)ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی...

32
رس تر ی تطثقی ی نظر یۀ در تاب فضاصدرا م یل معرفت ی عقل ی تا نظر یۀتسک زگس ینت و پ ینگاا تأکت( یدکرد قو کار تر ۀ معرفت ی کسة تاورها ی دنی ی) سرعه هرم عسکرزاده اک1 ، س ید عل ی علن الهد ی* 2 ، ل پ ج ی کان ی3 1 . 2 . 3 . تبض( د زض بفت:6 / 4 / 94 ؛ تبض دطش پص: 12 / 8 / 94 ) چك ی ذه اظ همبس ؾط هقطفتبذت ض ؾط غسضا ثب ه هقطفتبذت ض فضلت ب گطات هقطفتبستب ض ظگعثستىتس هب ت پگب، ه اى تؾط وطز وجبط است ؾط غسضا خع ه ب ت هقطفتبذت ضت ت هجت ثتط فضتلت لتطاض هت تطز گ. ت پگب فض ثسلتو ا ل ظگعثسى ضلس ثب ه تأث ثط آى ث فط ا وبضوطز لت لت اذ فضتب( ل لت اذ ثتط) ا وبضوطز ل فم ل زض تس ط الـ است. زض وطزخ ت هقطفته اظ اطبى خ ث اظ هإلفب ط ثط ا هإثدتبز ضىل گط وطزخض ت ثب ا اظ ا سي ضؾط اضىبلى ثس وبهل سست ؾط غسضا زض . اهب ه ت هقطفتبذت ضت ذص فض ثسلتو ا ل ض، تأثلس ثب هط اىطز ل فول ل اذ ا ثط ل فم، لب زض تبؽط آ وبضوطز هتس ض ثتب فطاس هإز ت است. پ وطزخض ت غسق ثب ثگب امبز زاضز فمظ لت افت ل تتختض هلتس ثتب هتس س،تست ض ثتب ظگعثسى غسضا ه ع تسل ا دبز ا لض ضا ث ثب سجت ه ضلس ثب ه س، ز اهباتس لت هقتمس لت اذ، تط ثست ظه بست ضىل ه گط ض غبزق ضا ه ثبب ه ا ثط لغسضا فس. ه و ا لت ضلس ثتب ه طستب ثست فطا ظ، زتس افتوبز پصط هإز ح غسق ث بض ثبو( بم ال جط ت هقت غبزقس ل ه س و ضا پ) ص ه س . شگاى کل وا ی د یتض، پ ثبگب، ظگعثسى، فضبل فم ل اذ ، هقطفتبس ض هجت ثط فضلت، غسضا ه. ل هسئسس * Email: [email protected] زلسف في ض ، ز12 وبض ، ض3 ، ع پب1394 غفح بت483 - 514 ، ایران، تهراننشگاه پیام نور دانشجوی دکتری دالسفهران، گروه ف، ایران، تهنشگاه پیام نورر دانشیا دالسفهران، گروه ف، ایران، تهنشگاه پیام نورر دانشیا دا

Upload: others

Post on 12-Nov-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

یۀتا نظر یعقل یمعرفت یلملاصدرا در تاب فضا یۀنظر یقیتطث یتررس

(ینید یکسة تاورها یمعرفت ۀتر کارکرد قو ید)تا تأک ینگاو پلانت یزگستسک

3یکان یجلال پ، 2*یالهد علن یعل یدس، 1اکرم عسکرزاده هسرعه

1.

2.

3 .

(12/8/94 :پصطشد ؛ تبض6/4/94بفت: د زض)تبض

ذهیچك

هبتس ظگعثستى ضبستب هقطفتت گطاب لتفض ضبذت هقطفت هلاغسضا ثب ؾط ضبذت هقطفت ؾط ساظ همب

. گتطز لتطاض هت لتثتط فضت هجتت ضتبذت هقطفتت ب هلاغسضا خع ؾط استجبط وطز و ؾط تاى ه گب،پلات

( ثتط اذلالت ل)فضتب اذلالت وبضوطز لتا طفلا ثط آى ث تأث هلس ثبض ظگعثسى لا لتوسث فض گبپلات

دتبز هإثط ثط ا ب اظ هإلف ث خ طبىاظ ا ههقطفت تخ وطز است. زض الـ ط سزض تل فملا وبضوطز لا

ضتبذت هقطفتت . اهب هلاغسضا زض ؾطستس وبهل ثسى اضىبل ؾط ض يس اظ اا ثبض تخ وطز طگ ضىل

ثتبض سوبضوطز هتبؽط آب زض تل ،فملا ثط لا اذلال فولىطز لا طهلس ثبض، تأث لا لتوسث فض صذ

ثتبض ستتس، تس هلتس ثتبض هختت تل افتمبز زاضز فمظ لتا گبث غسق ثبض تخ وطز است. پلات هإز سفطا

ثستتط ،اذلالت هقتمستس لتا اهب زس، هلس ثبض سجت ه ثبض ضا ث لا دبز ا لست ع هلاغسضا ظگعثسى

تس ظ، ز فطاثستطستب هلس ثتبض لتا وس. هلاغسضا فلا ثط لا ه بثبض غبزق ضا ه طگ هبست ضىل ظه

.س ه ص( ضا پوس ه لسغبزق هقتجط ت البم )و ثبضب ث غسق ح هإز طپص افتوبز

یدیواشگاى کل

.هلاغسضا لت،ثط فض هجت ضبس هقطفت ، اذلال فملا لفضب ،ظگعثسى گب،ثبض، پلات

Email: [email protected] * سس هسئل

1394 پبع، 3، ضوبض 12، زض يفلسف ز 514-483بت غفح

دانشجوی دکتری دانشگاه پیام نور ، ایران، تهران

دانشیار دانشگاه پیام نور، ایران، تهران، گروه فلسفه

دانشیار دانشگاه پیام نور، ایران، تهران، گروه فلسفه

Page 2: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

484 2394 پاییس، 3، شمارۀ 21ین، دورۀ فلسفه د

مقذمه

هقبغط است. ضبذت هقطفتب گطاب اظ ؾط فضلت 1ضبذت هقطفت ؾط ثتط هجتب

، 2گتط ثتبض غتبزق اي ؾط ى اظ ضتطط ضتىل 3فضتلتوس تب لتا ژگت

ضبذتبض فبفل ضبسبست. لا ضبذتبض فبفل ضبسب چگگ فضتلتوس وتطزى آى،

گطا ث آى تخت زاضتس. اظ ضبسبى فضلت و هقطفت ضز هحسة هتطي هجبحث اظ هن

ضبسبى اگط فبفل ضبسب زاضا لا فضلتوس ثبضتس، ثت احتوتبل ظتبز زض ؾط اي هقطفت

ازضان ذاس ثتز. لتا ضتبذتبض اثتعاض ستل 4زست آضزى ثبض غبزق هفك ث

ثتعاض ضتبذت فضتلتوس ذتة ثتطا اگط فبفل ضبستب زاضا ا ،حػل هقطفت ستس

زست زست آضزى هقطفت ثبضس اگط اي اثعاض زضست غحح وبض وس، ثبض غبزق ث ث

هس اثعاض ضبذت فبفل ضبسب، وفت ثبض ضبذت فبفتل ضبستب ذاس آضز. فضلت

احتوبل وتصة ثبض ثسبض 5ثطز. ظهب وفت ثبض ظبز است و احتوبل غسق ضا ثبلا ه

ث ضطح ظتط الاتإغسز است پبسرگ س ون ثبضس. اي تحمك زض ذلذغب ثزى ثبض

ثبضس: غسضا( )الجت اظ ؾط فلسف لا ضبذتبض زضثبض

زض ضز ه هحسة ا ضبذت اثعاض هقطفت لا، اسبى فس لا اظ ه وسام .1

؟است هإثط ثبض گط ضىل

ىسبى است؟ ضبسب ب فبفل ب لا ضبذتبض و ب ژگ هطرػآب .2

فبفل ضبسب هآب .3 اضاز غتضت تاس زض فضلتوس وطزى لا هقطفتت ذتص ثت

زذبلت وس؟

است؟ چگ وبضوطز ط ه اظ لا هقطفت ثط وبضوطز سبط لا هقطفتتأثط .4

1. Epistemology

2. True belief

3. Virtue

4. Succesful

5. True

Sat
Highlight
زیر سطرهای دیگر
Page 3: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

