာ အေသးစား အာမခ လပငနးမား အပါအဝင ေငြေၾကးလပငနးသစမား ဖြ႕ၿဖးေရး ပဏာမေျဖရငးေဆာငရြကမႈတ႔အတြက ဤအခနးတြင ေဖာျပထားသည။ လယသမားမားက ပ၍ေခးငားႏငၿပး ေခးေငြျပနလညေပးဆပ ရသည ၎တ႔၏ လယယာလပငနးလအပခက၊ ေငြေၾကးစးဆငးမႈတ႔ႏင ကကညေသာ ေငြေခးလပ ငနးမား ေပၚထြကလာရန လအပသည။ ေစးႏႈနးမတညၿငမမႈျမငမားျခငးႏင သးႏေစးႏႈနးမား ကဆငး မႈတ႔သညလညး အေသးစားအာမခႏင ရာသဥတႏငဆကစပေသာ အာမခလပငနးမား ေဖာထတေပး ရန အခြငအလမးမား ျဖစေပၚေစသည။ LIFT တြင အေသးစား အာမခလပငနးမားအတြက အဆျပ ခကတစရပရခၿပး ထအဆျပခကက အေထာက အကျပသငပါသည။

သေတသမား၊ မဝါဒခမတသမားႏင အေထာကအပအဖြ႕အစညးမားသည ျပနလညလႊႊပ႔ေငြမား အတြက တရားဝငလမးေၾကာငးမား တညေဆာကေရး၊ ခငမာမရေရးတ႔က အေလးေပးသငပါသည။ တငးေဒသႀကး/ျပညနယမားတြင လႊပ႕ေငြမားအတြက တရားဝငေငြလႊပ႔မႈလပငနးမား မရျခငးသည အဓက ကြာဟခကျဖစသည။ တညရဆ တရားမဝငလမးေၾကာငးမားႏင လႊပ႕ေငြမားတြက ေပးေခရ သည အခေၾကးေငြမား ထေရာကမႈရရနႏင ပမနားလညသေဘာေပါကေစရနအတြက သေတသနလပ

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၈၇

ငနးမားေဆာငရြကသငသည။ NGO မား၊ မဘငးေပးေခေဆာငရြကသမားႏင ဘဏမားအား အတ တကြစစညး၍ လႊပ႔ေငြမားက စမကငတြယေရးအတြက ထေရာကလြယကေသာ ပစမားက စမးသပ သည ပဏာမစမခကမား ေဆာငရြကရနလအပသညအျပင တရားဝငလႊပ႔ေငြ ဝနေဆာငမႈလပကငသ မားအတြက ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး အေျခခအေဆာကအဥမားက အေထာကအကျပေစေသာ မဝါဒဖြ႕ၿဖး မႈတ႔က သေတသနျပလပသည လပငနးမား လအပသည။

စကပးေရး တးခ႕ ျခငးႏင ေမြးျမေရး

ဤအပငးတြင လယသမားမား၏ အကးစးပြားတးတကေစေရးအတြက စေပါငးေဆာငရြကေသာ ေျဖရငးမႈမားခငမာေစရန/အေထာကအကျပ အဖြ႕အစညးမား ဖြ႕စညးရနအတြကေဖာျပထားသည။ QSEM-2 တြင ထြကကနမား သယယပ႔ေဆာငရန ထရပကားမားငားျခငးမလြ၍ သမဝါယမလပငနး မား၊ သ႔မဟတ ထတကနမားအတြက အလြတသေဘာ စေပါငးေဆာငရြကမႈမားက မေတြ႕ရရပါ။ ယငး သည အေထာကအပေပးမႈမားအတြက စးစမးရမည အဓကနယပယတစချဖစသည။ ကမၻာတစဝမး ရေနရာေဒသမားတြင လယသမားမားႏင အျခားကနထတလပသမားကစစညးရန ေအာငျမငသည ႀကးပမးအားထတမႈ ေျမာကျမားစြာရသည။ သြငးအားစမား ဝယယစေဆာငးျခငး၊ နညးပညာ တးတက မႈမားႏင ယငးတ႕က ေကာငးစြာအသးချခငး၊ ေစးကြက မားသ႔ ထြကကနမားသယယပ႔ေဆာငျခငးႏင ေစးကြကအတြငး ေစစပညႇႏႈငးမႈစြမးအားျမႇငတငျခငးစသည စစညးလပေဆာငမႈမားေၾကာင စးပြား ေရးစြမးရညမားတးတကလာေစၿပး လယသမားမား၏ ဝငေငြသညလညး ေအာငျမငစြာ ျမငတကလာ သည။

