Ödemeler dengesİ ve uluslararasi yatirim pozİsyonu İstatİstİklerİ
DESCRIPTION
ÖDEMELER DENGESİ ve ULUSLARARASI YATIRIM POZİSYONU İSTATİSTİKLERİ. Eren Tunga Ödemeler Dengesi Müdürü İstatistik Genel Müdürlüğü T.C. Merkez Bankası 19 Mart 2008. İçerik. Metodoloji Tanım Kapsam ve İlkeler Yayımlama ilkeleri Sınıflamalar Derleme Yöntemleri Yasal Düzenleme - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
ÖDEMELER DENGESİ ve ULUSLARARASI YATIRIM
POZİSYONU İSTATİSTİKLERİ
Eren TungaÖdemeler Dengesi Müdürüİstatistik Genel Müdürlüğü
T.C. Merkez Bankası19 Mart 2008
İçerik
Metodoloji Tanım Kapsam ve İlkeler Yayımlama ilkeleri Sınıflamalar Derleme Yöntemleri Yasal Düzenleme Veri kaynakları Kalemler
Metodoloji
Uluslararası Para Fonu’nun üye ülkelere tavsiye niteliğindeki El Kitabı 5. Versiyonu.
Ödemeler dengesi ve uluslararası yatırım pozisyonu istatistikleri ulusal hesaplar sistemiyle uyumlu.
El Kitabı’nın 6. versiyonu hazırlanmakta. Uygulama tahminen 2012’de.
Tanım-Ödemeler Dengesi İstatistikleri
Ödemeler dengesi; bir ekonomide yerleşik kişilerin diğer ekonomilerde yerleşik kişilerle, belli bir dönemde gerçekleştirdikleri ekonomik işlemleri özetleyen istatistiki verilerden oluşur.
Tanım-Uluslararası Yatırım Pozisyonu
Uluslararası Yatırım Pozisyonu (UYP); bir tarih itibariyle, bir ekonomide yerleşik kişilerin yurtdışında yerleşik kişilerden alacaklarının ve yurtdışında yerleşik kişilere olan yükümlülüklerinin stok değerini gösterir.
Varlık ve Yükümlülükler arasındaki fark net pozisyonu; yurtdışından net alacaklı veya borçluluk durumunu gösterir.
Ödemeler Dengesi- UYP İlişkisi
Ödemeler dengesi istatistiklerinde Finans Hesapları iki dönem arasındaki akımları gösterirken, UYP, Finans Hesaplarına ilişkin stokları göstermektedir.
UYP’de iki dönem arası stok farkı; akımların yanısıra fiyat ve piyasa değeri değişimlerini gösterir.
Kapsam ve ilkeler
Yerleşiklik- İkamet edilen ekonomi Ait olduğu ekonomi- Yararlanan ekonomi Ekonomik sınırlar- Ulusal sınırlardan
farklı Ekonomik işlemler (Değişimler,
Transferler) Çift kayıt sistemi- (+/-) kayıtlar-Karşılık
kalemleri Değerleme- Piyasa değeri Değerleme değişiklikleri (UYP konusu) Kayıt zamanı- Mülkiyet değişimi
Yayımlama ilkeleri
Yayımlanan ilke ve metodoloji Özel Veri Yayımlama Standartları-
SDDS Veri Kalite Değerlendirmesi-DQA
Yayım Takvimi- Bir önceki hafta içinde kesinleştirilen tarih aralıkları
Sınıflamalar- 1
Cari işlemler Hesabı (Niteliklerine göre) Mal Hizmetler Cari transferler Gelirler
Sınıflamalar- 2
Sermaye ve Finans Hesapları: Varlık/Yükümlülük ayrımında Sektörlere göre
Parasal Otorite Genel Hükümet Bankalar Diğer Sektörler
Enstrumanlara göre Vadeye göre
Kısa- 1 yıl Uzun- 1 yılı aşan
Derleme Yöntemleri
Bankalar aracılığıyla gerçekleştirilen işlemler raporlaması
Doğrudan Raporlama Anketler
Yasal Düzenleme-1
Merkez Bankası Kanunu’nun 43. Maddesinin 4. Fıkrasına göre;
“.....Banka, finansal sistemle ilgili tüm istatistiki bilgiler ile ekonomideki ve ödemeler dengesindeki gelişmelerin izlenmesinde gerekli görülecek diğer istatistiki bilgileri bankalar, diğer mali kurumlar ile kişilerden doğrudan isteme ve toplama yetkisine sahiptir. Kendilerinden bilgi istenilenler, bu bilgileri Bankanın belirleyeceği usul ve esaslara göre doğru olarak vermekle yükümlüdürler. Banka, bu bilgilerin doğru olup olmadığını ilgililer nezdinde araştırmaya ve denetlemeye, ek bilgi ve belge istemeye yetkilidir.”
