บนเทงชวตครส ช ม ช น ก า ร เ ร ย น ร é

ศ.นพ.วจารณพานช

ISBN 978-616-8000-13-7

เจาของ มลนธสยามกมมาจล

ผ เขยน ศ.นพ.วจารณ พานช

บรรณาธการ รตนา กตกร

ออกแบบรปเลม PINGERE STUDIO

ภาพจากปก สจตรา นาคะศรกล

บรษท บญมฤทธ มเดย จ�ากด

พมพโดย มลนธสยามกมมาจล

๑๙ ถนนรชดาภเษก แขวงจตจกร

เขตจตจกร กรงเทพฯ ๑๐๙๐๐

โทรศพท ๐ ๒๙๓๗ ๙๙๐๑ - ๗

โทรสาร ๐ ๒๙๓๗ ๙๙๐๐

เวบไซต www.scbfoundation.com

พมพครงท ๑ กนยายน ๒๕๕๙

จ�านวน ๕,๐๐๐ เลม

พมพท บรษท เอส.อาร.พรนตง แมสโปรดกส จ�ากด

ราคา ๙๕ บาท

บนเทงชวตครสำ ช มชนการ เ ร ยน ร

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๒

ศ.นพ.วจารณ พานช

๓

ค�น�มลน¸สยามกมมาจล

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๔

หากเปาหมายการจดการศกษา คอ การพฒนาคน ไมใชการให

ความรกบนกเรยนเทานน และการพฒนาคน คอการพฒนา ทงการมความร

ความคด ทกษะการท�างาน การเขาสงคม และ จตใจ นอกจากพอแม

ผปกครองแลว ครเปนบคคลส�าคญในการท�างาน ทละเอยดออนน

งานพฒนาคน ดวยการสรางการเรยนร เพอใหลกศษยพฒนา

ความสามารถทงภายนอก และภายใน ดงกลาวขางตน เปนงานทหนก

เอาการ แลวครจะแบกรบภาระนไดอยางไร อยางมคณภาพและมความสข

หวใจคอ ครตองเขาใจวางาน “พฒนาคน” นน เปาหมายคอ ศษยตองเปน

ผ ทมความสามารถในการเรยนรเอง ครเปนเพยงผ ชแนะ จดกระบวนการ

เพอใหศษยไดเดนทางในเสนทาง การเรยนรของตนเอง การเรยนรของศษย

แตละคน จงไมเหมอนกน และไมเทากน ครจงจ�าเปนทจะตองเขาใจหลกสตร

และรจกศษยของตน เพราะความร และความเขาใจทงสองดาน เปนพนฐาน

ส�าคญของการ “ออกแบบการเรยนร” เพอใหศษย ไดพฒนาศกยภาพ

รอบดานทงภายใน และภายนอกไปพรอมๆ กน

การวดผลการเรยนร เปนอกประเดนทนาสนใจ เมอเปาหมาย

การเรยนร ของผ เรยนแตละคน ไมเหมอนกน และไมเทากน ครจะวดผลอยางไร

ศ.นพ.วจารณ พานช

๕

ทสะทอนการเรยนรของศษย ซงจะท�าใหครสามารถท�าหนาท พฒนา

การเรยนรของศษยแตละคน ใหพฒนายกระดบขนได มค�าถามมากมาย

เกดขนตลอดเสนทางการเรยนร ของศษยทครตองรบผดชอบ ใครจะให

ค�าตอบเหลาน? ถาจะมใครทนาจะเปนผ แนะน�าครได กเหนจะตองเปน

คณครดวยกนเอง เพราะผ ท มประสบการณการจดกระบวนการเรยนร

ของศษย ลองผดถก ปรบปรงจนดขน จนเหนผลส�าเรจ กมแตคณคร

ดวยกนเอง

หนงสอเลมน จงแนะน�าใหคณคร มวงเรยนรรวมกนเอง ทเรยกวา

Professional Learning Community หรอเรยกยอๆ วา PLC ผ อ�านวย

การโรงเรยน ทใสใจในการยกระดบ ความส�าเรจทางการศกษา จงควรเปน

เจาภาพในการสรางวงเรยนรแบบ PLC แตวง PLC จะส�าเรจหรอไม

ขนกบผ บรหารจะสามารถกระต นใหคร กระหายทจะพฒนาตนเองไฝร

พฒนางาน โดยมผ เรยนเปนเปาหมายไดอยางไร หากเปนความตองการ

ของคร การจดวงเรยนรจากประสบการณของครดวยกนจะเปนความบนเทง

อยางยง การจดการใหเกดบรรยากาศการเรยนรรวมกนของคร ใหเกดความ

บนเทงจงเปนความทาทายอยางยง ของผ บรหาร ทเรยกหาความส�าเรจ

หนงสอเลมน จงอาจมสวนชวยใหคร ผอ�านวยการ และผบรหารการศกษา

ไดจดประกายความคด ในการพฒนางานของตน ดวยเปาหมายเดยวกน

คอผ ทไดประโยชน คอ ผ เรยนนนเอง

แมวาหนงสอเลมน จะไดแนะน�าแนวทางในการสรางวง PCL ของคร

และบทบาทของผบรหาร ทงในโรงเรยน และเขตการศกษาใหเปนวงเรยนร

พฒนาคร อยางเปนธรรมชาตกตาม แตกเปนแนวทางกวางๆ ทเปนเสมอน

แนวทางทแนะน�า การน�าไปประยกตใชตามบรบทของโรงเรยน และพนท

เปนเรองทส�าคญกวามาก เพราะถาไมเรมท�า กจะไมเหนปญหา การกาวขาม

ปญหาแตละขนเปนเรองทส�าคญกวา เพราะในแตละขนตอนน มบรบทของคร

นกเรยน สภาพโรงเรยน และผอ�านวยการแตละคน ทเปนเรองเฉพาะของแตละ

โรงเรยน ซงจะมองคความร และเทคนคเฉพาะ ของผ บรหารแตละโรงเรยน

มลน ธสยามกมมาจล จ งขอเชญชวน ใ ห คณคร และ

ผอ�านวยการผบรหารการศกษาทงหลายทเอาหนงสอเลมนไปปรบใช

มความกาวหนาสงเรองเลาของตนเองกลบมาเราหวงวาครงตอไปทจะ

ท�าหนงสอเราจะมเรองราวความส�าเรจของทานทงหลายอยในหนงสอ

ในการเปนผลงาน เรองราวของโรงเรยนไทย ครไทย และผบรหาร

การศกษาไทยทเปนแกนน�าปฏรปการศกษา จากหองเรยน และพนท

ของเราเอง

มลนธสยามกมมาจล

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๖

ศ.นพ.วจารณ พานช

๗

ค�น�¼เขยน

เปาหมายของการศกษา ในยคศตวรรษท ๒๑ คอการสรางความเปน

ผน�าการเปลยนแปลงขนในคนทกคน ย�าค�าวา “ทกคน” ซงหมายความวา

ครทกคน ตองเปนผน�าการเปลยนแปลงดวย หนงสอเลมน คอค มอคร

ในการท�าหนาทดงกลาว

การศกษา เพอสรางความเปนผน�า เรยกวา TransformativeLearning

โดยเปาหมาย คอ ทกคนมทกษะ การ เ ปนผ น� าการ เปล ยนแปลง

ทเรยกวา Change Agent อานหนงสอเลมใหมของผม ในเรองนไดท

https://goo.gl/OlGtnc

คร จงตองเปนผน�าการเปลยนแปลง ในเรองการเรยนร เปลยน

จากการเรยนรแหงศตวรรษท ๑๙ และ ๒๐ ไปสการเรยนรแหงศตวรรษท ๒๑

หนงสอ บนเทงชวตคร สชมชนการเรยนร เลมนคอตวชวย ใหครท�าหนาท

ดงกลาวไดส�าเรจ โดยทเปนการท�าหนาทอยางบนเทงใจ คอมความสนกสนาน

มความสขใจ เพราะไดบรรลปตสขเปนระยะ

ในศตวรรษท ๒๑ ครตองเปลยนจาก เนนความเปน “ผสอน” เปน

เนนความเปน “ผเรยนร” โรงเรยนไมใชทเรยนรเฉพาะของนกเรยนอกตอไป

แตเปนทเรยนร ของครดวย และในความหมายทกวาง ยงเปนทเรยนของพอแม

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๘

ผ ปกครองนกเรยน ของคณะกรรมการโรงเรยน และของผ น�าชมชน และ

ของคนในชมชนดวย

เหนไดชดเจนวา ในปลายป พ.ศ. ๒๕๕๘ วงการศกษาไทย

ไ ด ก าวหนาข น ไป อกข นหน ง คอ ไ ด มการรวมตวกนของค ร และ

ผ บรหารสถาบนการศกษา เพอสราง “ชมชนการเรยนร ครเพอศษย”

(PLC – Professional Learning Communi ty) ขนในโรงเรยน

จ�านวนหนง ทเปนการสรางการเปลยนแปลง ของการเรยนร ในชนเรยน

จากฐานลาง (Bottom-Up) เราเหนภาพนชดเจนมาก จากเวทพนพลงคร

ครงท ๑ เมอวนท ๑๔ - ๑๕ พฤศจกายน ๒๕๕๘ (https://goo.gl/PjmkDC)

การมหนงสอส�าหรบเปนตวชวยให “คณะผ กอการการเปลยนแปลง”

ในโรงเรยน ไดใชเปนคมอ ด�าเนนการ PLC จงนาจะมประโยชนมาก

นคอ ทมาของหนงสอเลมน

หนงสอ บนเทงชวตครสชมชนการเรยนร เลมน รวบรวมจาก

บนทกใน บลอก Gotoknow ชดบนเทงชวตครสชมชนการเรยนร ซงลง

เผยแพรระหวางวนท ๒๙ กรกฎาคม ๒๕๕๔ ถงวนท ๑๓ ตลาคม ๒๕๕๔

รวม ๑๑ ตอน และเคยน�าลงตพมพในหนงสอ วถสรางการเรยนร เพอศษย

ในศตวรรษท ๒๑ (http://goo.gl/BTPwPL) ยกเวน ตอนท ๖ ทเขยนใหม

เนองจากในตนฉบบเดมหายไป

ศ.นพ.วจารณ พานช

๙

ขอเขยนเหลาน ไดจากการตความ หนงสอ Learning by Doing

: A Handbook for Professional Learning Communities at Work

(2nd Edition, 2010). เขยนโดย Richard DuFour, Rebecca DuFour,

Robert Eaker, Thomas Many โดยทผมตความสาระของหนงสอเพยง

บางสวนน�าลงบนทกดงกลาว เนนความกระชบ และสาระส�าคญ ไมเนน

ความครบถวน ทานทอานตนฉบบจะไดสาระเพมเตมกวาในหนงสอเลมน

มากมาย

นอกจากนน ในบนทกเหลาน ผมยงไ ดสอดแทรกความเหน

ของตนเองลงไปดวย และไดเขยนตอนท ๑๓ เพมเขาไป เพอบอกวา ใน

ชวงเวลา ๔ ป หลงการเผยแพรสาระในหนงสอเลมนสวนใหญลงในบลอก

และตพมพในหนงสอ วถสรางการเรยนร เพอศษย ในศตวรรษท ๒๑

ผมเหนการน�าไปประยกตใช และเหนการเปลยนแปลงรปแบบ การเรยนรใน

วงการศกษาไทยอยางไรบาง

เมอไดเขารวมเวทพนพลงคร ครงท ๑ จดโดยมลนธสยามกมมาจล

รวมกบภาคเครอขายอก ๒๒ องคกร เมอวนท ๑๔ - ๑๕ พฤศจกายน ๒๕๕๘

ผมกตระหนกวาวงการศกษาไทย ตองการหนงสอคมอการประยกตใช PLC

อยางถกตอง และมพลงยงขน เพราะมความนยมใช PLC กนแพรหลาย

มากขน เ รอยๆ แตสวนมากยงด�าเนนการกนแบบครงๆ กลางๆ หรอ

เพยงบางสวน ไมไดท�ากนอยางเปนระบบ และท�าตามหลกการทถกตอง

ซงจะท�าใหผ บรหาร คร นกเรยน และผ ปกครองทเกยวของ เกดความสข

และเกดการเรยนร ททรงพลงของบคคลเหลานน

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๑๐

วจารณ พานช

๒๒ พ.ย. ๕๘

เ พอใหวงการศกษาไทย ได รบประโยชนจากเครองมอ PLC

อยางแทจรง จงไดปรบปรงตนฉบบ และจดพมพหนงสอเลมน ออกเผยแพร

โดยสาระส�าคญคอ ครตองรวมตวกนเรยนร โดยเนนเรยนรจากการปฏบต

(โดยมเปาหมาย เพอยกระดบผลลพธการเรยนรของศษย) ตามชอหนงสอท

น�ามาตความ (Learning by Doing) ตามดวยการไตรตรองสะทอนคดอยาง

มเปาหมายและมหลกวชา

ขอขอบคณ คณปยาภรณ มณฑะจตร ผจดการมลนธสยามกมมาจล

และทมงาน ทเหนคณคาของหนงสอเลมน ตอวงการศกษาไทย และจดพมพ

ออกเผยแพรอยางรวดเรว

ผมขออทศความดทเกดจากหนงสอเลมน บชา “ครเพอศษย” ทกคนใน

สงคมไทย ทงทเปนครในระบบ และครนอกระบบ

ศ.นพ.วจารณ พานช

๑๑

ค�นยม

ทกอยางเปลยนไปแลว

วถด�าเนนชวตของเดกๆ ปจจบน ตางกนอยางสนเชง กบวถชวต

สมยเดกๆ ของผ ทก�าลงเปนคร แตครสวนใหญกยงจดจ�าและตราตรง

กบความส�าเรจจากในอดต นกหวงวาความส�าเรจแบบเดมนน จะเกดขน

ซ�าไดอกดวยวธการแบบเดมเชนตองทองต�ารา นงหนากระดานตอง

ฟงครสอน

สภาพทเปนอยปจจบนจงเปนคลายดงวา ครกบเดก อยกนคนละฟาก

ของก�าแพงสง ครมองไปขางหลงเหนเสนทางในอดต เหนโลกแบบเดม

สวนเดกๆ อยในโลกแบบใหมแลว โลกแหงปญญาประดษฐ โลกแหง

การเชอมตอ โลกทแบนราบ โลกทตองการการตอบสนองแบบใหมทตาง

จากเดมอยางสนเชง “ชางนาหวาดหวนหากจะตงค�าถามทวาแลวคนทอย

หลงก�าแพงจะสอนหรอสรางการเรยนร ใหกบคนทอยดานหนาก�าแพง

ไดอยางไร”

นไมใชการช เพอใหสนหวง แตเปนการชใหมองหา สงทส�าคญจรงๆ

สงส�าคญทวาคอ ทงคร และเดกๆ เปนมนษย เปนบทบาทอนควรคาทมนษย

จากรนหนงตองสรางการเรยนร เพอการด�ารงอยของความเปนมนษยในรนถดไป

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๑๒

แตกนาใจหายกบสง ทระบบการศกษาเคยท�าทกอยางเพอการ

พฒนาคร เ มอยสบถงสามสบปทผานมาไมวาจะเปนการจดอบรมคร

อยางมากมาย หรอ การสงเสรมใหครเรยน เพอใหไดวฒสงขน แนวทาง

เหลานน กลบไมไดท�าใหคร ท เปนอย ในปจจบนมคณภาพในการจด

การเรยนรสงขนอยางเทาทน กบสงคม หรอเทคโนโลยทเปลยนแปลงไป

ตลอดปการศกษาปแลวปเลาครท�าสงเดมซ�าๆ วนวายอยกบ

การสอนและกจกรรมมากมาย แลวกสอบ ครตองยดอยกบหลกสตร

และต�าราทเกาแกกวา 20 ป เดกๆ ถกปนเขาแขงขน ครกแขงขนกนเอง

ในทท�างาน เพอเปาหมายของตวเอง ความเปนทมทจะรวมกนท�าใหบรรล

เปาหมายส�าคญจรงๆ ไมไดมากพอทจะสรางคณคาใหแตละคน

เพอใหทนการณ การพฒนาคร ควรจะรอทงความคดวธเกานนเสย

ดวยทเราแตละคนใชเวลากบงานแทบตลอดชวต ทท�างานควรเปนท

ทเราอยอยางมความสขอยางมความหมาย งานควรจะเปนสงทท�าใหเราได

มโอกาสเรยนรชวต และเตบโตภายในไปดวยกน

“เราก�าลงสรางการด�ารงอยตอไปไดอกของมนษยสงนอยในยนสเรา”

ศ.นพ.วจารณ พานช

๑๓

วเชยร ไชยบง

ครใหญโรงเรยนล�าปลายมาศพฒนา

หนงสอเลมน ชวยใหผมกระจางชด ในการน�าไปสปฏบตการ

สรางชมชนการเรยนรวชาชพ (PLC)ขนในองคกร เพอสรางครใหเปน

นกเรยนรจากการปฏบตเปนครแบบรวมหมทสรางพลงการเรยนรใหม

ใหกบเดกๆ รนตอไป ในหนงสอ “บนเทงชวตคร สชมชนการเรยนร”

โดย ศ.นพ.วจารณ พานช เลมน ไมมสวนไหนขาดหายไปเลย ตงแต

การสรางแรงบนดาลใจ การอรรถาธบายถงโครงสราง รวมถงบอกวธทง

เทคนคตางๆ ทจ�าเปนส�าหรบ การสรางชมชนการเรยนรวชาชพ (PLC)

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๑๔

ศ.นพ.วจารณ พานช

๑๕

สารบญ

บทท ๑

ก�าเนด และ อานสงส ของ PLC

บทท ๒

บทท ๓

บทท ๔

หกดบความคด

มความมงมนทชดเจนและทรงคณคา

โฟกส + เปาหมาย ทการเรยนร (ไมใชการสอน)

๒๐

๒๘

๓๖

๕๐

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๑๖

บทท ๕

เมอนกเรยนบางคนเรยนไมทน

บทท ๖

บทท ๗

สรางวฒนธรรมความรวมมอ

เนนทผลลพธ ไมใชแผนยทธศาสตร

บทท ๘

พลงของขอมลและสารสนเทศ

๕๘

๖๖

๘๒

๘๘

ศ.นพ.วจารณ พานช

๑๗

บทท ๑๑

บทท ๑๒

บทท ๑๓

ชมชนแหงผน�า

สรป (จบ)

ประสบการณการประยกตใชในประเทศไทย

๑๑๖

๑๒๖

๑๓๐

บทท ๙

บทท ๑๐

ประยกตใช PLC ทวทงเขตพนทการศกษา

วธจดการความเหนพองและความขดแยง

๑๐๐

๑๑๐

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๑๘

ศ.นพ.วจารณ พานช

๑๙

ก�เนด และ อานสงส ของ PLC

๑

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๒๐

“...ครตองเปลยนบทำบาทำจาก “ครสอน”

(Teacher) มาเป น “ครฝก” (Coach)

หรอ ครผ อ�นวยความสำะดวกในการเรยน

(Learning Facilitator) หองเรยนตอง

เปลยนจากหองสอน (Class Room) มาเปน

หองท�งาน (Studio)...”

