Öğretim Sürecinin Öğretim Sürecinin TasarımıTasarımı

Yrd. Doç. Fatih ÇINARYrd. Doç. Fatih ÇINAR

Süleyman Demirel Süleyman Demirel Üniversitesi İlköğretim DKAB Üniversitesi İlköğretim DKAB

ÖğretmenliğiÖğretmenliği

Öğretim Teknolojileri ve Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı Ders Materyal Tasarımı Ders

NotlarıNotları

Tasarımın genel amacı, var olan Tasarımın genel amacı, var olan sistemin ya da yapının belli ilkeler ve sistemin ya da yapının belli ilkeler ve koşullara göre düzenlenmesidir. koşullara göre düzenlenmesidir.

SistemSistem nedir? nedir? Genel anlamda sistem, karşılıklı Genel anlamda sistem, karşılıklı

etkileşimetkileşim içerisinde bulunan içerisinde bulunan unsurlarınunsurların, tasarlanan amaçları , tasarlanan amaçları gerçekleştirmek amacıyla gerçekleştirmek amacıyla bir bütün bir bütün meydanameydana getirecek şekilde getirecek şekilde organizeorganize edilmesidir.edilmesidir.

Sistem örneği:Sistem örneği: Soğukluk sağlamakSoğukluk sağlamak amacıyla çeşitli parçaların amacıyla çeşitli parçaların

birlikte çalıştığı bir sistem düşünebiliriz. birlikte çalıştığı bir sistem düşünebiliriz. Bu sistemde Bu sistemde termostattermostat, oda ısısını ayarlayan , oda ısısını ayarlayan

bir alt sistemdir.bir alt sistemdir. TermometreTermometre, oda ısısını sürekli kontrol ederek , oda ısısını sürekli kontrol ederek

daha çok sıcaklık veya soğuğa ihtiyaç daha çok sıcaklık veya soğuğa ihtiyaç olduğunda sisteme sinyal veren bir dönüt olduğunda sisteme sinyal veren bir dönüt mekanizmasıdır.mekanizmasıdır.

Arzu edilen ısıya ulaşıldığında, sistem kendi Arzu edilen ısıya ulaşıldığında, sistem kendi kendisini devre dışı bırakır.kendisini devre dışı bırakır.

Tasarım, eğitimle ilgili bir alana özgü Tasarım, eğitimle ilgili bir alana özgü bilgilerin bilgilerin sentezlenmesisentezlenmesi ve ve etkinliklerinetkinliklerin organizeorganize edilmesidir. edilmesidir.

Bu düzenleme işlemi yapılırken Bu düzenleme işlemi yapılırken dikkat edilmesi gereken nokta, bu dikkat edilmesi gereken nokta, bu alanda alanda etkili olan unsurların etkili olan unsurların değiştirilmedendeğiştirilmeden korunmasıdır. korunmasıdır.

Tasarım kısaca, yeni bir ortam için Tasarım kısaca, yeni bir ortam için bilgilerin bilgilerin planlanmasıplanlanması, , organize organize edilmesiedilmesi ve etkili olarak ve etkili olarak uygulanmasıuygulanması ile ilgili etkinlikleri kapsar.ile ilgili etkinlikleri kapsar.

Öğretimsel Sistem Öğretimsel Sistem YaklaşımıYaklaşımı

GİRDİHedef

İŞLEMPlanlama- Uygulama

ÇIKTIÜrün

DÖNÜT - Kontrol

Bu yaklaşımın dayandığı Bu yaklaşımın dayandığı sistem sistem kuramınınkuramının temel amaçlarıtemel amaçları;;

Eğitim içinde yapılan öğrenme-Eğitim içinde yapılan öğrenme-öğretme etkinliklerini daha önceden öğretme etkinliklerini daha önceden belirlenen belirlenen hedef ve davranışlarahedef ve davranışlara uygun ve etkili olarak düzenlemek,uygun ve etkili olarak düzenlemek,

Elde edilen ürünlerin genel bir Elde edilen ürünlerin genel bir değerlendirmesini yapmak, değerlendirmesini yapmak,

Bu etkinliklerde meydana gelen Bu etkinliklerde meydana gelen hataları düzeltmektir.hataları düzeltmektir.

Sistemin ilk basamağı olan Sistemin ilk basamağı olan girdigirdi basamağı, basamağı, tasarım etkinliklerinde tasarım etkinliklerinde gereksinimleringereksinimlerin, , genel genel hedeflerinhedeflerin ve ve çevre şartlarınınçevre şartlarının belirlenmesi olarak kullanılmaktadır. belirlenmesi olarak kullanılmaktadır.

Diğer bir ifade ile giriş kısmında Diğer bir ifade ile giriş kısmında tasarımcılar gereksinim olan tasarımcılar gereksinim olan bilgileri toplarbilgileri toplar ve yapılacak olan tasarımın ve yapılacak olan tasarımın ana unsurlarını ana unsurlarını ortaya çıkarmayaortaya çıkarmaya çalışır. çalışır.

Eğer genel olarak hedefler ortaya Eğer genel olarak hedefler ortaya koyulmaz ise yapılan tasarım etkili olamaz.koyulmaz ise yapılan tasarım etkili olamaz.

İşlem İşlem basamağında, tasarımcılar basamağında, tasarımcılar topladıkları topladıkları bilgileri sentezlemeyebilgileri sentezlemeye çalışırlar. çalışırlar.

