Ödemeler dengesi ve uluslararası yatırım pozisyonu
DESCRIPTION
Ödemeler Dengesi ve Uluslararası Yatırım Pozisyonu. R. Hakan ÖZYILDIZ Nisan 2013. AVUCUNUZU AÇMAYI DENEDİNİZ Mİ?. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Ödemeler Dengesive Uluslararası Yatırım
Pozisyonu
R. Hakan ÖZYILDIZNisan 2013
Asya'da maymun yakalamak için kullanılan bir çeşit tuzak vardır:Bir Hindistan cevizi oyulur ve iple bir ağaca veya yerdeki bir kazığabağlanır. Hindistan cevizinin altına ince bir yarık açılır ve oradan içinetatlı bir yiyecek konur. Bu yarık sadece maymunun elini açıkken sokacağıbüyüklüktedir. Yumruk yaptığında elini dışarı çıkaramaz. Maymun tatlınınkokusunu alır, yiyeceği yakalamak için elini içeri sokar, ama yiyecekelindeyken elini dışarı çıkarması olanaksızdır. Sıkıca yumruk yapılmış el,bu yarıktan dışarı çıkmaz. Avcılar geldiğinde maymun çılgına döner, amakaçamaz. Aslında bu maymunu tutsak eden hiçbir şey yoktur. Onu sadece,kendi bağımlılığının gücü tutsak etmiştir. Yapması gereken tek şey, eliniaçıp yiyeceği bırakmaktır. Ama zihninde açgözlülüğü o kadar güçlüdür ki bu
tuzaktan kurtulan maymun çok nadir görülür.
“AÇ DOYAR, AÇ GÖZLÜ DOYMAZ”
www.hozyildiz.com 2
AVUCUNUZU AÇMAYI DENEDİNİZ Mİ?
Türkiye’de GSYH büyümesi ile sermeye akımları arasında çok yakın bir ilişki var. Büyüme dışarıdan
gelecek dövize bağlı.
3www.hozyildiz.com
Parite nedir?
• Olay, henüz döviz kurlarının uygulanmadığı yıllarda ABD-Kanada sınırındaki bir şehirde geçmektedir:
ABD ve Kanada malum ki para birimi olarak 'dolar' kullanmaktadırlar. Yalnız her iki ülke de kendi paralarının daha değerli olduğunu iddia etmektedirler. Şöyle ki Kanadalılara göre:
1 ABD Doları= 90 Kanada Centi, Amerikalılara göre ise : 1 Kanada Doları= 90 ABD Centi.
Bir amerikalı, cebindeki 1 dolarla dolaşmaya çıkar. Bir ara karnı acıkır ve simit alır (amerikan simiti!). Simitin fiyatı 10 centtir. Cebindeki 1 doları verir. Simitçi bozuk para ararken cebinin bir köşesinde 1 Kanada doları bulur, onu verir (90 cente eşit ya!). Derken sınırı yürüyerek geçer ve Kanada da dolaşmaya başlar. Kaleme ihtiyacı olduğunu hatırlar. Girer bir kırtasiyeciye. Kalemin fiyatı da 10 Kanada centidir. Cebindeki 1 Kanada dolarını verir. Kırtasiyeci de para üstü olarak 1 ABD doları verir. Oradan da ayrılıp evine döner. Sonra düşünmeye başlar:
- Yahu sabah evden çıkarken cebimde 1 ABD dolarım vardı, şimdi de 1 ABD dolarım var. Pekiyi simitle kalemin parasını kim verdi?
4www.hozyildiz.com
Sermaye HareketleriKısıtlı
Sermaye HareketleriSerbest
Sabit Kur
Yarı Sabit Kur
Esnek Sabitleme
Müdahaleli Yarı Müdahaleli
Dalgalı Kur
Sermaye Hareketlerinin Serbestlik Derecesi ve Kur Rejimi5www.hozyildiz.com
Kur Rejimi
Sabit Kur
Esnek Kur
Tam Sabit Kur
Yarı Sabit Kur
Para KuruluOrtak Kur1
Sabit Sabitleme 2
Esnek SabitlemeSür. Çapa3
BantParalel
Genişleyen 5
Müdahaleli Esneklik
Müdahalesiz Esneklik
4
6
Kur Rejimleri
Not: Siyah punto katılığı; altı çizili siyah punto, daha fazla katılığı; italik dizgi, içinde bulunduğu gruba göreesnekliği; altı çizili italik dizgi, esnek fakat içinde bulunduğu gruba göre daha katı bir konumu ifade ediyor.