ศ.นพ.วจารณ พานช

๒๑

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

ผมตงชอบนทกชดนวา “บนเทงชวตคร...” เพราะเชอวา “ครเพอศษย”

(https://goo.gl/7vkJGd) ท�าหนาทครดวยความบนเทงใจ รกและสนก

ตอการท�าหนาทคร ใหคณคาตอการท�าหนาทคร แมจะเหนอยและหนก

รวมทงหลายครงหนกใจ แตกไมทอถอย โดยเชอไฟทชวยใหแรงบนดาลใจ

ไมมอดคอคณคาของความเปนคร

ผมขอรวมบชาคณคา ของความเปนคร และครเ พอศษยดวย

บนทกชดน ชดกอนๆ และชดตอๆ ไป ทจะพากเพยรท�าเ พอบชาคร

เปนการลงเงน ลงแรง (สมอง) และเวลา เพอรวมสราง “บนเทงชวตคร”

โดยไมหวงผลตอบแทนสวนตว หวงผลตออนาคต ของบานเมองเปนหลก

RichardDuFour1 เปน “บดาของPLC”ตามหนงสอเลมน เขาบอกวา

เขาเรมท�างานวจย พฒนา และสงเสรม PLC มาตงแต ค.ศ. ๑๙๙๘ คอ

พ.ศ. ๒๕๔๑ กอนผมท�างาน KM ๕ ป คอผมท�างาน KM ป พ.ศ. ๒๕๔๖

ทจบ ๒ เรองนโยงเขาหากนกเพราะ PLC (Professional Learning

Community) กคอ CoP (Community of Practice) ของครนนเอง และ

CoP คอรปแบบหนงของ KM

๒๒

ศ.นพ.วจารณ พานช

01RichardDuFour

บดาของ PLC ผ มประสบการณ

จากการวจย และสงเสรม PLC

ในสหรฐอเมรกา

๒๓

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

ตอนน PLC แพรขยายไปทวสหรฐอเมรกา รวมทงประเทศอนๆ

ทตองการพฒนาคณภาพ ของการศกษาของประเทศ เชน สงคโปร

หวใจส�าคญทสดของPLCคอมนเปนเครองมอในการด�ารงชวต

ทดของคร ในยคศตวรรษท ๒๑ ทการเรยนรในโรงเรยน (และมหาวทยาลย)

ตองเปลยนไปจากเดมโดยสนเชง โดยครตองเปลยนบทบาทจาก “ครสอน”

(Teacher) มาเปน “ครฝก” (Coach) หรอครผอ�านวยความสะดวกในการเรยน

(Learning Facilitator)

หองเรยนตองเปลยนจากหองสอน (Class Room) มาเปน

หองท�างาน (Studio) เพราะในเวลาเรยนสวนใหญ นกเรยนจะ

เรยนเปนกลม โดยการท�างานรวมกน ทเรยกวาการเรยนแบบโครงงาน

(Project-Based Learning)

การศกษา ตองเปลยนจากเนนการสอน (ของคร) มาเปนเนน

การเรยน (ของนกเรยน) การเรยนเปลยนจาก เนนการเรยนของปจเจก

(Individual Learning) มาเปน เรยนรวมกน เปนกลม (Team Learning)

เปลยนจากการเรยนแบบเนนการแขงขน เปนเนนความรวมมอ หรอ

ชวยเหลอแบงปนกน

ครเปลยนจากการบอกเนอหาสาระ มาเปนท�าหนาทสรางแรง

บนดาลใจสรางความทาทายความสนก ในการเรยน ใหแกศษย โดยเนน

ออกแบบ โครงงานใหนกเรยน แบงกลมกนลงมอท�า เพ อเรยนรจาก

การลงมอท�า(LearningbyDoing) เ พอใหไ ด เ รยน ร ฝกฝนทกษะ

๒๔

ศ.นพ.วจารณ พานช

21st Century Skills แลวครชวนศษยรวมกนท�า Reflection หรอ

AAR เพอใหเกดการเรยนร หรอทกษะทลก และเชอมโยง รวมทง

โยงประสบการณตรงเขากบทฤษฎท มคนเผยแพรไวแลว ท�าใหเกด

การเรยนรเชงทฤษฎจากการปฏบต ไมใชจากการฟง และทองบน

หวใจของการเปลยนแปลงคอ เรยนรจากการลงมอท�า

(Learning by Doing) เปลยนจากเรยนรจากฟงครสอน (Learning by

Attending Lecture / Teaching)

ทงหมดน เปนการเปลยนแปลงโรงเรยน และวงการศกษา

โดยสนเชง เปนการเปลยนแปลงในระดบจตส�านก ระดบรากฐาน และระดบ

โครงสราง จงตองม “การจดการการเปลยนแปลง”(ChangeManagement)

อยางจรงจง และอยางเปนระบบ โดยตองมทงการจดการแบบ Top-Down

โดยระบบบรหาร (กระทรวงศกษาธการ) และแบบ Bottom-Up

โดยครชวยกนแสดงบทบาท

“...PLC คอเครองมอสำ�หรบใหครรวมตวกน

(เปนชมชน – Community) ทำ�หนาทำเปน

Change Agent ขบเคลอนการเปลยนแปลง

ในระดบ “ปฏรป” การเรยนร เปนการปฏรปทำ

“เกดจากภายใน…”

๒๕

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

มองจากมมหนง PLC คอเครองมอส�าหรบใหครรวมตวกน

(เปนชมชน – Community) ท�าหนาทเปน Change Agent ขบเคลอน

การเปลยนแปลงในระดบ “ปฏ รป” การเ รยน ร เ ปนการปฏ รปท

“เกดจากภายใน” คอครรวมกนด�าเนนการ เพอใหการปฏรปการเรยนร

ด�าเนนคขนาน และเสรมแรงกน ทงจากภายใน และจากภายนอก

PLC เปน เครองมอ ใหครเปน Actor ผลงมอกระท�า เปน

“ประธาน” เพอสรางการเปลยนแปลงใหแก วงการศกษา ไมใชปลอย

ใหครเปน “กรรม” (ผ ถกกระท�า) อยเรอยไป หรอเปนเครองมอปลดปลอย

ครออกจากความสมพนธเชงอ�านาจ สความสมพนธแนวราบ เพอรวม

กนสรางการเปลยนแปลงใหแกการศกษา รวมทงสรางการรวมตวกน

ของคร เพอท�างานสรางสรรค ไดแก การเอาประสบการณ การจด

การเรยนรแบบ PBL และนวตกรรมอนๆ ทตนเองทดลอง เอามาแลกเปลยน

แบงปนกน เกดการสรางความร หรอยกระดบความรในการท�าหนาทคร

จากประสบการณตรง และจากการเทยบเคยง กบทฤษฎ ทมคนศกษา

และเผยแพรไว

เปนเครองมอ น�าเอาเกยรตภม ของครกลบคนมา โดยไมรอใหใคร

หยบยนให แตท�าโดยลงมอท�า ครแตละคนลงมอศกษา 21st Century Skills,

21st Century Learning, 21st Century Teaching, PBL, PLC แลวลงมอท�า

ท�าแลวทบทวนการเรยนรจากผลทเกด (Reflection) เอง และรวมกบเพอนคร

เกดเปน “ชมชนเรยนร ครเพอศษย” ซงกคอ PLC นนเอง

๒๖

ศ.นพ.วจารณ พานช

ผมมองวา PLC คอเครองมอท จะชวยน�าไปสการตงโจทย

และท�า “วจยในชนเรยน” ททรงพลงสรางสรรค จะชวยการออกแบบ

วธวทยาการวจย การเกบขอมล การวเคราะหขอมลผลการวจย และ

การสงเคราะหออกมาเปนความรใหม ทเชอมโยงกบบรบทความเปนจรง

ของสงคมไทย ของวงการศกษาไทย คอจะเปนผลการวจยในชนเรยน

ท ไมใชจ�ากดอยเฉพาะขอมลในชนเรยนเทานน แตจะเชอมโยงส

ชวตจรงของผคน ทเปนบรบท ของการเรยนรของนกเรยน และการ

ท�าหนาทครดวย

เอาเขาจรง ผมเขยนตอนท ๑ น โดยไมไดรวบรวมจากบทท ๑ ของ

หนงสอ Learning by Doing แตเปนการเขยนจากใจของผมเอง เพราะ

พอเรมตน ความรสกกไหลหลงถงโถม ใหผมเขยนรวดเดยวออกมาเปน

บนทกน

๒๗

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

หกดบความคด

๒

๒๘

ศ.นพ.วจารณ พานช

“ . . .หากจะให ศÉย เ รยนร äด จรง เ รยนร

อยางลก อยางเชอมโยง ครตองหกดบ

ความ เคยชนของตน เป ลยนจากสำอน

โดยการบอกใหนกเรยนลงมอทำ� ครเปลยน

บทบาทจากครสอน äปเปนครฝก...”

ตอนท ๒ นจบความจาก Chapter 1 : A Guide to Action for Professional Learning

Communities at Work

๒๙

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

วงการศกษาของเราเดนทางผดมาชานาน โดยททางถกคอ คนเราเรยน

รไดดทสดโดยการลงมอท�า ขงจอกลาววา “ฉนไดยน แลวกลม ฉนเหน ฉนจงจ�า

ได เมอฉนลงมอท�า ฉนจงเขาใจ” หากจะใหศษยเรยนรไดจรงเรยนรอยาง

ลก อยางเชอมโยง ครตองหกดบความเคยชนของตน เปลยนจากสอน

โดยการบอก เปน ใหนกเรยนลงมอท�า ครเปลยนบทบาทจากครสอน

ไปเปนครฝก

นอกจากนน ในแนวทางใหมน เนนเรยนโดยรวมมอมากกวาแขงขน

และแขงกบตวเองมากกวาแขงกบเพอน

บทบาทของครทเปลยนไปทจะตองเนนใหแกศษยไดแก

• เนนใหศษยเรยนรจากการลงมอท�า

ใน PBL (Project-Based Learning)

• สงเสรมแรงบนดาลใจ ใหก�าลงใจ (Reinforcement) ในการเรยนร

• สงเสรมและสรางสรรคจนตนาการ

• สงเสรมใหกลาลอง ลงมอท�า

• เปนครฝก ใน PBL

• ออกแบบ PBL

• มทกษะในการชวนศษยท�า Reflection จากประสบการณใน PBL

• ชวนท�าความเขาใจคณคาของประสบการณจากแตละ PBL

๓๐

ศ.นพ.วจารณ พานช

โครงการ (Project)

สงทฝายบรหารก�าหนดใหท�า

สงทท�า ๑ ป หรอ ๒ ป แลวจบ

สงทซอบรการทปรกษาใหท�า

การประชม (โรงเรยนใดอางวาม PLC จากการทมครจ�านวนหนง

นดมา ประชมรวมกนสม�าเสมอ แสดงวายงไมรจก PLC ของจรง

ซงนอกจาก การประชมแลว ยงตองมองคประกอบส�าคญอนๆ

ทจะกลาวถงตอไป)

การรวมตวกนของครกลมหนงในโรงเรยน (PLC ทแทจรง ตอง

เปนความ พยายามรวมกนของทงโรงเรยน หรอทงเขตการศกษา)

การรวมกลมกนเปลยนแปลง หรอพฒนาการจดการเ รยน

การสอนของคร (PLC ทแทจรง ตองเปนกจกรรมเพอเปลยน

วฒนธรรมการท�างานของทงองคกร หรอทงเขตการศกษา

สโมสรแลกเปลยนเรยนร จากการอานหนงสอ (Book Club)

PLC(ProfessionalLerningCommunity)

ไมใช ...

เพอใหเขาใจ PLC อยางแทจรง จงควรท�าความเขาใจวาสงใดไมใช PLC

กจกรรมแคบๆ ตนๆ สนๆ ตอไปน ไมใช PLC

•

•

•

•

•

•

•

•

๓๑

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

PLCคออะไร

PLC คอ กระบวนการตอเนอง ทคร และนกการศกษาท�างาน

รวมกนในวงจรของการรวมกนตงค�าถามและการท�าวจยเชงปฏบตการ

เพอบรรลผลการเรยนรทดขนของนกเรยนโดยมความเชอวาหวใจของ

การพฒนาการเรยนรของนกเรยนใหดขน อยทการเรยนรท ฝงอย ใน

การท�างานของครและนกการศกษา

PLC เปนกจกรรมทซบซอน (Complex) มหลากหลายองคประกอบ

จงตองนยามจากหลายมม โดยมแงมมทส�าคญตอไปน

- เนนทการเรยนร

- วฒนธรรมรวมมอเพอการเรยนรของทกคน ทกฝาย

- รวมกนตงค�าถามตอวธการทด และตงค�าถามตอสภาพปจจบน

- เนนการลงมอท�า

- มงพฒนาตอเนอง

- เนนทผล (หมายถงผลสมฤทธในการเรยนรของศษย)

“ . . . หวใจของการพฒนาการเ รยนร ของ

นกเรยนใหดขน อยทำการเรยนรทำฝงอยใน

การทำ�งานของครและนกการศกษา...”

๓๒

ศ.นพ.วจารณ พานช

ผมขอเสรมนยาม PLC ตามความเขาใจของผม วาหมายถง

การรวมตวกนของครในโรงเรยน หรอเขตพนท การศกษา เพ อ

แลกเปลยนเรยนร ว ธการจดการเรยนรใหศษยเรยนรไดทกษะ

21stCentury Skills โดยทผบรหารโรงเรยน คณะกรรมการโรงเรยน

ผบรหารเขตพนทการศกษา และผบรหารการศกษาระดบประเทศ

เขารวมจดระบบสนบสนน ใหเกดการแลกเปลยนเรยนรตอเนอง

มการพฒนาวธการเรยนร ของศษยอยางตอเนอง เปนวงจรไมรจบ ในภาษา

ของผม นคอ CQI (Continuous Quality Improvement) ในวงการศกษา

หรออาจเรยกวาเปน R2R ในวงการศกษากได

PLC ทแทจรงตองมการท�าอยางเปนระบบ มผ เขารวมขบเคลอน

ในหลากหลายบทบาท โดยมเปาหมายพฒนาผลสมฤทธ ของการเรยนของศษย

ท�าไมเราไมลงมอท�าสงทเราร

ค�าตอบ คอ เพราะคนเรามโรค “ ชอง วางระห วางการ ร

กบการลงมอท�า” (Knowing - Doing Gap) บนทกทจบความจาก

หนงสอเลมน จะชวยถมหรอเชอมตอชองวางน โดยเปลยนโรงเรยนไป

เปน PLC เ พอชวยใหนกการศกษามถอยค�าท เ ขาใจตรงกนตอ

กระบวนการหลกของPLC

๓๓

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

ความจ ร ง ใน ปจ จบน คร และนกการศกษา ใ ชค� าว า

Professional Learning Communities, Collaborative Teams,

Goals, Formative Assessment, etc กนเกรอ ในความหมาย

ทแตกตางกน หลกการหนงของการบรหารการเปลยนแปลง

คอการมถอยค�าทใชรวมในความหมายทเขาใจชดเจนรวมกน

การเปลยนโรงเรยน ตามจารตเดมไปเปน PLC จะตองมถอยค�า

เหลาน ซงจะปรากฎ ในตอนตอๆ ไปของบนทก และคนไดทเวบไซต

http://goo.gl/6x82IL

ยนยนใหประจกษวาการใชกระบวนการ PLC จะกอประโยชน

ทงตอนกเรยน และตอคร และนกการศกษา คอท�าใหเกดการเรยนร

ทลก กวาง และเชอมโยง ทงตอนกเรยนและตอคร ทส�าคญยงใน

ความเหนของผมกคอ ชวยเผยศกยภาพทแทจรงของปจเจกออกมา

ผานกระบวนการกลม

ชวยคร และนกการศกษา ประเมนสถานการณจรง

ในโรงเรยน และเขตพนทการศกษาของตน หลกการคอ

ในการเปลยนแปลงจากจด ก ไปสจด ข นน จะงายขน หาก

ผ เกยวของมความชดเจนวาจด ข เปนอยางไร และจด ก ทเปนอย

ในขณะน เปนอยางไร การจดการ การเปลยนแปลงโดยทวไปมกมว

เพราะไมมความชดเจน ทงตอจด ก และจด ข บนทกจากการตความ

หนงสอเลมนจะชวยให สามารถท�าความเขาใจทงจด ก และจด ข

•

•

•

๓๔

ศ.นพ.วจารณ พานช

ไ ดชด เจน ในเ รองจา รต วฒนธรรม กระบวนทศน ฯลฯ

ท ค ร แ ล ะ น ก ก า ร ศ ก ษ า เ ค ย ช น อ ย ก บ มน จ น ล ะ เ ล ย ห ร อ

ขาดความสามารถในการท�าความชดเจน การด�าเนนการ

ตามคมอจะชวยใหมองสภาพความเปนจรงจากสายตา

ของคนนอกชวยใหมองผานมานบงตาได

หาทางท�าใหครและนกการศกษาใชหรอรวมกจกรรม PLC

หนงสอฉบบนเปนคมอ เพอการลงมอด�าเนนการ เปนเครองมอ

เชอมความรกบการลงมอท�า ค�าถามในเรองนไมใช “จะหา

ความรในเรองทเราจะท�าไดอยางไร” ค�าถามทถกตองคอ “จะลงมอ

ท�าในสงทเรารอยแลวไดอยางไร” โดยมคมอด�าเนนการคนไดท

http://goo.gl/eDgqIK

ลงมอท�า

ป ร ะ ส บ ก า ร ณ ข อ ง ผ เ ข ย น ห น ง ส อ เ ล ม น จ า ก ก า ร ท� า ง า น

รวมกบ เขตพนทการศกษาตางๆ (ในสหรฐอเมรกา) มานานกวา ๑๐ ป

เขตพนททประสบความส�าเรจสง คอ เขตทลงมอท�าอยางไมรรอ

ประสบความส�าเรจมากกวาเขตทมวแตตระเตรยมความพรอม

•

๓๕

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

มความมงมนทชดเจน และทรงคณคา

๓

๓๖

๑๘

ศ.นพ.วจารณ พานช

“ . . .PLC เ ลกๆเ รมขน โดยäม äด บงคบ

ä ม สำ ร า ง ค ว า ม อ ด อ ด ใ ห แ ก ค ร ทำ ย ง

äม ศ รทำ¸า ห รอ äม อยาก เป ลยนแปลง

แ ต เ ร ม â ด ยก ล ม ค ร ท ศ ร ท ¸ า ทำ ช อ บ

งานทำาทำาย ชอบเปน¼น�การเปลยนแปลง...”

ตอนท ๓ นจบความจาก Chapter 2 : A Clear and Compelling Purpose

๓๗

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

ในสายตาของผม PLC เปนการรวมตวกน “เดนทางไกลแหงชวต”

ทสมาชกจะอทศชวต เพอการน เพอการสรางสรรค คนรนใหมของสงคม

เพอการสรางสรรค การเรยนรแนวใหม ทบรรล 21st Century Skills

ในตวศษย เพอการสรางสรรค “การศกษา” แหงศตวรรษท ๒๑ ทแตกตาง

จากการศกษาแหงศตวรรษท ๒๐ และ ๑๙ โดยสนเชง และทส�าคญยง

เพอชวตทด ทประสบความส�าเรจของคร และผ ท เขามาเกยวของกบ

PLC ทกคน เพราะ PLC คอมรรคาแหงการเรยนร จากการปฏบต

ทท�าใหผเกยวของเกด Learning Skills แหงศตวรรษท ๒๑ และเปน

“บคคลเรยนร”

การพฒนาตนเองของคร เพอเปน Learning Person และรวมกบ

สมาชกของ PLC พฒนาซงกนและกน ดวย Interactive Learning Through

Action คอ มรรควธแหงชวต ทมความสข ททานจะสมผสได ดวยตนเอง

เมอทานลงมอท�า

PLC จะเปลยนบรรยากาศของ “โรงเรยน” เพราะจะไมเปน

“โรงเรยน”ตามแนวทางเดมอกตอไป แตจะกลายเปนPLCทสมาชก

รวมกนเปนเจาของอยางเทาเทยมกน

๓๘

ศ.นพ.วจารณ พานช

สงททรงคณคาทสด ททกคนเปนเจาของรวมกน คอ “ความมงมน

ทชดและทรงคณคา” วาทกคนตองการชวยกนยกระดบคณภาพของ

การเรยนรของศษย (และของตนเอง) เพอใหศษยบรรล 21st Century Skills

โดยทสมาชกทกคนรวมกน คดหาวธการใหมๆ แยกกนทดลอง แลว

น�าผลทเกดขน มาปรกษาหารอ หรอ แลกเปลยนเรยนรกน ท�าเชนน

เปนวงจรไมรจบ โดยทกคนมความเชอมนในตนเอง และเชอมนซงกนและกน

วาจะคอยๆ บรรลความมงมน (Purpose) ทตงไวไดดขนเรอยๆ โดยเชอใน

หลกการ “พฒนาคณภาพตอเนอง” (CQI – Continuous Quality Improvement)

โรงเ รยนกลายเปน PLC และ PLC คอ องคกร เคออรดค

(http://goo.gl/DcTci2) ทม “ความมงมนชดเจน และทรงพลง” ทานทตองการ

อานเรอง องคกร เคออรดค ทผมเคยเขยนไว อานไดท https://goo.gl/bW1Ehz

ความหมายของ เคออรดค คอ สมาชกขององคกร หรอกลม

มเปาหมายระดบความมงมน (Purpose) ชดเจนรวมกน แตวธบรรล

ความมงมนนน ทกคนมอสระทจะใชความสรางสรรคของตน ทจะปรกษากน

แลวเอาไปทดลอง เพอหาแนวทางท�างานใหมๆ ทใหผลดกวาเดม

คอ องคกร เคออรดค มวฒนธรรม และความสมพนธแนวราบ

ระหวางสมาชก ลดความเปน “ราชการ” (Bureaucracy, Top-Down) ลงไป

ขางบนนน คอ ความคดของผมเอง สวนหนงสอเลมน บทท ๒

เรมดวยครใหญ Dion ไปรบการอบรมเรอง PLC กลบมาดวย ความตงใจ

เตมรอย ทจะเปลยนโรงเรยนเปน PLC ตามทเรยนมา

๓๙

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

จงเรมตน “การจดการการเปลยนแปลง” ตามทฤษฎทเรยนมา

คอเขยนเอกสารพนธกจ (Mission Statement) เอาเขาทประชมคร

เ พอใหลงมต รบรอง แลวกลมเหลวไม เ ปนทา หนง ปผานไปกไม เ กด

การเปลยนแปลงใดๆ

ทลมเหลว เพราะครใหญ Dion ด�าเนนการ จดการการเปลยนแปลง

ผด วางยทธศาสตรผดพลาด ท�าตามทฤษฎเกนไป

ค�าแนะน�า ตอการจดการการเปลยนแปลงทถกตอง คอ ตองเรมท

คณคาตงค�าถามเชงคณคาวาโรงเรยนของเราด�ารงอย(และใชเงนภาษ

ของชาวบาน)เพออะไรท�าไมตองมโรงเรยนนไมมโรงเรยนนไดไหม

โรงเรยนน จะด�ารงอยอยางสงางาม ไดชอวาท�าคณประโยชนมากกวา

ทรพยากรทใชไปไดอยางไร

ค�าตอบ ไมหนคณคาตอศษย ตอการสรางอนาคต ใหแกอนชน

รนหลง กจะเกดค�าถามวา ทเราท�ากนอยในขณะน เปนการสรางอนาคต

หรอดบอนาคตของเยาวชนกนแน จะใหมนใจ ภมใจ วาโรงเรยนน ไดท�า

หนาทสรางอนาคตแกศษย เราจะตองมความมงมน (Purpose) ของโรงเรยน

อยางไร ผล Learning Outcome แบบไหน ทถอวา ประสบความส�าเรจ

เปนโรงเรยน ทสรางอนาคตใหแกเยาวชน น�าไปสการรวมกน ยกราง

Purpose Statement ของโรงเรยน และ Core Value ของโรงเรยน ททกคน

เปนเจาของรวมกน และจะใชเปนประทปทางจตวญญาณ ในการเดนทางไกล

รวมกน เพอน�า/เปลยนแปลง โรงเรยนไปสเปาหมายททรงคณคา ทรวมกนฝน

๔๐

ศ.นพ.วจารณ พานช

ตองอยาลมย�าวา เราก�าลงรวมกนวางรากฐานของการเดนทางไกล

ส “โรงเรยนทเราภมใจ” ไมใชโครงการ ๑ ป ๒ ป หรอโครงการระยะสน

ตามวาระของครใหญ หรอตามนโยบายของรฐบาลใดๆ เปนกจกรรม ทเรา

รวมกนคดเอง ท�าเอง ฟนฝากนเอง ไมใชจากบงการภายนอก

ครใหญควรม“คณะท�างาน”เพอเปนแกนน�าคดเรองน หรอไม

เปนอกยทธศาสตรหนงทควรพจารณา หลกการคอ ในการจดการการ

เปลยนแปลงนนผบรหารเบอร๑ตองไมโดดเดยวตนเอง

คยกนจนเปาหมายชด และพอจะเหนแนวทางลงมอท�ารางๆ ก

ตองรบเขาส Action Mode หาผกลาอาสาลองท�า คออยามวตกหลม

ความฝน หรอเอาแตร�ามวย ไมชกสกท

จาก Dreaming Mode, Value Mode ตองรบเขาส Action Mode

ในลกษณะของหาครจ�านวนนอย ทจะรวมกนเปน “แนวหนากลาเปน”

(ไมใชแนวหนากลาตาย เพราะงานนส�าเรจแนๆ แตตองฟนฝา) ครกลมนจง

เปนกลม “แนวหนากลาเปนผทดลอง” เปนการทดลองหา วธบรรลฝน หรอ

Purpose ทเปน Common Purpose รวมกน ของครทงโรงเรยน รวมทงเปน

Purpose รวมกนของผปกครอง ของผบรหารเขตการศกษา และของ อปท.

