1

Απόδραση ….. στ… …………………………….

Στοιχεία της οµάδας και του χρόνου έρευνας:

Σχολείο Τάξη Ηµεροµηνία και ώρες

Στοιχεία του τόπου έρευνας:

Ονοµασία Περιγραφή Νοµός Υψόµετρο

Είναι προστατευόµενη η περιοχή;

ΝΑΙ ΟΧΙ

Αν ναι, ποιο είναι το καθεστώς προστασίας και από πότε;

� …………………………………………………………………………………………………………………………………

Πριν την ….. απόδραση:

Ελάτε σε επικοινωνία µε υπεύθυνο φύλαξης ή προστασίας της περιοχής

(π.χ. το δασαρχείο), µάθετε αν µπορείτε να την επισκεφθείτε,

πληροφορήστε τον για τη µέρα, την ώρα και το σκοπό της επίσκεψής σας.

Μην ξεχάσετε να ζητήσετε τη συνεργασία του για την πραγµατοποίησή της.

Θα σας φανεί πολύ χρήσιµη και ενηµερωτική. Σε περίπτωση που δεχθεί,

προετοιµάστε πιθανές ερωτήσεις. Σε αντίθετη περίπτωση µάθετε όσα

περισσότερα µπορείτε για την περιοχή που θα επισκεφθείτε από το

διαδίκτυο ή έντυπο υλικό.

Ερωτήσεις για τον υπεύθυνο

1. Υπάρχουν πηγές ρύπανσης στα περίχωρα της περιοχής που ερευνάτε;

Σηµειώστε αυτές που βρίσκονται σε ακτίνα 30 χµ. (Ένας χάρτης θα σας

βοηθήσει πολύ)

Κατοικηµένη περιοχή άνω των 10.000 κατοίκων

2

Βιοµηχανία µε πηγές ρύπανσης αέρα ή νερού

Αεροδρόµιο

Δρόµος µεγάλης κυκλοφορίας

Άλλα

2. Τι ανθρώπινες δραστηριότητες γίνονται στην περιοχή;

3. Τι είδους εκµετάλλευση γινόταν στην περιοχή πριν 50 χρόνια;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………

4. Πώς προστατεύονται τα φυτά και τα ζώα της περιοχής; Ο τρόπος προστασίας

είναι αποτελεσµατικός;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………

5. Τι είδους αποδηµητικά πουλιά έρχονται ή περνούν από την περιοχή;

Ρητηνοσυλλογή

Υλοτόµηση

Αραίωση

Βόσκηση

Δεντροφύτευση

Κυνήγι

Αναδάσωση

Αλιεία

Ιχθυοκαλλιέργεια

Άλλες

3

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………

6. Τι είδους ζώα ζουν στην περιοχή;

Θηλαστικά:

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………

Πουλιά:

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………

Ερπετά:

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………

Ασπόνδυλα/έντοµα:

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………

Ψάρια:

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………

Ποια απ’ αυτά είναι απειλούµενα;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………

7. Από τι απειλούνται;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………

Χωριστείτε σε οµάδες. Στη διαδροµή που θα κάνετε προσπαθήστε να είστε

παρατηρητικοί και καταγράψτε τις παρατηρήσεις σας. Το ερωτηµατολόγιο

θα σας βοηθήσει, αλλά είµαστε σίγουροι ότι εµείς … κάτι θα έχουµε

ξεχάσει. Μην ξεχάσετε ένα χάρτη της περιοχής, µεγεθυντικούς φακούς,

4

κιάλια, λαβίδες, κουτιά ή σακούλες συλλογής, µεζούρες, και τις

φωτογραφικές σας µηχανές. Τραβήξτε όµορφες φωτογραφίες και ετοιµάστε

µια έκθεση φωτογραφίας για να δείξετε και στο υπόλοιπο σχολείο τις

….ανακαλύψεις σας.

Αν συγκεντρώστε υλικό που θα βρείτε πεσµένο µπορείτε να συνθέσετε

φυτολόγια ή πρωτότυπες κατασκευές και κολάζ. Πάρτε µαζί σας χαρτόνια,

ψαλίδια, κόλες. χρώµατα, σπάγκους κλπ

Συζητήστε στην οµάδα σας και στην τάξη «τα πρέπει» και τα «δεν πρέπει»

κατά τη διάρκεια της επίσκεψής σε ένα βιότοπο. Καταγράψτε όσα

προέκυψαν από τη συζήτησή σας

Καλή διασκέδαση!