စကပးေရးလပငနးတြင ဓာတေျမၾသဇာအသးျပမႈႏင စပမမးေစမား အသးျပမႈ၌ ကယျပန႔စြာ ကြာျခားမႈႈမားအတြက ေျဖရငးေပးမႈမား လအပေနေၾကာငးက ေဖာျပေနေပသည။ ထေျဖရငးေဆာင ရြကမႈတ႔တြင မဝါဒအေထာကအပႏငအတ သြငးအားစႏစမးစလး၏ အျမငမားဆးအသးျပမႈက လယ သမားမားအား ပညာေပးရနလညး ပါဝငသည။ မတညေသာေဒသမား၌ အသးျပလကရေသာ သြငး အားစႏစရပစလး၏ ပစႏငအရညအေသြးက ခြျခားသတမတေရးအတြက ထပမသေတသနျပမႈလပ ရန လအပသည။ ေဒသအလက သြငးအားစႏစမးစလး အသးျပေရးအတြက အေကာငးဆးအေလ အကငမား ဖြ႕ ၿဖးတးတကေစရန သေတသနလပငနးႏင စမးသပစမခကမား ႏစရပစလး လအပသည။ ပမေကာငးမြနေသာ အရညအေသြးမ မးေစမားႏင ဓာတေျမၾသဇာမားက တတႏငေသာ ေစးႏႈနးမား ျဖင ထတလပျဖန႔ျဖးေရးတ႔အတြက သငေတာေသာ မဝါဒဖနတးရန မဝါဒအေထာကအကျပမႈ လအပ သည။ အစးရတရစၧာနေဆးဝါးကသေရးလပငနးမား၏ အလမးမမႈႏင စြမးေဆာငရညျပညဝမႈ တးခ႕ ေရးက အေထာကအကျပေသာ မဝါဒခမတရန လအပသည။ တရစၧာနေဆးဝါးကသေရးလပငနးမား အလြယတကရရမႈႏင တနဖးသတမတမႈတ႔တြင မားစြာကြာျခားမႈရျခငး၊ အစးရမတရစၧာနေဆးဝါးကသ ေရး အကဝနထမးမား၏ အေရးပါေသာက႑တြင ပါဝငမႈတ႔သည အစးရတရစၧာနေဆးဝါး ကသမႈ လပငနးမား၏ အလမးမမႈႏင စြမးေဆာငရညတးခ႕ေရးတ႕က အေထာကအကျပေသာ မဝါဒမားလအပ ေၾကာငး ေဖာျပေပသည။

သတငးအခကအလကရရေရး ပမတတးတကေအာင ေဆာငရြကရန လအပသည။ စကပးေရး၊ ေမြးျမေရးႏင ငါးဖမးျခငးလပငနးမားတြင အျခားေသာ လကားေစးကြကမားမ ေစးႏႈနးသတငး မရရ ျခငးသည ေစးကြကရပြစားမားႏင ေစးႏႈနးညႏႈငးရာတြင ထတလပသမား၏ စြမးေဆာငရညက အဟန႔အတား ျဖစေစသည။ အနးဆးၿမ႕မားမ အနးဆးေစးကြကမားရ ေစးႏႈနးသတငးက စေဆာငး၍ လအမားသရေအာင သတငးျဖန႔ေဝျခငးႏင ရနကနရ အျခားေစးကြကမားႏင တ႐တ၊ အႏၵယႏင ထငး ႏငငတ႔ရ လကရေရာငးဝယ ေဖာကကားေနေသာ အခကအလကမားက စေဆာငးကာ သတငးျဖန႔ ေဝျခငးတ႔ ပါဝငေသာ ကညေျဖရငးေပးမႈမား လအပသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၈၈

