یعامتجا تحاس رد تلادع...

34
7 فصلنامه علمی- پژوهشیين حكمت آي، زمستانشم سال ش3131 سلاره مسل ، شم22 سی عدال معناشنا تجتماعیحت ا در سااريخ دريافت: ت81 / 8 / 49 يد: تاريخ تأي52 / 3 / 49 حسين توسلي1 * ك و دخوا كمودظ ت،رتنو لواز رنواه گاواكا ركك جود با و الز آن فضاه بحث كره رجتاگااكبر كوا آاه رسونر ركعرض آشفتنز قر ك تهدك د ل،رتنا رستعارشوتر ر روان ورقتااسوو سقودسح داز تلو گواوح رلقواه دوو قاز لو،رتن رندگواه تعمواوا رترك رسن؟ آادك تعمده براستنز شارلا ترو بز تساور گاوظ بوي اول رتنوده ركجوا قابنفز و كدر طر جواتكبواكه كويك راو راو،؟ ه آن بوااواز تاا شماسوا،رتن و رصودع لو،گاها گاويًا رساسا آاسن رتا،ه اام كرعاكضز تدرجهت گاه تمهوا كحون ه راسأتين با ت لمدرن ل،رتركره روان آكراز تبواا گاوا گسوتم،؟ آاد،ه كوبرو ه ورل و چاكچدبز را،ئدتدژااا توان رتاتفاوز تعرفت گاه ت رو رسون؟ ق پويارارظ بي ا وكو گخراين اادژال ته را،ئدت ااي ر تعماشماسوا كحل،رتن ال گاه لي رسون توزك گرفترك ت، اخر قر جستاك را لز آن گداي كيان رجتا ل،رت كدراو،قزآكراز تمقره با بر كره كر سؤر قسخنداز بي را پا ضاو،گاها كر گوا،ااادرك انر گا،ااع ااك ق واژ گاندي: كلي ل،رتنو ل،رتنهدالزو تعماشماسزو د رجتا گاهازندگاه تعما ل،رتنو رت* علومقرالنشگاه باأت علمي دا عضو هي.

Upload: others

Post on 10-Feb-2020

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

7

آيين حكمت پژوهشی-علمی فصلنامه

22، شماره مسلسل 3131سال ششم، زمستان

در ساحت اجتماعی تمعناشناسی عدال

52/3/49تاريخ تأييد: 81/8/49تاريخ دريافت: *1توسلي حسين

با وجود ك رككاوا ه گانوااز ر لو،رتنو كمودظ ت دخوا و ك ك تعرض آشفتنز قررك ر ه رسون آاوا كاكبر گاه رجتاالز آن فضاه بحث كر

گوااز تلو ح دقودسو س اسون ورقتاوا ر رشوترر رستعااال ل،رتن ك دد هتعمده بر دك رك رسن؟ آاوا رتندگواه تعموااز لو،رتن ر ق و ح رلقواه دو و

طرفز و كدر ن قاب ركجواظ بوي اول رتنوده گاو تساور و بز تررلا شااستنز

رصوودع لوو،رتن و شماسووااز تاووا ا آن بووا ه راوو،؟ ك راوو كووي كبوواكه جووات ه رامهوا كحون گاه تتعاكضز تدرجه م كر ا،ه ا سن رتا آاا رساسا گاوي ا،گاه

ه ورد،ه كوبرو گسوتم،؟ آاوا گاابوااز ت وان آكرر ركره لمدرن ل،رتن با تسأتيپويار رسون؟ ق و ر گاه تعرفتز تتفاو رتاوان ت ااز را،ئدتدژال و چاكچدب

گاه ل،رتن ال كحل تعماشماسوااي ر اه را،ئدتدژال ت ان اخرايگ وكو بي اارظكدراو، ل،رتن رجتاالز آن گداي كي ك را جستاك ت، اخر قررك گرفتي رسون توز

گوا كر او،گاه ضا پاسخنداز بي را ق سؤرال كره كر برره با آكراز تمققز ك ق اع اا،انر گادرك اااا،

گاه رجتاالزو تعماشماسزو دد هل،رتنو ل،رتن كليدي: گانواژ

ل،رتنو رتندگاه تعمااز

.عضو هيأت علمي دانشگاه باقرالعلوم *

Page 2: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

معناشناسي عدالت در ساحت اجتماعي

8

مقدمه

ه رجتاالزو لو،رتن كرا ورژه برره وكو بي ت ادث گمجاكه ك دد ه كل ،ه

ره تحقو طدك كي ك دد ه داان اخره ا بي دق قن تقا، قاد رسن گاان

ر را ره گر چق،ك گم كاكآت، باش، اا رو قاا كمم،ه ا سن تن رسن و گ چ اخراي

كي تقاب با دق قن باش،و ك دد ه تماس ا لالوز د وا رجتاوالز بنور ا وا

ل،رتن تع اك اهااز رسن گ چ قااداز و س استز اوا كفتواكه گور چقو،ك گوم بوي

1تالحن باش، پيارفتي ا سن تنر را كي لا الاي باش،

ا ا و –تل ر سو فقي و ك م –گاه انر ل وه بر دد ه رجتاالز ك دد ه

ل،رتن اقش بم ا ا رك گا گستر گز و كمدظ كاكبر راو ورژه بالوث شو،ه

رسنو با وجد ك رككاا ه گانواازو كحل و و كفسو ر آن چواك پ ي و،گز و

بم،ه ت ان آكرر و شم ،ن الا آاانو برره پ نن ره آشفتنز شد تير ق ر صف

راضوا تعماشماسوااي ك شما تز ا ا تم، ال گاه تفهدتز و كوش ر لط ت حث

ادص كاكبر گاه راو ورژه گسوت م بوا كدجوي بوي ر ت فوا بسو اك ك ت وان

گوا و اخوام تقلودب گا و تااكب س اسوز و رقتاوا ه ك بواب رك ش را،ئدتدژه

گاه لو،رتنو ركرئوي اول پر ر ه ك اخراي –و گاه تتضا –رجتاالز و كمدظ اا

كدرا، ت موي ال بحث راتارلز رسن وتز تز كحل تفهدتز ك ل را كي صرفا

كر را آكرر ك ق اع گم فررگم كم، گ،ف رصولز كر و تمققز كر برره آكراش شفاف

را جستاك جستجده را غرض ك سادن رجتاالز رسن گر چم، راو كوي آاوا

گوير: عر:الف يضريلف اونه نهادهراه پرردا مرريارايي رعا رر رري جان راولز نظريه. 1

هاه ان:يشه چنين اسف. نگراه كنير: بره راولرز اجتماعي اسف. همان طور كه :ق براه نظام

.3 ص 1791

Page 3: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

22، شماره مسلسل 3131زمستان ششم،سال

9

گاه انر گم باش، جاه كأت رك اتااج آن قاب كسره بي دد ه گستره عدالت

كودرن ر رتن گاگز ك كدص ف اخام كادا بي كاك كفتي رسن كي توز تسأتي ل،

آن بي ل،ع فلسفز اا كر چمان كي ك كوران تنهدك تمسدب بي ا ز ركرم

ذصسيره صص7)تفسير صايي، ذصل ييص ي صصصصص «باتع،ع قاتن رتسادر و رالكض»آت،ه رسنح

رن گفون كود ر جهن را كي اخام ك ااز لقن پروك گاك لاتم رسن توز ال حمن(

ل،رتن ك را جا وصف فع كبدبز رسن و ر آن بي ل،ع ك تز اا كور لو،ع

كنراعز ك جع رداام و ل،ع جاراوز ك كسو ،گز بوي رلاواع ل وا ر جالوي

شد فرولا انر ل،ع ك تز تحسدب تز

ل،رتن ك دد ه راسااز بي و بخش قاب كقس م رسنح ااز دد ه فور ه كوي

تلاا فر ه رسن و ك للدتز چدن ر س و فقي تودك كدجوي ااظر بي رفعاع و

ه رجتاالز كي ااظر بي تماس ا و روضاظ رجتاالز رسون شد وم دد ه ورق تز

و ك للدتز چدن س اسنو دقدسو كعل م و كرب نو رقتاوا و كوربوط بو رتالو

تقر رسن تدضدظ ل،رتن ك دد ه رجتاالز تمحار ك كفتواك فور ه ا سون

صرفا سعا فر ا سون ـگا الرق اا بر ز ا،گاه ـطدك كي غاان بحث نگاا

تم ل،رتن و طرا شما ن آن ا ا ك را و دد ه تاا رسن تختلوف كلقوز

شد موضوع عدالت در ساحت اجتماعی

كسواا، راو ااز ر ت ادلز كي را جستاك كر ك ا بي تقاد د ااكه تز

كر آايوي شدا، بي ل اك ق كه تدضدظ ل،رتن ورق تزرسن كي ب م م چي رتد

شد چ سن؟ ك دد ه رجتاالز تتاف بي وصف لا الاي اا االا الاي تز

بي رلتقا اناكا،ه كرامجا ال م رسن سي تدضدظ كر بي كفا ل تودك ت دخوي

Page 4: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

معناشناسي عدالت در ساحت اجتماعي

01

قررك گ مح

،ر بوي كرا تا،رس ل،رتن كي ك را دود ه ربتو ورضح رفتار اجتماعي فرد: -1

ه فر ك ركك اط با انررن و جاتعي رسن رلم ر كم، كفتاك لات،راي ذگ قدك تز

گا فال بي ه را گاه س اسز و غ ره كي ك گاي گاو فعات ن ر و ست،گاو تعاشر

شود و بااو، پاسوخند لمدرن تسئدع را كفتاك تدك ستااش اا اادگش ورق توز

باش،

نها: اجتماعي -2گااز با گدان جاعوز ك كفتاكگاه فر ه ورقع ن ح تستق ر 1

جدرت شا گرفتي رسن كي تستق اا ك تااتح ا،گز جاعز و فر ه كأث رگويرك

گ ر بي لمدرن تلاع ك پز گا تدك رك اابز قررك تز رسن تير جااناه و كاككر آن

و كد او و ر ق كدت و، –گااز كي رفرر برره كأت ا ا گاه تع نتز د فعات ن

گااز كي بورره كسوه راو گم، و سا تان راجام تز –را،ر و تارف ت ا تيو پس

رتدك كأس س ش،ه رسن تتماسب با تقتض ا جاتعي و باوكگاه جاكه ك آن اول

ه اس تا ثابن و با ورم و ركره رگ،رف و كاككر گاه اص بي فرآام، اها امي ش،ه

كمو م و آثواك و قتاوا بوي آن رشواكه توز وجد آت،ه رسن كي كحن لمدرن اهوا ر

گ م پ ات،گاه آن كر تدك تقاتعي قررك تز

نهاد ]اجتمراعي نظراري بره ن راف پاير:ار و سرا ران يايتره ا »گوي: بروس كوئن ري . 1

الگوهاه اجتماعي اسف كه برخي ريتارهاه نظارت ش:ه و يا ان را با ه:ف برموردن نيا هاه

نيا هراه -1شرمرد او سپس شش ويژگي برراه نهادهرا بررري «. گيرد اساسي جارعه در بر ري

داراه پاير:اره ن راي -3هاه نهايي اسف. رتضمن ار ش -2كن:. تأرين رياجتماعي رعيني را

ها و الگوهراه ريتراره در اه ا ار ش بر راناه شااه -5گ ترده و تأثيرگذار اسف. -4اسف.