485 ینگاو پلانت یزگسبسک یۀبا نظر یعقل یمعرفت یلملاصدرا در باب فضا یۀنظر یقیتطب یبررس

گطا هقبغتط ستتس وت ضبسبى فضلت اظ هقطفت 2 آلي پلاتگب 1ظگعثسىلسا

گتط عض هجسط زض آثبض ذص ث لا هقطفت ث فاى ى اظ فاهل هإثط زض ضىل ث

اس. اظ ؾط پلاتگتب لتا ضتبذتبض ثبض غبزق چگگ فضلتوس وطزى آب پطزاذت

زض عتل ظهتبى ضضتس ازضاو و اظ ثس تلس وطا اسبى استت فجبضت است اظ لا

فقلت تتبم ظگعثسىاظ ؾط .(26-22 :1993ضز )پلاتگب، بثس فضلتوس ه تىبهل ه

وتس گط ثبض غبزق ضا هب ه هبست ضىل ثستط ظه ، ضىفب وبهل لا ازضاو

اگطچ هحستة 3خز لا ازضاو زض ثتس تلتس استبى اهتط عجقت استتقساز

تحت وتطل اضاز اسبى است ) فضلتوس وطزى آى اوتسبث ضز، ه :1993، ظگعثستى

127-139).

. است 1946 سبل هتلس آهطىب هقبغط ضبس هقطفت فلسف (Zagzebski Linda) ظگعثسى لسا .1

زاطگب زض تبوى 1999 سبل اظ است فضلت ضبس هقطفت ژ ث ضبس هقطفت ا ترػػ حظ

ادوي ضبست 2008 تب 2005 سبل اظ وچي ا است پطزاذت اذلاق زي فلسف تسضس ث اولابهب

زض. زاضت فس ثط ضا آهطىب وبتله فلسف ادوي ضبست 2007 تب 1996 سبل اظ هسح فلسفبى

ؾط تجي ث (On Epistemology) ضبس هقطفت ،Virtue of The Mind)) شي فضلت ب وتبة

.است پطزاذت ذز ضبذت هقطفت

ث وبلى وبلح زض. ضس هتلس آهطىب هطگبى ابلت زض 1932 سبل زض (Plantinga Alvin) پلاتگب آلي 2

زض ضفت هطگبى زاطگب ث ذز فلسف تحػلات تىول ثطا 1954 سبل زض پطزاذت فلسف آهظش

ل زاطگب ث سپس پلاتگب. بفت حضض آلستى پ لبم فطاىب و لبم چى وسب زضس ولاس

Wayne زاطگب ث تسضس ثطا تحػل اظ فطاغت اظ پس. گطز ه فلسف زوتط 1958 سبل زض ضز ه

تطزام زاطگب ث سپس ضز ه وىبض آضب هقبغط تأثطگصاض ضبس هقطفت گت ازهس ثب آدب زض زفت

ؾط ثسظ پب، افتمبز فاى ث ذسا خز ث ثبض اظ زفبؿ ث تاى ه ا فلسف هن ؾطبت اظ. ضز ه

زض ا. وطز اضبض ثبة اي زض ذساثبضا هضـ اظ زفبؿ ضط هسئل گستطز مس ضس، اغلاح ز ضبس هقطفت

God and Other)اشبى زگط ذساس ، (Reason and Belief in God) ذسا ث افتمبز فمل ب وتبة

Minds) خبض هبلط ،تضوي (Warrant: The Current Debate) غحح وبضوطز ،تضوي Warrant

and Paper Fuction)) ، ضس تضوي هسح ثبض ((Warranted Christian Belief هجبحث ث

.است پطزاذت ز ثبض ثبة زض ضبذت هقطفت3. Capacity

Page 4: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

486 2394 پاییس، 3، شمارۀ 21ین، دورۀ فلسفه د

عض وبهتل اظ لتا فتس استبى لتا گطابى هقبغط ث غسضالوتألي هبس فضلت

چگگ تىبهل لا فضلتوس آب سري گفتت استت. اظ وبضوطز آب ح ازضاو

لتا ضتبذتبض ضا ثتب سإال هغطح زضثتبض چبضپبسد و ناي تحمك ثط آزض ض اي

وتن. پلاتگب همبس ظگعثسىب ضوي ثب زسگبزض زض آثبض هلاغسضا اضائ بشو

ثتب هلاغسضا ضبذت هقطفتزسگب گطفت ب ادبم تبوى زض تحمكو تخ است ضببى

.است ل طسهقبغط همبس تحلگطابى زسگب فضلت

گیری باور قوای مؤثر در شكل. 1

وبضوطز اغتل ثطذت اظ اتي لتا، . تدزاضزثب وبضوطزب هتفبت لا هتقسز ىاسب

تلس ثبض هقطفت است وبضوطز ثطذ زگط اظ آتب ثتب آىت ادتبز ثتبض ستت، زض

ضتس. زض ازاهت إثط زض حػل ثبض ضوطز هگط ثبض هإثطس اظ فلل هجبز ه ضىل

هغطحگط ثبض زض هضز لا هإثط زض ضىل ظگعثسىپلاتگب بعض هرتػط ؾط ث

ز. ض هلاغسضا ثبى ه سپس فمس

وتبض تلتس ثتبض اتسض پلاتگب هقتمس است؛ اسبى زاضا لا هقطفت است وت زستت

هقطفت زض تلس حفؼ ثبض غحح فول وس اگط زض هحغت غبزق ستس، اگط لا

اس، وبض وس اگط اي لا ث سف تلس ضع ضس ضع ثطبه هقطفت و ثطا آى عطح

آى ضتع ضتس ثبضتس اگتط ثبض غبزق ثطبهت ثطبهت وت ثتطا اتي لتا ادتبم ضتع

ثبضس، ف 1ا ذة ضبست ، ثطبهگطفت زستت آضزى بفل ضبسب ثت احتوتبل ظتبز زض ثت

پلاتگتتب زض اتتي تجتتي .(20-3 :1993ثبضتتب غتتبزق هفتتك ذاتتس ثتتز )پلاتگتتب،

ا اظ لاست و وبضوطز ثطذ اظ اي لا، تلتس ثتبض زاضز؛ اسبى اخس هدوف اشفبى ه

گط ثبض ثط وبضوطز لا هقطفت هتإثط استت. اهتب اتي هحظ، هتي ثستط ضىلاست

ته اظ لتا استبى تلتس و هطرع ىطز وبضوطز وتسام ذاس ثزا اضز اضىبل ثط

1. Apt

Page 5: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

487 ینگاو پلانت یزگسبسک یۀبا نظر یعقل یمعرفت یلملاصدرا در باب فضا یۀنظر یقیتطب یبررس

ثطا تلتس ثتبض ضا تضتح ىسگط وچي ح وبضوطز اضتجبط لا ثبهقطفت است

ساز است.

