)ینارنخس( فاشتکا نیون یاه شورgsi.ir/images/1-new-method11.pdf · 2...
TRANSCRIPT
1
)سخنرانی(روش های نوین اکتشاف
New Exploration Methods
(Oral Presentation)
خورشیدی 1393اسفند ماه 4زمان:
Date: 23
rd February 2015
مکان: سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
Venue: Geological Survey of Iran, Tehran
2
اکتشاف یننو یروش هاد سخن دبیر علمی رویکر
سپاس بیکران خداوند بزرگ را كه دوباره به ما توفیق عنايت فرمود تا امسال نیز همچون سنوات گذشته نسبت به برگزاری
وسومین گردهمايي پژوهشگران علوم زمین اقدام نمائیم. سي
شناسي و اكتشافات معدني كشور برگزار گرديد. در محل سازمان زمین 93اسفند ماه 5لغايت 3اين گردهمايي به مدت سه روز از
گردد كه ( در نوبت صبح ارائه مي93اسفند 4در روز دوم گردهمايي ) های نوين اكتشافروشمطالب ومقاالت مربوط به رويکرد
رد اكتشافات پژوهان عزيزی كه با ارائه مقاله درخصوص رويک در اينجا جا دارد از كلیه دانشجويان واساتیددانشگاه هاو دانش
ای در ارتقاء سطح علمي اين گردهمايي داشتند تشکر و قدرداني بنمايم. همچنین از كلیه اساتید و ژئوشیمیايي نقش ارزنده
های دريافتي اند سپاسگزاری نمايم. تعدادمقالهانديشمنداني بزرگواری كه نسبت به داوری مقاالت زحمات زيادی راتقبل نموده
مقاله را از نظر 18مقاله بوده است كه در اين بین كمیته داوران گردهمايي تعداد 21ئوشیمیايي در مجموع دررويکرد اكتشافات ژ
مقاله جهت ارائه شفاهي 3محتوی علمي مورد تأيید قرار دادند كه با توجه به محدوديت مکاني و زماني برگزاری همايش تعداد
ستر انتخاب گرديد. به منظور حفظ امانت داری و ارج نهادن به حقوق مؤلفین و مقاله جهت ارائه بصورت پو 15)سخنراني( و تعداد
كامل( مقاالت ارائه شده -نويسندگان محترم مقاالت، كمیته داوران و برگزاركنندگان گردهمايي تصمیم گرفتند تا عین متن )چکیده
د.را بدون هیچگونه دخل و تصرف و يا ويراستاری فني و نوشتاری به چاپ برسانن
بنابراين مسئولیت كلیه مطالب ارائه شده در مقاالت ارسالي اعم از مسائل فني، تخصص و نگارشي برعهده خود مؤلفین و نويسندگان
باشد. سومین گردهمائي علوم زمین نمي محترم مقاالت بوده و از اين بابت هیچگونه مسئولیتي متوجه دبیرخانه سي
باسپاس فراوان
افشین اکبرپور
3
کمیته علمی
افشین اکبرپوردکتر : دبیر علمی
اعضاء:
رامین هندی
صادق بیگيمريم
علیپور اصلمسعود
فضائليسعید
فضلي خانيتقي
مقصودیعباس
مهرابيبهزاد
رامین هندی
کمیته اجرایی
سعیده صنیعي نژاد
اعضای کمیته علمی و اجرایی رویکرد
4
روش های نوین اکتشافیسخنرانی ویژه:
◊◊◊◊◊◊◊
هزاد مهرابیب
گروه ژئوشیمي-دانشکده علوم زمین
◊◊◊◊◊◊◊
چکیده:
اكتشاف بنیان و اساس فعالیت های معدني است و میزان سرمايه گذاری در بخش اكتشاف تعیین كننده تعداد ذخاير و معادن در
نکاری از جمله فعالیت هايي آينده است. با توجه به وضعیت اقتصادی كنوني، میزان سرمايه گذاری اكتشافي نامطلوب است. معد
است كه عالوه بر رونق اقتصادی كشور باعث اشتغالزايي در نواحي دورافتاده مي شود. با در نظر گرفتن چالش های جهاني در بخش
نه اكتشاف مهمترين عامل موفقیت استفاده از فناوريهای نوين و كارشناسان باتجربه میداني و استرتژيک است. در سه دهه گذشته هزي
تعادل مناسب بین ابعاد ذخاير كشف شده در نواحي شناخته شده كاهش پیدا كرده و كشف ذخاير به نحو چشمگیری افزايش يافته،
ريسک و فرصت اكتشافي محدود شده است.
اكتشافات ناتواني در تشخیص ذخاير پوشیده و پنهان سدی در مقابل موفقیت های اكتشافي است. با در نظر گرفتن عوامل موثر در
معدني نظیر زمین شناسي، ژئوشیمي، ژئوفیزيکي، ژئومتیکس و حفاری در سه دهه اخیر تحوالت چشمگیری رخ داده است. در بخش
تهیه نقشه های زمین شناسي ناحیه ای با دقت باال و استفاده از روش های تجزيه شیمیايي و ايزوتوپي به منظور تعیین زمین شناسي
تهیه نقشه های زمین ، تهیه نقشه های زمین شناسي موضوعي، ی و تحوالت زمین شناسي در مقیاس منطقه ایارتباط بین كاني ساز
و زمین شناسي ساختماني تکتونیک ،حوضه های رسوبي-متامورفیسم-بکارگیری مطالعات ماگماتیزم ،شناسي منطقه ای با دقت باال
بعدی باعث افزايش دقت و كاهش زمان و هزينه شده است. استفاده از و سه توسط متخصصان با اهداف اكتشافي به صورت ديجیتال
دستگاه فلورسنس اشعه ايکس و پراش اشعه ايکس قابل حمل موفقیت و موثر بودن مطالعات زمین شناسي اكتشافي را افزايش داده
است.
ئوفیزيکي درون چاهي بخش و روش های ژ SkyTEM, LiDAR, GyroLAGروش های ژئوفیزيکي سريع و مقرون به صرفه نظیر
ديگری از تحوالت فناوری در ژئوفیزيک اكتشافي است. در اكتشافات ژئوشیمیايي امکان تجزيه با دقت میلي گرم درتن، روش های
تخريب متفاوت نمونه های ژئوشیمیايي، كاهش زمان تجزيه و در مواردی امکان استفاده از دستگاه های تجزيه قابل حمل و امکان
و تفسیر سريع داده ها به كمک نرم افزارهای تخصصي و به اشتراک گذاری سريع نتايج تاثیر زيادی در موفقیت های اكتشافي تعبیر
جديد بويژه در نواحي دور افتاده داشته است.
داشته امکان استفاده از روش های حفاری هدايت شونده، ماشین آالت حفاری كه امکان اجرای حفريات سطحي و عمقي را همزمان
و امکان جابجايي سريع دارند باعث كاهش زمان در مرحله حفريات اكتشافي شده است. توسعه حفاری های سونیک برای اكتشاف
5
در مناطق سست و تحکیم نیافته، تحول جديد در حفاريهای اكتشافي است. الگینگ ديجیتال، تجزيه شیمیايي كر ها در محل و اخیرا
ی مجهز به تجزيه شیمیايي همزمان و پیوسته نمونه های مغزه تحول تکنولوژيکي ديگری به منظور كاهش به بازار آمدن دستگاه حفار
زمان و هزينه های حفاری است.
یر و استفاده از نرم افزارها و روش های سامانه جغرافیايي و انتقال داده ها به میزان ترابايت در دقیقه امکان دريافت پیوسته داده ها، تعب
به اشتراک گذاری داده ها و دستاوردها را فراهم كرده است. تفسیر و
توسعه فناوری های اكتشافي و امکان استفاده از روش های ساده و سريع باعث بروز مشکالت نیز شده است كه مهمترين آن داده
ها و نتايج از مواردی است كه هايي است كه با واقعیت های زمین شناسي و معدني تطبیق ندارند. عالوه بر آن تفاوت فرمت داده
وقت زيادی را از متخصصین اكتشاف به خود اختصاص داده است. كاهش تعداد و افراد تیم های اكتشافي با تجربه میداني يکي از
چالش های جديد بخش اكتشافات معدني در مقیاس جهاني است. اين فناوری ها بدون متخصصین با تجربه میداني، اكتشافي و
ک تاثیر الزم را نخواهند داشت.استراتژي◊◊◊◊◊◊◊
6
ها با استفاده بررسی رنگ کاتدولومینسانس کانی
در کانسار مس سرچشمه SEM-CLاز ◊◊◊◊◊◊◊
4، سکینه مرادی3، مهدی عبداللهي2، محمد بومری1سمانه نصیری بزنجاني*
[email protected]، كارشناسي ارشد -1
[email protected] دانشیار ، -2
[email protected] دانشجوی دكتری، -3
[email protected]دانشجوی دكتری، -4
◊◊◊◊◊◊◊
چکیده :( يک روش بسیار خوب برای مشاهدات تکمیلي با استفاده از میکروسکوپ قطبیده نوری و ساير روشهای CLكاتدولومینسانس )
های باشد. مشخصات آشکار كاتدولومینسانس كانيمي (SEM)ی الکتروني ای متعارف مانند میکروسکوپ تصويربردارتجزيه
های مختلف و پراكندگي آنها در ها )فلدسپار، كوارتز، آپاتیت و ...(، امکان شناسايي سريع اجزاء كانيشاخص از قبیل سیلیکات
وم زمین تا حد زيادی جهت مطالعات كاني دهد. كاتدولومینسانس در علها را با استفاده از میکروسکوپ كاتدولومینسانس ميسنگ
های كوارتز يک محدوده وسیعي از رنگ و شدت وابسته به تركیب دانه CLشناسي و سنگ شناسي مورد استفاده قرار گرفته است.