Πρέπει Δεν πρέπει

5

Καιρός ……. για δράση:

Έρευνα πεδίου

1. Πόσα διαφορετικά είδη «βιότοπων» µπορείτε να δείτε στη διαδροµή σας;

Ποτάµια και ρυάκια µε

τρεχούµενο νερό

Μικρές λίµνες ή βάλτους

Φυσικές πηγές Λιβάδια

Διάκενο/ξέφωτα Θαµνώνες

Βραχώδεις περιοχές Καλαµιώνες

Χείµαρροι µε τρεχούµενο νερό ή

χωρίς νερό

Άλλα

2. Βρείτε την αναλογία αειθαλών και φυλλοβόλων. Ποια κυριαρχούν;

……………………………………………………………………………………………….................................................

………………………………………………………………………………………………................................................

3. Προσέξτε τη διαφορά δένδρου και θάµνου. Κάθε κορµό φαρδύτερο από 10 εκ.

θα θεωρούµε ότι ανήκει σε δέντρο.

Τι είδους φυτά παρατηρείτε;

Έλατα

Πεύκα

Οξιές

Βελανιδιές

Πλατύφυλλα

Φυλλοβόλα

Καλάµια

Θάµνοι

4. Ποια φυτά είναι τα επικρατέστερα; Πώς θα χαρακτηρίζατε τη βλάστηση;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………….................................................................................................

6

Με µια ταινία οριοθετήστε µια περιοχή περίπου 50 µ και κάνετε τις

µελέτες σας.

Συγκεντρώστε την προσοχή σας στη χαµηλή βλάστηση.

5. Προσπαθήστε να απαντήσετε µε ακρίβεια στα παρακάτω ερωτήµατα.

πολλά λίγα κανένα

Φυτά που βρίσκονται στο έδαφος(πόες)

Αναρριχόµενα φυτά

Φυτά µε καρπούς

Αρωµατικά φυτά - βότανα

Φυτά µε λουλούδια

Μανιτάρια

Καλάµια

Τώρα συγκεντρώστε την προσοχή σας στο έδαφος.

6. Συµπληρώστε τον πίνακα:

πολύ λίγο καθόλου

Χωρίς βλάστηση γυµνό έδαφος

Καλυµµένο µε φύλλα

Καλυµµένο µε βελόνες

Καλυµµένο µε βρύα

Καλυµµένο µε γρασίδι

7

7. Καθίστε σιωπηλά για λίγα λεπτά. Κοιτάξτε γύρω σας και ακούστε. Σηµειώστε

τα είδη ζώων που βλέπετε ή ακούτε.

Ακούµε

Ακούµε Βλέπουµε

Διάφορα πουλιά

Διάφορα θηλαστικά

Διάφορα ερπετά/αµφίβια

Διάφορα ασπόνδυλα

Διάφορα ψάρια

Γράψτε τα ονόµατα των ζώων που αναγνωρίσατε:

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………

8. Ανακαλύψτε ίχνη ζώων. Μπορείτε να µεταφέρετε σε σακούλες συλλογής

κάποια απ’ αυτά.(Ποτέ όµως φωλιές ή αυγά)

Συµπληρώστε τους πίνακες ανάλογα µε τα ευρήµατά σας.

Πουλιά:

Αρκετά Ελάχιστα Καθόλου

Κελύφη αυγών

Ίχνη

Φτερά

Φωλιές

Άλλα

Ποια πουλιά αναγνωρίσατε;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………

Θηλαστικά:

8

Αρκετά Ελάχιστα Καθόλου

Ίχνη ροκανίσµατος καρπών

Βόσκηση

Τρίχες

Κόκκαλα

Δόντια

Περιττώµατα

Ίχνη

Φωλιές

Άλλα

Ποια θηλαστικά αναγνωρίσατε;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………

Ερπετά / αµφίβια

Αρκετά Ελάχιστα Καθόλου

Αυγά

Δέρµα φιδιού

Περιττώµατα

Άλλα

Ποια ερπετά/αµφίβια αναγνωρίσατε;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………

Ασπόνδυλα:

Αρκετά Ελάχιστα Καθόλου

Αυγά

Περιττώµατα

Έκδηµα(περίβληµα)

9

Τρύπες

Φαγωµένες βελόνες και φύλλα

Ιστοί αραχνών

άλλα

Ποια ασπόνδυλα αναγνωρίσατε;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………

Ψάρια

Αρκετά Ελάχιστα Καθόλου

κόκαλα

λέπια

Άλλα

9. Τι ίχνη ανθρώπινης δραστηριότητας παρατηρείτε; (φωτογραφήστε όσα

µπορείτε)