Bu sentezleme etkinlikleri sonucunda, Bu sentezleme etkinlikleri sonucunda, ortaya çıkan bilgiler ışığında ortaya çıkan bilgiler ışığında tasarımın ana tasarımın ana hatlarıhatları belirlenir. belirlenir.

Bu ana hatlar ışığında Bu ana hatlar ışığında tasarım etkinlikleri tasarım etkinlikleri planlanırplanlanır ve belli bir amaç için organize ve belli bir amaç için organize edilmeye başlanır.edilmeye başlanır.

Daha sonra, tasarlanan etkinliklerin Daha sonra, tasarlanan etkinliklerin uygulanmasınauygulanmasına geçirilir. geçirilir.

Uygulama aşamasında tasarlanan Uygulama aşamasında tasarlanan modellerin modellerin ön denemeleriön denemeleri yapılır. yapılır.

Çıktı Çıktı basamağında, uygulama sonuçlarına basamağında, uygulama sonuçlarına göre tasarlanan model göre tasarlanan model eksik yanlarıeksik yanları ve ve genel hedeflere uygunluğu yönündengenel hedeflere uygunluğu yönünden değerlendirilir. değerlendirilir.

Eğer tasarlanan model tam olarak uygun Eğer tasarlanan model tam olarak uygun ise yola devam edilir. ise yola devam edilir.

Eğer her hangi bir eksiklik ya da genel Eğer her hangi bir eksiklik ya da genel hedefler ile uyuşmayan durumlar var ise hedefler ile uyuşmayan durumlar var ise dönüt dönüt basamağına gidilir.basamağına gidilir.

Dönüt Dönüt basamağında, tekrar başa gelinerek basamağında, tekrar başa gelinerek gereksinimler, hedefler ve çevre şartları gereksinimler, hedefler ve çevre şartları gözden geçirilir ve tasarım içindeki gözden geçirilir ve tasarım içindeki etkinlikler bu hedeflere göre tekrar etkinlikler bu hedeflere göre tekrar belirlenerek uygulamaya devam edilir. belirlenerek uygulamaya devam edilir.

Bu döngü eğitim-öğretim ortamlarında Bu döngü eğitim-öğretim ortamlarında oluşan oluşan bütün hatalar ortadan bütün hatalar ortadan kaldırılıncayakaldırılıncaya kadar devam eder. kadar devam eder.

Tasarım etkinlikleri organize edilirken Tasarım etkinlikleri organize edilirken göz önünde bulundurulması gereken göz önünde bulundurulması gereken temel unsurlar şunlardır(İşman, temel unsurlar şunlardır(İşman, 1999:132):1999:132): Tasarımın hedefiTasarımın hedefi Diğer etkinliklerle olan ilişkisiDiğer etkinliklerle olan ilişkisi Tasarım etkinliklerine etki eden faktörlerTasarım etkinliklerine etki eden faktörler Tasarım etkinliklerinin temeliTasarım etkinliklerinin temeli

Belirlenen ana unsurların dikkate alınması Belirlenen ana unsurların dikkate alınması tasarımın yapılmasını kolaylaştıracak, tasarımın yapılmasını kolaylaştıracak, yapılan tasarımın niteliğini artıracak, yapılan tasarımın niteliğini artıracak, tasarıma dayalı olarak elde edilecek ürün tasarıma dayalı olarak elde edilecek ürün veya sonuçları etkileyecektir. veya sonuçları etkileyecektir.

Bu nedenle tasarım öncesinde tasarıma Bu nedenle tasarım öncesinde tasarıma yönelik yapılacak hazırlık çalışmalarında yönelik yapılacak hazırlık çalışmalarında tüm bunların iyi analiz edilmesi gerekir.tüm bunların iyi analiz edilmesi gerekir.

Tasarım etkinliklerinin düzenlenmesinde Tasarım etkinliklerinin düzenlenmesinde öncelikle, öncelikle, tasarımın hedefi açık ve nettasarımın hedefi açık ve net olarak belirlenmelidir. olarak belirlenmelidir.

Tasarımın hedefi açık bir biçimde ortaya Tasarımın hedefi açık bir biçimde ortaya konursa, tasarımcı ne yapacağı konursa, tasarımcı ne yapacağı konusunda emin olur ve gereksinimlere konusunda emin olur ve gereksinimlere göre tasarımı etkili olarak planlamaya ve göre tasarımı etkili olarak planlamaya ve organize etmeye başlar.organize etmeye başlar.

Bu aşamadan sonra, tasarıma etki Bu aşamadan sonra, tasarıma etki edebilecek olan etmenler belirlenir edebilecek olan etmenler belirlenir ve olumsuz yönde etki edebilecek ve olumsuz yönde etki edebilecek olan etkinlikler ortadan kaldırılır.olan etkinlikler ortadan kaldırılır.

Sonunda tasarımın temel amacı olan Sonunda tasarımın temel amacı olan etkili öğrenmeler oluşturmaya etkili öğrenmeler oluşturmaya çalışılır. çalışılır.

Öğretim TasarımıÖğretim Tasarımı Tasarım, eğitim sürecinde öğrenme-Tasarım, eğitim sürecinde öğrenme-

öğretme öğretme ortamlarının planlanması, ortamlarının planlanması, organize edilmesi ve uygulanması organize edilmesi ve uygulanması etkinliklerinde etkili olarak etkinliklerinde etkili olarak kullanılmaktadır. kullanılmaktadır.

