1

2

Περιεχόμενα Η ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ.................................................................. 3 ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ................................................................................................................ 3

ΤΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ .......................................................................... 4 ΤΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ............................................................................... 4

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ............................................................................................. 4 ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ..................................................................................................... 4 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΝ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ(1881) .................................... 5

Η ΛΑΡΙΣΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ .......................................................... 5 ΤΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ ΣΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΟΛΗ ................. 6

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ................................................................................................................ 6 ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ ............................................................................... 7

ΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΠΟΛΗΣ ......................................................................... 20

ΕΙΣΑΓΩΓΗ .............................................................................................................. 20 ΠΛΑΤΕΙΕΣ .............................................................................................................. 20

ΠΗΝΕΙΟΣ ................................................................................................................ 22

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΛΑΡΙΣΑ ..................................................................................... 22 ΕΙΣΑΓΩΓΗ .............................................................................................................. 23 ΜΟΥΣΕΙΑ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ ..................................................................................... 23

ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ......................................................................................... 26 ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ ΚΑΙ ΛΑΡΙΣΑ ...................................................................................... 27

ΕΙΣΑΓΩΓΗ .............................................................................................................. 27

LARISSA... BY NIGHT!......................................................................................... 28 ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΛΑΡΙΣΑ ................................................................................... 29

ΕΙΣΑΓΩΓΗ .............................................................................................................. 29 ΜΑΖΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ .................................................................................... 30 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ .................................................................. 31

Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΑΕΛ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΤΗΣ(με τα μάτια ενός οπαδού) ....... 31

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ................................................................................. 32 ΑΓΟΡΙΑ ................................................................................................................... 32

ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ .............................................................................................................. 32 ΚΟΡΙΤΣΙΑ ............................................................................................................... 41

Ενότητα 1: Ψυχαγωγία ................................................................................................. 41 Ενότητα 2: Πολιτισμός ............................................................................................ 44 Ενότητα 3: Αθλητισμός ........................................................................................... 46 ΜΕΙΚΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ................................................................................ 49

Ενότητα 1: Ψυχαγωγία ................................................................................................. 49

Ενότητα 2: Πολιτισμός ............................................................................................ 52 Ενότητα 3: Αθλητισμός ........................................................................................... 54 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ............................................................................. 57

Ενότητα 1: Ψυχαγωγία ................................................................................................. 57 Ενότητα 2: Πολιτισμός ............................................................................................ 58

Ενότητα 3: Αθλητισμός ........................................................................................... 59 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ ............................................................................ 62

Η ΟΜΑΔΑ ΜΑΣ ........................................................................................................ 64

3

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ

Υπάρχουν πολλοί και σοβαροί λόγοι για τους οποίους επιλέξαμε το συγκεκριμένο

θέμα. Η Λάρισα είναι αφενός η πόλη που μένουμε και θέλουμε να τη γνωρίσουμε

καλύτερα, αλλά από την άλλη πλευρά η Λάρισα είναι η πόλη που αγαπάμε και θα

θέλαμε να μπορούμε να μείνουμε πιθανόν και μόνιμα. Το θέμα μας αποτελεί λοιπόν

δήλωση ενός πραγματικού γεγονότος, αλλά και διατύπωση μιας επιθυμίας. Φυσικά

και η μια και η άλλη διάσταση ανοίγει ενδιαφέροντες ορίζοντες στη μελέτη του

θέματος.

Η γνωριμία με την πόλη που ζει κανείς φαίνεται αρχικά εύκολη υπόθεση, αφού

συνδέεται με την καθημερινότητα και τη δράση του καθένα από μας. Οι

περισσότεροι, άλλωστε, έχουμε γεννηθεί εδώ. Στις γειτονιές της παίξαμε και

συνεχίζουμε να κινούμαστε, εμείς κι οι φίλοι μας. Οι μνήμες μας, οι αίσθηση του

κόσμου που αποκτήσαμε είναι στενά συνδεδεμένες μ’ αυτήν. Όταν όμως αρχίσαμε τη

μελέτη του θέματος, διαπιστώσαμε πως πολλά ήταν τα πράγματα που δεν γνωρίζαμε

και πολύ ενδιαφέρουσες οι άγνωστες πλευρές της. Αναζητήσαμε, λοιπόν, τις απαρχές

της ιστορίας της και τους σημαντικούς σταθμούς του παρελθόντος. Καταγράψαμε τα

σημαντικότερα μνημεία που αποτελούν το αποτύπωμα του παρελθόντος στη

σύγχρονη πόλη.

Παράλληλα, ένα εξίσου σημαντικό μέρος της εργασίας μας υπήρξε το παρόν,

δηλαδή η σύγχρονη ταυτότητα της πόλης, αφού αυτό είναι στοιχείο της δικής μας

ζωής και της δικής μας ταυτότητας, εφόσον εμείς είμαστε οι πολίτες οι οποίοι

περνάμε την καθημερινότητά μας εδώ και μας επηρεάζει άμεσα. Αλλά και η στάση

μας ως πολίτες επηρεάζει αρκετά την φυσιογνωμία της Λάρισας, για αυτό το λόγο

λοιπόν γρήγορα συνειδητοποιήσαμε ότι πρέπει να δραστηριοποιηθούμε και να

κάνουμε το καλύτερο για αυτήν. Στόχος μας λοιπόν ήταν να την εξερευνήσουμε, να

εντοπίσουμε τα προβλήματά της και να προτείνουμε λύσεις για αυτά.

ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

o Να γνωρίσουμε και να αποκαλύψουμε τις άγνωστες πτυχές της πόλης μας.

o Να εντοπίσουμε τις θετικές και τις αρνητικές όψεις της.

o Να προβάλουμε την ιστορία, τα μνημεία, αλλά και τη σύγχρονη εικόνα της

πόλης μας .

o Να ερευνήσουμε την δραστηριότητα της πόλης στον πολιτισμό, στον

αθλητισμό και στην ψυχαγωγία

o Να συνειδητοποιήσουμε το ρόλο που παίζει η πόλη μας στη ζωή μας, αλλά

και τη σημασία της δικής μας συμμετοχής στη ζωή της πόλης.

o Να ευαισθητοποιηθούμε και να αναλάβουμε δράση για τη βελτίωση της

ποιότητας ζωής στην πόλη.

4

ΤΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

Ποια η ταυτότητα της πόλης;

1. Ποια η ιστορία της;

2. Ποια τα σπουδαιότερα μνημεία του παρελθόντος;

3. Ποια η σύγχρονη όψη της;

Ποια η δραστηριότητα της πόλης στους τομείς:

Πολιτισμός/Αθλητισμός/Ψυχαγωγία

Ποια τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ;

Πώς μπορούμε να παρέμβουμε ως πολίτες και ποιες προτάσεις

κάνουμε για την βελτίωση της ποιότητας ζωής της πόλης;

ΤΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ

Η πρώτη προσέγγιση στο θέμα μας έγινε με βιβλιογραφικά διερεύνηση και

αναζήτηση στοιχείων από το διαδίκτυο. Στη συνέχεια ακολούθησε ξενάγηση στους

αρχαιολογικούς χώρους του ιστορικού κέντρου της πόλης από την αρχαιολόγο κ.

Ασημακοπούλου και φωτογράφηση. Για τις ανάγκες της εργασίας μας, σε σχέση με

τον τομέα του πολιτισμού, παρακολουθήσαμε θεατρική παράσταση και πήραμε

συνέντευξη από τον κ. Κώστα Τσιάνο, καλλιτεχνικό Διευθυντή του Θεσσαλικού

Θεάτρου. Συνεντεύξεις, επίσης, πήραμε από τον κ. Ζέρβα, επιστημονικό υπεύθυνο

του Δήμου για τον Μαζικό Αθλητισμό. Στη συνέχεια επισκεφτήκαμε την Γεωργική

σχολή και την Δημοτική Πινακοθήκη, όπου και ξεναγηθήκαμε από τις κ. Κανδήλα

Ιουλία, σχολική σύμβουλο Φιλολόγων και Γώγου Βάσω, εκπαιδευτικό και

καλλιτέχνιδα . Ξεναγηθήκαμε επίσης στο ΑΕL FC ARENA, το γήπεδο της ιστορικής

ποδοσφαιρικής ομάδας της πόλης μας. Στο πλαίσιο της έρευνας πεδίου αποτυπώσαμε

φωτογραφικά όψεις της πόλης, θετικές και αρνητικές και δημιουργήσαμε

ερωτηματολόγιο για την ανίχνευση των συνηθειών των μαθητών της ηλικίας τους,

που αποτελούν και τους αυριανούς πολίτες της πόλης, σε θέματα πολιτισμού,

αθλητισμού, ψυχαγωγίας.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ

Γύρω από το όνομα Λάρισα, έχουν δημιουργηθεί αρκετοί μύθοι με τους οποίους

οι Θεσσαλοί προσπάθησαν να εξηγήσουν την προέλευση της ονομασίας της. Κατά

την επικρατέστερη εκδοχή η Λάρισα προήλθε από την Πελασγική λέξη λάας που

σημαίνει βράχος, απ’ όπου και η λέξη λαός. Σύμφωνα με μία εκδοχή η νύμφη Λάρισα

παίζοντας με το τόπι της δίπλα στον Πηνειό, γλίστρησε και πνίγηκε στα νερά του και

από τότε πήρε το όνομά της η πόλη. Η Λάρισα, σύμφωνα με τον μύθο ήταν σύζυγος

του Ποσειδώνα και μητέρα του Αχαιού, του Φθία και του Πελασγού. Σύμφωνα με

5

άλλη εκδοχή, η Λάρισα κτίστηκε από το Λάρισο, γιο του Πελασγού πριν από 4.000

χρόνια περίπου. Το όνομά της είναι πελασγικό και σημαίνει φρούριο ή ακρόπολη.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΝ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ(1881)

Η Λάρισα είναι πόλη με μεγάλη και σημαντική ιστορία, είναι μία από τις αρχαιότερες

πόλεις στον κόσμο. Οι προϊστορικοί οικισμοί που ήλθαν στο φως μαρτυρούν την

κατοίκηση της από την Νεολιθική Εποχή (6η χιλιετία). Η θέση που καταλαμβάνει η

σημερινή πόλη κατοικείται συνεχώς από την νεολιθική εποχή ως σήμερα δηλαδή για

τουλάχιστον 8.000 χρόνια.

Στους αρχαϊκούς χρόνους οι Θεσσαλοί αφού κυριάρχησαν των προθεσσαλικών

Πελασγικών φύλων διασπάστηκαν σε τέσσερα φυλετικά κράτη. Ισχυρή πρωτεύουσα

της Πελασγιώτιδας, ενός από τα κράτη, έγινε η Λάρισα. Το ολιγαρχικό πολίτευμα της

Λάρισας εκδημοκρατίζεται από το τέλος του 5ου αι. π.X. περίπου. Στη Λάρισα έζησε

πολλά χρόνια και πέθανε ο Ιπποκράτης (460-370 π.Χ.).

Τον 4ο περίπου αι. π.Χ., οι έριδες μεταξύ Λάρισας και Φαρσάλου, οδήγησαν τις δύο

πόλεις σε συγκρούσεις από τις οποίες η Λάρισα εξήλθε νικήτρια με τη βοήθεια

δυνάμεων από την Κεντρική Ελλάδα. Η συνεχόμενη όμως διαμάχη την αποδυνάμωσε

με αποτέλεσμα να κατακτηθεί από τον Φίλιππο Β’. Την τελευταία της ακμή n Λάρισα

γνωρίζει την εποχή της ρωμαιοκρατίας όταν γίνεται έδρα του νέου κοινού των

Θεσσαλών.

Γύρω στα τέλη του 4ου αι. μ.Χ. αναφέρεται κατάληψη και λεηλασία της πόλης κατά

την επιδρομή των Γότθων του Αλάριχου. Το 540 μ. Χ. γίνεται η οχύρωση της με τη

δημιουργία μεγάλου και εκτενούς τείχους από τον Ιουστινιανό. Τότε έχουμε την

εξάπλωση του Χριστιανισμού, στην οποία σημαντικό ρόλο έπαιξε ο τότε επίσκοπος

της Άγιος Αχίλλιος.

Συνεχείς υπήρξαν οι καταστροφικές επιδρομές από τους Βούλγαρους, σλαβικών

φύλων, ακόμη και από Άραβες. Στη συνέχεια η Λάρισα έπειτα από τριετή πολιορκία,

το 982 μ.Χ.. κυριεύεται από το Βούλγαρο τσάρο Σαμουήλ. Νορμανδοί θα την

απειλήσουν. Η πολιορκία λύνεται από τον Αλέξιο Γ. Κομνηνό, με τον οποίο η

Λάρισα καθίσταται ως μια από τις πόλεις με προνόμια στο εμπόριο, όπως ήταν η

ελεύθερη άσκηση εμπορίου με τους Βενετούς. Από τον 12ο αιώνα με την αύξηση της

δύναμης των μεγάλων γαιοκτημόνων η Λάρισα υποβαθμίστηκε ως πολιτικό,

οικονομικό και θρησκευτικό κέντρο της Θεσσαλίας. Ο 13ος

αιώνας βρίσκει τη

Θεσσαλία υπό την κατοχή των Φράγκων για μια 20ετία.

Η διείσδυση των Οθωμανών στη Θεσσαλία άρχισε το 1392- 93, όταν νίκησαν τις

ελληνικές δυνάμεις στα Τέμπη και κατέλαβαν τη Λάρισα και τα Φάρσαλα. Τα

επόμενα χρόνια αναπτύχθηκαν εστίες αντίστασης στα ορεινά, όμως έναν αιώνα

περίπου αργότερα, το 1423 ολοκληρώθηκε η κατάκτηση της από τους Τούρκους. Η

Λάρισα ονομάστηκε Γενί Σεχίρ (νέα πόλη).

Η έκρηξη της μεγάλης επανάστασης του 1821 μετατρέπει τη Λάρισα σε βασικό

στρατιωτικό κέντρο και κέντρο ανεφοδιασμού των τουρκικών δυνάμεων. Οι Μεγάλες

Δυνάμεις με τη συνθήκη του Αγ. Στεφάνου (1898) αποδέχτηκαν την προσάρτηση της

Θεσσαλίας στην Ελλάδα. Οι ελληνοτουρκικές συνομιλίες κατέληξαν σε δυο

συμβάσεις με τις οποίες καθορίστηκαν τα νέα σύνορα των δύο κρατών. Βάσει αυτών,

τον Αύγουστο του 1881 απελευθερώθηκε η Λάρισα.

Η ΛΑΡΙΣΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ

Η Λάρισα μετά από την απελευθέρωσή της το 1881 άρχισε να αναπτύσσεται και

να οργανώνεται σε όλους τους τομείς. Σημαντικό γεγονός είναι η ίδρυση του

«Ελληνικού Αγροτικού Συλλόγου» το 1884, με στόχο την προαγωγή της ελληνικής

6

γεωργίας, την εξάπλωση νέων καλλιεργειών, την επιμόρφωση των αγροτών, τη

διοργάνωση εκθέσεων κ.λπ. Αν και οι προθέσεις ήταν καλές, στο θέμα της ανάπτυξης

της γεωργίας δεν υπήρχε πολιτική βούληση. Σε όλα αυτά προστέθηκε και η δεύτερη

σύντομη κατοχή της Θεσσαλίας από τους Τούρκους (1897- 1898), που ήταν το

αποτέλεσμα της εξέλιξης του Κρητικού Ζητήματος και των βεβιασμένων ενεργειών

της Ελληνικής Κυβέρνησης. Ο ισχυρός αυτός κλονισμός της δεύτερης κατοχής έφερε

όμως και την αναγκαία περισυλλογή και αφύπνιση για το κυρίαρχο ζήτημα που

συνέχιζε να είναι το Αγροτικό. Σύλλογοι αγροτών, συλλαλητήρια, δυναμικές

εκδηλώσεις θορύβησαν τους μεγαλογαιοκτήμονες που αντέδρασαν σπασμωδικά

φτάνοντας και σε ακραίες λύσεις, μέσα στις οποίες περιλαμβάνονται η δολοφονία του

Μαρίνου Αντύπα και η βίαιη διάλυση του αγροτικού συλλαλητηρίου στο Κιλελέρ και

στη Λάρισα στα 1907-1910.

Κρίσιμη περίοδος για τη Θεσσαλία υπήρξε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος το 1914-

1917. Η μακροχρόνια στράτευση πολλών ανδρών στερούσε από τη γεωργία τα

εργατικά χέρια και οι αναστατώσεις του Εθνικού Διχασμού δεν άφησαν ανεπηρέαστο

ολόκληρο το Νομό Λάρισας. Την κατάσταση θα επιδεινώσει το πικρό τέλος του

Μικρασιατικού Πολέμου, η καταστροφή, η προσφυγιά. Ο Θεσσαλός Νικόλαος

Πλαστήρας θα επιταχύνει μετά το 1922 τα αργά βήματα προς την αποκατάσταση των

αγροτών που είχαν αρχίσει ήδη από το 1917. Κατά τη διετία 1923- 1925, αλλά και

αργότερα, αρχίζει μια προσπάθεια καθορισμού των απαλλοτριωτέων εκτάσεων,

επιλογής των δικαιούχων κλήρου, ποσοτικού προσδιορισμού του γεωργικού -

κτηνοτροφικού κλήρου.

Στη συνέχεια παρατηρούμε μεγάλη αύξηση του πληθυσμού στη Λάρισα. Ήταν η

πόλη με τις μεγαλύτερες ανάγκες, για νέα ρυμοτομία, φωτισμό, υδροδότηση.

Ταυτόχρονα, έκαναν την εμφάνιση τους αξιόλογες βιομηχανικές μονάδες

(αλευρόμυλοι, υφαντουργεία, παγοποιεία, εργοστάσια υποδημάτων,

ζαχαροπλαστικής, ποτοποιεία) και πλάι τους μικρότερες βιοτεχνίες και καταστήματα,

αρκετά για να καλύψουν όχι μόνο τις ανάγκες της πόλης αλλά και του νομού.

Ο ερχομός του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ήρθε να επιδεινώσει την κατάσταση και

να επισφραγίσει την τρομακτική σε μέγεθος φυγή πληθυσμών (1955-1965) προς τα

αστικά κέντρα ή τις ξένες χώρες.

Από τα τέλη της δεκαετίας του ΄80 και μετά, η Λάρισα μεταμορφώθηκε σε ένα

σύγχρονο αστικό κέντρο, που ζει με έντονους ρυθμούς και έχει δημιουργήσει

πυλώνες πολιτιστικής, επιστημονικής και βιομηχανικής δραστηριότητας, δίνοντας

την αίσθηση μιας πόλης με πολλές δυνατότητες και ακόμη περισσότερες προοπτικές.

ΤΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ ΣΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΟΛΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Σχεδόν όλες οι πόλεις της σύγχρονης Ελλάδας βρίσκονται πάνω στα ερείπια

αρχαίων πόλεων. Η Λάρισα είναι μια από τις αρχαιότερες πόλεις της Ευρώπης. Η

πόλη κατά τη διάρκεια όλων αυτών των χρόνων πέρασε, όπως αποτυπώθηκε στην

ιστορία των μνημείων της, φάσεις ακμής αλλά και παρακμής και, αντίστοιχα,

ποικίλες αυξομειώσεις των ορίων της. Επομένως, υπάρχουν στα σπλάχνα της

ευρήματα από την νεολιθική εποχή, τα αρχαία, ρωμαϊκά και βυζαντινά χρόνια έως

και τα νεότερα χρόνια συμπεριλαμβανομένης και της περιόδου της τουρκοκρατίας

7

που άφησε κι αυτή τα απομεινάρια της. Ωστόσο, όσο πολύτιμα κι αν είναι τα ερείπια

αυτά ως ιστορικές μαρτυρίες, θεωρήθηκαν εμπόδιο στον εκσυγχρονισμό και την

ανάπτυξη της σημερινής πόλης, εφόσον επιλέχτηκε από τους νεότερους κατοίκους να

κτίζουν πάνω στα ερείπια του παρελθόντος. Ιδιαίτερα η αστυφιλία που ακολούθησε,

οδήγησε σε έναν άνευ προηγουμένου οικοδομικό οργασμό. Για την ανέγερση

πολυκατοικιών όμως, εκτός του ότι συχνά κατεδαφίζονταν αρχιτεκτονικά

κομψοτεχνήματα, χρειάζονταν και εκσκαφές σε μεγάλο βάθος για ισχυρά θεμέλια και

για τη δημιουργία υπόγειων βοηθητικών χώρων. Έτσι, αρχαία ερείπια που

βρίσκονταν κάτω από την πόλη, διέτρεχαν τον κίνδυνο καταστροφής.