Παραγωγή ξυλάνθρακα Φράγµατα

Παραγωγή ασβέστη Ίχνη φωτιάς

Υλοτοµία Ίχνη πυρκαγιάς

Συλλογή ρητίνης Ορειβατικές ή περιπατικές σηµάνσεις

Στάνη Αλιεία

Λατοµείο Ιχθυοκαλλιέργεια

Μελίσσια Παρατηρητήρια

Αρδευτικά έργα Αναψυκτήριο

Υδρευτικά έργα Άλλες τουριστικές εγκαταστάσεις

Υδροηλεκτρικά έργα Βρύσες

Αλατοληπτικά έργα Ταΐστρες

10

Αµµοληπτικά έργα Αγκίστρια

Κοµµένα δέντρα Πετονιές

Χαραγµένα δέντρα Καλάµια για ψάρεµα

Ξύλινος φράκτης Βάρκες

Πέτρινος φράκτης Ιχθυόσκαλες

Πεζούλες Σκουπίδια

Στέγαστρα - παγκάκια

Μονοπάτι

Γέφυρες

Άλλα:

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

Συζητήστε για τα ανθρώπινα ίχνη:

α)σκοπό που εξυπηρετούν

β) επιπτώσεις στο περιβάλλον

Ιδιαίτερα για τα σκουπίδια εργαστείτε µε προσοχή:

Υπάρχουν γύρω µας στερεά απορρίµµατα;

Τα εντοπίζουµε. τα καταγράφουµε, τα φωτογραφίζουµε ή τα

συλλέγουµε και παρατηρούµε τα χαρακτηριστικά τους

Είδος Ποσότητα Βαθµός

αποσύνθεσης

Πηγή

προέλευσης

11

10. Έχοντας εξερευνήσει και συζητήσει τα ευρήµατά σας προσπαθήστε να

συµπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα δείχνοντας τις ευεργετικές λειτουργίες

του οικοσυστήµατος που επισκεφθήκατε. Γυρίζοντας στην τάξη µπορείτε να

συµπληρώσετε τον πίνακα και µε πληροφορίες που θα βρείτε στο φάκελο

Υλικό/ Δάσος - Ωφέλειες καθώς και στη διεύθυνση

http://www.minenv.gr/4/41/4112/g411200.html

ΕΥΕΡΓΕΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

Σχόλιο [*1]: Υπερσύνδεση µε υλικό

12

1. Οι βιότοποι, παρά τις τόσες ωφέλειές τους, όµως απειλούνται από

διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες που επιφέρουν σηµαντικές

διαταραχές και δηµιουργούν περιβαλλοντικά και οικολογικά προβλήµατα.

Από τι απειλούνται οι βιότοποι;

Στον πίνακα αναγράφονται ορισµένες από αυτές τις δραστηριότητες που

απειλούν τους βιότοπους. ➤Συζητήστε µε την οµάδα σας και µε την τάξη τις απειλητικές δραστηριότητες του ανθρώπου που διαπιστώσατε ,τις

διαταραχές που επιφέρουν στα οικοσυστήµατα και τα

προβλήµατα που δηµιουργούν . Σχρι

\

Όταν γυρίσετε στην τάξη µπορείτε να βρείτε σχετικό υλικό και να πλουτίσετε τις

απόψεις σας

στις διευθύνσεις

http://www.wwf.gr/index.php?option=content&task=view&id=20

(θαλάσσια οικοσυστήµατα)

http://www.env-edu.gr/site/Chapters.aspx?id=115

(θαλάσσια οικοσυστήµατα)

http://www.parnitha-np.gr/index_apeiles.htm

(δασικά οικοσυστήµατα)

Φάκελος Υλικό/ Δάσος - Απειλές

http://www.env-edu.gr/site/packs/StrofiliaForrest/index.htm

(υγρότοποι στη σελίδα απειλές)

http://web.auth.gr/virtualschool/2.4/TheoryResearch/KarpadakisYgrotopoi.h

tml (υγρότοποι)

Στη διεύθυνση αυτή µπορείτε να πείξετε ένα ενδιαφέρον παιχνίδι που δείχνει την

αρνητική επίδραση των ανθρώπων στα οικοσυστήµατα

http://kpe-kastor.kas.sch.gr/istoselida-biodiversity/fyllaergasias/index.htm

Σχόλιο [*2]: Υπερσύνδεση µε υλικό

13

➤ Μπορείτε τώρα να ολοκληρώσετε τον παρακάτω πίνακα; Συζητήστε µε την υπόλοιπη τάξη όποια προβλήµατα συναντάτε. Μην ξεχνάτε

ότι στην αποµακρυσµένη τάξη µια οµάδα παιδιών ερευνά το ίδιο θέµα.