(องคกรปกครองสวนทองถน) ทโรงเรยนนนตงอยดวย

นคอยทธศาสตรทถกตอง : ฝนรวมกน ในระดบคณคา ใหเปน

ฝนทชดเจน เหนเปาหมายปลายทางทเปนรปธรรม และพอมองเหนทาง

ด�าเนนการรางๆ ไมคอยชด จงตองทดลองท�านอยๆ กอน ท�าในบางชนเรยน

๔๑

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

ในครเพยงกลมเลกๆ ทเปนอาสาสมคร เตมใจทจะเปนผ รเรม แตกไมใช

ท�าคนเดยว หองเรยนเดยว อยางโดดเดยว มทมรวมคด รวมท�า และ

แยกกนท�า แตรวมกนเรยนร จากประสบการณ

PLC เลกๆ ไดเรมขนแลว เรมขน โดยไมไดบงคบ ไมสราง

ความอดอดใหแกครทยงไมศรทธาหรอไมอยากเปลยนแปลงแตเรม

โดยกลมครทศรทธาทชอบงานทาทายชอบเปนผน�าการเปลยนแปลง

PLC เลกๆ ทอาจเ รยกวา “หนอ PLC” นแหละ ทจะเปน

เครองมอสอสาร ท�าความรจก PLC ใหแก ครทงโรงเรยน แกนกเรยน

ผปกครอง ผบรหารการศกษาในเขตพนท สมาชกและผบรหารของ อปท.

(องคกรปกครองสวนทองถน) ทโรงเรยนของเราตงอย และแกสงคมในวงกวาง

เราจะสอสาร ใหคนรจก PLC ดวยการลงมอท�า และสอสารดวย

เรองราวจากผลของการลงมอท�า

บญญต ๗ ประการเพอจดการการเปลยนแปลง

๑. จดระบบ

๒. วดผล

๓. สำนบสำนนนทำรพยากร

๔. ตงค�ถามทำถกตองเพอชวยใหเปนโรงเรยนทำด

๕. ผทำ�ตองใหความสำ�คญกบเรองทำมคณคา

๖. เฉลมฉลองความสำ�เรจรวมกน...สำญญาณจากผบรหาร

๗. เผชญหนากบผตอตานดวย Risk Managment

๔๒

ศ.นพ.วจารณ พานช

ตอไปนเปน “บญญต๗ประการ” ทระบไวในหนงสอ ทแนะน�าครใหญ

และทมแกนน�า ใหหาทางด�าเนนการ เพอจดการการเปลยนแปลง

๑.หาทางจดโครงสรางและระบบเพอหนนการเดนทาง

หรอขบเคลอนไปสเปาหมายท ตองการ ทจรง PLC เปน

การปฏวตโครงสราง ระบบการท�างาน และวฒนธรรมการท�างาน

ในโรงเรยน จากระบบตวใครตวมน มาเปนระบบทม หรอวฒนธรรม

รวมหม (Collective Culture) โครงสรางของระบบงาน ระบบการจด

การเรยนการสอน จะตองปรบเปลยน ใหเออตอการชวยกน

ด�าเนนการชวยเหลอนกเรยน ทเรยนลาหลง ใหเรยนตามเพอนทน

โดยทการชวยเหลอนน ท�ากนเปนทม หลายฝายเขามารวมกน

และกจกรรมนน ท�าอยภายในเวลาตามปกต ของโรงเ รยน

ไมใชสอนนอกเวลา

รวมทง มเวลา ส�าหรบครประชม แลกเปลยนเรยนร

ประสบการณการท�างานของตน เพอหาทางพฒนาวธการท�างาน

ใหไดผลด ยงขนไปเรอยๆ เปนวงจร CQI ไมรจบ

๒.สรางกระบวนการวดเพอตดตามความเคลอนไหว

และท�าความเ ข า ใจ เ รองส� า คญ โดยเฉพาะอยาง ยง

การก� าหนด Progress Ind icators ซ งส� าห รบโรง เ รยน

ควรวดทผลการเ รยน ของนกเ รยน เวลาเรยนของนกเ รยน

๔๓

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

เปนการเรยนแบบ Action Learning รอยละเทาไร ของเวลา

ทงหมด พฤตกรรมการเรยนร ของนกเรยนแตละคน รอยละของ

นกเรยนทมปญหา ดานการเรยน/ดานปญหาสวนตว ทไดรบ

การดแลอยางทนทวงท นอกจากนน ยงตองมตวชวด ความกาวหนา

ของพฤตกรรมการท�าหนาทของคร เชน การแบงสดสวนเวลา

ในการท�าหนาทของคร ระหวาง การเตรยมออกแบบการเรยนร

(รวมกนเปนทม) การท�าหนาทโคช หรอ Facilitator ใหแกนกเรยน

ทเรยนแบบ PBL การชวนนกเรยนท�า Reflection เพอตความผลของ

การเรยนรแบบ PBL การรวมกลมกบทมคร เพอแลกเปลยนเรยนร

จากประสบการณการท�างาน เปนตน

หลกการส�าคญ ของการก�าหนด Progress Indicators

คอ ตองมนอยตว (เชนไมเกน ๑๐) เอาเฉพาะปจจยทส�าคญจรงๆ

เทานน และตองไมใชในการใหคณใหโทษครเปนอนขาด

เพราะนคอ เครองมอของผท�างานเปลยนแปลง รปแบบการเรยนร

และเปลยนแปลงวฒนธรรมในทท�างาน ไมใช เครองมอของ

การตรวจสอบของฝายบรหารระดบใดๆ ทงสน

Progress Indicators ทส�าคญทสด คอ Progress

Indicators ของการเรยนร ของนกเรยนเปนรายคน ทชวย

ให ครรวานกเรยนคนไหน เรยนลาหลง คนไหนเรยนกาวหนา

ไปมากกวากลม

๔๔

ศ.นพ.วจารณ พานช

แ ล ะ เ ม อ ม ก า ร วด ค ว า ม ก า ว ห น า ข อ ง ก า ร เ ร ย น ร

ของนกเ รยนแลว ก ตองมการแลกเปลยนขอมลผลการวด

นน รวมทงรวมกนปรกษาหารอวา จะตองท�าอะไร อยางไร

เพอใหเกดประโยชนแกนกเรยน

๓.เปลยนแปลงทรพยากรเพ อสนบสนนส งส�าคญ

ทรพยากรทส�าคญทสดคอ “เวลา” ตองเปลยนแปลงการ

จดการเวลา หรอการใชเวลาเรยนของนกเ รยน และเวลา

ท�างานของคร เสยใหม ใหท�างานเพอการเรยนรของนกเรยน

ไดดกวาแบบเดมๆ รวมทงใหสามารถท�างานแบบทม ใชพลง

รวมหม เ พอแก ปญหายากๆ ห รอด� า เ นนการตอประเดน

ทาทาย และสรางสรรคใหมๆ

๔. ถามค�าถามท ถกตอง ค�าถามทส�าคญส�าหรบ

โรงเรยน ส�าหรบชวยใหเปน “โรงเรยนทด” มเพยง ๔ ค�าถาม

เทาน น คอ (๑ ) ในแตละชวง เวลาเ รยน ตองการใ ห

นกเรยนไดความรและทกษะอะไรบาง(๒)รไดอยางไร

วานกเรยนแตละคนไดเรยนรความรและทกษะท จ�าเปน

นน(๓)ท�าอยางไรหากนกเรยนบางคนไมไดเรยนส งนน

(๔)ท�าอยางไรแกนกเรยนท เรยนเกงกาวหนาไปแลว

๔๕

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๕. ท�าตว เ ปนตวอยางในเ รองท ม คณคา ขอน

สอตอผ น�า ซงตามในหนงสอเลมน คอครใหญ หากครใหญ

ตองการใหครเอาใจใส การเรยนรของศษยทกคน เปนราย

บคคล ครใหญตองหยบยกเรองน มาหารออยางสม�าเสมอ

หากค ร ใหญ ตองการ ใ หค รท� าห นา ท ช วย เหล อนก เ รยน

โดยท�างานเปนทม ก ตองจดเวลาใหครปรกษาหารอ และ

ตดสนใจรวมกน รวมทงจดส งสนบสนนกจกรรมชวยเหลอ

นกเรยนทเรยนชาเหลานน

๖. เฉลมฉลองความกาวหนา กอนจะเฉลมฉลอง

ความกาวหนา ตามเปาหมายในการเรยนรของนกเรยน

กตองมหลกฐาน ยนยนความกาวหนานน ซงหมายความ

วา ตองมระบบตรวจสอบ หรอประเมนผล การเรยนรนน ท

แมนย�านาเ ชอถอ และทงหมดนนมาจากการทคร และฝาย

บรหาร มเปาหมายรวมกน และมใจจดจอ เพอบรรลเปาหมาย

รวมกน การเฉลมฉลองมประโยชน ยนยนเปาหมาย และ

ยนยนความมงมน ในการด�าเนนการรวมกน

๔๖๔๖

ศ.นพ.วจารณ พานช

ทจรง การเฉลมฉลองความส�าเรจ เปนกระบวนการ

เ พอขบ เคล อนการ เปล ยนแปลง ตามเปาหมาย ทก� าหนด

เปนการสงสญญาณ ทงของความมงมน หรอการมเปาหมาย

ร ว ม กน ก า ร ด� า เ น น ก า ร ฟ น ฝ า ค ว า ม เ ค ย ช น เ ด ม ๆ ไ ป ส

ว ธ การ ใหม ทนก เ รยนทกคน ไ ด รบความเอาใจใส และ

ช ว ย เ ห ล อ ห า ก เ ร ย น ไ ม ท น แ ล ะ ค ร ร ว ม ก น ท� า ง า น น

เ ป น ท ม ร ว ม ท ง ส ง สญ ญ า ณ ใ ห ส ม า ช ก ข อ ง ท ม เ ห น ว า

ความส�า เ รจ ท เ ปน รปธรรมเ ปนอยางไร มคณคาอยางไร

ทงตอศษย พอ แม และตอคร ผ เขยนหนงสอ แนะน�าวธท�าให

การ เฉลมฉลองความส�า เ รจ เ ปน วฒนธรรมการท�างาน

ของโรงเรยน๔ประการดงน

ระบเปาหมายของการเฉลมฉลองใหชดเจน

ท�าใหทกคนมสวนจดงานน

ต ค ว า ม ห ร อ อ ธ บ า ย ค ว า ม ส� า เ ร จ ท เ ก ด ข น แ ล ะ

เ ชอมโยงกบ Shared Purpose ของโรงเรยนอยาง

ชดเจน และชเปาความคาดหมายความส�าเรจ ทจะ

เกดขนตอไปในอนาคต

ท�าใหเหนวาความส�าเรจทเกดขน เปนผลงานของคน

หลายคน ระบตวบคคล และบทบาทอยางชดเจน

๑)

๒)

๓)

๔)

๔๗

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๗ . เ ผ ช ญ ห น า ก บ ผ ต อ ต า น เ ป า ห ม า ย ร ว ม

ของคณะค ร ใ น ภ า ษ า ข อ ง ก า ร จด ก า ร ส มย ใ ห ม น ค อ

Risk Management ในการจดการ การเปลยนแปลง ครใหญ

ตองวางแผนเตรยมพรอมทจะเผชญ สภาพน ทมครบางคน

แสดงพฤตกรรมไม รวมมอ และทาทาย ตองไมปลอยให

การทาทาย ท�าลายเปาหมายททรงคณคาน

ฝ น ชด เ ป า ห ม า ย ป ล า ย ท า ง ชด ย ง ไ ม พ อ ต อ ง ม

“ไ มบรรทดวดความส�า เ รจ” ทละเปลาะๆ ในเ สนทางของ

การทดลองเปล ยน รปแบบการเ รยน ร ซ งจะเ ปนประเดน

ของบทตอไป

ในบทน ผ เ ขยนไ ด เสนอ ว ธส รางความม งมน รวม

ในกลมคร ดวยแบบสอบถาม ทถามค�าถามหลายดาน ท

จะชวยสรางความขดเจนในเปาหมาย ว ธการ และสภาพ

การเปลยนแปลง เพอสราง Commitment และการเหนคณคา

๔๘

ศ.นพ.วจารณ พานช

สรปบทท ๓: ค�าถามเชงเปาหมายอดมการณหรอความ

มงมน(Purpose) คอ

อยาตงค�าถามวา เราจะเปลยนแปลงไดอยางไร แตตง ใหลก

และถามเชงคณคา วายบโรงเรยนของเราไดไหม ท�าไมจงตองมโรงเรยน

ของเรา คณคาของโรงเรยนของเราอยท ไหนประเมนไดอยางไร

จะชวยกน ยกระดบคณคาทแทจรง ไดอยางไร

โรงเรยนของเรา ด�ารงอย เ พออะไร ท�าไมตองม ไมมไดไหม

เมอมอย ตองท�าอะไรใหแกสงคม แกชมชน

อยางไร เรยกวา ท�าหนาทไดด นาภาคภมใจ

เราจะชวยกนท�าใหโรงเ รยน ของเราท�าหนาท ไดดเชนนน

ไดอยางไร

•

•

•

•

๔๙

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

â¿กส + เป‡าหมายทการเรยนร (äมใชการสอน)

๔

๕๐

ศ.นพ.วจารณ พานช

“…กระบวนการร วมกน เ พอ “ เ หนช าง

ทำ งตว ” ใน เ รอง เป ‡ าหมายการ เ รยนร

ทำ จ ด ใ ห แ ก น ก เ ร ย น แ ล ะ แ ล ก เ ป ล ย น

เรยนร ความเข าใจ«งกนและกน เพอให

เข าใจชดเจนยงขน…”

ตอนท ๔ นจบความจาก Chapter 3 : Create a Focus on Learning

๕๑

เข าใจชดเจนยงขน…” เข าใจชดเจนยงขน…”

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

อ ย า ลม ว าค ร ม ง านมากอ ยแ ล ว ก จกรรม PLC ตอ ง

ไ ม เ พ ม ภ า ร ะแ ก ค ร แล ะค ร ท ก คน ม ส ง ท เ ข าภ ม ใ จ ร ะ ว ง

การเป ลยนแปลง มผลไปกระทบศกด ศ รของเขา ห รอกลาว

ในทางตรงกนขาม PLC ตองเ ขาไปชวยเพ มพน ศกด ศ รของ

ความเปนคร

เพอพงเปาของ PLC ไปท การเรยนรของนกเรยน จงมค�าถาม

หลก ๒ ค�าถาม ส�าหรบ PLC

ตองการใหนกเรยนเรยนอะไร

ร ไ ด อ ย า ง ไ ร ว า น ก เ ร ยนแ ตละคนไ ด เ ร ยน ร

ส งน นๆ

๑)

๒)

ห ลก ก า ร ส� า คญ ค อ นก เ ร ย น ทก ค น ไ ด เ ร ย น เ ท า ท จ� า เ ป น

(Essential Learning) ตามเปาหมาย อนทรงพลง (Power Standards)

ไมใชเ รยนใหจบ ตามทก�าหนดในหลกสตร

เ พ อ ใ ห ก า ร เ ร ย น ร ข อ ง ศ ษ ย เ น น ท E s s e n t i a l L e a r n i n g

มเครองมอในการเลอกความรทจ�าเปนจรงๆ ๒ ประการ ดงน

๕๒

ศ.นพ.วจารณ พานช

ใชเกณฑ ๓ ค�าถาม (๑) ความรน จะคงทนจดจ�า

ไป ในอนาคตห รอ ไ ม ( ๒ ) ความ ร น จ ะ ช วย

เปน พนฐานตอการเรยนร เ รองอนๆ หรอไม

(๓) ความรน จะชวยความส�าเรจในการเรยนร

ในชนตอไปหรอไม

ใชการประชมระดมความคดในกลมครทเปนสมาชก

PLC ดวยบตร ๓ ค�า Keep, Drop, Create ท�าอยาง

นอยทกๆ ๓ เดอน

๑)

๒)

ครทเปนสมาชก PLC ท�ากระบวนการรวมกนเพ อ“เหนชาง

ท งตว” ในเ รองเปาหมาย การเรยนรท จดใหแกนกเรยน และ

แลกเปลยนเรยนรความเขาใจซ งกนและกนเพอใหเขาใจชดเจน

ย งข น ไม ใชแค เ ขาใจ สวนของวชา ห รอชน เ รยน ทตนรบผดชอบ

เทานน แตเขาใจสวนของวชา และชนอนๆ ดวย คอเขาใจภาพรวมจรงๆ

และเ ขาใจลกถง ระดบคณคา และเ ขาใจจน มองเหนล�าดบความ

ส�าคญ มองเหนประเดนของFormativeAssessment ทจะด�าเนน

การเพอชวยปรบปรง กระบวนการเรยนรของนกเรยน

ผมขอเพมเตม จากการตความของผมเองวา การท สมาชก

PLC “เหนชางทงตว” น น ตองเหนจากมมมอง หรอความเขาใจ

ของศษยดวยไมใชจากมมมองของครเทาน น

๕๓

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

ใ ช ก า ร ป ร ะ เ ม น ค ว า ม ก า ว ห น า ข อ ง ก า ร เ ร ย น ร ข อ ง

น ก เ ร ยน ( F o r m a t i v e A s s e s s m e n t ) ท ท� า อ ย า ง ด ม คณ ภ า พ

และบอย เ ปน เ ค รอง มอ ช วย ก าร เ รยน ร โดย เ ข า ใจ ร วมกนอ ย า ง

ชดเจนวา การทดสอบแบบน ไมใช เพ อการตดสน ได-ตก เ ปน

คนละเปาหมาย กบการทดสอบระดบประเทศ ( ท เ ปน Summative

Eva lua t i on ) แต เ ปนการทดสอบ เพ อ ช วยการ เ รยน ร ของ

นกเรยน ใหนกเรยนรสถานะ การเรยนรของตน เปนเครองมอ

กระตนการเรยนร และใหครรวามศษยคนไหนบางท ตองการ

ความชวยเหลอ เปนพเศษในวชาใด รวมทงเปนการ Feedback

แ กค ร ว าควรป รบป ร ง การจ ดการ เ ร ยน ร ท ตนใ หแ กศษ ย

อยางไรบาง

ว ธการจดการประเมน ความกาวหนา ของการเ รยนร

ของนกเรยน เปนประเดนส�าคญ ของการเรยนร รวมกนของคร

ในPLC คอเปนเรองท ครจะตองเรยนรเรอยไปไมมวนจบและ

ตองเรยนรรวมกนเปนกลมเอาประสบการณจรงมาแลกเปลยน

เรยนรกน เ พอหาวธท�าใหการประเมนมพลง กระต นแรงบนดาลใจ

ในการ เ รยน รของศษ ย รวมท ง เ พอ เ ปนประเดนการ เ รยน ร ของค ร

ในการท�าความเขาใจ “จตวทยาการเรยนร” (Cognitive Psychology)

ในสวนทเกยวของกบ การประเมน โดยเฉพาะอยางยง วธการท�าให

เกดปจจยดานจตวทยาเชงบวก

๕๔

ศ.นพ.วจารณ พานช

มผลการวจยมากมาย (ในสหรฐอเมรกา) วาการด�าเนนการ

แ ล ะ พฒ น า ก ร ะ บ ว น ก า ร ป ร ะ เ ม น ค ว า ม ก า ว ห น า ใ น ก า ร เ ร ย น ร

ของนกเ รยน ทท�าเปนทม โดยครทสอนชน เดยวกน ผานการปรกษา

ห า ร อ ก า ร ใ ช ว ธ ก า ร ป ร ะ เ ม น แ บ บ ท ร ว ม ก น พฒ น า แ ล ะ น� า ผ ล

การประเมนมารวมกนตความ เ พอน�าผลไปใชปรบปรง การจดการ

เรยนการสอน รวมทงใชปรบปรง วธการประเมน จะท�าใหผลการเรยน

ของนกเรยนดกวา วธการทครตางคนตางท�า

คณะผ เ ขยนหนงสอ เลม น มความเหน ท รนแรง ตอการ ทค ร

ตองท�างานประเมนเปนทม โดยใชแบบประเมนเดยวกน ท รวมกน

พฒนาขนใ ช ตองไมยอมใหครคนใดคนหนงแยกตว โดดเ ดยวออก

ไปท�าคนเดยว เพราะผลการวจย ชชดวาการกระท�าเชนนน จะเปน

โทษตอนกเรยน เพราะผลการเรยนจะไมดเทา ด�าเนนการประเมน

เปนกลม

“ . . . ก ร ะบวนการก ล มของค ร ใ นการ

พฒนาการปร ะ เ มน แบบ Format ive

Assessment อยางตอเนอง ผานการ

ปฏบตจรง คอ กระบวนการเปลยนแปลง

พฤตกรรม และความคนเคยของคร ใหคอยๆ

เปลยนการท�หนาท “ครสอน” (Teacher)

มาเปน “ครฝก” (Coach)...”