انر:. هراه من را پذيريتره بخش عظيمي ا اعضاه جارعه مرران -6ح: اعال سا ران يايته اسف.

.153تا 151ص ((1392)ن.ك. به كوئن )

Page 5: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

22، شماره مسلسل 3131زمستان ششم،سال

00

اها گاه انر تل كعل م و كرب ن )آتد ش(و قاادنو دادتون ا وا بوي گاو

صدك قاب بركسز رسن اها رجتاالز ال فرآام، و كعا ع پاا،ركه رسون كوي

كوي تمتسوب بوي –فور ه لدرت رجتاالز تتع، ه رسن و بر ف كفتاك ات جي

ه رفورر اوا ه ك آن اتون رك چوي بسوا ركر ه –شخص بخادصز رسون

لدرت قهره و غ ر ر ت اكه ا وا ك آن و رسون ك گور صودك اها گواه

تل قدرا كساز و –رجتاالز رلم ر تدرك ه كي ب نتر كع مز و كأس سز رسن

–تل فرگمگ و آ رب لرفوز – و تدرك د جدش و كع مز –رقت،ركر س اسز

ر جهن كأث ره كي ك شئدن تا ه و تعموده آدوا جاتعوي رك تدضودظ بحوث

شد تير رگر صرفا ر كايي كفتاكگا و طل ااي ورق تز ل،رتن و رص دا ل،رتن

گاه فر ه بي تسأتي ل،رتن اناه كم م بخوش تهاوز ر ت ادوث تلفودع تسئدت ن

تاا، تز

بر ز ر ت ادث ل،رتن رجتاالز اوي اواظر بوي كفتواك توزيع وضعيت نهايي -3

لو،رتتز ك كفتواك فر ه رسن و اي ااظر بي اها گاه رجتاالز رامقدك ا سن كي بز

فر بخادصز تدك بحث باش، اا را كي تول قوااداز اوا س اسوتز ت وان رفورر

وز رفورر ره كر بورره بر گا و رتت ا ر واوهه ك ع ض قائ ش،ه و بي ااد فرصن

قائ ش،ه رسن و تا برره رص آن ر ل،رتن سوخ بنودئ م گواگز وضوع ن

گ ر و بو،ون گا تدك رك اابز قررك تز گا و تحروت ن تم،ه تدجد پرركم،گز بهره

را كي تس ب را وضع ن كر ك كفتاك فر ه اوا اهوا رجتاوالز شماسوااز كور ه

ش مو گا كي فز افسي را وضوع ن ل،رتتز ق لز با باش م و ك ك،رك ج ررن بز

شد و قاب كل ر و رص رسن تدضدظ بحث ل،رتن اابساتان كنخ ص ر ه تز

پويار ب مو م شوررئط تع نوتز بر وز رقنواك آسو ب گر تل وقتز توز ورق تز

Page 6: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

معناشناسي عدالت در ساحت اجتماعي

01

آت ا رسن و فاصلي ط قاكز فادنز با بق ي رك وتد ك ت ان كفتاك رقتاوا ه فاجعي

گاه رقتاا ه جاكه گمد لات اصز كر ك را كربقوي و س اسنرفرر اا قدرا

شماسااز اار ه باش م و اا فرضا لدرت قهره و غ ور ر ت واكه كر و بو،را م

شد ر تاوم رصو آن گا كي وضع ن تدجد غ ر لا الاي كنخ ص ر ه تز

گدئ م سخ تز

ز بحوث تهاوز رسون ر ت ف بر سر كع قلارو تدضدلز ل،رتن رجتاوال

ره بي الئ تعرفتز و را،ئدتدژال چاكچدب تفهدتز تح،و كره ر لو،رتن ل،ه

گواه رجتاوالز كر ر قلاورو تدضودلز لو،رتن را، و بر ز ر دد ه كرس م كر ه

را، بي لمدرن تلواع فراو،كاش گااول و كواكبر لو،رتن كر ر گوم اكج راستي

جش رلااع لات،راوي رفورر ر جهون كم، ااز تدرك ه كي ك ص، سم كفا ل تز

كلاان دقدس و تدر ا رسن و ب نتر ك فضاه دقدقز تدك كدجي رسن را كر

پيار وم تدرك ه كي ك ص، سمجش وضوع ن داصو ر كقابون رفورر و تز

گا ك جاتعي و ا بي رتنده اصز ر كد ا رسون و ب نوتر تم،ه پرركم،گز بهره

هي كذصكاب، ) ن گاال بي گ چ كو قسم وم كر برااز ك فضاه رقتاا ه تقر رس

(ذص،صيصنهم2931

رويكرد تحقيق

انور ر بركسوز كعواكاف كدرا م با كواار كلز برره ا بي تعماه ل،رتن ااز

ركرئي ش،ه آغا كم م و صرفا بر رسوا رك اوابز كاات ون و راسوجام كواوز راو

اوائ م بلاوي ال م رسون ربتو،ر بوا گ وره ا كعاكاف ك ال ت دخي راتارلز ات جوي

گاه تختلف كواار رستقرراز دتز رتاق،وك كاكبر گاه را رصق كر ك لرصي

ه لو،رتن كر ك راو كور تقتضو ا تتمودظ تسوأتي وركسز كم م اا بي كع ور ق و

Page 7: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

22، شماره مسلسل 3131زمستان ششم،سال

01

ه تنوتر تعموااز گا تدك كجااي و كحل قررك گ م و سعز كم م گسوتي لرصي

تدرك كر ب اب م آاناه ظرف ون كعواكاف ركرئوي شو،ه كر ر ت دخا ل،رتن ك را

ه را رقتضائا كر پدشش ب،گ، رك اابز كم م كدرا، گاي جهن را كي آاا تز

ره كرج حوز اناكا،ه تعتق، رسن ركخاذ كواار تابدك صرفا بوي لمودرن شو ده

شود تتعو برره غما بخن ،ن بي بحث تقر ا سن بلاي بي ب ااز كي رشواكه توز

گاه تعمااز تل رسن تفهدم ل،رتن تحادع فعات ن ذگ ك كأت ف بر ز تؤتفي

گا ا سن بلاي ر ق تفاگ م بس ط و شهد ه د و شااستنزو برربره و رتلاع را

رسن را طدك ا سن كي گدان تعمااز آن تتقدم بي را رجاره تعموااز و كاودك

تقوام كاودك و كحل و ذگموز ك قاتوب گا باش، تفاگ م تعادتز ربت،ر ك ق لز آن

اابم، سپس گمناتز كي شدا، و گداتز تتاااا تز كرك ز ر رجاره تعمااز ك تز

شدا، تاو آن روصاف ك تدضدلز تناگ،ه ش، ك تقام كا،ا بر آن دا تز

گ وره تفهودم تسو ر شوا –تل ا اازو كستز و ل،رتن – ك تفاگ م شهد ه

قا جائز بر كادك كلز تفهدم كق،م رك تا ربت،ر بوي كلز بي لاس رسن كا،ا

ران ا تل بوا گو بوي صودك رككاوا ه و بور ه ع گمنام تدرجهي با ال تمخره

رسا ال دس كواز ب،ون كعا ذگمز و كدجوي بوي تفهودم كاودكه ا واازو

لمودراز رسون كوي بعو،ر بورره رام تعماه كادكه آنو ا ااز آن كر كا،ا كر ه

ه انور بي آن كاافن تستق م و كحل ذگمز آن بي كاك گرفتي ش،ه ااداوي رشاكه

گور »و « سقررط راسوان رسون »را كوا، رستمتاج تمققز رسن تا وقتز و تق،تيح

كم م ب،ون را كي ال م باش، بي را رتر كدجي كمو م كر ت دخي تز« ت ر راسااز تز

و تحاودع ك صولره و كي تسأتي ر باب ق ا شوا چمو،م رسون و تدضودظ

ك رره آن چنداي باا، با گم كرك ب شد كا ات جي بي سن آا،و رسوتمتاج كر راجوام

Page 8: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

معناشناسي عدالت در ساحت اجتماعي

01

گ م كسن رسن كي را رستمتاج ت رك و گتره ا سن رتا لا رسوتمتاج تز

گ ر تتدقف بر كعا و كأت ذگمز و كدجي كفا لز بي صدك رككاا ه راجام تز

گا ا سن بي ت

گواه لا الاوي اوا ادص تفهدم ل،رتن ا ا ربت،ر ك تدرجهوي بوا تدقع ون ك

االا الاي با ركاا بي رككاا و ال دس كواز ب،ون رتتفوا بوي تفود لو،رتن اوا

گاه تفهدتز آن و ب،ون ا ا بي گ چ فعات ن ذگمز تستق اا بور كعراف آن و تؤتفي

ه سپس ك تردلوي رام رسا ك شهد ه آن وضع ن كر كا،ا اا كخقئي كر ه

ه گوا و ت دخوي بع، با ال اخرة ثااداي ذگمز برره رشاكه بوي راو ق و كاافون

گاه انر ك آن وجد رك لمدرن ل،رتن كر بوي كواك اصز كي تتاااا ر كاافن

كم م تير بورره ا و بوي اول كعراوف ه آن گفتند تز برام و با انررن كباكه تز

چ ا باا، آن دس تنتر كواز و ت دخوا و ه ل،رتن ق ر گر كباكه

گاه آن كر كي ك كا،اقا جائز ااود اافتوي گا كر ب اب م و واهگز ك آن كا،ا

كدرا م ج،ره ر را كوا، بي ال كشتي لماصور تفهودتز رسن شماسااز كم م ااز

گا ك ذگ ت دخي ش،ه رسن ركتفا كم م كي بي صدك راتارلز راسجام آن

ير ال م رسن ت ماه كاك كر رستقااه رصماف تختلف كا،اقا لو،رتن للز گ

ك فضاگاه تتمدظ بحث آن گداي كي اا گانان تت ا ك رسن قوررك گو م و سوعز

گا كر رستخررج كم م كعاكاف ل،رتن پس ر را كي جاتع ن و كم م تم تنتر آن

ق شد كدرا، تدك كدجي ور گا ك را اناه تحل بخدك تز تااع ن آن هاي عدالت در ساحت اجتماعی حوزه

