ကေလးလပသားတကဖကေရးလႊတေတာကယစားလယမားအတြက သင႐းသငတနးဥးေဆာငပပးသမားအတြက လမးညႊန

ကေလးလပသားတကဖကေရးလႊတေတာကယစားလယမား သင႐း

သငတနးဥးေဆာငပပးသမားအတြက လမးညႊန

Fundamental Principles and Rights at Work Branch (FUNDAMENTALS)International Labour Organization

မပငခြင © အျပညျပညဆငရာအလပသမားေရးရာအဖြ႔ ၂၀၁၈

ပထမအႀကမထတေ၀သည။ ၂၀၁၈

အျပညျပညဆငရာအလပသမားေရးရာအဖြ႔ ပႏပထတေ၀ျခငးမားသည Universal Copyright Convention Protocol 2 ႏငအည မပငခြငရရထားၿပးျဖစပါသည။ သ႔ရာတြင ထတေ၀မႈမားထမ အခ႕ေသာအခကမားက ၄ငးတ႔အားထတႏႈတယရာ မလရငးျဖစအား ရညညႊနးေဖာၿပး ခြငျပခကေတာငးခစရာမလဘ ကးယေဖာျပႏငပါသည။ အျပညျပညဆငရာ အလပသမားေရးရာအဖြ႔ ပႏပ ထတေ၀ျခငးမားႏင စပလဥးၿပး ျပနလညထတေ၀ျခငး သ႔မဟတ ဘာသာျပနျခငးဆငရာမပငခြငအတြက အျပညျပညဆငရာ အလပသမားေရးရာအဖြ႔၊ အမတ CH-1211 ဂနဗာ ၂၂၊ ဆြစဇာလန (သ႔) အးေမးလ - rights@ilo.org သ႔ေလာကထားရ ယသင ပါသည။ ထကသ႔ ေလာကထားမႈမားကလညး အျပညျပညဆငရာအလပသမားေရးရာ အဖြ႔မ ႀကဆအပပါသည။

စာၾကညတကမား၊ အဖြ႔အစညးမားႏင ျပနလညထတယခြငရသည အဖြ႔အစညးမားထတြင မတပတငထားသမားအေနျဖင ျပနလညထတယခြငဆငရာ လငစငခြငျပခကႏင အည စာေစာငမားထတလပျဖန႔ေ၀ႏငပါသည။ www.ifrro.org သ႔၀ငေရာကၿပး သငႏငငႏင ဆငသည ထတေ၀ခြငက ၾကညပါ။

FUNDAMENTALS

ျမနမာႏငင ကေလးလပသားတကဖကေရး၊ လႊတေတာအဖြ႔၀ငမားအတြက ကေလးအလပသမားဆငရာ သငတနးသငရး/ International Labour Office, Fundamental Principles and Rights at Work Branch (FUNDAMENTALS) - Yangon: ILO, 2018.

ISBN: 978-92-2-830842-6 (Print); 978-92-2-830843-3 (Web pdf) International Labour Office; Fundamental Principles and Rights at Work Branch

အဂၤလပဘာသာျဖငလညးဖတရႏငသည။ (Combating child labour in Myanmar: Training Package on Child Labour for Parliamentarians) ISBN: 978-92-2-130197-4 (Print); 978-92-2-130198-1 (Web pdf), Yangon, 2018

အငအယလအ ပႏပထတေ၀ျခငးဆငရာ အခကအလကကကတေလာက

ဂဏျပမတတမး

ဤပႏပထတေ၀ျခငးအား FUNDAMENTALS အတြက Philip Hunter မ အေသးစတစစဥျပငဆငၿပး ျမနမာႏငင ကေလး အလပသမား ပေပာကေရးအစအစဥ (My-PEC)၊ ILO ရနကနရး Selim Benaissa မညႏႈငးေဆာငရြကသည။ Bharati Pflug, ေစာဆာကေပၚ၊ ႏငး၀တရည ႏင ဥးေအာငထြနး တ႔မသးသတခကမား၊ ေထာကခခကမားႏင ပါ၀ငအႀကျပ ေဆြးေႏြးေပးျခငးမား ျပလပခပါသည။ ဤ ILO ပႏပထတေ၀ျခငးအတြက အေမရကနျပညေထာငစ အလပသမားဌာနမ ရနပေငြ ေထာကပေပးသည။ (Project MMR/13/10/USA).ဤပႏပထတေ၀ျခငးသည အေမရကနျပညေထာငစ အလပသမားဌာန၏ အျမင(သ႔) မ၀ါဒမားႏင သကဆငမႈမရပါ။ (သ႔) လပငနးအမည၊ စးပြားေရးထတကနမား (သ႔) အေမရကနျပညေထာငစအစးရမ အတညျပေထာကခထားေသာအဖြ ႔အစညးမား အျဖစေဖာျပထားျခငးမရပါ။ စမခကတစခလး၏ကနကစရတ ၉၆ ရာခငႏႈနး၊ အေမရကနေဒၚလာ ၆,၂၅၀,၀၀၀ အား ဗဟအစးရ ရပေငြျဖင ေငြေၾကးေထာကပထားသည။

ကလသမဂၢကင၀တႏင ကကညသည ILO ပႏပထတေ၀မႈမားတြင ပါ၀ငသည ရာထးအဆငမား၊ ေဖာျပထားသည အေၾကာငးအရာ မားသည အျပညျပညဆငရာ အလပသမားေရးရာအဖြ႔ႏင စပလဥးသည ႏငငတစ ႏငင၊ ၄ငး၏အခပအျခာအာဏာပင သ႔မဟတ ၄ငး၏နယျခားသတမတခကမားႏင ပတသကသည မညသည အယအဆ၊ အေၾကာငးအရာမားအေပၚ သြယ၀ကေဖာျပထား ခကမား ပါ၀ငျခငးမရပါ။ သကဆငရာ ေဆာငးပါး၊ စာတမး၊ အျခားထတေ၀သည စာရြကစာတမးပါ အယအဆ၊ အေၾကာငးအရာမားႏင စပလဥးသည တာ၀နရမႈမားသည သကဆငရာစာေရးသတ႔၏တာ၀နသာျဖစၿပး ယခစာအပငယပါ အေၾကာငးအရာမားႏင စပလဥး၍လညး အျပညျပညဆငရာ အလပသမားေရးရာအဖြ႔အေနျဖင အတညျပခကတစစတစရာ ေပးအပျခငးမျပပါ။ ရညညႊနး ထားသည သကဆငရာကမၸဏအမညမား၊ စးပြားေရးထတကနမား၊ ျပလပမႈလပငနးစဥမားအေပၚ အျပညျပညဆငရာ အလပသမား ေရးရာအဖြ႔အေနျဖင အတညျပခကတစစတစရာ ေပးအပျခငးမျပပါ။ သးသန႔ကမၸဏတစခ၊ စးပြားေရးထတကန သ႔မဟတ ျပလပမႈ လပငနးစဥမားအေပၚ ေဖာျပထားျခငးမျပသညမာ သေဘာတညမႈမရသညက ျပသထားျခငးပင ျဖစပါသည။

ILOမ ထတေ၀သည စာေစာင၊ စာအပမားအား စာအပဆငႀကးမား သ႔မဟတ သကဆငရာ ႏငငရ အျပညျပညဆငရာ အလပသမား ေရးရာအဖြ႔ရးမားမျဖစေစ သ႔မဟတ ilo@turpin-distribution.com မတကရကျဖစေစမာယႏငသည။ ပမသရလပါက ကၽြႏပတ႔၏ ၀ကဘဆဒ ျဖစတ www.ilo.org/publns or ilopubs@ilo.org သ႔၀ငေရာက၍ျဖစေစ ရယႏငပါသည။

www.ilo.org/childlabour သ႔၀ငေရာကၾကညရႈပါ။

ျမနမာႏငငတြင ထတေ၀သည။

ILO ရနကနမ ဓာတပေပါငးစပသည။

ခ

မာတကာ အဓကအခကမား ............................................................................................................. ဃ

မတဆက ...................................................................................................................... ၁

သင႐းအတြကျပငဆငျခငး ................................................................................................... ၁ နညးဗဟာက အစအစဥေရးဆြျခငး : သင႐းက ပမကယျပန႔ေသာ အျမင႐ႈေထာငျဖင ၾကညျခငး ၁ သင႐းတြင ထညသြငးစဥးစားရမည အခကမား ................................................................. ၂

သငတနးပ႔ချခငး ................................................................................................................ ၄ အခနးမားႏငေလကငခနးမားအတြက အေသးစတ လမးညႊနခကမား .................................... ၆ ႀကဆျခငးႏင မတဆကျခငး ......................................................................................... ၆ အခနး ၁ : ကေလးလပသားက အဓပၸာယဖြငဆသတမတျခငးႏင သရနားလညျခငး ................ ၆ အခနး ၂: ကမၻာအဆငႏင အမးသားအဆင ကေလးလပသားဆငရာ ခန႔မနးေတြ႕ရခကမားက သရနားလညျခငး ..................................................................................................... ၈ အခနး ၃ : ကေလးလပသားျဖစရျခငး အေၾကာငးရငးမားႏင ေနာကဆကတြ အကးဆကမား ... ၉ အခနး ၄ : ကေလးလပသားပေပာကေရးအတြက လပေဆာငခကမား ................................ ၁၁ ျပနလညအႏစခပျခငးႏင အကျဖတျခငး ...................................................................... ၁၂

ေနာကဆကတြ ၁ : မရငးႏးေအးစကမႈက ၿဖခြျခငးႏင တကကြလႈပရားကစားနညးမား ျဖညစြကခက ........................................................................................................... ၁၃