Η ανάγκη διάσωσης και προστασίας των μνημείων απορρέει από τις αξίες που

το καθένα τους ενσωματώνει: επιστημονική/ιστορική, εκπαιδευτική, αισθητική και

κοινωνική. Με κριτήριο, λοιπόν, αυτές τις αξίες, ιεραρχήθηκαν τα μνημεία που

έρχονταν στο φως με τις σωστικές λεγόμενες ανασκαφές σε αστικά οικόπεδα. Έτσι,

μνημεία που ενσωμάτωναν όλες τις αξίες μαζί είχαν απόλυτη προτεραιότητα

διάσωσης και η προσφορότερη λύση ήταν η απαλλοτρίωση του αντίστοιχου

οικοπέδου. Με τον τρόπο αυτόν, μνημεία που ανήκαν σε αρχαία δημόσια κτίρια (π.χ.

ναοί, στοές, τείχη, κρήνες κ.λπ.) διατηρήθηκαν στο ύπαιθρο, ώστε μαζί με την αξία

τους ως ιστορικές μαρτυρίες να αναδειχθεί και ο ρόλος τους ως μέσα απόκτησης

ειδικών γνώσεων για την αρχιτεκτονική, την πολεοδομία, την αρχαία τεχνολογία

κ.λπ. (εκπαιδευτική αξία). Ταυτόχρονα, η πόλη αποκτούσε τη δυνατότητα ανάδειξης

της κοινωνικής αξίας των μνημείων με την οργάνωσή τους σε χώρους, όπου θα

συνδυάζονταν η αναψυχή με την μόρφωση του ευρύτερου κοινού, όπως το α ΄

Αρχαίο Θέατρο της Λάρισας. Για μνημεία που ενσωματώνουν τις δύο μόνο κύριες

αξίες, την επιστημονική και την εκπαιδευτική, επελέγη η διατήρησή τους στο υπόγειο

της ανεγειρόμενης οικοδομής. Η απαλλοτρίωση του υπογείου, μαζί με τη διάσωση

των αντίστοιχων μνημείων, εξασφάλισε και την πρόσβαση σ' αυτά για μελέτη από

τους ειδικούς. Έτσι, για παράδειγμα, τμήμα του βυζαντινού τείχους, όπως και η

δεξαμενή των ρωμαϊκών χρόνων διατηρήθηκαν μ ΄ αυτό τον τρόπο στα υπόγεια

οικοδομών της πόλης. Η τακτική της διατήρησης μνημείων με κατάχωση

εφαρμόστηκε στις περιπτώσεις που απ' όλες τις αξίες διασώζεται μόνο η

επιστημονική. Με την υποχρέωση του οικοπεδούχου να μη δημιουργήσει υπόγειο

κάτω από τη στάθμη των αρχαίων λειψάνων, τα αρχαία σώζονται, η πολιτεία δεν

επιβαρύνεται με το κόστος απαλλοτριώσεων, ενώ παράλληλα μειώνεται και η βλάβη

των συμφερόντων του πολίτη. Τέτοιο μνημείο είναι η βασιλική της οδού Κύπρου.

Τέλος, η καταστροφή επιτράπηκε στις περιπτώσεις, όπου η διατήρηση των αρχαίων

καταλοίπων είναι τέτοια, ώστε αυτά δεν ενσωματώνουν καμιά από τις παραπάνω

αξίες. Στη συνέχεια θα παρουσιάσουμε τα σημαντικότερα μνημεία της πόλης μας με

άξονα τις ιστορικές περιόδους στις οποίες ανήκουν.

ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ

1. ΑΡΧΑΙΑ ΜΝΗΜΕΙΑ

8

Στα αρχαία χρόνια, στο χώρο της σημερινής κεντρικής πλατείας ήταν η

ελεύθερη αγορά της αρχαίας πόλης, με τους ναούς, τα δημόσια κτίρια, και τις

κατοικίες των αρχόντων. Στον χώρο έμπαιναν μόνο οι ελεύθεροι πολίτες, οικονομικά

ανεξάρτητοι. Αγρότες, τεχνίτες και λοιποί που εργάζονταν με τα χέρια ήταν κυρίως

δούλοι, και συγκεντρώνονταν στις εμπορικές αγορές. Στην πλατεία Εθνάρχη

Μακαρίου (πλατεία ταχυδρομείου), τοποθετείται ο ναός του Κερδώου Απόλλωνα,

όπου στήνονταν τα ψηφίσματα. Οι λατρείες της Αθηνάς, του Απόλλωνα και του Διός

που επικρατούν σε όλη τη διάρκεια των ιστορικών χρόνων. Μαρτυρούνται και στη

Λάρισα ναοί Αθηνάς Πολιάδος, Κερδώου Απόλλωνα και Ελευθερίου Διός, χωρίς

όμως να έχουν σωθεί οι ίδιοι οι ναοί στην πόλη. Οι σωστικές ανασκαφές των

τελευταίων ετών έχουν φέρει στο φως τμήματα δρόμων, λουτρά και κατοικίες των

ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων με ψηφιδωτά δάπεδα. Τα σπουδαιότερα μνημεία

των αρχαίων χρόνων είναι τα δύο θέατρα καθώς και το μνημείο του Ποσειδώνα.

Το Α΄ αρχαίο θέατρο της Λάρισας είναι από τα σημαντικότερα και

μεγαλύτερα του ελληνικού χώρου με χωρητικότητα τουλάχιστον 10.000 ατόμων.

Κατασκευάσθηκε στις νότιες υπώρειες του λόφου Φρούριο, όπου βρισκόταν η

οχυρωμένη ακρόπολη της αρχαίας πόλης. Μάλιστα, φαίνεται ότι ήταν ενταγμένο

στον πολεοδομικό ιστό της αρχαίας Λάρισας, καθώς οι δρόμοι των παρόδων του

αποτελούσαν συνέχεια των μεγάλων δημόσιων πομπικών οδών της. Σύμφωνα με

επιγραφικές μαρτυρίες, η κατασκευή του ανάγεται στις αρχές του 3ου αι. π. Χ στα

χρόνια του βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου του Ε’. Στους πρώτους αιώνες

λειτουργίας του, εκτός από χώρος για την τέλεση θεατρικών παραστάσεων,

χρησιμοποιήθηκε και για τις συνελεύσεις του ανώτατου διοικητικού οργάνου της

περιοχής, του Κοινού των Θεσσαλών. Στο τέλος του 1ου αι. π. Χ . μετατράπηκε σε

ρωμαϊκή αρένα και με αυτή τη μορφή συνέχισε να λειτουργεί μέχρι το τέλος του 3ου

αι. μ. Χ ., ενώ την περίοδο αυτή, οι θεατρικές παραστάσεις και άλλες εκδηλώσεις

πραγματοποιούνταν στο λιτό Β΄ αρχαίο θέατρο της πόλης.

Το Β’ Αρχαίο θέατρο ή <<μικρό>> αντικατέστησε το Α’ στη Ρωμαϊκή

περίοδο. Μικρότερο από το Α’ ανακαλύφθηκε το 1978 κατά την ανέγερση

οικοδομής, ενώ οι αρχαιολόγοι το ανάσκαψαν ορίστηκα το 1985-1986 και έφεραν

στο φώς τη σκηνή την ορχήστρα, το κοίλο καθώς και την δεξιά πάροδο και τμήμα της

αριστερής. Κατά την Αρχαία περίοδο ο ανασκαφέας του ο κ. Αθ. Τζιαφάλιας

υποστηρίζει ότι συνδέεται με τη γιορτή των «Ελευθερίων», κατά τη διάρκεια της

οποίας, παράλληλα με τη διεξαγωγή αθλητικών και ιππικών αγώνων, δίνονταν

9

θεατρικές και μουσικές παραστάσεις και γίνονταν απαγγελίες ποιητικών έργων.

Φαίνεται πολύ πιθανό ότι το Α΄ αρχαίο θέατρο της πόλης δεν μπορούσε πια να

ικανοποιήσει όλες αυτές τις πνευματικές εκδηλώσεις, αφού είχε αρχίσει να χάνει τον

καθαρά θεατρικό χαρακτήρα του και σιγά-σιγά μεταβαλλόταν σε

αρένα. Αξιοσημείωτο για την κατασκευή του θεάτρου είναι το γεγονός, ότι τα

μάρμαρα, που χρησιμοποιήθηκαν για τα εδώλια και τις κλίμακες του κοίλου, καθώς

και για τους τοίχους των παρόδων, δεν προέρχονται από λατόμευση, αλλά αποτελούν

επαναχρησιμοποιημένο οικοδομικό υλικό κάποιου παλιότερου κτηρίου.

Το μνημείο του Ποσειδώνα βρίσκεται στη συμβολή των οδών Δήμητρας και

Νίκης. Το καλοκαίρι του 1955 με δαπάνες του Δήμου Λαρίσης, ο αρχαιολόγος Νίκος

Βερδελής πραγματοποίησε μικρή ανασκαφική έρευνα στο μέσο περίπου του μήκους

της οδού Δήμητρας και στη δυτική πλευρά της, όπου αποκάλυψε το εν λόγω μνημείο,

το οποίο μάλιστα βρέθηκε όρθιο στην αρχική του θέση. Πρόκειται για αναθηματική

στήλη από λευκό μάρμαρο με διαστάσεις, ύψους 2,63 μ. και πλάτους 0,50 μ. Η στήλη

επιστέφεται από αέτωμα και ήταν στερεωμένη μέσα σε ορθογώνια μαρμάρινη πλίνθο,

η οποία εδραζόταν σε λίθινο υπόβαθρο. Στο μέσο περίπου του ύψους της στήλης

είναι χαραγμένη η τρίστιχη επιγραφή: «Ποτείδωνι Κρανναίωι Πυλαίωι». Η επιγραφή

είναι χαραγμένη στην αχαϊκή – αιολική διάλεκτο στην οποία η κρήνη λέγεται

κράν(ν)α, από την οποία προέρχεται το επίθετο Κρανναίος. Χρονολογείται στις αρχές

του 4ου αι. π. Χ. και με το μνημείο τιμάται ο Ποσειδώνας από τους Θεσσαλούς ως

θεός των πηγαίων υδάτων. Λόγω της μεγάλης αξίας του μνημείου, αποφασίστηκε να

εκτεθεί σε μουσειακό χώρο και να τοποθετηθεί ένα ακριβές αντίγραφο του στη θέση

όπου είχε βρεθεί το αυθεντικό μνημείο μαζί με μόνιμες αρχαιολογικές πινακίδες με

10

πληροφορίες τόσο για το ίδιο όσο και για την ανασκαφή του και ευρύτερα την

περιοχή.

2. ΡΩΜΑΪΚΑ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΝΗΜΕΙΑ

ΡΩΜΑΙΚΟΣ ΔΡΟΜΟΣ

Ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της πόλης μας, το οποίο χρονολογείται κατά τη

ρωμαϊκή εποχή, αποτελεί ο ρωμαϊκός δρόμος που ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια

ανασκαφών στο κέντρο της Λάρισας. Η κατασκευή του υπολογίζεται να διήρκησε

από το 14μ.Χ - 19μ.Χ και τοποθετείται στην εποχή του Οκταβιανού Αυγούστου,

αυτοκράτορα στα χρόνια του Ιησού. Ο δρόμος αποτελεί τμήμα ενός άξονα του

ρωμαϊκού πολεοδομικού ιστού της Λάρισας και είναι λιθόστρωτος πολυγωνικός.

Υπολογίζεται πως έχει πλάτος 3,5m και όπως διαπιστώθηκε για την κατασκευή του

χρησιμοποιήθηκαν θραύσματα πήλινων κεραμίδων και αργών λίθων. Για την

σύνδεση τους χρησιμοποιήθηκαν γκριζόλευκο συμπαγές ασβεστοκονίαμα και αρκετή

ποσότητα χαλικιού, όπως προέκυψε έπειτα από κατάλληλη επεξεργασία.

Σημαντικό είναι επίσης να αναφέρουμε ότι στο κέντρο του υπάρχει ένα στρώμα

αρματοτροχιών με μετατρόχιο και ίχνη αυλακώσεων, γεγονός που υποδηλώνει τη

μάλλον συχνή χρήση του.

ΔΕΞΑΜΕΝΗ

11

Μεγάλη δεξαμενή που ταυτίζεται με την κεντρική υδατοδεξαμενή της

Λάρισας αποκαλύφθηκε νοτιοδυτικά της ακρόπολης, επί της οδού Μανωλάκη.

Πρόκειται για δεξαμενή 33Χ20μ και χωρητικότητας 2350κ.μ. περίπου. Αποτελείται

από τρεις χώρους που επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω στενών τοξοτών ανοιγμάτων.

Κατασκευάστηκε πριν από τα τέλη του 3ου

μ.Χ. αι., πιθανόν επί Διοκλητιανού. Κατά

τη διάρκεια του 4ου

και του 5ου

αιώνα η θέση της δεξαμενής τοποθετούνταν στη

βορειοδυτική πλευρά της πόλης, πράγμα που καθιστά πολύ πιθανό το ενδεχόμενο η

υδροληψία να γινόταν μέσα από πηγές σε μεγάλα υψώματα δυτικά ή βορειοδυτικά

της Λάρισας. Το νερό συγκεντρωνόταν στη κεντρική δεξαμενή για τις ανάγκες των

πολιτών και διοχετευόταν μέσω φρεατίων, αγωγών στις ανοιχτές δεξαμενές και

κρήνες, στα δημόσια λουτρά και στις ιδιωτικές κατοικίες.

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΧΙΛΛΙΟΥ

Στην κορυφή του

λόφου της πόλης της Λάρισας που από τους κατοίκους της αποκαλείται και

«Φρούριο» και ταυτίζεται με την ακρόπολη της αρχαίας πόλης, βρίσκεται ο ναός του

Αγίου Αχιλλίου, προστάτη και πολιούχου της πόλης μας.

Πρόκειται για μια τρίκλιτη βασιλική με εξέχουσα ημικυκλική αψίδα ιερού και

νάρθηκα. Δεύτερη μικρή αψίδα είναι προσκολλημένη στο ανατολικό άκρο του

βόρειου κλίτους. Η ανέγερση της Βασιλικής ανάγεται σύμφωνα με την τεχνοτροπία

του ψηφιδωτού δαπέδου και με εξέταση των αρχιτεκτονικών γλυπτών στα μέσα του

6ο αιώνα επί του επισκόπου Αχιλλίου Β΄.

12

Την συσχέτιση της Βασιλικής με τον Άγιο Αχίλλιο ενισχύει η ανεύρεση στο

ανατολικό άκρο του βόρειου κλίτους πολυτελούς καμαροσκεπούς τάφου, ο οποίος

φέρει τοιχογραφικό διάκοσμο από μεγάλου μεγέθους σταυρού, αλλά και η ύπαρξη

επιστόμιου φρέατος στη βόρεια πλευρά της Βασιλικής με την επιγραφή «Αχιλλίου

Αρχιεπισκόπου και τούτον το έργον» καθώς και λίθοι με τη σφραγίδα ΑΧΙΛΛΙΟΣ.

Η ανέγερση της βασιλικής ανάγεται στον 6ο αι, ενώ σύμφωνα με τα ευρήματα

ο ναός ανακατασκευάστηκε μεταξύ του 8ου

και 9ου

αιώνα. Μάλιστα η πιθανή

ανακατασκευή του 9ου

αιώνα θα μπορούσε να συσχετιστεί με την ανασυγκρότηση του

κάστρου της Λάρισας, αφού ο ναός του Αγίου Αχιλλίου θεωρείτο πάντα ο

περικαλλής ναός της πόλης. Τέλος η ύπαρξη τάφων εντός και εκτός του ναού

υποδηλώνει ότι ο ναός χρησιμοποιήθηκε και σαν κοιμητήριο κατά τη διάρκεια των

μεσοβυζαντινών χρόνων έως την κατάληψη της πόλης από τους Οθωμανούς στα

τέλη του 14ο αιώνα.

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΣΤΟ ΦΡΟΥΡΙΟ

Η βυζαντινή Λάρισα κατά τον 7ο και 8

ο αιώνα έχει κάστρο και φρούριο. Στο

κέντρο του Φρουρίου αποκαλύφθηκε βυζαντινός ναός παλαιοχριστιανικής

βασιλικής μονόχωρος, με ημικυκλική αψίδα ιερού που επεκτάθηκε με την προσθήκη

περιστώου. Επίσης στο κέντρο του λόφου του Φρουρίου αποκαλύφθηκε και τμήμα

του νεκροταφείου με κιβωτιόσχημους και κεραμοσκεπείς τάφους και δυο

καμαροσκεπή οστεοφυλάκια. Η ανέργεση του μονόχωρου αυτού ναΐσκου

χρονολογείται τον 9ο ή 10

ο αιώνα και η προσθήκη του περιστώου, σε συνδυασμό με

την κοιμητηριακή χρήση του ναού, τον 12ο.

Επίσης έχουν βρεθεί χριστιανικά νεκροταφεία, τα οποία βρίσκονταν έξω από

τα τείχη της Λάρισας, κυρίως στις συνοικίες του Ιπποκράτη και στους

Αμπελόκηπους.

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΚΥΠΡΟΥ

Η βασιλική αυτή είναι η πρώτη που ανακαλύφθηκε στη Λάρισα και

ονομάστηκε έτσι λόγω της θέσης της κατά μήκος της ομώνυμης οδού στο τμήμα που

ορίζεται από τις οδούς Ανδρούτσου και Ολύμπου. Δεν έχει αποκαλυφθεί σε όλη της

την έκταση, αλλά τα τμήματα που έχουν έρθει στο φως διατηρούνται σε κατάχωση.

Πιθανολογείται ότι πρόκειται για πεντάκλιτη βασιλική, με ημικυκλική αψίδα ιερού

και νάρθηκα που εξέχει από το πλάτος του ναού. Το μεγαλύτερο μέρος της

ανακαλύφθηκε το 1978 και περιλαμβάνει τμήμα του κεντρικού κλίτους, του πρώτου

και δεύτερου βόρειου κλίτους και του νάρθηκα.

Η ανέγερση της βασιλικής ανάγεται στις αρχές του 5ου

αι, ενώ φαίνεται να

υπέστη ριζική επισκευή στα μέσα του 6ου

αι. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο γλυπτός

διάκοσμος. Η πρωιμότητα του ναού, το μέγεθός του και επιπλέον ότι βρίσκονταν σε

μικρή απόσταση από το διοικητικό κέντρο της αρχαίας και ρωμαϊκής πόλης και το

παλαιό χριστιανικό τείχος συνηγορούν στην άποψη ότι επρόκειτο για τον

μητροπολιτικό ναό της πόλης. Από την άποψη αυτή συμπεριλάμβανε βαφτιστήρια,

αποθηκευτικούς χώρους καθώς και διαμερίσματα για επίσκοπους, το ιερατείο και

βοηθητικά κτήρια της επισκοπής.

ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΛΟΥΤΡΑ

Βαλανεία, όπως ονομάζονταν τα παλαιοχριστιανικά λουτρά, εντοπίστηκαν σε

διάφορα σημεία της πόλης , όμως τα περισσότερα ήταν αποσπασματικά. Δύο

ξεχωριστοί χώροι με υπόκτιστα και ψηφιδωτά δάπεδα αποκαλύφτηκαν στη συμβολή

των οδών Γαριβάλδη και Ολύμπου , ενώ τμήμα από τρεις χώρους και ορθογώνια

13

δεξαμενή αποκαλύφθηκε στην ανατολική πλευρά της πλατείας Σάπκα. Ολόκληρα

διατηρούνται μόνο δυο Βαλανεία. Το πρώτο βρίσκεται στη πλατεία Λαμπρούλη,

βορειοανατολικά της Βασιλικής του Αγίου Αχίλλειου και πιθανόν να εντάσσεται σε

συγκρότημα κτηρίων που σχετίζεται με τη βασιλική. Πρόκειται για ένα μικρό

Βαλανείο που οι διαστάσεις του είναι 10Χ5μ. Αποτελείται από δύο χώρους, ένα

θερμό, με υπόκαυστα που επικοινωνούσαν μέσω τοξωτού ανοίγματος και δύο

ημικυκλικές κόγχες στη δυτική πλευρά, και έναν χλιαρό, με δυο κόγχες στη δυτική

και στη βόρεια πλευρά. Στις δύο από τις τέσσερις κόγχες σώζονται λουτήρες με

τοιχώματα που είναι επιχρισμένα με υδραυλικό κονίαμα. Ο χώρος τροφοδοσίας

βρισκόταν στη νότια πλευρά του κτίσματος. Σε μεταγενέστερη φάση το βαλανείο

επεκτάθηκε προς τα ανατολικά με τη προσθήκη πλακόστρωτου χώρου. Η ανέργεση

του χρονολογείται γύρω στο 6ο αιώνα.

Το δεύτερο Βαλανείο είχε διαστάσεις 10Χ13μ και βρισκόταν στη πλατεία

Αγαμ. Μπλάνα. Αυτό αποτελείται από τρεις χώρους, ένα θερμό με στυλίσκους

υπόκαυστων και δυο πρόσθετες κόγχες στη νότια πλευρά, ένα χλιαρό με κόγχη στα

δυτικά και μία μεγαλύτερη και ευρύτερη αίθουσα που ταυτίζεται με το frigidarium.

Το μέγεθος και η γειτνίαση του με τη βασιλική της οδού Κύπρου ευνοούν τη

συσχέτιση του με το εκκλησιαστικό συγκρότημα της Βασιλικής. Αυτό χρονολογείται

περίπου στον 5ο αιώνα και προφανώς έπαψε να λειτουργεί μετά την ανέγερση της

παλαιοχριστιανικής οχύρωσης.

ΤΟ ΤΕΙΧΟΣ

Στην εποχή του Διοκλητιανού η Λάρισα αναδείχτηκε ως πρωτεύουσα της

επαρχίας Θεσσαλίας και κατείχε τη πρώτη θέση μεταξύ των Θεσσαλικών πόλεων. Η

έκταση της πόλης ήταν η ίδια με της Κλασικής και Ελληνιστικής περιόδου και

ελάχιστα μικρότερη από την έκταση της Οθωμανικής περιόδου. Με την οχύρωση της

πόλης την εποχή του Ιουστινιανού όμως η έκτασή της μειώθηκε αισθητά. Η

μοναδική μαρτυρία που διαθέτουμε για την οχύρωση είναι από τον Προκόπιο.

Σύμφωνα με την μαρτυρία του λοιπόν, εάν αληθεύει, τα παλαιά τείχη της Λάρισας

δεν επισκευάστηκαν αλλά ξαναχτίστηκαν σε νέα χάραξη. Μετά την καταστροφή της

πόλης από τους Οστρογότθους, η οχύρωση της πόλης έγινε μέσα σε λίγες δεκαετίες,

διότι δεν θα ενέπνεε ασφάλεια στους κατοίκους δεδομένου κατά τον Προκόπιο ότι η

πόλη ήταν ατείχιστη. Η Λάρισα περνώντας την μεταβατική περίοδο των βαρβαρικών

επιδρομών μπαίνει στην κυρίως Βυζαντινή περίοδο της ιστορίας της και

μετασχηματίζεται σε βυζαντινή πόλη - κάστρο. Αφού εγκαθίσταται το αμυντικό

κέντρο της περιοχής και ορίζεται πρώτη πόλη της Θεσσαλίας χαρακτηρίζεται

«φρούριο κορυφαίο» από τον Ι. Σκυλίτζη και από το βιογραφικό του Αγίου

Νικολάου της Βουναίνης «προκαθεζομένη της Θετταλίας πόλις». Στα τέλη του 11ου

14

αιώνα η Λάρισα πολιορκείται από τους Νορμανδούς. Η πολιορκία σταματάει χάρη

στον αυτοκράτορα Αλέξιο Α΄ Κομνηνό, ο όποιος αιφνιδίασε τους εχθρούς στα στενά

των Τεμπών. Η παρέμβαση αυτή υποδηλώνει την μεγάλη στρατιωτική αξία του

κάστρου της Λάρισας. Η οχύρωση της πόλης κατεδαφίζεται με την τουρκική κατοχή,

σύμφωνα με τον Ελιγιά Τσελεμπή και οι χριστιανικές οικογένειες περιορίζονται στο

νοτιοδυτικό τμήμα της ακρόπολης. Η πληροφορία του Ελιγιά Τσελεμπή μας

φανερώνει ότι η πόλη διατηρούσε την οχύρωση των τειχών από τους Οθωμανούς

μέχρι τον 15ο αιώνα.

3. ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ

ΤΟ ΜΠΕΖΕΣΤΕΝΙ

Το μπεζεστένι της Λάρισας κατέχει με την παρουσία του δεσπόζουσα θέση

στο ευρύχωρο πλάτωμα του λόφου της αρχαίας ακρόπολης, στη σημερινή τοποθεσία

«Λόφος Φρουρίου». Πρόκειται για μεγάλη σκεπαστή αγορά, που κτίσθηκε από τους

Οθωμανούς στα τέλη του 15ου- αρχές του 16ου αιώνα. Ήταν ένα ειδικό κτίριο, που

λειτουργούσε αρχικά ως κλειστή αγορά, κυρίως υφασμάτων (bez) και πολυτίμων -

εισαγομένων και μη - εμπορευμάτων (κοσμημάτων, ευγενών μετάλλων και

πολυτίμων λίθων). Το μπεζεστένι αποτέλεσε, έκτοτε, και για τρεις περίπου αιώνες, το

ζωτικότερο τμήμα της αγοράς (αληθινό κέντρο της οικονομικής δραστηριότητας) και

των πολυάριθμων επαγγελματικών συντεχνιών της, καθώς γύρω από αυτό

οργανώθηκε το εμπορικό τμήμα της πόλης, με το τσαρσί και το παζάρι. Ο Evliya

Celebi (1668) είναι ο πρώτος περιηγητής που κάνει λόγο για το κτίριο, τη

στιβαρότητα της κατασκευής του και την ασφάλεια που προσέφερε στους εμπόρους

και τα εμπορεύματα τους: «Στην καρδιά της πόλης μέσα στην αγορά και στο παζάρι,

βρίσκεται ένα μπεζεστένι, ίδιο φρούριο, με πετρόχτιστο θόλο και τέσσερις σιδερένιες

πόρτες, που λες κι είναι το καταφύγιο της πόλης και τ’ άπαρτο κάστρο της. Εκεί μέσα

υπάρχουν πλούσιοι έμποροι, που πουλάνε πολύτιμα πράματα. Υπάρχουνε, ακόμα, 21

εμπορικά μαγαζιά. Όλα τους είναι σκεπασμένα με κεραμίδια».

Σήμερα σώζονται μόνον οι περιμετρικοί τοίχοι του κεντρικού οικοδομήματος,

που στεγαζόταν με 6 θόλους, έφερε περιμετρικά καταστήματα και είχε τρεις

εισόδους, από τις οποίες σήμερα μόνον η νότια είναι ανοιχτή.

ΤΤΟΟ ΜΜΕΕΓΓΑΑΛΛΟΟ ΟΟΘΘΩΩΜΜΑΑΝΝΙΙΚΚΟΟ ΛΛΟΟΥΥΤΤΡΡΟΟ

15

Τα λουτρά (hamam) αποτελούσαν κτίρια τυπικά του ισλαμικού κόσμου,

έκφραση του δημόσιου χώρου της μουσουλμανικής πόλης, με πρωταρχικό στόχο την

εκπλήρωση των - σχετικών με την υγιεινή και τον εξαγνισμό - αυστηρών κορανικών

διατάξεων, οι οποίες, εκτός από τις μερικές πλύσεις των άκρων και του προσώπου

πριν από την προσευχή (namaz), επιβάλλουν και το πλύσιμο ολοκλήρου του

σώματος, δύο φορές τουλάχιστον την εβδομάδα, και μάλιστα μόνο με τρεχούμενο

νερό.

Το Μεγάλο Οθωμανικό Λουτρό (Buyuk Hamam) βρίσκεται στην οδό

Βενιζέλου. Ο ιδρυτής του μας είναι ακόμη άγνωστος, ενώ από αρχειακές πηγές του

τέλους του 19ου αι. γνωρίζουμε ότι το λουτρό ανήκε στο βακούφι του τεκέ του Σεϊντ

Γιαχγιά Χαμεβή Καντρή (γύρω στον 17o αι.).

Το λουτρό δε γνωρίζουμε πότε ακριβώς έπαψε να λειτουργεί. Μετά την

απελευθέρωση, πάντως, το εσωτερικό του ήταν ήδη κατατετμημένο και

διαμορφωμένο σε μικρά μαγαζιά και εργαστήρια. Με την αλλαγή της χρήσης, άρχισε

για το μνημείο μια περίοδος απαξίωσης, αφού για την εξυπηρέτηση των νέων

αναγκών, δέχτηκε πολλές αδέξιες μετασκευές και προσθήκες.

Το μεγάλο λουτρό είναι ένα επίμηκες κτίσμα με δύο τρούλους, το οποίο

ακολουθεί τη βασική μορφή της κάτοψης του μνημειώδους τύπου των δημόσιων

οθωμανικών λουτρών, με χώρους που διατάσσονται γραμμικά κατά μήκος του άξονα

ανατολής - δύσης.

Σήμερα όλο το συγκρότημα του λουτρού έχει ενσωματωθεί στα νεότερα

εμπορικά καταστήματα. Την αίθουσα αποδυτηρίων του λουτρού μοιράζονται σήμερα

τα καταστήματα στους αρ. 81 έως 85 της οδού Ελ. Βενιζέλου: πρόκειται για ένα

μεγάλο τετράγωνο χώρο, ο οποίος καλύπτεται με ημισφαιρικό τρούλο, που με τις

διαστάσεις του (διάμετρος 13μ.) υπερέχει στην κλίμακα του όλου συγκροτήματος,

αντανακλώντας τον ιδιαίτερα σημαντικό κοινωνικό ρόλο του χώρου αυτού.

ΤΟ ΓΕΝΙ ΤΖΑΜΙ

16

Το Γενί Τζαμί βρίσκεται στην οδό 31ης Αυγούστου απέναντι από την πλατεία

Μπλάνα. Ο ιδρυτής του και η χρονολογία κατασκευής του είναι άγνωστα. Σύμφωνα

με την αρχιτεκτονική του κτηρίου, τα νεοκλασικά διακοσμητικά στοιχεία των όψεων

αλλά και του «μιχράπ» χρονολογείται τον 19ο αι. Αποτελεί το νεότερο από τα πολλά

τζαμιά που υπήρχαν στη Λάρισα την περίοδο της οθωμανικής κατοχής (γενί = νέο).

Χρησιμοποιήθηκε ως τόπος προσευχής από τη μουσουλμανική κοινότητα ως

το 1924, οπότε και έγινε η ανταλλαγή των πληθυσμών. Από το 1939 έως το 1941

στέγασε μια μικρή αρχαιολογική συλλογή και τη δημοτική βιβλιοθήκη. Η

αρχαιολογική συλλογή λεηλατήθηκε εν μέρει την περίοδο 1941-44. Το κτίριο έπαθε

ζημιές από τους σεισμούς των ετών 1941, 1955 και 1957. Επισκευάστηκε πρόχειρα

και αποφασίστηκε να μετατραπεί σε αρχαιολογικό μουσείο. Οι σεισμοί του 1980

προξένησαν για μια ακόμη φορά ζημιές στο κτίριο. Από το 1983 - μετά τις επισκευές-

στεγάζονταν σε αυτό το Αρχαιολογικό Μουσείο Λάρισας, έως την δημιουργία του

Διαχρονικού Μουσείου, όπου και μεταφέρθηκαν τα εκθέματά του και στο εξής θα

αποτελεί το νέο, μόνιμο χώρο έκθεσής τους.

4. ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

Μέχρι 1881 στην Λάρισα επικρατεί μια συνέχεια της βυζαντινής

αρχιτεκτονικής. Όταν η πόλη περνά στο ελληνικό κράτος περιγράφεται ως εξής: «ο

κατοικών εν Λαρίση ουδέν άλλο βλέπει ή ουρανόν και σαθρά οικοδομήματα». Μέσα

σε δυο χρόνια αρχίζει η αναδημιουργία της Λάρισας. Η αλλαγή του αστικού τοπίου

οφείλεται στη πυρκαγιά του 1882, η οποία αποτέφρωσε όλη την αγορά. Η Λάρισα

τότε μεταβάλλεται από τουρκόπολη σε σύγχρονη ελληνική πόλη με εκσυγχρονισμένο

ρυμοτομικό σχέδιο. Κυριάρχησε η επικράτηση του νεοκλασικού ρυθμού, με μεγάλες

επιρροές από διάφορα αστικά κέντρα του ελληνικού κράτους. Νεογοτθική,

νεοβυζαντινή και νεοαναγεννησιακή είναι τρεις από τις περιόδους, των οποίων τα

αρχιτεκτονικά στοιχεία των κτιρίων χαρακτηρίζονται με τον όρο της νεοκλασικής

αρχιτεκτονικής. Οι γαιοκτήμονες Λαρισαίοι οι εποχιακά διαμένοντες στην Λάρισα,

κτίζουν μέγαρα με μαρμάρινη βάση, σκαλοπάτια από ατόφιο μάρμαρο, πήλινα

αγάλματα. Παράλληλα την ιδία εποχή δημόσια νεοκλασικά κτήρια στολίζουν τα

κέντρο της πόλης, δίνοντας μια νέα όψη στην πόλη της Λάρισας. Οι φωτογραφικές

πηγές που προέρχονται από το Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Λάρισας μας βοηθάνε

να καταγράψουμε την νεοκλασική Λάρισα και μας δίνουν μια σαφή εικόνα της πόλης

παρά τα προβλήματα που αντιμετώπισε κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών

του 20ου

αιώνα, όταν φυσικές καταστροφές, κοινωνικοοικονομικές αλλαγές, αλλά

κυρίως η «αντιπαροχική» οικοδομική πολιτική εξαφάνισαν το μεγαλύτερο μέρος των

17

νεοκλασικών κτηρίων της Λάρισας και στέρησαν από τις μετέπειτα γενιές τη χαρά να

βιώσουν τη Λάρισα της περιόδου 1880-1940. Διατηρούνται ωστόσο κάποια δείγματα

υψηλής αρχιτεκτονικής της εποχής που περιγράφουμε όπως είναι η Αβερώφειος

Γεωργική Σχολή, ο Μύλος του Παππά, ο «Νικόδημος», κτήρια των οποίων την

ιστορία και τις σύγχρονες χρήσεις θα σας περιγράψουμε στη συνέχεια.

ΑΒΕΡΩΦΕΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

Ιδρύθηκε το 1901 με απόφαση της πολιτείας και με χορηγία του ηπειρώτη

εθνικού ευεργέτη Γεωργίου Αβέρωφ προς το ελληνικό δημόσιο. Φτιάχτηκε με την

ελπίδα να γίνει φυτώριο νέων γεωπόνων αλλά και κέντρο έρευνας και μελέτης με

σκοπό τη βελτίωση της καλλιέργειας των δημητριακών μέσα από τη μόρφωση νέων

ανθρώπων ως γεωπόνων που θα αναλάμβαναν τη διεύθυνση και την εποπτεία

κτημάτων ή γεωργικών βιομηχανιών. Η έναρξη λειτουργίας έγινε το 1911 και υπήρξε

φυτώριο των Γεωπόνων, μέχρι την δημιουργία της Ανώτατης Γεωπονικής Σχολής

στην Αθήνα. Βρισκόταν πέντε χιλιόμετρα έξω από τη Λάρισα και κατείχε 3.000

στρέμματα. Λειτουργούσε σε δυο τμήματα το ανώτερο και το κατώτερο. Τα δυο

τμήματα είχαν τριετή διάρκεια φοίτησης αλλά διαφορετικούς σκοπούς. Στο κατώτερο

φοιτούσαν οι νέοι καταγόμενοι από αγροτικές οικογένειες οι όποιοι διδάσκονταν

πρακτικά στοιχειώδη πράγματα για τη γεωργία και την κτηνοτροφία για να

ασχοληθούν στο μέλλον με την καλλιέργεια μικρών κτημάτων με νέες μεθόδους και

συστήματα. Στο ανώτερο υπήρχε θεωρητική και πρακτική κατάρτιση γεωπόνων για

να γίνουν επιστάτες γεωργικών κτημάτων και βιομηχανιών ή να γίνουν στελέχη σε

γεωργικές υπηρεσίες ως τεχνίτες, αρχιεργάτες και εργοδηγοί. Μέχρι το 1914 ήταν τα

δυο τμήματα. Μετά αυτό άλλαξε, γιατί οι σπουδαστές του κατώτερου ήταν πολύ λίγοι

και γιατί την περίοδο αυτή δημιουργήθηκαν και άλλες πρακτικές γεωργικές σχολές.

Έτσι το τμήμα τους καταργήθηκε.

Το 1918 η Αβερώφειος Σχολή μετατράπηκε σε μέση γεωργική σχολή και

λειτουργούσε σε τρεις βαθμίδες. Μια που είχε ως σκοπό τη δημιουργία γεωργικών

τεχνιτών και την κατάρτιση των γεωργών, μια που περιλάμβανε σχολή τριετούς

φοίτησης στη Λάρισα στην Θεσσαλονίκη και στην Πάτρα και μια που ήταν η

18

Ανώτερη Γεωπονική Σχολή στην Αθήνα. Οι μαθητές προέρχονταν από όλα τα μέρη

της Ελλάδος αλλά και από το εξωτερικό, γεγονός που πιστοποιεί το κύρος και την

απήχηση του έργου της. Οι περισσότεροι ήταν εσωτερικοί και έμεναν μέσα στη

σχολή ενώ άλλοι έμεναν εκτός αυτής. Η φοίτηση διαρκούσε τρία χρόνια. Το

πρόγραμμα ήταν πολύ βαρύ, αφού ξεκινούσε στις 6.30 το πρωί και τέλειωνε στις 9.30

το βράδυ, όπου τη μισή περίπου μέρα ασχολούνταν με το θεωρητικό κομμάτι και την

άλλη μισή με το πρακτικό. Το θεωρητικό κομμάτι περιλάμβανε μερικά μαθήματα σαν

τα σημερινά όπως μαθηματικά, φυσική και ελληνικά και μερικά άλλα, όπως

ζωολογία, οινοποιία και βοτανική. Η διδασκαλία συνεχιζόταν και το καλοκαίρι, όπου

επικρατούσε σκληρή δουλειά και μάλιστα οι μαθητές κρατούσαν και ημερολόγιο με

τις εργασίες που εκτελούσαν και τις παρατηρήσεις τους. Μέσα από αυτό

καταγράφτηκε και το ποιηματάκι που συχνά τραγουδούσαν οι μαθητές : «όποιος δεν

έχει βάσανα και θέλει ν αποκτήσει στην Αβερώφειο σχολή να έρθει να φοιτήσει».

Λόγω εξελίξεων στον πολιτικό χώρο και λόγω του Β΄ παγκοσμίου πολέμου,

το 1944 η σχολή μετατράπηκε σε πρακτικό γεωργικό σχολείο διετούς φοίτησης.

Πάντως την περίοδο 1911-1944 ήταν η ανώτερη γεωργική σχολή της Ελλάδας. Ήταν

όχι μόνο το σπουδαιότερο γεωργικό σχολείο, αλλά και σημαντικό ερευνητικό ίδρυμα.