๕๕

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

จดทส�าคญคอ การทคร รวมกนเปนทม เอาใจใสการประเมน

การเรยนร ของนกเรยน จะเปนการสรางวฒนธรรม ทเนนการเรยนร

(Learning) ไปในตว เปลยนจากวฒนธรรม ทเนนการสอน (Teaching)

ทเราค นเคย

กระบวนการก ลมของค ร ในการพฒนาการประ เมน

แบบFormativeAssessmentอยางตอเนองผานการปฏบตจรง

คอ กระบวนการเปลยนแปลงพฤตกรรม และความคนเคยของ

คร ใหคอยๆ เปลยนการท�าหนาท “ครสอน” (Teacher) มาเปน

“ครฝก”(Coach)โดยไม รสกวา ตองฝนใจ

จะเหนวา กระบวนการรวมกลมคร รวมกนพฒนา ปฏบต และ

เรยนร การประเมนการเรยนรของศษยอยางตอเ นอง กคอ การตอบ

ค�าถาม (๑) เราตองการใหศษย เรยนรอะไรบาง และ (๒) รไดอยางไร

วาศษยได เ รยน ร ตามเปาหมายในขอ (๑) จ รง เ ปนการตงค� าถาม

และตอบค�าถามทงสอง ซ� าแลวซ�าเลา วนเวยนเปนวฏจกร มผลใหเกด

การยกระดบการเรยนร ทงของศษย และของคร

ปญหาการ เ รยน ร ในโรง เ รยน โดยทว ไปไม ไ ด เ กดจากสอน

นอยไป แตเกดจากสอนมากไป แตนกเรยนไดเรยนรนอย ยทธศาสตร

ของการปฏรปการเรยนร คอ สอนนอย เรยนมาก เ รองราวใน

บทน เ นน ทการจดใหนกเ รยน ได เ รยน รประเดน ทส�าคญ ไมใช เ รยน

แบบเหวยงแห ซงจะท�าใหการเรยนร เกดประสทธผลนอย

๕๖

ศ.นพ.วจารณ พานช

ส ง ทจะตองเอาชนะ ก คอ การ ทครหลงจดการสอน ในเ รอง

ทตนชอบ ไมใชจดใหศษย เรยนรเ รองทส�าคญตอศษย

อย าหลง ทการส รางผลงาน หาทางลด โดยการ ซ อบ รการ

ว ธ จดการ เ รยน ร เอามาใ หค รท� ากระบวนการ เพราะจะไม มผล

ตอเนองยงยน

การเดนทางPLCท ครรวมกนคด รวมกนท�าและรวมกน

ตความ ท�าความเ ขาใจผลท เกดข น น� ามาคดหาว ธป รบปรง

การเรยนรของศษย วนเวยนเปนวฏจกรไม รจบ เปนหนทางท

ตอเนองยงยนของการพฒนาการเรยนรของนกเรยน

๕๗

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

เมอนกเรยนบางคนเรยนäมทน

๕

๕๘

ศ.นพ.วจารณ พานช

“...โรงเรยนตองออกแบบ ระบบตรวจสำอบ

หา เ ดกทำ เ รม เ รยนล าหลง หรอäม สำนใจ

เรยน และมกระบวนการ ชวยเหลอใหเขา

กลบมาเข ากล มเ รยนทนเ พอนäด อก . . . ”

ตอนท ๕ นจบความจาก Chapter 4 : How Will We Respond When

Some Students Don’t Learn?

๕๙

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

เ รมดวย เ รองเลาวา โรงเ รยนมธยมแหงหน ง ชน ม. ๔ ท ม

ครคณตศาสตร ๔ คน ทม บคลกเฉพาะตว คนละแบบ ๔ คน ก ๔ แบบ

คร ก กดคะแนน นกเ รยนตกมาก เพราะถาไมสงการบาน

ตรงตามเวลา จะไดศนย “เพอฝกความรบผดชอบ” แตเมอไปสอบรวม

ของรฐจะมนกเรยนทไดคะแนนเดนจ�านวนมาก

ครข ใจด สอนสนก นกเรยนไดคะแนน A และ B เทานน แต

เ มอไปสอบรวมของรฐ มนกเรยนสอบตกมาก

ครค เลอกนกเรยน เมอสอนไปไดระยะหนง กขอยายนกเรยน

ใหลงไปเรยนวชาคณตศาสตรชนต�าลงไป “เพราะพนฐานคณตศาสตร

ไมถงระดบ ม. ๒” ผลการสอบรวมของรฐ นกเรยนทเหลออยในชน

ทกคนจะไดคะแนนสงกวา คาเฉลยของทง รฐ

คร ง เ ปนคร ทค รใหญ ชนชอบทสด เพราะฝกนกเ รยนใหม

ความ รบ ผดชอบ และ เอาใจใสนก เ รยน เ ปนรายคน คนไหนเ รยน

ลาหลงครจะนดมาพบ และสอนนอกเวลา

แตคร ง กโดนแมของนกเรยนรองเรยน วาดงเดกไวสอนซอม

นอกเวลา โดยทแมตองการใหลกชาย รบกลบบาน ไปดแลนองสาว

เพราะแมท�างานกลบบานค�า และทบานไมมคนอนอกแลว

๖๐

ศ.นพ.วจารณ พานช

วธแกปญหานกเรยน บางคนไมเรยน หรอเรยนชา ท ได

ผลยงยน คอ ตองมระบบชวยเสรม การเรยนรของนกเรยน ใน

ชวงเวลาปกตน นเองโดยท ระบบนนจดเปนทมเปนกจกรรมของ

โรงเรยนทครนกเรยนและภาคท เกยวของอนๆรวมกนลงมอท�า

หรอกลาววา PLC ของครรวมกนคด และรวมกนท�า

ท� าอยาง เ ปนระบบ ภายใ ตแนวคดวา นก เ รยนแตกตางกน

นกเ รยนบางคน เ รยนรได ชากวา และตองการความชวยเหลอ กจะ

มระบบชวยเหลอ ทงจากคร เ พอนนกเ รยน และผ ปกครองทางบาน

จนใน ทสด สามารถเ รยนไ ดทนกลม เ พอนๆ คอ ม PLC เ พอการ น

ทนอกจาก นกเรยนไดรบการดแลทด ครกไดเรยนรรวมกนดวย

ครไดเรยนร ตงแตการรวมกนคด ระบบตรวจสอบ วานกเรยน

คนไหน ทก�าลงเ รยนไมทนเ พอน และตองการความชวยเหลอพเศษ

ห รอ ทจ ร ง เ ปนการ รวมกนพฒนาระบบตรวจสอบ การ เ รยน รของ

นกเรยนทงระบบ ทเรยกวา Formative Assessment เพอประโยชน

ในการเอาใจใส และชวยเหลอนกเรยน ทตองการความชวยเหลอพเศษ

โดยตองระมดระวงวา ความชวยเหลอพเศษนน ไมใชเปนการลงโทษให

ตองเรยนเพม แตเปนการชวยใหไดเรยนรอยางแทจรง

ครใหญของโรงเรยนนจะท�าอยางไร?

๖๑

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

ระบบชวยเหลอนกเรยน ทเรยนออนน มลกษณะทเปนไปตาม

ตวยอวา “SPEED”

Systematic หมายถง มการด�าเนนการ เปนระบบทงโรงเรยน

ไม ใช เ ปนภาระของค รประจ� าช น แตละคน และมการส อสาร เ ปน

ลายลกษณอกษร (ใคร ท� าไม อยางไร ท ไหน เ มอไร) ไปยงทกคน

ไดแก คร (ทมของโรงเรยน) พอแม และนกเรยน

Practical การด�าเนนการชวยเหลอ เปนไปไดตามทรพยากร

ทมอย ของโรงเ รยน (เวลา พน ท คร และวสด) และด�าเนนการได

ตอเนองยงยน ทงน ไมตองการทรพยากรใดๆ เพม แตตองมการจดการ

ทรพยากรเหลานน แตกตางไปจากเดม นคอโอกาส สรางนวตกรรม

ในการจดการทรพยากรของโรงเรยน

E f fect ive ระบบชวยเหลอ ตองใชไดผลตงแตเ รมเปดเทอม

มเกณฑเ รมเขาระบบ และออกจากระบบทยดหยน เ พอใหเหมาะสม

ส�าหรบชวยเหลอ นกเรยนทแตกตางกน เพอสรางการเรยนรทไดผลด

แกนกเรยนทกคน

Essent ial ระบบชวยเหลอ ตองท�าแบบโฟกส ทประเดน

เ รยนรส�าคญ ตาม Learning Outcome ทก�าหนดโดยการทดสอบ

ทงแบบ Formative และ Summative

D irective ระบบชวยเหลอ ตองเปนการบงคบ ไมใชเปดให

นกเรยนสมครใจ ด�าเนนการในเวลาเรยนตามปกต และคร หรอพอ

แมไมมสทธขอยกเวนใหแกนกเรยนคนใด

๖๒

ศ.นพ.วจารณ พานช

ตวอยางของโรงเรยน ในสหรฐอเมรกา ทสรางระบบชวยเหลอ

ข นใ ชอยางไดผล คนได ท WWW.ALLTHINGSPLC.INFO เลอกท

หวขอ Evidence and Effectiveness

หว ใ จ ค อ โ ร ง เ ร ย น ต อ ง ต ง เ ป า ห ร อ ค ว า ม ค า ด ห วง ต อ ผ ล

การเรยนของนกเรยนไวสง และสรางบรรยากาศ ททกคนในโรงเรยน

ม เปาหมายน น ร วมกน มปณธานอนแรงกลา ทจะช วยกนท� า ใ ห

บรรลเปาหมาย และหมนตรวจสอบการเรยนร ของนกเรยนแตละคน

วาด�าเ นนไปตามเปาหมาย เปนระยะๆ หรอไม นกเ รยนคนใดเ รม

ลาหลง ระบบชวยเหลอ จะเขาไปทนท เขาไปดวยทาทของการชวยกน

โดยมเปาหมาย ใหกลบมาเรยนทนไดอก

ม ผ ล ก า ร ว จย ม า ก ม า ย ท บ อ ก ว า ห า ก ต อ ง ก า ร ใ ห นก เ ร ย น

ทกคนเรยนส�าเ รจ ตองมระบบชวยเหลอ นกเ รยนบางคน ทตองการ

ความชวยเหลอบางเ รอง ในบางเวลา โดยระบบชวยเหลอนน ตอง

ด� า เ น น ก า ร อ ย า ง เ ป น ท า ง ก า ร โ ด ย โ ร ง เ ร ย น บ ร ห า ร โ ด ย โ ร ง เ ร ย น

โดยพอแม และชมชนตองเขามาชวย

“. . .ต องมระบบชวยเสรมการเรยนร ของ

นกเรยน ในชวงเวลาปกต โดยจดเปนทม เปน

กจกรรมของโรงเรยน ทำคร นกเรยน และภาค

ทำเกยวของอนๆ รวมกนลงมอท�...”

๖๓

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

กลาวอกนยหนง โรงเรยนทกโรงเรยนตองออกแบบ ระบบ

ตรวจสอบหาเดก ท เ รมเรยนลาหลงหรอไมสนใจเรยน และม

กระบวนการชวยเหลอใหเขากลบมาเขากลมเรยนทนเพอนไดอก

โดยมการออกแบบวธการชวยเหลอ ทยดหยน ปรบใหเหมาะสม ตอ

แตละกรณได การด�าเนนการทงหมดนน ท�าโดย PLC และมการตรวจ

สอบ ทบทวน ปรบปรงระบบ อยางตอเนองสม�าเสมอ โดยกระบวนการ

PLC

ผมขอเ พม เตมว า ในสงคมไทย ตองด�า เ นนการเ รอง น

อยางระมดระวงอยาใหเดกรสกวาถกลงโทษอยาใหเดกหรอ

พอแมเสยหนา ตองสรางบรรยากาศวาการเรยนลาในบางวชา

ในบางชวงเปนเรองธรรมดาแตตองมการแกไขเพอไมใหปญหา

นน ลกลามกอผลราย ตอตวนกเรยนคนนนเอง กลายเปนคนท

ลมเหลวตอการเรยนในท สดซ งอาจมผลตอชวตมากมาย

โ ร ง เ ร ย น ต อ ง ต ง เ ป า ห ม า ย ไ ว ว า น ก เ ร ย น ป ก ต ท ก ค น

สามารถบรรล Learning Outcome ทก�าหนด ไดตามเวลาทก�าหนด

แ ล ะ เ ป น ห น า ท ข อ ง ทก ค น ใ น โ ร ง เ ร ย น ( แ ล ะ ท บ า น ) ท จ ะ ช ว ย กน

สนบสนนให เปาหมายนบรรลผล

๖๔

ศ.นพ.วจารณ พานช

การด�าเนนการน เปนของใหม ยอมมปญหาอปสรรคมากมาย

และจะมคนคดคาน ห รอม ขอ อางตางๆ นาๆ เพราะยดมน ถอมน

อยกบกระบวนทศนเดม ความเคยชนเดมๆ และครบางคนกไมขยน

ไมอดทน ไมตองการเรยนร แตหากตองการใหนกเรยนบรรลผลส�าเรจ

ตาม Learning Outcome ของ 21st Century Skills ไมมทางเลอกอน

ตองใช PLC ด�าเนนการ

อยาลมวา PLC มอดมการณ ทการเ รยน รของคร โดยการ

รวมตวกน ท�าสงทยากหรอทาทาย การก�าหนด Essential Learning

แกศษย การวดความกาวหนาของการเรยนรของศษยเปนรายคน

ตามLearningOutcomeท รวมกนก�าหนดและด�าเนนการชวย

นกเรยนท เรยนลาหลง ใหกลบมาเรยนทนกลม เปนการเรยนร

ท ไมม วนจบสน จงเปนประเดนส�าคญย ง เปนหวใจของสาระ

ของการเรยนรจากการลงมอท�าในPLC

๖๕

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

สรางว²น¸รรมความรวมมอ

๖

๖๖

ศ.นพ.วจารณ พานช

“ . . . ทำ�ä ม จ ง ต อ ง เ ป ล ย น ว ² น ¸ ร ร ม

การท�งานของค ร แบบต า งคนต า งทำ�

มา เป นทำ�งานแบบ PLC ค�ตอบ คอ

เ พ อบรร ล เป ‡ าหมาย ท ย ง ใหญ ร วมก น

ทำทำíาคนเดยว äม สำามารถบรรลäด . . . ”

ตอนท ๖ น จบความจาก Chapter 5 : Building the Collaborative

Culture of a Professional Learning Community

๖๗

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

เรองเลา-ปญหา

ครใหญโรงเรยนระดบ ป. ๖ - ม. ๒ (ทเรยกวา Middle School)

ในสหรฐอเมรกาแหงหนง ทไดบรหารความรวมมอ (Collaboration)

ของครอยางเอาใจใส มการก�าหนดทมรวมมอ ในครแตละระดบชน

โดยจด ทมคละสาขา วชา มท งค ร วชาคณตศาสต ร วทยาศาสต ร

สงคมศาสตร ภาษาและศลปะ จดเวลาใหมาพบปะพดคยกนทกวน

ในเวลาท�างาน จดการฝกอบรมครเหลาน ใหมทกษะความรวมมอ

ทกษะการบรรลฉนทามต และทกษะการแกไขความขดแยง ครใหญ

ย� าความส�าคญ ของความรวมมอ ในทกครงทประชมคร

แตค ร ใหญรอแ ลวรอ เล าว า เ มอ ไ ร ผลลพ ธการ เ รยน ร ของ

นก เ รยนจะกระเ ต อ งข น รออย ถ ง ๓ ป ก ไม มผลใ ห เหน ค ร ใหญ

แปลกใจมาก และตองการรวาตนท�าอะไรผด หรอบกพรองทใด

ครใหญสงแบบสอบถาม เ พอขอความเหนจากคร วา เหตใด

ความพยายามท� า งาน เ ปน ทม ของ เหล าค ร จ ง ไมน� า ไปส ผล ดตอ

ผลลพธการเรยนรของนกเรยน

บทนเรมดวยเรองเลาเปนกรณศกษา

๖๘

ศ.นพ.วจารณ พานช

แ บ บ ส อ บ ถ า ม ค ว า ม พ ง พ อ ใ จ ข อ ง ค ร ใ ห ผ ล ว า ค ร เ ก อ บ

ทงหมดพงพอใจมาก ทสมพนธภาพของครดมาก แตครผ เ ชยวชาญ

เฉพาะสาขา (ศลปะ ดนตร พลศกษา เทคนคการศกษา การศกษาพเศษ)

บ อ ก ว า ก า ร ถ ก จ บ เ ข า ท ม ร ว ม ม อ ก บ ส า ข า อ น น น ไ ม ค อ ย เ ก ด

ประโยชน แตในภาพรวม บรรยากาศการท�างานดมาก

ค ร ใหญจ ง เ ข าช น เ รยน ไปด ด วยตา และสมผสบรรยากาศ

การท�างาน ของทมครดวยตนเอง พบวาทมครชน ม. ๑ หารอกน เพอ

แกปญหานกเ รยนคนหนง ท ม ปญหาความประพฤต รนแรงขน และ

ตกลงกนวา จะเชญผ ปกครองมาหารอ ทมครชน ม. ๒ หารอกน

เ รองนกเรยนมาโรงเรยนสาย ทมครชน ม. ๒ อกทมหนง หารอวธตด

คะแนนนกเ รยน ทสงการบานชากวาก�าหนด ทมครทมท ๔ คยกน

เ รองแบงหนาท ในการพานกเรยนออกภาคสนาม

จบการประชม ของทมครทมท ๔ ครใหญ ก “บรรลธรรม” วา

เห ต ใด การจ ดก ลม ร วม มอ ของค ร จ ง ไ ม ม ผล ตอ ผล ลพ ธ

การเรยนรของนกเรยน เพราะทมครคยกน ในเรองท ไกลจาก

ผลลพ ธการ เ รยน รของ นก เ รยน จบแ ต เ รอง จกจกมา คย กน

ไมไดจบประเดนท เปนหวใจ ท จะน�าไปสการปรบปรงการเรยนร

ใหบรรลเปาหมาย

ครใหญจงจดการประชมคร เสนอขอคนพบของตน และเสนอ

ใหทมครคยกน เ รองหลกสตร การเ รยน การสอน และการประเมน

๖๙

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

ค ร ใหญตกใจมาก ท เหลาค รแสดงความเหน ทมแทงใจ ว า

ทมครคละสาขาไมสามารถ หารอลงลกในเ รองหลกสตร การเ รยน

การสอน และการประเมนได เพราะคยกนไม ร เ รอง เ นองจากสอน

คนละสาขา ทมจงคยกนในเรองทตน เอาใจใสรวมกน คอ นกเรยน

ค ร จ� า น ว น ห น ง ก ล า ว ห า ค ร ใ ห ญ ว า ล ะ เ ล ย ห ลก ก า ร ข อ ง

Middle School ท เ นนการพฒนาเดกครบทกดาน (Whole Chi ld)

ค ร เ จ าอารมณคนหน ง ถ งกบกลาวหาค ร ใหญว า ละ เลยสขภาวะ

ทางอารมณของนกเรยน โดยเนนแตจะใหเรยนไดเกรดสง

ครใหญจะแกปญหานอยางไร?

แนวทางแกปญหา

ตองใ ห เ ข า ใจ รวมกนว า การ รวมมอกน อย าง ไ ร เป าหมาย

ท ชด เจนและมคณคา จะไมน� า ไปส เป าหมาย ท ตองการ เพราะ

ความรวมมอ เปนเพยงเค รองมอ (Means) ไมใช เปาหมาย (End)

เปาหมายทแทจรง คอ การเรยนรของนกเรยน และของคร

การรวมตวกนของคร กเพอรวมกนตงค�าถาม และตอบค�าถาม

หลก ๔ ค�าถาม ส�าหรบคร และส�าหรบ PLC ไดแก

เราตองการใหนกเรยนไดเรยนรอะไรบาง

รไดอยางไรวานกเรยนไดเรยนรสงเหลานน

จะท�าอยางไรตอนกเรยนทยงไมไดเรยนร

จะจดการเรยนรแบบใด แกนกเรยนทเรยนล�าหนาไปแลว

๑.

๒.

๓.

๔.