ဂ

ဃ

အဓကအခကမား

အရငးအျမစ အဓကအသေပးလသညအခက

ေလကငခနး အေထာကအကျပစာမား

အေမး၊ အေျဖ

1

မတဆကဤစာအပသည ကေလးလပသားတကဖကေရးအတြက လႊတေတာအဖြ႔၀ငမားတကေရာကမည ILO ၏ သငတနး သင႐းအတြက လမးညႊနျဖစပါသည။ ၎တြင သင႐းက ေအာငျမငစြာ အေကာငအထညေဖာ ႏငေစရနအတြက သငတနးဥးေဆာငပပးသမား(facilitators)အတြက အကအညျဖစေစမည လကေတြ႕လမးညႊနခက၊ အေထာက အပမားႏင စာ႐ြကစာတမးမားပါဝငသည။ ဤစာတမးသည သင႐းအစအစဥ ေရးဆြျခငး၊ သငတနးပ႔ချခငးႏင ေနာကဆကတြျဖညစြကလပေဆာငမႈမားအတြက လႊမးၿခပါဝငၿပး ကစၥရပတစခတငးအတြက အသးဝငေသာ အႀကျပခက၊ အႀကေပးခကမား ပါဝငပါသည။ ယငးတြင ေနာကဆကတြအခနးႏင အေထာကအကျပပစၥညး မားတြင ပါဝငသည သငတနးတကေရာကသမားအတြက သငတနးအစအစဥ အၾကမး၊ မရငးႏးေအးစကမႈမားကၿဖခြျခငး၊ တကကြလႈပ႐ားကစားနညးမား၊ Power Point ဆလကမား၊ သင႐းေလကငခနးမားႏင အေထာကအက ျပစာမားအပါအဝင ေ႐ြးခယထားသည သငတနးနညးစနစမားျဖင ပပးထားပါသည။ ဤစာတမးက ILO ၏ နညးဗဟာက ရည႐ြယခကမားမအစ ကေလးလပသားျဖစရျခငး အေၾကာငးရငးမားႏင ေနာကဆကတြအကး ဆကမား အေသးစတအထပါဝငေသာ၊ ဤသင႐းရ အေၾကာငးအရာ တစခစတငးက ေဆြးေႏြးရနအတြက နညး ပညာပငးႏင အေထာကအကျပ သတငးအခကအလကမား ကြယဝစြာ ပါဝငသည ကေလးလပသားဆသညက သရနားလညျခငး ဟသညရငးျမစစာတမးႏငအတ ယဥတြ၍ ျပနလနသးသပသငပါသည။

သင႐းအတြကျပငဆငျခငးဤသင႐းသည ကေလးလပသားမားႏငပတသက၍ ကမၻာအဆင၊ အာရေဒသတြငးႏင ျမနမာႏငငအတြငး လႊတေတာအဖြ႕ဝငမားက ႏးၾကားအသျမႇငတငမႈျပလပႏငရနအတြက အဓကကေသာအဆငတခအျဖစ စစဥ ေရးဆြထားျခငးျဖစပါသည။ ၎သည ကေလးလပသားမားဆန႔ကင တကဖကရာတြင အေရးႀကးသည ဥပေဒ ျပသ၊ စညးမဥးစညးကမးထနးသမးသမားျဖစသည လႊတေတာအဖြ႕ဝငမား၏ အေရးပါပက ထင႐ားစြာ ေဖာျပ လျခငးႏင လပေဆာငခကမားထြကေပၚလာေစရနလညး ရည႐ြယပါသည။ ထရည႐ြယခကႏစရပလးက သင႐း ျပငဆငျခငးႏင အေကာငအထညေဖာျခငးႏစခလးတြင စြမတထားသငပါသည။

နညးဗဟာက အစအစဥေရးဆြျခငး : သင႐းက ပမကယျပန႔ေသာ အျမင႐ႈေထာငျဖင ၾကညျခငးသငတနးမစတငမ ေအာငျမငမႈကေသခာစြာ ရ႐ေစရနအတြက သငအေနျဖင လပေဆာငရမည နညးဗဟာ ကေသာ၊ နညးပညာပငးဆငရာအဆငမားစြာ ရပါသည။ ယငးအခကမားတြင ေအာကပါတ႔ပါဝငသည။

သေတသန : ကစၥရပမားစြာတြင ႏငငေတာအဆငအေနအထားမားႏင အလားအလာမားက ပမသရနားလည ေစရနအတြက သငတနးဥးေဆာငပပးသမားအေနျဖင ကေလးလပသားဆငရာ သေတသနက (လက႐ စာ႐ြက စာတမးမားက စစညးေလလာျခငး သ႔မဟတ ျမနဆနေသာေလလာဆနးစစမႈတစချပလပျခငး) ျပလပပါက အကးရႏငမညျဖစသည။ သေတသနျပလပျခငးသည မဝါဒခမတသမား၊ လႊတေတာအဖြ႕ဝငမားႏင အျခား စညးမဥးစညးကမး ခမတသမားက ပမထေရာကစြာခတဆကပါဝငေစျခငး၊ အေထြေထြ သျမငရငးႏးမႈမား ျမႇငတငျခငးႏင ဆငျခငသျမငျခငးမား၊ သင႐းအေကာငအထညေဖာျခငး၊ တရားဥပေဒ၊ စညးမဥးဥပေဒႏင မဝါဒ ေရးရာ အေနအထားမားကပမနားလညေအာငအားထတျခငး၊ အမးသားဥပေဒတြင ပါဝငသည ျဖစလာႏငေသာ ယေပါကမား သ႔မဟတ အားနညးခကမား စသညတ႔က သငတနးကာလအတြငးတြင ေဆြးေႏြးႏငမညျဖစသည။ လကတေလာၿပးစးခသည ျမနမာႏငင အမးသားအဆင လပသားအငအားစစတမးကသ႔ေသာ နကနစြာ

2

သေတသနျပျခငးမားသည မဝါဒေရးရာ အျပနအလန ေျပာဆေဆြးေႏြးျခငးမားႏင မဟာဗဟာက အစအစဥ ခမတျခငးမားအတြက အသးဝငေသာ အခကအလကမားက ထတလပေပးသည။ အမးသားအဆင သေတသန သည ျမနမာႏငငရ အေျခအေနမားႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈဆငရာမားက ပမကယျပန႔ေသာ အတငးအတာျဖင ေဖာျပႏငသည ILO ၏ ကေလးလပသား ခန႔မနးေတြ႕ရခကမားႏင အျခားေသာ သေတသနမားကသ႔ေသာ ႏငငတကာအဆင အရငးအျမစမားက ျပနလနသးသပျခငးျဖငလညး ျပညစၿပးေျမာကႏငပါသည။

အကးသကဆငပတသတသမားက ေျမပျဖငေရးဆြျခငးႏင ကမးလငေထာကကျခငး သငတနးတြငပါဝငရန သ႔မဟတ အသေပးေၾကျငာရနအတြက အဓကကေသာ လပဂၢလတစဥးျခငးစႏင အဖြ႕အစညး သ႔မဟတ အစးရ ဝနႀကး႒ာနမားက ခြျခားသတမတႏငရနအတြက အကးသကဆငသမားက ပဏာမ ေျမပေရးဆြ သတမတျခငးမာ အေထာကအကျဖစေစသည။ ယငးတြင စစတမးေကာကျခငး၊ သငတနးတြင အဓကဥးေဆာငပပးသ သ႔မဟတ ဧညသညပညာ႐ငအေနျဖင ပါဝငေစလသည သေတသနပညာ႐ငမား၊ ကၽြမးကငသမား ပါဝငႏငသည။ ထကသ႔ ေသာ အျပနအလနေျပာဆေဆြးေႏြးမႈမားက အေကာငးဆး ဥးေဆာငသြားႏငမညသ၊ ဥပမာအားျဖင အလပသမား ဝနႀကး႒ာန၊ စကပးေရး၊ ပညာေရးႏင အျခားသကဆငရာ ႒ာနမားျဖစသည။ ထသ႔ေသာေထာကကမႈမား၏ အဓကပနးတငမာ ေနာကဆကတြ ျဖညစြကလပေဆာငမႈမားႏင သငတနးတကေရာကသမားအၾကားတြင အျပ သေဘာေဆာငေသာ သကေရာကမႈမားအျဖစ ေျပာငးလသြားေစမည အဓကလပေဆာငမညျပညသလထ အၾကား သင႐းအေကာငအထညေဖာျခငးက ပမကယျပန႔စြာ နားလညသြားေစလျခငးႏင အေထာကအက ျဖစေစ လျခငးျဖစသည။

သင႐းတြင ထညသြငးစဥးစားရမည အခကမားသင႐း၏ ရည႐ြယခကမား

ဤသင႐းသည ျမနမာႏငငႏင ကမၻာတဝမးလး႐ လႊတေတာအဖြ႕ဝငမားႏင ဥပေဒျပသမားက ကေလးလပသားႏင ပတသက၍ သျမငရငးႏးမႈရေစရနအတြက ပစထတေရးဆြထားျခငးျဖစသည။ ၎သည ယငးအဖြ႕မား၏ စြမးေဆာငရညက ျမႇငတငရနႏင ကစၥရပမားက လပမေျဖရငးရန ဆႏၵမား တးပြားလာေစရန အသးျပႏငပါသည။ သင႐းတြင ထနညးတ -

X သကဆငရာ ILO ၏ျပ႒ာနးခကမားက အစးရမသေဘာတအတညျပ လကမတေရးထးရန ဆြေဆာငျခငးႏင ကညျခငးမားျဖင အေထာကအကျပသည။