(1) Euro gibi.(2) Türkiye’nin 1980 öncesinde TPKK mevzuatı desteğinde uyguladığı kur rejimi.
(3) 2000 yılı başından Şubat 2001’e kadar Türkiye’nin uyguladığı kur rejimi.(4) Türkiye’nin 1980 sonrasından 2000 başına kadar uyguladığı kur rejimi.
(5) Şubat krizi yaşanmasaydı Türkiye’nin Temmuz 2001’de geçeceği kur rejimi.(6) Şubat 2001’den sonra Türkiye’nin uyguladığı dalgalı kur rejimi.
6www.hozyildiz.com
7
Tanım
• Makro ekonomik hesaplar; Milli gelir, Ödemeler Dengesi, Para, Kamu Maliyesi ve Fon Akımları Hesaplarından oluşur
• Ödemler dengesi, geniş anlamıyla bir ekonomide yerleşik kişilerin (Merkezi Hükümet, parasal otorite, bankalar, gerçek ve tüzel kişiler), diğer ekonomilerde yerleşik kişiler (yurtdışında yerleşikler) ile belli bir dönem içinde yapmış oldukları ekonomik işlemlerin sistematik kayıtlarını elde etmek üzere hazırlanan istatistiki bir rapordur.
• Ekonomik işlemler;– Mal, hizmet ve gelirle ilgili işlemleri,– Finansal varlık ve yükümlülüklerle ilgili işlemleri,– Bir ekonomide yerleşik kişilerden diğer ekonomide yerleşik kişilere
karşılıksız olarak reel ya da finansal kaynakların sağlandığı transferleri kapsar.
• Tanımda iki temel kavram bulunmaktadır:– Ekonomi = bir hükümet tarafından idare edilen coğrafi bölge,– Yerleşikler = bir ekonomide bir yıldan fazla süre ile devamlı ve düzenli
olarak ikamet eden, o ekonomi içerisinde faaliyette olan kurum ve kişiler
www.hozyildiz.com
8
İlkeler• Ana ilke, her bir işlemin eşit değerlerde iki ayrı kaleme kayıt ile çift
kayıt muhasebe sistemine uygun olarak kaydedilmesi. (+) işaretler alacak kaydı iken (-) işaretler borç kaydıdır. Her işlem bir “alacak” bir de “borç” olmak üzere iki kaydı gerektirmektedir.
• Ödemler dengesi istatistiklerinde;– Alacak (+) kayıtlar;
• Cari işlemlerde, reel kaynak (mal ve hizmet) ihracını• Sermaye işlemlerinde, yükümlülük artışını veya varlık azalışını
– Borç (-) kayıtlar;• Cari işlemlerde, reel kaynak (mal ve hizmet) ithalini• Sermaye işlemlerinde, yükümlülük azalışını veya varlık artışını gösterir.
• Örnek:– 100 birimlik ihracat işlemi
Alacak BorçCari işlemler Hesabı:İhracat 100Sermaye ve Finans Hesapları:Diğer yatırımlar/Varlıklar/Bankaların Döviz Varlk 100
www.hozyildiz.com
Standart sınıflandırma - 1
• I – Cari işlemler
• II – Sermaye Hareketleri
• III – Rezerv [(-) artışı gösterir]
• IV – Net hata ve noksan (dengeleme kalemidir. Herhangi bir yere kaydı yapılamayan işlemler burada gösterilir)
9www.hozyildiz.com
10
Standart sınıflama -2
I – CARİ İŞLEMLER HESABI
Önemli kalemler:– Mal ve hizmetler– Gelirler– Cari transferler (karşılıksız transferler)
• Mal ve hizmetler– Mallar– Hizmetler
• GelirlerÇalışanların ücretleri, doğrudan yatırım, portföy yatırımları ve diğer yatırımlardan
elde edilen gelir ve ödenen tutarlar. (Kar transferleri, alınan ve ödenen faizler vs)
• Cari transferlerEkonomiye mal, hizmet ya da para girişi gerçekleştiği halde, bu girişler karşılığında
kaynak transferi yapılmayan transferleri içermektedir.