Öğretim tasarımı sürecinde genellikle Öğretim tasarımı sürecinde genellikle analiz, tasarım, geliştirme, uygulama ve analiz, tasarım, geliştirme, uygulama ve değerlendirme aşamaları değerlendirme aşamaları dikkate dikkate alınmaktadır alınmaktadır

Öğrenme-öğretme sürecinde mikro Öğrenme-öğretme sürecinde mikro düzeyde düzeyde öğretim tasarımlarının yapılması öğretim tasarımlarının yapılması öğretmenin işidir. öğretmenin işidir. Bu nedenle öğretmenin Bu nedenle öğretmenin öğretim tasarımı konusunda yetkin olması öğretim tasarımı konusunda yetkin olması gerekmektedir.gerekmektedir.

Öğretim tasarımı ile ilgili çalışmalar Öğretim tasarımı ile ilgili çalışmalar kapsamlarına görekapsamlarına göre

- - Makro düzey Makro düzey öğretim tasarımıöğretim tasarımı- - Mikro düzey Mikro düzey öğretim tasarımı olmak üzere öğretim tasarımı olmak üzere

ikiye ayrılarak incelenebilir.ikiye ayrılarak incelenebilir.

Program geliştirme Program geliştirme geniş kapsamlı yani geniş kapsamlı yani makro düzeyde yapılmış bir öğretim makro düzeyde yapılmış bir öğretim tasarımı etkinliğiyken, tasarımı etkinliğiyken, öğretmenin sınıf öğretmenin sınıf için yapmış olduğu öğretim tasarımları için yapmış olduğu öğretim tasarımları mikro düzey tasarım etkinlikleridir. mikro düzey tasarım etkinlikleridir.

Tasarımlar sistemli biçimde yapıldığı Tasarımlar sistemli biçimde yapıldığı için hem tasarımın kendi içinde hem de için hem tasarımın kendi içinde hem de diğer sistemlerle ilişkilidir. diğer sistemlerle ilişkilidir.

Tasarım sırasında Tasarım sırasında tasarım etkinliklerine tasarım etkinliklerine etki edecek faktörler dikkatlice analiz etki edecek faktörler dikkatlice analiz edilmeli edilmeli ve bunların tasarıma yönelik ve bunların tasarıma yönelik etkileri önceden ortaya konulmalıdır. etkileri önceden ortaya konulmalıdır.

Örneğin yasalar eğitim programının Örneğin yasalar eğitim programının tasarımı sırasında dikkate alınması tasarımı sırasında dikkate alınması gereken faktörlerdendir. gereken faktörlerdendir.

Tasarım ekibinde bulunan uzmanların Tasarım ekibinde bulunan uzmanların niteliği tasarım sürecine etki eden başka niteliği tasarım sürecine etki eden başka bir etmen olarak dikkate alınmalıdır.bir etmen olarak dikkate alınmalıdır.

Bu soruların hem makro hem de Bu soruların hem makro hem de mikro düzey öğretim tasarım mikro düzey öğretim tasarım çalışmalarında tasarım sürecinin çalışmalarında tasarım sürecinin başından sonuna kadar odak sorular başından sonuna kadar odak sorular olarak dikkate alınması olarak dikkate alınması gerekmektedir.gerekmektedir.

Öğretim tasarımında önemli olan üç Öğretim tasarımında önemli olan üç unsur aşağıdaki şekildedirunsur aşağıdaki şekildedir::

Neler öğretilmeli?Neler öğretilmeli? Öğrenmeyi en iyi biçimde Öğrenmeyi en iyi biçimde

gerçekleştirmede ne gibi kaynaklar gerçekleştirmede ne gibi kaynaklar kullanılacak ve nasıl bir süreç kullanılacak ve nasıl bir süreç uygulanacak?uygulanacak?

Gerekli olan öğrenmelerin oluşup Gerekli olan öğrenmelerin oluşup oluşmadığı nasıl kontrol edilmeli?oluşmadığı nasıl kontrol edilmeli?

Neler öğretilmeli?Neler öğretilmeli? İlk sorunun yanıtı için öğrencilere, eğitim-İlk sorunun yanıtı için öğrencilere, eğitim-

öğretim sürecinde öğretim sürecinde hangi bilgilerin hangi bilgilerin öğretilmesi öğretilmesi gerektiğini belirlenmesi gerektiğini belirlenmesi gerekir. gerekir.

Bunun için de Bunun için de hedef ve davranışlar açık ve hedef ve davranışlar açık ve netnet olarak ortaya konmalıdır. olarak ortaya konmalıdır.

Bu durum, öğrenme ortamlarında yapılan Bu durum, öğrenme ortamlarında yapılan eğitim-öğretim etkinliklerinin etkinliğini eğitim-öğretim etkinliklerinin etkinliğini artırmada önemli bir adımdır.artırmada önemli bir adımdır.