ေရလပငနး

ဖမးဆးရမသည ငါးပမာဏေလာနညးေစေသာ ငါးေပါကပြားမႈကဆငးျခငးက ပမနားလည သေဘာေပါကေစရနႏင ယငးက စမခန႔ခြႏငေရးအတြကသေတသနငင မဝါဒမားလအပသည။ QSEM ေလလာခေသာ ေဒသရ ငါးဖမးလပငနးလပကငသည အမေထာငစမားက ဖမးဆးရမသည ငါးပမာဏ အလြနအမငးကဆငးေၾကာငး ယခငႏငအလားတ ငါးပမာဏဖမးဆးရမေရးအတြက ငါးဖမး ရန အခနပမၾကာျမငလာေၾကာငး ေျပာၾကားသည။ ထသ႔ ကဆငးရျခငး၏ အေၾကာငးရငးက တကစြာ မသရေသာလညး ေခတမငါးဖမးပကမားႏင ေဒသတြငးမ ပငလယငါးမးစတအားလးက ဖမးဆးႏင သညဆြပကမားက အသးျပျခငးေၾကာငျဖစသညဟ ဆသည။ သ႔ရာတြင ငါးဖမးသည အမေထာငစမား ကယတငပင ျမစမားထသ႔ အဆပခပျခငးကသ႔ေသာ အႏရာယရၿပး ပတဝနးကငယယြငးေစသည ငါးဖမးနညးမားက အသးျပေၾကာငး သရရသည။ ထ႔ေၾကာင အဆပႏငေပါကကြပစၥညးမား အသးျပ၍ ငါးဖမးျခငးကသ႔ေသာ ပတဝနးကငႏင ေလာညမႈမရသည အေလအကငမားက သတျပမႈ ျမငမားၿပး ႀကးစားေျပာငးလေစေသာ ေျဖရငးေပးမႈမား လအပသည။