تیره و های متنوعي از آبي روشن، آبي تیره، قرمز و سبزهای كوارتز رنگدهند. اين دانهشیمیايي و حالت ساختاری را نشان مي
-SEMهای قرمز و سبز را در تصاوير فلدسپار به ترتیب رنگدهند. بلورهای پالژيوكالز و كيمتمايل به خاكستری تا سیاه نشان مي
CL دهد.دهند. آپاتیت نیز رنگ كاتدولومینسانس صورتي نشان مينشان مي
، فلدسپار، كوارتز، آپاتیت.CL كاتدولومینسانس، رنگ : هاکلید واژهInvestigation of cathodoluminescence colour of minerals
using with SEM- CL in Sarcheshmeh Copper ore deposit S. Nasiri Bezengani
1*, M. Boomeri
2, M. Andollahy
3 & S. Moradi
4 1*M.Sc,E-mail: [email protected]
2Associate Professor, E-mail: [email protected]
3Ph.d. Student, E-mail: [email protected]
4Ph.d. Student, E-mail: [email protected]
Abstract:
Cathodoluminescence (CL) is an excellent method to supplement observations by optical polarizing microscopy
and other conventional analytical methods such as scanning electron microscopy (SEM). Distinct CL properties
of certain minerals such as silicates (feldspar, quartz, apatite and …) allow rapid identification of the different
mineral constituents and their distribution within rocks using CL microscopy. In geosciences,
cathodoluminescence is widely used for mineralogical and petrological investigations. The CL of quartz grains
show a wide range of colour and intensity depending on chemical composition and structural state. The quartz
grains show a variety of colors – from bright blue, dark blue, dark red, dark green and grayish-black.
Plagioclase and k- feldspar crystals show red and green CL in SEM- CL images, respectively. Apatite shows
also pink CL. Keywords : cathodoluminescence, CL colour, feldspar, quartz, apatite.
◊◊◊◊◊◊◊
7
آهن، گوگرد یارع یآمار ینو زم یآمار یمدلساز
و فسفر در معدن سنگ آهن جالل آباد ◊◊◊◊◊◊◊
[email protected] ،معدن اكتشاف كارشناسياشار قاجار، 1
[email protected]، سعید سلطاني محمدی، عضو هیئت علمي دانشگاه كاشان، گروه مهندسي معدن 2
◊◊◊◊◊◊◊
چکیده :گمانه 86زرند در استان كرمان واقع شده است. در مجموع در اين منطقه كیلومتری شمال غرب 38آباد در معدن سنگ آهن جالل
ها برای مطالعه عیار آهن، نمونه برداشت شده از گمانه 3,055متر حفر شده است كه از نتايج حاصل از آنالیز 25,616به طول
ای استفاده شد. در اين مقاله سعي شده است تا پس از مدلسازی آماری و زمین آماری عیار آهن، متغیر ناحیه گوگرد و فسفر به عنوان
یازمورد ن یارتخمین زده شود. سپس بر اساس مالحظات ع 25×25×5/12های با ابعاد عناصر در بلوك ينگوگرد و فسفر، عیار ا
LGPSگوگرد(، پر یار)سنگ آهن پرع HGRSگوگرد(، كم یارن پرع)سنگ آه HGPSبه چهار كالس یرهذخ ی،كارخانه فرآور
تمل بر مش كانسار یرهاساس، ذخ ينشد. بر ا یبند یمگوگرد( تقس پر یار)سنگ آهن كم ع LGRSگوگرد(، كم یار)سنگ آهن كم ع
آهن متوسط یار، و عHGRS تن كانسنگ 53,269,000%، 44/50متوسط آهن یارو ع HGPS تن كانسنگ 8,663,559
و LGRS تن كانسنگ 118,660,000 يتانها % و58/36متوسط آهن یارو ع LGPS تن كانسنگ %10,263,000، 93/49
باشد. ي% م79/35متوسط آهن یارع
.یآمار ینزم یمدل ساز يجینگ،سنگ آهن، كر یره،ذخ ینتخم :کلید واژه ها
Statistical and geostatistical modeling of Fe,
S and P grade in Jalalabad Iron ore mine Ghajar, Y., Soltani Mohammadi, S.
Abstract:
Jalalabad Iron Mine is located 38 Km northwest of Zarand, Kerman, Iran. 86 boreholes with a length of 25,616
m have been drilled in this area. The analyze results of 3,055 samples, were used for studying Fe, S and P grade
as regional variables. The aim of this study is to estimate the grade of Fe, S and P within three-dimensional
blocks of 12.5 ×25×25 m after statistical and geostatistical modeling of each element's grade. Then the ore
deposit is classified into four classes in terms of feed's grade required by processing plants: HGPS (High grade
Iron ore with Poor sulphur), HGRS (High grade Iron ore with Rich sulphur), LGPS (Low grade Iron ore with
Poor sulphur) and LGRS (Low grade Iron ore with Rich sulphur). According to results of reserve estimation,
Jalalabad Iron reserve consists of 8,663,559 Tons of HGPS with average grade of 50.44, 53,269,000 Tons of
HGPS with average grade of 49.93, 10,263,000 Tons of LGPS with average grade of 36.58 and 118,660,000
Tons of LGRS with average grade of 35.79.
Keywords: Reserve Estimation, Iron ore, Kriging, Geostatistical Modeling
8
سطب 4پروده کانسار - B2زغال سنگ هیگاز متان در ال راتییتغ یآمار یمدل ساز◊◊◊◊◊◊◊
[email protected]مهندسي اكتشاف معدن، دانشکده مهندسي معدن و متالورژی، دانشگاه يزد، حسین ماليمت، دانشجوی دكترای
[email protected]فرهاد محمد تراب، استاديار و عضو هیات علمي دانشکده مهندسي معدن و متالورژی، دانشگاه يزد،
[email protected] شگاه صنعتي اصفهان،شهال جهانگرد، دانشجوی كارشناسي ارشد آمار، دانشکده علوم رياضي، دان
◊◊◊◊◊◊◊
چکیده :با توجه به استخراج زيرزمیني اكثر معادن زغال سنگ كشور، معلوم بودن فاكتور گازخیزی و به خصوص حجم گاز متان موجود در
زغال سنگ است و عالوه بر افزايش كل اليه، اهمیت ويژه ای دارد چرا كه متان جزء اصلي گازهای به دام افتاده در اليه های
ريزش مي تواند عامل انفجار باشد. بررسي های مرتبط با تغییرات متان در ذخاير زغال سنگ، ريسک معدن كاری را كاهش ريسک
ده از كانسار زغال سنگ پرو B2داده و به طراحي سیستم تهويه مناسب منجر خواهد شد. در اين پژوهش، تغییرات گاز متان در اليه
طبس )واقع در حوضه زغال خیز ايران مركزی( به روش رگرسیون غیر خطي تخمین و مدل سازی شد. بدين منظور اطالعات به 4
گمانه اكتشافي بر روی محورچین يا زون گسلیده 8گمانه اكتشافي مورد استفاده قرار گرفتند. در اين میان، تعداد 38دست آمده از
فشار در اين مناطق و فرار گاز از اليه زغال سنگ، داده های مربوطه از نظر آماری دو زير جامعه مجزا قرار داشتند كه به علت كاهش
با مقادير متان كمتر از حد مورد انتظار تشکیل دادند. در نتیجه اين داده ها از فرآيند تخمین كنار گذاشته شدند و تخمین با داده های
به دست آمد كه 91مبستگي مقادير حاصل از تخمین رگرسیوني با مقادير واقعي برابر با %گمانه باقي مانده انجام شد. ضريب ه 30
مي باشد كه حاكي از دقتي قابل قبول 3/5نیز برای اين تخمین برابر با % MAPEنشان از تخمیني صحیح و قابل اعتماد است. خطای
ي تواند بدون در نظر گرفتن محل اخذ نمونه ها و تنها با در است. اين پژوهش نشان مي دهد كه مدل سازی با رگرسیون غیر خطي م
دست داشتن عمق اليه زغال سنگ، مقادير گاز متان را با دقت و صحت قابل قبولي تخمین بزند.