HEDEF ve DAVRNIŞLAR

Öğrenmeyi en iyi biçimde Öğrenmeyi en iyi biçimde gerçekleştirmede ne gibi kaynaklar gerçekleştirmede ne gibi kaynaklar kullanılacak ve nasıl bir süreç kullanılacak ve nasıl bir süreç uygulanacak?uygulanacak? Belirlenen Belirlenen hedef ve davranışların gerçekleştirilmesi hedef ve davranışların gerçekleştirilmesi

için için yapılması gerekenlerinyapılması gerekenlerin belirlenmesi gerekir. belirlenmesi gerekir. Bu aşama öğrenme ortamlarında öğrenme-öğretme Bu aşama öğrenme ortamlarında öğrenme-öğretme

etkinliklerinin nasıl yapılacağınıetkinliklerinin nasıl yapılacağını açıklamaya açıklamaya yöneliktir.yöneliktir.

Bu amaçla, eğitim-öğretim sürecinin nasıl Bu amaçla, eğitim-öğretim sürecinin nasıl gerçekleştirileceği açıklanır. gerçekleştirileceği açıklanır.

Bunun için de, hedef ve davranışları öğrencilere Bunun için de, hedef ve davranışları öğrencilere kazandırırken kazandırırken hangi stratejilerin kullanılacağıhangi stratejilerin kullanılacağı, hangi , hangi öğrenme-öğretme yöntemlerindenöğrenme-öğretme yöntemlerinden ve ve ne gibi araç – ne gibi araç – gereçlerdengereçlerden yararlanılacağının belirlenmesi gerekir. yararlanılacağının belirlenmesi gerekir.

STRATEJİ-YÖNTEM-ARAÇ GEREÇ

Gerekli olan öğrenmelerin Gerekli olan öğrenmelerin oluşup oluşmadığı nasıl kontrol oluşup oluşmadığı nasıl kontrol

edilmeli?edilmeli? Son sorunun yanıtı ise, kazanılması gereken Son sorunun yanıtı ise, kazanılması gereken

hedef ve davranışların ne kadarının hedef ve davranışların ne kadarının kazanılıp ne kadarının kazanılmadığının kazanılıp ne kadarının kazanılmadığının belirlenmesine yönelik çalışmaları içerir. belirlenmesine yönelik çalışmaları içerir.

Diğer bir ifade ile ölçme ve Diğer bir ifade ile ölçme ve değerlendirmenin yapıldığı aşamadır. Bu değerlendirmenin yapıldığı aşamadır. Bu aşamada, öğrenci öğrendiği bilgiler aşamada, öğrenci öğrendiği bilgiler yönünden çeşitli ölçme yöntemleri yönünden çeşitli ölçme yöntemleri kullanılarak değerlendirmeye tabi tutulur.kullanılarak değerlendirmeye tabi tutulur.

DEĞERLENDİRME

Öğretim tasarımında birçok yaklaşım Öğretim tasarımında birçok yaklaşım bulunmaktadır. bulunmaktadır.

Kullanılan yaklaşımlar içinde sıkça Kullanılan yaklaşımlar içinde sıkça tercih edileni öğretmenlerin öğretim tercih edileni öğretmenlerin öğretim sürecini tasarlamasına olanak sürecini tasarlamasına olanak sağlayan sağlayan “sistem yaklaşımıdır”.“sistem yaklaşımıdır”.

Başlıca Öğretim Tasarım Başlıca Öğretim Tasarım YaklaşımlarıYaklaşımları

Öğretim teknolojileri alanında temel Öğretim teknolojileri alanında temel öğretim tasarımı yaklaşımı olarak kabul öğretim tasarımı yaklaşımı olarak kabul edilen ADDIE (Analysis, Design, edilen ADDIE (Analysis, Design, Development, Implementation, Evaluation) Development, Implementation, Evaluation) modelidir. modelidir.

Bu model daha çok tek başına kullanılmak Bu model daha çok tek başına kullanılmak yerine yerine çeşitli amaçlar için uyarlanabilirçeşitli amaçlar için uyarlanabilir bir bir tasarım alt yapısı oluşturmak için tasarım alt yapısı oluşturmak için kullanılmaktadır. kullanılmaktadır.

ADDIEADDIE yaklaşımının temel yaklaşımının temel unsurları şunlardır:unsurları şunlardır:

AAnalysisnalysis (ANALİZ): Öğretim etkinliğinin amacı, hedef kitlesi (ANALİZ): Öğretim etkinliğinin amacı, hedef kitlesi uygulama biçimleri ve gerekçeleri hakkında bilgi toplamak için uygulama biçimleri ve gerekçeleri hakkında bilgi toplamak için yapılan işlemleri ifade eder.yapılan işlemleri ifade eder.

DDesignesign (TASARIM): Öğretim etkinliğinin amaçlanan sonuçları ve (TASARIM): Öğretim etkinliğinin amaçlanan sonuçları ve hedeflerinin tasarlanması ve zaman çizelgeleri, stratejiler ve hedeflerinin tasarlanması ve zaman çizelgeleri, stratejiler ve ders planları gibi bütün planların yapılmasıdır.ders planları gibi bütün planların yapılmasıdır.

DDevelopmentevelopment (GELİŞTİRME): Öğretim materyallerinin (GELİŞTİRME): Öğretim materyallerinin hazırlanması aşamasıdır.hazırlanması aşamasıdır.

IImplementationmplementation (UYGULAMA): Bir öğretim etkinliğini (UYGULAMA): Bir öğretim etkinliğini gerçekleştirmek için hazırlanan planların ve öğretim gerçekleştirmek için hazırlanan planların ve öğretim materyallerinin uygulanması sürecini ifade eder.materyallerinin uygulanması sürecini ifade eder.