Genel Hükümet ( hibe, vb)
Diğer sektörler (işçi havaleleri ve diğer transferler)
www.hozyildiz.com
11
Standart sınıflama -3II – SERMAYE VE FİNANS HESAPLARIA – Sermaye hesabıa-Sermaye transferleri (borcun bağışlanması, göçmen transferleri gibi)b-Üretilmeyen, finansal olmayan varlıklar (kara parçası gibi üretilmeyen varlıların alım/satımı ile
patent yayımlama hakkı gibi maddi olmayan varlıklar)B-Finans Hesapları1- Doğrudan yatırımlar,2- Portföy yatırımları,3- Finansal türevler,4- Diğer yatırımlar,5- Rezerv varlıklarBunlardan “Rezerv Varlıklar” hariç diğer kalemler, varlık ve yükümlülük ayrımında,
“Doğrudan yatırımlar” yatırımın türüne göre,“Portföy yatırımları” sektör ve enstrümanlara göre,“Finansal türevler” sektörlere göre,“Diğer yatırımlar” enstrüman, sektör ve vadeye göre,
alt gruplara ayrılırlar.Sektörler:- Parasal otorite ( Merkez Bankası, TCMB)- Merkezi hükümet ( Kamu kesimi- Hükümet, Mahalli İdare vs)- Bankalar (Kamu ve özel bankalar, katılım bankaları )- Diğer sektörler (Kamu ve özel kuruluşlar)Vadeler:-Kısa vade= vadesi 1 yıla kadar olanlar-Uzun vade= vadesi 1 yıldan uzun olanlar
www.hozyildiz.com
CARİ İŞLEMLER DENGESİ VE YURTİÇİ TASARRUFLAR
• Milli gelir;– Y= C+I+G+(X-M) (1)
• Y = Milli Gelir• C = Toplam Tüketim• I = Toplam Yatırım• G = Devlet Harcamaları• X = İhracat (toplam döviz gelirleri)• M = İthalat ( toplam döviz giderleri)
– (X-M) = cari işlemler dengesi
www.hozyildiz.com 12
Yatırım tasarruf dengesi• Tüketilmeyen kullanılabilir gelir = tasarruf
– O zaman kullanılabilir gelir: Y – T = C + S (2)• T = Vergiler• S = Toplam özel kesim tasarrufları
– (1) ve (2) beraber yazılırsa; • (S - I) + (T- G) = (X – M) • Burada (S-I) özel kesimin tasarruf-yatırım
dengesini,• (T-G) kamu kesiminin finansman dengesini• (X-M) cari işlemler dengesini gösterir.
www.hozyildiz.com 13
HARCANABİLİR GELİR 1
14www.hozyildiz.com
HARCANABİLİR GELİR 2
15www.hozyildiz.com
Denge!?
www.hozyildiz.com 16
Dengeyi sabit fiyatlarla izlemek lazım
www.hozyildiz.com 17
Büyümenin kaynağı dışarıdan
www.hozyildiz.com 18
Kamu borçlanma gereği azalsa da devam ediyor(Yıllar : 2011-12-13-14-15)
www.hozyildiz.com 19
Tasarruf < Yatırım ise Cari Açık?
20www.hozyildiz.com
İçeride tasarruf olmayınca...
www.hozyildiz.com 21
Tasarruf açığının büyük kısmı kamudan. Yeteri kadar kemer sıkamıyor.
22www.hozyildiz.com
Çin cari fazla veriyor. Amerikan Hazinesinin en iyi müşterilerinden birisi
www.hozyildiz.com 23
Kimler tasarruf edebilir?
• Ekonomide faktör gelirleri.– Kar gelirleri – SERMAYE - Özel sektör
(Bankalar, şirketler) – Faiz geliri elde edenler (Kişiler ve şirketler)– Maaş ve ücret geliri olanlar - EMEK– Rant geliri elde edenler ( Toprak,
gayrimenkul)
• Bu tasarrufların ne kadarı yurt içinde tutuluyor?
24www.hozyildiz.com
Gelir gruplarına göre hanehalkının tasarruf oranları. Gelir olsa birikim de olacak.
25www.hozyildiz.com
Genç nüfus tasarrufun önündeki engellerden birisi
www.hozyildiz.com 26
Şirketler de tasarruf sorunu yaşıyor
www.hozyildiz.com 27
Reel sektör yurtdışından kendi parasını mı borçlanıyor?