.، خوشه بندی، رگرسیون غیرخطي4زغال سنگ، گازخیزی، گاز متان، كانسار پروده :کلید واژه ها
Statistical modelling of methane content of B2
coal seam in Tabas Parvadeh IV Coal mine
Hossein Molayemat, Ph.D student, Faculty of mining and metallurgical engineering, Yazd University.
Farhad Mohammad Torab, Assistant Prof., Faculty of mining and metallurgical engineering, Yazd University.
Shahla Jahangard, MSc student, Faculty of Mathematics, Isfahan University of Technology.
Abstract:
As many of coal mines in Iran are excavating by underground methods, it is necessary to determine gas volume
and methane content in coal seams. Methane forms most of trapped gas in coal seams and it acts as the major
cause of rock bursts and explosions. Methane content studies can reduce excavation risk and lead the project to
design more efficient ventilation systems. This study concentrates on methane content modelling using non-
linear regression in Parvadeh IV coal mine. Gas study of 38 boreholes used to model methane changes. Primary
9
structural studies demonstrated that 4 boreholes are located near folding axe and another 4 boreholes are located
on major and minor faults. Because there exist low pressure zones in these areas, gas and methane drained out
of seam coal and as the result, measured methane contents were abnormally low. It has decided to remove
methane study data of these boreholes to prevent estimation problems. Methane content modelling was done by
non-linear regression algorithm and a ninth-order polynomial equation presented as mathematical model. In
order to confirm model efficiency, it used to retrieve measured methane contents. Results showed a correlation
coefficient of 91% between measured and predicted data and MAP error calculated as 5.3%. These results
concluded that regression model was able to estimate methane contents precisely. Totally we can nominate
regression modelling for further coal gas studies as a non-structural method which doesn’t need to know about
sampling special coordination.
Keywords: Coal, Gas Volume, Methane Content, Parvadeh IV coal mine, Clustering, Non-linear Regression.
◊◊◊◊◊◊◊
10
)پوستر(روش های نوین اکتشاف
New Exploration Methods
(Poster Presentation)
خورشیدی 1393اسفند ماه 4زمان:
Date: 23
rd February 2015
مکان: سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
Venue: Geological Survey of Iran, Tehran
11
شناسی و شناسائی و تفکیك رگه های هماتیتیتهیه نقشه زمین
اکتشافی آهن کاوند با استفاده از داده های استر محدوده در
◊◊◊◊◊◊◊ خاني، كارشناس ارشد مهندسي اكتشاف معدن، دانشکده مهندسي معدن، دانشگاه صنعتي اصفهان بهنام مهدی
فرزاد مهديخاني، كارشناس ارشد ژئوفیزيک، دانشگاه تهران
پور، دانشیار، دانشکده مهندسي معدن، دانشگاه صنعتي اصفهانر فتحیانناد[email protected]
◊◊◊◊◊◊◊
چکیده :شناسي كیلومتری جنوب غرب شهرستان زنجان و در مسیر جاده دندی و در نقشه زمین 35اكتشافي آهن كاوند در محدوده
شناسي و تفکیک آلتراسیونها و همچنین پیجويي رگه های هماتیتي در مین منظور تهیه نقشه ززنجان قرار گرفته است. ب 1:100000
های سنجش از دور استر استفاده گرديد. اين منطقه با توجه به كاني زايي های متعدد و كیلومتر مربع از داده 40ای به وسعت منطقه
اكسید آهن مي باشد. پس از انجام تصحیحات همچنین تأثیر عوامل فرسايش خاک، دارای وسعت بسیار بزرگي از آلتراسیون های
شناسي منطقه نیز تهیه شد. با مقايسه روشهای مختلف الزم واحدهای سنگي منطقه تفکیک و پس از كنترل صحرايي، نقشه زمین
ر فضای ( كه روشي نسبتأ جديد بر پايه الگوريتم تبديل متعامد گرام اشمیت دSI)آنالیز داده ها، مشخص گرديد روش شاخص طیفي
رگه هماتیتي با اين 13باشد بنحوی كه بیش از یار موثر ميباشد جهت شناسائي و تفکیک نواحي كانیزايي شده بسبعدی مي nطیفي
باند 5روش در منطقه مشخص گرديد. در روش شاخص طیفي ابتدا طیف كانیهای غالب در محدوده مورد بررسي در محدوده
-در نظر گرفته مي PC1كه همان Brightndessطیف هركدام از اين كانیها در صفحه عمود بر بردار انتخابي استر تهیه و سپس تصوير
شود، بصورت ضرايب شاخص طیفي كه تركیب خطي از باندهای استر برای هر كاني هدف میباشند محاسبه گرديد. نتايج حاصل
ان كاني هدف( به صورت پیکسلهای تیره در تصوير نشان برای شناسائي نواحي آلوده به اكسید های آهن )رگه های هماتیتي بعنو
داده شده است بگونه ای كه معدن فعال آهن حسین آباد را نیز بخوبي در بر میگیرند.
(SI) دورسنجی، کالس بندي داده هاي طيفی، تبديل گرام اشميت، شاخص طيفی :کلید واژه ها
Geological mapping and identification of hematite veins
in kavand iron exploration area using the Aster data
behnam mehdikhani, farzad mehdikhani, nader fathian pour
Abstract:
Kavand Fe exploration area is located in 35 Km southeast of zanjan, in dandi road and in zanjan geological map.
Aster data is used for mapping of Geology and Exploration for separation alteration and hematite veins in 40
12
square kilometers. This region due to several mineralization and soil erosion, has a very large extent of iron
oxide alterations. After performing the necessary corrections, all zones of rockes were separated and geological
map is prepared by ground cheking the abservation.
The spectral feature mapping techniques such as band ratioing, principal compounent analysis, least squre
spectral feature fitting and spectral indices (SI) algorithms were employed for alteration mapping.
spectral index (SI) is a relatively new method based on Gram -Schmidt orthogonal transformation algorithm in
n-dimensional spectral space . It was found that the SI algorithm resulted in a better detection of hematite veins
and alterations. In this method the spectral index of the dominant minerals within the studied area in the
selective 5 bands of aster data is preparing and image of each spectrals is considered to perpendicular to the
brightness vector.
Finally Coefficients of the linear combination of the spectral index for each mineral form ester bonds are
calculated for each target minerals .
Results to identify areas contaminated with iron oxides (hematite veins as mineral purpose) are shown by dark
pixels in the image so the active mine iron Hossein Abad is well separated.
Keywords: Aster data, Remote sensing,spectral classifivation,Gram Schmidt transpose,spectral index
◊◊◊◊◊◊◊
13
یحفار ینهنقاط به ییندر تع یسلسله مراتب فاز یلکاربرد روش تحل◊◊◊◊◊◊◊
اكتشاف معدن دانشگاه تهران نشجوی كارشناسي ارشد مهندسيحجت شیرمرد ، دا
عباس بحرودی ، دانشیار دانشکده مهندسي معدن دانشگاه تهران
◊◊◊◊◊◊◊
چکیده :باشد و ريسک بااليي نیزز دارد بنزابراين با توجه به اينکه عملیات حفاری از جمله مهم ترين مراحل اكتشاف از لحاظ هزينه و زمان مي
های اكتشزافي به منظور تعیین نقاط بهینه حفاری، تهیه نقشه پتانسیل معدني با استفاده از سامانه اطالعات مکاني برای تلفیق كلیه فاكتور
روش تركیبزي ، دنيبا توجه بزه طبیعزت پديزده هزای زمزین شناسزي و معز روش های تلفیق. يکي از موثرترين امری ضروری مي باشد
مس پرفیری نیسیان به عنوان نمونزه در اين پژوهش؛ كانسار مي باشد. سلسله مراتبي فازیبه نام روش متشکل از سلسله مراتبي و فازی
در ايزن محزدوده پیچیدگي هزای زمزین شناسزي و با توجه بهموردی استفاده شده است. زيرا اين كانسار در حال مطالعه اكتشافي بوده
به منظور تهیه نقشه فزاكتور زمزین شناسزي .های حفاری جهت مطالعات تفصیلي يکي از دغدغه های اساسي مي باشدین بهینه محل تعی
برای محاسبه وزن اليه های اكتشافي از فرآينزد سلسزله مراتبزي فزازی اسزتفاده های موجود بهره گرفته شده است. ژئوشیمي از داده و
. در فرآينزدتلفیق اليزه هزای ناسزي و ژئوشزیمي بهزره گرفتزه شزد متخصصزان زمزین ش اين فرآيند از قمي شود. در راستای اجرای دقی
برای ارزيزابي و اعتبزار سزنجي نقشزه پتانسزیل معزدني حاصزله؛ از گمانزه هزای اطالعاتي حاصله از عملگرهای فازی استفاده مي شود.