EEvaluationvaluation (DEĞERLENDİRME): Kısa ve uzun vadede öğretim (DEĞERLENDİRME): Kısa ve uzun vadede öğretim programının etkinliğinin ölçülmesidir.programının etkinliğinin ölçülmesidir.

ADDIE ADDIE tasarım yaklaşımı analiztasarım yaklaşımı analiz aşamasıyla başlar ve öğretim amaçları, aşamasıyla başlar ve öğretim amaçları, öğrenen özellikleri, öğretim uygulamaları öğrenen özellikleri, öğretim uygulamaları ve zorunluluklar ayrıntılı olarak ele alınır.ve zorunluluklar ayrıntılı olarak ele alınır.

Ardından analizi yapılan tüm bu Ardından analizi yapılan tüm bu unsurlardan hareketle ortaya konan unsurlardan hareketle ortaya konan öğretim amaçlarına ulaşabilmek için öğretim amaçlarına ulaşabilmek için gerekli olan ayrıntılı planlamalargerekli olan ayrıntılı planlamalar yapılır. yapılır.

ADDIE yaklaşımının ADDIE yaklaşımının en önemlien önemli unsurlarından unsurlarından birisi de öğretim materyallerinin hazırlandığı birisi de öğretim materyallerinin hazırlandığı ““GeliştirmeGeliştirme” aşamasıdır.” aşamasıdır.

Bu aşamada analizi ve ayrıntılı planlamaları Bu aşamada analizi ve ayrıntılı planlamaları yapılan öğretim etkinliğinin arzu edilen yapılan öğretim etkinliğinin arzu edilen amaçlara ulaşabilmesi için amaçlara ulaşabilmesi için gerekli olan gerekli olan öğretim materyallerinin öğrenen özellikleri ve öğretim materyallerinin öğrenen özellikleri ve tercihleri, öğrenilecek olan konunun nitelikleri tercihleri, öğrenilecek olan konunun nitelikleri ve gerekleri, öğretmen nitelikleri ve çevresel ve gerekleri, öğretmen nitelikleri ve çevresel şartlar dikkateşartlar dikkate alınarak geliştirilmesi söz alınarak geliştirilmesi söz konusudur. konusudur.

Geliştirilen öğretim planları ve Geliştirilen öğretim planları ve hazırlanan öğretim materyalleri hazırlanan öğretim materyalleri ““uygulamauygulama” aşamasında sürece ” aşamasında sürece sokulur. sokulur.

Uygulama sonucunda hazırlanan Uygulama sonucunda hazırlanan öğretim programının etkililiği hakkında öğretim programının etkililiği hakkında kısa ve uzun vadeli kararlar kısa ve uzun vadeli kararlar verebilmek için ADDIE yaklaşımının verebilmek için ADDIE yaklaşımının son aşamasında gerekli son aşamasında gerekli değerlendirmedeğerlendirme etkinlikleri yapılır.etkinlikleri yapılır.

Öğretim tasarımı modellerinin Öğretim tasarımı modellerinin sınıflandırılması her modelin sınıflandırılması her modelin özelliklerini ve nerelerde özelliklerini ve nerelerde kullanılabileceğini anlamada bize kullanılabileceğini anlamada bize yardımcı olabilir. yardımcı olabilir.

Çok çeşitli amaçlar için geliştirilmiş Çok çeşitli amaçlar için geliştirilmiş olan pek çok öğretim tasarımı modeli olan pek çok öğretim tasarımı modeli bulunmakla birlikte uygulamada bulunmakla birlikte uygulamada yaygın olarak kullanılan modelleri iki yaygın olarak kullanılan modelleri iki ana grupta ele almak mümkündür.ana grupta ele almak mümkündür.

Sınıf Merkezli Öğretim Tasarımı ModelleriSınıf Merkezli Öğretim Tasarımı Modelleri Sistem Merkezli Öğretim Tasarım ModelleriSistem Merkezli Öğretim Tasarım Modelleri

Sınıf Merkezli Öğretim Tasarımı Sınıf Merkezli Öğretim Tasarımı ModelleriModelleri

Bu modeller görevi sınıf ortamında öğretim Bu modeller görevi sınıf ortamında öğretim olan öğretmenlere yönelik modellerdir. olan öğretmenlere yönelik modellerdir.

Bir sınıf modeli öğretim için gerekli olan Bir sınıf modeli öğretim için gerekli olan belirli fonksiyonları sıralar ve belirli fonksiyonları sıralar ve öğretici için öğretici için kılavuz görevikılavuz görevi görür. görür.

Gustafon ve Branch’a göre sınıf ortamında Gustafon ve Branch’a göre sınıf ortamında uygulanabilecek en uygun modeller:uygulanabilecek en uygun modeller:

- Gerlach ve Ely Sistematik Yaklaşımı- Gerlach ve Ely Sistematik Yaklaşımı - Kemp, Morrison ve Ross Etkili Öğretim - Kemp, Morrison ve Ross Etkili Öğretim

TasarımıTasarımı - Heinch, Molenda, Russell ve Smaldino - Heinch, Molenda, Russell ve Smaldino

ASSURE ModeliASSURE Modeli

ASSURE ModeliASSURE Modeli Öğretmenlerin sınıflarında Öğretmenlerin sınıflarında

kullanmaları kullanmaları için geliştirilmiş bir için geliştirilmiş bir Öğretim Sistemi Tasarımı sürecidir.Öğretim Sistemi Tasarımı sürecidir.