Η φήμη της ήταν απέραντη. Και το καλό είναι πως τελικά η γεωργική σχολή

πετύχαινε το σκοπό της και άλλαξε κατά πολύ τον ελληνικό γεωργικό τομέα. Την

περίοδο 1927-33 λειτούργησε και γεωργικό φροντιστήριο για την γεωργική

εκπαίδευση και κατάρτιση δάσκαλων, διάρκειας 1 έτους. Αργότερα η σχολή κέρδισε

και τον τίτλο ως ένα από τα σπουδαιότερα κέντρα έρευνας και εφαρμογής νέων

μεθόδων και συστημάτων λόγω της τεράστιας έκτασής της.

Στα μεταπολεμικά χρόνια υπήρξαν εξελίξεις στη γεωργία, αφού από την

παραδοσιακή μορφή της πέρασε σε μια επιχειρηματική μορφή. Οι εξελίξεις αυτές

επέβαλαν αλλαγές στην γεωργική εκπαίδευση. Η σχολή άλλαξε το όνομα της σε

Αβερώφειο πρακτική γεωργική σχολή και τη λειτουργία της σε δυο τμήματα :

Τεχνιτών οδηγών γεωργικών μηχανών και Τεχνιτών τυροκόμων. Τα πρώτα χρόνια

λειτούργησε μονό το δεύτερο τμήμα. Αυτό ίσχυε μέχρι το 1969 όπου η σχολή

έκλεισε. Από το 1972 λειτουργούσε πού και πού και μάλιστα έδωσε και 1500

στρέμματα στο σημερινό ΤΕΙ. Το 1990 η σχολή ξανανοίγει ως τεχνική επαγγελματική

σχολή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με δυο ειδικότητες : τεχνιτών αγροτικών

μηχανημάτων και τεχνιτών ζωοτεχνίας.

Η σχολή απ την αρχή της λειτουργίας της στεγάστηκε σε καινούρια μεγάλα

κτήρια πλήρως εξοπλισμένα με χώρο και φτιαγμένα από τα καλύτερα υλικά. Διέθετε

43 κτήρια. Οι εγκαταστάσεις της διαρθρώνονται σε 3 επίπεδα. Ο όγκος των κτηρίων,

η θέση τους και τα μορφολογικά και αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά τους κάνουν ένα

αξιόλογο σύνολο που αντιπροσωπεύει απόλυτα την εποχή του και είναι μοναδικό στη

Λάρισα. Μάλιστα το 1933 η σχολή με απόφαση του υπουργείου πολιτισμού

χαρακτηρίστηκε ως έργο τέχνης και ιστορικά διατηρητέο μνημείο.

19

Η Λάρισα πάντα έβλεπε τη γεωργική σχολή ως κάτι σημαντικό και

πολύτιμο και ο τύπος κάλυπτε ό, τι έκανε. Δυστυχώς δεν φοιτούσαν πολλοί

Λαρισαίοι στη σχολή, πράγμα που άλλαξε λίγο πολύ τη μεταπολεμική περίοδο.

Γενικότερα θα μπορούσαμε να πούμε πως αποτέλεσε σημαντικό κομμάτι της ζωής

των Λαρισαίων και αποτελούσε, αποτελεί και θα αποτελεί σημείο αναφοράς της

πόλης.

ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ

Ο Νικόδημος είναι ένα νεοκλασικό κτίσμα στην οδό Καραϊσκάκη και Φαρμακίδη. Ο

ισόγειος χώρος έχει συντηρηθεί και επαναχρησιμοποιείται ως ουζερί, με το όνομα του

αρχικού ιδιοκτήτη του Βασίλη Νικόδημου. Το κτίσμα αυτό είναι διώροφο του 1906

και έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο ισόγειο. Έχει χρησιμοποιηθεί ως μπακάλικο, ενώ

στα χρόνια τις κατοχής χρησιμοποιούνταν ως αποθήκη από τους Γερμανούς. Το 1930

το μαγαζί μετατράπηκε σε οινοπωλείο και λειτούργησε έτσι μέχρι το 1982, που

έκλεισε λόγω γήρατος του ιδιοκτήτη. Ο Νικόδημος ήτανε το οινοπωλείο από όπου

όλη η Λάρισα αγόραζε το κρασί της. Τρία χρόνια αργότερα, δημιουργήθηκε ο

«Σύλλογος Φίλων της Ζωντανής Παράδοσης» (που συγκροτείται από Λαρισαίους)

με σκοπό να ξαναδώσει ζωή στο παλιό οινοπωλείο. Ο γέροντας Νικόδημος

συμφώνησε με την πρόταση του συλλόγου, έτσι το μαγαζί άρχισε να λειτουργεί ως

εντευκτήριο του συλλόγου και εστιατόριο. Συνέχισε λοιπόν να λειτουργεί έτσι,

κλείνοντας άλλα 20 χρόνια ζωής, χάρη στο σεβασμό του χώρου από τους

κληρονόμους του καθώς και τη φροντίδα του συλλόγου. Ο Ευάγγελος Νικόδημος

πέθανε το 2004. Σήμερα η ταβέρνα του Νικόδημου μπορεί να ειδωθεί και ως ένα

μικρό λαογραφικό μουσείο, γιατί αντιπροσωπεύει ένα μοντέλο προστασίας ενός

μνημείου της πολιτισμικής κληρονομιάς από πολίτες, το οποίο είναι σπάνιο στην

Ελλάδα.

Είναι ένα κτήριο πετρόχτιστο και ψηλοτάβανο. Στο ισόγειο βρίσκεται το

μαγαζί, ενώ στον επάνω όροφο ήταν κατοικία του ιδιοκτήτη μέχρι το θάνατό του.

Το κτίσμα έχει χαρακτηρισθεί διατηρητέο, διότι αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα

τοπικής αρχιτεκτονικής των αρχών του αιώνα, με επιμέρους στοιχεία τα οποία είναι

απαραίτητο να διατηρηθούν για τη μελέτη της εξέλιξης της αρχιτεκτονικής και διότι

αποτελεί κτήριο ειδικής λειτουργίας. Στο ισόγειο χαρακτηριστική είναι η συμμετρική

διάταξη των κουφωμάτων, με τους φεγγίτες με σίδερα και η χρήση συμπαγών

εμφανών τούβλων σε ζώνες στην εξωτερική τοιχοποιία. Άλλα αξιόλογα μορφολογικά

χαρακτηριστικά είναι :

Οι ψευδοκολώνες στις γωνίες του κτηρίου στον όροφο με κιονόκρανα

Τα σιδερένια μπαλκόνια με μεταλλικά φουρούσια και παραδοσιακή σιδεριά

Τα πλαίσια γύρω από τα κουφώματα με συμμετρική διάταξη και τέλος,

20

Το γείσο ανάμεσα στο ισόγειο και τον όροφο κάτω από τη στέγη

Ο Νικόδημος είναι ένας χώρος αυθεντικού παλιού μαγαζιού με το απαιτούμενο

παραδοσιακό ντεκόρ. Ο εσωτερικός χώρος έχει επιβιώσει μαζί με τα αντικείμενα που

τον διακοσμούν και του προσφέρουν τη λάμψη και ζεστασιά για την οποία είναι

γνωστός. Χαρακτηριστικά είναι επίσης η ξύλινη επένδυση του μαγαζιού καθώς και τα

ξύλινα ράφια στους τοίχους. Ο παλιός εξοπλισμός βέβαια παραμένει ο ίδιος:

νταμιτζάνες, ζυγαριές, τιμοκατάλογοι καθώς και στοιχεία των παλιών εμπορευμάτων

όπως άδεια μπουκάλια κοσμούν το εσωτερικό της ταβέρνας. Μέσα σε όλα αυτά τα

στοιχεία που μας προσφέρει το παλιό μαγαζί διατηρείται η αυθεντικότητα του

πολιτισμού και της χρονικής στιγμής που τα δημιούργησε. Η ατμόσφαιρα του χώρου

μας ταξιδεύει σε μία άλλη εποχή, οπού μπορούμε να βρούμε στοιχεία για την ιστορία

και την καθημερινότητα της πόλης μας. Το πιο σημαντικό απ’ όλα είναι πως αυτοί οι

άνθρωποι που ασχολήθηκαν με τη φροντίδα του Νικόδημου δεν άλλαξαν καθόλου το

μαγαζί και έτσι κατάφεραν να δημιουργήσουν μία πάροδο που οδηγεί σε κάποια άλλη

εποχή.

ΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΠΟΛΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η Λάρισα είναι μια σύγχρονη πόλη που υπάρχει έλλειψη καλής χωροταξικής

και πολεοδομικής πολιτικής αυτό το πρόβλημα δημιουργήθηκε την δεκαετία 60-70

με την έξαρση της αυθαίρετης και άναρχης δόμησης. Το πρόβλημα σήμερα έχει

περιοριστεί αλλά συνεχίζει να υπάρχει. Είναι η πόλη μας μια μεγαλούπολη που

διατηρεί όμως κυρίως τα αρνητικά της.

Η Λάρισα στης αρχές της δεκαετίας του 80΄, είχε την εικόνα μιας

αναπτυσσόμενης, αλλά απρόσωπης πόλης που δεν θύμιζε σε κανέναν πλέον τίποτα

από την μακρόχρονη ιστορία της. Σήμερα η Λάρισα είναι μια από της δυναμικότερες

αστικές περιοχές της χώρας, λόγω της γεωγραφικής της θέσης και των φυσικών

πόρων της. Έχει έκταση 19.000 στρ. και πληθυσμό περίπου 200.000 κατοίκους.

Τη τελευταία εικοσαετία είχε προχωρήσει η κατασκευή εκτεταμένου

δικτύου πεζοδρόμων που καλύπτει το εμπορικό κέντρο της πόλης και επιχειρεί την

ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων. Με την απομάκρυνση του αυτοκινήτου του

από το μεγαλύτερο τμήμα του κέντρου της πόλης, μειώθηκε η ρύπανση της

ατμόσφαιρας και ο θόρυβος από την κίνηση των οχημάτων.

ΠΛΑΤΕΙΕΣ

Οι μελέτες για την ανακατασκευή των μεγαλύτερων πλατειών εντάχτηκαν στην

ενιαία λογική του ολοκληρωμένου σχεδιασμού του ιστορικού κέντρου. Το νερό

συμμετέχει έντονα στα γλυπτά και στην διαμόρφωση των πλατειών. Η Νέλλα

Γκόλαντα είναι η γλύπτρια που κατασκεύασε δυο μεγάλα γλυπτά σιντριβάνια που

παραπέμπουν στους ορεινούς όγκους των πηγών του Πηνειού ποταμού στοχεύει την

αποκατάσταση της σχέσης αστικό τοπίο-νερό Πηνειός ποταμός. Το ένα σιντριβάνι

βρίσκεται προς την οδό Παναγούλη, έχει ύψος και όγκο πού παραπέμπουν στις πήγες

του Πηνειού και δημιουργεί μια κουρτίνα νερού. Το δεύτερο σιντριβάνι

τοποθετήθηκε στο κέντρο της πλατείας, με το νερό να κυλάει σε μία αδρή επιφάνεια

λευκού μαρμάρου και να βυθίζεται στο έδαφος όπως ο ποταμός, με εμφανή υπόγεια

επιφάνεια.

21

Πλατεία Ταχυδρομείου

Η πλατεία ταχυδρομείου είναι μια πλατεία του κέντρου της πόλης που συγκεντρώνει

τη νεολαία, με το κτίριο της Ιατρικής σχολής. Περιβάλλεται από τρεις πεζοδρόμους

και αναδιαμορφώθηκε τη περίοδο το 1995-1998.Ενα τμήμα της λειτουργεί ως

ιδιαίτερος χώρος συγκεντρώσεων και εκδηλώσεων. Η πλατεία είναι βυθισμένη στο

πράσινο με πολλά δέντρα και καθιστικά με αντίγραφα ψηφιδωτά και είναι η πιο

ζωντανή και πολυσύχναστη πλατεία της πόλης. Σε αυτή βρίσκονται δεκάδες

καφετέριες που φιλοξενούν καθημερινά τους Λαρισαίους αλλά και πλήθος κόσμου

από τις υπόλοιπες θεσσαλικές πρωτεύουσες

Κεντρική πλατεία:

Αυτή η πλατεία είναι η μεγαλύτερη της Λάρισας Διατηρήθηκε ο μεγάλος αυτός

χώρος για εκδηλώσεις και διαμορφώθηκαν ειδικοί χώροι για δενδροστοιχίες με

καθιστικά. Έχει γλυπτό σιντριβάνι-ποταμό ως συνέχεια από την πλατεία

ταχυδρομείου. γλυπτή εξέδρα εκδηλώσεων. Η πλατεία με την πλακόστρωσή της

συμβολίζει το Θεσσαλικό κάμπο λόγω του τεράστιου τετράγωνου μεγέθους της. .

22

ΠΗΝΕΙΟΣ

Η Λάρισα είναι δεμένη με το ποτάμι της και ο Πηνειός είναι ένα όμορφο

χαρακτηριστικό της. Στα παλιότερα χρόνια η επικοινωνία ανάμεσα στις όχθες του

Πηνειού γινόταν με περαταριά μέχρι το 1940 περίπου. Η ύδρευση γίνεται από τους

σακατζήδες οι οποίοι μεταφέρουν και πουλούν το ποταμίσιο νερό στα νοικοκυριά της

πόλης .Το νερό αποθηκευόταν σε πήλινα κιούπια η σε πετροκοπάνες. Αργότερα, το

νερό το μεταφέρουν στα σπίτια με βαρέλια οι νερουλάδες. Στην δεξιά όχθη είναι τα

ταμπάκικα η σημερινή συνοικία Αμπελόκηποι. Είναι η περιοχή όπου ζουν και

εργάζονται οι ταμπάκηδες που κατεργάζονται τα δέρματα με προμηχανικές μεθόδους.

Πιο πέρα από τα ταμπάκικα λειτουργούν οι προμηχανικοί νερόμυλοι τα Μύλια. Στα

Σάλια, στην περιοχή του Αγίου Αθανασίου, τη χριστιανική συνοικία στα χρόνια της

τουρκοκρατίας, διεξάγεται το εμπόριο ξυλείας. Η συνοικία Πέρα Μαχαλάς αποτελεί

την μοναδική γειτονιά της Λάρισας που αναπτύσσεται στην αριστερή όχθη του

ποταμού, όπου εκεί κατοικούν Βλάχοι κτηνοτρόφοι που αστικοποιούν και

αναπτύσσουν αξιόλογη υφαντική. Τα σφαγεία της πόλης αναπτύσσονται στην δεξιά

όχθη. Παράλληλα, κοντά στο ποτάμι διεξάγεται το εμπόριο ζώων, ώστε να ποτίζονται

τα ζώα. Τα Τσιαμπάζικα, ζωοπάζαρα για τις αγοροπωλησίες αλόγων και πουλαριών

γίνονται στο Μεριά, στην περιοχή Αλκαζάρ. Στην αριστερή όχθη, στην περιοχή του

Μεριά, λειτουργεί από τα τέλη του 19 αιώνα μέχρι και το 1987 η ετήσια

εμποροπανήγυρη, το παζάρι της Λάρισας. Η ψαραγορά των ποταμίσιων ψαριών

διεξάγεται κάθε Τετάρτη και Σάββατο, στο πεζοδρόμιο στην περιοχή Τσιούγκαρι.

Το ψάρεμα στον Πηνειό αποτελούσε μια εποχιακή απασχόληση Λαρισαίων με

χαμηλό εισόδημα ως ένας πρόσθετος οικονομικός πόρος αλλά και μια εναλλακτική

δραστηριότητα. Ο Πηνειός αποτελεί για την Λάρισα ένα δώρο της φύσης, αέναη

πηγή ζωής. Γύρω στο 1938-1939 η τεχνολογία της εποχής ήταν δυνατόν να ελέγχει

την ροή του ποταμού κάνοντας τον Πηνειό φιλικό για την Λάρισα και αποτρέποντας

τις πλημμύρες . Τα έργα όμως διακόπτονται λόγω του Β' Παγκοσμίου πολέμου και η

Λάρισα στρέφει την πλάτη της στο ποτάμι της και μένει μια παραμελημένη

παράδοση. Τα τελευταία χρόνια τα έργα ολοκληρώθηκαν, καθώς και έγινε η

αισθητική διαμόρφωση της κοίτης του ποταμού. Με τα παραπάνω έργα ο Πηνειός

ποταμός αποτελεί πλέον δημοφιλή και αγαπημένο πόλο έλξης για βάδισμα, άσκηση

και ψυχαγωγία με τις ποίκιλες εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται. Έχει γίνει πλέον

θεσμός τα τελευταία χρόνια το Φεστιβάλ του Πηνειού με πανελλαδική εμβέλεια.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΛΑΡΙΣΑ

23

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

O πολιτισμός είναι το αξιακό σύστημα που διέπει τις στάσεις και αντιλήψεις

ενός λαού, κατά την ανθρωπολογική οπτική. Στην περίπτωσή μας, ο πολιτισμός, έτσι

όπως είναι οργανωμένος στην πόλη μας, θεωρήθηκε κεφαλαιώδης τομέας για την

εργασία μας, εφόσον θα μας βοηθήσει να διερευνήσουμε ένα σημαντικό στοιχείο της

ταυτότητάς της και να κατανοήσουμε σε βάθος την νοοτροπία των κατοίκων της.

Η Λάρισα, άλλωστε, είναι μια πόλη που ανέπτυξε μεγάλο πολιτισμό, καθώς

κατοικείται συνεχώς από την νεολιθική εποχή ως σήμερα και είναι, όπως προείπαμε,

από τις αρχαιότερες πόλεις στον κόσμο με συνεχή κατοίκηση τουλάχιστον 8.000

ετών. Η πόλη μας διαθέτει, επομένως, μεγάλη πολιτιστική κληρονομιά, με μνημεία

των αρχαίων, ρωμαϊκών και βυζαντινών χρόνων, καθώς και της εποχής της

τουρκοκρατίας τα οποία και εκτενώς αναφέρθηκαν. Επίσης υπάρχουν σημαντικά

μουσεία, όπως και σύγχρονες υποδομές πολιτισμού. Η πόλη έχει επίσης πολλά

θέατρα. Εκτός από το Θεσσαλικό Θέατρο υπάρχουν μόνιμες θεατρικές σκηνές, όπως

το Θέατρο Τεχνών και το Μικρό Θέατρο- και έναν κινηματογράφο, όπου όλοι

μπορούν να απολαύσουν ταινίες όλων των ειδών καθώς και ένα όμορφο κτήριο που

λέγεται Πινακοθήκη, μέσα στο οποίο υπάρχουν πίνακες ζωγραφικής και άλλα

διάφορα έργα τέχνης. Επιπρόσθετα, αξίζει να σημειωθεί πως η Λάρισα φροντίζει για

την μόρφωση των κατοίκων της παρέχοντας τους πολυάριθμα σχολεία καθώς και

πανεπιστήμια.

Επιλέξαμε να αναφερθούμε, αρχικά, στα σημαντικότερα μουσεία που ήδη

λειτουργούν και δεν περιλάβαμε το σημαντικό Διαχρονικό Μουσείο το οποίο θα

στεγάσει στους χώρους του τους αρχαιολογικούς θησαυρούς της πόλης μας, εφόσον

δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί η λειτουργία του και δεν έχει εγκαινιαστεί. Μετά την

ενότητα των μουσείων η εργασία μας φιλοδοξεί να καλύψει φορείς που ασκούν

σημαντικό έργο στον τομέα του πολιτισμού, όπως το Δημοτικό Ωδείο, το Δημοτικό

Θέατρο, και ο Δημοτικός Οργανισμός Πολιτισμού Αθλητισμού & Επιστημών

Λάρισας

ΜΟΥΣΕΙΑ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ

ΤΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ

24

Ιδρύθηκε το 1974 και αποτελεί πρότυπο Λαογραφικού Ιστορικού Μουσείου

του ελληνικού χώρου και στέγη για την πλούσια λαογραφική κληρονομιά του τόπου.