Προσθέστε ότι εµείς ξεχάσαµε να συµπεριλάβουµε …….

Ανθρώπινες δραστηριότητες που απειλούν τους

βιότοπους

Πώς και γιατί γίνονται;

Τι διαταραχές και

προβλήµατα δηµιουργούν;

Αποξήρανση

Καταπάτηση εκτάσεων βιοτόπων και αλλαγή

της χρήσης τους.

Κατακερµατισµός των βιότοπων

Υπερβόσκηση

Υπεραλίευση

Παράνοµο κυνήγι

Παράνοµη αλιεία

14

Υδατοκαλλιέργειες

Και

http://oceans.greenpeace.org/gr/245656/247798

Μονοκαλλιέργειες (στη σελίδα απειλές)

Αφαίρεση άµµου

από τις όχθες και τις ακτές

Ρύπανση (από αστικά λύµατα, φυτοφάρµακα,

κτηνοτροφικά και βιοµηχανικά απόβλητα, καθώς και

από αστικά στερεά απορρίµµατα,

ατµοσφαιρική ρύπανση πετρελαιοκηλίδες,

ραδιενέργεια)

Ευτροφισµός Κλιµατική

αλλαγή

Ανεξέλεγκτη ανάπτυξη

τουριστικών δραστηριοτήτων

Πυρκαγιές

Χρωµατίστε τις δραστηριότητες που απειλούν το οικοσύστηµα της περιοχής

σας. Αναζητήστε τρόπους λύσεις.

Τώρα που τέλειωσε η….. επιστηµονική εργασία, απολαύστε το χώρο µε

µεγαλύτερη ελευθερία. Ξεκουραστείτε για λίγο. Κλείστε τα µάτια και χορτάστε

ήχους και µυρωδιές. Αφήστε τη φαντασία σας

ελεύθερη. Ζωγραφίστε γι’ αυτό που

σκέπτεστε και νιώθετε. Γράψτε κάτι γι’ αυτό.

Ό,τι νοµίζετε ότι σας εκφράζει περισσότερο.

Ένα κείµενο, ένα ποίηµα, µια ιστορία, ένα

τραγούδι…….. Όταν θα έχετε τελειώσει µην ξεχάσετε το ……παιχνίδι..

Αξιοποιήστε το υλικό που φέρατε µαζί σας και ότι υπάρχει γύρω σας. Το

παιχνίδι των αισθήσεων µπορεί να είναι είτε ένα µοναχικό είτε ένα οµαδικό

Ιδέες για κατασκευές και κολάζ.

Κάποιες απ’ αυτές µπορείτε να υλοποιήσετε

στην εξόρµησή σας, αρκεί να έχετε πάρει

µαζί σας ότι πρόσθετο υλικό σας χρειαστεί. Αφήνουµε, βέβαια, και κάποιες για το σχολείο….

15

παιχνίδι. Κρίµα τέτοια ευκαιρία να πάει χαµένη. Επινοήστε ένα παιχνίδι µε

τους φίλους σας και κάντε το πραγµατικότητα, αρκεί να µην είναι επικίνδυνο.

Όταν γυρίσετε στην τάξη δουλέψτε οµαδικά.

Συνθέστε ένα ενιαίο κείµενο όλοι µαζί. Γράψτε τα

αποτελέσµατα της έρευνάς σας σαν µια ιστορία, µην

ξεχάσετε όµως να γράψετε και για τις σκέψεις, τα

συναισθήµατά σας, τους ήχους και τις µυρουδιές που

γευτήκατε, ίσως και για κάποιο ξεχωριστό επεισόδιο

που ζήσατε. Στείλτε το κείµενό σας και µερικές απ’ τις φωτογραφίες που

τραβήξατε ή τους ήχους που καταγράψατε στο σχολείο µε το οποίο

συνεργάζεστε. Θα σας στείλει κι εκείνο το δικό του υλικό. Είναι µια καλή

ευκαιρία για συζήτηση και περισσότερη επικοινωνία. Ποιες οι οµοιότητες και

ποιες οι διαφορές των δύο οικοσυστηµάτων; Ποιες είναι οι συνηθισµένες

ανθρώπινες δραστηριότητες σε κάθε περιοχή; Ποιες οι απειλές υποβάθµισης

του κάθε οικοσυστήµατος και ποια ζώα κινδυνεύουν να εξαφανιστούν; Ποιες

δράσεις και από ποιους γίνονται για την προστασία του περιβάλλοντος και των

ζώων; Περιµένουµε να µας ανακοινώσετε τα συµπεράσµατά σας στο blog ή

στην επόµενη τηλεδιάσκεψη. Είµαστε όλο αγωνία….