Üniversitelerde Özgür Yazılım Kullanım Rehberi

Emre Eryılmaz

emre.eryilmaz@linux.org.tr

Linux Kullanıcıları Derneği

8 Kasım 2012

Üniversiteler ve Özgür Yazılım

● Özgür Yazılım Hareketi’nde, bilgisayar kullanıcılarının kullandıkları yazılımı değiştirme ve yeniden dağıtma özgürlüğüne sahip olmaları gerektiğine inanmaktayız. Özgür yazılımdaki “özgür” ifadesi özgürlüğe atıf yapmaktadır: Kullanıcıların, yazılımı çalıştırma, değiştirme ve yeniden dağıtma özgürlüğünün olduğu anlamına gelmektedir. Özgür yazılım insanlığın ortak bilgi birikimine katkıda bulunurken, özgür olmayan yazılım buna katkıda bulunmaz.

Üniversiteler ve Özgür Yazılım

● Bu nedenle üniversiteler, bilim adamlarını ve burslu öğrencilerini çalışmalarını yayınlamaları konusunda yüreklendirdikleri gibi, insanlığın ortak bilgi birikiminin gelişmesi için özgür yazılımı da yüreklendirmelidir.

● Ne yazık ki, üniversite yöneticileri, yazılıma (ve bilime) karşı tutucu bir yaklaşıma sahiptir; programları gelir kaynağı olarak görmekte, insanlığın ortak bilgi birikimine katkıda bulunacak fırsatlar olarak görmemektedirler.

Üniversiteler ve Özgür Yazılım

● Özgür yazılım geliştiricileri, hemen hemen 20 yıldır bu eğilimle mücadele etmektedir.

● RMS'den: “1984 yılında GNU işletim sistemini geliştirmeye başladığında, yaptığım ilk şey, MIT’deki görevimi bırakmaktı. Bunu özellikle, MIT lisans ofisinin GNU’yu özgür yazılım olarak yayınlamamı engellememesi için yaptım.”

Üniversiteler ve Özgür Yazılım

● RMS'den: “Değişiklik yapılmış tüm sürümlerin özgür yazılım olmasını sağlayan GNU’da programların lisanslanması için bir yaklaşım planladım, bu GNU Genel Kamu Lisansına (GNU GPL) evrilen bir yaklaşımdır ve kullanmama izin vermeleri için MIT yönetiminden ricada bulunmak zorunda kalmak istemiyordum.”

Üniversiteler ve Özgür Yazılım

● RMS'den: “Değişiklik yapılmış tüm sürümlerin özgür yazılım olmasını sağlayan GNU’da programların lisanslanması için bir yaklaşım planladım, bu GNU Genel Kamu Lisansına (GNU GPL) evrilen bir yaklaşımdır ve kullanmama izin vermeleri için MIT yönetiminden ricada bulunmak zorunda kalmak istemiyordum.”

Üniversiteler ve Özgür Yazılım

● Üniversitelerin hepsinin tutucu politikaları yoktur. Ön tanımlı olarak, Teksas Üniversitesi, geliştirilen tüm yazılımlarının, GNU Genel Kamu Lisansı altında özgür yazılım olarak yayınlanması politikasına sahiptir. Brezilya’daki üniversiteler ve Hindistan Haydarabat’taki Hindistan Bilgi Teknoloji Enstitüsü, GPL altında yazılımın yayılmasına ilişkin politikalara sahiptir.

Üniversiteler ve Özgür Yazılım● İlk olarak fakülte desteği geliştirilerek,

üniversitenizde bu gibi bir politikayı kurabilirsiniz. Bu konuyu, ilkelerden biri olarak sunun: üniversite insanlığın ortak bilgi birikimini geliştirme görevine sahip midir ya da tek amacı kendi varlığını sürdürmek midir?

● Faydacı değerlerden başlarsanız, bu çıkışsız önerileri reddetmek için iyi bir neden sunmanız zordur ancak dayanağınızın temeli etik ve politik değerler olursa, bunu kolayca başarabilirsiniz.

Üniversiteler ve Özgür Yazılım

● Kullanıcıların özgürlüğüne mal olacak şekilde bir programın güçlü ve güvenilir kılınmasının iyi tarafı nedir? Üniversitelerin dışında olduğu kadar içinde de özgürlük uygulanmamalı mıdır? Özgürlük ve toplum hedefleriniz arasındaysa, yanıtlar açıktır. Özgür yazılım kullanıcıların özgürlüğüne saygı duyarken, özgür olmayan yazılım bu özgürlüğü yadsır.

Neden Özgür Yazılım?

● Hayatta en iyi şey bedava olandır?!● Teknik üstünlük● Uluslararası standartlara uygunluk● Temin etme ve kullanma kolaylığı● Özgürce çoğaltma ve dağıtma kolaylığı● Teknolojik özgürlük ve özgür geliştirme ortamı● Yönetim Kolaylığı

Özgür Yazılım Nerelerde Kullanır?

● Heryerde!● Her alanda,her mimari de işletim sistemi ● İhtiyaca göre her türlü server-client yazılımları● Network Altyapı ve Yönetimi● Ofis Yazılımları● Masaüstü Uygulamaları

Özgür Yazılım Nerelerde Kullanır?