X ကေလးလပသားပေပာကရနအတြက ILO ၏ ႀကးပမးမႈ၊ နညးဗဟာမားႏင အစပး လပေဆာငမႈမားက ခြျခားရငးလငးေစပါသည။

X ကေလးလပသားမားႏင ပတသကေသာ သမား႐းက သ႔မဟတ သမား႐းက မဟတေသာ ေတြ႕ဆျခငးမားတြင လႊတေတာအဖြ႕ဝငမားအတြက အရငးအျမစတခအေနျဖငလညး ထမးေဆာင ပါသည။

X ကေလးလပသားပေပာကေရး တကဖကရာတြင အဓကႏငငေရးဆငရာ ပဂၢလမားႏင ေခါငးေဆာငမားက ျပညသလထ သေဘာထားမားချပ တကတြနးႏငသည။

X ကေလးလပသားျပနာက ကငတြယေျဖရငးရာတြင ကေလးသငယမား၏ အခြငအေရး အတြက ILO ၏ျပ႒ာနးခကမားႏင UN ၏ ျပ႒ာနးခကမားကသ႔ေသာ ႏငငတကာျပ႒ာနးခကမားကလညး ျပသႏငပါသည။

3

သငတနးက အဓကပါဝငတကေရာကကမညသမား

ဤသင႐း၏ ကြငးဆငးလပေဆာငမႈမား ျပငဆငရာတြင တစတတပငးမာ ျမနမာႏငငတြင ကေလးလပသား ပေပာကရနအတြက ေနာကဆကတြ လကလျဖညစြကလပေဆာငမႈ မားက မရမျဖစေဆာင႐ြကေပးမည အဓက ဇာတေဆာငမားက ခြျခားသတမတျခငးျဖစသည။ သငတနး၏ေအာငျမငမႈႏင ခငမာေတာငတငးေသာ ဥပေဒ ေရးရာႏင မဝါဒ သတမတခကမေဘာငမား ျဖစေပၚလာရန ေရ႐ညရညမနးခကမာ အမနတကယအားျဖင ဤသငတနးသ႔ တကေရာကရန သငေရြးခယလကေသာ ပဂၢလတစဥးျခငးစ၊ ေအဂငစမားႏင ႒ာနမားအေပၚတြင အဓကမတညသည။ယငးသည အထကတြင ေဆြးေႏြးခေသာ အကးသကဆငသမား သတမတေျမပဆြျခငး၊ ရပ႐ြာ ေကာလြန၍ ကမးလငကညျခငး လပငနးစဥမားႏင ျခားနားၿပး “စတလလကရတာဝနယေဆာင႐ြကမည” သ႔မဟတ သင႐းအေကာငအထညေဖာျခငးက သငေလာသလ အေထာကအကေပးမည အဓကကေသာ ျပညသလထမားအေပၚတြင အဓကဥးတညပါသည။

ဤေနရာတြင အစးရဘကမသကဆငသမားအၾကား၌ အလပသမားဝနႀကး႒ာနမ ကယစားလယမား ထ႔အတ လမႈဖလ ေရးဆငရာဝနႀကး႒ာန၊ ပညာေရး၊ စကပးေရး၊ ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာမႈ၊ တရားေရး၊ ဘ႑ာေရး၊ စမကနးႏင ဖြ႕ၿဖး တးတကေရးစသညတ႔မ ကယစားလယမားက စဥးစားသငသည။ ဤအဖြ႕အစညးမားအၾကားတြင ပညာရပဆငရာ ကၽြမးကငမႈရသည အဓကကေသာပဂၢလ သ႔မဟတ ကေလးလပသားဆငရာ အေၾကာငးအရာအေပၚတြင လပပင ခြငႏင တာဝနရသညသမား၊ ဤသင႐းမ ထြကေပၚလာမည နဂးခပရလဒမားက ေ႐႕ဆကေဆာင႐ြကႏင မည သကဆငရာအဖြ႕အစညးမ တာဝနရသမားအစရသတ႔က သငအေနျဖင သတမတေ႐ြးခယသငသည။ သင႐းတြင အျခားပါဝငရမညသမားမာ အလပ႐ငမား၊ အလပသမားမား၊ အရပဘကလမႈအဖြ႕အစညးမားႏင အလပသမား စစမးစစေဆးေရးအရာ႐မား အစရသည အကးသကဆငပတသကသ ကယစားလယမားျဖစသည။

သင႐းဖြ႕စညးပႏင ပါဝငသညအေၾကာငးအရာ

သင႐းတြင တရကတာအတြငး အေကာငအထညေဖာရမည အဓကအခနးေလးခနးျဖင ခြျခားထားသည။ ၁) ကေလးလပသားက အဓပၸာယဖြငဆသတမတျခငးႏင သရနားလညျခငး၊ ၂) ကေလးလပသားက ကမၻာအဆင၊ အမးသားအဆင ခန႔မနးေတြ႕ရခကမားက နားလညသေဘာေပါကျခငး၊ ၃) ကေလးလပသားျဖစရျခငး အေၾကာငးရငးမားႏင ေနာကဆကတြ အကးဆကမား၊ ၄) ကေလးလပသား ပေပာကေရးအတြက လပေဆာင ခကမား စသညတ႔ျဖစသည။ အခနးတခနးစတငးတြငး အကဥးခပ တငဆကျပသမႈမားပါဝငၿပး သငတနး တကေရာကသမားမ ေမးခြနးမားေမးျခငး၊ သငတနးသားမား ဥးေဆာငသည ေလကငခနးမားတြင ေမးျမနး ေဆြးေႏြးမႈမား ပါဝငသည။

သင႐းတြငပါဝငသည အေၾကာငးအရာမားသည တငဆကျပသမႈမား၊ ေဆြးေႏြးမႈမားႏင မကႏာစည သ႔မဟတ အပစငယမားခြ၍ ေလကငခနးလပျခငးမား ေပါငးစပျခငးအေပၚတြင မတညသည။ ၎သည ျမနမာႏငငရ ကေလးလပသားဆငရာ အျမင႐ႈေထာငအားလးက လႊမးၿခပါဝငၿပး သငတနးတကေရာကသမားအေနျဖင ၎တ႔ သကဆငရာ အသကအဝနးတြင ကေလးလပသားကစၥရပမားက လပမေဆာင႐ြကႏငရန လအပသည အသပညာ မား၊ နညးစနစမားက ထညသြငးေပးထားၿပး ဗဟာကေသာ၊ လကေတြ႕ကေသာ၊ လႈပ႐ားေဆာင႐ြကမႈက အသားေပးေသာ အခကမား ပါဝငပါသည။

ေလကငခနးမားအပါအဝင သင႐းဆငရာပစၥညးအားလးက သင႐းမစတငမ ျပနလညသးသပရန အထးတကတြနး လပါသည။ သင႐းဆငရာပစၥညးမားတြင သငတနးအစအစဥ၊ Power Point ဆလကမား၊ သငတနးတကေရာကမည သမားအတြက ေဝငေပးအပမည အေထာကအကျပစာမားႏင ဤ သငတနး ဥးေဆာငပပးသလမးညႊနစာအပပါဝ

4

ငပါသည။ ထပစၥညးမားႏငအတ ဥးေဆာငပပးသမားအတြက အေသးစတျဖညစြက သတငးအခကအလကမား ေပးအပမည ကေလးလပသားက နားလညသေဘာေပါကျခငး ဟသည အရငးအျမစစာတမးလညး အတပါရပါမည။

သင႐းက တငဆကျပသမညသမား

ဤသင႐းက ေခါငးေဆာငပပးမညသ (lead facilitator)တစဥးမ ဥးေဆာငၿပး တေယာက သ႔မဟတ တေယာက ထကပေသာ ပးတြပပးမညသမားမ အေထာကအကေပး၍ လပေဆာငသြားရနျဖစပါသည။ သငအေနျဖင မကႏာစညေဆြးေႏြးမႈမား သ႔မဟတ သးသန႔အထးျပအေၾကာငးအရာ/ ပမနကနစြာ ေဆြးေႏြးရမည အေၾကာငး အရာမား (ဥပမာအားျဖင ကမၻာအဆင၊ အမးသားအဆင ကေလးလပသား ဆငရာခန႔မနးေလလာမႈမား သ႔မဟတ ယငးႏင သကဆငသည ျဖစေပၚလာေစေသာအေၾကာငးခ၊ ေနာကဆကတြ အကးဆကမား) စသညတ႔က ေဆြးေႏြးရနအတြက အျခားေသာကၽြမးကငပဂၢလမားကလညး ဖတၾကားလပါက ဖတၾကားႏငပါသည။

ထသ႔ဖတေခၚရာတြင သငအေနျဖင သငေလာေသာ ကၽြမးကငသ သ႔မဟတ အရငးအျမစပဂၢလက သငတနး မစတငမ ႀကတငသတမတေ႐ြးခယထားရမညျဖစၿပး ၎တ႔က သင႐းပါ အေၾကာငးအရာမားႏင သငတနးမ ေမာလငခကမားကလညး အကဥးခပႀကတင႐ငးျပထားရနလသည။ ထသ႔ လပဂၢလတစဥးျခငးစက သငတနး အစအစဥမားတြင ဖတၾကားထညသြငးျခငးသည ထးျခားေကာငးမြနေသာတနဖးမားက ထြကေပၚလာေစၿပး ၎တ႔၏ ကယစားျပပါဝငျခငးမားသညလညး ပမႀကးမားၿပး ထးျခားကြျပားေသာ နားလညသေဘာေပါကမႈ၊ ပမ အားေကာငးေသာ မကႏာစည/အပစငယခြ၍ ေဆြးေႏြးျခငးမားက ျဖစထြနးလာေစၿပး ပမေကာငးမြနေသာ သငတနးမ အကးရလဒမား၊ အဆးသတ ထြကေပၚလာသညမားကရရေစရန အေထာကအကျပသည။