هقتمس است؛ استبى زاضا ز زستت ظگعثسى تب شاتت اوتستبث استت. ژگت

. لتا سب شات وبى لا استقسازب عجق ستس و زض ثس تلس وطا اسب ژگ

س وت زض تقبهتل ثتب ض استقسازب عجق ث ز زست لا فملا اذلال تمسن ه

ل ستس وت استبى اذلا 1ب اوتسبث، فضبل فملا سبظس. ژگ ن هقطفت ضا ه

.(106-102 :1996، ظگعثسى) وس س زض عل ظهبى وست هلثقس اظ ت

فلا ثتط لت فمتل وت وتبضوطز اغتل آى و فمس زاضز ظگعثسىهلاغسضا وبس

گتط ثتبض حػل هقطفت ثبض است، لا هجبز غسض فقل ع اظ فلل هإثط زض ضىل

لا فس اسبى ث ز خعء لا هطتطن هبى استبى حتاى ستس. اظ ؾط هلاغسضا

ض لا هرتع اسبى تمسن ه 2س. لا هرتع استبى زاضا ز ختعء فمتل فولت

فىس است. لا هطتطن طؾط است. وبضوطز فمل فول هإثط ثط وبضوطز فمل ؾط ث

فتلا ثتط فمتل، ثتط حت وت اتي افقتبل ستسغسض افقبل لهبى اسبى حاى هح

.(275-274 :1 ، ج1383 ؛86-36 :1390هإثطس )غسضالسي ضتطاظ، ع گط ثبض ضىل

زض اثتسا ثت هقطفت لتا .زض هلا تجقت ثس هلاغسضا زضثبض زض اي تحمك اظ تمسن

.پطزاظن ههطتطن هبى اسبى حاى لا هرتع اسبى وبضوطز ط ه

قوای مشترک میان انسان و حیوان .1 .1

غسض افقتبل استت. وتبضوطز لتا فتس حتا لاظ ؾط هلاغسضا لا فس حا هح

گط ثتبض ضز وي افقبل اظ فلل هجبز هإثط زض ضىل هخت غسض افقبل اظ اسبى ه

هتطتت ثتط ست ،زگط هاظ ؾط هلاغسضا ط فقل و تسظ لا فس حا ادبم ستس.

.(72-36 :1390غض ازضاو، ضق اگع اضاز فبفل است. )غتسضالسي ضتطاظ، ءهجس

1. Intellectual Virtues

2. Practical

Page 6: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

488 2394 پاییس، 3، شمارۀ 21ین، دورۀ فلسفه د

زض ضطح لا هإثط ثط ثبض، لا اسبى ضا ث ز زستت لتا اذلالت فملات ظگعثسى

فمتل اضاز 1وس اظ ؾط ا ط فقل )افتن اظ اذلالت غطاذلالت( ضا هتل تمسن ه

هلاغسضا .(139-127 :1996، ظگعثسىوس ) پطتجب ه وت تط ز هقتمستس ظگعثستى

گط ثبض لا فملا هخس ثبض ستتس، ثتب اتي تفتبت وت لا افقبل هإثط ثط ضىل

اظ ؾتط هلاغتسضا .تطتت هجبز فلل غسض افقبل اظ ؾط اي ز اسطوس هتفتبت استت

فقل زض فبفل هحمتك زازى ادبم ضز سپس هل اضاز تسا غض ازضاو زض فس ادبز هاث

فقتل زض فبفتل ادتبز زازى اثتتسا ضتق هتل ادتبم ظگعثسى زض افتمبزل ، ذاس ضس

وس. تفبت زم ؾط هلاغتسضا ثتب ضز سپس غضت ازضاو اضاز، آى ضا پطتجب ه ه

افقبل، حبغل فقبلتت حتاس ءزض اي است و اظ ؾط هلاغسضا غض ازضاو هجس ظگعثسى

غض فملا هجسء زم غسض افقبل ستس. ظگعثسىل اظ ؾط ،ذبل است گب ل پح

الجت ثبس تخ وطز اي تفبت، تفبت است و اظ همبس ؽتبط اتي ؾطت زستت تب ثت

اضتطان ؾط هلاغتسضا ثتب آس، ثب وو زلت خ ه ظگعثستى ضتز. اظ ؾتط هطترع هت

هلاغسضا اسبى فلا ثط لا هطتطن هبى اسبى حاى، اخس ل هرتع اسبى تب فمتل

است و ث ز ل فبلو فبهل تمستن هت فبلوت؛ ازضان، ضتبذت ضتز. وتبضوطز لت

بم زگط آى، فمل ثز تطرع غسق وصة ثبضب فبهلت؛ ؾتط استت. وتبضوطز لت

تب غبـ، فى هبضتزازى افقبل اذلال، تطرع ذة ثس افقبل، ادبم زازى ادبم

؛81-80 :1390 هرتع اسبى بم زگط آى ل فمتل فولت استت )غتسضالسي ضتطاظ،

ض ثب ؾتط فوتك اظ اي .(667-666 :1371 ؛299-300 :1366 وت تتاى هتسف ضتس تتط هت

افقبل اذلال غطاذلال تب افقتبل هتإثط ثتط ازضان هلاغسضا افقبل اسب ضا ث ز زست

افقبل غطهإثط ثط ازضان تمسن وطز است. افقبل غطاذلال، افقبل ستس وت هجتسء غتسض

افقتبل استت. گب ذتبل حاس پح آبآب لا فس حا است هجسء غض ازضاو

فمل است. تدت آىت، اذلال ب افقبل هإثط ثط ازضان، حبغل فقبلت فمل فول اظ اخعا

1. Desire

Page 7: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

489 ینگاو پلانت یزگسبسک یۀبا نظر یعقل یمعرفت یلملاصدرا در باب فضا یۀنظر یقیتطب یبررس

؛ افقبل اذلال هجت ثط ست هجتسء فمتل، ضتق اضاز ستتس. ظگعثسىا ضاظ ؾط هلاغس

طچس اطبى زض تطتت تأثط اي هجبز اتفبق ؾط ساضس. اگط غض ازضاوت حبغتل اظ فمتل،

گس اگط غض ازضاو حبغل اظ فمل ثت غسض فقل لطاض گطس ث آى فمل فول ه هجسء

ضز، ثب اي تفبت و زض ؾطت ادبز ثبض هت ضز ث آى فمل ؾط گفت ه ظگعثستى

هلاغتسضا فمل فول هجسء زم غسض افقبل افن اظ اذلال غطاذلال است اهب زض ؾط

پلاتگب ث اخعا و شوط است ضببىل غسض افقبل غطفب اذلال است. فمل فول هجسء ا

لا فس پطزاذت لا ضا اظ ؾط تأثط ادبز ثبض اظ ن خسا ىطز است.