๗๐

ศ.นพ.วจารณ พานช

ค� าห ลก คอ ค รท� า ง าน เ ปนทม เพ อบรร ล เ ป าหมาย

ท มคณคาย งใหญรวมกน คอศษยของตน ไดบรรลผลการเรยนร

แหงศตวรรษท ๒๑ โดยตองเขาใจค�าวา “ทม” วาหมายถง สภาพ

การท�างานทครพงพา และรวมมอกน ในสภาพทบรรลผล ทแตละคน

บรรลไมไดหากแยกกนท�า

ทมครเชนน มเปาหมายทแนวแน รวมกน และมกระบวนการ

เ ช ง ร ะ บ บ ร ว ม ก น โ ด ย ไ ม ม ส ต ร ต า ย ต ว เ ม อ ท� า ง า น ร ว ม ก น ไ ป

ระยะหนง กจะบรรลผล ทไมนาเ ชอวาจะเปนไปได น คอคณคาของ

การท�างานเปนทมแบบ PLC ทแทจรง สมาชกทกคนจะรสกพศวงตอ

ผลทเกดขน และเหนคณคาของการท�างาน เปนทมเรยนร PLC ดวย

ตนเอง โดยหวใจ คอ สมาชกของทมตองพ ง เปาไป ท เปาหมายอน

ท ร ง ค ณ ค า ร ว ม ก น ส ภ า พ เ ช น น เ ร ย ก ว า H i g h - P e r f o r m i n g

Collaborative Team

ทมดงกลาว อาจมโครงสรางไดหลายแบบ ไดแก

ครวชาเดยวกน หรอระดบช นเดยวกน (ทมแนวระนาบ)

นคอโครงสรางทมทดทสด เพราะงายทสด มความสนใจและ

ประสบการณรวมกน ตอค�าถาม ดานการเรยนรของศษย ๔

ขอขางบน มผลงานวจยมากมายบงชวา ทมแบบน มผลตอ

ผลลพธการเรยนรของนกเรยน และมผลตอการเรยนรของคร

อยางชดเจน แตทมแบบน เปนไปไมไดในโรงเรยนขนาดเลก

•

๗๑

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

ทมแนวด ง เปนทม ส�าหรบโรงเรยนขนาดเลก ทมครคนเดยว

ในระดบชน และในสาขาวชานนๆ ทจะตองจดทมขามโรงเรยน

เชน ครศลปะในโรงเรยน ระดบ Middle School จดทมรวมกบ

ครศลปะในโรงเรยน High School และ Elementary School

หรอครในโรงเ รยนเดยวกนตางชน รวมมอกนสงตอขอมล

ของนกเ รยน และปรกษาหารอ หาทางชวยเหลอนกเ รยน

เปนรายคน

ทมรวมมอกนผานชองทางสอสารอเลกทรอนกส ทมเชนน

อาจเปนระดบประเทศ จงหวด หรอเขตพนทการศกษา โดยอาจ

ไม เคยพบหนากนเลย แต มความสนใจ เ รองใดเ รองหน ง

รวมกน กรวมตวกนเอง สอสารแลกเปลยนเรยนรกน ผานชอง

ทางอเลกทรอนกส (ICT) โดยมเปาหมายทการยกระดบผลลพธ

การเรยนรของศษย ทมเชนน มประโยชนเปนพเศษในการจด

AP (Advanced Placement) Learning

ทมพหสาขา ทมพหสาขาในกรณตวอยาง สามารถมคณคา

ตอผลลพธการเรยนรของนกเรยน และมคณประโยชนตอ

ครทเปนสมาชกได หากครทเปนสมาชกรวมกน ตงค�าถามท

เหมาะสม เชน นกเรยนในชน ป. ๕ บางคนยงอานหนงสอไมแตก

จะชวยเหลอ นกเรยนเหลานไดอยางไร นกเรยนชน ม. ๑ เรมเขา

วยรน มวธ ปองกน การตงครรภวยรน ทบรณาการในชนเรยน

ทกชน ไดอยางไร

•

•

•

๗๒

ศ.นพ.วจารณ พานช

โรงเรยน ก เปนโรงเรยนประถมศกษาขยายโอกาส เดกเกอบ

ทงหมดมฐานะ ยากจน และไมไดเรยนตอหลงจบ ม. ๓ จะชวย

ใหนกเรยนทจบออกไป มอาชพทดได

ทมท มเปาหมายรวมกน ไมวาจดทมแบบใด ตองเปนทม

ทมเปาหมายรวมกน ในทนเปาหมายใหญม ๒ ดาน คอ ผลลพธ

การเรยนรของนกเรยนของตน กบการเรยนรของครเอง (PLC)

การรวมตวกนของคร ตองชวยใหสมาชกทมบรรลผล ทงสองดาน

ไดงายขน กวาท�าคนเดยว

•

ค ร ใ ห ญ ต อ ง ร ว ม ก บ ค ร จ ด โ ค ร ง ส ร า ง เ ว ล า ท� า ง า น ใ ห ม

เ พอ เ จยดเวลาใ หค ร ไ ดมารวมตวกน ประจ� าวนทกวน เ พอ รวมกน

ต ง ค� า ถ า ม แ ล ะ ต อ บ ค� า ถ า ม คย กน แ บ บ สน ท ร ย ส น ท น า เ พ อ ห า

แ น ว ท า ง ใ ห ม ๆ ใ น ก า ร บ ร ร ล เ ป า ห ม า ย ท ง ส อ ง ท ก ล า ว ข า ง บ น

ในหนงสอระบ ว ธการใหมๆ หลายว ธ

น อ ก จ า ก น น ต อ ง ม ก า ร ด� า เ น น ก า ร เ พ อ ใ ห ค ร ไ ด ฝ ก ทก ษ ะ

ก า ร ท� า ง า น ร ว ม กน เ ป น ท ม ซ ง ม ร า ย ล ะ เ อ ย ด ม า ก จ น ใ น ท สด เ ก ด

วฒนธรรมการท�างานแบบใหม ทอาจเรยกวา วฒนธรรม PLC หรอ

วฒนธรรมการท�างาน เรยนร และเตบโตไปดวยกน

๗๓

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

ตอบค�าถามWhy

ท� า ไ ม จ ง ต อ ง เ ป ล ย น วฒน ธ ร ร ม ก า ร ท� า ง า น ข อ ง ค ร

แบบ ต า งคน ต า งท� า ม า เ ป นท� า ง านแบบ P LC ค� า ตอบ คอ

เพ อบรรลเปาหมาย ท ย งใหญรวมกน ท ท�าคนเดยวไมสามารถ

บรรลได โดยทธรรมชาตของสมาชกขององคกร ตองพงพาอาศย

และเกอกลกน ( Interdependence) เพราะเปาหมาย และภารกจ

ข อ ง ค ร ม ค ว า ม ซ บ ซ อ น ( C o m p l e x ) เ ก น ก ว า ท จ ะ ท� า ง า น แ บ บ

ตางคนตางท� าไ ด งานแบบทตางคนตางท�า ก มผลส�า เ รจ เ ปนงาน

แบบธรรมดาๆ (Simple) ไมมความซบซอน แตการศกษา/การเรยนร

ไม ใช เ รองงายๆ (S imple) เชนนน โดยเฉพาะอยาง ยง การบรรล

เปาหมาย ใหศษยทกคนบรรลผลลพธการเรยนร ทเรยกวา Essential

Learning ตามทกลาวในตอนท ๔

ใ น ส ภ า พ เ ช น น ค ร ต อ ง ท� า ง า น อ ย า ง ช า ญ ฉ ล า ด ย ง ข น

(Work Smarter) ไมใชแคท�างานหนกยงขน (Work Harder) โดยท

การท�าหนาทคร ยคศตวรรษท ๒๑ ไมมสตรส�าเรจตายตว ตองท�าไป

เรยนรไป ทงการท�างาน และเรยนรเปนทม จะชวยใหภารกจของคร

งายขน และสนกขน โดยทบรรยากาศการท�างานตองม“ความเปน

ชมชน”มความไววางใจซ งกนและกน(MutualTrust)กลาเปดใจ

ตอ กน กลาต ง ขอ สง เกต จากการท�างานของตนแกเพ อนคร

ในPLC

๗๔

ศ.นพ.วจารณ พานช

วฒนธรรมความรวมมอ ในทน จงอยบนฐาน ของการท�างาน

ร เ รมสรางสรรค และเรยนรจากกระบวนการ และการท�างานรวมกน

นน เพอพฒนาใหดยงขน

การรวมตวเปน PLC ของคร จงอยบนฐานของการท�างาน

ภายใตแนวทาง CQI – Continuous Quality Improvement ทมเปาหมาย

ท งผลงาน (คอผลลพธการเ รยนรของศษย) ดข น และตวคร เองกม

การเรยนรอยตลอดเวลา

ท�าไมจงตองเปลยนโครงสรางการท�างาน จากเปนตวบคคล

เดยวๆ มาเปนทม หรอ PLC ค�าตอบ คอ เพราะการท�าหนาทคร

ยคใหมตองท�าแบบรเรมสรางสรรค ทท�าคนเดยว หวงผลดงกลาว

ไดยากแตหากท�าเปนทมภายใตปฏสมพนธเชงบวกมกระบวนการ

กลมทดพลงสรางสรรคจะออกมาเองโดยธรรมชาต

ประเมนต�าแหนงแหงหนของทานในเสนทางของPLC

การกอเกด และพฒนา PLC เปนเสมอนการเดนทาง ดงนน

ผ บ ร ห า ร แ ล ะ ท ม P L C ต อ ง ร ตว ว า ก า ร ร ว ม ตว กน ท� า ง า น เ ป น ท ม

ท� างานและเ รยน ร กาวหนา ไปถ ง ไหนแลว โดยในหนงสอแบงช วง

ข อ ง พฒ น า ก า ร เ ป น ๕ ช ว ง ค อ ช ว ง ก อ น เ ร ม ต น , ช ว ง เ ร ม ต น ,

ชวงด�าเนนการ, ชวงพฒนา, และชวงยงยน โดยมลกษณะของแต

ละชวงของ PLC ดงตอไปน

๗๕

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

ชวงกอนเรมตน ครท�างานแบบตางคนตางท�า โดยครแตละคน

ไมสนใจ ไมรบร วาเพอนครคนอน มยทธศาสตร เปาหมาย

และวธท�างาน ในรายวชาเดยวกน หรอในระดบชนเดยวกนอยางไร

ไมมแผนยทธศาสตรสงเสรม และอ�านวยความสะดวกใหคร

ท�างานเปนทม

ชวงเรมตน ครไดรบการสงเสรม (แตไมบงคบ) ใหท�างานรวมกน

เปนทม ครบางคนอาจเลอกท�างานรวมกบเพอนคร ทถกอธยาศย

หรอมประเดนสนใจรวมกน เกดความรวมมอ แตอาจยงไปไมถง

การมเปาหมายทผลลพธการเรยนรของศษย

ชวงด�าเนนการ ครไดรบการมอบหมายใหเขาทม และจดเวลา

ใหแกการท�างานรวมกน ทมครอาจยงไมชดเจนในเปาหมาย

ยงใชเวลาท�างานรวมกนไมเปน เรองทน�ามาปรกษาหารอกน

อาจจะยงไมเกยวของกบ ผลลพธการเรยนรของศษย

ชวงพฒนา ครไดรบมอบหมายใหเขาทม มตารางก�าหนดเวลา

การประชมทมอยางสม�าเสมอทกสปดาห ประเดนทน�ามาหารอกน

พงไปทเรองส�าคญ ทมผลตอผลลพธการเรยนรของศษย มการ

ตดตามการท�างานของทมอยางใกลชด เพอหาทางสงเสรม

ใหการเรยนรของนกเรยนบรรลผล เปนการเรยนรระดบสง

(Higher Order Learning หรอ Mastery Learning)

•

•

•

•

๗๖

ศ.นพ.วจารณ พานช

ชวงยงยน การท�างานเปนทมไดกลายเปนวฒนธรรมฝงลก

ในโรงเรยน ครมองการท�างานเปนทม วาชวยใหตนท�าหนาท

ครแบบพฒนา ยกระดบเรอยไปไมจบสน ทมครท�างานแบบ

ก�าหนดเปาหมายดวยตนเอง เปนเปาหมายทมความส�าคญ

ตอผลสมฤทธของการเรยนร สวนทส�าคญยงตอนกเรยน ท�าใหม

การพฒนากระบวนการเ รยน ร ในชน เ รยนอยางตอ เ นอง

มการก�าหนดตวชวด เพอวดผลการท�างานของกลม เกดระบบ

การพฒนาครทฝงอยในระบบงาน

•

หลงจากประเมน และทราบต�าแหนงของ PLC ในเสนทางเดน

ทก�าหนดไว กน�ามาก�าหนดยทธศาสตร และเสนทางเดนตอไป

สรางวฒนธรรมความรวมมอผานHighPerformingTeams

มแนวทางดงตอไปน

สรางทมทมความหมาย มการตงค�าถามส�าคญเกยวกบการเรยนร

ของศษย

จดเวลาส�าหรบท�างานรวมกน

สรางผ น�ากระจายทวองคกร โดยจดใหมผ น�าทม ส�าหรบทม

ทมสมาชก ๓ คนขนไป และครใหญพบกบกลมผน�าเปนประจ�า

เพอรวมกน ตรวจสอบหาปญหา และแนวทางแกปญหา

•

•

•

๗๗

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

ทมรวมกนตดสนใจ บนฐานของขอมลหลกฐาน

ชวยใหทม PLC ประสบความส�าเรจ โดยมเครองมอทจ�าเปน

ส�าหรบใชงาน เชน ผลงานวจย ตวอยาง Success Story,

แบบฟอรมส�าหรบใชงาน เปนตน

ประเมนความกาวหนาของทมอยางสม�าเสมอ และเขาไป

ชวยเหลอ เมอมปญหา

แสดงตวอยางภาวะผน�า โดยก�าหนดการประชมอยางสม�าเสมอ

โฟกส ทประเดน ท มความส�าคญสงสด ตอผลสมฤทธของ

นกเรยนใหคณคาตอความรบผดชอบรวมกน

สงเสรมความรวมมอขามทม

ขยายฐานความรส�าหรบการท�างานของทม

เฉลมฉลองความส�าเรจ

•

•

•

•

•

•

•

ค�าถามส�าหรบน�าทางPLC

ค� า ถ า ม ต อ ไ ป น จ ะ ช ว ย ส ง เ ส ร ม วฒ น ธ ร ร ม ค ว า ม ร ว ม ม อ

ในโรงเ รยน และในเขตพน ทการศกษา

ไดจดครเขาทม PLC หรอไม

จดทม PLC ตามระดบชน หรอตามวชาทสอน ใชหรอไม

หากจดทมแบบพหสาขา สมาชกทมไดก� าหนดเปาหมาย

การเรยนรของนกเรยนทครอบคลมทกสาขาวชาหรอไม

•

•

•

๗๘

ศ.นพ.วจารณ พานช

ครผ เชยวชาญเฉพาะสาขา และครทไมมเพอนรวมสาขา ไดเขา

กลมทเหมาะสมหรอไม

มการจดครใหเขากลม ทยากตอการเชอมโยงกบประเดนท

ส�าคญยงยวด ตอการปรบปรงการเรยนรของศษย หรอไม ได

จดเวลาส�าหรบทมคร ไดประชมแลกเปลยนเรยนรกน อยาง

สม�าเสมอหรอไม

ทมครไ ด รวมกนพจารณาประเดน ท มความส�าคญยงยวด

ตามหลกการ “เรยนจากการปฏบต” (Learning by Doing) หรอไม

ทมครไดรบมอบหมาย ใหสงผลงานตามก�าหนดเวลาหรอไม

ผลงานทก�าหนด สะทอนการโฟกส ทประเดนส�าคญยงยวด หรอไม

มระบบตดตามงาน และผลงานของทม ตามระยะเวลาทเหมาะสม

หรอไม

ทมครไดก�าหนดขอตกลง เพอใหเกดพนธกรณ ใหสมาชกของทม

รบผดชอบการท�างานรวมกน หรอไม

สมาชกของทม ปฏบตตามขอตกลงหรอไม เกดอะไรขน หากม

สมาชกทไมปฏบตตามขอตกลง

ผบรหารไดจดเวลา ความร และการสนบสนนอน เพอการท�างาน

ทไดผลของทมครหรอไม

•

•

•

•

•

•

•

•

๗๙

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

ลนไถลออกนอกเสนทาง

หรอหลงเขาเ สนทางลด

ก า ร “ จ ด ก ล ม ” ค ร ก บ “ จ ด ท ม ” ไ ม เ ห ม อ น ก น ไ ม ถ อ

เ ป น ท ม ห า ก ส ม า ช ก ไ ม ร ส ก ว า ต อ ง พ ง พ า อ า ศ ย ซ ง ก น แ ล ะ ก น

( I n t e r d e p e n d e n c e ) เ พ อ บ ร ร ล เ ป า ห ม า ย ท ท ร ง คณ ค า ร ว ม กน

และ รสก รบผดชอบตอผลท เ กดข น รวมกน

จ ง ร ะ ว ง “ ท ม เ ท ย ม ” ( A r t i f i c i a l T e a m ) ท เ ก ด จ า ก ค ร

ท ไม ร วาจะจดให เ ขา ทมใด จงน� ามาเ ขา “กลม ท เหลอ”

ท ม P L C จ ะ ไ ร ผ ล ต อ ผ ล ลพ ธ ก า ร เ ร ย น ร ข อ ง ศ ษ ย ห า ก

ส ม า ช ก ไ ม ไ ด ใ ช ค ว า ม พ ย า ย า ม ร ว ม กน เ พ อ บ ร ร ล เ ป า ห ม า ย ท

ถก ตอง จ ง ตองมระบบชวยเหลอ ใ ห ทมคร เดนตรงทาง และบรรล

เปาหมายทแทจ รง ไมหลงประเดน

สรป

วฒ น ธ ร ร ม ค ว า ม ร ว ม ม อ ไ ม ไ ด เ ก ด ข น ไ ด เ อ ง ใ น โ ร ง เ ร ย น

ห ร อ เ ข ต พ น ท ก า ร ศ ก ษ า ผ น� า ต อ ง เ ป น ผ ส ร า ง ข น ผ า น ก า ร จด ใ ห

ค รท� างานใน High-Per forming Team แตความรวมมอกน และ

ท� า ง า น เ ป น ท ม ก ไ ม ใ ช เ ป า ห ม า ย สด ท า ย แ ต เ ป น เ ส น ท า ง ห ร อ

ว ธการส เป าหมาย ท ย ง ใหญ คอผลลพ ธการ เ รยน ร ของนก เ รยน ท

เ ปน Higher Order Learn ing ห รอ Mastery Learn ing

๘๐

ศ.นพ.วจารณ พานช

๘๑

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

เนนท¼ลลพ¸äมใชแ¼นยท¸ศาสตร

๗

๘๒

ศ.นพ.วจารณ พานช

“ . . . ก อ น ตé ง เ ป ‡ า ข อ ง โ ร ง เ ร ย น / เ ข ต

พนทำการศกษา ต องร ว าขณะนéตนเอง

อ ย ต ร ง ä หน ใ นคณภาพของผล ลพ¸ �

ทำ า งก า ร เ ร ยนของ น ก เ ร ยน . . . แ ล วตé ง

เป‡าหมาย เปน ๒ ระดบ คอ เป‡าหมายท

ตองบรรล และเป‡าหมายททาทาย”

ตอนท ๗ นจบความจาก Chapter 6 : Creating a Results Orienta-

tion in a Professional Learning Community

๘๓

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

ข อ ค ว า ม ใ น บ ท น เ น น ส อ ต อ ค ร ใ ห ญ แ ล ะ ผ บ ร ห า ร

เขตพนท การศกษาใหเปนพ เลยงหรอFacil i tatorตอทมPLCท

ไ มพาทมPLCหลงทางคอไปหมกมนอยกบแผนยทธศาสตร

ห รอ ม งสนองแผน ยทธศาสต รของ โ ร ง เ ร ยน และ /ห รอ เขต

การศกษาจนหมดแรงหรอไปไมถง “ของจรง” หรอเปาหมาย

ท แทจรง คอผลการเ รยนของนกเ รยน

ระหวางอานบทน ผมบนทก ขอสรปเหลา น ไ ว

แผนยทธศาสตรของโรงเรยน ไมน�าสการปฏบต ทมงผล CQI

ของ Learning Outcome

ครท�างานในสภาพ Goal Overload เพราะมค�าสง ใหท�าตาม

มากมาย จนไมมเปาหมาย ทชดเจนแทจรง

มค�าไพเราะค�าโตๆ เชน SMART Goals จนครมวหลงอยกบ

การตความ และปฏบต ตามค�าเตมของตวยอ SMART และไป

ไมถงเปาหมายผลการเรยนรของศษย

ผมเรมเขาใจวา นาสงสารคร ทมเรองราวตางๆ มากมาย เขามา

กนขวางระหวางครกบศษย มาเบยงเบนความสนใจ หรอโฟกส

•

•

•

•

๘๔

ศ.นพ.วจารณ พานช

ออกไปจากตวนกเรยน สงเบยงเบนเหลานน สวนใหญคงจะ

มากบความตงใจด มาในนามของโครงการพฒนาการศกษา

แตอนจจา ความตงใจดนน กลบกอผลรายตอนกเรยน เพราะ

มนเบยงเบนความเอาใจใสของคร ไปทตวแทน (Proxy) ไมใช

ทตวนกเรยน

ตอง เ นน ทผลลพ ธ ไม ใชหยดอย ท ก จกรรม ผลลพ ธ คอ

ผลการเรยนของนกเรยน และกระบวนการเรยนร ของนกเรยน

ไมใชกระบวนการสอนของคร

•

แทนทจะเนนทแผนยทธศาสตร ผ เ ขยนหนงสอเลมน แนะน�า

ใหเนน การรวมกนก�าหนดเปาหมายของผลลพธ ท เ ปนเปาหมาย ๒

ระดบ คอ เ ปาหมายท ตองบรรลใหได กบ เ ปาหมายทาทาย ท

ยาก แต ย งใหญกวา ห รอคลายๆ ยากเ กนไป ทจะชวยกระต น การ

ลงมอทดลองของคนบางกลม หรอบางโรงเ รยน ทชอบความทาทาย

พงระวง วาเ ปาหมาย ท ก ลาวถง น ไ มใ ช ขอความระบพนธกจ

(Miss ion Statement ) แตเปนเปาหมายส นๆท เ ปนรปธรรม

จบตองไดไม ตองตความ เชน เปาหมาย “จะสงคนไปเหยยบพน

ดวงจนทรใน ๑๐ ป” ของอดตประธานาธบด เคนเนด

๘๕

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

เ ป า ห ม า ย น จ ะ ช ว ย ส ร า ง บ ร ร ย า ก า ศ แ ห ง ก า ร ต อ ส แ ล ะ

ช ย ช น ะ อ ย า ง เ ป น ข น ต อ น ช ว ย ส ร า ง ข วญ ก� า ล ง ใ จ ท จ ะ ก ร ะ ต น

ค ว า ม ค ด ส ร า ง ส ร ร ค ก ร ะ ต น ท ม ส ป ร ต โ ด ย ผ บ ร ห า ร ต อ ง ร จ ก

หยบเอาชยชนะเลกๆ ตามเปา ห รอ ทแสดงวา ก� าลง เดนทางใกล

เ ป า ห ม า ย เ ข า ไ ป เ ร อ ย ๆ เ อ า ม า เ ฉ ล ม ฉ ล อ ง เ พ อ ส ร า ง ก� า ล ง ใ จ

และความม งมนของทม PLC

ผ ม ต ง ช อ ต อ น น ว า “ ม ง ท ผ ล ล พ ธ ไ ม ใ ช ท ย ท ธ ศ า ส ต ร ”

เพราะผ เ ขยนหนงสอ เลม น อางถ งผลการ วจย ( ในสหรฐอเม รกา)