Σήμερα, στεγασμένο σε νέο κτήριο υψηλών προδιαγραφών στη συνοικία Χαραυγή,

παρέχει στον επισκέπτη τη δυνατότητα να δει κειμήλια, έργα τέχνης, συλλογή

χαρακτικών έργων, απλά αντικείμενα του τρόπου ζωής του προμηχανικού και

πρωτοβιομηχανικού ανθρώπου που εικονογραφούν την πολιτισμική ταυτότητα της

Λάρισας και της γύρω περιοχής. Ιδιαίτερη κατηγορία συνιστούν η μοναδική συλλογή

ξυλοτύπων, σταμπωτών υφασμάτων και ο εξοπλισμός τυποβαφικών εργαστηρίων του

Τιρνάβου, καθώς και η πλούσια συλλογή χαρακτικών έργων 15ου αι. - αρχών 20ουαι.

Το Μουσείο διαθέτει, επίσης, αξιόλογη συλλογή έργων κοσμικής και εκκλησιαστικής

αργυροχοΐας, μικροτεχνίας, λιθοτεχνίας, ξυλοτεχνίας, μεταλλοτεχνίας, ζωγραφικής,

κεραμικής, κεντητικής, υφαντικής και ενδυμασίας, καθώς και επιλεγμένα αντικείμενα

του αγροτικού βίου και του αστικού σπιτιού. Ακόμη διαθέτει σειρά από

επιστημονικές εκδόσεις, εκπαιδευτικά έντυπα και πρακτικά συνεδρίων

Η ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΛΑΡΙΣΑΣ

Ονομάζεται «Μουσείο Γεωργίου Κατσίγρα » και ιδρύθηκε το 1983 για να

φιλοξενήσει τους 750 πίνακες ζωγραφικής του 19ου και 20ου αιώνα που είχε δωρίσει

ο Γεώργιος Κατσίγρας στην πόλη καθώς και άλλα 410 έργα γλυπτικής, ζωγραφικής

και χαρακτικά που είχε αποκτήσει στο μεταξύ. Η συλλογή περιλαμβάνει αξιόλογα

δείγματα ζωγραφικής του 19ου αιώνα σε λάδια, ακουαρέλες, σχέδια, χαρακτικά.

Η συλλογή Κατσίγρα έχει εκτιμηθεί από ειδικούς, ιστορικούς της τέχνης και

ζωγράφους ως η καλύτερη και σπουδαιότερη μετά τη συλλογή της Εθνικής

Πινακοθήκης και τη συλλογή Κουτλίδη. Επίσης στη συλλογή περιλαμβάνεται και η

επίπλωση του γραφείου του αρχαιολόγου Ερρίκου Σλήμαν κατασκευασμένα πάνω σε

σχέδια του Τσίλερ. Ως πυρήνας πνευματικής δημιουργίας και αναζήτησης,

διοργανώνει κατά καιρούς εκθέσεις συμβάλλοντας στην αισθητική και καλλιτεχνική

διαπαιδαγώγηση του κοινού της πόλης και της περιοχής. Το κτήριο της πινακοθήκης,

25

που εγκαινιάσθηκε το 2003, βρίσκεται στην συνοικία της Νεάπολης και πέραν των

εκθεσιακών χώρων περιλαμβάνει βιβλιοπωλείο εκδόσεων τέχνης, άρτια εξοπλισμένο

αμφιθέατρο, εργαστήριο φωτογραφίας και άλλους βοηθητικούς χώρους.

ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ

Ο Οκτώβριος αποτελεί αναμφίβολα μήνα – ορόσημο για την ιστορία της

Ελλάδας. Πολλά είναι τα γεγονότα που σημάδευσαν την ιστορική μνήμη των

Ελλήνων στο διάβα των αιώνων και παράλληλα συνδυάστηκαν με τον δέκατο μήνα

του χρόνου. Ένα από τα σημαντικότερα είναι η άρνηση του ελληνικού λαού να

συμβιβαστεί με τις απαιτήσεις της φασιστικής Ιταλίας, το περίφημο «ΟΧΙ», και η

κήρυξη του πολέμου από τον Μπενίτο Μουσολίνι εναντίον της χώρας μας τα

ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου του 1940. Ο Οκτώβριος όμως, είναι ιδιαίτερα

σημαντικός και για την ιστορία της Λάρισας, καθώς την 23η Οκτωβρίου του 1944 η

πόλη, αλλά και η ευρύτερη περιοχή, απελευθερώθηκαν από τους Γερμανούς. Μια

ημέρα που έχει μείνει βαθειά χαραγμένη στη μνήμη όσων Λαρισαίων έζησαν τις

ιστορικές στιγμές κατά τις οποίες η Λάρισα ανέπνεε και πάλι τον αέρα της

Ελευθερίας μετά από τέσσερα χρόνια σκληρής κατοχής.

Ο κύριος στόχος της Εταιρείας Συλλογής Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων νομού

Λάρισας 1940 – 1974 ήταν η δημιουργία του Μουσείου Εθνικής Αντίστασης 1941-

1944. Ο στόχος αυτός έγινε πραγματικότητα, καθώς μετά από ομόφωνη απόφαση του

Δημοτικού Συμβουλίου Λαρισαίων παραχωρήθηκε το 2003 η παλιά Πυριτιδαποθήκη

που βρίσκεται στο χώρο της αυλής του 5ου Λυκείου επί της οδού Ιουστινιανού.

Αυτός ο χώρος έχει πολλαπλούς συμβολισμούς καθώς στα χρόνια της Κατοχής ήταν

φυλακή και συνάμα κολαστήριο απ’ όπου πολλοί Λαρισαίοι οδηγήθηκαν στο Λόφο

του Μεζούρλου, όπου και εκτελέστηκαν. Ο χώρος, αφού αναπαλαιώθηκε και

αναστηλώθηκε, λειτουργεί ως Μουσείο από τις αρχές του 2010, όπου οι πολίτες

μπορούν να επισκέπτονται τα εκθέματα. Μέχρι τα εγκαίνια του Μουσείου Εθνικής

Αντίστασης πολλά από τα κειμήλια της ιστορικής εκείνης περιόδου φυλάσσονταν στο

υπόγειο του Μνημείου Εθνικής Αντίστασης που φιλοτέχνησε ο Φιλόλαος Τλούπας το

οποίο βρίσκεται μέσα στο πάρκο του Αλκαζάρ.

26

ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΔHMOTIKO ΩΔΕΙΟ

Στις 25 Νοεμβρίου του 1930 δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως η

απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Λάρισας, με την οποία συστήνεται Νομικό

Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου. Από το 1930 έως και το 1953 το Δημοτικό Ωδείο

Λάρισας στεγαζόταν στο παλαιό κτίριο στην πλατεία Λαού, πρώην πλατεία

Ανακτόρων. Για δύο χρόνια περίπου, ως χώρος στέγασης χρησιμοποιήθηκε και το

τζαμί, ενώ το 1953 κατασκευάστηκε το προγενέστερο κτίριο. Το 1989 ξεκίνησε η

κατασκευή του σημερινού κτιρίου και μέχρι το 1993 μεταστεγάστηκε στην οδό Ογλ.

Από το 1993 στεγάζεται στο σημερινό κτίριο. Το σημερινό κτίριο του ωδείου με τις

προδιαγραφές του (34 αίθουσες διδασκαλίας οργάνων και θεωρητικών εξοπλισμένες

με τα ανάλογα όργανα, 2 αίθουσες συναυλιών, αίθουσα δοκιμών, 3 πιάνα concert

grand, ηλεκτρονική και φυσική βιβλιοθήκη, εξοπλισμός ηχογραφήσεων και

μαγνητοσκοπήσεων κ.α.) αποτελεί σημείο αναφοράς για τα δημοτικά ωδεία της

χώρας μας, και όχι μόνο, πράγμα που έχει αναγνωρισθεί από εξέχουσες διεθνείς

προσωπικότητες του χώρου της μουσικής δημιουργίας και εκπαίδευσης.

ΘΕΣΣΑΛΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ

Το 1975 η Άννα Βαγενά μαζί με τον Κώστα Τσιάνο και τον Γιώργο Ζιάκα ιδρύουν

το Θεσσαλικό Θέατρο. Αυτή η πρωτοβουλία οδήγησε το 1983 στην ίδρυση

Δημοτικών περιφερειακών θεάτρων από το κράτος. Επίσης από το 1975 έως το 1983

άρχισε να δημιουργείται το πρώτο κοινό. Επιπλέον εκείνη την εποχή δημιουργήθηκαν

σημαντικά έργα όπως η «Διαθήκη» έργο σταθμός για το Θεσσαλικό Θέατρο. Λόγω

κάποιων σημαντικών έργων δημιουργήθηκαν δύο νέα γνήσια ελληνικά θεατρικά είδη,

το κωμειδύλλιο και το δραματοειδύλλιο. Σημαντικές είναι και οι σατιρικές

επιθεωρήσεις, όπως «της Λαρίσης το ποτάμι», «Κάτι τρέχει στα γύφτικα», «Χαιρέτα

27

μου τον πλάτανο». Το 1983 το Θεσσαλικό Θέατρο μετατρέπεται σε ΔΗΠΕΘΕ υπό

την καλλιτεχνική διεύθυνση του Κώστα Τσιάνου που διαδέχεται την Άννα Βαγενά.

Με την παρουσία του Κ. Τσιάνου το Θεσσαλικό Θέατρο άρχισε να παρουσιάζει και

διαφορετικά έργα όπως τον «Κύκλο με την κιμωλία». Το 1975 έως 1983 έγιναν

κάποια Νεοελληνικά έργα, ένα από αυτά ήταν η «Εθνική γιορτή» του Μάριου

Ποντίκα, ζητώντας από τον συγγραφέα να γράψει το έργο και να το παρουσιάσει. Το

1988-89 και το 90-91 το Θεσσαλικό Θέατρο πήγε δύο φορές στην Επίδαυρο

ανεβάζοντας την «Ηλέκτρα» και την «Ιφιγένεια εν Ταύροις» του Ευριπίδη. Όπως

επίσης και το 1992 με τις «Χοηφόρες» του Αισχύλου το Θεσσαλικό Θέατρο για

τρίτη φορά στην Επίδαυρο. Το 1992-93 αποκτά ιδιόκτητη στέγη. Την περίοδο 1997-

98 το ΔΗΠΕΘΕ εγκαταλείπει τη σκηνή του Γαλαξία και εγκαθίσταται μόνιμα στο

θέατρο του Μύλου. Το 1999 τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή αναλαμβάνει ο

Γιώργος Ζιάκας. Το πρώτο έργο που ανέβηκε υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του

Γιώργου Ζιάκα είναι το «Χειμωνιάτικο παραμύθι» του Σαίξπηρ. Το 2001 εμφανίζεται

η αρχαία τραγωδία του Ευριπίδη «οι Βάκχες» που θα παρουσιαστεί στο Ηρώδειο.

Τον Οκτώβριο του 2003 ο Γιώργος Ζιάκας αποχωρεί, με αποτέλεσμα το νοέμβριο του

2003 χρέη καλλιτεχνικού διευθυντή να ασκεί η Ηρώ Μουκίου. Το 2003 το

Θεσσαλικό Θέατρο συμμετέχει σε φεστιβάλ Επιδαύρου και παρουσιάζει αξιόλογες

τραγωδίες όπως τον «Φιλοκτήτη» και τον «Προμηθέα Δεσμώτη». Λίγα χρόνια

αργότερα το 2006 το Θεσσαλικό Θέατρο παρουσιάζει την «Ελένη» του Ευριπίδη με

μεγάλη επιτυχία και συμμετέχει με στο φεστιβάλ πειραματικού θεάτρου στο Κάιρο.

Τέλος, το Σεπτέμβριο του 2006 ο Γιάννης Διαμαντόπουλος έγινε καλλιτεχνικός

διευθυντής του Θεσσαλικού Θεάτρου. Τα τελευταία χρόνια ανέλαβε και πάλι την

καλλιτεχνική Διεύθυνση του Θεάτρου ο Κ. Τσιάνος έως και σήμερα.

ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ & ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΛΑΡΙΣΑΣ

Ο Δ.Ο.Π.Α.Ε.Λ. προήλθε από την συγχώνευση των παρακάτω Νομικών Προσώπων:

Πολιτιστικός Οργανισμός Δήμου Λαρισαίων, Αθλητικός Οργανισμός Δήμου

Λαρισαίων, Δημοτικό Αστεροσκοπείο Λάρισας «Ο Αριστεύς», Δημοτική Βιβλιοθήκη

Δήμου Γιάννουλης, Δημοτική Βιβλιοθήκη Φαλάνης, Δημοτική Βιβλιοθήκη

Γιάννουλης, Πνευματικό και Πολιτιστικό Κέντρο Γιάννουλης, Πνευματικό &

Πολιτιστικό Κέντρο Φαλάνης.

ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ ΚΑΙ ΛΑΡΙΣΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η ψυχαγωγία έχει κυρίαρχη θέση στην καθημερινότητα του κάθε ανθρώπου.

Αφού ο άνθρωπος πρέπει να δουλεύει για να εξασφαλίσει τα απαραίτητα προς το ζην,

έχει δικαίωμα να ψυχαγωγείται, ούτως ώστε να ξεχνάει τα δεινά της ζωής του. Έτσι,

είτε με τη μορφή κάποιου χόμπι, είτε με τη μορφή του γλεντιού, όλοι οι άνθρωποι

περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους. Και, σα συνέπεια, αυτό το δικαίωμα το έχει

αναγνωρίσει και η κοινωνία. Όλες οι κοινωνίες, από τις πιο πρωτογενείς έως τις πιο

εξελιγμένες, επινοούν και καθιερώνουν ευκαιρίες για να ικανοποιείται η ανάγκη του

28

πλήθους για ψυχαγωγία, σε συνεργασία με τις θρησκευτικές τελετές και τις πολιτικές

συγκεντρώσεις. Οι απαιτητικές συνθήκες διαβίωσης και γενικότερα ο ρυθμός της

καθημερινής εργασίας καθιστούν την ψυχαγωγία απαραίτητη και άκρως σημαντική

τόσο για την ψυχολογική, όσο και για την σωματική μας ευεξία.

Η ψυχαγωγία εκτός από ανάγκη είναι και ένας δείκτης πολιτισμού. Όλοι οι

λαοί μπορούν να χαρακτηριστούν από τους τρόπους ψυχαγωγίας που έχουν επινοήσει

ή, απλά, προτιμούν. Βέβαια, σε έναν πολυπολιτισμικό τρόπο ζωής, όπως αυτόν που

έχουμε υιοθετήσει, χρησιμοποιούμε ένα συνονθύλευμα ψυχαγωγίας όπου πλέον δε

μπορούμε να κάνουμε λόγο για έντονη διαφορά ψυχαγωγίας με άλλους λαούς.

Στην εργασία μας λοιπόν θα επιχειρήσουμε να σας περιγράψουμε τους τρόπους που

επιλέγουν να ψυχαγωγούνται οι συμπολίτες μας, επειδή πιστεύουμε ότι παρά τους

δύσκολους καιρούς που περνάμε, αποτελεί βασικό στοιχείο της ιδιοσυγκρασίας των

πολιτών της.

Συνοψίζοντας, θα έλεγε κανείς πως η Λάρισα είναι μία πόλη που ο καθένας

μπορεί να βρει ό,τι ψάχνει. Εξάλλου, αν αυτά δεν θεωρούνται αρκετά, περνώντας

λίγα μόνο λεπτά μέσα σε αμάξι, λεωφορείο ή τρένο ο καθένας μπορεί να απολαύσει

της πανέμορφες και γεμάτες κόσμο παραλίες και τα ψηλά βουνά που βρίσκονται έξω

από την καταπληκτική αυτή πόλη γνωστή με το όνομα Λάρισα.

LARISSA... BY NIGHT!

Η Λάρισα είναι γνωστή στο πανελλήνιο για την ζωντάνια της στον τομέα της

διασκέδασης. Τα δεδομένα στη λαρισινή διασκέδαση δεν φαίνεται να έχουν αλλάξει

ιδιαίτερα ούτε κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Μπορεί οι καιροί να

φαντάζουν δύσκολοι, αλλά ο τομέας της διασκέδασης δε φαίνεται να έχει εκλείψει.

Αυτό που έχει αλλάξει όμως, ίσως, είναι τα στέκια, καθώς εμφανίζονται συνεχώς πιο

οργανωμένοι χώροι με συνέπεια να αλλάζει γενικότερα κι ο τρόπος διασκέδασης.

Νέα μαγαζιά με διαφορετικό περιεχόμενο το καθένα ξεπετάγονται σε κάθε γωνιά της

Λάρισας προσφέροντας τα περισσότερα από αυτά καλές τιμές και ταυτόχρονα

ποιότητα. Γιατί μπορεί να ζούμε εν μέσω κρίσης, αλλά, όπως λέει κι ο σοφός λαός, η

φτώχεια θέλει καλοπέραση...

ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ

Οι αναρίθμητες πλατείες φαίνεται να είναι το σήμα κατατεθέν της πόλης, αφού εδώ

μπορούμε να δούμε όλη την ενέργεια και τη ζωντάνια των κατοίκων της. Μία βόλτα

στις πλατείες θα σας κάνει να πιστέψετε ότι η Λάρισα ίσως δε βιώνει έντονα την

οικονομική κρίση ή ότι οι καταστηματάρχες έχουν προσαρμοστεί πλέον στην

κατάσταση και προσπαθούν να ανταποκριθούν με τον καλύτερο τρόπο. Η Λάρισα,

λοιπόν, είναι για πολλούς μια ιδανική πόλη, αφού είναι γεμάτη με καφετέριες οι

οποίες ποτέ δεν αδειάζουν. Μάλιστα, χάρη σε αυτό, η πόλη έχει χαρακτηριστεί από

πολλούς ως «φραπεδούπολη». Οι καφετέριες ακριβώς επειδή υπάρχει ζήτηση είναι

όλη την ημέρα ανοιχτές και τις νύχτες δημιουργούν μια φανταστική νυχτερινή ζωή

για τους Λαρισαίους και τους επισκέπτες, αφού μετατρέπονται σε night clubs με

δυνατή μουσική και πολύ κόσμο.

29

BAR - CLUBS

Παρότι τα clubs τα τελευταία χρόνια δεν ήταν πρώτα στις προτιμήσεις των κατοίκων,

τον τελευταίο καιρό όλο και περισσότερο φαίνεται να κερδίζουν έδαφος. Πλήθος της

νεολαίας επιλέγουν να διασκεδάσουν σε κάποιο bar ή club μέχρι πρωίας ακόμα και

τις καθημερινές.

ΚΑΦΕΤΕΡΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΚΕΝΤΡΟΥ

Τις αργίες και τα σαββατοκύριακα πολλοί Λαρισαίοι επιλέγουν τις καφετέριες σε

διάφορες συνοικίες της πόλης καθώς δεν έχουν να ζηλέψουν σε τίποτα τις καφετέριες

στο κέντρο. Τέλος, οι καφετέριες εκτός κέντρου δίνουν την αίσθηση του

διαφορετικού αλλά της ανάλογης ποιότητας ωστόσο.

ΦΡΟΥΡΙΟ

Το Φρούριο είναι ίσως ο διασημότερος τόπος συνάντησης των Λαρισαίων αφού

προσφέρει ποικίλες μορφές διασκέδασης. Από μπαρ με ελληνική ή ξένη μουσική,

ταβέρνες, ουζερί, εστιατόρια η περιοχή προσφέρει δεκάδες προτάσεις και αποτελεί

σημαντικό πόλο έλξης.

STREET CAFE

Αυτού του είδους η διασκέδαση είναι πλέον από τις πιο διαδεδομένες στην πόλη.

Είναι αυτά τα μικρά μαγαζάκια που περιέχουν συνήθως ένα με δύο τραπεζάκια και

βρίσκονται σε κάθε γωνιά της πόλης. Σου προσφέρουν συνήθως καφέ στο χέρι και

πάλι πίσω στη δουλεία (κι όχι μόνο!).