كو بوي ت و رقتضوائا رصق ل،رتن وقتز ك فضاگاه تختلف بي كاك تز

گر ؛ تير تعااز تتع، ه گا ك قاتب رتنداز واهه تت لدك تز اص گر ك،رم ر را

گا قاب ركجاظ بي ال تعماسن و بي ه را برره آن ذكر ش،ه رسن را كي آاا گاي

Page 9: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

22، شماره مسلسل 3131زمستان ششم،سال

01

گا رشترر تعمده برقررك رسن اا اي بااو، تودك بركسوز قوررك ر انر ت ان آنكع

گ ر

ك فضاه دقدقز ب نتر ربعا كقم موز و قضوااز لو،رتن تودك كدجوي رسون

ه كدرن بي و ستي كقس م كور ااوز جم وي ت دخا ل،رتن ك را دد ه كر تز

جي ااسان رشتي باش، و تسأتي رسن تل را كي قاادن باا، بي گانان كد 1صدكه

ك رجرر ا اا، ك ع ضز ت ان رفرر كور رشتي شود ك تقوام كسو ،گز بوي لواوه

تسأتي رسون 2ه تحتدراز طرفز كر كلاان كمم، وم جم ي تقاتا قضااز باا، بز

ره كمخ م شو،ه رسون كوي دو كر بوي ك را جا باا، ب م م آاا تفا قاادن بي گداي

برقرركه قسط ك جاتعي كال كم، و تدر ا رك شز و دقدس دق،رك برساا، و بي

راسااز ك آن كلاان ش،ه رسن اا اي ك باب قضاو گم صورف اخور ر طور

بر دك با طرف لدر ك كوا، ر كسز را كوي تفوا داوم صوا كه ت تموز بور

ه تحتودراز كنخ ص كسن دقدس و تقاب با تدر ا رسن اا اي تربدط بي جم ي

رتن رسن ل،

گواه گ ره ك فضاه رقتاا ه آن جا كي تااكب رقتاا ه ك چاكچدب جهن

ه كد ا ثرو ك جاتعي و گ،ران شرراط جاتعوي بوي ه احده را،ئدتدژال كباكه

كممو، ت دخوا بسو اكه گسون كوي بوا پر ر ه تز سده ال اخام تقلدب را،ه

ا بي آن كدجوي كور راو ره كي باا، ك را ج شد ااتي ه ل،رتن ترك ط تز تسأتي

گرراااوي بوي رسن كي ت دخا ل،رتن ك دد ه رقتاا ب نتر بوا كوااور ات جوي

گوا كدجوي رك بوي كع ور انور لا الاي اا االا الاي بد ن اتااج داص ر فعات ن

1. formol

شود. ناري:ه ري (Substantive)يا جوهره (Material)اين جناه رعمون راده . 2

Page 10: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

معناشناسي عدالت در ساحت اجتماعي

01

وضع ن اهااز كد ا داص ر ت ا ال و تماس ا ك جاتعي كر ر جهن را كي

كمو، بور و ف آع تمق رسن اا اوي بركسوز توز را،ه گاه جاتعي آاا با شا ص

ره انر بي كلاان رصدع و تودر ا پااوي ه دقدس كي ب نتر با كواار وظ في دد ه

انر رسن اعمز راق اس كفتاكگا و كوا،گا با دقدس و تدر ا و كدجي رك و گيشتي

راو جهون گاه آن كر ك اخر رك رت تي ت ا ال رقتاوا ه ا وا ر ج ررن كاستز

قاب بركسز رسن تا رگر ر را ستي قدرل، بوي دقودس رقتاوا ه كع ور شود

گااز گايودن كفواهو بهااسوتزو كر رسن شعاكگاه ل،رتتخدرگااي ك دد ه تماسب

انور كأت رجتاالز و اققي اخرر تربدط بي ل،رتن كد اعز غات ا با انواه ات جوي

ز لو،رتتخدرگز بوان شوااان ر شد ك فضواه رقتاوا ه و رجتاوال تقر تز

گا و كو ش ل،رتتز گاسن و جم ي سل ز ل،رتن ك افز بز اات ااا و تحروت ن

ه ث دكز ل،رتن ا ا برره رص آن تدك كدجي رسن را ك داتز رسن كي جم ي

بي لمدرن ال رص پااي برره كمخ م صح ح تماس ا راسااز ك فضاگاه انر تل

دجي رسن فضاه دقدقز تدك ك

ا ا ت دخا گمجاكه تربدط بي ـبي تعماه ر ص كلاي ـ ك فضاه رجتاالز

انر اس ن بي كلاان دقودس و كررتون راسوااز ل،رتن گرچي گاگز با اناه وظ في

تم،ه ر كحاو و آدا جاتعي و بر دك ركه گانان ر فرصن برربر برره بهره

شود تاو جتاالز تقر توز گاه ر شل و به،رشنو ر ورج و دضدك ك فعات ن

انور رسون و اسو ن بوي اناه غاتب ك را دد ه ا ا تل دد ه رقتاوا ه ات جوي

گاه راسوااز دساسو ن رك ك راو راق اس وضع ن رجتاالز با رصدع و رك ش

گاه ااكور بي طودك گاه كع،ا اابرربره گاه رجتاالز و ش ده دد ه تسأتي اابرربره

ر رن قررك رك پر واهه تدك كدجي اخراي

Page 11: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

22، شماره مسلسل 3131زمستان ششم،سال

07

گ وره سوا تان س اسوز جاتعوي و ك فضاه س اسز ا وا كبواكه كواو، شوا

ه ه تررد كاك غ،غي ل،رتن پا بي پاه تسوأتي لالار داكا ن س اسز ك گاي

ق،ك دضدك رك و گادركه بي لمدرن تحاز برره سمجش تنورول ن اها گوا و

ماه دقاا ن گ أ داكاوي ك كم، تنرول ن كر چي بي تع آفرامز تز كفتاكگا اقش

جااناه د فرض كم م چي بي تعماه تق دت ن آن اا تور م گور و وجوي آن بوا

شد بي اطر رگا ن و دساس ن راو دود ه و كوأث ر ه ل،رتن ترك ط تز تسأتي

ه گاه انر رك تعادال لو،رتن رجتاوالز ك كجوي ره كي بر دد ه كع كمم،ه

شد ل،رتن ك ت ان تقودال كل و،ه اسز تقر تزروع بي لمدرن ال رك ش س

پر ر ه ب،ون رتتفا ره رك بي احده كي گ چ اخراي ه س اسز جااناه واهه فلسفي

گاه كدرا، اس ن بي رك ش ه ل،رتن و ركخاذ تدض ك را ادص ااز بي تسأتي

گاه رص دز رظهاك اخر كم، س اسز انر و اخام تقلدب س اسز و دركن

گوااز كوي كواكمدن رشواكه كور ام ر اول رتاللز بر و ف دود ه فضاه ب

رجتاالز اا فرگمنز وردو، بر ودك رك ا سون و بور و ف ـ ارسا ن س اسز

كدرا، برره د تسائ تتما ظ ف ي بي ال تم رقت،رك تنوتر ه س ا ااز جاتعي

ب گوا د شوان ك قاتو و اها ركره وجاگن جاعز كا ي كم، تنر را كي وتن

گا و كدرفقوا ف اواب سون بوي كأسو س چمو اها گوااز باامو، و كمدراس دن

گوا ه رجرره كاا اا آن قررك گم، رت تي د راو كدرفو شان كر پنتدراي ق،ك

شد ك گر صودك گا با رصدع ل،رتن سمج ،ه تز ا ا تاام، كعات ت ان وتن

گاه جهوااز بي رصدع و رك ش ردتجاج بي ل،رتن ك فضاه ب رتاللز باا، تتاز

كدرا، بي فرگمگ اص اا داكا ن س اسز اص تتاز باش، اا بنره باش، ااز

Page 12: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

معناشناسي عدالت در ساحت اجتماعي

08

مفهوم عدالت نزد افالطون وارسطو

ه بنر بد ه رسن و ر ربتو،ر گاوار بوا كفاور س اسوز و ل،رتن گادركه تسأتي

ان كوا ه را،اني و بحث للاز گيرشوتي رسون ر وكه باسوت رجتاالز پا بي لرصي

ه ت،كن رئاا تدك كدجوي را،انوام،رن وكه رس تز و تس حز و سپس ك وكه

تختلف قررك رشتي رسن ك را جا با كدجي بيح روال جااناه كواكاخز و بارگا ون

بوي اودص –رف طدن و ركسقد و ثاا ا كأث ره كي راو و ك تتفاوررن بعو،ه

تجاع بحث كفا لز و كاكاخزو بي لمدرن را، و ثاتلا ل،م رشتي - 1داااه تسلاان

كمو م و رشاكه توز –آن گم بي طدك بس اك تختار –ااداي فقط بي را،اني را و

ه آكرر لم، رالقتضار ك الب ه كحل وجده و ربعا تسأتي تدك كدجوي ورقو بق ي

درگ، ش،

ف ه فر ه و دد ه رجتاالز رتنده ورد،ه كر بورره كعراو رف طدن ك دد ه

ره ر ر اخر رو جاتعي (367ذصصص963ذص، ازص2931ا،الطرنذص) گ، ل،رتن بي سن تز

گوور جهوون ا وول رسوون كووي ك آن چهوواك اوولن باشوو،ح راوواازو شووجالنو

ركه و ل،رتن ترر رو ر راااز راش پاسو،ركه و كو،ب ر رتودك جاتعوي دانت

باشوم، بو،ا وسو لي ه پاس،ركرن و تات،ركرن ر آن بر ودك رك رسن كي رگر ط قي

گر و بوي گاو كرك وب شوجالن و رسوتدركه جاتعي ورج، الن راااز تز

ركه و التز رسن كي باا، آن كر ك ط قي سپاگ ان سرر گرفن رت تي دانوت

شدا،گان وكرن و دادتن گا التز رسن كي تمحار بي ط قي پ ني غل ي بر گد

ه باشم، بع، ر را كدض حا و كبواكه ه ط قا باا، ر آن بر دك رك ا سن گاي

رجله نقر: «رعاني ع:الف در اخالق اسالري»در اين رينه ن. ك. به اترك ح ين رقاله .1

به بع:. 109 ص 67 شماره 1372و نظر بهار

Page 13: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

22، شماره مسلسل 3131زمستان ششم،سال

09

گدا، بي تعماه را رسن كي گر لضده ر رلضواه جاتعوي فقوط كواك ل،رتن تز

ركه كم، و ك پركده آن روال سي اص ن رااازو شجالن و دانت د كر تز

رك گا كر ا ا پابرجا اناه توز گ ر و ثاا ا تا رم كي ل،رتن پابرجاسن آن شا تز (348تيصص384افحيتصص894تيصص813طرنذصهمينذص، ازهي صا،ال)