عقل قوة مختص نفس انسان .2 .1

ثطضوطز «فمل خل»زض ثبة «ضطح اغل وبف»هلاغسضا ضص هقب ثطا فمل زض وتبة

هقب تعضت تعفوت فجبضتس اظ: فمل فغط، ؾط، فول، فطف، فمل ث است و

- 157 :1383زض زضن اهض اذلال فمتل ال اظ فمتل هدتطز )غتسضالسي ضتطاظ،

هقب تعضت هقب فمل فطف ضا زض شل فمل فغط فمل ث تاى فمل ث ه .(166

ز اظ آدب وت هضتؿ اتي تحمتك وطتعفو اهض اذلال ضا زض شل فمل فول عطح

،هقب هخس ثبض هقطفت زض اسبى است وبضوطز فمل ث هقتب اظ پطزاذتي ثت فمتل ثت

ظطا فمل هدطز اظ اخعا فمتل زض فتس استبى ،ؾط وطز فمل ال اظ فمل هدطز غطف

فاى ل هخس ثبض هقطفت، س هقب فمتل بثطاي ثطا تجي وبضوطز فمل ثستس. ث

پلاتگب همبست ظگعثسىفغط، ؾط فول اظ زسگب هلاغسضا ثطضس ثب زسگب

ضز. اظ ؾط هلاغسضا س لفؼ فمل فغط، ؾط فول هطتطن لفؾت ستتس تط ه

:1383ثب ن اضتتطان هقت زاضتس )غتسضالسي ضتطاظ، و زاضستطىى ه هطاتج

.پطزاظن هفاى ل هخس ثبض فمل ث ب ل زض ازاه ث وبضوطز ژگ .(157

عقل فطری و فضایل آن. 1 .2 .1

ب خز زاضز غضت غطع فغط زض و اسبى اظ ؾط هلاغسضا فمل زض ثس تلس ث

تب ؾتط اسبى اظ حاى استت. فمتل فغتط آهتبزگ پتصطش زاتص هخت اهتبظ

Page 8: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

494 2394 پاییس، 3، شمارۀ 21ین، دورۀ فلسفه د

:1383ب هرتع اسبى ضا زاضز )غسضالسي ضتطاظ، ب، فى هبضت بزگط غبفت

ثبثطاي ازفب ال و هلاغسضا ث آى اشفبى زاضز خز ست زاضتتي لت فمتل .(157

. فمل فغط ذاس ثز ي ل، وست هقطفتزض اسبى ازفب زم اي است و وبضوطز ا

زض ثس تلس غطع، ل استقساز هحض اظ ط ؿ غضت ذبل ت است. زاضتتي

لت ضتست ،ب ىسبى است ب زض و اسبى استقساز بزگط فلم ؾط، فى هبضت

س ضتست . فمل فغط ب غطع زض ثتس تلت ضز هحسة ه ضقف استقساز هتفبت

ا و زض ثطذ اظ اسبى گ ث زاضز،ضقف بستت. تتط اظ ستبط استبى ب ضسستط لت

تب ثت هطاتتت تط اظ سبط فمل ستس. هطاتت فمل فغط اسبى ثطذ فمل فغطتب ضا

تب هتفتبت ست هطاتت آى ثب تخ ث ضست ضتقف آى زض استبى هحػط ذبغ

هطاتت فمل فغتط تطتىى استت. ثطذت .(177 :1383ي ضطاظ، وثط است )غسضالس

زض ثس تلس تعش ستس. ثطذت زگطاهب ثطذ ،ب زض ثس تلس تعش ستس اسبى

،ساضتس تبظ ب زض فغطت آچبى ضا تبثبن ستس و حت ثت تقلتن تقلتن اسبى

ثطذت فمتل .(90 :1384)غتسضالسي ضتطاظ، اتس فقلتت تتبم ضستس ق ث هطحل

غفبت و هلاغسضا ث ثطذ اظ فمل زض هطحل فضلتوستط اظ سبط فمل ستس اظ خول

زس، فجبضت است اظ: شوبت ب حتسس لت تب فاى فضلت فملا سجت ه فغطت ث

:1371ي ضتطاظ، ... )غسضالس ث لسس، وبست ب ضبض، تعض ثبضه ل

استبس ازفتب فمل ستس. ثط ب غفبت هرتع ل فضبل فملا ژگ .(184-188

ضا بآ هقبغط ضبسبى ب است و هقطفت فمل اخس غفبت ژگ سم هلاغسضا؛ ل

بهس. فضبل فملا ه

ثت ثطذت اظ زاس و تستظ ذساتس هلاغسضا شوبت ب حسس ل ضا ل لسس ه

ثتسى وتس، تاس هدلات ضا هقلتم ب ثب سطفت ه اي اسبى ،ب فغب ضس است اسبى

زاضت ثبضس. ژگ فضلت وبست ب ضتبض؛ بظ اى ث همسهبت تاتب تف

آتب ضا ستسچ هقبضف سزهستط و تاس تطرع زس است و اسبى تسظ آى ه

Page 9: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

492 ینگاو پلانت یزگسبسک یۀبا نظر یعقل یمعرفت یلملاصدرا در باب فضا یۀنظر یقیتطب یبررس

ث؛ اهتط ثتبع زضت ثبضز. فضلت فملا فطاست، تعض ثبضهزست ث

ضاحت ث حممت اضتب پت تاس ث ووه آى ه بهجت ال ث افطاز ذبظ است و ث

.(188-184 :1371ثجطس )غسضالسي ضطاظ،

. اظ خعء افقبل وس هلاغسضا لا فس اسب ضا ث ز خعء فملا افقبل تمسن ه

ضز. وبضوطز اغل ل فمل تلس ادبز ثبض ز ؿ فقل اذلال غطاذلال غبزض ه

ا لتا وبضوطز اغل لا افقبل غسض فقل است الجت وتبضوطز غطاغتل ظهت

ز فلل )ح تأثط هجب ذاس ثزگط ثبض ، تأثط ثط ضىل(لا افقبل اذلال) افقبل

ثتط تجتي هلاغتسضا لتا پس ثتب .ضز( ه هغطحافقبل اذلال ثط ثبضب زض ازاه ثحث

و لا زض ثس تلس .هقطفت فجبضت است اظ ل فمل هجبز فلل غسض فقل اذلال

تاس لا استتقسازبص ضا ثبلفقتل غضت اضاز ه ثبلم ستس اهب اسبى ثقس اظ تلس ث

. لا ز هطحل خز استقساز اوتسبث زاضس و زض ط ز هطحلت اختس هطاتتت وس

س. اضاز ذاست اسبى زض ضست ضقف لا زض ثس تلتس تد زذتبلت ستتطىى

،لت ثقتس اظ تلتس .(503: 1384ال ستس )غسضالسي ضطاظ، أساضز، ظطا س حج

زى وتط فضتلتوس )ح وسا ضا ث فقلت تبم ثطسبس فضلتوس تاس ل اسبى ثب اضاز ه

تطىى ثزى ز هطحل ختز استتقساز اوتستبث لتا اظ .لا زض ازاه ذاس آهس(

ب چ زض ثس تلس اظ ؾط اطبى لا ضبذتبض و اسبى وس. ؾط هلاغسضا، هطرع ه

تب زض ثتس لا ثطذ اسبى و آى هقتمس است چ ثقس اظ تلس ىسبى ست. فلا ثط

عض غطاضاز ث هجت ذساس ثبلفقل وبهل است اطتبى وتبى اجتب التب تلس ث

ضا زاضسس و اظ ؾط خز ثبلاتطي هطتج ست .ضتز( )زض هجحث ثقس تضح زاز هت

وبى ثتس تلتس اختس فضتبل ب ث هجت ذساس زض وچي ل فمل ثطذ اظ اسبى

ل اغلت استبى ،فملا هبس حسس ل، ل لسس ... است عتض اضاز ثتب تب ثت

س.وتاس ل فمل ذز ضا فضلتوس هوبضست ه

Page 10: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

491 2394 پاییس، 3، شمارۀ 21ین، دورۀ فلسفه د

قوای ادراکی موهبتی .2 .2 .1

اهط حتوت ب زاضا لا ازضاو ستس. زاضتي لا ازضاو اظ ؾط هلاغسضا و اسبى

ثتب بست، اهب ضست ضقف اي لا وفت تاب عجق تط استب ثبثت زض اسبى

ذاتس تط اظ ستبطي لاب ثتب . وفت تاب استقساز ثطذ اظ اسبىتفبت زاضز زگط

تطي لا ضا زاضتس. اتي وبهل است ثب وفت . لا اطبى زض وبى ثس تلس ثبلفقل ثز

مضز. زستبث اسبى ث لا هقطفت وبهل تب طتج اظ لا ازضاو، ل لسس بهس هه

پصط است. فطاس ال؛ هجت است. ق ذساس لا هقطفت تقتساز اهىبى 1اظ ز فطاس

فطاتس زم، اوتستبث استت. ؛آفطتس ب ضا ثب ثبلاتطي هطتج استقساز ه هقسز اظ اسبى

اسبى زتس زض ب هقول ثب هوبضست تلاش ثب ع هطاتج و هلاغتسضا ضتطح هت

بثس. لا هقطفت زض اتي فقلت تبم ل لسس زستطس ه ازاه ذاس آهس، ث هطتج

ستس و اظ ب ضس. اجب الب ال وبى هقسز اسبى هطتج فضلتوس هحسة ه

ضس. اي ل اظ عطف ذساس ث اطتبى جت عطك فطاس هجت زاضا ل لسس ه

فطاس هتجت هطتتول ثتط ز .(451-450 :2 ، ج1390ضز )غسضالسي ضطاظ، فغب ه

فطاس اوتسبث، فطاس افتجتبض .(116 :1393)ذبزه زگطاى، فطاس ح البم است

ضز. ثتبثطاي ست فطاتس: افتجتبض استجػتبض، حت التبم، استجػبض بهس ه

فطاسب زضبفت حػل فلن ستس.