معنادار و مثبت بین آنها است. گمانه ها نشانگر انطباقاكتشافي استفاده مي شود. مقايسه نقشه پتانسیل تولید شده با
حفاری؛ تلفیق داده؛ کانسار مس؛ سلسله مراتبی فازی، :کلید واژه ها
Application of Fuzzy Analytic Hierarchy Process
in determining the optimum drilling
Hodjat Shirmard, M. Sc. Student University of Tehran.
Abbas Bahrudi, Associated Professor School of Mining Engineering, University of Tehran.
Abstract: Because of the high cost and time required for drilling operations and its high risk، this operation has o great
importance in mineral exploration. Preparation of Mineral Potential Map Using GIS for integrating all of the
factors in order to determine the optimal exploratory drilling، is necessary. Various methods have been
developed for Preparation of finder potential map . A combination method that consists of hierarchical and
fuzzy, this is one of the most effective methods according to the nature of the phenomena of geology and
mineral. This method as hierarchical fuzzy (AHP Fuzzy) expressed. In this study, the Neysian Porphyry copper
deposit is used as a case study. Because in this deposit to determine optimum drilling points for detailed studies
14
of geology and mining complexity is very important and sensitive And Also because it is in exploratory study,
are Reasons for choosing The deposit for this research. in order to preparation of geological factors-
Geochemistry map from the data is used. To calculate the weight of exploration layers of from Fuzzy Analytic
Hierarchy Process used and for the strict implementation process from geology and geochemistry experts are
used. For evaluation and validation of obtained mineral potential maps from exploratory boreholes are used.
Comparison potential map that was produced by boreholes shows significant and positive adaptation between
them. and the number of points for drilling needed in this context have been proposed
Keywords : Drilling, Data integration, Copper deposit, Fuzzy AHP ◊◊◊◊◊◊◊
15
ندر کانسار مس پرفیری نیسیا FAHPتلفیق اطالعات زمین شناسی و ژئوفیزیك با روش ◊◊◊◊◊◊◊
[email protected] ، اكتشاف معدن دانشگاه تهران حجت شیرمرد ، دانشجوی كارشناسي ارشد مهندسي
[email protected]، عباس بحرودی ، دانشیار دانشکده مهندسي معدن دانشگاه تهران
◊◊◊◊◊◊◊
چکیده :مرحله از عملیات اكتشاف بسیار حساس و پر اهمیت مي باشد. بزه منظزور با توجه به هزينه بسیار باالی حفاری و نیز زمان بر بودن، اين
تعیین نقاط بهینه حفاری، تلفیق كلیه فاكتور های اكتشافي و تهیه نقشه پتانسیل معزدني امزری ضزروری مزي باشزد. تزاكنون روش هزای
ي و معزدني؛ روش سلسزله مراتبزي فزازی كزه مختلفي برای اين منظور توسعه يافته است. با توجه به پیچیدگي پديده های زمزین شناسز
( مي باشد از جمله روش های مزوثر بزرای يزافتن AHP Fuzzyسلسله مراتبي فازی) تركیبي از روش سلسله مراتبي و روش فازی به نام
دختزر كشزور؛ -میهمناطق پر اهمیت است. با توجه به اينکه كانسار مس پرفیری نیسیان واقع در استان اصفهان در كمربند ولکانیکي ارو
در حال مطالعه اكتشاف بوده و با توجه پیچیدگي های زمین شناسي و معدني؛ تعیین بهینه محل های حفاری جهت مطالعزات تفصزیلي
زمزین شناسزي و از داده هزای مزوثر در كزاني سزازی هزای از حساسیت قابل تزوجهي برخزوردار اسزت. بزه منظزور تهیزه نقشزه فاكتور
. برای محاسبه وزن اليه های اكتشافي از فرآيند سلسله مراتبي فازی استفاده مي شود. در فرآيند تلفیزق اليزه ديداستفاده گر ژئوفیزيکي
از ر سزنجي نقشزه پتانسزیل معزدني حاصزله، های اطالعاتي حاصله از روش هم پوشاني شاخص استفاده مي شود. برای ارزيابي و اعتبزا
، نشانگر اهمیت اين روش در تعیین گمانه هاعیار نقشه پتانسیل تولید شده با انطباق خوب میزانگمانه های اكتشافي استفاده مي شود.
نقاط حفاری بهینه مي باشد.
.IP,Rs ،FAHP، تلفیق ، زمین شناسي :کلید واژه هاIntegration of Geological and Geophysical Information With
FAHP Method in Neisyan Porphyry Copper Deposit Hodjat Shirmard, M. Sc. Student University of Tehran.
Abbas Bahrudi, Associated Professor School of Mining Engineering, University of Tehran.
Abstract:
According to enormous financial and time cost, drilling operation is a very important part of an exploration
program. In order to determine the optimum drilling area, integrating mining potential layers would then be a
necessity. For this purpose, different methods are proposed. Because of complexity of geological and mining
phenomenon developing special methods like Fuzzy AHP would be an effective way to locate important areas.
Nisiyan porphyry copper deposit situated in urmiye-dokhtar volcanic band in Esfahan is in exploration phase
study. According to geological and mining complexity of this area optimising drilling program is so important.
Geological and geophysical information has been used to prepare effective factors maps of mineralization.
Fuzzy AHP has been used to weight information layers and index Overlapping method has been used to
integrate information layers. Exploration drilling has been used to evaluate final map. Suitable conformity of
final map to drill holes grade indicate the importance of using this method in optimizing drilling programs.
Keywords :(Integration, Geology, IP,Rs, FAHP) ◊◊◊◊◊◊◊
16
تعیین بیشینه ابعاد بلوکهای قابل استخراج از ذخایر
مرمریتی شمال استان آذربایجان غربی◊◊◊◊◊◊◊
جعفر عبدالهي شريف،عضو هیات علمي دانشگاه ارومیه
لعیا شهداد،دانشجوی كارشناسي ارشد مهندسي استخراج معدن دانشگاه صنعتي ارومیه
◊◊◊◊◊◊◊
چکیده :
ح و پركاربرد برای استخراج ذخاير سنگ تزئیني در ايران و جهان روش سیم برش الماسه است. در اين روش يکي از روشهای مطر
در نخستین گام اجرائي بلوكي از ماده معدني توسط چالهای عمود برهم آماده سازی شده و سپس با عبور سیم برش از اين چالها و
گیرد. در پژوهش حاضر به منظور كاهش تعداد چالهای جي انجام ميدوران آن توسط دستگاه مربوطه عمل برش سطوح استخرا
عمود برهم كه حفر آنها همواره با مشکالت متعددی برخوردار بوده و نیازمند صرف وقت ، هزينه و دقت مضاعفي است، بیشینه ابعاد
ود برهم تعیین شده است. برای نیل به سنگ قابل جداسازی از پیکره اصلي ماده معدني توسط ماشین آالت داخلي با حفر سه چال عم
بهره گرفته شده است. با توجه به نتايج يافته های حاصل از اين AHPاهداف پژوهشي از مدلسازی رياضي و تحلیل سلسله مراتبي
چال پژوهش بزرگترين ابعاد قابل جداسازی قطعات كانسنگ از پیکره اصلي ماده معدني با ماشین آالت داخلي و فقط با حفر سه
متر حاصل شده است. 6×6×6متعامد
چالهای عمود محدوديتهای استخراجي، سنگ تزئیني، سیم برش الماسه، بلوكهای استخراجي، ابعاد بیشینه بلوكها،: کلید واژه ها
AHP، برهم،
Abstract:
One of the widely used methods of extracting for decorative stone reserves in the world and in Iran is diamond
wire cutting method. In this method, the first step in implementing a block of material prepared by vertical holes
and then passes wire cutter through the hole and then rotates by the cutting operator, in such a way cutting
surface is created. The present study in order to reduce the number of vertical holes that drilling process have
numerous problems and require time, money and double precision, the maximum size of rock separated from
the main body of minerals is determined by domestic machinery.
To achieve the research goals we use new approach based on mathematical modeling and analysis of
hierarchical AHP. According to the findings of this study the maximum block size of the mineral ore from the
domestic machinery 6 × 6 × 6 meter was achieved.