گااي جاتعي برره كو آ تز ا وا سوي جوار سپس ك ر رتي تتماظر با ط قا سي

آتود )لقو ( و جائوز كوي بوا آن شد جائز كي آ تز با آن راوش توز قائ تز

كم، )غضب( و جائز كي با آن ت و بوي ودك ن و ادشو ،ن و ردسا نم تز

گ ر ل،رتن ك آ تز ا ا داص گاان ك ف تز كم، )شهد ( و ات جي تز كماس تز

رسن كي ك جاتعي رشاكه ش، فر راسان ا ا وقتز لا ع رسون كوي گور جائوز ر

ه اص د بپر ر تات،ركه د لق رسن كي جار راواه كو رو بي وظ في

سوت اك ه نم را رسن كي كو رسن و ك پز سعا كاام كو رسن وظ في

و گارره رو باش، جار ت كمم،ه كي جار سو ره ااپويار كو رسون بااو، كحون

شود كمترع كآا، و تام رترش بي سن ر باش، و رال كو ااسوره ك واه توز

ل،رتن ك ت ان آ ت ان بي صدككز غ ر ر آن كي ك جاتعي او،ام ااااوان »بمابررا

(364تيصص344تصافحيص881تيصص894)همينذص، ازهي ص «اند

شود ره رسن كي س ب توز ه تر تان ر ل،رتن تلاي ترر گاي»ر اخر ركسقد

آ تز رستع،ر بي جا آوك ن رلااع لا الاي رشتي باش، و لا لا الاي راجام گ، و

ترر ر تلاي ((a8811) 867، كتاب پنجم، ص 8731)ارسطو، « درگان ر گره باش،

ن كي ك افس كرسخ شو،ه و صورف اول كواثر و ك را جا ال ده باطمز رس

رافعاع لاطفز اا داتن و گيك تققعز ا سن تقاود ركسوقد ر لو،ع و ظلوم

تجر رككااب رلااع لا الاي و ظاتاااي ا سن بلاي راو رسون كوي آن رلاواع بوي

((a8873) 811)همان، ص سائقي س ر راجام شد

Page 14: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

معناشناسي عدالت در ساحت اجتماعي

11

قد ل،ع و ظلم كر ك و سقح رتا را كي لا لا الاي چنداي لالز رسن ركس

كم، ااز تعماه لام و فررگ ر و وم تعماه جائز كوي ك لو،ر فضوائ و تعما تز

ظواتم روال »كذرئ انر رسن تا تا،رقز جائز ر تعماه لام تابدك گم گسن

رلتماسنو پس لا ع گم باا، روال بي تعماه كسوز ااتم، كي بي قاادن بز كسز كر تز

رك و ثاا وا كسوز كوي برربوره شوهروا،رن كر درا كر اناه توز باش، كي درتن ق

شااك بمابررا ل،رتن ]بي تعماه لام كلاي[ ل اك رسن ر ردتررم بوي تحترم تز

رلتمااز بي قودرا و قدرا و تحترم شار ن برربره شهروا،رن و ظلم بي تعماه بز

((a8811) 861)همان، ص برربره شهروا،رن رسن

ركسقد ل،رتن بي تعماه لوام فضو لتز ك لو،ر فضوائ جائوز انور ر اخر

ه فضائ رسن تمتها با را ق ، كي فضو لتز ا سن بلاي كاام فض لن و شات گاي

ترك ط با شهروا،رن انر و سد تم، بورره انوررن رسون كمهوا بورره ود فور

و رو سپس ك كمواك تعمواه لوام لو،ع و ظلوم ((a8871) 861)همان، ص «ا سن

رلتمااز بي آن كي تساوس با فض لن و كذالن ر قوز تفهدم رتتارم بي تدر ا اا بز

رسن تعمااز اص ر ل،ع و ظلم تل قمالن بي سهم د وس ره ااپوياره اوا

كم، كي ال فض لن اا كذالن جائوز ك كمواك كع،ه بي سهم انررن كر تقر تز

ه د، وسط ركسوقد لو،رتن هشد تقاب قال، بق ي فضائ و كذرئ تحسدب تز

((a8871) 861)همان، ص « ك را تعما د، وسط ت ان ظلم و راخ م رسن

الگوهاي معنايی عدالت اجتماعی

اخررن ك تقام ك تفهدتز ل،رتن و كعراف آن ر رتندگاه تتمودلز صادب

كور كر را، كي ال م رسن ك را جا بعضز ر تدرك تنهدككر و پررستعااع بهره بر ه

بركسز ااائ م

Page 15: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

22، شماره مسلسل 3131زمستان ششم،سال

10

توازن، تناسب، سازگاري، تعادل و هماهنگی ميان اجزاي يك مجموعه -1

را رتند ك تعمااز كي ق ر رف طدن اق كر ام رشاكه شو،ه بود تاو رگور

ترر صرفا گااگمنز ت ان رجارر باش، را وصف برره كل ن كو آ تز اا جاتعي

كودرن آن كر و ل،م كدر ن رسن اوي ظلوم ااوز ه تقاب آن ااگااگمنز رسن اققي

ه اص افسااز بي تعمااز كوي للاواه وصف برره جائ ا كفتاك فر ه اا تلاي

طودك وصوف كفتواك رجتاوالز و كواككر اهوا را، قوررك ر و گاو ر س گفتي

كدرن را تعموا كر گ ر رت تي ك دد ه بحث فلسفز و ك تز تز رجتاالز قررك ااز

كادا رسما ر بي لاتم

گدا، بحث ك ذا ب ان تعماه كدر ن برره ل،ع ك را باكه تز شه ، تقهره

ل،ع بي تعماه كدر ن و كماسب ر اخر كلز و تجادظ اخام لاتم رسن وتوز بحوث

ل،ع ك تقاب ظلم ر اخر گر فر و گر جار تجار ر رجاره انور تقور رسون (61ذصصص2947)مطه ذص

كمو، و انور رشواكه توز انر و جائوز رتسعا ر بي و اناه كلزاررقز ك جات

گااوي بوي شود گور اول ر قودره سوي گدا، وقتز لق بر قدره راسان فائ تز تز

ااب، گا راتخام تز گررا، و رتدك آن ه ك ع ن ر لق كارفاكنان بي رلت،رع تز ورسقي

و لفن اا كس، كي ر آن بي فضائ داانو شجالن و بي سر د، كااع د تز

شد و را تا،رس ل،رتن جائز ك كفس ر ركسقداز ل،رتن رسون و گوم بوي تز

آاو، كوي ه گااگمنز و كساتم و سا ش ت ان قدر داتتز ك افس پ،او، توز ورسقي

ه قدر و كل ن افس راسااز رسن و را تا،رس لو،ع كلوز ك كفسو ر كااع گاي

روه لق لالوز ر لقو رف طداز رسن ل،رتن ك كفس ر روع ل اك رسن ر پ

ه ه كارفا د و ك كفس ر وم ل اك رسون ر رئوت ف گاوي اخره ك گاي

گا ر ت ان بورو رو ك راتهوا كفسو ر قدر ك ك ع ن ر لق بي احده كي ااگااگمنز

Page 16: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

معناشناسي عدالت در ساحت اجتماعي

11

ص41ذصاصص2369)ن اق ذص راو، ه آن تز گ، و كفس ر وم كر ال تي روع كر كرج ح تز

ص(49تيص

ه رجتاالز بحوث لو،رتن ا وا گواگز بورره رشواكه بوي ، ك دد هااگفتي اااا

گاه داوه اابرربره و فاصلي ط قواكز فوادش ت وان رقنواك و ااتقلدب بد ن اخام

تاوم راجام رص دا ل،رتتخدرگااي ر ضروك راجوا كعوا ع و كودر ن ك اخوام

آا، تا ورضح رسن كوي كودر ن ك راو جوا بور رسوا جاتعي سخ بي ت ان تز

كمو، گا و تع اكگاه گمجاكه تربدط بي تقلدب ن اخام رجتاالز تعما پ ،ر تز آكتان

بي ل اك انر كع ر كدر ن ال كع ر كمااز و صدكه رسون كوي تحتودره آن بوا

گر و و رشااع ق ا ا گايمان بواقز رسون ااوز رتندگاه انره كع تز

برام و را رتنود ر گم بي كاك تزرا كي تا ل،رتن كر برره كفتاكگا و تدرك جائز

را جهن ااكساسن وم را كي ل،رتن تدك اخر تا ك تقاب ظلم رسون و راو

1رتند چم ا سن روي، رعايت حد وسط، اعتدال و انصاف ميانه -2

وصف برره فع فور رسون اوي كل ون اخوام ورا رتند بر ف رتنده ق

ا، وصف تلاي افسوااز ا وا باشو، كوي تمنوأ كدر رجتاالز اا كو آ تز و رت تي تز

ه گر فع و تلاي ال رتر جائوز رسون قالو،ه ص،وك رفعاع تتماسب با آن تز

د، وسط ك ك فضائ اا ركسقد و را كي رو ل،رتن كر د، وسط ت ان ظلوم

كم، كات بوا راو رتنود سوا گاك رسون بسو اكه ر دااواه و راخ م تعرفز تز

كنر: للرر را نيرز بره عنوان يضيلف خاص روح ذكر رري الاته وقتي ايالطون ع:ل را به .1