သငတနးပ႔ချခငးသငတနးေနရာ

သင႐းတြငပါဝငသည အေၾကာငးအရာမားႏင သငတနးတကေရာကမညသမား ေ႐ြးခယျခငးသည အေရးပါ သကသ႔ မနကနေသာ သငတနးေနရာေ႐ြးခယျခငးသညလညး အေရးႀကးသည။ အားလးအတပါဝငေစေသာ သငတနးပစႏင အခနးတြငးစားပြမားက ကယျပန႔စြာထားရႏငမည (သမား႐းက စာသငခနးကသ႔ စားပြႏင ကလားထငမား အတနးလကစထားျခငးမးမဟတဘ) အေထာကအကျပ သငတနးေနရာတစခအား ေ႐ြးခယ ရန တကတြနးပါသည။ လအမားလညလညသြားလာရနႏင ေခတအနားေပးခနမားအတြက ေနရာမားကပါ ထညသြငးစဥးစားသငပါသည။ အခနကနသကသာေစရနအတြက ေန႔လညစာစားသညေနရာသညလညး အလပ႐သငတနးေပးရာေနရာႏင နးကပသငပါသည။

မရငးႏးေအးစကမႈမားကၿဖခြျခငးမားႏင တကကြလႈပ႐ားကစားနညးမား

၎တ႔သည သငတနးေပးရာတြင အေရးႀကးသည။ ၎တ႔ကလပေဆာငျခငးျဖင သငတနးတြင ပါဝငသမားက တေယာကႏငတေယာက သကၽြမးရငးႏးေစရန အခြငအလမးျဖစေစၿပး ဥးေဆာငပပးသ မားအေနျဖငလညး သကေတာငသကသာရေသာ၊ သမား႐းကသပမဆနေသာ ေလလာသငယမႈ ပတဝနးကငက ဖနတးေပးၿပး ခတဆကထညသြငးေပးမည နညးလမးမးစကလညး အသးျပထညသြငး ႏငသည။ ေနာကဆကတြ (၁) တြင ေပးထားသည နမနာပစမားကၾကညပါ။

မရငးႏးမႈၿဖခြသညနညးလမးတစချဖင တေန႔တာက စတငရနစဥးစားထားၿပး အျခားအရာမားကလညး ပမ အသးျပလပါက သးႏငရန အသငထားရပါ (ဥပမာအားျဖင အခနး (၄) ကေလးလပသားႏင ပတသက၍

5

တကေရာကသမား၏ လပေဆာငႏငသညမားက ေဆြးေႏြးျခငးမား မစတငမ)။ အဘယေၾကာငဆေသာ ထလႈပရားမႈမားသည တေတာငးၿပး လပကငရလြယကသည။ သငအေနျဖင သငတနးသ၊ သငတနးသားမား အတြက “ခြနအားျမႇငတငတကကြေစရန” လပေဆာငသငသညဟ စဥးစားမသည အခနတငး ထလႈပ႐ားမႈ မားက အသးျပႏငသည။

သင႐းက တငဆကျပသျခငးမားႏင ေလကငခနးမား

သင႐းသည အတ႔အျပနလပေဆာငမႈႏင အားလးအတပါဝငေစျခငးမား ျမငမားစြာရရရန ေရးဆြထားသည။ သငတနးတကေရာကသမားသည သငတနးတေလာကလးတကကြၿပး ေကာငးစြာပါဝငမႈရေစရနအတြက အပစငယမားခြ၍ ေလကငခနးလပျခငးမားက ဥးစားေပးထညသြငးထားသည။ ေလကငခနးမားသညလညး ထ႔ေၾကာင မ႐မျဖစအေရးႀကးသည။ ၎တ႔သည ေလလာသငယျခငး၊ အသပညာမားဖနတးျခငးက ပပးေပး သလ အျပနအလနေျပာဆေဆြးေႏြးမႈႏင သငတနးတကေရာကသမားအၾကား သင႐းက ေကာငးစြာနားလညမႈ ျဖစေပၚေစသည။ သငတနးတကေရာကသမားသည သငတနးသ႔မလာေရာကမ တဥးႏငတဥး သကၽြမးေကာငးမ သကၽြမးေပမည (ထ႔အတ ၎တ႔၏သကဆငရာ လပပငခြင/ တာဝနယရသညေနရာ)။ သ႔ေသာ ၎တ႔သည ဤသင႐းက မတညေသာ အျမင႐ႈေထာငမား၊ ေနာကခအေၾကာငးမားျဖင လာေရာကၾကျခငးျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင ထသငတနးတကေရာကသမားက အတတကြလပကငေဆာင႐ြကၾကရန အားေပးတကတြနးျခငးသည သငတနး၏ အေရးပါေသာက႑ျဖစၿပး ယငးသည သင႐းကေနာကဆကတြ လကလျဖညစြက လပေဆာငရန အတြက ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈ၊ အျပနအလနေျပာဆေဆြးေႏြးမႈမားက တးျမငေစမညျဖစသည။ ထ႔အျပင ေလကငခနးမားသည သငတနးတကေရာကသမားအေနျဖင ၎တ႔သတမတေဖာျပေသာ ျပနာမားက ေျဖ႐ငးႏငမည ကယပငနညးစနစမားႏင ႐ငးလငးခကမားကလညး ကယတငဖနတးႏငရန ေရးဆြေဖာေဆာင ထားသည။

အပစငယမားျဖင ေဆြးေႏြးျခငး

သင႐းတြငပါရသည ေလကငခနးအေတာမားမားသည မကႏာစညေဆြးေႏြးမႈၿပးေနာက အပစငယမားျဖင ေဆြးေႏြးျခငးမား အေပၚတြင မတညသည။ အဖြ႕တစချခငးစရ လနညးနညးစက မကႏာစည ေဆြးေႏြးျခငးတြင ပါဝငရန မဝမရျဖစမႈ နညးသြားေစၿပး ပမေျပာဆၾကရနႏင အတပမပါဝငေဆြးေႏြးႏငသည ပတဝနးကငတစချဖစ သြားေစရနျဖစသည။ သ႔ေသာလညး ေလကငခနးတစခစတငးတြင သငတနးသ/သားမားအေနျဖင တညေသာအပစ တစခတညးတြငသာ မျဖစေစဘ ဥးေဆာငပပးသအေနျဖင ပညာရပဆငရာကၽြမးကငမႈ၊ စတပါဝငစားမႈ စသညတ႔ အလက အပစမားက စားပြအလက သ႔မဟတ သငတနးသားမားေရာေႏာ၍ေသာလညးေကာငး၊ တစဥးျခငးစက နပါတ (၁) မ (၄) အထေရတြကေစၿပး ေလကငခနးအတြက အပစငယမားခြျခငးကေသာလညးေကာငးျပလပ သငပါသည။ အပစမားအေနျဖင မတစေရးမညသႏင ျပနလညတငျပမညသတစဥးက သေဘာတေ႐ြးခယရမည။

Flipchart မားအသးျပျခငး

Flipchart မားက သငတနးသားမား ဥာဏဖြငေဆြးေႏြးျခငးႏင ၎တ႔၏ ထငျမငယဆခကမားက မကႏာစည ျပနလညမတငျပမ အသးျပရနအတြက ေလကငခနးမားတေလာက အသးျပသြားရမညျဖစသည။ သ႔ေသာလညး Flipchart မားအသးျပျခငးသည ရဖနရခါ စနေခၚမႈမားက ျဖစေစသည။ သငတနးတြင တကေရာကသမားက ႀကးမားၿပး ႐ငးလငးစြာဖတႏငေသာ စာလးမားက အျပာ သ႔မဟတ အနကေရာင မာကာေဘာပငမားျဖင (ျမငသာ ေစရန) ေရးသားေပးရန တကတြနးၿပး စာေၾကာငးအျပညအစ မဟတဘ ပြငအမတ (Bullet point) မား အဓက စာလးမားက အသးျပေရးသားရန အသေပးရမည။

6

အခနးမားႏငေလကငခနးမားအတြက အေသးစတ လမးညႊနခကမား

ႀကဆျခငးႏင မတဆကျခငး (မနစ ၃၀)သင႐းက သငတနးတကေရာကသမားအား ႀကဆျခငးျဖငစတငၿပး ဥးေဆာငပပးသမ အဖြငစကားေျပာၾကား ျခငးျဖင ဆကလကလပေဆာငမညျဖစသည။ ယငးသည သမား႐းကပစမဟတဘ လြတလပသညပစလညး ျဖစႏငၿပး သငအေနျဖင အစးရအႀကးတနးအရာ႐ သ႔မဟတ ILO မ ႀကဆႏႈတခြနးဆကစကား ေျပာၾကားျခငးျဖင လညး လပေဆာငႏငသည။

ထ႔ေနာက သင႐းအေၾကာငး မတဆကရနျဖစၿပး ရည႐ြယခကမားႏင ဖြ႕စညးပ၊ သငတနးတကေရာကသမား အေနျဖင သငတနးမရရရန ေမာလငထားသညမားစသညတ႔ျဖငေ႐႕ဆကရမည။ ထအခနတြင သငတနးက ဥးေဆာငပပးသြားမညသ၊ အတပပးသြားမညသမားႏင သင႐းက ပ႔ခသြားမည အျခားေသာ ILO ကယစားလယမား သ႔မဟတ ပညာ႐ငမားက မတဆကျခငးမား ျပလပသငသည။ ထအခနတြင သင႐း၏အေနအထား၊ သငတနးတြငးအေျခအေနမားက ႐ငးျပၿပး လြတလပေသာ၊ သမား႐းကပစကမဟတေသာ၊ အားလးအတ ပါဝင ရမည ခဥးကပနညးမးျဖစ ေၾကာငးက ႐ငးလငးရမည။