วาการมแผนยทธศาสตร ท ด ไม ไ ดน� าไปสผลลพธ (ผลการเ รยนของ

นก เ รยน) ท ด

ผ ล ก า ร ว จ ย น บ อ ก เ ร า ว า ใ น ว ง ก า ร ศ ก ษ า ม ส ม ม ต ฐ า น

ท ส ม เ ห ต ส ม ผ ล ต า ม ส า มญ ส� า น ก ม า ก ม า ย ท ค ว า ม เ ป น จ ร ง ไ ม

เ ปนไปตามสมมตฐาน เชน กรณแผนยทธศาสต รกบผลการ เ รยน

อกตวอย า งหน ง คอ ป รญญาของค ร กบผลการ เ รยน (หลกฐาน

อย ในหนงสอ V is ib le Learn ing : A Syn thes is o f Over 800

Meta - Analyses Rela t ing to Achievement) ค� าอธบายของผม

ค อ ส ม ม ต ฐ า น น น มน ม ห ล า ย ข น ต อ น ไ ป ส ผ ล ลพ ธ แ ล ะ ใ น ท า ง

ป ฏ บต ค น ใ น ว ง ก า ร ศ ก ษ า ม ก ด� า เ น น ก า ร ท ข น ต อ น ต น ๆ ท ต น

เคยชน ไปไมถ งข นตอนหลก ทจะกอผลตอ Learn ing Outcome

ของนก เ รยน เพราะเ ปนสวน ทตน ไมสนทด ไม เคยชน

๘๖

ศ.นพ.วจารณ พานช

ท จ ร ง ไม ว า วงการ ไหนๆ ต า ง กตกอย ใ ตมายาของ P roxy

ห ร อ ต ว แ ท น ท ง ส น ต ว แ ท น เ ห ล า น เ ข า ม า ส อ ด แ ท ร ก ตว ท� า ใ ห

เ ราหมกมนอยกบตวแทน จงไปไมถ งตวจ รง ซ ง ในกรณน คอ ผล

การเ รยนของนกเ รยน ในช วตจรง เราย งอยกบเปลอกของความสข

จ ง ไ ป ไ ม ถ ง แ ก น ข อ ง ค ว า ม ส ข เ ร า ย ง อ ย ก บ พ ธ ก ร ร ม ใ น ศ า ส น า

จนเ ขาไมถ งแกนของศาสนา เ ปนตน

ท� า ใ ห ผ ม ย อ น ก ลบ ไ ป ค ด ถ ง ห ลก ข อ ง ก า ร ต ง เ ป า ว า K I S S

ซ ง ย อ ม า จ า ก K e e p I t S i m p l e a n d S t u p i d อ ย า ห ล ง ต ง เ ป า

เ พอแสดงภม ปญญา ทยอกยอนเ ขาใจยาก

กอนต ง เ ปาของโรงเ รยน/ เขตพ นท การศกษา ตอง ร วา

ขณะนตนเองอย ตรงไหนในคณภาพของผลลพธทางการเรยน

ของนกเ รยน แลวต ง เ ปาหมายท ง ๒ ระดบ คอเปาหมายท

ตองบรร ล กบ เ ป าหมายทาทาย แ ล ว P L C แ ตล ะ ท ม เ อ า ไ ป

ต ง เปาของทม โดยมเปาหมาย ทง ๒ ระดบ เชนเ ดยวกน และเสนอ

เปาของ ทม ใ หค ร ใหญ รบทราบ และเหนชอบ เ พอค ร ใหญจะไ ด

หาทาง Empower ใ หบรรลเปาใ หจงไ ด

ก า ร ต ง เ ป า ท ด แ ล ะ ก า ร ด� า เ น น ก า ร เ พ อ บ ร ร ล เ ป า ต อ ง ม

ขอมล ท ด ททนกาล ส� าห รบน� ามาใ ชประโยชน ซ งจะกลาวถ ง ใน

ตอนท ๘

๘๗

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

พลงของขอมล และสารสนเทศ

๘

๘๘

ศ.นพ.วจารณ พานช

“ . . .ผลของ Formative Assessment

ทำใชขอสำอบรวมของ PLC คอ Feedback

ทำงต อนกเรยน และตอคร สำ�หรบน�มาใช

ยนหยดว¸การบางอยาง และปรบปรงว¸การ

บางอยาง...”

ตอนท ๘ นจบความจาก Chapter 7 : Using Relevant Information

to Improve Results

๘๙

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

ห ว ใจของ PLC คอ เป ลยน จด โฟ กส จาก I npu t ส

OutcomesและจากAct iv i t iesส Resul tsและขอมลท ส�า คญ

ท สด ในการท�าความเ ขาใจผลลพธ คอ ขอ มลของผลลพธ

ของการเ รยนของนกเ รยน (Lea rn i ng Ou t come) ท ไ ดจาก

Format iveAssessmentเ ปนระยะๆ

ด ง น น ท ม P L C จ ง ต อ ง ร ว ม ก น ก� า ห น ด ว ธ จ ด / ข อ ส อ บ

Fo rmat i ve Assessment ทค รทกคนในทมใ ช ร วมกน เ พอน� าผล

ของการประ เ มนความกาวหนา ในการ เ รยนของนก เ รยน มา เ ปน

ขอเ รยน รของคร

ใ น ส ถ า น ก า ร ณ ส ม ม ต ต า ม ใ น ห น ง ส อ ค ร ส ม า ช ก P L C

ไ ม เ ห น ด ว ย ก บ ก า ร ม F o r m a t i v e A s s e s s m e n t ท ใ ช ข อ ส อ บ

เ ดยวกน เพราะเกรงวาจะเ ปนกโลบายของฝายบรหาร ทจะใ ชผล

การสอบของนกเ รยน เปนตวบอกความสามารถ หรอผลงานของคร

ค รกลววาผลของ Format ive Assessment ของศษย จะถกใ ช เ ปน

ผลของ Summat ive Eva luat ion ตอค ร

๙๐

ศ.นพ.วจารณ พานช

อ า น แ ล ว ผ ม บ อ ก ต ว เ อ ง ว า ท ศ น ค ต ต อ ก า ร ส อ บ ว า เ ป น

เค รองมอสรางขอมล และสารสนเทศ ส�าหรบการเ รยนร และพฒนา

เ ป น ส ง ท ย า ก ม า ก ท จ ะ เ ก ด ข น จ ร ง ใ น ว ง ก า ร ศก ษ า แ ม จ ะ อ ย ใ น

ทฤษฎทางการศกษามาชานาน

หวใจอย ท การเรยนรจากการปฏบต (การจดการเรยนร

ของค ร ) ซ งต ว ช วย คอ ขอ มลผลของการปฏบต ( Lea rn i ng

Outcomeของนกเรยน) การม Learning Outcome ทเปรยบเทยบ

ก น ไ ด เ พ ร า ะ ใ ช ข อ ส อ บ เ ด ย ว ก น ท ค ร ส ม า ช ก P L C น น เ อ ง

ร วมกนคดข น (ห รอออกขอสอบรวมกน ) เ ปน “ปฏ เวธ” คอผล

ของการปฏบต ทสมาชกของ PLC น� ามา AAR รวมกน

น ค อ ห ว ใ จ ข อ ง A c t i o n L e a r n i n g ท ส ม า ช ก ข อ ง ก ล ม

PLC ต ง เปาหมายรวมกน และอาจก� าหนดว ธการ จดการ เ รยน ร

ร ว ม ก น ด ว ย แ ต ต อ น ป ฏ บ ต จ ร ง ค ร แ ต ล ะ ค น จ ะ ม ล ก เ ล น ห ร อ

ว ธ ก า ร ใ น ร า ย ล ะ เ อ ย ด ไ ม เ ห ม อ น ก น น� า ไ ป ส ผ ล ก า ร เ ร ย น ท

แตกตางกน ผลการเรยนท แตกตางนนเองคอหวขอการเรยนร

รวมกนของคร วา Learn ing Outcome ของขอสอบแตละขอ

ท แตกตางกนนน เกดจากว ธการจดการเ รยนร ท แตกตางกน

อยางไร

๙๑

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

ห ว ใจอย ท ร ายละ เ อยด คอ ตอง ไ มหลงดหยาบๆ ท

ผลการสอบ ในภาพรวมเทา น น ตองดท แ ตละหมวด หรอท

ขอสอบแตละขอ จะมขอมลท ค ร ชวยกน ตความแปลออกมา

เ ป น ข อค ว าม ร ค ว าม เ ข า ใ จ แล ะ เ ป นส า รสน เทศส� า ห ร บ

ปรบปรงว ธจดการเ รยนร ของนกเ รยนในทนท

ผ บ รหาร ตองสญญาวา จะไม เอาผลการสอบ Format ive

ของนก เ รยน มา เ ปน ขอมล ประกอบการใ หคณใ ห โทษแ กค ร แต

จ ะ เ อ า ผ ล ก า ร เ ร ย น ร จ า ก ก า ร ต ค ว า ม ผ ล ก า ร ส อ บ น น ท เ อ า ม า

ใ ช ป ร บ ป ร ง ก า ร จ ด ก า ร เ ร ย น ก า ร ส อ น เ ป น ข อ ม ล ส� า ห ร บ ใ ห ค ณ

ห รอยกยอง ทม PLC ทมใด เ กดการ เ รยน รมากและลก และ เ กด

การปรบเปลยน การจดการเ รยนรของศษยมาก จะได รบการยกยอง

เฉลมฉลอง และ เ ปนคะแนนสะสม ส� าห รบประกอบการใ ห โบนส

ห รอการข น เ งนเ ดอน

การ เ รยน รของค ร และการป รบ รปแบบ การจดการ เ รยน ร

แ ก ศ ษ ย เ ป น O u t p u t ท ต อ ง ก า ร ข อ ง P L C แ ล ะ จ ะ ม ผ ล ต อ

Learn ing Outcome ของศษย (John Hat t ie : V is ib le Learn ing

: A S y n t h e s i s o f O v e r 8 0 0 M e t a - A n a l y s e s R e l a t i n g t o

Achievement)

๙๒

ศ.นพ.วจารณ พานช

ส ภ า พ ท แ ท จ ร ง ใ น โ ร ง เ ร ย น ค อ ไ ม ไ ด ข า ด แ ค ล น ข อ ม ล

โรง เ รยนม ขอมลมากลน เ กนความจ�า เ ปน และเ กอบท งหมด ไม ใช

ข อมล ทจะน� า ไปส การพฒนา Learn ing Ou tcome ของนก เ รยน

โดยตรง ท�าใหครจมอยกบกองขอมล ทไ รประโยชน (ตอการยกระดบ

ผ ล ก า ร เ ร ย น ข อ ง น ก เ ร ย น ) ห ร อ ห ล ง อ ย ก บ ก า ร จ ด ท� า ข อ ม ล

ท ไ รประโยชน เ พอ เสนอหนวยเหนอ

ฝ รง เขาเ รยกสภาพของขอมล ในโรงเ รยนวา เ ปนโรค DRIP

Syndrome คอ อย ในสภาพ Data - R ich, In format ion - Poor

ขอมลมากลน แต ไ รความหมาย

ความหมายใน ท น ม ง ทการ เ ปนประโยชน ตอการยกระดบ

Learning Outcome ของศษย และเปนประโยชน ตอการยกระดบ

ก า ร เ ร ย น ร จ า ก ก า ร ท� า ห น า ท ค ร ฝ ก ห ร อ F a c i l i t a t o r ข อ ง ค ร

ค อ ช ว ย ใ ห ค ร เ ก ด ก า ร แ ล ก เ ป ล ย น เ ร ย น ร ผ ล ข อ ง ก า ร ป ฏ บ ต

เ พอท�าความเขาใจวา การปฏบตแบบใดของคร ท มผลตอการเรยนร

ทแ ทจ รงของศษย เ ปนการเ รยน ร ในมต ทละเ อยดออน เ ปนทกษะ

ของการเ รยน ร ทค รจะตองฝก

มอง อกมมหน ง ผลของ Format i ve Assessmen t ท ใ ช

ขอสอบรวมของPLCคอFeedbackท ง ตอนกเรยนและตอคร

ส�าหรบน�ามาใช ยนหยดว ธการบางอยาง และปรบปรงว ธการ

บางอยาง

๙๓

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

ผ ม ข อ ใ ห ค ว า ม เ ห น ส ว น ต ว ว า ว ธ น� า เ อ า ผ ล L e a r n i n g

Ou tcome ของศษ ย จาก Fo rma t i ve Eva lua t i on ท ใ ช ขอสอบ

ร ว ม ม า แ ล ก เ ป ล ย น เ ร ย น ร เ พ อ ก า ร เ ร ย น ร ข อ ง ค ร น ต อ ง ใ ช

เ ท ค น ค ก า ร จด ก า ร ค ว า ม ร โ ด ย เ ฉ พ า ะ อ ย า ง ย ง ก า ร ใ ช เ ค ร อ ง ม อ

D i a l o g u e ( อ ย า ใ ช D i s c u s s i o n เ ป น อน ข า ด ) แ ล ะ เ ค ร อ ง ม อ

SSS (Success S to ry Shar ing) ประกอบกบ เ รอง เลา เ ร าพลง

(S tory te l l ing) คอใ หค ร ทลกศษ ยท� า ขอสอบหมวดใด ห รอ ขอใด

ไ ด ด เ ป น พ เ ศ ษ เ ล า ว า ต น ท� า อ ย า ง ไ ร แ ล ะ ค ด ว า ว ธ ก า ร ใ ด ข อ ง ต น

ทนาจะสงผลตอการเ รยน ร ท ไ ดผลดของศษย

ทกษะKMของคร , พ เ ล ยงของPLCและของผบรหาร

จะมความส�า คญ ตอการใชผลของ Format ive Assessment

ตอการขบเคลอนผลงานของPLC

ห น ง ส อ น บ ท ท ๓ บ อ ก ว ธ ด� า เ น น ก า ร ส ร า ง ข อ ส อ บ ร ว ม

ข อ ง ท ม P L C แ ต ผ ม ไ ม ไ ด น� า ม า เ ส น อ เ พ ร า ะ เ ป น ร า ย ล ะ เ อ ย ด

ผมคดวาคณคาส�าคญของการมขอสอบรวมคอท�าใหทมPLC

มSS (SuccessStory) เลกๆจ�านวนมากมายส�าหรบน�ามา

แลกเปลยนเรยนร กน

P L C จ ะ ม พ ล ง ส ง ต อ ง ม ก า ร แ ล ก เ ป ล ย น ผ ล ข อ ง

Format ive Assessment อยางก วางขวาง โดยฝายบรหาร ตอง

สนบสนน ๒ อยาง : Logis t ics กบ Cul ture

๙๔

ศ.นพ.วจารณ พานช

ในดาน Log i s t i cs ค ร ตองไ ด รบการสนบสนน เ จ าห นา ท

น� า เ อ า ค� า ต อ บ ข อ ง นก เ ร ย น ไ ป K e y - I n แ ล ะ จด ท� า อ อ ก ม า เ ป น

รายงานทมขอมลเปรยบเทยบผล ทจะเปน SS เลกๆ ของการเ รยนร

และเหนความทาทาย ตอครบางคน ทศษยสอบไดผลต� า

ในหนงส อ น ม การ เสนอ ว ธการจดการแลก เปล ยน เ รยน ร

หลากหลายวธ ทมาจากผลการวจย ของนกการศกษาทหลากหลาย

ท ฝ ายบ รหาร ควรจดใ หค รสมาชกของ PLC รจก ว ธ ใ ช และ /ห รอ

ม พ เ ล ย ง ช ว ย จด ก ร ะ บ ว น ก า ร จ น ก ว า ค ร ส ม า ช ก ข อ ง P L C จ ะ ใ ช

เค รองมอคลอง เชน

วธตงค�าถาม Here’s What, So What, Now What ของ

Bruce Wellman & Laura Lipton (2004) (http://goo.gl/hVTUeu)

Project Zero Protocol ของ ฮารวารด (https://goo.gl/qrwJ3J)

Descriptive Review (Blythe, Allen, & Powell, 1999)

(https://goo.gl/pKzVVz) อานแลวผมนกถง Peer Assist

Student Work Protocol (Gene Thompson-Grove, 2000)

: ระหวางการน�าเอาผลการสอบ ของนกเรยนมาเรยนรรวมกน

ใช ๗ ค�าถาม เปนเครองมอ ส�าหรบแลกเปลยนเรยนร โดย

สมาชกของ PLC พดอยางเปดใจ อยางอสระ แบบไมมถก ไมมผด

ตอค�าถามตอไปน

•

•

•

•

๙๕

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

มผลใดทนาสนใจ ห รอนาแปลกใจ เพราะอะไร

ส ว น ใ ด ท ช ว ย บ อ ก ว ธ ค ด ห ร อ ก า ร เ ร ย น ร ข อ ง นก เ ร ย น

บอกอยางไร

เ พ อ น ค ร ไ ด ช ว ย เ ป ด โ ล ก ทศ น ข อ ง ต น ด า น ใ ด อ ย า ง ไ ร

จะน� าโลกทศนใหม ไปใ ชอยางไร

ผลการ เ รยนของนก เ รยน น� า ไปสค� าถามอะไร เ กยวกบ

การสอน และการประเ มน

ตนเองจะน� าค�าถามเหลา น ไปท�าอะไรตอไป

ม แ ผ น จ ะ ท ด ล อ ง ด� า เ น น ก า ร ใ น ห อ ง เ ร ย น ข อ ง ต น

อยางไรบาง

๑.

๒.

๓.

๔.

๕.

๖.

ในดาน Cu l t u re ค ร ตอง ไ ดอย ในบรรยากาศ ท ไมกลว ผด

ไ ม ก ล ว ว า ผ ล ก า ร ส อ บ ข อ ง ศ ษ ย ท ไ ม ด จ ะ ท� า ใ ห ต น ถ ก ล ง โ ท ษ

ถกดถก ห รอ เส ยห นา และวฒนธรรมการใ ช ขอมล หลกฐานจาก

ผลการสอบ Format ive ท ใ ช ขอสอบรวม ส� าห รบน� ามาขบ เคล อน

กระบวนการ CQI ของผลการเ รยน ร ของนก เ รยน

๙๖

ศ.นพ.วจารณ พานช

วฒนธรรมท ตองการ คอ การให คณคา ตอการพฒนา

เ ห น อ ผลก า รป ร ะ เ ม น ห ร อ R a n k i n g ต อ ง ไ ม น� า ข อ ม ล จ า ก

ก า ร ป ร ะ เ ม น นก เ ร ย น แ บ บ F o r m a t i v e ม า ใ ช จด อน ดบ ค ร ใ ห ญ

ค ร ห ร อ เ ข ต พ น ท ก า ร ศ ก ษ า เ พ ร า ะ จ ะ ท� า ล า ย บ ร ร ย า ก า ศ ข อ ง

ค ว า ม ร ส ก ป ล อ ด ภย เ ป น อ ส ร ะ ท จ ะ ใ ช ค ว า ม ส ร า ง ส ร ร ค โ ด ย ไ ม

ก ลว ผ ด

ต อ ง ส ร า ง ว ฒ น ธ ร ร ม ท “ เ อ า เ ร อ ง ” ผ ท ไ ม ร ร อ น

รหนาว ตอผลการประ เมนแบบ Fo rma t i ve ไ มน� าผลการ

สอบดงกลาวมาจดกระบวนการแลกเปลยนเรยนรเพ อเรยนร

และพฒนาว ธท�าหนาท ค ร

ช อ ข อ ง ต อ น ท ๘ ค อ “ พ ล ง ข อ ง ข อ ม ล แ ล ะ ส า ร ส น เ ท ศ ”

ข อ มล ห ม า ย ถ ง ข อ มล ผ ล ก า ร ส อ บ ข อ ง นก เ ร ย น แ บ บ F o r m a t i v e

ท ไ ด จ า ก “ ข อ ส อ บ ร ว ม ” ท พฒ น า โ ด ย ท ม P L C ส� า ห ร บ น� า ม า ใ ช

เ ป น จด เ ร ม ต น ข อ ง ก า ร เ ร ย น ร ร ว ม กน ใ น ท ม P L C เ พ อ แ ป ล ง ไ ป

เ ปน “สารสนเทศ” ส� าห รบใ ชพฒนา กระบวนการเ รยน รของศษย

เ พอยกระดบ Learn ing Outcome

กระบวนการท ใ ชแปลงขอมล เปนสารสนเทศ คอ KM

หรอกระบวนการแลกเปลยนเรยนร ในทมPLCเปนกระบวน

การท น� าไปส การใชสารสนเทศไปในตว

๙๗

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

ก ร ะ บ ว น ก า ร ท ง ห ม ด น ท� า เ ป น ว ง จ ร ไ ม ร จ บ ม ผ ล ย ก ร ะ ดบ

ค ว า ม ร ป ฏ บ ต ข อ ง ค ร ท เ ป น ส ม า ช ก P L C ผ า น ก า ร ท� า ห น า ท

ค ร ท ศ ษ ย ม ผ ล ก า ร เ ร ย น ร ท ด ข น

ส งท พงระวง ไมยอมใหมการท�า เ ปนอนขาด คอ การ

Comm i s s i o n ใ ห ผ เ ช ย วชาญการศ กษา เ ปน ผออก ขอสอบ

ส�าหรบใชเปนขอสอบรวมของPLCพงตระหนกวาข นตอนของ

ก ารป รกษาหา รอ เพ อออก ขอสอบ รวม เ ปน ส วนห น งของ

กระบวนการแลกเปลยนเรยนร ของสมาชกของPLC

ว ธการ ทผ บ รหารเขตพน ทการศกษา สนบสนน PLC จะน� า

เสนอในบทตอไป

๙๘

ศ.นพ.วจารณ พานช

๙๙

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

ประยกตใช PLCทวทéงเขตพéนทการศÖกÉา

๙

๑๐๐

ศ.นพ.วจารณ พานช

“ . . . ผ บ ร ห าร มความสำí าคญต อ

การประ ยกต � ใช PLC โดย¼ บ รหาร

(ผอ. เขตÏ) ตองร ว า บทบาทของตน

คออะäรบาง...”