Keywords: Decorative stone, Diamond cutting wire, the maximum size of the blocks, Extractives limitations,
vertical holes, AHP ◊◊◊◊◊◊◊
17
)وِیونت( روش شبکه عصبی موجکیبا تخمین عیار کانسنگ برای ارزیابی کانسار ◊◊◊◊◊◊◊
2، اردشیر هزارخاني1بشیر شکوه سلجوقي [email protected]دانشجوی دكتری، دانشکده مهندسي معدن، دانشگاه صنعتي امیر كبیر تهران، 1
[email protected]استاد، دانشکده مهندسي معدن، دانشگاه صنعتي امیر كبیر تهران، 2
◊◊◊◊◊◊◊
چکیده :ها در ارزيابي كانسار است. پیچیدگي آن نشأت گرفته از عدم قطعیت ترين جنبه ترين و پیچیده تخمین عیار كانسنگ يکي از كلیدی
كند كه مبتني بر روش شبکه يک روش غیرخطي و تطبیقي را برای مسئله تخمین عیار كانسنگ معرفي مي مطالعه. اين باشد ميعلمي
ای دريافتي از يک توده معدني با ابعاد مشخص دارای كانسنگ با ارزش اقتصادی عصبي موجکي است و برای اطالعات گمانه
. روش غیرخطي تخمین عیار كانسنگ با تركیب ه استمدل بلوكي صورت گرفت طراحي شده است و تخمین عیار كانسگ بر پايه
تخمین عیار كانسنگ سريع و قابل قبولي را با حداقل فرضیات و حداقل های عصبي مصنوعي ک و مزايای شبکهخواص تبديل موج
عیار كانسنگ صورت گرفته آورد. يک مطالعه موردی با روش جديد تخمین های مدلسازی فراهم مي شرايط الزم برای مهارت
توانند يک تکنیک تخمین های عصبي موجکي مي دهد. شبکه است. نتايج بدست آمده سودمندی و كارايي كلي روش را نشان مي
د.نهای تخمین موجود باش عیار سريع و قابل قبول را پیشنهاد دهد و يک جايگزين ارزشمند برای ساير روش
های عصبي موجکي نگ، روش هوشمند و غیرخطي، شبکه: تخمین عیار كانسکلید واژه ها
Ore Grade Estimation for the Mineral Deposit Evaluation by Wavenet
Abstract:
Ore grade estimation is one of the most key and complicated aspects in the evaluation of a mineral deposit. Its
complexity originates from scientific uncertainty. This study introduces a new nonlinear and adaptive method to
the problem of ore grade estimation, which is based on the Wavelet Neural Network (WNN) approach, and is
designed to receive drill hole information from an ore body and perform ore grade estimation on a block model
basis. The nonlinear ore grade estimation method combining the properties of the wavelet transform and the
advantages of Artificial Neural Networks (ANNs) provides fast and reliable ore grade estimation, with
minimum assumptions and minimum requirements for modeling skills. A number of case studies have been
carried out using the new ore grade estimation method. The results obtained and the overall functionality of the
method prove that Wavelet Neural Networks can offer a fast and robust grade estimation technique and a valid
alternative to well established methodologies in this area.
Keywords: Ore grade estimation, Nonlinear and intelligent method, Wavelet neural networks
◊◊◊◊◊◊◊
18
به منظور تعیین 2های اکتشافی ذخیره آهن کورکوراواریوگرافی داده
پارامترهای مورد نیاز برای تعیین ذخیره کانسار◊◊◊◊◊◊◊
[email protected] ،مهندسي معدن، دانشگاه ارومیه گروهجعفر عبدالهي شريف، دانشیار
[email protected] ،ستخراج معدن، دانشگاه صنعتي ارومیهدانشجوی كارشناسي ارشد مهندسي ا ، وحید كريم زاده
◊◊◊◊◊◊◊
چکیده :
برداری ترين مراحل مطالعات اكتشافي ذخاير معدني بوده و نقش انکار ناپذيری در سرگذشت بهرهتعیین ذخیره از مهمترين و حساس
عمول در آخرين مراحل مطالعات اكتشافي و پس از مدلسازی ذخاير نمايد. فرايند تعیین ذخیره بطور مهای معدني ايفا مياز كانسار
ها های معدني رسم واريوگرامهای مورد نیاز برای تعیین ذخاير كانسارهای مهم در تعیین پارامترگیرد. از ساختارمعدني انجام مي
از محدوده 2های اكتشافي ذخیره كوركورااست. در پژوهش حاضر با توجه به نقش مهم واريوگرافي در برآورد ذخیره معادن، داده
های مطرح كامپیوتری مورد تجزيه و تحلیل قرار گرفته است. در خالل معدني شهرک واقع در استان كردستان با استفاده از نرم افزار
2كوركوراترين واريوگرام بدون جهت برای تعیین ذخیره كانسار واريوگرام، مناسب 80اين پژوهش و پس از رسم متجاوز از
20دار در گستره طرح بفواصل های جهتمتر حاصل شده است. رسم واريوگرام 99متری و زون تاثیر 5های واريوگرامي با گام
درجه حاكي از عدم وجود ناهمسانگردی در گستره كانسار است.
تخمین ذخیرههای پارامترواريوگرافي، معدن كوركورا، مدلسازی، :کلید واژه ها
Variography of exploration data of Korkora2 iron ore deposit for
determination of required parameters in order to reserve estimation
Abstract:
Reserve estimation is the most sensitive and important process of exploration studies and plays an undeniable
role in the history and process of mineral deposit exploitation. The reserve estimation is usually in the last part
of exploration studies and comes after mineral deposits modeling.Variogram modeling is one of the important
structures for mineral deposit calculation. In this study, regarding the importance of variography in mineral
deposit calculation, Korkora2 deposit exploration data has been analyzed by using related software. Korkora2
deposit is located in Shahrak mine that is in Kordestan province, Iran. During this study and after more than 80
variogram modeling, the most suitable omnidirectional type of semi variogram for reserve estimation is a
variogram with 5 meters intervals and 99 meters rang. Directional type of semi variogram modeling with
direction in the model extent with 20 degree intervals shows the absence of anisotropy in the deposit extent.
Keywords: Variography, modeling, Korkora iron ore deposit, reserve estimation
◊◊◊◊◊◊◊
19
به منظور بارزسازی ALIو +ETMمقایسه سنجنده
در منطقه معدنی بافق یزدمناطق دارای اکسید آهن ◊◊◊◊◊◊◊
-كرمان شرفتهیپ یو فناور يصنعت يلیتکم التیدانشگاه تحص يشناخت نیارشد سنجش از دور زم يكارشناس یدانشجو هانیه السادات دهقان[email protected]
[email protected]شرفتهیپ یو فناور يصنعت يلیتکم التیدانشگاه تحص ارياستاد مهدی هنرمند،
◊◊◊◊◊◊◊
چکیده : -يدر كمان آتشفشان يجنوب -يبا روند شمال ، ینزم يرانا یماتاز نظر تقس ويزد شهرستان يشرق جنوبمحدوده مورد مطالعه در
-ييباال ينپركامبر سن به مجموعه اين كانسنگ ها در .واقع شده استكرمان -سوم به كاشمرمو یآغاز ينكامبر یکپلوتون
یدی،اس یبازی قطع شده شامل توف ها یها يکو دا یدیاس ینفوذ یتوده ها یلهمجموعه كه به وس ينشده اند. ا یلتشک ينبركام
تا كنون قرار گرفته اند. يگرماب يو دگرسان يو مجاورت یا یهناح يدگرگون یرو تحت تأث باشد يو ماسه سنگ م یلها، ش كربنات
اين از هدف استفاده قرار گرفته است. ي مناطق دارای كانسار آهن به طور گسترده مورد به منظور شناساي روشهای سنجش از دور
مي باشد. آهن اكسید گروه های كاني و دگرسانیها بارزسازی در ALI و +ETM های ی سنجندهها داده مقايسه توانايي تحقیق
اد مطالعه نشان د يناستفاده شده است . ا بردار زاويه طیفينقشه و يمؤلفه اصل یزروش های نسبت باندی و آنالكه به اين منظور از
با توجه به سیمای طیفي كانیهای آهن دار و تعداد باند بیشتر اين سنجنده براساس پردازش های ALIكه نتايج حاصل از سنجنده
طیفي در محدوده مرئي تطبیق بیشتری با نقشه زمین شناسي موجود از منطقه دارد.
ETM+ ،ALIناحیه معدني بافق، كانسار آهن، سنجش از دور، :هاکلید واژه
Comparison of ETM+ and ALI images to enhancement the iron oxide minerals in Bafg Yazd
Haniyeh’sadat dehghan, Mehdi honarmand
Abstract:
The study area is located in the southeastern city of Yazd and the division of land, with the volcano-plutonic arc
north-south at the beginning of the so-called Cambrian Kashmar- Kerman. Upper Precambrian-Cambrian age
ore in the collection are made. This set is cuted by the acidic intrusive dykes and into tuff containing acid,
carbonate, shale and sandstone can be influenced by regional metamorphism and hydrothermal alteration are
proximity. Many methods of remote sensing to identify areas of iron ore has been widely used. The purpose of
this study was to compare the ability of Landsat satellite data and ALI in the detection of alteration and
mineralization of iron oxide. For this purpose Band ratio, principal component analysis and spectral angle
mapper is used.