အေထာကအပထေရာကမႈ

မၾကာေသးမက အစးရ၏ ၫႊနၾကားခကျဖင ဖြ႕စညးထားေသာ ေကးရြာဖြ႕ၿဖးမႈအေထာကအကျပ ေကာမတမားသည ေဒသတြငးတြင ကယျပန႔လေလာကစြာ အေျချပေဆာငရြကႏငမမႈႏင ကယစား ျပမႈအျပင ထေရာကေသာ တာဝနယမႈစနစမား အားေကာငးလာေစရန အစးရက ေဆာငရြကသင သည။ အလရငမားကလညး အေထာကအပမား ေခာေမြ႕ေစရန၊ ၾသဇာရသမား၏ လကဝါးႀကးအပမႈ မားက ေရာငၾကဥရနႏင ပြငလငးျမငသာမႈရေစရန အကအညေပးသညအစအစဥမားအတြက အစးရ မဖြ႕စညးေပးထားေသာ ေကးရြာဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ အေထာကအကျပေကာမတမားက အသးျပျခငးျဖင ေကးရြာအတြငးေကာမတမားေျမာကျမားစြာ ဖြ႕စညးျခငးက ရပတန႔သငသည။ QSEM-2 အစရငခစာ သည ဧရာဝတတငးေဒသႀကးရ ေကးရြာေပါငးမားစြာတ႔၌ အေထာကအပမားႏင ပတသက၍ လမႈေရး တငးမာမႈမား ျမငမားလာမႈက အေလးေပးေဖာျပထားသည။ အဆပါေကးရြာမားတြင အဖြ႕ဝငအျဖစ ထပကာထပကာ ပါဝငေနျခငး၊ အေထာကအပေပးသည အဖြ႕အစညးမားက ထေထာငထားေသာ ေကာမတ အမးမးအၾကား ၿပငဆငမႈမားႏင မညၫြတမႈမားသည ဂဏးဃဏခြမား ေပၚေပါကေစကာ ေကးရြာလေနမႈဘဝမားႏင အျခားနယပယမားသ႔ပင ႐ကခတခသည။ ဤတြင အစးရၫႊနၾကားမႈျဖင ဖြ႕စညးထားေသာ အဖြ႕အစညးမားက အသးျပျခငးျဖင ေကာမတအေျမာကအမား ဖြ႕စညးျခငးက ရပတန႔ေစရန LIFTအေနျဖင အစးရႏငညႇႏႈငးေဆာငရြကရမညအျပင အဆပါေကာမတမားသည ေကးရြာလထတစရပလးကယစား အျပညအဝပါဝငေဆာငရြကမႈက ေသခာေစသည လပငနးစဥမား ကလညး ညႇႏႈငးခမတရမညျဖစသည။ ၾသဇာႀကးသမား၏ လကဝါးႀကးအပမႈက ေရာငၾကဥႏငရန သငေလာေသာ ပြငလငးျမငသာသည လပငနးစဥမားက ခမတေဆာငရြကမသာ ပမထေရာကမည ျဖစသည။

ထခကနစနာမႈမားက ေျဖရငးေဆာငရြကေရးႏင အျခားတာဝနယမႈစနစမားက ေတာငတငး ခငမာေစသငသည။ ပြငလငးျမငသာမႈ၊ တာဝနယမႈႏငနစနာမႈ ေျဖရငးေရးလပငနးမားသည ေဆာင ရြကရမည နယပယတစခအျဖစ ေပၚေပါကလာရာ ယငးတ႔က အေကာငအထညေဖာေသာ အဖြ႕အစညး မားက ေတာငတငးခငမာေအာင ေဆာငရြကေပးႏငေပသည။

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၈၉

ေနာကဆကတြ

ဇယား-၂၁။ ေလလာသရရေသာ ေဒသအလက ဓာတေျမၾသဇာႏင ပးသတေဆးေစးႏႈနး

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၉၀

ဇယား

-၂၂။

ဧရာ

၀တတ

ငးေဒ

သႀက

း- င

ါးလပင

နးသ

ြငးအ

ားစမ

ာ၊ သ

ြငးအ

ားစက

နကစရ

တမာ

း၊ ဖမး

ဆးရ

မေသ

ာ ပမ

ာဏႏင

ေငြ

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၉၁

ဇယား

-၂၃။

ရမး

ျပည

နယ- က

ပနးလ

ပငနး

မား၏

ရာသ

အလ

က လ

ပငနး

ေျပာ

ငးလ

မႈ

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၉၂

ဇယား

-၂၄။

ခငး

ျပည

နယ- က

ပနးလ

ပငနး

မား၏

ရာသ

အလ

က လ

ပငနး

ေျပာ

ငးလ

မႈ

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃ ၉၃

ဇယား

-၂၅။

မႏေ

လးတ

ငးေဒ

သႀက

း- က

ပနးလ

ပငနး

မား၏

ရာသ

အလ

က လ

ပငနး

ေျပာ

ငးလ

မႈ

လမႈေရးႏငစးပြားေရးဆငရာေစာငၾကညေလလာမႈအပငး(၂)၊ ဇြန-၂ဝ၁၃၉၄

ဇယား

-၂၆။

ဧရာ

၀တတ

ငးေဒ

သႀက

း- က

ပနးလ

ပငနး

မား၏

ရာသ

အလ

က လ

ပငနး

ေျပာ

ငးလ

မႈ