ตอนท ๙ น จบความจาก Chapter 8 : Implement ing the PLC

Process Dis t r ic tw ide

๑๐๑

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

ผ อ� านวยการเขตพน ทการศกษาทานหน ง (ในสหรฐอเมรกา)

ม ศ ร ท ธ า ส ง ย ง ใ น P L C ว า จ ะ ช ว ย ย ก ร ะ ดบ คณ ภ า พ ก า ร ศ ก ษ า

ใ น เ ข ต พ น ท ไ ด โ ด ย ต อ ง ล ง ม อ ท� า ใ น ท ก โ ร ง เ ร ย น จ ง เ ร ม ด ว ย

การใ ห ขอมลแ ก คณะกรรมการ เขตพ น ทการศกษา เ พอขออนมต

น โ ย บ า ย แ ล ะ ง บ ป ร ะ ม า ณ เ พ อ ฝ ก อ บ ร ม ค ร ใ ห ญ ท ก ค น ข อ ง

โรง เ รยน ๑๕๐ โรงเ รยนในเขต รวมท ง ฝกอบรมครแกนน�า จากทก

โรงเ รยน งบประมาณน รวมทงคา จางคร ๔,๕๐๐ คน มาสอนแทน

ระหวาง ทค ร เ ขา รบการอบรมเ รอง PLC

ผ อ . เ ข ต ฯ ม ผ ช ว ย ๕ ค น จ ง ม อ บ ห ม า ย ใ ห ผ ช ว ย ฯ ดแ ล

การด�า เ นนการ PLC คนละ ๓๐ โรงเ รยน

ผ ช ว ย ฯ ๒ ค น เ อ า จ ร ง เ อ า จ ง ม า ก เ ข า ร ว ม ก า ร อ บ ร ม ก บ

ค ร ใ ห ญ ทก ค ร ง แ ล ะ ช ว ง พก เ ท ย ง ทก วน ข อ ง ก า ร อ บ ร ม ก ใ ช เ ว ล า

ก น อ า ห า ร เ ท ย ง ร ว ม ก บ ค ร ใ ห ญ เ พ อ ส อ บ ท า น ค ว า ม เ ข า ใ จ ใ ห

ตรงกน ว าล� าดบความส� าคญ อย ต รง ไหน ตว ช วดความกาวหนา

ส� า ห ร บ ผ บ ร ห า ร ใ ช ต ด ต า ม ผ ล P L C ค อ อ ะ ไ ร แ ล ะ ห ล ง จ า ก น น

๑๐๒

ศ.นพ.วจารณ พานช

๑๐๓

ใ น ก า ร ป ร ะ ช ม ค ร ใ ห ญ ท ก ค ร ง จ ะ ใ ช เ ว ล า ท� า ค ว า ม เ ข า ใ จ แ ล ะ

ต อ บ ป ญ ห า ก า ร ด� า เ น น ก า ร P L C เ ป น ห ลก

ผ ช ว ย ฯ อ ก ๒ ค น ม ค ว า ม เ ช อ ว า เ ป น ค ว า ม ร บ ผ ด ช อ บ

ของค ร ใหญ ท จะด� า เ นนการ พฒนาคณภาพของการศกษาของ

นก เ ร ย น ผ ช ว ย ฯ ม ห น า ท ส ง เ ส ร ม ใ ห ค ร ใ ห ญ แ ล ะ ค ร ไ ด ม โ อ ก า ส

ร จ ก ห ลก ก า ร แ ล ะ แ น ว ค ด ใ ห ม ๆ แ ต ต น เ อ ง ไ ม ค ว ร ด� า เ น น ก า ร

แ บ บ T o p - D o w n ผ ช ว ย ฯ ส อ ง ท า น น แ จ ง ใ ห ค ร ใ ห ญ แ ล ะ ค ร

แกนน�า เ ขา รบการอบรม โดยทผ ช วยฯ เ ขา บางเ ปนคร งคราว และ

ปลอยใหค รใหญ ด�า เ นนการประยกตใ ช PLC เองอยาง อสระ

ผ ช วยฯ ทานสดทาย เ พยงแตแ จงค รใหญวา ม โควตาใหสง

คนไปรบการอบรมกคน เ มอไร เทานน ไมสอสารอยาง อนเลย และ

ในวนอบรม ตนเองกไม เคยไปรวมแมแตคร ง เ ดยว และพบวาครใหญ

บ า ง ค น ส ง ค ร ห ม น เ ว ย น ก น เ ข า ร บ ก า ร อ บ ร ม ท� า ใ ห ค ว า ม ร

ความเ ขาใจของครแกนน�าตอ PLC ไมตอ เ นอง คอไม เ ขาใจนน เอง

หลงด� า เ นนการ PLC ไปไ ด ๒ ป พบวาผลสมฤท ธทาง

ก า ร ศก ษ า ข อ ง นก เ ร ย น ใ น เ ข ต แ ต ก ต า ง กน ม า ก ใ น บ า ง โ ร ง เ ร ย น

น ก เ ร ย น ม ผ ล ก า ร เ ร ย น ด ม า ก แ ล ะ ค ร เ ก ด ค ว า ม ก ร ะ ต อ ร อ ร น

ท� างานรวมกนเ ปนทมอยางด นก เ รยนบางคน ท เ รยนลาหลงไ ด รบ

การช วย เหลอจากทมค ร โดยค ร ไม ตองท� างานนอกเวลางานปกต

แต มบางโรงเ รยน แทบจะไม เปล ยนแปลงจากเดมเลย

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๑๐๔

น ท า น เ ร อ ง น ส อ น ใ ห ร ว า ผ บ ร ห า ร ม ค ว า ม ส� า คญ ต อ

การประยกตใชPLCโดยผบรหาร(ผอ.เขตฯ)ตองรวาบทบาท

ของตนคออะไรบาง

บทบาทของผบรหาร(ผอ.เขตฯ)

สรางSharedKnowledgeในหมกรรมการ ของเขตพน ท

การศกษา และค ร ใหญ โดยการแจกบทความ หนงส อ

พ า ไ ป ด ง า น แ ล ะ ก า ร ป ร ก ษ า ห า ร อ แ บ บ ส า น เ ส ว น า

(D ia logue)

ด� า เ น น ก า ร ใ ห ค ณ ะ ก ร ร ม ก า ร เ ข ต ฯ ม ม ต ก� า ห น ด เ ป น

น โ ย บ า ย ใ ห ใ ช P L C เ ป น เ ค ร อ ง ม อ พฒ น า คณ ภ า พ ข อ ง

L e a r n i n g O u t c o m e ใ น ทก โ ร ง เ ร ย น ร ว ม ท ง ก� า ห น ด

งบประมาณสนบสนน

สรางวฒนธรรมการท�างานแบบ “Loose and T ight ”

คอ ประกาศอ ยางแ นวแ น ชด เจน (T i gh t ) ว า ท ก

โ ร ง เ ร ยน ต อ งท� า ห น าท เ ป น P LC จ ด ก า ร ฝ ก อ บ ร ม

ค ร แกนน� า ของ แตล ะ โ ร ง เ ร ย น ใ ห เ ข า ใจหลกการ และ

ว ธ ด� า เ น น ก า ร แ ต เ ป ด โอกาส ใ ห แ ต ล ะ โ ร ง เ ร ยน ม

ค ว าม ยดห ยน ท จ ะ ใ ช คว ามส ร า งสรร คของท มค ร

ในการด�าเนนการ(Loose)

•

•

•

ศ.นพ.วจารณ พานช

๑๐๕

จ ด Wo r k s h o p ใ ห ค ร ให ญ และค รแกนน� าท กคน

ส าน เส วนา กน ใ น ป ร ะ เ ด น ต อ ไ ป น ( ๑ ) เ ร อ ง ส� า คญ

สด ย อ ด ข อ ง เ ร า ค อ อ ะ ไ ร ( L e a r n i n g O u t c o m e ข อ ง

นก เ รยนดข น อย างน าพอใจ) (๒) สภาพท ตองการ เหน

ในแตละโรง เ รยน เ ปนอยางไร (๓) ตองท� าอยางไร บาง

แ ก ค น ท ง โ ร ง เ ร ย น เ พ อ ใ ห บ ร ร ล ส ภ า พ ต า ม ข อ ๒

( ๔ ) จ ะ ใ ช ต ว ช ว ด อ ะ ไ ร ส� า ห ร บ ต ด ต า ม ค ว า ม ก า ว ห น า

(๕) การด�า เ นนการ และพฤตกรรมของผ น� า แบบใดบาง

ท เ ปนตวขดขวางเปาหมายตามขอ ๑

ต ร ะ ห น ก อ ย ต ล อ ด เ ว ล า ว า น ค อ ก า ร จ ด ก า ร

การเป ลยนแปลง ( เขนครกข นภ เ ขา ) จ ง ตอง เอาใจใส

ร า ย ล ะ เ อ ย ด ท ก ข น ต อ น ท จ ะ ไ ม ใ ห แ ร ง ต า น

ก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง ( ท ง จ ง ใ จ แ ล ะ โ ด ย ไ ม ร ต ว ) เ ข า ม า

เ ป น อ ป ส ร ร ค ฝ า ย เ ข ต พ น ท ก า ร ศ ก ษ า ค ร ใ ห ญ แ ล ะ

ค ร แ ก น น� า จ ง ต อ ง ร ว ม กน ป ร ะ ก า ศ ว า ส ง ท ต อ ง ก า ร ใ ห

เ ก ด ข น ใ น ท ก โ ร ง เ ร ย น ค อ ( ๑ ) ม ก า ร จ ด ค ร ท� า ง า น

ร ว ม ม อ กน ( ๒ ) แ ต ล ะ ท ม จด ก า ร เ ร ย น ร ใ ห ศ ษ ย ทก ค น

ไ ด เ ร ย น ร “ ค ว า ม ร แ ล ะ ท ก ษ ะ ท จ� า เ ป น ” ( E s s e n t i a l

Knowledge and Sk i l l s ) ไมว านก เ รยนคนนน จะมใคร

เ ปนค รประจ� าช น ซ งหมายความวา ค ร ในทม รบผดชอบ

•

•

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๑๐๖

ก า ร เ ร ย น ร ข อ ง น ก เ ร ย น ร ว ม ก น แ ล ะ ร ว ม ก น ก� า ห น ด

“ความ รและทกษะ ทจ� า เ ปน” ทจะ รวมกนจดใ หนก เ รยน

ไ ด เ รยน รอย างสนกสนาน (๓) แตละ ทม รวมกนก� าหนด

รายละเ อยดของ Format ive Assessment ทจะใ ช เ ปน

เค รอง มอตดตาม ความกาวหนาของการ เ รยน ส� าห รบ

น� ามาใชปรบปรง การจดการเ รยนการสอน โดยมหลกวา

ตองประเมนบอยๆ (๔) ก� าหนดใหมแผนอยางเ ปนระบบ

ข อ ง ท ง โ ร ง เ ร ย น ส� า ห ร บ ช ว ย ใ ห น ก เ ร ย น ท เ ร ย น อ อ น

ห รอตามไมทน เ รยนส�า เ รจตามก� าหนด

ข อ ก� า ห น ด ข า ง ล า ง ท ง ๔ น เ ป น ห ลก ก า ร ท ก� า ห น ด อ ย า ง

ช ด เ จ น ว า ต อ ง ม ( T i g h t ) แ ต ว ธ ก า ร ด� า เ น น ก า ร น น ป ล อ ย ใ ห

แ ต ล ะ โ ร ง เ ร ย น ใ ช ค ว า ม ส ร า ง ส ร ร ค ข อ ง ต น เ อ ง ( L o o s e )

ไ ม น� า เ อ า โ ค ร ง ก า ร อ น ๆ ม า ใ ห โ ร ง เ ร ย น ห ร อ ค ร

ด� า เ น น ก า ร เ พ อ ใ ห โ ร ง เ ร ย น แ ล ะ ค ร ม โ อ ก า ส ท ม เ ท

ความคด ความเอาใจใสตอ PLC ไ ด เตม ท เ พอใ ห PLC

คอยๆ กลายเ ปนวฒนธรรมองคกร ทขบ เคล อนคณภาพ

ข อ ง ผ ล ผ ล ต ข อ ง โ ร ง เ ร ย น แ ล ะ ส ร า ง ส ร ร ค ใ ห โ ร ง เ ร ย น

เ ปน Happy Workplace ท งตอนกเ รยน คร และผ บ รหาร

•

ศ.นพ.วจารณ พานช

๑๐๗

ด� า เ น น ก า ร ต อ เ น อ ง ย ง ย น เ ป น ว ง จ ร ไ ม ร จ บ ซ ง ก ค อ

โรง เ รยนพฒนาข น เ ปน Learn ing Organ iza t ion ห รอ

องคกร เ รยน รนน เอง

ส รางพลงศกยภาพ (Empower ) แ กค ร ใหญ ใ ห เ ปนผ น� า

การพฒนา PLC ไ ดอยางแทจ รง โดย

•

ใ ห ไ ด เ ข า ฟ ง ก า ร ป ร ะ ชม เ ข า W o r k s h o p จ น

เ ขาใจ PLC ในระดบ ทลกซ ง

ไ ป ด ง า น โ ร ง เ ร ย น ท ร ะ บ บ P L C ด� า เ น น ก า ร ไ ด

ผลดมาก

จดใ ห ม PLC ของค รใหญในเขตพ น ท

จดสรรท รพยากรใ ห

เ ป ล ย น ก า ร ป ร ะ ช ม ป ร ะ จ� า เ ด อ น ค ร ใ ห ญ ข อ ง

เ ข ต ฯ เ ป น ก า ร ป ร ะ ช ม P L C ข อ ง ค ร ใ ห ญ

โดยเฉพาะอยาง ย ง เ ปน เว ทแลกเปล ยน เ รยน ร

ข อ ม ล จ า ก ก า ร ป ร ะ เ ม น ค ว า ม ก า ว ห น า ข อ ง

แตละโรง เ รยน

ประเ มนความกาวหนา

๐

๐

๐

๐

๐

๐

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๑๐๘

จด ใ ห ส� า นก ง า น เ ข ต พ น ท ก า ร ศ ก ษ า เ ป น P L C

ต น เ อ ง ต อ ง ท� า ด ว ย จ ง จ ะ เ ข า ใ จ P L C ใ น ม ต

ท ล ก จ น ส า ม า ร ถ ห น น P L C ใ น โ ร ง เ ร ย น ไ ด

อยางถก ตอง

ต อ ง เ ข า ใ จ ว า ก� า ล ง ข บ เ ค ล อ น ใ ห โ ร ง เ ร ย น

เ ป น L e a r n i n g O r g a n i z a t i o n ด ง น น ต อ ง

ไ ม ท� า M i c r o m a n a g e แ ก โ ร ง เ ร ย น ต อ ง ใ ช

ห ล ก ก า ร T i g h t - L o o s e เ พ อ ใ ห ผ บ ร ห า ร

โ ร ง เ ร ย น ไ ด ฝ ก ค ว า ม ร เ ร ม ส ร า ง ส ร ร ค แ ล ะ

บ รหาร PLC ในโรง เ รยนแบบ T igh t - Loose

เชน เ ดยวกน

๐

๐

ร ว ม ก บ P L C ค ร ใ ห ญ ท� า ค ว า ม เ ข า ใ จ ข น ต อ น

พ ฒ น า ก า ร ข อ ง P L C แ ล ะ ร ว ม ก น อ อ ก แ บ บ

การประเมนความกาวหนาเปนระยะๆตามข นตอน

ของพฒนาการ ซ ง ม ๕ ข น คอ (๑) ข น กอนเ รม (๒)

ข น เ ร ม ย ง ไ ม ไ ด C r i t i c a l Mas s ของค ร (๓ ) ข น

ด�า เ นนการมค รจ�านวนมากเขา รวมเ ปนการแสดง

ความรวมมอแตยงไมถงข นไดใจยงไมมความมนใจ

•

ศ.นพ.วจารณ พานช

๑๐๙

( ๔ ) ข น พ ฒน า เ ร ม ไ ด ใ จ ค ร เ พ ร า ะ เ ร ม เ ห น ผ ล

ค ร เป ลยนค�าถามจาก“ท�าไมตองท�า ” เ ปน“จะท�าให

ไ ดผลดย งข นไ ดอยางไร” (๕) ข น ยง ยนว ธการPLC

กลายเปนงานประจ�า ฝงอย ใน วฒนธรรมองคกร

ต ว ช ว ด เ พ อ บ อ ก ว า P L C ข อ ง เ ข ต พ น ท / โ ร ง เ ร ย น พฒ น า

ไปถงขน ใด ใ ช ๔ ตว ช วดตามในตาราง

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๑๑๐

ว¸จดการความเหçนพองและความขดแยง

๑๐

ศ.นพ.วจารณ พานช

๑๑๑

“ . . .หลกการจ ดการความขด แย ง ค อ

ทíาใหความäมเหçนพอง เปนเรอง¸รรมดา

นíาเอาความäม เ หนพ อง มาเป �ดเผย และ

ใ ช เ ป น ร ายล ะ เ อ ย ด ขอ งก า รทำí า ง า น

ทำ จ ะ äม ทำí า ให เ กดความย งยากบางอย าง

ทำ ผ เ ห นพ อง นก äม ถ ง แต ผ ä ม เ หนพ อง

กงวลใจ คอใช พลงลบ ให เป นพลงบวก

ของการสำร างการเปลยนแปลง.. .”

ตอนน จบความจาก Chapter 9 : Consensus and Conf l ic t in

a Pro fess iona l Learn ing Communi ty

๑๑๒

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

ผ ม อ า น ห นง ส อ บ ท น แ ล ว บ อ ก ตว เ อ ง ว า น ค อ สด ย อ ด ข อ ง

ห ล ก ก า ร ว า ด ว ย ก า ร จ ด ก า ร ก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง แ ล ะ ว ธ จ ด ก า ร

นกตอ ตานการ เปล ยนแปลง ไม ใ ห เ ข ามาท� าลาย บรรยากาศของ

การสานฝน เพราะโดยว ธ น ผ ไม เหน ดวย ก ไ ด รบโอกาสแสดงออก

อ ย า ง เ ต ม ท แ ต เ ข า ต อ ง ย อ ม ร บ ค ว า ม เ ห น ข อ ง ค น อ น ด ว ย ไ ม ใ ช

ดน ท ร ง กบ ค ว า ม เ ห น ข อ ง ต น โ ด ย ไ ม ฟ ง ไ ม เ ค า ร พ ค ว า ม เ ห น ข อ ง

ค รสวนใหญ

ผมชอบวธออกเสยง แบบ “ก�าป นหรอนว” (Fist or Fingers)

ทท� าหลงจากค ร ร วมกน ท� าความเ ขา ใจ PLC อย า งทะลป ร โป ร ง

ด ว ย ว ธ ป ร ะ ช ม แ บ บ “ แ บ ง ส อ ง ก ล ม ” ผ ม ม ค ว า ม เ ห น เ พ ม เ ต ม

ว า น อ ก จ า ก ป ร ะ ช ม แ บ บ แ บ ง ส อ ง ก ล ม แ ล ว ค ร ค ว ร ใ ช เ ท ค น ค

ก า ร ป ร ะ ช ม แ บ บ ส ว ม ห ม ว ก ห ก ใ บ ด ว ย โ ด ย แ บ ง ก ล ม เ ป น

กล มละ ๑๐ คน (แบบส ม ) เ พ อ ใ ช ว ธประชม โดยใ ชความคด

แบบหมวก ๖ ใบ ท� าความเ ขาใจใน มต ท รอบดาน (ผมเคยบนทก

ว ธประชมแบบน ไ ว ท h t tps : / /goo.g l /RZEJ la) แ ลวจงออกเสยง

ลงมตแบบ “ก� า ป นหรอน ว ”

๑๑๓

ศ.นพ.วจารณ พานช

การประชมแบบ “แบงสองกลม” ท� า โดย แบงค ร (แบบสม )

ออกเ ปนสองกลม คอ กลม เหน ดวย กบกลมคด คาน ใ หกลม เหน

ด ว ย ร ะ ด ม ค ว า ม ค ด ห า เ ห ต ผ ล ท ท� า ใ ห เ ห น ด ว ย ก บ เ ป า ห ม า ย

ย ท ธ ศ า ส ต ร แ ล ะ ม า ต ร ก า ร เ พ อ ใ ช P L C ย ก ร ะ ดบ ผ ล สม ฤ ท ธ

ของการเ รยน รของนก เ รยน และใหกลมไม เหนดวย ระดมความคด

ห า เ ห ต ผ ล ท ท� า ใ ห ไ ม เ ห น ด ว ย แ ล ว จ ง ใ ห ก ล ม แ ร ก น� า เ ส น อ ผ ล

ก า ร ป ร ะ ช ม ก ล ม จ บ แ ล ว ใ ห ส ม า ช ก ข อ ง ก ล ม ห ล ง ช ว ย เ พ ม เ ต ม

เหตผลทท�าให เหนดวย หลงจากนน ใ หกลมหลงน� า เสนอ ตามดวย

การเ พมเตม เหตผล ทไม เหน ดวย โดยสมาชกของกลมแรก

ก า ร อ อ ก เ ส ย ง แ บ บ “ ก� า ป น ห ร อ น ว ” ม ค ว า ม ห ม า ย ด ง น

ช ๕ น ว : ฉนชอบกจกรรมน และอาสาเ ปนแกนน� า

ช ๔ น ว : ฉน เหน ดวยอยาง ย ง

ช ๓ น ว : ฉน เหน ดวย และยนด รวมมอ

ช ๒ น ว : ฉนยง ไมแน ใจ ยง ไมสนบสนน

ช ๑ น ว : ฉนไม เหน ดวย

ช ก� า ป น : หากฉน มอ� านาจ ฉนจะลมโครงการน

๑๑๔

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

การออกเสยงแบบเปดเผย กมขอดขอเสย แลวแตสถานการณ

หากเหมาะสม อาจโหวตลบกไ ด ถา เสยงก� าก ง ไมควรด�า เ นนการ

ทงโรงเรยน ควรท�าเปนโครงการทดลองไปกอน โดยกลมครทเหนดวย

ห ลก ก า ร จด ก า ร ค ว า ม ขด แ ย ง ค อ ท� า ใ ห ค ว า ม ไ ม เ ห น พ อ ง

เ ปนเ รองธรรมดา น� า เอาความไม เหนพอง มาเปดเผย และใช เ ปน

รายละเอยด ของการท�างานทจะไมท�าใหเกด ความยงยากบางอยาง

ทผ เหนพองนกไมถง แตผ ไม เหนพองกงวลใจ คอใชพลงลบ ใหเปน

พลงบวก ของการสรางการเปลยนแปลง

การจดการการ เปล ยนแปลง ไมสามารถท� าภายใต เ งอนไข

ว า ตองไ ด รบฉนทามตจากทกคน เพราะ เ งอนไขน น เ ปน เ งอนไข

เ พอด�ารงสถานะเดม (Status Quo)