28www.hozyildiz.com
Türkiye borçlanmaya makum (mu?). Kamu borçları azalsada diğer kesimlerin borcu
artıyor
www.hozyildiz.com 29
Oransal olarak gelişmeler
www.hozyildiz.com 30
Hanehalkının borç artışına dikkat
www.hozyildiz.com 31
Resim ortada
32www.hozyildiz.com
Ödemeler Dengesi Analitik Sunumu
33www.hozyildiz.com
34
EM’lere gelen fonlarda 2009 yılında, dünyada yaşanan krizden etkilendi.
www.hozyildiz.com
Döviz dengesi cari açıktan farklıdır
35www.hozyildiz.com
Gereğinden fazla döviz girişine dikkat
36www.hozyildiz.com
Kısa vadeli kaynak, orta vadeli kaynak farkı
37www.hozyildiz.com
Uluslararası yatırım pozisyonu
www.tcmb.gov.tr
Ödemeler dengesi ve uluslararası yatırım pozisyonu raporları ve verileri
39
ÖDEMELER DENGESİ
I-Cari Açık A. Dış Ticaret Dengesi İhracat (+) İthalat (-) B. Hizmetler Dengesi Turizm (+) C. Gelir Dengesi Faiz gelirleri (+) Faiz Ödemeleri (-) D. Cari transferler
III-Net Hata ve Noksan
II-Sermaye ve Finans Hesapları 1. Doğrudan Yatırımlar Yurtdışında (+) Yurtiçinde (-) 2. Portföy Yatırımları Varlıklar Yükümlülükler Hisse Senetleri DİBS + Eurobond 3. Diğer Yatırımlar Varlıklar Bankaların döviz varlıkları Yükümlülükler Ticari krediler Krediler Genel Hükümet TCMB Bankalar Reel Sektör+Hanehalkı Mevduatlar 4. Rezervler ( - artışı gösterir)
ULUSLARARASI YATIRIMPOZİSYONU
Uluslararası Yatırım Pozisyonu (Net) Varlıklar Yurt dışında doğrudan yatırımlar Portföy Yatırımları Hisse senetleri Borç senetleri Diğer yatırımlar Rezerv varlıklar Yükümlülükler Yurt içinde doğrudan yatırımlar Portföy Yatırımları Hisse Senedi DİBS + Eurobond Diğer yatırımlar Ticari Krediler Krediler TCMB Hükümet Bankalar Reel Sektör+Hanehalkı Mevduatlar
Döviz akımları Stok değerler
Finansman kalemleri
Finansman ihtiyacı
www.hozyildiz.com
40
Kapsam
www.hozyildiz.com
41
Sektörel dağılım
www.hozyildiz.com
42
Yatırım dağılımı
www.hozyildiz.com
43
Doğrudan yatırım tanımı
www.hozyildiz.com
44www.hozyildiz.com
Kimlerin yut dışında döviz varlığı var?
45www.hozyildiz.com
Döviz borçları kime ait?
46www.hozyildiz.com
47
Net döviz pozisyonunda hızlı bir değişim var: urtiçinde doğrudan yatırımlar hesaplanırken İMKB’deki veriler esas
alınıyor. Değişimin ananedeni bu.
www.hozyildiz.com
Döviz Pozisyon Açığı Nedir, Neden Önemlidir? 1
Bir bankanın veya şirketin varlıklarıyla yükümlülükleri arasında ortaya çıkan para birimi
uyuşmazlığına döviz pozisyonu denir.
Eğer döviz varlıkları yükümlülüklerden az ise buna açık pozisyon, aynı ise kapalı pozisyon, fazla ise uzun pozisyon denir.
Örneğin, US$/TL kurunun 1,5 olduğu durumda bir şirketin toplam yükümlülükleri 2 milyar dolar ve 2 milyar TL, buna karşılık varlıkları 1 milyar dolar ve 3,5 milyar TL ise burada herhangi bir açık yok gibi görünmekle birlikte, dolar varlıkları arasında 1 milyar dolarlık açık pozisyon oluşmuştur. Kurun 2.0’ye çıktığı çıktığı durumda yükümlülüklerin TL karşılığı 6 milyar TL’ye, varlıkların TL karşılığı ise 5,5 milyar TL’ye çıkar ve sonuçta 0,5 milyar TL kur zararı ortaya çıkar. Diğer taraftan eğer kur 1,0 seviyesine düşerse, bu sefer de yükümlülükler 4 milyar TL’ye, varlıklar ise 4,5 milyar TL’ye düşer ve 0,5 milyar TL’lik kambiyo karı ortaya çıkar.