ن لت فطاس استجػبض؛ فطاس است و فبفل ضبستب اظ عطتك آهتظش، تقلتن تق

زضبفتت فلتن ب فطاس ح التبم؛ فطاتسب ستتس وت هآضز. ا زست ه استسلال ث

آب اظ عطك تقلن تقلن، آهظش استسلال ست. اجب التب الت ثتب لت سل ث

وت اگتط فبفتل ضبستب ساتس .(72 :1389)سلوب، وس لسس فلم غج ضا زضبفت ه

المبوس فلن ثط للت ا چ وس است، اخس البم است. ق فبفل ضبسب ث ح ادتبز

ثبض فطاس حػل ثبض آگب ساضز اگط فبفل ضبسب ث فطضتت المبوتس فلتن تب ثتط

1. Method or Process

Page 11: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

493 ینگاو پلانت یزگسبسک یۀبا نظر یعقل یمعرفت یلملاصدرا در باب فضا یۀنظر یقیتطب یبررس

ح اتػبل ث فمل هدطز، آگب زاضت ثبضس، اخس ح است، ق فبفتل ضبستب ثت

ح ادبز ثبض فطاس حػل ثبض آگب زاضز. فطاس ح هرتع اجب فطاتس التبم

فطاس استجػبض هرتع فلوتب زاطتوساى استت )غتسضالسي ضتطاظ، هرتع الب

ز فطاس ح البم، هقتجطتطي فطاسب ستس وت هختس .(475-473 :2 ، ج1390

وس فلن اهط است و افبض آى، فلت افتجبض اي ز فطاس ضس هحسة ه ثبض غبزق

اضتجب زض ا ضا ساضز. ثبضب و اظ اي ز فطاس ال )فطضت( است و د ذغب

ژگت فضتلت ،فلت هقتجط ثزى فطاس، غبزق هقتجطس. هقتجط ثزى ضس ث زضبفت ه

هخس ثت هقلتل فلت . ژگ ضز حسة ههخس ثبض ه تلف ،فطاس است فطاس

ضز. ثبضب و اظ عطك ز فطاس هتمل ه وس، ثبثطاي افتجبض فطاس ث ثبض سطات ه

س. هلاغسضا فلا ثط فضلتوس فطاس، ستضس، هقتجط غبزق ح البم حبغل ه

زاس هقتمس است فبفتل گط ثبض هإثط ه ب هلس ثبض ضا زض ضىل ب هطرػ ژگ

از سوس ثب ت هضبسب و اظ ز فطاس ح البم ثبض ضا زضبف س ثتبض لت ضا لتا ه

بفت ق ل لسس ثبضس. فبفل ضبسب فلا ثتط اىت ثبتس اظ فطاتس فضلتوس فقلت

ثطا حػل ثبض استفبز وس، ثبس زاضا لا فضتلتوس ثبضتس تتب ثت ثتبض ،1پصط افتوبز

لا هقطفت فضتلتوس ضس . ثبض غبزق تد فطاس افتوبزبثسغبزق هقتجط زستطس

.(187 :1371است )غسضالسي ضطاظ،

گط ادتبز اظ ثبض ستس و زض ضىل 2س ثبض، ط ز اهط ثطىلفطاس لا ه

ثتبض، هقلتل تدت فولىتطز تط ز هخس ثبض ستتس تلثبض هإثطس. ط ز ف

ثبضتس، ثتبض تع هقتجتط فضتلتوس استت. اظ ؾتط آبست. اگط آب فضلتوس هقتجتط

ضبسبى فطاس اهط وبهلا ثطى اظ ثبض فبفل ضبسبست ژگ ذز ضا ث ثبض هقطفت

وتس. فطاتس هختت فضتلتوس ثتبض ل ژگ ثبض ث آى سطات ه ،زس واتمبل

1. Reliability

2. External

Page 12: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

494 2394 پاییس، 3، شمارۀ 21ین، دورۀ فلسفه د

اغغلاح هقضل زض ث اي هسئل ضس،ذاس ل ثبض هخت فضلتوس فطاس ،ضز و

ضبسب و فمظ فطاتس ضا هقطفت ؾط .(192-186 :1392، ظگعثسىگس ) ه 1اضظش

هلاغتسضا هجتط ا اظ ل ؾطت ،زاس، زچبض هقضل اضظش است ههإثط گط ثبض زض ضىل

گتط ثتبض زض ضىلس ثبض ضا لظطا فلا ثط فطاس، لا ه ضز، هحسة هاي اضىبل

،ضز فطاس ث ثبض هتمل وزاس. ثب آى ژگ فضلت هإثط ه لتا ژگت فضتلت

وس. زض گبم تلتس ثتبض تستظ لتا هقطفتت فضتلتوس، سطات ه ث ثبض هلس ثبض

لب فضلت لا ث ثتبض هتمت ژگ ثتبض فضتلتوس هت ز، ستپس ثتبض هختت ضت

س، ت اظ آدب و لتا زض فتس فبفتل ضبستب لتطاض زاض ذاس ضس لتوس فبفل ضبسبفض

وس. زض الـ لا اظ فبفتل ضبستب س ثبض سطات هلژگ فضلت فبفل ضبسب ث لا ه

زض ،استت هدعا خسا ستس هسضج زض فس ستس ط ژگ و فبفل ضبسب زاضت

س آى ستس. لا هقطفت ثطذلاف فطاس اهط وتبهلا ثتطى اظ الـ فس لا ا اخ

ثلى خعء فبفل ضبسبستت تیتط زض فبفتل ضبستب، تیتط زض ،ثبض فبفل ضبسب ست

فبفتل ضبستب زاضا ثتبض اظ فبفتل و ضز. و اشفبى زاضس لا هقطفت ضا هخت ه

تتط ثبضتس، ضب غبزق فبفتل ضبستب افتعى ضبسب فبلس ثبض فضلتوستط است. طچ ثب

زجبل فبفل ضبسب فضلتوستط ذاس ثز فضلتوس فبفل ضبسب، فضلتوس فس ضا ث

زاضز لا هقطفت خعء فس ستس. ثبثطاي ژگ فضلت ثبض ث لا هقطفت فبفتل

،ضتتلتوستط ثبضتتس طچتت لتتا ف وتتس ز آتتب ضا فضتتلتوس هتتضتت ضبستتب هتمتتل هتت

افتوبزپصط آب ثطا تلس ثبض غبزق ثطتط است.