အဆးသတအေနျဖင လအမား စကားေျပာဆၾကျခငး၊ အျပနအလနတ႕ျပနၾကျခငးမားျဖစေစရနအတြက ေလကငခနး ၁ : မရငးႏးေအးစကမႈမားၿဖခြျခငး - တဥးႏင တဥးသရရန ဟေသာေလကငခနးက စတငရမည။ ဤေလကငခနး၏ အေရးႀကးေသာ ရည႐ြယခကမာ သငတနးတကေရာကသမားအားလးက မတဆကျခငးအပါအဝင ပြငလငး လြတလပေသာ ေဆြးေႏြးမႈႏင ပါဝငေဆာင႐ြကမႈမားက ျဖစေစမည သမားရးက၊ ပစက မဟတ ေသာ လြတလပသည သငတနးတစခအေနျဖင ဖနတးျခငးလညးျဖစသည။ ထသ႔လပေဆာငျခငး သည ပမေအာငျမငေသာ သငတနးရကတစခက ျဖစေစမညျဖစသည။

အခနး ၁ : ကေလးလပသားက အဓပၸာယဖြငဆသတမတျခငးႏင သရနားလညျခငး (တနာရ)

သင႐း၏ ပထမဆး နညးပညာပငးဆငရာအခနးသည ကေလးလပသားဟေသာ အဓပၸာယက ဖြငဆသတမတျခငး ႏင နားလညမႈမားက ပမတးျမငေစျခငးျဖစသည။ ယငးသည သငတနး တကေရာကသမားက ILO ႏင UN ျပ႒ာနးခကမားမ ရယထားေသာ ကေလးလပသားဆငရာ ႏငငတကာအဓပၸာယဖြငဆခကမား၊ အဆးဝါးဆးပစ ကေလးလပသားႏင ေဘးအႏရာယရေနေသာ ကေလးလပသားမားဆငရာ ဖြငဆခကမားက တငျပမညျဖစသည။ ဤအပငးသည ILO ၏ သကဆငရာျပ႒ာနးခကမားႏင တကတြနး အဆျပခကမား၊ ထ႔အတ UN ၏ ကေလးသငယ အခြငအေရးဆငရာျပ႒ာနးခကတ႔က သငတနးသားမားအား မတဆကေပးျခငးျဖစသည။ ျမနမာႏငငမ သကဆငရာဥပေဒ၊ နညးဥပေဒမားကလညး တငျပမညျဖစသည။ ဤအပငးၿပးသည ေနာက သငတနးတကေရာက သမားသည ကေလးလပသားမား၏လကၡဏာက ဖြငဆ သတမတ ျခငး၊ အလပလပႏငသည အနမဆးအသက၊ “ကေလးအလပ” ဟေသာ အသးအႏႈနးက နားလညျခငးႏင အဆးဝါးဆးပစ ကေလးလပသားခငးေစျခငးမား၏ သြငျပငလကၡဏာမား စသညတ႔က ေကာငးစြာသေဘာေပါက နားလညသြားမညျဖစသည။ ဤအခနးတြင Power Point ျဖင တငဆကျပသျခငး၊ သငတနးသားမားႏင အေမးအေျဖ၊ ေလကငခနး ၂ : ျမနမာႏငင၏ ဥပေဒႏင စညးမဥးစညးကမးမားမ အားသာခက၊ အားနညးခကမားက ခြျခားသတမတျခငး ေလကငခနးမား ပါရမည ျဖစသည။

7

အတတကြေပးအပမည ကေလးလပသားက သရနားလည သေဘာေပါကျခငး ဟေသာ အရငးအျမစစာတမးတြင ဤအခနး၌ အသးဝငေသာ အေသးစတ အခကအလကမားပါရၿပး ILO၏ ျပ႒ာနးခကမားႏင တကတြနးေထာကခခကမား၊ ကေလး သငယအခြငအေရးဆငရာ UN၏ ျပ႒ာနးခက၊ ျမနမာႏငင စက႐အကဥပေဒ၊ ေစးဆငႏင အလပ႐မားအကဥပေဒ၊ ေရနေျမအကဥပေဒ (အလပသမားမားႏင လမႈဖလေရး) စသညတ႔ လညး ပါဝငသည။ တငဆကျပသမႈမားႏင ေဆြးေႏြးမႈမားအေပၚတြင အေျခခ၍ သငတနး တကေရာကသမားသည အဖြ႕ငယမားခြကာ ကေလးလပသားမားႏငပတသကသည အမးသား အဆင ဥပေဒေရးရာမား၊ အစးရ၏ အခနးက႑ စသညတ႔က နကနစြာ စစေဆးေလလာရမည ေလကငခနး (၂) က ဆကလကလပေဆာငကာ (၁) ဥပေဒႏင မဝါဒမားအတြငး ကြာဟခကမား (၂) မတညေသာ အစးရဝနႀကး႒ာနမားႏင အဖြ႕အစညးမားအၾကား အကာအကြယေပးေရးဆငရာ ကြာဟခကမား (၃) ဥပေဒေရးရာႏင မဝါဒမားျပျပငေျပာငးလေရးတြင အကးသကဆင ပတသကသမား ေဆြးေႏြးညႇႏႈငးျခငး၏တနဖး စသညတ႔က သးသပေဆြးေႏြးရမညျဖစသည။

အေထာကအကျပေပးေဝေသာစာ႐ြကစာတမးမား သးခက ဤအပငးၿပးဆးခနတြင သငတနး တကေရာကသမားအား ေဝငေပးသငပါသည။

X ကမၻာတဝမးတြင ကေလးမားသည မညသညအလပအမးအစားမားက လပေနၾကပါ သလ ?

X ေဘးအႏရာယ႐ေနေသာကေလးလပသားဟသညမာ ဘာပါလ?

X ILO ၏ စႏႈနးမားႏင အျခားေသာႏငငတကာျပ႒ာနးခကမား

အခနး ၁ တြငပါရသည အဓကအသေပးလေသာ အေၾကာငးအရာမားမာ - X ေဘးအႏရာယရေနေသာကေလးလပသားမားသည အဆးဝါးဆးပစ ကေလးလပသား

မားတြင ပါဝငေနသည အႀကးဆးအမးအစားျဖစၿပး ကေလးငယမားက ေသေကျခငး၊ ထခကဒဏရာရျခငး သ႔မဟတ နာမကနးျဖစျခငးမားက ျဖစေစရနဥးတညေနေသာ အလပမား ျဖစသည။

X ျမနမာႏငငရ အမးသားဥပေဒမားႏင စညးမဥးစညးကမးမားသည ႏငငတြငးရ ကေလး လပသားကစၥရပမားက ဆန႔ကငမည အားေကာငးခငမာေသာ အကာအကြယမား ျဖစေစရနအတြက ႏငငတကာစႏႈနးမားျဖင ကကညသငသည။

X ကေလးမားလပသည အလပတငးသည ကေလးလပသားအျဖစ မယဆႏငပါ။ တခ႕ ေသာ အလပမားသည ကေလးမားအတြက အကးျဖစထြနးမႈမားျဖစေစၿပး အ႐ြယ ေရာကသတစဥးကသ႔ အကးျပအရာေရာကေသာဘဝတစချဖစေစရန ျပငဆငမႈမား ျဖစေစသည။

8

အခနး ၂: ကမၻာအဆငႏင အမးသားအဆင ကေလးလပသားဆငရာ ခန႔မနးေတြ႕ရခကမားက သရ နားလညျခငး (၁း၀၀ နာရ)

ဤအခနးတြင ILO ၏ ကမၻာအဆင ကေလးလပသားခန႔မနးေတြ႕ရခက၊ တကမၻာလးအႏ႔ပ႕ႏ႔ျဖစပြားမႈ အတငး အတာ၊ ေဒသတြငးႏင က႑အလကခန႔မနးေတြ႕႐ခကမား စသညတ႔ႏငအတ ျမနမာႏငင လပသားအငအားစစတမးရလဒမားကပါ မတဆကတငျပသြားမညျဖစသည။ ဤအခနးအဆးတြင သငတနးတကေရာကသမား အေနျဖင ျမနမာႏငငရ ကေလးလပသား အေျခအေန၊ ကမၻာအဆင၊ ေဒသတြငးအဆင ကေလးလပသားဆငရာမား၏ အေနအထားက နားလညသြားသငၿပး ႏငငအတြငးရ ျပနာမား အေသးစတအအခကအလကမားကပါ နားလညသြားရမညျဖစသည။ ယငးသည တရားဥပေဒ၊ စညးမဥးစညးကမးႏင မဝါဒေရးရာမားက အမးသားဆင ေဆာင႐ြကခကမားသည အမးသားအဆင၊ ရပ႐ြာလထတြငးႏင ေဒသတြငး အဆငမားတြင အေရးႀကးေၾကာငး (အခနး ၄ တြင ေဆြးေႏြးသည)က ဥးေဆာငပပးသမ အေလးေပးေျပာၾကားႏငသည အေျခခသတငးအခကအလက မားပငျဖစသည။ ၿပးေနာက Power Point ျဖင ခပတတ တငဆကျပသမႈ၊ အေမးအေျဖႏင ေလကငခနး ၃ : ကေလးလပသား မားႏင ၎တ႔၏ အဆးဝါးဆးပစအလပမားက သရနားလညေစျခငး စသညတ႔ပါဝငမညျဖစသည။