Keywords : Bafg mining area, iron deposits, remote sensing, landsat, ALI
◊◊◊◊◊◊◊
20
وعقب زدگی HCFتعیین ارتباط بین فاکتور
انفجار در معدن زغالسنگ رضی رامیان
◊◊◊◊◊◊◊
[email protected]ساخت و اجرا، علوم تحقیقات بروجرد، -دانشجوی كارشناسي ارشد مهندسي عمران ،مهدی حمیدوند
[email protected]عمران، دانشگاه آزاد واحد بروجرد، -اراستادي ،مجتبي حسیني
◊◊◊◊◊◊◊
چکیده :گلستان واقع شده است.مقطع كیلومتری جنوب شهرستان رامیان از توابع استان 31معدن زغال سنگ رضي در منطقه اولنگ در فاصله
mاكلن وينچ معدنمحاسبه میزان عقب زدگي پرداخته و سپس با لف بررسي ومخت باشد.دراين مقاله ابتدابه معرفي روشهایمي2/9 2
به باتوجه شود. سرانجاماستفاده ازمقايسه تعداد واگنهای بارگیری وموردانتظار برای بارگیری، میزان عقب زدگي انفجار تعیین مي
شود. درحالت تعیین ميوحالت اين معدن در دزدگي مربوط بهبین اين فاكتور وعقبانفجار،رابطههرسیکلمربوط به HCFفاكتور
نشده است.شده ولي در حالت دوم درنظرگرفتهزدگي درنظرگرفتهمقاديرمنفي عقباول
(كاكانوف،ضريب االستیسیته، شاخصHCFانفجار، شاخصزدگيآتشباری، عقب( :کلید واژه ها
Specifying relationship between HCF factor and
Overbreak in Razi coal mine of Ramian city
Mehdi hamidvand
1*, Mojtba Hoseini
2
1- MSc. Student , ,Civil engineering construction and implementation , Azad University of boroojerd
2- Assistance professor ,Assistant Professor- Civil, Azad University of boroojerd
Abstract:
Razi coal mine is located in Olang area, 31 kilometers from Ramian city in Golestan province. Inclined Tunnel
of this mine established due to loading and accessory from +825 horizon to +735 horizon with 250 dip The cross
section of this tunnel is 9.2m2. In this paper, first the methods OverBreak estimation are reviewed and then by
comparing of loaded and awaited wagons, the OverBreak is quantified. Finally, by using HCF factor related to
blasting cycles, the relationship between this factor with OverBreak is defined in two condition. In the first
condition the all the number of OverBreak (whether negative or positive amounts) has been estimated and in
another condition the negative numbers has been neglected.
Keywords :) blasting, blasting damage, HCF factor, Kakanof factor, elasticity modulus, Razi coal mine of
Ramian)
◊◊◊◊◊◊◊
21
بهینه سازی الگوی آتشباری تونلهای پیشروی معدن زغالسنگ رضی رامیان
◊◊◊◊◊◊◊ [email protected]ساخت و اجرا، علوم تحقیقات بروجرد، -دانشجوی كارشناسي ارشد مهندسي عمران ،مهدی حمیدوند
[email protected]عمران، دانشگاه آزاد واحد بروجرد، -استاديار ،مجتبي حسیني
◊◊◊◊◊◊◊
چکیده :كیلومتری جنوب شهررامیان ازتوابع استان گلستان واقع شده است. اكلن وينچ معدن 31معدن زغالسنگ رضي رامیان در
mشود. مقطع تونل حفرمي25باشیب +730+به افق828ازافقبمنظورباربری ودسترسي 2
باشد. اين تحقیق درجهت بهینه مي2/9
است. درابتدا به بررسي طرح درحال شدهسازی الگوی آتشباری باهدف افزايش راندمان پیشروی و افزايش پیشروی ماهانه،انجام
طراحي اولیه الگوی آتشباری تونل اكلن وينچ معدن استفاده اجرای معدن پرداخته واز نتايج آن درجهت بکارگیری روش كونیا در
شود. سپس اين طرح ارائه شده طي هفت سیکل آتشباری بهینه شده و در نهايت الگوی حفاری بهینه سازی شده نهايي ارائه شده مي
بر كاهش هزينه آتشباری)مصرف و نتايج آن با نتايج الگوی در حال اجرای معدن مقايسه مي شود. الگوی حفاری بهینه نهايي عالوه
متر پیشروی دو آرک در تعداد آرک های نگهداری مصرفي ، صرفه 3/6دينامیت و چاشني الکتريکي(، باعث مي شود كه در هر
.جويي شود
(كونیاتونلآتشباریالگویطراحيرامیان،روشرضيآتشباری،معدن زغالسنگ ) : کلید واژه ها
Specifying relationship between HCF factor and
Overbreak in Razi coal mine of Ramian city Mehdi hamidvand
1*, Mojtba Hoseini
2
1- MSc. Student , ,Civil engineering construction and implementation , Azad University of boroojerd
2- Assistance professor ,Assistant Professor- Civil, Azad University of boroojerd
Abstract:
Razi coal mine is located in Olang area, 31 kilometers from Ramian city in Golestan province. Inclined Tunnel
of this mine established due to loading and accessory from +825 horizon to +735 horizon with 250 dip The cross
section of this tunnel is 9.2m2. In this paper, first the methods OverBreak estimation are reviewed and then by
comparing of loaded and awaited wagons, the OverBreak is quantified. Finally, by using HCF factor related to
blasting cycles, the relationship between this factor with OverBreak is defined in two condition. In the first
condition the all the number of OverBreak (whether negative or positive amounts) has been estimated and in
another condition the negative numbers has been neglected.
Keywords: blasting, blasting damage, HCF factor, Kakanof factor, elasticity modulus, Razi coal mine of
Ramian
◊◊◊◊◊◊◊
22
سازی نقاط حفاری به منظور بهینه GETکاربرد تابع
اکتشافات تکمیلی در معدن سنگ آهن زاغیا
◊◊◊◊◊◊◊ [email protected]ده مهندسي معدن و متالورژی، دانشگاه يزد، دانشجوی كارشناسي ارشد اكتشاف، دانشکاحمد روستائي، -1
[email protected]گروه اكتشاف، دانشکده مهندسي معدن و متالورژی، دانشگاه يزد، فرهاد محمدتراب، استاديار -2
◊◊◊◊◊◊◊ چکیده :
برای ييها مدل اي مدل وجود لذا .است همراه بسیاری مشکالت با و بوده بر زمان و پرهزينه یفرآيند يمعدن ريذخا اكتشاف در حفاری
ها، هزينه اهشر كب عالوههای تفصیلي به خصوص در بررسي اكتشافي یها گمانه حفاری بهینه شبکهيا نقاط تعیینطراحي و
نقاط نییتع به منظور GETاين مقاله نتايج حاصل از استفاده تابع . كند يم آسان زین را يمعدن های توده موقعیت و شکل یمدلساز
دهد. دلیل اصلي برای اين كار، ی اكتشافي تکمیلي در معدن سنگ آهن زاغیا را مورد ارزيابي قرار ميها گمانهحفر جهت بهینه
باشدكه باعث ورده كانسار مورد نظر ميهای تخمین خ های اكتشافي در برخي از نقاط بخش مناسب نبودن تراكم و گسترش داده
به GETهای تکمیلي با استفاده از تابع افزايش خطا در كروالسیون ماده معدني نیز گرديده است. نقاط بهینه پیشنهادی جهت حفاری
اند. وری تعیین گرديده منظور بهبود كالس ذخیره بر اساس كاهش خطای تخمین و افزايش تناژ كانسنگ جهت بهره
كانسار آهن زاغیا -خطای تخمین -نقاط بهینه -GETتابع -حفاری :ها لید واژهک
Application of GET function in order to optimizing detailed
exploration drilling points in Zaghia iron ore deposit
Ahmad Roustaei,Farhad Mohammad Torab
Abstract:
Drilling in mineral reserve exploration is costly and time consuming process and is associated with so many
operational problems. Therefore, presence of a model and modeling to design and determination of drilling
locations or optimized exploration drilling network can reduce the costs and make easier the modeling of
reserve. This paper evaluates the results of using the GET function in order to locate optimized detailed
exploration drilling points in Zaghia iron deposit. The main reason for this research was the insufficient drilling
points in some evaluated parts of the deposit which caused an increase of error in ore body correlation.
Consequently, the optimized points is proposed for detailed exploration using GET function for promoting
reserve category on the basis of reducing reserve estimation error and increasing in reserve for better
productivity.