Öğretim Sistemi Tasarımı, Öğretim Sistemi Tasarımı, öğretmenlerin öğrencileri için en öğretmenlerin öğrencileri için en uygun öğrenme ortamlarını uygun öğrenme ortamlarını tasarlamada ve geliştirilmede tasarlamada ve geliştirilmede kullanabilecekleri bir işlemkullanabilecekleri bir işlemdir.dir.

Bu metodu ders planı oluşturmada ve Bu metodu ders planı oluşturmada ve öğretme-öğrenmeyi geliştirmede öğretme-öğrenmeyi geliştirmede kullanılabilmektedir.kullanılabilmektedir.

ASSURE, ASSURE, bir dersin geliştirilmesinde bir dersin geliştirilmesinde kullanılan adım-adım işlemler kullanılan adım-adım işlemler bütünüdürbütünüdür..

Öğrencilerin Analizi

Amaç ve

Hedeflerin Belirlenmesi

A S S U R EMetod, Mesaj

ve Materyal

Seçimi

Mesajve

MateryallerinKullanımı

ÖğrenciKatılımının Sağlanması

DeğerlendirmeGüncelleme

Gagne’ye göre öğrenme koşulları; iyi tasarlanmış dersler öğrencilerin dikkatinin çekilmesi ile başlar ve sonra yeni materyal sunulur,öğrenciler uygulama yapar, öğrenmeleri ölçülür ve bir sonraki etkinliğe geçilir.

1. Öğrenenlerin Analizi1. Öğrenenlerin Analizi Öncelikle bir dersin, kursun ya da konunun Öncelikle bir dersin, kursun ya da konunun

öğretim öğretim hedefleri ya da amaçları belirlenirhedefleri ya da amaçları belirlenir. . Belli bir ders, kurs ya da konu düzeyinde Belli bir ders, kurs ya da konu düzeyinde iki tür hedeften bahsedilebilir:iki tür hedeften bahsedilebilir:

(1) (1) öğretim sonunda öğretim sonunda öğrencilere öğrencilere kazandırılması planlanan hedefler kazandırılması planlanan hedefler

(2) bu hedeflere ulaşmak için öğrencilerin (2) bu hedeflere ulaşmak için öğrencilerin öğretim sırasında öğretim sırasında kazanması gereken kazanması gereken önkoşul davranışlar ya da hedeflerdir.önkoşul davranışlar ya da hedeflerdir.

ASSURE modelinin bu aşamasında; ASSURE modelinin bu aşamasında; öğrenme üzerinde etkili olduğu genel öğrenme üzerinde etkili olduğu genel kabul gören ve öğretim teknolojileri kabul gören ve öğretim teknolojileri planlamasında dikkate alınması planlamasında dikkate alınması gereken gereken öğrenci özellikleri yani genel öğrenci özellikleri yani genel karakteristikleri, giriş yeterlilikleri ve karakteristikleri, giriş yeterlilikleri ve öğrenme stilleri öğrenme stilleri incelenmektedir.incelenmektedir.

Öğrenenlerin Analiz SüreciÖğrenenlerin Analiz Süreci A- Öğrencilerin Genel A- Öğrencilerin Genel

KarakteristikleriKarakteristikleri B- Giriş YeterlilikleriB- Giriş Yeterlilikleri C- Öğrenme StilleriC- Öğrenme Stilleri

A- Öğrencilerin Genel A- Öğrencilerin Genel Karakteristikleri:Karakteristikleri: Genel Genel karakteristikler karakteristikler yaş, öğrenme düzeyi, yaş, öğrenme düzeyi, meslek, kültürel ya da sosyo-meslek, kültürel ya da sosyo-ekonomik etmenler ekonomik etmenler gibi tanımlayıcı gibi tanımlayıcı özellikleri kapsar.özellikleri kapsar.

Bu özelliklerin yüzeysel bir analizi Bu özelliklerin yüzeysel bir analizi bile öğretim yöntemi seçiminde bile öğretim yöntemi seçiminde oldukça yol göstericidir.oldukça yol göstericidir.

B- Giriş Yeterlilikleri: B- Giriş Yeterlilikleri: Öğrenciler Öğrenciler öğretmenlerin anlatacaklarını zaten öğretmenlerin anlatacaklarını zaten biliyor olabilir ya da öğretmenin biliyor olabilir ya da öğretmenin anlatacaklarını anlayabilmek için anlatacaklarını anlayabilmek için önkoşul niteliğindeki çok temel önkoşul niteliğindeki çok temel yeterliliklere bile sahip olmayabilir.yeterliliklere bile sahip olmayabilir.

Hedef kitlenin halihazırda ne biliyor Hedef kitlenin halihazırda ne biliyor olduğunu ölçerek uygun ortam ve olduğunu ölçerek uygun ortam ve materyaller seçilebilir.materyaller seçilebilir.