Yasal Düzenleme- 2
“ Banka, gerekli gördüğü istatistiki bilgileri yayımlayabilir. Ancak Banka, toplanan istatistiki bilgilerden kişisel ve özel nitelikte olanları yayımlayamaz, açıklayamaz, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu dışında resmi veya özel herhangi bir makama veremez. Bu bilgiler istatistiki amaçlar dışında ve ispat aracı olarak kullanılamaz.”
Veri Kaynakları- 1
Bankalar ve Merkez Bankası’nın “Aylık Raporları”
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Dış Ticaret İstatistikleri
TÜİK navlun ve sigorta verileri
Veri Kaynakları- 2
Turizm Gelir Anketi
Turizm Gider Anketi
Bavul Ticareti Anketi
Veri Kaynakları- 3
Doğrudan Raporlama = Hava Yolu Şirketleri, Yer Hizmeti Veren Şirketler, Sigorta Şirketleri, Haber Ajansları, Telekomünikasyon Şirketleri
Çalışma Bakanlığı
Hazine Müsteşarlığı
Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş.
DİBS Saklama Hizmeti Veren Bankalar
Veri Kaynakları- 4
Doğrudan Yatırım Anketi
Portföy Yatırımları Anketi
Diğer kuruluşlar verileri
Bankaların mizan verileri
Basın
Kalemler- Dış Ticaret Dengesi
Genel Mal Ticareti İhracat f.o.b.
İhracat f.o.b. Bavul Ticareti Uyarlama: Diğer Mallar
İthalat f.o.b. İthalat c.i.f. Uyarlama: Navlun ve Sigorta Uyarlama: Diğer Mallar
Parasal Olmayan Altın Limanlarda Sağlanan Mallar
Kalemler- Hizmetler Dengesi- 1
Taşımacılık Navlun Diğer Taşımacılık
Turizm İnşaat Hizmetleri Sigorta Hizmetleri Finansal Hizmetler
Kalemler- Hizmetler Dengesi- 2
Diğer Ticari Hizmetler Alım-Satım Operasyonel Kiralama Diğer (Teknik Hizmetler)
Resmi Hizmetler (Elçilik, Dış Teşkilat)
Diğer Hizmetler Haberleşme Hizmetleri Bilgi Hizmetleri Telif Hakları ve Lisans Ücretleri
Kalemler- Gelir Dengesi
Ücret Ödemeleri Yatırım Geliri Dengesi
Doğrudan Yatırımlar Portföy Yatırımları Diğer Yatırımlar
Kalemler- Cari Transferler
Genel Hükümet Diğer Sektörler
İşçi Gelirleri Diğer Transferler
Sermaye ve Finans Hesapları-1
Doğrudan Yatırımlar Yurtdışında Yurtiçinde
Sermaye Diğer Sermaye Gayrımenkul
Finans Hesapları-2
Portföy Yatırımları (Sektör ayrımında) Varlıklar Yükümlülükler
Hisse senetleri Borç senetleri
Finans Hesapları-3
Diğer Yatırımlar (Enstrüman, Sektör ve Vade ayrımında) Varlıklar
Ticari krediler Krediler Bankaların Döviz Varlıkları Diğer Varlıklar
Finans Hesapları-4
Diğer Yatırımlar (Enstrüman, Sektör ve Vade ayrımında) Yükümlülükler
Ticari krediler Krediler
Uluslararası Para Fonu Kredileri Diğer Uzun Vadeli Krediler Diğer Kısa Vadeli Krediler
Mevduatlar Merkez Bankası Bankalar
Resmi Rezervler
Net hata ve Noksan