Keywords: Drilling- GET function- Optimal points- Estimation error- Zaghia iron deposit
◊◊◊◊◊◊◊
23
Datamineتوسط نرم افزار یرانیانا یاجنوبمعدن سنگ آهن آر یرهذخ ینو تخم یمدلساز
◊◊◊◊◊◊◊ [email protected] یدباهنركرمان،دانشگاه شه كارشناس ارشد ی،مراد یدسع
[email protected] یدباهنركرمان،دانشگاه شه یارفر، دانش يستهشا محمدرضا
◊◊◊◊◊◊◊
چکیده : يزیو برنامه ر يطراح یبرا الزم یپارامترها يناز مهمتر يکي ی،كانسارها بخصوص در معادن در حال بهره بردار یرهبرآورد ذخ
است. نرم يافتهتوسعه ياكتشاف یمرحله از كارها يندقت در ا يشو افزا یدنجهت سرعت بخش يادیز یها معدن است. روش یدتول
نرم يناز پركاربردتر يکيباشد كه در حال حاضر يم ینهزم ينموجود در ا يتخصص هایاز جمله نرم افزار Datamineافزار
و برآورد ینجهت تخم Datamine3.21مقاله از نرم افزار ينرود. در ا يبه شمار م يران،به خصوص در ا یرهآورد ذخبر یافزارها
و مدل یهته یازآنها مقاطع مورد ن یو طبقه بند اطالعاتمعدن سنگ آهن زرند استفاده شده است. در ابتدا پس از وارد كردن یرهذخ
شد. یینكانسار تع یرهها در آنها، ذخ بلوک يكانسار و ثبت مشخصات تمام یلوک بندشده است، سپس با ب یهكانسار ته يهندس
يباق یرهذخ ینو تخم یسه بعد یو مدلساز يرانیانا ياجنوباز كانسار آر یسه بعد يمدل بلوك يک یهپروژه ته ينهدف از انجام ا
یازمورد ن یارسنگ آهن و ع يبازار جهان يفعل یته وضعبا توجه ب يد،جد ييمحدوده نها يانجام طراح يابيمانده، به منظور امکان
انجام شده در های یتموجود از فعال یها معدن، مطالعات گزارش يخچهتار يمنظور با بررس ين. بدباشد يكنسانتره م یها كارخانه
قرار گرفته است. يمورد بررس انيرانیا ياجنوبكانسار آر یرهذخ يي، برآورد نهاDatamineنرم افزار های ييبه توانا ييو آشنا همنطق
درصد آهن برآورد شده است. 7/35 یارتن با ع یلیونم 7/11برابر يباًمانده تقر يباق یرهذخ یزانگزارش م ينبر اساس ا
.Datamineنرم افزار يرانیان،ا ياجنوبمعدن آر ی،مدلساز یره،ذخ ینو تخم يابيارز :کلید واژه هاModeling and reserve estimation of Arya Jonoob Iranian Iron Ore with Datamine3.21
Saeid moradi, student of Shahid Bahonar University of Kerman, [email protected] MohammadReza Shayesteh far, Associate Professor of Shahid Bahonar University of Kerman, [email protected]
Abstract:
Estimate deposite reserve in mine operation is important parameters for designing and scheduled production
most important method are, to increase speed and accuracy in developed exploration work. Datamine is most
important expert software for designing and exploration that is used to estimate deposite reserve in iran. In this
article Datamine3.21 is used to estimate reserve in zarand iron ore. At first import data to software with special
format and classify them and create section and plan and geometric modeling. After that create block model
and specification and estimate deposite reserve. Purpose of this article is create solid model and estimate
remaining reserve in Arya jonoob Iranian to designing ectraction ore according to Iron global market and grade
that used in concentrate factory.In order to study the history of this mining and studies report on this mine
activities and introduction of capabilities the Datamine, Final estimate reserve in Arya jonoob Iranian have been
studied. According to this report remaining reserve is approximately 11.7 million tonnes of iron with 35.7
percent Fe was estimated. Keywords : Evaluation and estimate rerserve, Modeing, Arya jonoob Iranian mine, Datamine Software
◊◊◊◊◊◊◊
24
ASTERتصاویر سنجنده شناسی و سنجش از دور های زمین تلفیق و آنالیز داده
جهت تفکیك زونهای دگرسانی هیدروترمال در کانسار مس پورفیری کیقال، شمال ورزقان
◊◊◊◊◊◊◊
[email protected]مسعود اسمعیل زاده، دانشجوی كارشناسي ارشد اكتشاف معدن، گروه مهندسي معدن، دانشگاه ارومیه
[email protected]شناسي اقتصادی، گروه مهندسي معدن، دانشگاه صنعتي ارومیه ياری، دكتری زمینفرهنگ علي
[email protected]شناسي اقتصادی، گروه مهندسي معدن، دانشگاه ارومیه پور، دكتری زمینعلي امامعلي
◊◊◊◊◊◊◊
چکیده :
در زون ساختاری-بندی زونهای رسوبيارسباران و از نظر تقسیم-شهر ورزقان در زون فلزايي اهر محدوده مورد مطالعه در شمال
تركیب با متوسط تا اسیدی آتشفشاني هایيافته در منطقه شامل سنگآذربايجان واقع است. واحدهای سنگي رخنمون -البرز
و تراورتن مونزوديوريت، مونزونیت، گرانوديوريت، نفوذی های توده و ريولیت آگلومرا، توف، داسیت، آندزی، تراكي آندزيت،
ا زنهآه زبسته بی واهايکدامتعاقبا ًو لکانیک وبسای هادهتوذ نفول كیقاباشد. در كانسار مس پورفیری مي جوان و قديمي آبرفتهای
وترمال گسترده در منطقه شده و در نتیجه دگرساني هیدرگرمابي ت سیاالدش شدگي شديد منطقه باعث تسهیل گردخرا زباه رزهم
دهنده گسترش زونهای دگرساني نشان PCAو Crostaبا استفاده از روشهای ASTERهای سنجنده است. پردازش داده
به و های باندیباشد. نسبتهیدروترمال مي
و Mg-Si-OHو Al-Si-OHترتیب جهت شناسائي و تفکیک گروه كانیهای
در محدوده طول موج مادون قرمز متوسط همچنین نواحي غني از موسکويت )سريسیت( در محدوده با استفاده از نسبت باندی
(SWIRمورد استفاده قرار گرفته )های مختلف پردازش تصوير نظیر تركیب رنگي كاذب، نسبت باندی، اند. در مطالعه حاضر روش
-د و انتخابي مؤلفه اصلي، مناطق دگرساني مرتبط با مس پورفیری بارزسازی شده است. نتايج تحلیل و تفسیر و بررسيتحلیل استاندار
دگرساني محدوده آمده است، نشانگر گسترش زونبندی دگرساني در محدوده مورد 1:5000های صحرايي كه در قالب نقشه
مطالعه است.
بورملک -ش تصوير، زونبندی دگرساني، مس پورفیری، كیقال، پردازASTER : دورسنجي، کلید واژه ها
Data collection and analysis Assembling and analyzing of geological data
and image processing using the remote sensing images ASTER sensor
to distinguish differentiatethe hydrothermal alteration zones
at Kighal of porphyry copper deposit Kighal, nNorth Varzeqan.
Abstract:
The study area of this study is located in the northern city of Ahar-Arasbaran, Iran, and formed in
sedimentary-structural of Alborz-Azerbaijan zone. Rock units of this area include andesitic volcanic
25
rocks, tuff, agglomerate and intrusive granodiorite, monzonite, monzodiorite and travertine. In Kighal
porphyry copper deposit , emplacement of sub-volcanic intrusions and related dykes culminated to
intense fracturing and subsequent fluid pathways for circulation of hydrothermal fluids appeared by
widespread hydrothermal alteration. Then, image processing using the PCA and CROSTA methods
represents hydrothermal alteration zoning in the area. The band ratios of 5/6 and 9/8 were used to
identify Al-Si-OH- and Mg-Si-OH-bearing mineral groups, respectively. Furthermore, the 7/6 band
ratio within short wave-length infra-red are used to characterize the sericite (muscovite) rich alteration
zones. Various image processing techniques such as false color combination, band ratio, standard and
optional principal component analysis are used to identify the main alteration zones. Results obtained
from image processing together with field investigation, which appeared in 1/5000 alteration map,
implying the distribution of various alteration zones in the study area.