لان ع:ل و للرر (354 يرا 352 ص 1330)ايالطون دارد عنوان عيب و رذيلف من بيان ري

در اين تعاير رتناسب با رعاني اخالقي من اسف كه ر اوق با تقوا و يجور اسف نه رعطوف بره

حقوق ديگران اسف.رعناه اجتماعي من كه ر اوق با رعايف يا تع:ه به

Page 17: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

22، شماره مسلسل 3131زمستان ششم،سال

11

كورا كاكبر گواه آن ر ركسقد برره ب ان ل،رتن ك ااز ر كراوج تسلاان بي ك

را، و ل،رتن كر رلت،رع و كدسط ب اا و اقاان اا رفررط و را رتند بهره بر ه

را، كفراط راستي

ل،رتن كدسط ت ان » رك ح بي ك ركسقد رظهاك تز 1تساداي ك كهياب رال س

آن ق،ك بر ك راو، و اواقص ر سوده رطررف رسن و گ أكز رسن كي بي س ب

و ر بابن را كي گر فض لتز كر ر جهن (213ذصصص2972)مسكر ذصص«ااب، د تز

را، ل،رتن رسم لاتز رسن كي ه فضائ رلت،رال كدسط رلت،رتز ال م رسن و گاي

ر آن جا كي تور م بوي ط و تو،از (223)همينذصصصشد ه فضائ تز شات گاي

گا ر و ست، برقررك رسن و تاا رسن آوك ه و لا ااز بهتر ن آنگستم، و ت ا

كمو، و ر انره باش، ا ا بي تقدم و تساوه كمم،ه رسن اماك گا كواك كر توز

ل،ع و تتدسط رسن تا تنا را رسن كي اماك ساكن رسن و كواك ت وان و

،ع اواط رسون ااب، بمابررا ر دواكم كوي لو ه آن رستقاتن ااز ام بي وس لي

طل م، و شراعن گاان چ اه رسن كي ك را رتودك كدسوط و رلتو،رع كر ااكه تز

(221)همينذصصصكم، كع تز

« ر رالتودك روسوقها »گاگز ك م شراف ا ده صلز رهلل لل ي و آتي كي فرتد ح

و چي (981ذصصص2968)طرس ذصخراج صنظيمصالملكذصرا، كر تؤا، را تعما قلا،ر كر ه

)نهي صص« رتع،ع رالااواف و رالدسوان رتتفضو »ا ك م شراف للده لل ي رتس م بس

دا بر را تعما گر تا باا، كدجوي كور وقتوز كعواب ره (119البالغ ذصحكمتص

1364و همين طور خواجه نصير در اخالق نا ره ن.ك به طوسري خواجره نصرير . 1

.133ص

Page 18: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

معناشناسي عدالت در ساحت اجتماعي

11

كو كوي گواه ر قوز بوي كواك توز و رلت،رع كباكه رك ش 1كوهو قا، چدن ت ااي

كاز باش، بلاي كمااوي ر كدرا، بي تعماه تساوه كر ن رتدكه گمجاكه گستم، ااز

كلاان كر رك كسن و رسوتقاتن ك كره دو و لو،م راحوررف ر آن رسون كوي

روكه ك را رتر تتاز بي تع اكگاه گمجاكه رسن بمابررا رتندگااز تل كدسط

كوه ا ا صدكه رسن و بااو، بوي رتندگواه انور ركجواظ شود و رلت،رع اا ت ااي

ل،رتن باش، كدرا، تستق ت ماه رصدع اازكرداري، استقامت در حق، اطاعت از موازين، تبعيتت از عقتع عملتی، راستی، درست -3

وضع بايسته و وضع الشیء موضعه

ل،رتن ك را رتند بي تعماه كاك كسن و سوارورك و تقواب بوا دو رسون

ط عتا طرا د ك پ روه ر تدر ا و قدرا تنوروظ رسون و رگور ك ع ون ر

لق لالز ل،رتن اات ،ه ش،ه رسن بي تماس ن را رسون كوي بوي كع ور اودكراز

ذص2976)د لمي ذصص« رتعق ادك فز رتقلب افرس بي ب رتح و رت اطو » ركرم ا ز

ص(49بيبص

تعماه لاتز كي ركسقد برره ل،رتن ك اخر گرفتي رسن اعموز تقلو كسون

كر ركه و پ روه ر قدرا و تمق با را رتندسن تمتها رو بي كستز ق ،ه كر بوي

را، كي ترك ط با شهروا،رن انور كم، و ل،رتن كر آن كاك كستز تز آن رضافي تز

ررن سد تم، رسن اعمز گر كاك صوح ح ر آن جهون كوي رسن و رثرش برره ان

برره شخص فز افسي فض لن رسون و ر قوا لاو سواروركه رسون تاو،رس

آا، ك ل،رتن د ل ون ركك واط بوا انوررن و ا اوز بورره ل،رتن بي دساب ااز

انررن اهفتي رسن للز گير كفتاكگا و صوفاكز چودن كقودرو لفون و قمالون ر

(.3 بن: 73خطاه نهج البالغه،)سيرته القص: يررود درباره پيارارعلي. 1

Page 19: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

22، شماره مسلسل 3131زمستان ششم،سال

11

1ن ه آن اكج رس راره

تا بي رلتقا اناكا،ه گمد راو ب وان كوافز ا سون اورر اائاوز چودن

گا ا ا وستزو ر درگزو رالاكو جد و ردسانو رافاسو لفدو كدرض و تاام، را ادظ

ر قا ر جهن ركك اطز كي با انررن ركا، شااستي و ساروركا، ك داتز كي بو

كدراو، كور توز ق ،ه كي بوي كع ور ق و گيركام تعماه ل،ع و را تفاگ م فرس تز

تفهدم ل،ع كر تتاااا كم، را رسن كي بندئ م لا لا الاي لا ر قز كسون

و ساروركه رسن كي روال ال لا ال م و تتع رسن و قادك ك آن تسوتدجب

با درسن رسن صرف وجد كجحان ر قز ك لا بورره راو كوي تاو،رس

ثاا ا را تاوم و كع ااشز ر بر ودك ه رسون 2سن لمدرن ل،رتن باش، كافز ا

كي با شئدن راسااز رك بي ل اك انر بااسوتنز لو،رتن ااشوز ر ال م رترلااوي

بد ن شئدن ترك ط ك انررن رسن

شد لالز رسن كي ك جواه گاگز برره رشاكه بي لا بجا و سارورك گفتي تز

د ش قررك ر ه ش،ه رسن چموان د ش راجام ش،ه اا ش ئز رسن كي ك جاه

گد رتيه اضو رتنوزر » ك كدص ف لاق فرتد ح كي رت ر سخ دضر للز

و ا ا ك ب وان تنوهدكه ك كدصو ف لو،رتن (117)نه صالبالغ ذصحكمتص« تدرضعي

رگر راو تعموا كوي (813)نه صالبالغ ذصحكمتص« رتع،ع اض رالتدك تدرضعها»فرتد ح

ح كر ه رسن بي كفتواك فور ه بواك شود كمااوي ر گاوان ال تي و رثر ل،ع كر كنرا

ه يونراني دارد واژه الاته رايال ياستر در شرح رعناه عر:الف نرزد ايالطرون الهرار رري . 1

Dikaiosun تر رعادل رطلر كه به ع:الف ترجمه ش:ه اسف نزد يونانيان ق:ير به رعنايي وسيع

(40 ص 1393)ياستر ريته اسف. كرداره و پرهيز ا كارهاه غير اخالقي به كار ري درسفالاته كيفيف الزام در ع:الف تابع رناع من اسف كره اگرر قانونگرذار رسرمي باشر: جنار . 2

اگر عريي يا شرعي يا اخالقي باش: بر ح ب خودش الزاري اسف. كن: و حقوقي پي:ا ري

Page 20: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

معناشناسي عدالت در ساحت اجتماعي

11

كسن كر ركه و لا شااستي و بادك رسن تا تاا رسن را وصف بورره

وضع ن رجتاالز اعمز تدضدظ سدم ر آايوي قو بوي لمودرن تدضودظ لو،رتن

كدراو، داتو ت دخوا رجتاالز تقر كر ام بي كاك كو ك راو صودك توز

گوا ك ه رجتاالز و كفو اابسواتااز ن ك كرس م وض بااستيه ل،رت گرراااي جا

ه رجتاالز با سو اس كو م سا تاك جاتعي و كد ا ثرو باش، كي ركفاقا را جم ي

فرتااو، لو،ع ه ل،ع با جود توز آن دضر تماس ن گم رك رانان ك تقااسي

م شه ، بي كع ر تردد« رتع،ع سائس لام و رتجد لاكض اص»رفض رسن ارر

ه اقوش ه سا تاان رسن و جد بي تماتوي ه پااي تقهره ل،ع ك جاتعي بي تماتي

رادرن گرچي ك اناه فر ه جد و ردسان رلقاه ب ش ر تقتضاه دو و وظ فوي

ه لو،رتن رسوتدرك گا و قدرا آن بر پااوي رسن تا رگر رسا رجتااظ و س اسن

بور اك جاتعي كره بي جااز اازگاه جائز فر ه برره رص ك ان،ه باش، ردسانص(23تيصص21ذصاصص2973)ن.صك.صب :صمطه ذص