48www.hozyildiz.com
Döviz Pozisyon Açığı Nedir, Neden Önemlidir? 2
Özellikle Türkiye gibi hızlı büyüyen ve yurtiçinde tasarruf açığı bulunan ülkelerde, yatırımların finansmanında yurtdışı kredilerin yükselme payı eğilimine girmektedir. Ancak yüksek enflasyon, istikrarsız ekonomik büyüme gibi olumsuz etmenler, yerli para cinsinden borçlanmayı zorlaştırmakta ve bu doğrultuda da yabancı para cinsi borçların hem şirketlerin hem de bankaların yükümlülüklerinde payı artmaktadır. Bankalar tarafına bakıldığında, TL krediler ve özellikle de devlet iç borçlanma senetlerine daha fazla ağırlık verilmektedir. Bireyler tarafında ise, bir taraftan geçmiş dönemlerdeki kronik enflasyona karşı güvence, diğer taraftan da politik belirsizlikler ve istikrarsız büyüme dönemlerindeki kur hareketlerinden reel kazanç beklentisi ile tasarruflar dövize yönelmektedir.
49www.hozyildiz.com
50
Bilanço krizlerinin anatomisi
Yerli paranın değer kaybı
Sermaye akımlarınınYönü değişir
Faizler artar
Kamu Bankalar Şirketler veHane halkı
Kuru stabilize etme girişimleri
Faiz şoku
Bütçeye etkiler
Rollover-şokuGüven kaybı
Döviz kuru şoku
www.hozyildiz.com
Ekonomide sektörlere göre döviz varlık – yükümlülük farkı (milyon $)
www.hozyildiz.com 51
Merkezi yönetimin dış borcu çok
www.hozyildiz.com 52
TCMB’nin döviz fazlası var. Ama kime yeter?
www.hozyildiz.com 53
Bankalara mı?
www.hozyildiz.com 54
Reel sektöre mi?( Not: Borsa İstanbul değerlerindeki değişim
yükümlülükler/yurtiçindeki doğrudan yatımları etkiler)
www.hozyildiz.com 55
Sıcak para nedir?
• “Arbitraj arayan sermaye hareketleri” ne sıcak para diyebiliriz. (Korkut Boratav, Yeni Dünya Düzeni Nereye? İmge Kitapevi)
– Hisse senetlerine yapılan yatırımlar,– Kısa vadeli borç senetlerine (Hazinenin veya özel
sektörün bonolarına) yapılan yatırımlar,– Bankalara ve diğer özel sektör şirketlerine açılan
(ancak ticari kredileri içermeyen) kısa vadeli krediler,– Banka mevduatlarındaki değişimler,– Banka dışı diğer varlıklardaki değişimler
Sıcak para olarak tanımlanabilir.
56www.hozyildiz.com
Sıcak paranın yakıcı etkisi!
www.hozyildiz.com 57
Dar tanımla alsanız dahi oran çok yüksek. Ülke sıcak paraya mahkum.
www.hozyildiz.com 58
Ekonominin yüzde 25 kadarı sıcak para!
59www.hozyildiz.com
Bizim borsadaki, tahvillerdeki yüksek getiriler onların emeklilerine yarıyor
www.hozyildiz.com 60
GETİRİLER FARKLI, DOLAR KAZANÇLI
61
(Kaynak: M. Eğilmez)TÜRK
(TL)AMERİKALI
(DOLAR)
Yılbaşı ve yılsonu dolar kuru 1 USD = 1,8 TL 1 USD = 1,8 TL
Söz konusu tutar 100 TL 55,6 USD
Mevduat olarak yatırılan 100 TL 100 TL
Nominal faiz % 10 % 10
Nominal faiz geliri 10 TL 10 TL
Nominal faizden GV stopajı % 15 % 15
Net nominal faiz geliri 8,5 TL 4,7 USD
Toplam getiri 108,5 TL 60,3 USD
İlgili ülkedeki enflasyon % 7 % 2
Reel faiz % 1,4 % 6,4
www.hozyildiz.com
Yüksek getiri parayı çekiyor
62www.hozyildiz.com
DIŞARIDAN BORÇ ALMAK KOLAY. ANAPARASINI VE ÖZELLİKLE FAİZLERİNİ
ÖDEMEK ZOR. FAİZ ÖDEMELERİ BU ÜLKEDEN DIŞARIYA KAYNAK TRANSFERİ DEMEKTİR.
www.hozyildiz.com 63
Bu ne mantıktır? İçeride milyarlarca dolarlık tasarruf olduğu biliniyor. Önlem alınmıyor. Dışarıya milyarlarca dolar faiz ödeniyor.