Keywords: remote sensing, ASTER, image processing, alteration zoning, porphyry Copper, Kighal-
Bormolk
◊◊◊◊◊◊◊
26
MTMFآنالیز طیفی معدن طالی موته و نواحی مجاوربه روش
◊◊◊◊◊◊◊
[email protected]دانشگاه آزاد اصفهان)خوراسگان( يشناخت ینارشد سنجش از دور زم يكارشناس یدانشجواحسان میخک،
سید حسن طباطبايي، استاديار دانشگاه صنعتي اصفهان معدن
◊◊◊◊◊◊◊
چکیده :سنجش از دور در شناسايي دگرساني های . اشدكانسار طالی موته و نواحي مجاور آن از تیپ طالی كوهزايي )شیر زون( مي ب
موجود در منطقه از جمله دگرساني فیلیک ،آرژيلیک ، پروپیلیتیک و كاني های شاخص آنها نقش مهمي دارد ، كه يک راه ارزان
ن قیمت نسبت به روش های پیجويي ديگر در شناسايي كانسارهای مختلف، خاصه طال مي باشد. برای اين مهم روش های نوي
و روش ساعت شني در بارزسازی كاني های دگرساني از تصاوير فراطیفي و چند طیفي مانند MTMFسنجش از دور از جمله
از عملکردهای مهم فرايند ساعت شني مي PPIتصاوير استر نقش بسزايي دارد. پیدا كردن عناصر انتهايي از طیف تصوير به روش
نماينده دگرساني فیلیک و اپیدوت نماينده دگرساني پروپیلیتیک به اين روش استخراج باشد . در اين تحقیق طیف كاني موسکوويت
صورت گرفت نتايج نشان داد كه كانسارهای نه گانه موته جز MTMFشد و در ادامه طبقه بندی طیفي برای اين دو طیف به روش
نقطه امید ديگر 20ه بر كانسارهای نه گانه تعداد كند. عالواين تحقیق مي باشد و به نوعي صحت كار را تصديق مي كار نتیجه
باشدكه در اكثر نتايج آنالیز معرفي شد كه نتايج اولیه آنالیز و بررسي صحرايي نشانگر وجود نواحي دگرساني در نقاط كنترل شده مي
آنها طال به میزان اقتصادی وجود دارد.
MTMF ،PPI، طال ، موته ، فازی، استر، ساعت شني کلید واژه ها
Spectral Analysis in Muteh and Neighboring areas by MTMF Method
Ehsan Mikhak , Seyed Hasan Tabatabaei
Abstract: Muteh Gold Ore deposit and the neighbors area, are associated with a shear zone gold mineralization. The remote sensing
is main role of detecting of exist alteration in the area such as philic, argilic, propylitic and index mineral so it is
inexpensive way for exploration ore deposits toward other prospecting methods, especially gold exploration. For this aim
the newest methods of remote sensing such as MTMF and hourglass method have the influence role for enhancing
alteration mineral in multispectral and hyperspectral images like aster. Finding end members by PPI method in image is the
main act of hourglass process. In this research muscovite spectral is index of philic alteration and epidote is index of
propylitic alteration are extracted in this method and in continue MTNF classification is done for this two spectral Result
show that 9 mute ore deposits are in this result and confirm it. Additionally 20 new point are introduced as results of
primary analisis and field study, show that alteration in checked points and have economical AU in their analisises
Keywords : : Gold, Muteh, Fuzzy, LSU, MTMF ◊◊◊◊◊◊◊
27
سازی متوالی گوسیبرای بررسی صحت نتایج الگوریتم شبیه های آماریاستفاده از آزمون
◊◊◊◊◊◊◊ سازی و پردازش داده، دانشگاه تهران خاني، دانشجوی كارشناسي ارشد اكتشاف معدن، آزمايشگاه شبیهمحمد صفي
[email protected]سازی و پردازش داده، دانشگاه تهران ندسي معدن، آزمايشگاه شبیهامید اصغری، استاديار دانشکده مه
◊◊◊◊◊◊◊
چکیده :سازی در علوم زمین بر كسي پوشیده نیست. اين كاربرد بخصوص در چند سال اخیر و با های شبیه كاربرد گسترده انواع روش
تکنولوژی و افزايش سرعت محاسبات بسیار فراگیرتر از قبل شده است اما هنوز هم به دلیل هزينه عملیاتي زياد برخي پیشرفت
پذير نیست. ها به طور كامل در مورد متغیرهای علوم زمین امکان ها و گستردگي زياد مسائل علوم زمین استفاده از برخي روش روش
سازی دقیق است كه در صورت استفاده از همسايگي واحد يک روش شبیه 1ازی متوالي گوسيسبرای مثال استفاده از روش شبیه
سازی در آن به بیش از يک میلیون نقطه هم میرسد با سیستم های معمولي برای مسائل علوم زمین كه گاهي تعداد نقاط شبیه
شود صحت روش در شود كه باعث مياستفاده ميامکانپذير نیست. در مورد به كارگیری اين روش معموال از همسايگي متحرک
تواند به تعیین بازتولید پارامترهای مدل كاهش يابد. تحلیل تاثیر اندازه همسايگي متحرک در صحت بازتولید پارامترهای مدل مي
ص صحت روش كمک كند و از طرف ديگر تعداد نقاط همسايگي متحرک برای رسیدن به صحت مطلوب را تا اندازه ای مشخ
كند.
سازیسازی متوالي گوسي، همسايگي متحرک، بازتولید پارامترهای مدل اولیه، صحت نتايج شبیه: علوم زمین، شبیهکلید واژه ها
Assessing the accuracy of sequential Gaussian simulation through statistical test
Mohammad Safikhani, M. Sc. student, Simulation and Data Processing Lab, University of Tehran, Tehran, Iran.
Omid Asghari, Assistant professor, Simulation and Data Processing Lab, University of Tehran, Tehran, Iran.
Abstract: Simulations methods are now among well accepted techniques in earth science. Through last few years
according to technological progress and increasing processing speed, such these methods get into use more and
more. Although accomplishment of some of these methods are still more demanding, for example running a
Sequential Gaussian Simulation (SGS) program with union neighborhood is not still practicable. Using moving
neighborhood is a solution commonly used for solving this problem that may cause some fluctuations in its
result. When using moving neighborhood the reproduction of underlying model parameter is no more satisfied.
Analyzing the effect of using moving neighborhood in SGS result and determining the optimum neighborhood
is the field of study in this paper.
Keywords: Earth science, Sequential Gaussian Simulation, moving neighborhood, reproduction of underlying
model parameter, Accuracy of simulation results.
1 Sequential Gaussian Simulation (SGS)
28
کرمان با استفاده از تصاویر ماهواره ای های تزئینی و نما در شمال شرق پی جویی سنگ
◊◊◊◊◊◊◊ ([email protected]فرداد مقصودی مود )دانشجوی كارشناسي ارشد اكتشاف معدن دانشگاه صنعتي اصفهان،
([email protected]تي اصفهان شکوه رياحي )دانش آموخته كارشناسي ارشد اكتشاف معدن دانشگاه صنع
◊◊◊◊◊◊◊
چکیده:باشد. معادن سنگ ساختماني های ساختماني و تزئیني به دلیل كاربردهای فراوان و متنوع در حال گسترش مي امروزه استفاده از سنگ
ه استخراج كمتر به نسبت ساير معادن مورد توجه بسیاری از معدنکاران و سرمايه گذاران قرار و تزئیني به علت سرمايه اولیه و هزين
اند. بنابراين شناسايي اين ذخاير حائز اهمیت خواهد بود. فناروری سنجش از دور به عنوان يک ابزار اكتشافي، در شناسايي اين گرفته
ETMای سنجنده طالعه با استفاده از تصوير ماهوارهتواند نقش به سزايي را ايفا كند. در اين م ذخاير ميهای كارگیری روش و با به +
به شناسايي نقاط با پتانسیل باال (Ls-Fit)و كمترين مربعات برازش شده (PCA)های اصلي نسبت باندی، تركیب رنگي، آنالیز مؤلفه
ل شرق كرمان پرداخته شد. در نهايت نقاط مستعد از لحاظ حضور ذخاير سنگ ساختماني تراورتن، مرمريت و سنگ آهک در شما
به صورت يک نقشه جامع ارائه شد.
های تزئیني و نما، سنجش از دور : سنگها کلید واژه
Prospecting of Ornamental Rocks using Satellite Images in Northeast of Kerman
Fardad Maghsoudi
Shokouh Riahi
Abstract: Today the use of Ornamental Rocks are increasing because of their various applications. Because of their
relative low exploitation cost and low levels of initial investment compared to others, Mining activities are
considered by many miners and investors. Therefore, exploration of these types of reserves are important.
Remote sensing technology could be used as an effective method in exploration of such types of mines. In this
study the existence of reserve for ornamental rocks were investigated using band ratio, color combination,
principal component analysis (PCA) and Ls-Fit methods in the Northeastern part of Kerman. Possible reserve
were detected and showed in a general map.
Keywords: Ornamental Rocks, Remote Sensing
◊◊◊◊◊◊◊