كفسو ر كمو م و آن كر « وض رتنزر تدضعي»بما بر فرض ر ر كي ل،رتن كر بي

وصف وضع ن كلز اخام رجتاالز ك اخر بن رام تعماه رف طداز ل،رتن ا ا بر

شد آن تمق تز ها ها و شايستگی قاعطاء كع ذيحق حقه، مراعات استحقا -4

گا ك تفهدم ه راسان ك رتنده ق لز گفت م د ل ن ركك اط با شئدن ال م رترلااي

ل،رتن رسن ك را جا بي طدك تنوخص ك ت وان راو شوئدنو دقودس و

گا ت، اخر قررك گرفتوي رسون ك راو رتنود كفتواكو قواادنو س اسون اوا رستحقاس

گا كلاان شو،ه رسون ر ه ش، و رستحقاسوضع تز كي ك آن د گر كسز بي رو

لا الاي تحسدب تز شد ك را صدك تعماه ظلوم ك تقابو آن ا وا ورضوح

درگ، بد

Page 21: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

22، شماره مسلسل 3131زمستان ششم،سال

17

إن رهلل تم اتر شو ئا تو »اق ش،ه رسن كي فرتد ح ر رتام تدساه كاظم

صفدف رالتدرع رال و ق، قساي و رلقز ك ذه د دقوي تود لو،ع فوز رتموا

؛ ،روا، گ چ گداي تاتز كر كگا انيرشتي بلاي آن كر قسان كور ه رسون «ستلمدرال

و د گر صادب دقز كر بي رو ر ه رسن رگر ك ت ان تر م بوي لو،رتن كفتواك

(2976.صب صنقيصاز:صحكرم ذص481ذصصص2)الكي، ذصجص «ش،ا، ا ا تز ش، گاي بز تز

گواه دتز ل،رتن بي و رن بحثرا ك م تعادم ك تقام كعراف و كحل تفه

كجي وم ا سون و تلو غاتوب قابوا ورك ك تتودن اموز توا بوي صودك

گاه لو،ع راضااتز بي تاا ا و اتااج و آثاك رجرره ل،رتن ك جاتعي و اا انااي

بخش باش، كدرا، ك تقام بحث تا رتهام رتهز رشاكه رك تا كعاب ر تأثدك تز

تند ل،رتن ك جااز تدضدل ن رك كي پاه دقوز ك گر داع بر رسا را ر

ك ت ان باش، رگر تقتضاه آن د كلاان شد ل،رتن رسن و رگر كلاان انود

ظلم رسن بي ل اك انر وض گور دقوز بورره صوادب دو تسوتلام جعو

ه انررن ك ق اع روسن ت موز بور كلااون آن دو و لو،رتن ره بر له،ه وظ في

ه بر استي ر وض د للز گير لو،رتن وظ فيچ اه ا سن جا لا بي گا

كمو، تاو تقائو ن رن اقودع قضو ي تتأ ر ر د و تتركب بر آن فعل ون پ و،ر توز

كدرا، بي لاس باش، و تمنأ كا،ا تا بي وجد د و ل،رتن باش، تل وقتوز تز

ب م م رگر تنتره د فسخ ا،رشتي باش، راو ت ك تعاتلي تع دب بد ه رسن تز

كمو م كوي ل،رتتز رسن بمابررا دام تز ضرك برره رو سارورك ا سن و را رتر بز

رو د فسخ رك

ورضح رسن كي تستنا ك را ب ان ل،رتن كر ك قاتب رتندگاه ق لز بي كاك

بر اي رتنده رلقاه د تا رككاا و ك ا ك تعمااز تؤا، روسن تنر را كوي تز

Page 22: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

معناشناسي عدالت در ساحت اجتماعي

18

ك كعراف رلم ر لا بي تقتضاه دو تتعو ترر ر رلقار د اا تررلا د

ق لز اا كا،ا و شماسااز د ج،ا، باش،

تنا وم ك را رتند را رسن كي بي گر داع باا، پاه دقز ك ت ان باشو،

كا ل،رتن تدضدل ن پ ،ر كم، داع آن كي ك بر ز كاكبر گواه لو،رتن دو بوي

ه وضعز رسن كي توام آن بوي تعماه رصق دز وجد ا،رك د ال رتر رلت اك

آوك برره انررن ك ق اع روسن سن ذورتح سپر ه ش،ه و تستلام وظائف رتارم

كدرا، راجام آن وظائف كر تقات ي كم، و قادك ك را رتور قابو پ نور ر و رو تز

ه تواوم تررلوا آنو سده صادب د رسن وتز گاگز آن شأاز كي بي ت دخي

رام تا،رس د بي تعماه ق كلاي ا سن؛ تل كسز كي ك ل،رتن كر كق ر ه

تقام راتخاب ك ت ان چم، افر اا كندا و كجل و ر فور بركور بوي جواه رفضو

كمو، و االا الاوي گو، ك وا ك لرفوز لاو رو كر كق و ح توز تفضدع كر كرج ح تز

درا، ك داتز كي تاا رسن برره فر رفض ك را جا د شخاز قابو تز

قات ي و پ نر قائ ا اش م ت

ه د ر ورژة شااسوتنز رسوتفا ه تير بهتر رسن ك ب ان را رتند بي جاه ورژه

كم م اا بندئ م ترر ر د تعماه تدسعز رسن رلم ر دو بوي تعمواه ق و ك

رصق دقدقز و شئدن انره كي گرچي برتي فر طرف بر ودك كاخرگرفتوي

طرف وه ا سن ش،ه وتز قاب تقات ي ر

رجرره ل،رتن كدسط قاضز برره تجا ر فر تتخلف كشرراقز كي كخلوف

ه ردقاس د ك كاك ا سن ا وا آا، و تسأتي رو كع،ه بي د كسز بي دساب ااز

ر گا ق رسن تا،رس ل،رتن رسن وتز پاه د ك ت ان ا سن تاو رگور

م راو رقو،رم كر بوي لمودرن كودرا بي جاه د ر تقدتي شااستنز بهوره ب ورام توز

Page 23: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

22، شماره مسلسل 3131زمستان ششم،سال

19

بر دك ه تتماسب با شااستنز تمفز فر تتخلف تا،رس ل،رتن قلا،ر كم م

بر ف د كي رتره رلت اكه رسن شااستنز تتماظ ر ادصو تز كاودامز

ك فر رسن كي رقتضاه طر بر دك اصز كر ر ااد ة تا رك تلو ا وا ه كوي

ره كوي ف شد و رسوتع،ر و ت اقون و كدراوااز باا، كأت شد و تحروت تز كي باا، ك

سارورك رسن ت راتخاب ورق گر و تنقن و ك ش تل ون و تلاور ثاور اوا

رق،رم تمفز و تخربز كي باا، كندا اا كم ي شد و پا رش اا ك فر ب م،

طرفی و عدم تبعيض ها، بی مساوات، تقسيم مساوي خيرات عمومی، تعديع نابرابري -5

كم م تساور اا برربره رسن ل،رتن ك را جا رتنداز كي بركسز تزآ را

بي تعماه را رسن كي ردتررم و كدجي ااسان برره گاي قائو باشو م و بوي اواكور

رتموا »اق شو،ه كوي فرتود ح ت ان رفرر ك ع ض كور ا،ركام ر پ ات ر ركرم

(963حي صالققير ذصصصصصت) « گواه شوااي برربراو، تر م تلو راوي »؛ «كأسمان رتانط

ك ااتي بي ااز ر كاكگاركراش كي ر پ دست بر ز رفرر بي رت ررتاؤتم للز

لرفدر رتع،ع و كأوه و ساعده و ولده و للادر أن ق،»تعاواي ااكردن بد و فرتد ح

آاان ل،رتن كر ]اا تا[ شما تم، و ا،ا، و »؛ «فهربدر رتما لم،اا فز رتح أسدة

شم ،ا، و ك گدش ركا، و راستم، تر م ك اخر تا ك د و سهم برربراو، تاو

ص(71)نه صالبالغ ذصنيم ص« گراختم،

إنصالل ص أم صبيلقد صوصالإحسيينصذا فرر تفسر صالمرزان ك ؛ ل تي ط اط ااز

گدا، ل،رتن و تعا تي تفخز رسن كوي رقتضواه تسواور تز نحي(ص صسره ص31 ص)