ဤအခနးအတြက အေထာကအကေပးမည အခကအလကမားက ကေလးလပသားဆသညက နားလည သေဘာေပါကျခငး စာတမး၌ ေတြ႕ႏငပါသည။ သငအေနျဖငလညး သငကယတင ျမနမာႏငငလပသား အငအား စစတမးက အသးျပႏငရနအတြက ရငးႏးကၽြမးဝငေအာင လပေဆာငထားသငပါသည။ ယငးသည စစတမးဆငရာ အမးသားအဆင အခကအလကမား၊ အေျခအေနမားက တငျပေဆြးေႏြးရန စစတမးဆငရာ ကၽြမးကငပညာ႐ငက ဖတၾကားထားသည ဆလငပင သငအေနျဖင ဤအခနးကဥးေဆာငသြားႏငရနအတြက လ႕ဝကစြာ ေလလာထား သငေသာ ေနာကခအေၾကာငးအရာမား ဤစစတမးတြင ကြယဝစြာပါရသည။

တငဆကျပသမႈၿပးေနာက ေလကငခနး (၃) တြင ေမးခြနးေပါငးမားစြာ ေျဖဆရနအတြက သငတနးတကေရာကသမားက အပစငယမား ခြ၍အလပလပခငးမညျဖစသည။ ထသ႔စေပါငး လပေဆာငျခငး၏ ရလဒမားသည သငတနးသားမား၏ ကေလးလပသားအေပၚ နားလည သေဘာေပါကမႈမားက ပမနက႐ႈငးၿပး ကယျပန႔စြာ သရလာမညျဖစသည။ အသားေပးေဆြးေႏြး ရမညမားမာ (၁) ကေလးလပသားမားက ထခကႏငေခရေနေသာ စးပြားေရးက႑မားႏင လပငနးမား၊ (၂) သးသန႔နယပယ၊ ၿမ႕ေတာ သ႔မဟတ ေဒသမား အပါအဝင ထခကႏငေခရေသာ ပထဝဝငအေနအထားမား (၃) ကေလးလပသားမားက အသးျပေနသည အလပအမးအစား သ႔မဟတ အလပအကငမား (၄) ျမနမာႏငငတြင ကေလးသငယကနကးျခငးႏင ေရႊ႕ေျပာငး အလပသမားမားႏင ဆကစပေသာထခကႏငေခရသညမားႏင ကေလးလပသားမား ထြကေပၚ ရာ၊ ျဖတသနးသြားလာရာ၊ ေ႐ႊ႕ေျပာငးသြားလာရာေဒသမား စသညတ႔ျဖစသည။ သငအေနျဖင သငတနးသားမား အဖြ႕လကေဆြးေႏြးမႈမားအေပၚအေျခခ၍ မတစမား မတသားထားသငၿပး ႏငငတြငးရ ကေလးလပသားဆငရာ “ထခကႏငေခ႐သညမားက ဆနးစစေလလာမႈ” ပဏာမ တငျပမႈတစခအျဖစ ၎တ႔က ျပနလညစစညးတငျပႏငသည။

ဤအခနးတြငေပးထားသည အေထာကအကျပစာတမးႏစခမာ : X ေဒသတြငး ကေလးလပသားပ႕ႏ႕ျဖစပြားမႈ

X ျမနမာႏငငလပသားအငအားစစတမးမ ေတြ႕ရခကမား

9

အခနး(၂) မ အဓကအသေပးလေသာ အေၾကာငးအရာမာ : X ကေလးလပသားသည ေဒသအားလးရ ႏငငမားႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ အဆငအားလးတြင

သကေရာကခစားေနရသည ကမၻာလးဆငရာ ျပနာတရပျဖစသည။ သ႔ေသာလညး တကမၻာလးအတငးအတာျဖင ကေလးလပသားအမားစကမ အာ႐ပစဖတ ေဒသတြငသာ ေတြ႕ရသည။

X ကေလးလပသားမားက စကပးေရး၊ ေရလပငနး၊ ေဆာကလပေရး၊ ကနထတလပေရး၊ ဧညခႀကဆေရးဝနေဆာငမႈလပငနးမားႏငအျခားလပငနးမားအပါအဝင သမား႐းကႏင သမား႐းကမဟတေသာ စးပြားေရးလပငနးမား၊ က႑မးစႏင လပငနးမးစတြင ေတြ႕ရ သည။

X ျမနမာႏငငတြင ကေလးလပသားမား (၁) သနးေကာရေနၿပး တဝကေကာေကာ (၆၁၆,၈၁၅) မာ ေဘးအႏရာယရေသာအလပမားလပေနၾကရသည။

အခနး ၃ : ကေလးလပသားျဖစရျခငး အေၾကာငးရငးမားႏင ေနာကဆကတြ အကးဆကမား (၁း၀၀ နာရ)

ဤအခနးတြင ကမၻာအဆင ကေလးလပသားမားျဖစေစရသညအေၾကာငးရငးမားႏင ေနာကဆကတြ အကးဆကမား၊ ျမနမာႏငငႏင အာ႐ေဒသတြငး အေျခအေနမားတြင ကငသးမႈမားက ဆနးစစမညျဖစသည။ ယငးက အမေထာငစဝငေငြနညးပါးျခငးႏင အရညအေသြး႐ေသာ ပညာေရးက လကလမးမမႈမရျခငး စသညအခကမားအပါအဝင ကေလးလပသားျဖစရျခငး အေၾကာငးအရငးမားက စစညးျခငးျဖငစတငၿပး ကေလးသငယ၏ကနးမာေရး၊ ေဘးကငးလၿခေရး၊ ႐ပပငးဆငရာႏင စတပငး-လမႈေရးပငးဆငရာ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈစသညတ႔ျဖင ကေလးလပသား အေပၚ သကေရာကခရေသာအခကမားႏင မသားစ၊ ရပ႐ြာလထ၊ လ႔အဖြ႕အစညး၊ စးပြားေရးစသညတ႔ အေပၚတြင ေနာကဆကတြအကးရလဒမား စသညတ႔က ျပနလညသးသပျခငးမား ဆကလက လပေဆာငရမညျဖစသည။

ဤအခနး၏ အဆးပငးတြင (အခနး ၂ တြင ေလလာေဆြးေႏြးခသညမားအေပၚအေျခခ၍) သငတနး တကေရာက သမားသည ကေလးလပသားျဖစေစသည ဘတညေသာ အခကအလကမားက စာရငးျပစႏငမညျဖစၿပး ကေလးလပသားပေပာကေရးသည ကေလးအတြကသာ မဟတဘ လ႔အဖြ႕အစညးႏင ႏငငစးပြားေရးအတြကပါ အဘယေၾကာင အေရးႀကးသညက နားလညလာမညျဖစသည။ ဤအခနးတြင Power Point ျဖင တငဆက ျပသျခငး၊ အေမးအေျဖက႑ႏင ေလကငခနး ၄ : ကေလးလပသားျဖစေစရသည အေၾကာငးရငးမားႏင ေနာကဆကတြ အကးဆကမားက နကနစြာသရနားလညေစျခငး စသညတ႔ပါဝငမညျဖစသည။

ကေလးလပသားျဖစေစရသည အေၾကာငးရငးမားက ေဆြးေႏြးရာတြင ဥးေဆာငပပးသမ အထး အေလးထားေျပာၾကားရနမာ ကေလးသငယမားက အလပခြငသ႔တြနးပ႔ေသာ အဓက အေၾကာငး ရငးသည ဆငးရႏြမးပါးမႈေၾကာငျဖစေသာလညး ယငးအခကတစခတညးေၾကာငသာမဟတ ဟေသာအခကက ေျပာၾကားရန အေရးႀကးသည။ ကေလးလပသားပစအားလးသည ဆငးရႏြမးပါးမႈတစခတညးေၾကာင မဟတပါ။ ယငးႏငပတသကသည အေသးစတ အခကအလကမားႏင ကေလးလပသားျဖစရျခငး၏ ေနာကဆကတြအကးဆကမားက ကေလးလပသားဆသညက သရနားလညျခငး စာတမး၌ ေတြ႕ႏငသည။

ဤအခနးတြင Power Point ျဖငတငဆကျပသမႈမားမာ အလြနအေရးႀကးသည။ ယငးသည သငတနးသားမားက ကေလးလပသားမားျဖစရသညအေၾကာငးရငးမားႏင ေနာကဆကတြ အကးဆကမားက (လႊတေတာအဖြ႕ဝငမား၏ ခငမာအားေကာငးစြာႏင ႐ႈပေထြးခကခစြာ

10

မဟာဗဟာကျပနလည တ႔ျပနလပေဆာငမႈ၏အေရးပါပက ညႊနျပေနေသာ) အျပညအဝ၊ မညမ ခကခမႈ႐သညဟသည အတငးအတာအထ နားလညသေဘာေပါကသြားမညျဖစသည။ သ႔ေသာ လညး ထနညးတအေရးႀကးသညမာ ဤအခနးတြငပါ႐သည ေလကငခနးျဖစသည။ သငတနး တကေရာကသမားက အဖြ႕ငယေလးဖြ႕ခြခငးၿပး ေအာကပါအေၾကာငးအရာမားက ေဆြးေႏြးေစ မညျဖစသည (၁) ျမနမာႏငငတြင ကေလးလပသားျဖစေစသည အေၾကာငးရငးမား (၂) ႏငင တြငးရ ကေလးလပသားအျဖစထခကလြယမႈျဖစေစေသာ ကေလးအမးအစားအပစမား (၃) ကေလးသငယမား၏ ထခကလြယမႈက ျဖစေစေသာ ထခကႏငေခရသည အခကအလကမား (risk factors) (၄) ကေလးသငယ၊ ရပ႐ြာလထႏင တငးျပညအေပၚတြင ကေလးလပသားမား ေၾကာငျဖစေပၚလာသည ေနာကဆကတြအကးဆကမား စသညတ႔ျဖစသည။