اظ ؾط هلاغسضا فبفل ضبسب ثبس زاضا ل لسس ثبضس تب ضبستگ تاب زضبفتت

تطي هطتجت تطي وبهللافلم غج اظ ز فطاس ح البم ضا زاضت ثبضس. ل لسس ثب

فبفل ضبستب زاضا لت .(187 :1371است. )غسضالسي ضطاظ، حسس ل ب شوبت

عض وعهبى چس فقل ضا ادبم زس. ا زض گبم اضتیبل ث لسس اي تاب ضا زاضز و ث

1. The Value Problem

Page 13: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

495 ینگاو پلانت یزگسبسک یۀبا نظر یعقل یمعرفت یلملاصدرا در باب فضا یۀنظر یقیتطب یبررس

تاس ث فبلن فمل هتػل ضز فلم غج حمبك هق ازضان حمبك خبى هبز ه

فتس ظوت؛ .(451-450 :1390وت، ؛48 :1371ضا زضبفت وس )غسضالسي ضتطاظ،

فس ستس و ل استقساز لبثلت زضبفت هقطفتت اظ فمتل فقتبل تب ستبط فمتل

ن، استسلال، تىطاض هسبئل فلو توبس ثتب لتقلن، تق ثهدطز ضا زاضس ثطا وست فلن

اجتب وس اطتبى زضن ه فس همسس ذزثبعي . اطبى ثب بظهس ستساضب هبز

تاب زضبفت فلن اظ فمل فقتبل ستبط .(474-470: 1366ستس )غسضالسي ضطاظ،

:1371فمل هدطز هفقل ثزى زض ثطاثط آى، اهط هجت است )غتسضالسي ضتطاظ،

س ثتبض، لت هگط ثبض است. لا فطاتس فس فبفل ضبسب، ثستط ظه ضىل .(44-45

ت هبستت اثعاض تلس ثبض ستس. فبفل ضبسب زاضا ل لسس، فتلا ثتط ثستتط ظه

وبضگط اثعاض فضلتوس ثطا تلس ثبض ضا زاضز. ثتبثطاي فبفتل ثگط ثبض، تاب ضىل

ضبسب و اخس اي ز ضطط است ث ثبض غبزق زستطس زاضز. الجتت اتي ز ضتطط اظ

اظ اتي ز ل وبف ستتس. هلاغتسضا ثت غتط ،ضطط لاظم ثطا حػل هقطفت ستس

تس وت پتطزاذتي ثت آى ذتبضج اظ ضطط، ضطط زگط هبس فضبل اذلال ضا پص ه

هضؿ اي تحمك است.

ب البت )فلم غجت( زضبفت پصطش گعاض ژ ثضطط فضلتوس لا ازضاو،

ز است. پلاتگتب هقتمتس استت استبى حتس وطپلاتگب عزه هلاغسضا ضا ث ؾط ؾط

زاضزال ضتز ثتب اتي . اي حس هبس سبط لا هقطفت اسبى، هختت ادتبز ثتبض هت

، آگتب تفبت و حس ال فمظ هخس ثبض ث خز ذساس استت. آگتب اظ ذساتس

اي ل ث اضاز اذتبض اسبى زض پصطش ثتبض سل ثعجق است فملا. ادبز ثبض

وس اگط ذة وبض ىتس ب ذبظ ثبض غبزق ادبز ه ساضز. اي ل زض هلقتثستگ

ستبى اضبس ستس. 1وس. ثبضب حبغل اظ حس ال حبغل استتبج ثبض وبشة تلس ه

اظ زتسى ظجتتب فجتتبضت زض ... ثتت تتب عجقتت، ضتتسى آاظ تته پطتتس، زتسى آستتوبى

1. Inferential

Page 14: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

496 2394 پاییس، 3، شمارۀ 21ین، دورۀ فلسفه د

لتا ثبگ و حس ال ث خز ذساس هقتمس ضز. وبى سل ثب ذبظ هلقت

غبزق ستتس احتوتبل سحس ث خز اضب هبز ثبض زاضز. ثبضب حبغل اظ اي ح

ظطا اي حس هبس سبط لا ازضاوت، تستظ ذساتس زض استبى لتطاض ،ضز وصة آب و

ذساتس ا عطاح ضس است و زض هحظ هبست، ثبضب غتبزق زضثتبض گ ث گطفت

وس. ثبضب ز هقلل حس ال ستس اظ آدب و فلت اتي ثبضتب هقتجتط ادبز ه

ضتبذت ذساتس است، آب ع هقتجتط غتبزق ستتس. ثت الت، اظ تؿ سحت ستل

هحسسبت ؽبط ست. ق فبفل ضبسب ثب زسى ضؤت ذساتس زاضا تػتط اظ ا

ز. ازضان حبغل اظ اي ل فبلس تػط حست اظ تؿ هحسستبت ثتبع استت. ض و

تب ذتبظ، ثلى زض هلقت ،گطز عض هستمن هضز ازضان فبفل ضبسب لطاض و ث ذساس

ثبض ث خز ذساس زض ا ادبز ه عتض عجقت ضز. اظ ؾط پلاتگب فبفل ضبسب و ثت

ثبضتب ال است، ل آگب ث ذسا پصطش ثبض ث ختز ذتسا ضا زاضز. سزاضا ح

ستتس احتوتبل ث اي هقب و حبغتل استتتبج ،ال پب ذغببپصطس سحبغل اظ ح

گ ا عطاحت ضز. حس ال تسظ ذساس زض اسبى لطاض زاز ضس ث وصة آب و

غتحت فوتل لتا هقطفتت، 1:ضع ضس است و ثب ضفبت چبض ضتطط ضتوبت ثطبه

زستت ثبض غبزق ث ،ت وبض، هحظ هبست سف ثطبهحغ :2000آضز )پلاتگتب، هت

هلاغسضا پلاتگب زض شاتت هتجت زاستتي لت .(241-233 :1386اوجط، ؛168-169

ب البت ذغببپصط زاستي ثبض غبزق حبغل اظ وتبضوطز اتي لت ثتب تن گعاض ازضان

هلاغسضا اظ ؾط ل ؾط ،اضتطان ؾط زاضس .تتط استت: ال پلاتگب زض ست هتضز لت

ب ضبسب زاضا لت لسست تب الت وسام گط اظ فبفلوطز است و هلاغسضا هطرع

ب ز فبلن غتت ضا زض هلاغسضا فلا ثط ثبض ث خز ذسا، سبط ثبضب .زم ؛ستس

ازضان ذغببپصط لطاض زاط ثطتتط اظ ؾطت ،زس سقت ثبضب ز غتبزق ؾطت ا

استبس ذغببپتصط ثتبض ثت ختز ذتسا ضا ثتط تاتس هتگب فمظ ظطا پلا ،پلاتگبست

1. Warrant

Page 15: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

497 ینگاو پلانت یزگسبسک یۀبا نظر یعقل یمعرفت یلملاصدرا در باب فضا یۀنظر یقیتطب یبررس

ب البت ج ل ضا وت اظ فطاتس حت اهب هلاغسضا توبم گعاض وس،اش اثجبت ؾط

هلاغتسضا .ستم ؛زتس ب ذغببپصط ز لطاض ه زض ضول گعاض ،زست آهس است البم ث

ثزى فطاتس حػتل پصط افتوبز ضاو، ضطط فضلتوس از فلا ثط ضطط فضلتوس ل

ث و پلاتگب فمظ زض حبل ،س ثبض ز ضا پص ه ازضاوت تخت ضطط فضتلتوس لت

ثتطذلاف ،ضا ع هطرع وطز استت پصط افتوبزس تط آى هلاغسضا ؿ فطا ز است. هنوط

زچتبض پتصط ذػتظ هقطفت فطاتسب افتوتبز افتوبزگطا فطاس و زض ضبسبى هقطفت

هلاغسضا ثتب تاى گفت تفبت هو و ؾط فجبضت ه ث هطىل ستس اتفبق ؾط ساضس.