● İletişim Yazılımları● Laboratuar Uygulamaları● Bilimsel Hesaplamalar ve Çalışmalar● Gömülü Sistemler● Teknik Raporlamalar● Düzenli Kayıt ,Kontrol ve Arşivleme ● Vs vs

Kabaca Özgür Yazılım Maliyeti

● Yazılım Satın Alma● Donanım Satın Alma,Bakım ve İşletme● Yazılım İşletme ve Bakım● Yönetim● Geliştirme

Hayali Maliyet Hesaplama

● Microsoft Windows sürümleri Türkiye ortalama fiyatı: 190-510 TL

● Microsft Office ürünü Türkiye ortalama fiyatı: 190-460 TL

● İşletim Sistemi,Üniversite tahmini PC sayısı 1000; 190 x 1000 = 190,000 TL (min)

● Office,Üniversite tahmini PC sayısı 1000; 190 x 1000 = 190,000 TL (min)

Hayali Maliyet Hesaplama

● Microsoft Windows 2008 Server Türkiye Ortalama fiyatı: 1000 $

● 5 x 1000 = 5000 $● Herhangi Antivirüs,güvenlik yazılımı Türkiye

ortalama fiyatı: 30 – 300 TL arasında● En düşük fiyat baz alınırsa: 30 x 1000 = 3000

TL

Hayali Maliyet Hesaplama

● Yüksek fiyatlı router,switch,hub● Yüksek fiyatlı Firewall donanım ve yazılımı● Yüksek fiyatlı bakım bedeli● Lisanslı geliştirme araçları● Lisanslı hesaplama uygulamaları● Lisanslı otomasyon yazılımları

Hayali Maliyet Hesaplama

● Yüksek fiyatlı sunucu alımları● Yüksek fiyatlı iletişim araç ve yazılımları● Yüksek fiyatlı medya araç ve yazılımları● Yüksek fiyatlı artı güvenlik araç ve yazılımları● Yüksek fiyatlı eğlence araç ve yazılımları● Yüksek fiyatlı ve çok sayıda çevre aygıtları● Gereksiz ofis malzemesi tüketimi

Hayali Maliyet Hesaplama

● Kullanıcı şikayetleri ve gereksinim doğrultusunda yüksek bütçeli çok sayıda donanım alımı

● Lisans bitimi ve tekrar lisanslama

Artı Maliyetler

● Özgürlük yok.● Gelişim ve özgüven yok!● Acil durumda müdahele kabiliyeti yok.● Güvenlik yok.● Yüksek maliyet ödeme sonrasında diğer

harcamalarda kısma.● Sosyal tatmin,güdü,popülerlik yok.● Korsan kullanım ve baskın korkusu cabası.

Özgür Yazılım Dezavantajları

● Bazı özgür yazılımlar çok popüler olsa da bazı üstün özellikli yazılımların fazla duyulmamış olması

● Bazı uygulama ve sistemlerde yetişmiş personel azlığı

● Eğitim sorunu● Yöneticilerin yaklaşımları ve tutumu● Piyasaya göre daha avantajlı bir fiyatının

olması!

Özgür Yazılım Dezavantajları

● Bilinmeyene karşı güvensizlik durumu● Bazı özgür yazılımların karmaşık ve zor olması● Ayrıca alışmış kudurmuş meselesi

Özgür Yazılım Çözümleri-İşletim Sis.

Özgür Yazılım Çözümleri-Web Server

● Tornado● Apache● Nginx● Lighttpd● HTTP File Server(HFS)● Nostromo(nhttpd)

Özgür Yazılım Çözümleri-Veritabanı Sistemleri

● Mysql● Ingres● Postgresql● Drizzle● GigaBASE● FastDB● Vs vs

Özgür Yazılım Çözümleri-Programlama Dilleri

● C ve C++● Python● Perl● Ruby● Java ● PHP● Javascript● Vs vs

Özgür Yazılım Çözümleri – Directory Servis

● OpenLDAP● TinyLDAP (ldapd)● OpenDS● Fedora(redhat) Directory Server(389ds)

Özgür Yazılım Çözümleri – Blog,Web portal

● Wordpress● Drupal● Joomla● Mambo● Frog● Liferay● SilverStripe

Özgür Yazılım Çözümleri – Blog,Web portal

● MoinMoin● MiaCMS● ImpressCMS● ModX● TextPattern● Radiant● CMS Made Simple

Özgür Yazılım Çözümleri - MTA

● Postfix● Qmail● Exim● Sendmail● Courier MTA● Smail

Özgür Yazılım Çözümleri – MTA

● Apache,mysql,postgresql,openldap,php,dovecot,courier-imap,courier-Authlib,maildrop,spamassassin,amavis,clamav

Özgür Yazılım Çözümleri - Webmail

● Roundcube● Jwebmail● SquirrelMail● AfterLogic● HastyMail● Postaci Webmail

Özgür Yazılım Çözümleri - FTP

● Vsftpd● ProFTPD● Pure-FTPD● Wu-ftpd● Slimftpd

Özgür Yazılım Çözümleri-Network Monitoring

● Nagios● Observium● Ganglia● Zabbix

Özgür Yazılım Çözümleri – Network Araçları

● Snmpd● Mrtg● Rrdtool● Cacti● arp-watch

Özgür Yazılım Çözümleri

● DNS● DHCP Server● Proxy● Web Cache● Vpn● ipv6

Özgür Yazılım Çözümleri

● Log Server● Log İmzalama● Firewall● Yetkilendirme● Veri Depolama● Ve aklimiza ne gelirse 350000 projeden

herhangi birisini kullanabiliriz.