كو ل،ع بي فتح ل و ل،ع بوي كسور رك و بي رلت اك اس ن و رضافي بي كاك تز

كو كوي بوا را، تا ل،ع بي فتح ك جااز بي كاك تز ل ر اخر تعما بي گم اا ال

كو كي بوا كاك تز شد تل رداام و ل،ع بي كسر ك جااز بي با ر فها ،ه تز

Page 24: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

معناشناسي عدالت در ساحت اجتماعي

11

گر تل رش ار قاب شوااكش و قابو و ن بموابررا لو،ع گاوان دس ك تز

كوه و پرگ ا ر رفررط و كفراط كقس ط بي طدك تساوه رسن رگر ل،رتن بي ت ااي

كع ر ش،ه را ك ورق كفس ر بي تدر م تعماسن دق قن ل،ع گاان رقاتي تساور

(991ذصصص21تيذصجلدصصبيطبيئ ذصب )طصو تدر اي ب رتدك رسن

ر بحث تلده كي بنويكام ورضوح رسون وقتوز رصوق لو،رتن داو بور

جاسن تسواور ك جوااز گاه بز گا و ك ع ض شد ترر افز كفاو تساور تز

گاه تساوه ك كاك باش، و رال ااسوان راسوت الاو و تقر رسن كي رستحقاس

گدا،ح گروگز بر آامو، كوي ر گوره سقد تزل،رتتز رسن رك ااالا ل ظلم و بز

گاان برربره رسن و بي كرستز گم چم رسنو وتز برربره اوي بورره گاوي بلاوي

برره كسااز كي با اا،انر برربر باشم، ر گره رسن تفهدم ر گره اس ز رسن

كم، و كد ا چ اگا گمناتز ر گرراي رسن كي رك ش و اس ن بي رشخاص فرس تز

ذص2972)اهسيطرذصص« اسب با رك ش كسز باش، كي آن كر ركر شو،ه رسون گر چ ا تتم

ص(3كتيبصسرمذص، ازص

گوا گوا و رسوتحقاس للز گير رتنده تسواور بوي رتنوده تررلوا شااسوتنز

گوا بوي ه راسوان گر رت تي رگا ن تساور ك را رسن كي توا بورره گاوي برتز

اكه قائو گسوت م كوي تقتضاه ذر راساا ن و كررتن راسااز دقودس روت وي بسو

گا تر و رسن گايم گانان بااو، گا و تحروم كر ن رفرر ر آن ك ع ض ك آن

گاه تم،ه ر تدرگب ط عن و تناككن ك فعات ن بي طدك ااسان ر فرصن بهره

گواه رجرراوز ه قودرا و س اسون رجتاالز بر دك رك باشم، و را ااتي ك گاي

كلاان شد

گوا كر ه طورف ن ك تاوم كدجي و ردتررم ااسان بوي گاوي ه ل،رت گاگز تسأتي

Page 25: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

22، شماره مسلسل 3131زمستان ششم،سال

10

قضوا و كواو، ةكمم، كي كاكبر آن ب نتر ك دود طرفز تقر تز كحن لمدرن بز

طرفز لو،م جاا و،ركه ر كسز رسن تسلاا ك را جا گم ترر ر تساور و بز

اابجاسن اي ص،وك رداام تساوه برره تح و غ ر تح تير تسوأتي بوي كلااون

كم، ك گر صدك تساور ال رتنده گا اا كلاان تدر ا با گنن تز تحقاسرس

كدرا، رتنده تستقلز برره ب ان ل،رتن باش، صدكه رسن و ااز

ااتي تهاز كي كيكر آن ك را جا ال م رسن را رسن كوي گواگز شوعاكگاه

كو طل ااي بي تعماه تتفاوكز غ ر ر آن چوي كواكمدن گفتو م بوي كواك توز تساور

ك تلو قاادانويركهو –تدضدظ برربره ك را كاكبر گا كفتاك فور ه اوا اهوا ه

ك بر دك با انررن ا سن بلاي اواظر بوي وضوع ن –فررت رجرراز و قضاو

اهااز كد ا ثرو ك جاتعي رسن كي ال وضع ن رجتاالز رسن اعموز گاوان

شد لز ورق تزه سدتز كي ق رشاكه كر ام تدضدظ ل،رتن رجتاا تقدتي

گاه فادش و فقو،رن كفواه و كوأت رجتاوالز بورره بر وز رقنواك اابرربره

گ ر ر آن جا كي بر دك ركه ر ااوابز تدضدظ رص دا ل،رتتخدرگااي قررك تز

راو م را م وظ في ود توز تم،ه و ا،گز شررفتام،راي كر د گانان تز ر بهره

ر آوك ه و ثرو رغم ا درگ، بد رق،رم ااوائ م اس ن بي كأت را رتر كي ط عتا

–دتز برره رقناك ترفي –گرراااي را وضع ن رجتاالز گاگز با اناه كلز و جا

شد كي باا، برره رص آن رق،رم شد آفرا كلقز تز ااساتم و ااتتعا ع و تعض

جتاوالز و گواه ر اتن ك كوا، ط عز كد ا ثرو بي تمخدك كع،ا اوابرربره

گواه كفواگز و كوأت رجتاوالز كحون لمودرن رقتاا ه ك تدرك ه تل س اسن

شد تساور و ل،رتن پ ن ره تز

رش اعمز بر دك تسواوه ك را جا رگر قن شد تساور بي تعماه دق قز

Page 26: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

معناشناسي عدالت در ساحت اجتماعي

11

گوا ا سون بلاوي كمااوي ر تم،ه كو و بي ا اع برربرسا ه بهره با رفرر بي كاك ااز

گا و راجا كعا ع ك وضع ن كد ا ثورو و ر گا و رص كاستز كاگش فاصلي

تمخودك ر »گدا،ح گاه بحررن رجتاالز رسن كوسد كباكه برربر تز ب بر ن ت مي

ه ق،ك و ثرو رفرر كات ااز باش،و بلاي تقاد را آن را ا سن كي كجي

تودك رسوتفا ه رسن كي ق،ك س ب گ چ گداي ش، لالز اند و ط قواادن

ره ثروكام، انر كوي بتدراو، شوخص انوره كر قررك گ ر و گ چ كس بي را،ر ه

)هوسيرذصص« بخر و گ چ كس بي ق،كه فق ر اند كي تج دك شد د كر بفروشو،

ص(.69ذصصص22ذص،صيص1ذصكتيبص2966

كور برربره ك تعماه روع كي ك كفتاكگاه فر ه و اها ه تدضدل ن پ ،ر تز

گرراااي رشن و غات ا ك فضواه دقودقز تماسو ن رك بوي ه وظ في جم يو ب نتر

كم، تا برربره بوي تعمواه وم رتنده كلاان شااستنز و رستحقاس با گنن تز

ه گووا ك وضووع ن اهووااز رسوون ب نووتر جم ووي كووي توورر ر آن كعوو،ا اووابرربره

دجي رسن و آاناه گرراااي رك و غات ا ك فضاه رجتاالز و رقتاا ه تدك ك ات جي

شد و صرفا ااظر بي رست فاه دقدس فر ه ا سن گرراااي ا اع تز كي با اناه جا

باش، باا، ر رتندگاه انور بي رتنده شااستنز و رلقاه دقدس قاب ركجاظ ااز

تل وض بااستي و كدر ن ت، گرفن ك گر صدك تساور گاودركه اول تو،ع

ف جدگره و تحتدره ل،رتن ا سن كوبمااز و صدكه رسن گ چ گاه تعر سطوح تحليع

گوا ك پدشوش ق ر كمدظ رتندگاه تفهدتز و ا ا تعض گور كو،رم ر آن

گاه كاكبر ل،رتن سخ گفت م ر طرف انر بمخر تز كس، ه دد ه ر ن بي گاي

كمو، و تسوأتي كر ر بواب رككاا لرفز ل،رتن كر دق قتز چم،گااوي قلاو،ر ااوز

كر راو رتور ك كحل و ده تز را، اناكا،ه تعتق، رسن كدض ح ق رشترر تعم

Page 27: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

22، شماره مسلسل 3131زمستان ششم،سال

11

ه تفهدم ل،رتن ك و ترك ي طدتز ت سر رسن ااز تفهدم كلز كي داوه گسوتي

ه ه كاكبر گاه ل،رتن رسن و استناه آن گاوان غ،غوي سخن تعمااز ك گاي

گواه لو،رتن ه دود ه تنتر بر استي ر سرشن ادلز بنره رسن و ك گاوي

گاه اص ل،رتن رسن كي گور كو،رم ك صومف جاكه رسن سقح وم صدك

كوره ر لو،رتن كر گاه كاكبر ه كر و التن گا ظهدك كوش بخادصز ر تدقع ن

ره واص ر آن تفهودم كلوز رسون بوي گ، و ك ل داع د گداي انان تز

ااز ه رصماف تعو ل اك انر تفهدم كلز ل،رتن ك سقح روع جات تاگده گاي

ك سقح وم رسن و كربقي ت ان را و كربقي كلز و جائز رسن

كور ااوز چمان كي ق رشاكه ش، ركسقد ا ا ل،ع كر ك و سوقح تعموا توز

شوار وم تعمواه واص تعماه لام ل،ع كي آن كر تساوس با تقل فض لن توز

ل،ع كي آن كر ك لرض فضائ انر بي لمدرن ال فضو لن جائوز بوي دسواب

آوك ك ل داع اس ن تعماه وم بي تعماه روع كر اسو ن جائوز بوي كلوز تز

كدراو، راسن و كربقي طدتز ت ان را و قائ بد ت،ع وسقحز ركسقد توز تز

بخش باش، و كره كر برره ا بي تقاد را كحق با كم، برره تا رتهام گيري نتيجه

تنده سودم اعموز وضو بااسوتي بوا بي رلتقا اناكا،ه ك ت ان رتندگاه ق لز ر

ق،كه كرت مو ظرف ن را كر رك كي ب واانر تفهودم كلوز لو،رتن ك سوقح روع

كدرام، ك سقح وم بي لمودرن رصوماف كحل باش، بق ي رتندگا و تدرك تنابي تز

را تعماه كلز ت، اخر قررك گ را،

ي داكا ن د و ه رصلز ل،رتن غ،غ طدك كي ق رشاكه رشت م غ،غي گاان

گاه آن رسن بموابررا فض لن بر تماس ا د ا رجتاالز بنر و و ن ااكرستز

ل،رتن تساوس با د و فض لن رسن تا ل،رتن ك جااز تقر رسن كوي روال

Page 28: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

معناشناسي عدالت در ساحت اجتماعي

11

گا ك ت وان باشو، بوي ل واك انور ه راسان پاه ر و شر و شئدن ال م رترلااي

ك دد ه داان لالوز و گور كفتواك اوا ل،رتن تساوه با د ) ك تقاب باط (

ره ر آن رسون كوي وضع ن كسن و سارورك و تقاب تدر ا ا سن بلاي داوي

ترك ط با شئدن انررن رسن ثاا ا ل،رتن رتر بااستي و ال م رسن گر كفتاك كستز

كي ر قا كجحان رشتي باش، ل،رتن ا سن ثاتلا را بااسوتنز و تواوم ااشوز ر

ااي بد ن آن شأن راسااز طرف ركك اط ك انره رسن اوي راو كوي فوز ال م رترل

طودك كوي ظلوم ه ر قز برره فال تقر باش، گاان افسي بي لمدرن ال وظ في

طدك رسن ال تفهدم ذر رضافي رسن ك تقاب آن ل،ع گم گا

با را سي ق ،ه كي بي تفهدم كستز و دقاا ن ر قز رضافي كور ام تعضو

شود ك غ ور راو صودك ن كعراف ل،رتن بي وض بااستي برطورف توز تااع

ه سجااا و كفتاكگواه ر قوز تلو كقودر و طدك كي ق رشاكه رشت م گاي گاان

ه فضائ ترك ط با انوررن تلو جود و لفود و رافواس ر و پاك،رتمز و ا ا گاي

شد تز

گواه ،رتن ك دود ه رتا ر جهن جاتع نو را تعما بر كاواتز كاكبر گواه لو