زاضز، هقطف وطزى ز فطاس هقتجط ذغببپتصط استت. پلاتگتب ظگعثسىپلاتگب ؾط

ظفاى اثعاض ضبذت لا هقطفت فضلتوس ضا ث فضتبل فملات اذلالت ضا گعثستى

ثستط ظه لت هلاغتسضا فتلا ثتط لتا ،وتس هبست حػل ثبض غبزق هقطف هت

هبستت فتاى ثستتط ظهت فضبل فملا اذلال ث فاى اثعاض ضبذت فضلتوس ث

(تدت ثستس وت ثتبض غتبزق ذغببپتصط ) پصط ث هقطف فطاس افتوبز ،حػل ثبض غبزق

تط است. زگط وبهل ا اظ ز ؾط پطزاظز ؾط ه

نفس شناختاری قوای های ویژگی. 2

و وبضوطزضبى تلتس ثتبض غتبزق استت زاضز اسبى لا هقطفتو گب هقتمس است پلات

ثس لا هختز زض استبى ا ث ثحث خزضبذت تمسن .(20-3: 1993)پلاتگب،

فمتظ زضثتبض ظتطا الا ،پطزاظز و هقطفتت ؾطت وتس هجتب زتسگب پتطزاظ هت

ساضز فسم پتطزاذتي ثت اضتجبع ش ذزضبذت ا ثب هجب زسگب اسبى ضبذت هقطفت

زس فسم افتمبز ا ث خز السبم لا ثب وبضوطزتب هتفتبت زض استبى اي هسئل، طبى

ث تأثط وبضوطز سبط لا اسبى ثتط وتبضوطز لتا هقطفتت افتمتبز تساضز. ب اثب ست؛

عض هدعا پطزاذت ثس لا هقطفت تجي وبضوطز ط ه اظ لا ث وچي ا ث تمسن

ضا ا است تب ل حت وتبضوطزش وتس زضثتبض و اظ سبط لا هقطفت هتوبع هت

.(169-168 :2000است )پلاتگب، گس، حس ال سري ه

Page 16: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

498 2394 پاییس، 3، شمارۀ 21ین، دورۀ فلسفه د

ضع عطاح ضس ثطبه اظ ؾط پلاتگب لا هقطفت اسبى تسظ ذساس آفطس

( ثبثطاي ستبظس اثتعاض ضتبذت 47-45 :1993)پلاتگب، وساست تب ثبض غبزق تلس

ؾط اظ اى د تفتبت ثتطا اسبس اي وس ح وبضوطز آى ذساس است. ثط تقي

استبى اظ ؾتط و تاى استجبط وطز ب زض ثس تلس لبئل ست، ه لا هقطفت اسبى

زض ثس تلس لا هقطفت عجق شات زاضز اي لا زض و اسبى عتض ىستبى تب ثت

اضتتي اتي لتا ب ىسب استت. اهتب ختز ز ب هطرػ خز زاضز زاضا ژگ

ب زاضتي ژگ ىسبى، زلل ثط ثبثت ثزى اي لا اظ ثتس عض عجق زض و اسبى ث

فاى ه اضگتبعم لا ث و تلس تب پببى فوط زض فبفل ضبسب ست. پلاتگب هقتمس است

1قدبلفبخل ب است وس ثطا غحت وبضوطزضبى ز ؿ ثطبه زض عل ظهبى تیط ه

استت هطثط استقدبل ث وبضوطز لا زض ه ظهبى ذبظ . ثطبهزاضس 2حساوثط ثطبه

حساوثط، حت زض ه ضقت ذبظ، لا چگ ثبس وبض وس. ثطبهو وس تقي ه

حتساوثط . تط ثطبهت وتس وبضوطز لا زض عل ظهبى ضطاظ گتبگى ضا هطترع هت

اظ ؾط پلاتگب لتا ثقتس .(24-22 :1993استقدبل است )پلاتگب، هطول چسي ثطبه

اهب ،ضس وس هتىبهل ه ا و ثطا آب عطاح ضس است، تیط ه اظ تلس عجك ثطبه

ضس. اي تیط ن تفبت سا ثبافتس اظ اي ؾط ب اتفبق ه اي تیط تىبهل زض و اسبى

تب اظ ثتس تلتس تتب ست. اسبى نثبثطاي اوتسبث ،زض وتطل اضاز فبفل ضبسب ست

ب ىسب ستس. ب ژگ پببى فوط زاضا لا هقطفت ثب تاب

لتا اذلالت لا فس اسبى ضا ثب تخ ث وبضوطزبطبى ث ز زستت ظگعثسى

س. لا اذلال، هػسض افقبل لا فملا هلتس ثتبض ستتس اظ و فملا تمسن ه

آدب و هقتمس است وبضوطز لا اذلال ثط وتبضوطز لتا فملات هإثطتس ) ، ظگعثستى

1996: 102-106 لتا هقطفتتت زاستتت. زتتسگب لتتا ضا ختتع تتتاى تتط ز زستت ( هت

1. Snapsh Design Plan 2. Max plan

Page 17: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

499 ینگاو پلانت یزگسبسک یۀبا نظر یعقل یمعرفت یلملاصدرا در باب فضا یۀنظر یقیتطب یبررس

ضبذت هقطفت ضثتظ ثمت ثتب زتسگب اذتلاق ظگعثستى ضتبذت ا زاضز اتي حت

تب اغتل ؾطت تاى هإلف . اظ ؾط ا هضز بض ه ثس لا، اظ وي زسگب تمسن

هقطفتت ب ب اغل ؾط هإلف اذلال ضا خع لتطاض زاز ) ضتبذت :1996، ظگعثستى

غتسض فقتل اذلالت ضا زض ل است و هجبز ؾطت اظ ؾط ا اي اضتجبط آمسض .(1-6

عض هثبل؛ ضق اگع اظ ؾط ا الي هجسء آضز. ث هجبز غسض ثبض هقطفت ه ظهط

) ستتس غسض ثبض هقطفت 133-127 :1996، ظگعثستى وت اتي هجتسء زض ( زض حتبل

اذلالت هقطفت ضتس استت گطاب التي هجتسء غتسض فقتل ب اذلال فضلت ؾط

گتتطا فضتتلتضبستتبى هقبغتتط افتتن اظ ( ستتبط هقطفتتت 57-50 :1380)ذعافتت،

اتس حتت لتبم هجبز ادبز ثبض هقطفت ىتطز ضق فبعف ضا خعگطا، غطفضلت

ث زذبلت احسبس زض هطحلت پتصطش ،پطزاظز فبعف ثبض ه -خوع و ث سبحت اضاز

:1937فاى هجسء ادبز ثتبض )خوتع، گط ثبض ث ضز زض هطحل ضىلثبض تخ زا

تب ضبستب ب لتا ضتبذتبض وت فبفتل ب ژگ هطرػ ظگعثسىاظ ؾط .(4

. استت عجقت اوتستبث -. لا هقطفت اسبى اخس ز ؿ ژگ شاتسىسبى ست

س غطاضاز عجق استقساز زض اسبى خز زاضعض ب شات لا هقطفت ث ژگ

س. ژگست ضتس زض ب اوتسبث تسظ فبفتل ضبستب زض عتل ظهتبى اوتستبة هت

ژگ وس خع ضرػت ا ضسخ ه ب ضرػت فطز هت س. فضتبل اوتستبث ضت

ظگعثستتىاظ ؾتتط .(139-127 :1996، ظگعثستتىتحتتت وتتتطل اضاز استتبى ستتتس )