29 Mart 2012 tarihli gazeteler:Haberde geçen yıl liranın dolar karşısında yaklaşık yüzde 20 gerilediğine, altına olan
talebin ise yüzde 99 arttığına dikkat çekildi.Haberde, "Türkiye'de yastık altındaki altın
miktarını hesaplamak çok zor. İstanbul Altın Rafinerisi'ne göre sistem dışında kalan altının tutarı 270 milyar doları buluyor" ifadelerine
yer verildi.Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı,
altınların yüzde 10'unun bile piyasaya çıkması durumunda 28 milyar dolarlık kaynak
sağlayacağını belirtmişti.
64www.hozyildiz.com
Çözüm var mı?
• Önce niyet, • Sonra mücadele.
– Kayıtdışılıkla mücadele,– Sermaye hareketlerinin aşırı serbestliğinin
gözden geçirilmesi.
• Bunları yapamazsak dışarıya bağımlı yaşamak durumunda kalırız.
• Son söz: Atatürk’ün “Tam bağımsızlık” hedefini unutmayalım.
www.hozyildiz.com 65
Politika uygulayıcılarının önünde gidilecek iki ana yol varPolitika uygulayıcılarının önünde gidilecek iki ana yol var
Makro ekonomik enstümanlarıkullanmak: Para ve döviz kurupolitikaları ile mali politikalar
Denetimi ilgilendiren enstrümanlarıkullanmak: Finansal sistemin
güvenlliğini artırmaya yönelik denetim ve kurallar bütünü
MAKRO EKONOMİK ÇÖZÜMLER DENETİMİ İLGİLENDİREN ÇÖZÜMLERKur değerinin altında
mı?
Rezerv birikimi gerekiyor mu?
Kurun değerlenmesine izin ver
Enflasyon kaygıları var mı?
Daha düşük faiz
Malii sıkılaştırma mümkün mü?
Mali sıkılaştırmaya git
Rezerv biriktir
Enflasyon kaygıları var mı?
Ster,ilize et
Sterilize etmek aşırı maliyetli mi?
Sermaye girişleri üzerinde kontrol sağla / kontrolü sıkılaştır (ancak faydalarını ve çok yanlı etkilerini göz önünde bulundurarak)
Doğrudan yurtdışından yüksek oranda borçlanma
oluyor mu?
Yurtiçi kredilerde (özellikle döviz cinsi) aşırı artışı var
mı?
Bankacılık düzenlemeleri güçlendir
Yapılan düzenlemeler yeterli oldu mu?
evet
hayırevet
evet
evet
hayır
hayır
evet
hayır
evet
evet
hayır
evet
66www.hozyildiz.com
Sermaye hareketleri denetlenmeli(mi?)
67
• Denetlenirse: Büyüme + Cari açık + Sermaye girişleri– Buradaki büyüme ivmesi iç dinamiklere, tasarrufların artmasına ve yatırımlara
dönüşüme bağlı. Gelişme yolundaki ekonomilerde tasarruf eğilimi sınırlı olduğu için tartışma, büyümenin yeteri kadar hızlı olamayacağı konusunda.
– Faiz ve kur hedeflemesi çok kolay olmasa da beraber uygulanabilir. – TCMB’nin büyük uluslararası döviz rezervi biriktirmesine gerek olmaz
• Denetlenmezse: Sermeye girişleri + Büyüme + Cari açık– Büyüme dışarıdan ithal edilen kaynaklara bağlı. Sıcak para olursa, faiz ve kur
(yüksek faiz, düşük kur) politikası tartışmalarına yol açıyor. Sıcak ülkeye gelirken iyi, borçlanma ile tüketim ve refah artmış gibi görülüyor. Ancak, borçlar geri ödenmeye başlayınca… PTT soymalar vs.. Ortaya çıkabiliyor.
– TCMB rezerv biriktirmek zorundadır. Rezerv biriktirmek maliyeti yüksek, pahalı bir iştir.
• Rezerv birikimi için merkez bankaları ya borçlanacak ve faiz ödeyecek,
• Ya da piyasadan döviz satın alacak, TL ödeyecek, sonra da piyasaya çıkan fazla parayı geri çekmek için faiz ödemek zorunda kalabilecek.
www.hozyildiz.com