رجتاالز و رتندگااز كي ق برشار ام قاب راق اس رسن كلاان دقدس فور ك

گاه رفرر ك رلقاه پوا رش و ك فورو كلااون كفتاكگا و قدرا و كلاان شااستنز

طرفز ك بر دك با رفرر و كماسب جرم و تجوا ر ك داوم قاضوزو برربره و بز

ان تر تان و آايي ل،رتن تعاوضز اا كاوح حز كاح ح تعات و ر و ست، ت

گوا گا رق،رتز رسن كي ر د ث ركك واط بوا شوئدن راسوان شد گاي را درا،ه تز

گاه رجتاوالز و رقتاوا هو كد او تجو، بااستي رسن گايم كع،ا اابرربره

گا ك كل ن جاتعوي و رتلواع راو تودرك تم،ه ثرو و راجا كدر ن ك سقح بهره

Page 29: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

22، شماره مسلسل 3131زمستان ششم،سال

11

ره رسن كي ك آن شوئدن فور ه و جاعوز رره كس ،ن بي وضع ن بااستيك ش ب

گا كلاان ش،ه باش، راسان

گاه ر قز و ك تز ا ا جواه كأتو رك ك قابل ن كعا م را تعما بي دد ه

ه ر س تعادال ك تقام كعراف ل،رتن بر رتتارم بي كقدر و پرگ ا ر گمواه و دد ه

ن ركك اط با شئدن انررن تقر ا سن لا ع اعموز شد و د ل تمارر كا ي تز

ه ر و س ك كستااك بي صدك تقل كعا م تعماه ل،رتن رجتاالز بوي دود ه

صدككز ت سر رسن كي بندئ م شئدن راسااز ك تعماه ل،رتن شوات ود فالو

كمو، اوا ر شد ك ورق ظلم بي افس توز شد و كسز كي تركاب گماه تز گم تز

كي ظلم بي ،رسنو انره كر رلم ر تدجد راسوااز بو،را م و رال بااو، بابن را

ق ، ركك اط با انررن كر كي ك ل،ع و ظلم ر رسن تمحار بي بعو، رجتاوالز

رفتو، ل،رتن ب،را م ك تحاوكر لرفز چم كساتحاكز ك كعا م تعااز ركفاس تز

شد جداز كر للاز باا، تسأتي چاكه گاه ق تا ك بحث

گا تدضدظ بحث باش، ك دد ه ك تز گمناتز كي رفعاع كبدبز ترك ط با راسان

را تعما قاب كعا م رسن رت تي ك كنراح بااستنز ل،رتن ك رسوما بوي ،رواو،

ه ذاح بد ن رفرر )اا ال م رترلااي بد ن شئدن آاها( ك برربر ،رواو، باا، تسأتي

ك جواه ود ش ك ت ادوث ك توز بوي آن و ش هي تدج ن د شد كي رت تي

رتا لو،ع بوي تعمواه كودر ن ك ب صبقد(ص69ذصصص2947)ن.ك:صب صمطه ذصصرا، پر ر تي

لقن و اخام كادا فاق، ادص ن ركك اط با شئدن راسااز رسن و ل،ع بي را

تعما ك تقاب ظلم ا سن تير تعماه ل،رتن رجتاالز با كحفود بور ق ود آن قابو

باش، آن دد ه اازكسره بي

كدرا، تؤا، تا ك برگاا،ن تفهدم كلز ل،رتن باش، كقو،م ااز ر اااكز كي تز

Page 30: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

معناشناسي عدالت در ساحت اجتماعي

11

گا اا لرف لق سن رصدع رك شز گاگز ك كواردم بوا ه رك ش ل،رتن بر گاي

گ ر تل گاگز ااچاكام ت وان آ ر ه و رتم ون ااوز كر كورج ح اا،انر قررك تز

رربره ال كر راتخاب كم م تا گر گاه ال طرف گ م اا ت ان كوا رقتاا ه و ب

كاردم ل،رتن باش، گادركه رص ل،ع داكم رسن رككاا لق از گو چ رتوره كر

پيار باش، رگر االا الاوي كنوخ ص گاه انر كدج ي گر چق،ك گم بر رسا رك ش

پيار گ، ااز

طودك را ااتي با رتنداز كي ك ك تفهدم كلوز لو،رتن ر ت واك كور ام بوي

گواه طورف كواردم سركرسن و كوش قاب كدض ح رسن تا بع، ر كد ا ت

گاام م و بي گاان ت ات جي كر رتر سارورك گ م برتز آايي كر رقده كنخ ص تز

كم م كي تا،رس ل،رتن رسن قهرر ل،رتن بما بر كعراوف اول و بااستي قلا،ر تز

گاه انر داكم رسن بر ت رص كلز رستلماااپيار درگ، بد و گادركه

حكيكر و ااتي ك راتها ضروكه رسن

آايي ك ركك واط »روع را كي تاا رسن رشااع شد بما بر كعراف ل،رتن بي

آاو، قضوااااز كوي ر دقاا ون و ال م تز« با شئدن انررن سارورك و بااستي رسن

ك ل اك باش، ك را صد 1گدا، كارركگداز ب هد ه ضروك ل،رتن سخ تز

سارورك رسن بي ل،رتن لا شد اعمز سارورك رسن بي آايي سارورك رسون لاو

شد و باا، بي ل،رتن كفتاك كر اعمز باا، بي آايي بااستي رسن لا كر

گدا م روال تا ال كعراف وسقحز ر ل،رتن بي سن ر ام كوي ك پاسخ تز

كدراو، رتندگواه ااا توز آن تفهدم كلز ك سقح روع تقر ش، تدضدظ راو قضو

گداو، ره ر تعماه كلز رتر سارورك و بااستي رسون توز سقح وم باش، كي داي

1. tautologic.

Page 31: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

22، شماره مسلسل 3131زمستان ششم،سال

17

گوا طرف باشو، و تاامو، راو باا، د بي دق،رك ر ه شد و سارورك رسن قاضز بز

ره ر كستز ر قز رسن ل ما تساوه آن ثاا ا تعماه كلز ل،رتن گم د داي

، كأك ، بر كسوتز و بااسوتنز ر قوز ك اودص كدرا ا سن و را قضااا تز

كدرا، بي لمدرن كدص ي كلز بي تاوم تدرك ترك ط با انررن باش، ثاتلا را قضااا تز

گا و تدر ا ك كفتاك با انررن بوي كواك كو و سوخمز تلود و بم،ه بي رك ش پاه

ب هد ه ا سن

اظ ر رشوترر تعموده ه وم را كي رگر تا تفهدم كلز لو،رتن كر ك فو ااتي

ل،ع و د تعض كلر تعمااز ك كاكبر گاه تختلف ل،رتن تقر كور ام بوي

گ چ كو ترر تان را ا سن كي را كعراف كلز برره د تما لا تربودط كوافز

رسن دتز رتندگاه تقر ش،ه ك سقح وم كحل ا ا لمواوامز كلوز رسون و

ي كم م كي بعو، ر ل ودك ر بحوث ال م رسن سقح سدتز كر بي را و سقح رضاف

شد بوي لمودرن تلواع ك ه كق قز و راضااتز ل،رتن تربدط تز تفهدتز بي جم ي

سقح روع گفت م ل،رتن طر بر دك بااستي با شوئدن فور رسون ك سوقح وم

گدئ م ك را تدقع ن آن شأاز كي باا، كلاان شد دقودس فور ه رسون ك تز

كوي چورر راو فور ر راو دو بخاودص سقح سدم بحث بر سر راو رسون

بر دك رك رسن و كلاان را د تق،م بر رصدع انر رسن ك سقح سدم پواه

گواه رصولز ك راو آا، كوي اوارظ ت ااز را،ئدتدژال و الئ كدج هز بي ت ان تز

جاسن تا غرض تا ك را تقاتي بحث تعماشماسااي بد كي سقح سدم بحوث ر

ه تاا رسن ت ان د رتندگاه جائز كوي ك سوقح آن اكج رسن ك تدرك

ركه و وم تقر كر ام كاردم ورق شد تل اارلز كي ت ان و بلود سورتااي

سدس ات سم وجد رك روكه اهااز ك را كوي كو،رم طورف ركجوح و تاو،رس

Page 32: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

معناشناسي عدالت در ساحت اجتماعي

18

ل،رتن ورقعوز و گاوان تفهودم كلوز سوقح روع كحل و رسون رئرتو،رك ت وااز

گواه راضوااتز و دو تسولاا بو،ون وكو بوي سوقح بحوث را،ئدتدژال رسن

كدرا م ر ال اخراي جات ل،رتن بر دك رك باش م تما لا را،ئدتدژال ااز

Page 33: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

22، شماره مسلسل 3131زمستان ششم،سال

19

كتابنامه

قرآن

ف ض رالس م( اهج رت غي(

م 0971تؤسسة رالل تز تلاق دلا و ب رو و كحف رتعقدعورب شع ي دررازو ربدتحا،و

و كهررن 0178كرجاي تحا،دس تقفزو انر طر ادو ور س ا ادتا د ركسقدو

كرجاي دا ، لماانو راتناكر و آتد ش راق ب رس تزو چوا س اسنوو ووووووووووو

و كهررن 0170سدمو

جل، ومو كتاب جاهدكهو كرجاوي تحا،دسو تقفوزو انور وكه كات آثاكورف طدنو

و كهررن 0181 درك تزو چا سدمو

كعراف ل،رتن ر بان رتام صا س»و تقاتي دا ازو تحا،كضا»تجلي اق، و اخرو بهاك و و

00و 01و شااكه 0171كابستان

كرجاي سو ، ل وا ط اط واازو انور جاتعوي ركشا رتقلدب رتز رتادربو الازو دس و

و قم 0181ت،كس دد ه للا ي قمو

و 0111 او چا سودمو انر گمج ميو كرجاي تمدچهر ك قررك ر رجتاالزوكوسدو ژرن ژر و

كهررن

كواو ه للا وي قومو بوز انر جاتعي ت،كس دد ه كفس ر رتا ارنوط اط اازو تحا،دس و

01جاو جل، بز

كاح ح تجت ز ت موده و لل رضوا د و،كهو انور ر س ااصرهوطدسزو درجي اا رو

و كهررن 0111 درك تزو چا سدمو

ح گ دبر رك و انر للاز و فرگمنزو كاح ااتيو س اسنطدسزو درجي اخام رتاللو

و كهررن 0111چا ومو

جل، روعو كرجاي جودر شو خ رالسو تزو ،روا،رن را،اني س اسزوفاسترو تااا ب و

و كهررن 0171انر للاز و فرگمنزو واررسن ومو چا روعو

انر رس ت ي رتاافز فز كفس ر رتقرآنوف ض كاشاازو تحا،و

ل ا كدسلز و كضا فاض و انر سوانو كرجاي غ م شماسزو ز جاتعيت ااكدئ و برو و

Page 34: یعامتجا تحاس رد تلادع یسانشانعمpwq.bou.ac.ir/article_15268_d4769424272899bba7dda297cfbf... · 2019-12-10 · يعاتجا تحاس رد تلادع يسانشانعم

معناشناسي عدالت در ساحت اجتماعي

11

و كهررن 0171چا روعو

و قم 0170انر ب ،ركو چا پمجمو كهياب رال س و كقه ر راللررسو تسادايو

و كهررن 0178انر ص،كرو چا پااا گمو ب سن گفتاكوتقهرهو تركضزو

و كهررن 0117 گمو انر ص،كرو چا ل،ع رتهزوو تركضزو وووووووووووو

مو 0911جل، روعو تق عوة رتمجوفو اجوف رشورفو جات رتسعا ر واررقزو تحا،ته،هو

چا سدم

جل، ومو سررب لو،رتن رجتاوالزو قاادانيركه و آ ر هو قاادنوگاالو فرا،كاش فدنو

و كهررن 0191اهر و انر ا اه رقتاا و كرجاي تهن ، تع ره و تدسز غمز

Rawls, John, A theory of Justice, (Oxford University Press),

1971.