ΚΑΦΕΣ ΚΑΙ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Αν κάποιος νομίζει ότι αυτές οι καφετέριες απευθύνονται κυρίως σε εφήβους ή

φοιτητές κάνει μεγάλο λάθος. Είναι ένας νέος τρόπος διασκέδασης που εισήχθηκε

στην πόλη πολύ πρόσφατα και κερδίζει τις προτιμήσεις των νέων αφού συνδυάζει

διασκέδαση και ψυχαγωγία μαζί.

ΜΠΟΥΖΟΥΚΙΑ

Υπήρξε κάποτε η κύρια πηγή διασκέδασης όχι μόνο των Λαρισαίων αλλά και των

Ελλήνων. Τα τελευταία χρόνια αυτός ο τομέας έχει λίγο εκπέσει λόγω οικονομικής

κρίσης χωρίς όμως να εξαφανιστεί πλήρως.

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΛΑΡΙΣΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η Λάρισα έχει να επιδείξει μία πολύ σημαντική ανάπτυξη στον αθλητικό τομέα, είτε

με τις μεγάλες επιτυχίες των τοπικών σωματείων, είτε με τη συνεχή βελτίωση των

συνθηκών όλων των αθλητικών εγκαταστάσεων της πόλης ωθώντας άτομα όλων των

ηλικιών να δραστηριοποιηθούν στον τομέα της άθλησης. Λαμβάνοντας υπόψη όλο το

αθλητικό σκηνικό που βιώνουμε καθημερινά στην πόλη μας αποφασίσαμε να

ασχοληθούμε με την αθλητική Λάρισα για κάποιους σημαντικούς λόγους . Πρώτα

30

από όλα θα θέλαμε γνωρίσουμε την αθλητική πλευρά της πόλης μας και γιατί όχι να

ασχοληθούμε με αυτήν! Με αυτόν τον τρόπο δηλαδή θα διαδώσουμε και σε άλλους

ανθρώπους την ενασχόλησή μας με τον αθλητισμό και ταυτόχρονα θα επεκτείνουμε

την φήμη του. Η ιστορία του τοπικού αθλητισμού είναι η βάση της ενασχόλησης μας

με το θέμα.

Στον αθλητικό τομέα ο δήμος της Λάρισας καταφέρνει να παρέχει στους

πολίτες της σημαντικές εγκαταστάσεις, όπως δημόσιο κολυμβητήριο για τους λάτρεις

του νερού και διάφορα αθλητικά γήπεδα, όπως γήπεδα volley, τένις, ποδοσφαίρου,

μπάσκετ ακόμα και beach volley για τους λάτρεις των σπορ. Έτσι, χρησιμοποιώντας

όλες αυτές τις εγκαταστάσεις έχει δημιουργήσει πολυάριθμους συλλόγους, που

ασχολούνται με τα διάφορα αθλήματα, με τους χορούς όλων των ειδών αλλά και με

τα πνευματικά αθλήματα όπως το σκάκι κ.ά. Επίσης αξιοποιώντας το περίφημο

πάρκο Αλκαζάρ, έχει καταφέρει να δημιουργήσει έναν πολύ μεγάλο καταπράσινο

χώρο, που περιέχει ακόμα και μικρά άλση στον οποίο οι άνθρωποι πηγαίνουν

καθημερινά να περπατήσουν, να τρέξουν, να κάνουν ποδήλατο ακόμα και να πιούν

τον καφέ τους.

Η ιστορία μίας πόλης, ωστόσο, για να θεωρείται ''μεγάλη'' θα πρέπει να

θεμελιώνεται στις επιτυχίες και στην πανελλαδική και διεθνή αναγνώριση. Τέτοια

κατορθώματα έχουν διαπραχθεί στο παρελθόν σε όλους τους αθλητικούς κλάδους της

πόλης. Αρχικά το μπάσκετ με τον ιστορικό ΓΣΛ ο οποίος δεν υφίσταται πλέον και

στη συνέχεια η Ολύμπια έδωσαν βροντερό παρόν σε όλες τις μεγάλες κατηγορίες

προκαλώντας τον θαυμασμό όλων. Στον τομέα του ποδοσφαίρου η Λάρισα έχει να

υπερηφανευτεί για την πορεία της ΑΕΛ η οποία με την λαμπρότατη ιστορία της είναι

το καμάρι ολοκλήρου του θεσσαλικού κάμπου. Τέλος και στον ερασιτεχνικό

αθλητισμό οι Λαρισινές ομάδες ευημερούν και έχουν σταθερά ανοδική πορεία τα

τελευταία χρόνια δίνοντας στον κόσμο την σαφέστατη εντύπωση πως και ο μαζικός

αθλητισμός προοδεύει.

ΜΑΖΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

Ο Μαζικός αθλητισμός σήμερα έχει ως στόχο την ενασχόληση και την ενεργοποίηση

ενός μεγάλου αριθμού της κοινωνίας να αγαπήσει ένα άθλημα με το οποίο θα

ασχολείται στη ζωή του και θα είναι το κύριο μέσο άθλησης του σώματος και του

πνεύματος. Η υλοποίηση όμως αυτού του στόχου εμποδίζεται από κάποια σημαντικά

προβλήματα που μαστίζουν ολόκληρη την κοινωνία. Επειδή ο αθλητισμός έχει άμεσα

σχέση με την κοινωνία, όταν η κοινωνία αντιμετωπίζει προβλήματα, τότε και ο

αθλητισμός έχει πρόβλημα. Το σημαντικότερο πρόβλημα είναι βέβαια το οικονομικό,

που στερεί από το Δήμο τη δυνατότητα να επιχορηγήσει τον τομέα του αθλητισμού,

ώστε να επεκτείνει τις δράσεις του, αλλά και η ενημέρωση η οποία πρέπει να γίνεται

σε μικρή ηλικία στα παιδιά για να εντοπίσουν, να αγαπήσουν και να ασχοληθούν με

το άθλημα που θέλουν. Ο Δήμος οργανώνει διάφορες διαλέξεις για να ενημερώσει

τον κόσμο για την αξία του αθλητισμού. Τα μέχρι τώρα αποτελέσματα του μαζικού

αθλητισμού είναι αρκετά θετικά, γιατί τόσο στα παιδιά, όσο και στους ενήλικες, ο

αριθμός συμμετεχόντων είναι ικανοποιητικός, αλλά μπορεί και πρέπει να αυξηθεί

ακόμα περισσότερο, διότι σαν πόλη η Λάρισα διαθέτει αρκετές εγκαταστάσεις, αλλά

31

και καταλλήλους χώρους για την τέλεση πολλών αθλημάτων. Οι επιδράσεις του

μαζικού αθλητισμού είναι ευεργετικές για να σχηματίσει ο νέος έναν καλύτερο

χαρακτήρα, καθώς μέσα από τον αθλητισμό μαθαίνεις να υπομένεις να κουράζεσαι

να σέβεσαι, να δοκιμάζεις τις δυνάμεις σου και να καταλαβαίνεις τι μπορείς να

καταφέρεις. Μέσα από τα αθλήματα μπορείς να πετύχεις μια διαφορετική

κοινωνικοποίηση σε σχέση με άτομα που δεν αθλούνται. Επίσης βοηθάει τον αθλητή

για μια καλύτερη υγεία, αλλά και για να αποφύγει ψυχοσωματικές ασθένειες.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

Ο εξειδικευμένος αθλητισμός έχει ως στόχο την μετάβαση των νέων από την μαζική

στην εξειδικευμένη ενασχόληση με αυτόν. Αρχικά τα νέα παιδιά έχουν την

δυνατότητα να εγγραφούν σε διάφορα σωματεία πολλών αθλημάτων, ιδιωτικών ή

δημοτικών φορέων. Φυτώριο νέων ταλέντων είναι οι αθλητικοί σύλλογοι του Δήμου.

Η σκληρή δουλειά συνεχίζεται από τους ιδιωτικούς συλλόγους ,οι οποίοι θεωρητικά

έχουν την δυνατότητα να παρέχουν τις απαιτούμενες εγκαταστάσεις στους

εγγεγραμμένους ,καθώς αντλούν τα χρήματα από αυτούς μέσω διδάκτρων. Πολλοί

από αυτούς (τους φορείς)έχουν χαράξει σπουδαία και αξιοσημείωτη πορεία στον

αθλητισμό .Ο σύλλογος με την σπουδαιότερη ιστορία στο ποδόσφαιρο είναι η ΑΕΛ,

η οποία έχει σημειώσει τεράστιες επιτυχίες, τόσο σε εθνικό, όσο και σε ευρωπαϊκό

επίπεδο κατακτώντας δύο κύπελλα Ελλάδος και ένα πρωτάθλημα το 1988. Επιπλέον

έχει κάνει αισθητή την παρουσία της στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Ακολουθούν ο

δύο σύλλογοι στο μπάσκετ, ο ΓΣΛ και η ΟΛΥΜΠΙΑ . Δυστυχώς και οι δύο δεν

υφίστανται σαν σωματεία λόγω της οικονομικής κρίσης που μαστίζει την χώρα μας

και κατ’ επέκταση τον Αθλητισμό. Επίσης υπάρχουν αντιπροσωπευτικοί σύλλογοι

στον στίβο (ΠΕΛΑΣΓΟΣ, ΓΣΛ)στο Βόλεϊ (ΕΑΛ, ΦΙΛΑΘΛΗΤΙΚΟΣ),στην

κολύμβηση(ΝΟΛ, ΛΑΡΙΣΣΑΙΚΟΣ)και στην πυγμαχία όπου η Λάρισα εκπροσωπείται

από τον Κωσταντίνο Γκόλτσιο.

Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΑΕΛ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΤΗΣ(με τα μάτια ενός οπαδού)

Μετά από πολλές συσκέψεις και συζητήσεις πραγματοποιείται στο Δημοτικό Ωδείο

Λάρισας το 1964 η τελική συνέλευση των ποδοσφαιρικών σωματείων του νομού που

εκτός των άλλων αποφασίζει και τη συγχώνευση των Άρη, Ηρακλή, Λαρισαϊκού,

Τοξότη. Η A.E.Λ. είναι πλέον γεγονός. Τα πρώτα χρώματα της ομάδας ήταν το

άσπρο και το μαύρο, αλλά μετά από νέα συνέλευση αποφασίστηκε το βυσσινί χρώμα,

όπου ισχύει μέχρι σήμερα. Σαν έδρα ορίστηκε το Στάδιο Αλκαζάρ.

Αθλητική Ένωση Λάρισας… Η «Βασίλισσα της Θεσσαλίας», η «Βασίλισσα του

Κάμπου», η «Βασίλισσα ολόκληρης της ανοιξιάτικης Ελλάδας». Μια «Βασίλισσα»,

που έγραψε «χρυσή» ιστορία και με τα κατορθώματά της άφησε ανεξίτηλη τη

σφραγίδα της στον χώρο του ελληνικού ποδοσφαίρου. Μια «Βασίλισσα», που έφερε

την «ποδοσφαιρική επανάσταση» την Πρωτομαγιά του ’88, όταν οι «11 θεοί του

Ολύμπου» ανέβηκαν στην υψηλότερη κορυφή κατακτώντας το πρωτάθλημα,

δίνοντας με τα επιτεύγματά της από το 1964 μέχρι σήμερα «σάρκα και οστά» στο

όραμα μιας ολόκληρης πόλης. ΑΕΛ, η ομάδα που εκπροσωπεί έναν από τους

μεγαλύτερους ποδοσφαιρικούς νομούς της χώρας. Ένα πρωτάθλημα Ελλάδος, δυο

32

Κύπελλα, τέσσερις τελικοί και πολλές σημαντικές επιτυχίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο

συνθέτουν το προφίλ της κορυφαίας διαχρονικά ομάδα της ελληνικής περιφέρειας…

Η περίοδος 1987-88 έχει σημαδέψει για πάντα την ιστορία της Α.Ε.Λ. με το

μεγαλύτερο επίτευγμά της: η ομάδα πραγματοποιώντας μια ξέφρενη κούρσα που την

κράτησε πρώτη από την αρχή του πρωταθλήματος μέχρι την τελευταία αγωνιστική

κατακτά τον τίτλο της πρωταθλήτριας Ελλάδας, γράφοντας ιστορία στο ελληνικό

ποδόσφαιρο όντας η πρώτη και μοναδική επαρχιακή ομάδα που το κατάφερε.

Την Πρωτομαγιά του 88 η Α.Ε.Λ. εξασφαλίζει μαθηματικά τον τίτλο κερδίζοντας τον

Ηρακλή με 1-0 στο Αλκαζάρ με το ασύλληπτο ιστορικό γκολ του αρχηγού της

Γιώργου Μητσιμπόνα. Το πέρας και της τελευταίας αγωνιστικής με το 0-0 της Α.Ε.Λ.

στην Τούμπα με τον Π.Α.Ο.Κ. τη βρίσκει τελικά πρώτη με τη συνολική συγκομιδή

των 43 βαθμών. Εκείνη η ιστορική Πρωτομαγιά του 88 που έβαψε ολόκληρη τη

θεσσαλική πρωτεύουσα βυσσινί με τους πανηγυρισμούς του υπέροχου κόσμου της

και άλλαξε ολόκληρη την ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου άφηνε πίσω της και

μια απίστευτη παρασκηνιακή ιστορία προσπάθειας κλοπής του τίτλου από την

κορυφαία τότε ελληνική ομάδα. Στις 16-3-88 ανακοινώθηκε από τον αθλητικό

δικαστή η απόφαση να αφαιρεθούν από την Α.Ε.Λ. 4 βαθμοί χαρακτηρίζοντάς την

συνυπεύθυνη για το “ντοπάρισμα” του Τσίγκωφ (είχε βρεθεί θετικό το δείγμα των

ούρων του ως προς την ουσία κοδεϊνη στον έλεγχο που έγινε μετά τον αγώνα με τον

Παναθηναϊκό στις 27-12-87). Η υποκριτική σκανδαλώδης απόφαση που αφορούσε

έναν ποδοσφαιριστή με ελάχιστη συμμετοχή και προσφορά στους αγώνες της

πρωταθλήτριας, ξεσήκωσε τη μεγάλη μάζα του κόσμου της που υπερασπίστηκε την

ομάδα τη στιγμή που το χρειάστηκε. Οι κινητοποιήσεις του κόσμου αποκλείουν την

εθνική οδό Αθήνας –Θεσσαλονίκης και τη σιδηροδρομική γραμμή. Η Ελλάδα

κόβεται στα δύο και όλοι οι υγιείς Έλληνες φίλαθλοι συμπαραστέκονται στον αγώνα

της Α.Ε.Λ. και του κόσμου της κόντρα στο ποδοσφαιρικό κατεστημένο. Τελικά κάτω

από τη μεγάλη πίεση αλλάζει το επίμαχο άρθρο 32 του ΚΑΠ στις 21/3/1988 και οι

ομάδες που ποδοσφαιριστές τους βρέθηκαν ντοπαρισμένοι τιμωρούνται πια μόνο με

χρηματικό πρόστιμο. Αποδίδεται δικαιοσύνη και η Α.Ε.Λ. με τους αγώνες της μέσα

στα γήπεδα κατακτά τον τίτλο. Κλείνοντας την αναφορά στη χρυσή χρονιά της

μεγάλης Α.Ε.Λ. της δεκαετίας του ’80 , στο θεσμό του κυπέλλου η πρωταθλήτρια

φτάνει μέχρι τα ημιτελικά όπου αποκλείεται από τον Παναθηναϊκό.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΑΓΟΡΙΑ

ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ

1. Πόσες φορές βγαίνεις την εβδομάδα;

Α) 0

Β) 23

Γ) 17

33

Δ) 8

2. Τι ποσό καταναλώνεις εβδομαδιαία για τις εξόδους σου στον τομέα της

διασκέδασης; (κατά προσέγγιση)

Α) 0

Β) 12

Γ) 28

Δ) 8

Τι ποσό καταναλώνεις εβδομαδιαία για τις εξόδους

σου στον τομέα της διασκέδασης (κατά

προσέγγιση);

0%25%

58%

17%

τίποτα

2 με 5€

10 με 20€

πάνω από 20€

3. Πού προτιμάς να περνάς το χρόνο της εξόδου σου;

Α) 22

Β) 11

Γ) 2

Δ) 2

Ε) 9

Στ) 9

Πόσες φορές βγαίνεις την εβδομάδα;

0%

47%

35%

18%

καμία

1 με 2

3 με 4

ολες τις μερες

34

Πού προτιμάς να περνάς το χρόνο της εξόδου

σου;

40%

20%4%

4%

16%

16% καφέ

bar - club

fast food

internet cafι

σπίτια φίλων

γειτονία - πλατεία

4. Επηρέασε η οικονομική κρίση τον τρόπο διασκέδασης σου;

Α) 29

Β) 18

Επηρέασε η οικονομική κρίση τον τρόπο

διασκέδασής σου;

62%

38%ναι

όχι

5. Αν ναι, πώς;

Α) 23

Β) 5

Γ) 8

35

Αν ναι, πώς;

64%14%

22% λιγότερα έξοδα

λιγότερες εξόδους

διαφορετικά/καινούργια

στέκια

6. Σε τι βαθμό χαρακτηρίζεις τη δράση των συνομηλίκων σου στον τομέα της

διασκέδασης;

Α) 4

Β) 26

Γ) 15

Δ) 4

Σε τι βαθμό χαρακτηρίζεις τη δράση των

συνομηλίκων σου στον τομέα της διασκέδασης;

8%

53%

31%

8%

μηδαμινή φυσιολογική αρκετή υπερβολική

7. Πιστεύεις ότι η Λάρισα έχει αρκετούς τρόπους διασκέδασης για την ηλικία

σου;

Α) 38

Β) 5

36

Πιστεύεις ότι η Λάρισα έχει αρκετούς τρόπους

διασκέδασης για την ηλικία σου;

88%

12%

ναι

όχι

8. Θεωρείς δικαιολογημένη την άποψη ότι η Λάρισα είναι η «πόλη του καφέ»;

Α) 38

Β) 5

Γ) 6

Θεωρείς δικαιολογημένη την άποψη ότι η Λάρισα

είναι "η πόλη του καφέ";

78%

10%

12%

ναι όχι ΔΓΔΑ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

1. Έχεις παρακολουθήσει παραστάσεις του Θεσσαλικού Θεάτρου;

Α) 19

Β) 29

37

Έχεις παρακολουθήσει παραστάσεις του

Θεσσαλικού Θεάτρου;

40%

60%

ναι

όχι

2. Έχεις επισκεφθεί κάποιο από τα παρακάτω μουσεία;

Α) 7

Β) 16

Γ) 6

Δ) 35

Έχεις επισκεφθεί κάποιο από τα παρακάτω

μουσεία;

11%

25%

9%

55%

Διαχρονικό μουσέιο Λαογραφικό μουσείο

Μουσείο εθνικής αντίστασης Πινακοθήκη

3. Έχεις παρακολουθήσει ποτέ παραστάσεις στο Δημοτικό Ωδείο;

Α) 38

Β) 11

38

Έχεις παρακολουθήσει ποτέ παραστάσεις στο

Δημοτικό Ωδείο;

78%

22%

ναι

όχι

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

1. Είχες ενεργή συμμετοχή στον αθλητισμό στην παιδική σου ηλικία;

Α) 46

Β) 1

Είχες ενεργή συμμετοχή στον αθλητισμό στην

παιδική σου ηλικία;

98%

2%

ναι

όχι

2. Αν ναι, συνεχίζεις να ασχολείσαι και σήμερα;

Α) 37

Β) 11

39

Αν ναι, συνεχίζεις να ασχολείσαι και σήμερα;

77%

23%

ναι όχι

3. Με ποιο από τα παρακάτω αθλήματα έχεις ασχοληθεί;

Α) 29

Β) 12

Γ) 2

Δ) 3

Ε) 7

Στ) 5

Ζ) 16

Με ποιο από τα παρακάτω αθλήματα έχεις

ασχοληθεί;