ท� า อ ย า ง ไ ร ก บ ค น ท ม ค ว า ม เ ห น ค ด ค า น ค� า แ น ะ น� า ค อ

อ ย า ส น ใ จ ค ว า ม เ ห น ใ ห ส น ใ จ พ ฤ ต ก ร ร ม ค ว า ม เ ห น ไ ม ต ร ง ก น

ไม เ ปนไร หากรวมกนท�า เ ปน ใ ชไ ด จ รงๆแลวควรเคารพความเหน

ทตาง ควรแสดงใหทกคนเหนวา ในเ รองทเ กยวกบการเปลยนแปลง

ท ซ บ ซ อ น เ ช น น ม ค ว า ม เ ห น ท แ ต ก ต า ง ห ล า ก ห ล า ย ด า น ม า ก

แตเ พอประโยชนตอการรเ รม การเปลยนแปลง ตองหยบเอาบางดาน

มาท�ากอน แลวในโอกาสตอไป อกบางดาน จะไดรบความเอาใจใส

และหยบมาด�าเนนการตามขนตอน

๑๑๕

ศ.นพ.วจารณ พานช

ว ธ ป ร ะ ชม ใ ห ไ ด ม อ ง ร อ บ ด า น ร ว ม กน ท� า โ ด ย ก า ร ป ร ะ ชม

ระดมความคด โดยใชการคดแบบหมวกหกใบ

อ า น บ ท น แ ล ว ท� า ใ ห ผ ม เ ห น ว า ใ น ว ง ก า ร ศ ก ษ า ข อ ง

สหรฐอเมรกา ยงไมเ กงเ รอง Change Management แมจะมหนงสอ

และผลงานวจย วาดวยเ รองนมากมาย

วธจดการแบบไมตองจดการ ตอการตอตาน การเปลยนแปลง

คอ การจดเวท ชนชมใหรางวล และแลกเปลยนเรยนร เ รองราวของ

ความส�าเ รจเลก (SSS – Success Story Sharing) เ พอท�าใหเสยง

ของความกระตอรอรน ความสนกสนานชนชมยนด หรอเสยงเชงบวก

กลบเสยงโอดครวญ ของนกคดเชงลบ ไมให มาท�าลายบรรยากาศ

ของความสรางสรร ค ไปสการพฒนา เ พอผลสมฤท ธของนก เ รยน

กลยทธน เปนท รจกกน แพรหลายในประเทศไทย

ส ว น ห น ง น า จ ะ ม า จ า ก ห น ง ส อ ผ บ ร ห า ร อ ง ค ก ร อจ ฉ ร ย ะ

ฉบบนกปฏบต อานบทวจารณหนงสอเลมน ไดท http://goo.gl/VH5sRi

๑๑๖

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

ชมชนแหง¼น�

๑๑

๑๑๗

ศ.นพ.วจารณ พานช

“ . . . เ ป ‡ า ห ม า ย ข อ ง P L C ค อ ก า ร

เปลยนแปลงในระดบ Transformation

โ ด ยทำ เ ป น ก า ร เ ป ล ย น ä ป เ ร ย น ร ä ป

ต อ เ นอง äม สำน สำด . . . ”

ต อ น น จบ ค ว า ม จ า ก C h a p t e r 1 0 : T h e C o m p l e x C h a l l e n g e o f C r e a t i n g

P r o f e s s i o n a l L e a r n i n g C o m m u n i t i e s ซ ง เ ป น บ ท สด ท า ย ข อ ง ห น ง ส อ

๑๑๘

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

เ คล ด ลบ ส คว ามส� า เ ร จของ PLC ค อการ ขบ เค ล อน

ความเปนผน� าในหมคร ใหออกมาโลดแลน สรางความรเ รม

ส ร า งสร ร ค เพ อบร ร ล เ ป าหมาย ยกระด บผล สมฤท ธ ของ

นกเ รยน

P L C ค อ เ ค ร อ ง ม อ ใ ห ค ร ท ก ค น ไ ด ม โ อ ก า ส เ ป น ผ น� า

ก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง โ ด ย ม เ ป า ห ม า ย ห ล ก ท ผ ล ก า ร เ ร ย น ร ข อ ง

นก เ ร ย น แ ต จ ร ง ๆ แ ล ว ยง ม ผ ล ลพ ธ ท ก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง โ ร ง เ ร ย น

โดยส น เ ชง (School Transformat ion) อกดวย ว ธท�างานเปลยนไป

ความสมพน ธระหวางบคคลเปล ยนไป วฒนธรรมองคกรเปล ยนไป

โ ร ง เ ร ย นกล า ย เ ป น อ ง ค ก ร เ ร ย น ร ผ ค น จ ะ ไ ม ห ว ง

ความ ร จะมการแลกเปลยนเ รยน รระหวาง กน อยางเ ขมขน

และไมเปนทางการ

บทนใหค�าแนะน�า แกครใหญ และผ อ�านวยการเขตการศกษา

ว า ตอง เ ปนผ น� าการ เปล ยนแปลง และใ ชยทธศาสต รผ น� า รวมหม

ไม ใชผ น� า เ ดยว และยามท ตองยนหยด ก ตองกลายนหยด

๑๑๙

ศ.นพ.วจารณ พานช

การเปลยนแปลงท ง ๗หมวด

เ ป า หม ายขอ ง P LC ค อ ก า ร เ ป ล ยนแปล ง ใน ร ะด บ

Trans fo rmat ion โดยท เ ปนการเปลยนไปเ รยน ร ไป ตอเ นอง

ไมส น สด ใน ๗ หมวดตอไปน

๑๒๐

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๑๒๑

ศ.นพ.วจารณ พานช

“ . . . â รง เ รยนกลาย เป นองค กร เ รยน ร

ผคนจะäมหวงความร จะมการแลกเปลยน

เรยนร ระหว างกนอย างเข มข น และäม

เปนทำางการ...”

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๑๒๒๑๒๒

ศ.นพ.วจารณ พานช

๑๒๓

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๑๒๔

ค�าแนะน�าแกครใหญและผอ.เขตการศกษา

เ ช อ ม โ ย ง ก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง เ ข า กบ ส ถ า น ก า ร ณ ป จ จบน

อ ย า จด ก า ร ก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง บ น พ น ฐ า น ข อ ง ห ลก ก า ร

ใ หอยกบความเปนจรง

เ รมดวยเหตผล เชงอดมการณ (Why) แลวเขาสปฏบตการ

จ รงโดยเนน How

ท�าใหการกระท�า กบค�าพดไปทางเดยวกน และสงเสรมกน

แนวแน ทปณธาน และเปาหมาย ยดหยนท ว ธการ

ใชภาวะผ น�ารวมหม

จ งคาดหวงว าจะ มความผดพลาด จนเต รยมเ รยน รจาก

ความผดพลาด

เรยนรจากการลงมอท�า

สรางขวญก�าลงใจ และความฮกเหม โดยการเฉลมผลส�าเรจ

เลกๆ ตามเปาหมายรายทาง

•

•

•

•

•

•

•

ศ.นพ.วจารณ พานช

๑๒๕

สรป (จบ)

๑๒

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๑๒๖

“ . . . âรง เ รยนจะ เป ลยนäป เป น Happy

Workplace และ Learnin Organization

«งหมายความว า PLC จะดíาเนนการ

เปลยนแปลงแก นกเรยน คร ผ บรหาร

และโรงเรยน อยางตอเนองäมหยดยง...”

ต อ น น เ ป น A A R ข อ ง ผ ม ห ลง อ า น ห น ง ส อ เ ล ม น จ บ ท ง เ ล ม

ศ.นพ.วจารณ พานช

๑๒๗

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๑๒๘

ผมสรปวา PLC เ ปนเค รองมอของ การเปลยนชวตคร

เป ลยนจาก “ ผสอน” (Teacher ) เ ปน “ นกเ รยน” (Learner )

เปลยนจากโดดเดยว เปนมเพอนมกลม รวมตวกนเปนชมชน ท�างาน

แบบปรกษาหา รอ และช วย เหลอกน โดยม เปาหมาย ท เดด เ ดยว

ชด เจน คอผลการเ รยน 21st Century Sk i l l s ของศษยทกคน ม

การจดการเรยนเสรมแกศษย ท เ รยนไมทน ใหกลบมาเรยนทน

โรงเ รยนเปลยนสภาพเปน PLC เขตพน ทการศกษาเปลยน

เ ป น P L C ซ ง แ ป ล ว า เ ป น L e a r n i n g O r g a n i z a t i o n น น เ อ ง

การ เป ลยนแปลง เห ลา น เกดข น ในระดบ T r ans f o rma t i on

คอ เปลยนอยางถงรากถงโคน เปลยนระดบจตวญญาณ และ

วฒนธรรม ร า ย ล ะ เ อ ย ด ข อ ง ก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง ใ ห ก ลบ ไ ป อ า น

ตารางในตอนท ๑๑

ผมสรปวา PLC เปนเครองมอของการเปลยนชวตคร เปลยน

จาก “ผ สอน” (Teacher) เ ปน “นกเ รยน” (Learner) เปลยนจาก

โดด เ ด ยว เ ป น ม เ พ อน ม ก ล ม ร วมตว กน เ ป นชมชน ท� า งานแบ บ

ปรกษาหารอ และชวยเหลอกน โดยมเปาหมายทเดดเดยวชดเจน คอ

ผลการเรยน 21st Century Skil ls ของศษยทกคน มการจดการเรยน

เส รมแกศษย ท เ รยนไมทน ใ หกลบมาเ รยนทน

ศ.นพ.วจารณ พานช

๑๒๙

โรงเรยนเปลยนสภาพเปน PLC เขตพนทการศกษา เปลยนเปน

PLC ซงแปลวาเปน Learning Organization นนเอง การเปลยนแปลง

เหลาน เ กดข น ในระดบ Transformat ion คอ เปลยนอยางถงราก

ถงโคน เปลยนระดบจตวญญาณและวฒนธรรม รายละเอยดของ

การเปล ยนแปลงใหกลบไปอานตารางในตอนท ๑๑

โดยสรป โรงเ รยนจะเปลยนไปเปน Happy Workplace

และLearningOrganizationซ งหมายความวาPLCจะด�าเนน

ก า ร เป ล ยนแปลงแ ก น ก เ ร ยน ค ร ผ บ รห า ร และ โ ร ง เ ร ยน

อยางตอเนองไมหยดย ง

PLC จงเปนเครองมอ เ พอการบนเทงชวตคร ตามหวขอของ

บนทกชดน ท ม ๑๒ ตอน

ช ว ต ข อ ง ค ร เ พ อ ศ ษ ย เ ป น ช ว ต ท บน เ ท ง ร น เ ร ง ใ จ แ ล ะ ใ ห

ความสขทางใจอยางหางานอน เป รยบไดยาก แมในบางชวงจะม

คลนลมบางกตาม

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๑๓๐

ประสบการณการประยกตใชในประเทศäทย

๑๓

ศ.นพ.วจารณ พานช

๑๓๑

“ . . .ก า ร เ ร ย น ร เ ป น ก ร ะ บ วนก า รทำ

«บ«อน เรยนเทำาäรกäมจบ จะเขาใจลก

และเชอมโยงต องเรยน จากการปฏบต

(Action) ตามดวยการäตรตรองสำะทำอน

คด (Reflection) โดยจะใหง าย ตองทำíา

เป นทำม นคอเส นทางส สภาพ “ร จรง”

กระบวนการ PLC จงเปนกระบวนการ

เพอการ “รจรง” ของคนในวชาชพคร...”

ต อ น น เ ป น A A R ข อ ง ผ ม ห ลง อ า น ห น ง ส อ เ ล ม น จ บ ท ง เ ล ม

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๑๓๒

ข อ ค ว า ม ข า ง ต น ท ง ๑ ๑ ต อ น ท ผ า น ม า ไ ด เ ผ ย แ พ ร อ อ ก ส

สงคมไทย ใน บลอก Gotoknow ตอนปลายป ๒๕๕๔ และน�าลงพมพ

เผยแพรใน หนงสอวถสรางการเรยนรเพ อศษยในศตวรรษท ๒๑2

(https:/ /goo.gl/rvVZNk) ยกเวนตอนท ๖ ทเ ขยนใหม เ นองจากใน

ตนฉบบเดมหายไป

ใ น ช ว ง เ ว ล า ๔ ป ท ผ า น ม า ข อ เ ข ย น น ไ ด เ ผ ย แ พ ร อ อ ก ไ ป

กวางขวางมากในสงคมไทย มการน�าหลกการ และวธการไปประยกต

ใ ช ใ น โ ร ง เ ร ย น จ� า น ว น ห น ง แ ล ะ พ บ ว า ไ ด ผ ล ด ม ก า ร บน ท ก อ อ ก

เ ผ ย แ พ ร ป ร ะ ส บ ก า ร ณ ใ น G o t o k n o w ม า ก ม า ย ใ น ช อ P L C

( h t t p s : / / g o o . g l / 3 G O I 2 e ) แ ล ะ ใ น ช อ L e s s o n S t u d y

(https:/ /goo.gl/1Q2nd8)

โรงเรยนล�าปลายมาศพฒนา น�า PLC ไปใช และผ อ�านวยการ

โรงเรยน วเชยร ไชยบง เ ขยนไวในหนงสอ จตศกษา พฒนาปญญา

ภายใน พมพค ร ง ท ๒ (พ.ศ. ๒๕๕๘) ในบทท ๒ การสรางความ

เ ป น ช ม ช น ซ ง เ ป น เ ร อ ง ข อ ง P L C จ า ก ป ร ะ ส บ ก า ร ณ ต ร ง ข อ ง

โรงเรยนล�าปลายมาศพฒนา และโรงเรยนในเครอขายอกจ�านวนหนง

ศ.นพ.วจารณ พานช

๑๓๓

02 หนงสอ วถสรางการเรยนร

เพ อศษยในศตวรรษท ๒๑

จดพมพขนในป ๒๕๕๔

โดย ศ.นพ.วจารณ พานช

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๑๓๔

โดยในหนา ๔๕ ระบวา “เวลา ๑๖.๐๐ น. เปนตนไป เปนกจกรรม

คร : S&L, AAR, BAR ครรวมกนแลกเปลยนเรยนร สรป หรอเตรยม

การส�าหรบวนตอไป” จะเหนวา ครของโรงเรยนล�าปลายมาศพฒนา

มกจกรรม PLC ทกวน

ใน เวทพนพลงคร ครงท ๑ ระหวางวนท ๑๔ - ๑๕ พฤศจกายน

๒๕๕๘ จดโดยมลนธสยามกมมาจล รวมกบภาคเครอขาย รวม ๒๒

อง คกร (h t tps : / /goo .g l / 6oOUh j ) ค ร ตน เ ร องสอนลกษณะนสย

ท ด และโรงเรยนตนแบบ ตางกเลาวาตนใช PLC ในการพฒนาการ

เ รยน รในหองเ รยนของตน ใ ห เ ปนแบบ Act ive Learn ing โดยใช

ก า ร เ ร ย น แ บ บ P B L ( P r o j e c t - B a s e d L e a r n i n g ) โ ร ง เ ร ย น ท ม

การเปล ยน รปแบบการเ รยน ร ท ง โ รง เ รยน มผ อ� านวยการโรง เ รยน

เปนผ น�าการเปลยนแปลง จดปจจยเออ หรอสนบสนนการรวมตวกน

เรยนรของครในรปแบบ PLC ตามทระบใน บลอก และในหนงสอวถ

สรางการเรยนร เ พอศษยในศตวรรษท ๒๑ ดงกลาวแลว

จากการไปสง เกต กระบวนการในหอง เ รยน และจากการ

สง เกตในเว ทแลกเปล ยน เ รยน ร ของค ร ไทย ทท� าห นา ทค ร โดยใ ช

กระบวนการ PLC ผมสรปวา ครทเปลยนมาสอนแบบใหม ท เ รยกวา

Active Learning ใหศษยไดท�าและคด โดยครเปลยนมาท�าหนาท

“ โคช” ห รอ “คณอ� านวย” แ ลว ค รน� า เอา ขอสง เกต จากหอง เ รยน

ศ.นพ.วจารณ พานช

๑๓๕

ม า แ ล ก เ ป ล ย น เ ร ย น ร ร ว ม ก น เ พ อ ห า ท า ง จ ด ห อ ง เ ร ย น แ ล ะ จด

ก ร ะ บ ว น ก า ร ใ ห น า ส น ใ จ ใ ห นก เ ร ย น ไ ด บ ร ร ลผ ล ลพ ธ ก า ร เ ร ย น ร

ทก�าหนดไว โดยบรรลในระดบลก และเชอมโยง ทเ รยกวา “ รจรง”

(Mastery Learn ing) ค ร เหลา น มความสข นก เ รยนก มความสข

และพอแม ก มความสข เพราะ เหนชด เจนกบตาว า ลกของตนม

ค ว า ม ป ร ะ พ ฤ ต ด ข น ด ง ตว อ ย า ง โ ร ง เ ร ย น ใ น โ ค ร ง ก า ร โ ร ง เ ร ย น

สขภาวะ (https://goo.gl/YQFxQZ) และโรงเรยนอนๆ อกจ�านวนมาก

การเรยนรเปนกระบวนการท ซบซอนเรยนเทาไรกไมจบ

จะเขาใจลก และเชอมโยงตองเรยนจาก การปฏบต (Act ion)

ตามดวยการไตรตรองสะทอนคด (Ref lect ion) โดยจะให งาย

ตองท�าเปนทมนคอเสนทางสสภาพ“ รจรง”กระบวนการPLC

จงเปนกระบวนการเพ อการ“ รจรง”ของคนในวชาชพคร

โรงเ รยนในระบบราชการไทย ทด� า เ นนการปฏ รปการเ รยนร

ไ ดผลด เทา ท มอย ในปจจบน เ กดจากผ อ� านวยการโรงเ รยน เ ปน

ผ น� าการเปล ยนแปลง (Change Agent ) และด�า เ นนการจดการ

การเปลยนแปลงทงส น และเครองมอ ทผ บรหารใชในการเปลยนใจ

ค ร ใน เ บ อ ง ตน คอการประชมปฏบต การ จตตปญญาศกษา ๓ วน

๒ คน และยงใช เ ปนประจ�าวน ในตารางจดการเ รยนรของนกเ รยน

รวมทงในการจดการประชม PLC ของครดวย

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๑๓๖

โ ร ง เ ร ย น ล� า ป ล า ย ม า ศ พฒ น า เ ร ย ก ช อ ว า จ ต ศก ษ า แ ล ะ

เขยนเลารายละเอยดไวในหนงสอ จตศกษา พฒนาปญญาภายใน

พ ม พ ค ร ง ท ๒ ( พ . ศ . ๒ ๕ ๕ ๘ ) เ ค ร อ ง ม อ อ ก ช น ห น ง ท โ ค ร ง ก า ร

เพาะพนธ ปญญา (h t tps : / /goo .g l /84HtY r / ) ใ ช คอการประชม

ป ฏ บ ต ก า ร S y s t e m s T h i n k i n g โ ด ย ผ อ� า น ว ย ก า ร โ ค ร ง ก า ร

รศ. ดร. สธระ ประเสรฐสรรพ เปนวทยากรเอง ใชเวลา ๓ วน ๒ คน

เชนเดยวกน ไดพสจนแลววา เครองมอทงสองชน ประสบความส�าเรจ

ในการพลกฟน หรอกระต น วญญาณคร ใหคร รวมมอกนด�าเนนการ

เปลยนแปลงว ธท�าหนา ทค ร เ พอใหศษยบรรลผลลพธ การเ รยน ร ท

ยกระดบขน

ใ น บ ร บ ท ไ ท ย ก า ร เ ร ย น ร ข อ ง ค ร ท ส� า คญ ย ง อ ย า ง ห น ง ค อ

เ ร ย น ร ว ธ เ อ อ อ� า น า จ ก า ร เ ร ย น ร ใ ห แ ก ศ ษ ย ด ง ร ะ บ ใ น ห น ง ส อ

การประเมน เ พอมอบอ�านาจการเรยนร (http:/ /goo.gl/DLtRMd)

โ รง เ รยน ทใ ชกระบวนการ PLC อยาง เ ปนระบบมาหลายป

คอ โรง เ รยนเพลนพฒนาแผนกประถม ด�า เ นนการท ง โรง เ รยน ใน

ชอ Lesson Study อานเ รองราวทครใหม ( วมลศร ศษลวรณ) เขยน

เผยแพรได ท (https:/ /goo.gl/0DRQ5G)

ศ.นพ.วจารณ พานช

๑๓๗

ทจรงโรงเ รยนรงอรณ กใช PLC อยางเปนระบบ มาหลายป

เชน เ ดยวกน แต ไม ไ ด มการบนทกไ ว อยาง เ ปนระบบ ผมไ ด เสนอ

ตอ รศ.ดร.ประภาภทร นยม วาประสบการณของ โรงเ รยนรงอรณม

คณคามาก น าจะรวบรวมเ ขยน เ ปนหนงสอออกเผยแพร จะ เ ปน

ประโยชนตอวงการศกษาไทยมาก ทานรบไปท�า

ใน บลอก Gotoknow มคนเขยนบนทก และใสค�าหลก PLC

ไวมากมาย ดได ท https://goo.gl/D0qLhP ซงจะเหนวา เ รองราวใน

บนทกสวนใหญ ไมตรงกบนยาม PLC ตามในหนงสอ บนเทงชวตคร

สชมชนเรยนร เลมน ซง เ ปนตนเหต ของการตพมพเผยแพรหนงสอ

เลมน

บนเทงชวตคร...สชมชนการเรยนร

๑๓๘