ဤအခနးအဆးပငးတြင သငတနးသားမားအားေဝငရနမာ - X ကေလးလပသားျဖစရျခငး အေၾကာငးရငးမား၊ ထခကလြယမႈႏင ေနာကဆကတြ

အကးဆကမားက နားလညျခငး

အဓကအသေပးလသည အေၾကာငးအရာမားမာ : X ဆငးရႏြမးပါးမႈသည ကေလးလပသားျဖစေစသည တစခတညးေသာ အေၾကာငးရငးခ

မဟတပါ။ တခါတရ ပညာေရးကလကလမးမမျခငး၊ ခြျခားဆကဆခရျခငး၊ သဘာဝ ေဘးအႏရာယမား သ႔မဟတ ျပညတြငးပဋပကၡမား၏ ဒဏက ခစားရျခငး၊ ယဥေကးမႈ ထးတမးစဥလာမားႏင ယၾကညမႈမား၊ တရားဥပေဒအရ အေရးယေဆာင႐ြကႏငမႈမရျခငး စသညတ႔အပါအဝင အျခားေသာ အခကအလကမားေၾကာင ကေလးသငယမားက လပငနးခြငသ႔ တြနးပ႔သညမားလညးရသည။

X ကေလးလပသားသည ကေလးမား၏ ကနးမာေရးႏင ေဘးကငးလၿခေရး၊ ၎တ႔၏ ႐ပပငးဆငရာ၊ စတပငး - လမႈေရးပငးဆငရာ ဖြ႕ၿဖးမႈမားက ထခကေစၿပး ဘဝေနာကပငး အ႐ြယေရာကလာခနတြင သငေလာေကာငးမြနသည အလပက လပကငႏငရန အဟန႔အတားျဖစေစျခငးတ႔ ျဖစႏငသည။

X ကေလးလပသားသည ကေလးအတြကသာမကဘ ၎၏ မသားစမား၊ ေဒသခရပ႐ြာ လထမား၊ လ႕အဖြ႕အစညးႏင စးပြားေရးတ႔ကပါ အႏႈတသေဘာေဆာငသည သကေရာကမႈမား ျဖစေစႏငသည။

အခနး ၄ : ကေလးလပသားပေပာကေရးအတြက လပေဆာငခကမား (၁နာရ ၄၅ မနစ)

ဤအခနးသည ကေလးလပသားႏင ၎တ႔၏အဆးဝါးဆးပစမားက လႊတေတာအဖြ႕ဝငမားအေနျဖင ေျဖ႐ငးလပ ေဆာငရမညအခကမားက အဓကဥးတညထားသည။ ယငးသည သင႐း၏ အရညဆးေသာအပငးျဖစၿပး အျခား အခနးမားႏင သငတနးသးအခကအလကမားစသညတ႔၏ အလးစအေရးပါမႈက လႊမးၿခညႊနျပထားေသာအခနးလညးျဖစသည။ သငအေနျဖင အခနး (၃) ၿပးဆး၍ ဤအခနးမစတငမ ေပးထားသည တကကြလႈပ႐ားကစားနညးမား (ေနာကဆကတြ ၁ တြငၾကည)မ တစခက အသးျပႏငၿပး သ႔မသာ ဤအခနးကမစတငမ အေရးႀကးေသာေဆြးေႏြးမႈ မား ျပလပရနအတြက လနးဆနးၿပး အာ႐စးစကႏငမညျဖစသည။

11

ဤအခနးအဆးတြင သငတနးသ၊ သငတနးသားမားသည ကေလးလပသားပေပာကေရးအတြက ၎တ႔ ပါဝငလပေဆာငရသည က႑အေရးႀကးပက နားလညသေဘာေပါကသြားယသာမက ၎တ႔၏သကဆငရာ႒ာနမ လပပငခြငေပးအပမည ေနရာမားတြင ထအခနးက႑က ဝငေရာက လပေဆာငလသည ဆႏၵျဖစေပၚျခငး၊ တာဝနယလပကငလျခငးမားလညး ျဖစေပၚလာသင ေပသည။

ဤအခနးတြင လႊတေတာအဖြ႕ဝငမား၏ အခနးက႑ႏင တာဝနယမႈမား (ILO ျပ႒ာနးခကမားက သေဘာတအတညျပလကမတေရးထးျခငး၊ အမးသားဥပေဒမားက လကေလာညေထြ အသးျပ ျခငးႏင တရားဥပေဒအရ အေရးယေဆာင႐ြကျခငး၊ အမးသားအဆင လပငနးအစအစဥမားက ေရးဆြျခငးႏင အေကာငအထညေဖာျခငးမားအပါအဝင)က အကဥးခပေဖာျပထားသည Power Point Slide ျဖငစတငသည။ ထအေၾကာငးအရာမားက ကေလးလပသားဆသညက နားလညျခငး စာတမးမ အေသးစတအခကအလကမားအေထာကအကျဖင အကဥးခပႏငသည။ သ႔ေသာ လညး ဤအခနး၏ ရည႐ြယခကမာ လႊတေတာအဖြ႕ဝငမားအေနျဖင ၎တ႔လပႏငသည/ လပသငသညမားက ေျပာျပျခငးထက ၎တ႔ လပေဆာငရမည လပငနးမားႏင ၾကားဝငကညမႈ မားက ၎တ႔ကယတင ေလကငခနးတေလာကလး သတမတေဖာထတသြားေစရနသာျဖစ သည။ ထ႔ေၾကာင ဤအခနးက အေမးအေျဖက႑မားျဖင ေ႐႕ဆကသြားၿပး ေလကငခနးႏစခ ျဖင အဆးသတရမညျဖစသည။ ေလကငခနး ၅ : ကေလးလပသား ပေပာကေရးအတြက ဥပေဒ၊ မဝါဒမားႏင အမးသားအဆင လပငနးအစအစဥခမတျခငးမားက အားေကာငးေစျခငး၊ ေလကငခနး ၆ : ေနာကဆကတြ လကလျဖညစြကေဆာင႐ြကရမည ကစၥရပမား တ႔ျဖစသည။

ထေလကငခနးမား၏ ပထမဆးတစခတြင သငတနးတကေရာကသမားက အဖြ႕ငယမားခြၿပး ေအာကေဖာျပပါ အဓကကစၥရပသးခမ တစခစက သးသပေဆြးေႏြးေစရမညျဖစသည။ (၁) ကေလး လပသားဆန႔ကငေရးအတြက ရပ႐ြာလထအဆင ခတဆကလပေဆာငျခငး၊ (၂) ကေလးလပသား ပေပာကေရးအတြက သေဘာတညမႈေဆာကတညျခငးႏင မတဖကဖြ႕လပေဆာငျခငး၊ (၃) အစးရ ႏင မဝါဒေရးရာမား အျပနအလန ေျပာဆေဆြးေႏြးမႈတြင အရပဘကလ႔အဖြ႕အစညး မား ခတဆကပါဝငမႈ စသညတ႔ျဖစသည။ ထကစၥရပမား ၿပးေနာကတြင ဒတယေလကငခနးမာ ေဖာျပပါအဖြ႕မားအေနျဖင လပေဆာငသငသညဟ ထငျမငယဆေသာ အဓက လပေဆာငခက အဆငမားက စာရငးျပစေစရနျဖစသည (၁) အစးရ (၂) ၎တ႔၏ သကဆငရာ အဖြ႕အစညး (၃) ၎တ႔ကယတင လႊတေတာအဖြ႕ဝငမားအေနျဖင တငျပအသေပးရနတ႔ျဖစသည။

အခနး (၄) တြင အဓကအသေပးလသညအေၾကာငးအရာမားမာ : X ကေလးလပသားကစၥရပသည အလပသမားေစးကြက၊ ပညာေရး၊ လမႈေရးရာ အကာ

အကြယေပးေရး၊ ေ႐ႊ႕ေျပာငးသြားလာမႈ အစရသည မဝါဒေရးရာကစၥရပမားတေလာက ဥပေဒေရးရာႏင စညးမဥး စညးကမးမား ျပျပငေျပာငးလျခငးအပါအဝင ဘကေပါငးစ၊ ေထာငေပါငးစမ အကးသကဆင ပတသကသအသးသး၏ တ႕ျပနလပေဆာငမႈမားျဖင ေဆာင႐ြကရနလအပသည ႐ႈပေထြးေသာ ျပနာတရပျဖစသည။

X ကေလးလပသားဆန႔ကငေရးတြင လႊတေတာအဖြ႕ဝငမား လပေဆာငႏငမည အဓက နညးလမးမားမာ အတညျပ ပါဝငလကမတေရးထးေရးလႈ႔ေဆာျခငး၊ ဥပေဒႏင ဥပေဒ အရ အေရးယေဆာင႐ြကျခငး၊ အမးသားအဆင လပငနးအစအစဥခမတျခငး၊ ႏငငတကာႏင ေဒသတြငး ပးေပါငးေဆာင႐ြကေရး စသညတ႔ျဖစသည။