C- Öğrenme Stilleri: C- Öğrenme Stilleri: Öğrenme stili, bir Öğrenme stili, bir bireyin nasıl algıladığını, bireyin nasıl algıladığını, öğrenme öğrenme ortamları ile nasıl etkileşim içine ortamları ile nasıl etkileşim içine girdiğini ve bu ortama duygusal olarak girdiğini ve bu ortama duygusal olarak nasıl tepkide bulunduğunu tanımlayan nasıl tepkide bulunduğunu tanımlayan psikolojik özellikler grubu anlamına psikolojik özellikler grubu anlamına gelmektedir.gelmektedir.

Bireysel olarak bilgiyi seçme yolumuz, Bireysel olarak bilgiyi seçme yolumuz, kendi stilimiz olarak tanımlanabilir.kendi stilimiz olarak tanımlanabilir.

2. Öğrenme Alanlarının 2. Öğrenme Alanlarının Hedeflerinin BelirlenmesiHedeflerinin Belirlenmesi

Bu aşamada, Bu aşamada, her bir öğrencininher bir öğrencinin hangi hangi öğrenme hedeflerine ulaşması öğrenme hedeflerine ulaşması beklenmektedir? beklenmektedir? Sorusuna yanıtlar Sorusuna yanıtlar aranmaktadır.aranmaktadır.

Bir hedef, Bir hedef, öğreticinin derse ne öğreticinin derse ne koymayı planladığı değil, öğrencinin koymayı planladığı değil, öğrencinin dersen ne alması gerektiğidirdersen ne alması gerektiğidir..

Amaçların yazımında ABCD yaklaşımı Amaçların yazımında ABCD yaklaşımı kullanılabilir:kullanılabilir: Audince (Topluluk): Öğrencileriniz kimler?Audince (Topluluk): Öğrencileriniz kimler? Behavior (Davranış): Öğretim sonucu Behavior (Davranış): Öğretim sonucu

kazanılacak ve gösterilecek davranışlar kazanılacak ve gösterilecek davranışlar veya performanslar nelerdir?veya performanslar nelerdir?

Conditions (Koşullar): Davranışın Conditions (Koşullar): Davranışın gerçekleşeceği ortamın koşuları nelerdir?gerçekleşeceği ortamın koşuları nelerdir?

Degree (Derece): Gösterilecek öğrenme Degree (Derece): Gösterilecek öğrenme yetenekleri seviyesi nedir?yetenekleri seviyesi nedir?

Hedefler belirlenirken okulun ve eğitimin Hedefler belirlenirken okulun ve eğitimin görevleri görevleri toplumun eğitimden beklentileri ve toplumun eğitimden beklentileri ve çağın özellikleri dikkate alınmalıçağın özellikleri dikkate alınmalıdır.dır.

Programların hedefleri oluşturulması Programların hedefleri oluşturulması aşamasında aşamasında öğrencinin katılımı sağlanmalıdıröğrencinin katılımı sağlanmalıdır. .

Önceden belirlenen hedefler kavramı Önceden belirlenen hedefler kavramı reddedilmektedir.reddedilmektedir.

Katılım sağlanmadan oluşturulan hedefleKatılım sağlanmadan oluşturulan hedefler, r, gereksinin, ilgi ve beklentileri gereksinin, ilgi ve beklentileri karşılayamayabilir.karşılayamayabilir.

Hedefler Hedefler öğretmen ve öğrenci arasındaki öğretmen ve öğrenci arasındaki işbirliği işbirliği ile gerçekleşebilir.ile gerçekleşebilir.

3. Yöntem, Ortam ve 3. Yöntem, Ortam ve Materyallerin SeçimiMateryallerin Seçimi

Bu aşamada nasıl öğretelim sorusuna Bu aşamada nasıl öğretelim sorusuna yanıtlar aranmaktadır. yanıtlar aranmaktadır.

Bu aşamada öğretim yöntemi, ortam Bu aşamada öğretim yöntemi, ortam ve materyaller daha önceki ve materyaller daha önceki aşamalarda dikkate alınarak aşamalarda dikkate alınarak seçilmelidir.seçilmelidir.

Yöntemin Seçilmesi:Yöntemin Seçilmesi: Seçim sürecinin Seçim sürecinin üç aşaması vardır:üç aşaması vardır: Hedeflenen öğrenme görevleri için Hedeflenen öğrenme görevleri için

uygun yöntemlerin belirlenmesi.uygun yöntemlerin belirlenmesi. Yöntemi gerçekleştirmeye Yöntemi gerçekleştirmeye uygun ortam uygun ortam

formatının formatının seçilmesi.seçilmesi. Bu ortam için spesifik Bu ortam için spesifik öğretim öğretim

materyallerinin seçilmesinimateryallerinin seçilmesini, gerekli , gerekli güncelleştirmelerin ya da tasarımın güncelleştirmelerin ya da tasarımın yapılmasıdır.yapılmasıdır.

Bu aşamalar sırasında aşağıdaki Bu aşamalar sırasında aşağıdaki özelliklere dikkat edilmesi gerekir:özelliklere dikkat edilmesi gerekir: Öğrenci grubunun özelliklerinin dikkate Öğrenci grubunun özelliklerinin dikkate

alınmasıalınması Konunun özelliğinin belirlenmesiKonunun özelliğinin belirlenmesi Yöntemin uygulanışını destekleyecek Yöntemin uygulanışını destekleyecek

materyal tasarımı yapılmasımateryal tasarımı yapılması

Materyallerin Seçimi Materyallerin Seçimi : Öğretim süreci : Öğretim süreci tasarımının bu aşamasında tasarımının bu aşamasında seçilen seçilen öğretim yöntem ve yaklaşımlarından öğretim yöntem ve yaklaşımlarından hareketle öğretim materyalleri hareketle öğretim materyalleri seçilir. seçilir.