39%

16%

3%

4%

9%

7%

22%

ποδόσφαιρο μπάσκετ βόλλεϊ στίβος κολύμβηση τένις άλλο

4. Πιστεύεις ότι η Λάρισα έχει κατάλληλες υποδομές στον αθλητισμό;

Α) 29

Β) 20

40

Πιστεύεις ότι η Λάρισα έχει κατάλληλες υποδομές

στον αθλητισμό;

59%

41%

ναι

όχι

5. Ποια είναι η αγαπημένη σου περιοχή – αξιοθέατο της πόλης;

Α) 25

Β) 13

Γ) 5

Δ) 9

Ε) 10

ΣΤ) 2

Ποια είναι η αγαπημένη σου περιοχή - αξιοθέατο

της πόλης;

39%

20%8%

14%

16% 3%

Πλατεία Ταχυδρομείου Πλατεία Λαμπράκη (Φρούριο)

Κεντρική Πλατεία Αλκαζάρ

Πηνειός Πλατεία Νεάπολης

41

ΚΟΡΙΤΣΙΑ

Ενότητα 1: Ψυχαγωγία

9. Πόσες φορές βγαίνεις την εβδομάδα;

Α) 6

Β) 21

Γ) 17

Δ) 12

Πόσες φορές βγαίνεις την εβδομάδα;

11%

38%

30%

21%

καμία 1 με 2 3 με 4 ολες τις μερες

10. Τι ποσό καταναλώνεις εβδομαδιαία για τις εξόδους σου στον τομέα της

διασκέδασης; (κατά προσέγγιση)

Α) 2

Β) 19

Γ) 24

Δ) 9

Τι ποσό καταναλώνεις εβδομαδιαία για τις

εξόδους σου στον τομέα της διασκέδασης (κατα

προσέγγιση);

τίποτα

2 με 5€

10 με 20€

πάνω από 20€

11. Πού προτιμάς να περνάς το χρόνο της εξόδου σου;

Α) 34

Β) 14

Γ) 1

42

Δ) 1

Ε) 6

Στ) 5

Πού προτιμάς να περνάς το χρόνο της εξόδου

σου;

55%23%

2%

2%

10%

8%

καφέ bar - club fast food

internet cafι σπίτια φίλων γειτονία - πλατεία

12. Επηρέασε η οικονομική κρίση τον τρόπο διασκέδασης σου;

Α) 31

Β) 22

Έχει επηρεάσει η οικονομική κρίση τον τρόπο

διασκέδασής σου;

58%

42%

ναι όχι

13. Αν ναι, πώς;

Α) 24

Β) 7

Γ) 6

43

Αν ναι, πώς;

65%

19%

16%

λιγότερα έξοδα λιγότερες εξόδους διαφορετικά/καινούργια στέκια

14. Σε τι βαθμό χαρακτηρίζεις τη δράση των συνομηλίκων σου στον τομέα της

διασκέδασης;

Α) 5

Β) 22

Γ) 18

Δ) 9

Σε τι βαθμό χαρακτηρίζεις τη δράση των

συνομηλίκων σου στον τομέα της διασκέδασης;

9%

41%33%

17%

μηδαμινή

φυσιολογική

αρκετή

υπερβολική

15. Πιστεύεις ότι η Λάρισα έχει αρκετούς τρόπους διασκέδασης για την ηλικία

σου;

Α) 40

Β) 12

44

Πιστεύεις ότι η Λάρισα έχει αρκετούς τρόπους

διασκέδασης για την ηλικία σου;

77%

23%

ναι όχι

16. Θεωρείς δικαιολογημένη την άποψη ότι η Λάρισα είναι η «πόλη του καφέ»;

Α) 44

Β) 0

Γ) 8

Θεωρείς δικαιολογημένη την άποψη ότι η Λάρισα

είναι η "πόλη του καφέ";

85%

0%15%

ναι

όχι

ΔΓΔΑ

Ενότητα 2: Πολιτισμός

6. Έχεις παρακολουθήσει παραστάσεις του Θεσσαλικού Θεάτρου;

Α) 26

Β) 26

45

Έχεις παρακολουθήσει παραστάσεις του

θεσσαλικού θεάτρου;

50%50%ναι

όχι

7. Έχεις επισκεφθεί κάποιο από τα παρακάτω μουσεία;

Α) 5

Β) 15

Γ) 4

Δ) 40

Έχεις επισκεφθεί κάποιο από τα παρακάτω

μουσεία;

Διαχρονικό μουσέιο Λαογραφικό μουσείο

Μουσείο εθνικής αντίστασης Πινακοθήκη

8. Έχεις παρακολουθήσει ποτέ παραστάσεις στο Δημοτικό Ωδείο;

Α) 44

Β) 8

46

Έχεις παρακολουθήσει ποτέ παράσταση στο

Δημοτικό Ωδείο;

85%

15%

ναι

όχι

Ενότητα 3: Αθλητισμός

2. Είχες ενεργή συμμετοχή στον αθλητισμό στην παιδική σου ηλικία;

Α) 47

Β) 5

Είχες ενεργή συμμετοχή στον αθλητισμό στην

παιδική σου ηλικία;

90%

10%

ναι

όχι

2. Αν ναι, συνεχίζεις να ασχολείσαι και σήμερα;

Α) 30

Β) 22

47

Αν ναι, συνεχίζεις να ασχολείσαι και σήμερα;

58%

42%

ναι όχι

3. Με ποιο από τα παρακάτω αθλήματα έχεις ασχοληθεί;

Α) 3

Β) 5

Γ) 22

Δ) 5

Ε) 10

Στ) 8

Ζ) 23

Με ποιο από τα παρακάτω αθλήματα έχεις

ασχοληθεί;

4% 7%

29%

7%13%11%

29%

ποδόσφαιρο μπάσκετ βόλλεϊ στίβος κολύμβηση τένις άλλο

9. Πιστεύεις ότι η Λάρισα έχει κατάλληλες υποδομές στον αθλητισμό;

Α) 24

Β) 14

48

Πιστεύεις ότι η Λάρισα έχει κατάλληλες υποδομές

στον αθλητισμό;

63%

37%

ναι όχι

10. Ποια είναι η αγαπημένη σου περιοχή – αξιοθέατο της πόλης;

Α) 24

Β) 14

Γ) 3

Δ) 9

Ε) 11

ΣΤ) 0

Ποια είναι η αγαπημένη σου περιοχή - αξιοθέατο

της πόλης;

39%

23%5%

15%

18% 0%

Πλατεία Ταχυδρομείου Πλατεία Λαμπράκη (Φρούριο)

Κεντρική Πλατεία Αλκαζάρ

Πηνειός Πλατεία Νεάπολης

49

ΜΕΙΚΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Ενότητα 1: Ψυχαγωγία

17. Πόσες φορές βγαίνεις την εβδομάδα;

Α) 6

Β) 44

Γ) 34

Δ) 20

Πόσες φορές βγαίνεις την εβδομάδα;

6%

42%

32%

20%

καμία 1 με 2 3 με 4 ολες τις μερες

18. Τι ποσό καταναλώνεις εβδομαδιαία για τις εξόδους σου στον τομέα της

διασκέδασης; (κατά προσέγγιση)

Α) 2

Β) 23

Γ) 52

Δ) 17

Τι ποσό καταναλώνεις εβδομαδιαία για τις

εξόδους σου στον τομέα της διασκέδασης (κατά

προσέγγιση);

2%

30%

51%

17%

τίποτα 2 με 5€ 10 με 20€ πάνω από 20€

19. Πού προτιμάς να περνάς το χρόνο της εξόδου σου;

Α) 57

Β) 25

50

Γ) 3

Δ) 3

Ε) 15

Στ) 14

Πού προτιμάς να περνάς το χρόνο της εξόδου

σου;

47%

22%3%

3%

13%

12%

καφέ bar - club fast food

internet cafι σπίτια φίλων γειτονία - πλατεία

20. Επηρέασε η οικονομική κρίση τον τρόπο διασκέδασης σου;

Α) 60

Β) 39

Επηρέασε η οικονομική κρίση τον τρόπο

διασκέδασής σου;

60%

40%ναι

όχι

21. Αν ναι, πώς;

Α) 47

Β) 12

Γ) 14

51

Αν ναι, πώς;

65%16%

19%

λιγότερα έξοδα λιγότερες εξόδους διαφορετικά/καινούργια στέκια

22. Σε τι βαθμό χαρακτηρίζεις τη δράση των συνομηλίκων σου στον τομέα της

διασκέδασης;

Α) 9

Β) 48

Γ) 33

Δ) 13

Σε τι βαθμό χαρακτηρίζεις τη δράση των

συνομηλίκων σου στον τομέα της διασκέδασης;

9%

46%32%

13%

μηδαμινή φυσιολογική αρκετή υπερβολική

23. Πιστεύεις ότι η Λάρισα έχει αρκετούς τρόπους διασκέδασης για την ηλικία

σου;

Α) 78

Β) 17

52

Πιστεύεις ότι η Λάρισα έχει αρκετούς τρόπους

διασκέδασης για την ηλικία σου;

82%

18%

ναι

όχι

24. Θεωρείς δικαιολογημένη την άποψη ότι η Λάρισα είναι η «πόλη του καφέ»;

Α) 82

Β) 5

Γ) 14

Θεωρεις δικαιολογημένη την άποψη ότι η Λάρισα

είναι "η πόλη του καφέ;"

81%

5%

14%

ναι

όχι

ΔΓΔΑ

Ενότητα 2: Πολιτισμός

11. Έχεις παρακολουθήσει παραστάσεις του Θεσσαλικού Θεάτρου;

Α) 45

Β) 55

53

Έχεις παρακολουθήσει παραστάσεις του

Θεσσαλικού θεάτρου;

45%

55%

ναι

όχι

12. Έχεις επισκεφθεί κάποιο από τα παρακάτω μουσεία;

Α) 12

Β) 31

Γ) 10

Δ) 75

Έχεις επισκεφθεί κάποιο από τα παρακάτω

μουσεία;

11%

29%

9%

51%

Διαχρονικό μουσέιο Λαογραφικό μουσείο

Μουσείο εθνικής αντίστασης Πινακοθήκη

13. Έχεις παρακολουθήσει ποτέ παραστάσεις στο Δημοτικό Ωδείο;

Α) 82

Β) 18

54

Έχεις παρακολουθήσει παραστάσεις του

Δημοτικού Ωδείου;

81%

19%

ναι

όχι

Ενότητα 3: Αθλητισμός

3. Είχες ενεργή συμμετοχή στον αθλητισμό στην παιδική σου ηλικία;

Α) 93

Β) 6

Είχες ενεργή συμμετοχή στον αθλητισμό στην

παιδική σου ηλικία;

94%

6%

ναι

όχι

2. Αν ναι, συνεχίζεις να ασχολείσαι και σήμερα;

Α) 67

Β) 33

55

Αν ναι, συνεχίζεις να ασχολείσαι και σημερα;

67%

33%

ναι

όχι

3. Με ποιο από τα παρακάτω αθλήματα έχεις ασχοληθεί;

Α) 32

Β) 17

Γ) 24

Δ) 8

Ε) 17

Στ) 13

Ζ) 39

Με ποια από τα παρακάτω αθλήματα έχεις

ασχοληθεί;

21%

11%

16%5%11%

9%

27%

ποδόσφαιρο μπάσκετ βόλλεϊ στίβος κολύμβηση τένις άλλο

14. Πιστεύεις ότι η Λάρισα έχει κατάλληλες υποδομές στον αθλητισμό;

Α) 54

Β) 45

56

Πιστεύεις ότι η Λάρισα έχει κατάλληλες υποδομές

για τον αθλητισμό;

61%

39%ναι

όχι

15. Ποια είναι η αγαπημένη σου περιοχή – αξιοθέατο της πόλης;

Α) 49

Β) 27

Γ) 8

Δ) 18

Ε) 21

ΣΤ) 2

Ποια είναι η αγαπημένη σου περιοχή - αξιοθέτο

της πόλης;

39%

22%6%

14%

17% 2%

Πλατεία Ταχυδρομείου Πλατεία Λαμπράκη (Φρούριο)

Κεντρική Πλατεία Αλκαζάρ

Πηνειός Πλατεία Νεάπολης

57

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ

Ενότητα 1: Ψυχαγωγία

1.Πόσες φορές βγαίνεις την εβδομάδα;

Παρατηρούμε στα αγόρια ότι το μεγαλύτερο ποσοστό συνηθίζει να βγαίνει μια με

δυο φορές την εβδομάδα και ένα αμέσως μικρότερο τρεις με τέσσερις. Το ίδιο ισχύει

και στα κορίτσια όπου επίσης ένα ποσοστό 11% δε βγαίνει καθόλου. Συγκριτικά, οι

δεκαεξάχρονοι έφηβοι βγαίνουν κατά προσέγγιση δυο με τρεις φορές την εβδομάδα.

2. Τι ποσό καταναλώνεις εβδομαδιαία για τις εξόδους σου στον τομέα της

διασκέδασης; (κατά προσέγγιση)

Παρατηρούμε στα αγόρια ότι ένα σχετικά μεγάλο ποσοστό καταναλώνει 10 με 20€

την εβδομάδα σε εξόδους του. Η πλειονότητα των κοριτσιών καταναλώνει το ίδιο

ποσό συγκριτικά με το λίγο μικρότερο ποσοστό το οποίο σπαταλά 2 με 5€ κάθε

εβδομάδα. Συγκριτικά, οι έφηβοι καταναλώνουν μέσο όρο 10€ σε εξόδους ανά

εβδομάδα.

3. Που προτιμάς να περνάς το χρόνο της εξόδου σου;

Όσον αφορά τη διασκέδαση των εφήβων κυρίως τα κορίτσια αλλά και τα αγόρια σε

ποσοστό 47% μεικτά προτιμούν να περνάνε το χρόνο τους στα café. Αμέσως μετά,

προτιμούν να επισκέπτονται κάποιο bar ή club με τα κορίτσια να έχουν πάλι την

πλειονότητα στο 22% του ποσοστού αυτού. Συγκριτικά, σχεδόν το διπλάσιο ποσοστό

των αγοριών από των κοριτσιών προτιμά να πάει σε fast food ή internet cafes αλλά

και στη γειτονικά μέρη ή πλατείες όπου ισχύει η ίδια αναλογία 2:1 αντίστοιχα. Τέλος,

μεγαλύτερο ποσοστό των αγοριών, ξανά, προτιμά να περνάει το χρόνο της εξόδου

του σε σπίτια φίλων.

4. Επηρέασε η οικονομική κρίση τον τρόπο διασκέδασής σου.

Με αναλογία 3:2 μεικτά η οικονομική κρίση επηρέασε τον τρόπο διασκέδασης των

εφήβων κυρίως περισσότερο τα αγόρια με διαφορά 4% με τα κορίτσια.

5. Αν ναι, πώς;

Το μεγαλύτερο αλλά και σχεδόν ίδιο ποσοστό αγοριών και κοριτσιών που

επηρεάστηκαν από την κρίση αναγκάστηκαν να ελαττώσουν τα έξοδα τους. Το

αμέσως μικρότερο ποσοστό των αγοριών χρειάστηκε να περιορίσουν τις εξόδους

τους, αντίθετα με το αντίστοιχο ποσοστό των κοριτσιών που αρκέστηκαν στο να

αλλάξουν στέκια

58

6. Σε τι βαθμό χαρακτηρίζεις τη δράση των συνομηλίκων σου στον τομέα της

διασκέδασης;

Το μεγαλύτερο ποσοστό αγοριών και κοριτσιών θεωρούν τη δράση των συνομηλίκων

τους στον τομέα της διασκέδασης φυσιολογική με τα αγόρια να υπερτερούν

ποσοστιαία. Το αμέσως επόμενο και σχεδόν ίδιο ποσοστό αγοριών και κοριτσιών τη

χαρακτηρίζουν ως αρκετή.

7. Πιστεύεις ότι η Λάρισα έχει αρκετούς τρόπους διασκέδασης για την ηλικία

σου;

Σε ομοφωνία έρχονται αγόρια και κορίτσια θεωρώντας πως όντως η Λάρισα έχει

αρκετούς τρόπους διασκέδασης για την ηλικία μας ενώ στον αντίποδα βρίσκεται ένα

μικρό ποσοστό με αναλογία 1:2 αγόρια και κορίτσια αντίστοιχα.

8. Θεωρείς δικαιολογημένη την άποψη ότι η Λάρισα είναι η «πόλη του καφέ»;

Μακράν το μεγαλύτερο ποσοστό αγοριών και κοριτσιών θεωρούν πως αυτός ο

χαρακτηρισμός έχει δοθεί δίκαια στην πόλη μας.

Ενότητα 2: Πολιτισμός

1.Έχεις παρακολουθήσει παραστάσεις του Θεσσαλικού Θεάτρου;

Κυρίως τα αγόρια αλλά και τα κορίτσια δεν έχουν παρακολουθήσει παραστάσεις στο

Θεσσαλικό Θέατρο σε ποσοστό που ανέρχεται στο 55% μικτά, το 60% στα αγόρια

και ακριβώς 50% στα κορίτσια.

2. Έχεις επισκεφθεί κάποιο από τα παρακάτω μουσεία;

Το Μουσείο εθνικής αντίστασης βρίσκεται στο ίδιο μικρότερο ποσοστό

επισκεψιμότητας αγοριών και κοριτσιών και ακολουθεί το Διαχρονικό μουσείο και με

ποσοστό 11%. Η Πινακοθήκη της πόλης μας καθίσταται το μέρος που έχει

επισκεφθεί η πλειονότητα των εφήβων με ποσοστό κοντά στο 50% για αγόρια και

κορίτσια.

3. Έχεις παρακολουθήσει παραστάσεις του Δημοτικού Ωδείου;

Σε αντίθεση με το Θεσσαλικό Θέατρο οι περισσότεροι έφηβοι έχουν παρακολουθήσει

κάποια παράσταση στο Δ.Ω.Λ. και κυρίως τα κορίτσια με ποσοστιαία διαφορά 5%.

59

Ενότητα 3: Αθλητισμός

1.Είχες ενεργή συμμετοχή στον αθλητισμό στην παιδική σου ηλικία;

Η πλειονότητα των εφήβων με ποσοστό 94% έχουν ασχοληθεί με τον αθλητισμό ως

παιδιά ενώ περισσότερα κορίτσια με ποσοστό 5:1 δεν είχαν ενεργή συμμετοχή τότε

2.Αν ναι, συνεχίζεις να ασχολείσαι και σήμερα;

Και πάλι το μεγαλύτερο ποσοστό ασχολείται ακόμα και σήμερα με τον αθλητισμό με

τα αγόρια να αποτελούν την πλειονότητα του. Με αναλογία σχεδόν 1:2 πλέον τα

κορίτσια έχουν πάψει να εξασκούν κάποιο άθλημα.

3. Πιστεύεις ότι η Λάρισα έχει κατάλληλες υποδομές στον αθλητισμό;

Το μεγαλύτερο ποσοστό αγοριών και κοριτσιών είναι ευχαριστημένοι με τις

αθλητικές υποδομές της πόλης μας ενώ το 39% που απαρτίζεται κυρίως από αγόρια

δεν τις θεωρεί επαρκείς.

4.Ποια είναι η αγαπημένη σου περιοχή – αξιοθέατο της πόλης;

Το ίδιο μεγαλύτερο ποσοστό σε αγόρια και κορίτσια θεωρούν ως καλύτερη περιοχή

την πλατεία ταχυδρομείου και αμέσως μετά την πλατεία Λαμπράκη στο Φρούριο. Το

Αλκαζάρ και ο Πηνειός βρίσκονται κοντά σε ποσοστό 15% μέσο όρο ενώ η πλατεία

Νεάπολης είναι η τελευταία επιλογή με το μηδαμινό ποσοστό του 3%.

ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ- ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Κατά την διάρκεια της φετινής ερευνητικής εργασίας ασχοληθήκαμε κυρίως

με την ταυτότητα της πόλης μας, όπως αυτή καθρεφτίζεται στην ιστορία, στα μνημεία

της και αξιοθέατα, αρχαία και σύγχρονα, αλλά και στους τομείς του αθλητισμού, του

πολιτισμού και της ψυχαγωγίας. Η πόλη της Λάρισας παρά την μεγάλη ανάπτυξη και

τη συνεχή αναβάθμιση του βιοτικού επιπέδου, έχει παρουσιάσει τα τελευταία χρόνια

μια ύφεση σε ορισμένους σημαντικότατους τομείς, οι οποίοι, αν μη τι άλλο,

συμβάλλουν σε μία διαφαινόμενη παρακμή. Προφανώς η οικονομική κρίση έχει

επηρεάσει βαθύτατα την ζωή της πόλης, αλλά και την εξέλιξη και βελτίωση της

δραστηριότητας στους τομείς που αναφέραμε. Λύσεις και τρόποι αντιμετώπισης της

ευρύτερης ύφεσης πρέπει να εφευρεθούν, ώστε η πόλη μας να συνεχίσει να

πρωταγωνιστεί σε όλους του τομείς, χαρίζοντας σε όλους τους κατοίκους της το

απαιτούμενο αίσθημα της υπερηφάνειας για τις δραστηριότητές της.

Ο πολιτισμός είναι ένας πολύ σημαντικός τομέας στον οποίο η πόλη πρέπει

να στηριχτεί για την ανάκαμψη της. Ο πολιτισμός, άλλωστε, στηρίζεται στην ύπαρξη

κοινής συνείδησης και ενεργητικής συμμετοχής στα δρώμενα ενός τόπου. Και όσο

υπάρχει πολιτισμός τόσο υπάρχουν άνθρωποι που σκέφτονται, που ονειρεύονται, που

60

συναισθάνονται, που δημιουργούν βάζοντας τη δική τους, την προσωπική σφραγίδα

στα γεγονότα μιας εποχής. Στο δήμο Λάρισας έχουμε κληρονομήσει ένα πλούσιο

παρελθόν που οφείλουμε να γνωρίσουμε και να αναδείξουμε. Στην περίπτωση αυτή η

αποκάλυψη, η συντήρηση και η προστασία των μνημείων, καθώς και η ανάδειξη των

αξιών που αυτά ενσωματώνουν, αποτελεί θεμελιώδη υποχρέωση του κράτους που

οφείλει να μεριμνήσει για την διάσωση και την προστασία των αρχαιοτήτων που

βρίσκονται ακόμη μέσα στα οικόπεδα και που κρίνονται αξιόλογα. Εδώ επιβάλλεται

η επίσπευση της απόδοσης του αρχαίου θεάτρου στο Λαρισαϊκό -και όχι μόνο- κοινό.

Η αναπαλαίωση επίσης των ελάχιστων εναπομεινάντων νεοκλασικών κτηρίων θα

προσέλκυε πολλούς τουρίστες αλλά και Έλληνες, οι οποίοι με αυτό το τρόπο θα

ενίσχυαν την φήμη της πόλης μας. Η ολοκλήρωση της κατασκευής του νέου

διαχρονικού μουσείου για την φιλοξενία σημαντικών έργων τέχνης όλων των εποχών

είναι εξίσου σημαντική.

Κάποιες ακόμη προτάσεις για τον πολιτισμό στην Λάρισα:

Προσέλκυση ξένων καλλιτεχνών δίνοντας τους κίνητρα για να επισκεφτούν

την πόλη (δωρεάν διαμονή, σίτιση).

Στήριξη και αναβάθμιση του Φεστιβάλ κινηματογράφου με παράλληλη

προβολή έργων Λαρισαίων δημιουργών και σκηνοθετών.

Δημιουργία διαγωνισμών θεάτρου δρόμου για νέους με χρηματικό έπαθλο.

Δημιουργία εφαρμογής για κινητά τηλέφωνα με θέμα τον πολιτισμό στην

πόλη της Λάρισας και πλήρης καταγραφή και παρουσίαση με χρήση

πολυμέσων (βίντεο, ήχος, εικόνες).

Οργάνωση εκδήλωσης μέσα από την οποία νέοι καλλιτέχνες θα πωλούν τα

έργα τους (πίνακες, χειροτεχνίες, cd).

Διανομή οπτικοακουστικού υλικού σε μορφή dvd με έργα Λαρισαίων

καλλιτεχνών.

Προγράμματα διδασκαλίας της τοπικής ιστορίας σε Δημοτικό – Γυμνάσιο.

Δημιουργία πολιτιστικού πάρκου - βοτανικού κήπου.

Ντοκιμαντέρ (βιντεοκασέτα με εικόνες από το παρόν και το παρελθόν της

πόλης).

Στον τομέα του τοπικού αθλητισμού επίσης δεν υπάρχει ικανοποιητική

υποστήριξη. Τα λαρισινά αθλητικά σωματεία παραπαίουν μέρα με τη μέρα, ενώ η

συμμετοχή στις αθλητικές δραστηριότητες παρουσιάζεται ολοένα και μικρότερη. Η

πολιτεία όμως δεν πρέπει να ξεχνά πως ο αθλητισμός αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι

της παιδείας και για αυτό το λόγο είναι πολύ σημαντική η εξέλιξή του. Έτσι, με νέα

προγράμματα μαζικού αθλητισμού οι πολίτες κάθε ηλικίας θα είχαν δυνατότητα

ουσιαστικής ψυχαγωγίας. Για να γίνουν εφικτά όλα αυτά είναι απαραίτητη η

δραστηριοποίηση επιφανών τοπικών παραγόντων, είτε με άμεση συμμετοχή στις

ομάδες της πόλης, είτε με χορήγηση χρημάτων για την ανάπτυξη του αθλητικού

χώρου. Όμως και αν δεν υπάρξει αυτή η δραστηριοποίηση, πρέπει οι επίσημοι φορείς

της πόλεις να βοηθήσουν τον χώρο του αθλητισμού με την αναζήτηση χορηγιών που

θα χρησιμοποιηθούν για την αναβάθμιση των ήδη υπαρχουσών εγκαταστάσεων ή για

την δημιουργία νέων αθλητικών χώρων. Επίσης θα ήταν άκρως ευεργετικό, να

δημιουργηθούν αγώνες παλαιμάχων του τοπικού αθλητισμού των πιο δημοφιλών

αθλημάτων ή και η δημιουργία εκδηλώσεων, όπου θα τιμούνται οι μεγάλοι αθλητές

61

που με την παρουσία τους κόσμησαν τόσο τον τοπικό όσο και τον πανελλαδικό

αθλητισμό.

Η Λάρισα, διαχρονικά, παρουσιάζεται ως η πόλη της ψυχαγωγίας. Τα

τελευταία χρόνια όμως υπάρχει και εκεί μία εμφανής πτώση. Αυτό οφείλεται στο

γεγονός πως σε περιόδους κρίσης και οικονομικής αστάθειας οι άνθρωποι βλέπουν

την ψυχαγωγία ως δευτερεύοντα παράγοντα της καθημερινότητας τους και τον

παραγκωνίζουν συνεχώς αγωνιζόμενοι για την επιβίωση. Επομένως η ψυχαγωγία για

να γίνει ελκυστική και προσιτή στους πολίτες, θα έπρεπε να συνδυαστεί αρχικά με τη

μείωση των τιμών, ούτως ώστε οι επιχειρήσεις να προσελκύσουν ακόμη

περισσότερους πελάτες, γεγονός που θα τόνωνε την οικονομία της πόλης μας.

Ακόμη, θα πρέπει οι ιδιοκτήτες των κέντρων ψυχαγωγίας να προσπαθούν να

ξαναφέρουν τον κόσμο, είτε με κάποιες μοναδικές παραστάσεις Ίσως θα πρέπει να

δημιουργηθούν κάποια events, υπό την αιγίδα του δήμου με ελάχιστη συμμετοχή,

ώστε ο κόσμος να συρρεύσει μαζικά και να απολαύσει τη μαγεία της ψυχαγωγίας

ξεφεύγοντας από τις πίκρες και τη ρουτίνα της καθημερινότητας. Δεν πρέπει να

ξεχνάμε, βέβαια, πως ψυχαγωγία δεν σημαίνει μόνο εκτόνωση, αλλά κυρίως ευκαιρία

για καλλιέργεια.

Άλλος ένας σημαντικός τομέας που είναι σημαντικός για την πόλη μας αλλά

βρίσκεται σε ύφεση είναι η αξιοποίηση των τουριστικών αξιοθέατων που

βρίσκονται στην πόλη μας που ην καθιστούν μοναδική για την κληρονομιά στις

επόμενες γενιές. Αυτή η κληρονομιά όμως είναι παρατημένη από τους επίσημους

φορείς της πόλης και έτσι δεν μπορούν τα νέα άτομα να δούνε τι σημαντικό υπάρχει

στην πόλη που κατοικούμε όλοι και να εκτιμήσουν το σπουδαίο έργο των

προπατόρων μας. Έτσι λοιπόν θα πρέπει να γίνει αναβάθμιση των αξιοθέατων της

πόλης, ώστε να μπορούμε όλοι να τα απολαύσουμε. Το ποτάμι, τα δημόσια κτήρια, οι

πλατείες, τα μνημεία, λοιπόν πρέπει να διατηρούνται καθαρά και να αποτελούν

κόσμημα για την πόλη. Επίσης ίσως θα ήταν σημαντική η κυκλοφορία ενημερωτικών

εντύπων που θα πληροφορούν τον κόσμο της Λάρισας σχετικά με την τοποθεσία

ορισμένων σημαντικών μνημείων και χώρων, που αγνοούμε λόγω της μικρής έως

ελάχιστης προβολής τους. Ακόμη εκδηλώσεις που θα προβάλλουν τα μνημεία αυτά

και την ιστορία τους και θα τα κάνουν γνωστά στο ευρύ κοινό της πόλης θα

τονώσουν το αίσθημα υπερηφάνειας και σεβασμού στην πόλη που είναι «το σπίτι

μας».

Για όλα τα παραπάνω θεωρούμε ότι πέρα από τους υπεύθυνους φορείς, όλοι

οι πολίτες οφείλουμε να δραστηριοποιούμαστε και ιδιαίτερα εμείς οι νέοι πολίτες που

είμαστε το μέλλον της πόλης. Για τα θέματα καθαριότητας των δημόσιων χώρων, για

παράδειγμα, μπορούμε να οργανώσουμε ομάδες καθαριότητας και να αναλάβει η

κάθε ομάδα ένα συγκεκριμένο χώρο (πάρκο, μνημείο) τον οποίο να «υιοθετήσει».

Ακόμη, επειδή βρισκόμαστε σε περίοδο οικονομικής κρίσης, η οργάνωση ομάδων

αλληλεγγύης, ανταλλαγής αγαθών ή υπηρεσιών και γενικά αλληλοβοήθειας θα

μπορούσε να απαλύνει το αίσθημα της μοναξιάς και της αδυναμίας που διακατέχει

όλους, αλλά και να προσφέρει πρακτικά ένα χέρι βοήθειας στους συμπολίτες μας που

το έχουν περισσότερη ανάγκη.

Ευχαριστίες- Επίλογος

Για την εργασία επισκεφτήκαμε σημαντικούς χώρους της πόλης και

συναντηθήκαμε με σπουδαίους παράγοντες και επιστήμονες που μας βοήθησαν στο

62

έργο μας. Για τον λόγο αυτό θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε για την συμβολή τους τον

κ. Κώστα Τσιάνο, καλλιτεχνικό διευθυντή του Θεσσαλικού Θεάτρου, την κ. Κανδήλα

Ιουλία, σχολική σύμβουλο φιλολόγων, την κ. Βάσω Γώγου, καθηγήτρια Μ.

Εκπαίδευσης και καλλιτέχνιδα, την κ. Ασημακοπούλου, αρχαιολόγο, τον κ. Ζέρβα,

καθηγητή Φυσικής Αγωγής και υπεύθυνο Μαζικού Αθλητισμού του Δήμου, τον κ.

Σάββα Λουκά, τεχνικό διευθυντή της ΑΕΛ και τέλος τον Διευθυντή του σχολείου μας

κ. Γιαλαμά για την συμπαράσταση στο έργο μας .

Τομείς υπό διερεύνηση στο θέμα μας υπάρχουν πολλοί που θα μπορούσαμε να

επεκταθούμε, όπως για παράδειγμα ο οικονομικός. Ακόμη ενδιαφέρον θα είχε να

ασχοληθούμε με τους καλλιτέχνες της πόλης μας, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, αλλά

και με τις συνοικίες της και την προέλευση των κατοίκων της. Καταλήξαμε πως το

θέμα μας έχει ποικίλες και μεγάλες διαστάσεις, όσες και η μακραίωνη ιστορία της

πόλης μας. Ευελπιστούμε η μελέτη μας να βοηθήσει στην επισήμανση των

κεφαλαιωδών προτεραιοτήτων και στην προώθηση λύσεων αφού

«Το παρόν μπορεί να διορθώσει το παρελθόν και να προετοιμάσει το μέλλον»

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ

http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=307630

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_27/09/2009_330612

http://girismata.skai.gr/default.asp?cid=&pid=2&rid=59&vid=1465

H εκπομπή: μένουμε Ελλάδα

http://www.dailymotion.com/video/xaqr5c_yyyyyy-yyyyyyy-yyyyyyy-yyyyyy-

yyy-l_travel

Δήμος Λαρισαίων:

http://www.larissa-dimos.gr/

http://el.wikipedia.org

http://larisaperivallon.wordpress.com/

http://odysseus.culture.gr

http://www.larisanews.gr

http://www.eleftheria.gr

http://www.nea-acropoli-larisas.gr

http://www.facebook.com/PhiloiTouMouseiouEthnikisAntistasisLarisas

http://www.youtube.com/watch?v=rG51ANZg4Cc

http://www.youtube.com/watch?v=hbSk8yglz9o

http://www.youtube.com/watch?v=-lsX8OdAVmk

http://www.youtube.com/watch?v=qG09MvBawfs

Μ. Ανδρόνικου, Αθλητισμός και παιδεία, Θεματικοί κύκλοι, ΟΕΔΒ, Αθήνα 2001

Ν. Καζαντζάκη, Το ομαδικό παιχνίδι και συνέντευξη Μορίς Γκριν, Θεματικοί

κύκλοι, ΟΕΔΒ, Αθήνα 2001

Π. Τερλεξή, Η νέα βιομηχανία με τους χρυσούς εργάτες, Θεματικοί κύκλοι,

ΟΕΔΒ, Αθήνα 2001

Ουμπέρτο Έκο, Χωρίς πρωταθλητές, Θεματικοί κύκλοι, ΟΕΔΒ, Αθήνα 2001 Ουμπέρτο Έκο, Οι αντάρτες των γηπέδων, Θεματικοί κύκλοι, ΟΕΔΒ, Αθήνα 2001

63

Άννα Γιαλούρη, «Η Βυζαντινή Λάρισα μέσα από τις πηγές και τα μνημεία», 1ο

Διεθνές Συνέδριο Ιστορίας και Πολιτισμού της Θεσσαλίας, Πρακτικά συνεδρίου,

9-11 Νοεμβρίου 2006, Περιφέρεια Θεσσαλίας, Εκδόσεις ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ε.Π.Ε

2006.

Α. Γιαλούρη, Παλαιοχριστιανική και βυζαντινή Λάρισα, Λάρισα 8000 χρόνια

νεότητας , Δήμος Λαρισαίων, 2008.

Σταυρούλα Σδρόλια , Ανασκαφική έρευνα στη πλατεία νέας αγοράς στη Λάρισα,

Αρχαιολογικό Έργο Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας (2) 2006, Πρακτικά

Επιστημονικής Συνάντησης, Βόλος 16.3-19.3 2006, Τόμος Ι, : Θεσσαλία, Βόλος

2009

Βασιλική Συθιακάκη - Κριτσιμάλλη, Λείψανα γλυπτού αρχιτεκτονικού

διάκοσμου από τη Βασιλική του «Αγίου Αχιλλίου» Λάρισας. Συμβολή στη

μελέτη της οικοδομικής ιστορίας του μνημείου, Αρχαιολογικό Έργο Θεσσαλίας

και Στερεάς Ελλάδας (2) 2006, Πρακτικά Επιστημονικής Συνάντησης, Βόλος

16.3-19.3 2006, Τόμος Ι, : Θεσσαλία, Βόλος 2009

Αλέξης Γ.Κ Σαββίδης, «Περί του Βυζαντινού Κρατιδίου της Θεσσαλίας»,

Αρχαιολογικό Έργο Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας (2) 2006, Πρακτικά

Επιστημονικής Συνάντησης, Βόλος 16.3-19.3 2006, Τόμος Ι, : Θεσσαλία, Βόλος

2009

Θεόδωρος Παλιούγκας, Η Λάρισα κατά την Τουρκοκρατία (1423-1881), τόμος

1ος

, Εκδόσεις Μάτι.

Θεόδωρος Παλιούγκας, Η Λάρισα κατά την Τουρκοκρατία (1423-1881,) τόμος

2ος

, Εκδόσεις Μάτι.

Ε.Π. Παπανούτσου, Η ψυχαγωγία, νόμιμο δικαίωμα και δείκτης πολιτισμού

Θεματικοί κύκλοι , ΟΕΔΒ, Αθήνα 2001

Ε.Π. Παπανούτσου, Η νόθη και η γνήσια ψυχαγωγία, Θεματικοί κύκλοι , ΟΕΔΒ,

Αθήνα 2001

Β. Φίλια, Ελεύθερος χρόνος και ποιότητα ζωής, Θεματικοί κύκλοι, ΟΕΔΒ,

Αθήνα 2001

Χρήστου Γρουσόπουλου, «΄Οψεις της νεοκλασικής Λάρισας», Πρακτικά

επιστημονικής συνάντησης, «Ο νεοκλασικισμός στην Θεσσαλία», Λάρισα 11

Οκτώβριου 2003

Λένας Γουργιώτη, Η Λάρισα στις αρχές του 20ου

αιώνα. Νεοκλασικισμός και

αστικοποίηση, Λάρισα 8000 χρόνια νεότητας, Νοέμβριος 2008.

Β. Μίχου, Ο Νεοκλασικισμός στις Πολεοδομικές παρεμβάσεις στη Λάρισα, Ο

Νεοκλασικισμός στη Θεσσαλία, Πρακτικά επιστημονικής συνάντησης, Λάρισα

11Οκτωβρίου 2003.

Έλληνες, ο πιο ξενύχτης λαός στην ευρωπαϊκή Κοινότητα (από τον ημερήσιο

τύπο) (Θεματικοί κύκλοι ,σελ 90-91)

Θεσσαλικό Θέατρο (1991-2006), 30 χρόνια, Β΄ Τόμος, ΔΗΠΕΘΕ Λάρισας 2006

Ερευνητική εργασία 2ου

ΓΕΛ Λάρισας με θέμα: «Μνημεία και περιβάλλον:

Λάρισα, μία περίπτωση»

64

Η ΟΜΑΔΑ ΜΑΣ

1. ΑΛΙΟΥ ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ

2. ΓΚΑΡΛΕΜΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

3. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΜΑΡΙΝΑ-

ΕΥΔΟΚΙΑ

4. ΚΑΝΑNΙ ΑΙΜΙΛΙΑΝΟ

5. ΠΑΠΠΑ ΣΤΕΛΛΑ

6. ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

7. ΚΟΥΚΟΥΛΙΤΣΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

8. ΛΕΜΟΝΟΠΟΥΛΟΣ ΠΕΤΡΟΣ

9. ΛΕΥΚΑΔΙΤΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ

10. ΜΑΚΡΟΒΑΣΙΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ

11. ΜΑΝΤΕΛΑ ΕΥΡΥΔΙΚΗ

12. ΜΑΝΤΕΛΑ ΜΑΡΙΑ

13. ΝΤΑΝΑΒΑΡΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

14. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

15. ΠΑΛΑΜΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ-

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

16. ΣΟΥΚΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

17. ΤΑΜΒΑΚΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

18. ΤΖΙΟΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

ΥΠ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΧΡΗΣΤΑΚΗ ΣΟΦΙΑ