12

ျပနလညအႏစခပျခငးႏင အကျဖတျခငး (မနစ ၃၀)သင႐းအဆးပငးတြင တေန႔တာအတြငးေဆြးေႏြးခသညမားႏင ေလလာသငယခရသညမားက ဥးေဆာင ပပးသမ ျပနလညအႏစခပေပးၿပး သငတနးတကေရာကသမားက ၎တ႔၏ တကကြစြာနားေထာငမႈ၊ ပါဝငလပေဆာငမႈႏင အႀကျပျခငးမားက ေကးဇးတငေၾကာငးေျပာၾကားသငၿပး ေနာကထပအဆငမားက ေဆြးေႏြးရမည။ သငတနး တကေရာကသမားအေနျဖင သင႐းအကျဖတျခငးကလညး ျဖညေပးရန ေတာငးဆရမည။ ဥးေဆာငပပးသမ ILO အေနျဖင အဓကဆကလကလပေဆာငမည ေနာကထပအဆငမားက အၾကမးဖငးတငျပၿပး ပါဝငတက ေရာကသအားလးသညလညး ၎တ႔၏ ကယပင စြမးေဆာငရညျဖင ေနာကဆကတြလကလ ျဖညစြကလပေဆာငမႈ မားျပလပၾကရန အားေပးတကတြနးသငသည။ ထ႔ေနာကသငတနးက အဆးသတႏငၿပျဖစသည။

13

ေနာကဆကတြ ၁ : မရငးႏးေအးစကမႈက ၿဖခြျခငးႏင တကကြလႈပရား ကစားနညးမား ျဖညစြကခကမရငးႏးမႈမားကၿဖခြျခငးႏင တကကြလႈပရားကစားနညးမားသည ပ၍ သကေတာငသကသာ႐ၿပး၊ သမား႐းက မဆနေသာ သငတနးပစတစချဖစေစရနႏင သငတနးတကေရာကသမားအၾကား ပမေကာငးမြနေသာ ပါဝင ေဆာင႐ြကမႈမားရရရနအတြက ထေရာကစြာအသးခႏငသည။ ေအာကတြင သငအေနျဖင စဥးစားအသးျပႏင ရနနမနာ တခ႕က တငျပထားပါသည။

၁. ဘတညမႈရတတသည အရာမားဤလႈပ႐ားမႈသည သငတနးတကေရာကသမားအၾကား ဘတညမႈရတတသညအရာမားက သတမတခငးျခငး ျဖစသည။ ၂ ေယာကမ ၄ ေယာကခန႔စပါသည အပစငယမားခြပါ။ ၎တ႔အေနျဖင ၎တ႔အၾကားတြင ဘ တညမႈ ရသည အရာမားက ငါးမနစအတြငး စဥးစားခငးၿပး ေဆြးေႏြးခငးပါ။ ၎တ႔စတငႏငရနအတြက သငအေနျဖင ဥပမာမားျဖင စေပးႏငသည ဥပမာ ႐ပ႐င သ႔မဟတ ဂတပညာ႐င၊ အႏပညာ႐င တဥးတေယာကက ႏစသကျခငး၊ ႀကကႏစသကသည သးသန႔အစားအစာအမးအစား စသျဖင။ လက၍ ေရးမတရန အဖြ႕တစချခငးစမ လတဥးစက တာဝနေပးပါ။ ငါးမနစျပညပါက အဖြ႕မားအေနျဖင ဘတညေသာအခကငါးခက သ႔မဟတ ငါးခကထကပ၍၊ ႐စခကထကပ၍၊ ဆယခကထကပ၍ စသျဖင မညမစရၾကသညကေမးျမနးၿပး အေရအတြကအမားဆးရသည အဖြ႕က ႐ာပါ။ အဖြ႕တစချခငးစက ၎တ႔၏ ေတြ႕႐ခက မားက ေမးျမနးပါ။ ဤလႈပ႐ားမႈက ျပလပရနအတြက ခန႔မနးေခ (၁၅) မနစခန႔ အခနယသည။

၂။ “ဟတက” ဟေသာအေျဖယငးသည လႈပ႐ားမႈႏင ႐ပပငးဆငရာလပေဆာငမႈပါ ပါဝငသည ႐း႐ငးေသာကစားနညး ျဖစသည။ ၎သည ၅ မနစ သ႔မဟတ ၅ မနစေအာကသာၾကာသည။ သငတနးတကေရာကသမားမာ ၎တ႔၏ စားပြ၊ ထငခမား တြငသာ ထငေနရနျဖစသည။ သငတနးဥးေဆာငပပးသမာ အားလးက ေမးခြနးမား ေမးမညျဖစသည။ သငတနးသား တဥးတေယာကသည ေမးသညေမးခြနးက “ဟတက” ဟေျဖပါက မတတပရပရမည ျဖစၿပး ေနာကထပေမးခြနး မေမးမ ျပနလညထငရမညျဖစသည။ ေမးခြနးေပါငးစက ေမးႏငပါသည။ အခ႕ ေမးခြနးမား မာ ကယေရးကယတာ သ႔မဟတ မသားစႏင သကဆငေသာ (အထခကမခေသာ အေၾကာငးအရာမးက သတထားပါ) ေမးခြနးမား ျဖစႏငသည။ အျခား ေမးခြနးမားသညလညး အလပႏင ပတသကေသာ အျခားကစၥ မားႏင ပတသကေသာ ေမးခြနးမားျဖစႏငသည။ ေမးခြနးတတက ျမနျမနေမးၿပး သငတနးသားမားမ ျမနျမနေျဖ ျမနျမနျပနထငရမည ျဖစသည။ ေမးခြနးတြင သငေလာသလ ဟာသေလးမားထည၍ ေမးျမနးျခငးျဖင ပ၍ေပာ႐ြငဖြယရာျဖစေစမညျဖစသည။ အခ႕ေသာ စျပေမးခြနးမားမာ ကေလး႐ပါသလား? ေမြးခငးေမာငႏမ? ေျမးျမစမား? ဥယာဥတစခ ရပါ သလား? ကားပငပါသလား? ၿမ႕ေပၚမာေမြးတာလား? ေဘာလးႀကကလား? အမေထာငကၿပးၿပလား? အဝါေရာငက ႀကကပါသလား? အကယ၍ သငတနးသ/သားမားသည စာပြးဝငးတြင စကဝငးပ ထငေနၾကသညဆပါက ဤေလကငခနးတြင “ဟတက” တခါေျဖၿပးတငး ဘယဘကကပလကခက တခါေ႐ႊ႕ျခငးျဖင လအမားသည စားပြက ပတေနၾကရမညျဖစသည။ ၎တ႔၏ ထငခသ႔ ျပနေရာကသည အခါမသာ ျပနထငၾကရမညျဖစသည။

၃။ သငဘယကလာပါသလ?ဤလႈပ႐ားမႈသည ပ၍႐ႈပေထြးေသာလညး ဆယမနစအတြငး ၿပးႏငပါသည။ ပ၍လြယကျမနဆနေစလလင သငတနးေနရာတြင အတားအဆးမား႐ငးရမညျဖစသည။ ဥပမာ ထငခမားက စားပြမားေအာကသြငးျခငးျဖင သငတနးသ/သားမားအေနျဖင အေတာအသင သကသာစြာ အခနးတြငး လညပတသြားလာႏငမညျဖစသည။

14

သငတနးသ/သာမားအေနျဖင သငတနးအခနးက ၎တ႔၏ႏငငေျမပအျဖစျဖင ျမငေယာငၾကညရမည ျဖစသည။ အေထာကအကျဖစေစရနအတြက သငတနးေခါငးေဆာငသမ အခနးတြငးရသည ပစၥညးမားက အဓက ပထဝဝင တညေနရာမားအျဖစ ဥပမာ ၿမ႕ႀကးမား၊ ကမး႐းတနး သ႔မဟတ အထးျပတငးႏင ျပညနယမား စသျဖင သတမတေပးႏငသည။ သငတနးသားမားက ၎တ႔၏ စတကးကအသးျပပါေစ။ ၎တ႔က ေျမပတြင ပါ႐သည တညေနရာမားႏင ပတသက၍ ေမးခြနးမား ေမးမညျဖစသည (ဥပမာ သငဘယမာေမြးခသလ?) ထ႔ေနာက အေျဖေပးသည ေနရာသ႔ေ႐ြ႕ၾကရနျဖစသည။

ေမးခြနးတစချခငးစတငးက သငတနးသ/သားမား လကေ႐ႊ႕ရမညျဖစသည။ ၎တ႔ေရႊ႕ရမညေနရာသ႔ ေ႐ႊ႕ရန အတြကသာမက ေမးခြနးတခေမးၿပးတငးတြင ေ႐ႊ႕ရမညေနရာတေနသမားအၾကား အျပနအလနတ႕ျပန လပေဆာငၾကရန လေလာကေသာအခနေပးပါ။ အျခားေသာေမးခြနးမားမာ ဘယေနရာမာ ႀကးျပငးခတာလ? ေကာငးတကခတေနရာ? တကသလတကခတေနရာ? အခဘယေနရာမာအလပလပေနသလ? အားလပရက အတြငးမာ ႏငငတြငးက သငအလညသြားခငတေနရာ? သငအေနျဖင အခနးတြငး တေနရာက “ႏငငရပျခား” ဟ သတမတေပးရနလၿပး ႏငငျခားတြင ေမြးခသ၊ ေနထငခသ၊ စာသငၾကားခသ စသျဖင ဘဝတာအတြငး အခ႕ေသာ အခနမားတြင တငးျပညျပငပ၌ ရေနခသမားအတြကျဖစသည။

Fundamental Principles and Rights at Work Branch (FUNDAMENTALS)

International Labour Organization4 route des MorillonsCH-1211 Geneva 22 – SwitzerlandTel.: +41 (0) 22 799 61 11Fax: +41 (0) 22 798 86 95

fundamentals@ilo.org

www.ilo.org/childlabour

@ILO_Childlabour

ILO Yangon Office

No. 1 Kanbae (Thitsar) RoadYankin Township

Yangon – MyanmarTel: +(951) 233 65 39Fax: +(951) 233 65 82

yangon@ilo.org

www.ilo.org/yangon