Materyallerin seçimi sürecinde Materyallerin seçimi sürecinde aşağıdaki temel özellikleri belirleyici aşağıdaki temel özellikleri belirleyici olmaktadır:olmaktadır: Resimli gösterimlerin özellileriResimli gösterimlerin özellileri Boyutun özellikleriBoyutun özellikleri Renklerin özellikleriRenklerin özellikleri Hareketlerin özellikleriHareketlerin özellikleri Dilin özellikleriDilin özellikleri Ses/resim ilişkisinin özellikleriSes/resim ilişkisinin özellikleri Düzenlemenin özellikleriDüzenlemenin özellikleri

Uygun öğretim materyalinin Uygun öğretim materyalinin belirlenmesinde aşağıdaki belirlenmesinde aşağıdaki yaklaşımlardan biri ya da birkaçı yaklaşımlardan biri ya da birkaçı tercih edilebilir:tercih edilebilir: Varolan materyallerin seçimiVarolan materyallerin seçimi Varolan materyallerin geliştirilmesiVarolan materyallerin geliştirilmesi Yeni materyal tasarmıYeni materyal tasarmı

4. Ortam ve Materyallerden 4. Ortam ve Materyallerden YararlanmaYararlanma

Bu aşamada Bu aşamada ortam ve ortam ve materyallerden nasıl yararlanmalı? materyallerden nasıl yararlanmalı? Sorusuna yanıt aranmaktadır.Sorusuna yanıt aranmaktadır.

Derse başlamadan önce yapılması Derse başlamadan önce yapılması gerekenlergerekenler:: Materyali ve ortamı gözden geçirmeMateryali ve ortamı gözden geçirme Materyali hazırlama: materyalleri toplama, belirli Materyali hazırlama: materyalleri toplama, belirli

bir düzene koymabir düzene koyma Ortamı hazırlamaOrtamı hazırlama

Dersin içeriğini kapsamlı bir şekilde veren bir sunum Dersin içeriğini kapsamlı bir şekilde veren bir sunum hazırlamahazırlama

Çalışılan konu ile ilgisinin mantıksal açıklamasını yapmaÇalışılan konu ile ilgisinin mantıksal açıklamasını yapma Öğrencinin dikkat etmekle ne fayda sağlayacağını dile Öğrencinin dikkat etmekle ne fayda sağlayacağını dile

getiren motive edici açıklama yapmagetiren motive edici açıklama yapma Dikkati dersin spesifik yönlerine çeken sistematik Dikkati dersin spesifik yönlerine çeken sistematik

ipuçları sunmaipuçları sunma Öğrencileri hazırlama: Konu ile gerçek hayatta Öğrencileri hazırlama: Konu ile gerçek hayatta

uygulamakta oldukları arasındaki ilişkilerin uygulamakta oldukları arasındaki ilişkilerin kurulduğu ve öğrencilerin hazırlandığı aşamadır.kurulduğu ve öğrencilerin hazırlandığı aşamadır.

5. Öğrenci Katılımını 5. Öğrenci Katılımını SağlamaSağlama

Bu aşamada öğrenci katılımının nasıl Bu aşamada öğrenci katılımının nasıl sağlanacağı sorusuna yanıt sağlanacağı sorusuna yanıt aranmaktadır.aranmaktadır. Öğrenci öğrenme sürecine aktif olarak Öğrenci öğrenme sürecine aktif olarak

katılmalıdır. katılmalıdır. Gerçekten öğrenebilmek için bir öğrencinin Gerçekten öğrenebilmek için bir öğrencinin

kendine sağlanan ipuçları ve işaretçilerle kendine sağlanan ipuçları ve işaretçilerle bir şeyler yapması gerekmektedir.bir şeyler yapması gerekmektedir.

6. Değerlendirme ve Gözden 6. Değerlendirme ve Gözden GeçirmeGeçirme

Bu aşamada ne oldu ve nasıl olmalıydı Bu aşamada ne oldu ve nasıl olmalıydı sorularına yanıtlar aranmaktadır.sorularına yanıtlar aranmaktadır. Değerlendirme öğretim tasarımı süreci içinde Değerlendirme öğretim tasarımı süreci içinde

sürekli bir işlemdir.sürekli bir işlemdir. Değerlendirmeler öğretim öncesinde, sırasında Değerlendirmeler öğretim öncesinde, sırasında

ve sonrasında yapılır.ve sonrasında yapılır. Örneğin öğretimden önce, öğrenci özellikleri ile Örneğin öğretimden önce, öğrenci özellikleri ile

kullanılması düşünülen yöntem ve materyaller kullanılması düşünülen yöntem ve materyaller arasında uygunluk olduğundan emin olmak için arasında uygunluk olduğundan emin olmak için öğrenci özellikleri belirlenir.öğrenci özellikleri belirlenir.

Ayrıca kullanımdan önce materyaller Ayrıca kullanımdan önce materyaller değerlendirilmelidir.değerlendirilmelidir.