ب ب شات زاضس. زض ضا وست ژگ ثب ژگ هو ثسبضب اوتسبث تفبت ژگ

ب شات عجقت تستظ فتطز تاس ضضس وس ث ووبل ثطسس. ژگ فبفل ه ،اوتسبث

ضس ل ژگ اتربة و ضتس ) ب اوتسبث تستظ فبفتل اترتبة هت ، ظگعثستى

فلا ثط اى لا هقطفت ضا اظ سبط لا استبى هتوتبع ظگعثسى .(102-106 :1996

هإثط ثتط ثتبض )لتا لا هخس ثبض )لا فملا( لا ضا ث ز زست آبوس، ه

خز شات اوتسبث ثطا آب لبئتل اظ عطف زگط ز هطحل وس اذلال( تمسن ه

Page 18: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

544 2394 پاییس، 3، شمارۀ 21ین، دورۀ فلسفه د

ب اوتسبث اظ ؾط ژگ عجق ن زض هطحل ن زض هطحلب است. لا هقطفت اسبى

ثب فضبل تب ووتبل زض هطحلت ن هتفبتس. اضاز اسبى زض وستت فضتبل ژگت

ب لا تحت وتتطل اضاز عجق د زذبلت ساضز ل زض هطحل اوتسبث وست ژگ

س.وتاس لاص ضا ثب تلاش هوبضست فضلتوس اسبى است فبفل ه

لا هطتطن هبى اسبى سبط هخزات هلاغسضا لا فس اسبى ضا ث ز زست

وس لا هطتطن هبى اسبى سبط هختزات ضا ثت ز لا هرتع اسبى تمسن ه

هحطو ل و وطزهسضو تمسن و طل جبت حا ل حا ضا ث ز ل هح

گب ذبل استت لت هسضو هطتول ثط حاس پح هطتول ثط ل ضل فبفل ل

ضز. اظ ؾط هلاغسضا ل فمل، لت هختس فمل ث ز ل فمل ؾط فول تمسن ه

) ثبض ل فس حا هػسض افقبل استت ؛ 770 72-36 :1390، غتسضالسي ضتطاظ

.(294-285 :1366 و،

اظ ؾط هلاغسضا هطاحل خز فقلت تبفتي لتا هقطفتت ثت ز هطحلت ختز

ضز هفغط اوتسبث تمسن ،. تاب، غفبت فضتبل لتا زض تط هطحلت ختز

تب اظ ؾتط تاوتس زاضا هطاتتت تطتىى ضتست ضتقف استت. ثتبثطاي استبى

:1371 ؛ وت، 177 :1383تن هتفتبت ستتس )غتسضالسي ضتطاظ، ثتب لا هقطفتت

حت لا هقطفت ثطذ اظ اسبى .(184-188 عتض ب زض هطحل فغط و فضتبل ضا ثت

بفتتت زاضز. اضاز استتبى زض وستتت فضتتبل زض هطحلتت عجقتت فغتتط وبهتتل فقلتتت

:2 ، ج1390هتتجت اظ ستت ذساتتس استتت )غتتسضالسي ضتتطاظ، زذتتبلت تتساضز

ثتت ثتتز وستتت فضتتبل زض هطحلتت اوتستتبث تحتتت وتتتطل اضاز استتبى .(450-451

:1383 ؛ وت، 308-305 :1366ستت )غتسضالسي ضتطاظ، اثست ا ذاست تلاش ا

تفبت ؾط هلاغتسضا ثتب پلاتگتب زض .(157-166 ووتبل تبفتي لتا ذػتظ فقلتت

،زتتس زض اتتي استتت وتت هلاغتتسضا اضاز فبفتتل ضبستتب ضا زض وستتت فضتتبل زذبلتتت هتت

ووبل فقلت تبفتي لتا ذتبضج اظ اضاز فبفتل ضبستب تحتت افتمبز زاضزل پلاتگب

Page 19: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

542 ینگاو پلانت یزگسبسک یۀبا نظر یعقل یمعرفت یلملاصدرا در باب فضا یۀنظر یقیتطب یبررس

هغتتطححتت حػتتل فضتتبل اوتستتبث لتتا هقطفتتت زض ازاهتت اضاز ذساتتس استتت.

ضز. ه

شناسا فاعل معرفتی لفضای بودن ارادی. 3

اظ ؾط هلاغسضا فمل فغط ضبهل ز ل فمل ؾط فول است. هطاحل تطىى فمتل

. فبفل ضبسب ثب ع وطزى هطاحل هرتلف، ل فملا ؾط ستس ؾط فول اوتسبث

ضسبس. سط استىوبل فمل ؾط فولت، فول ضا اظ هطحل ثبلم ث هطحل ثبلفقل ه

گط ثبض ضز ثستط ظه هبست ادبز ضىل هخت استىوبل فس فبفل ضبسب ه

ػتبل ثتب هجتبز توس. وبضوطز فمل ؾتط، زضن فتن، ا غبزق زض فبفل ضبسب ضا هب ه

:1390، فبل زضبفت فلم اظ آب ضسسى ث هطتج تدطز فمل فقبل است )غط ب

ز فمل فول، استىوبل ضضس فول اذلال فس استت )غتسضالسي وبضوط .(208-209

تب هقوتل اهتط ثبثطاي فقلت بفتي استىوبل لتا زض استبى .(87 :1384ضطاظ،

اضاز ثزى ،بث لا، زض ضوي ذز الجت اوتسبث زاستي ووبل ضز هحسة هاوتسبث

، تسهتفبثب ن طز ط ه اظ ز فمل ؾط فول استىوبل لا ضا زاضز اظ آدب و وبضو

. ع تفبت زاضزفطاس تطىى اوتسبة اضاز آب

هلاغسضا زض تجي هطاحل اوتسبث فمل ؾط، چتبض هطتجت ثتطا آى لبئتل استت وت

فجبضتس اظ: فمل لا، فمل ثبلولى، فمل ثبلفقل فمل هستتفبز. فمتل تلا التي

هطتج اظ فمل ؾط استقساز غطف پصطش هقملات است. فبفل ضبسب زض التي هطتجت

اب آهبزگ وست هقب هقمل ضا زاضز اظ ط تؿ ازضان اظ ضىفب فمل ؾط، ت

ل استقساز هحض است. الجت هطتج لت ثز اظ ثسبت البت ت تفمل ح

س استقساز ازضان فمل هبفق ثبلاتطي هطتج ازضان ح . هطتجت زم ضتز هحستة هت

س ثتسبت، التبت، هتتاتطات، همجتلات تات فمل ثبلولى است. زض اي هطتج فمل ه

هقملات ال هحفػ زض ل ذبل ضا زضن وس. تاتب تأهتل تفىتط وتطزى زض فبفتل

ضبسب ادبز ه بثتس. ضز سجت ث بزگط فن اهض فمل خسس ضق فلالت هت

Page 20: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

541 2394 پاییس، 3، شمارۀ 21ین، دورۀ فلسفه د

)هبس ز ثتب ز ثطاثتط استت( ب تاب فن آب ضا زاضس الجت هقملات و فمل و اسبى

بثس. پس اظ ادبز ضق فلال ث بزگط اهتض فملت خستس، ستق فوس زضه ه

. فمل زض اتي اضز ذاس ضسهطتج سم، ق فمل ثبلفقل ثضز تلاش فمل ضطؿ ه

فمتل فقتبل هقملات ولبت ضا زاضز. ل فمل فبفل ضبستب ثتب توبههطتج تاب زضن

هتػل ه وتس. اهتب ضز حمبك اضب اهض ول ضا زض آى هطبس ستپس زضبفتت هت

ثتط فبفتل ضتبس زائو وطگ ستت. هاتـ ازضان ،اتػبل فبفل ضبسب ث فمل فقبل

فبفل ضبسب ثب فمل فقبل فن حمبك ثطس. گصاضس هبـ اتػبل فملثضبسب تأثط

ب و تسظ فمل ثبلولى ث ثب ووه گعاضفمل ثبلفقل عتض زستت آضز استت، ثت

تػتضات تػتسمبت ضا استترطاج ب زس تقطف اضاز لبس ثطبى تطىل ه

فبفل ضبسب فلا ثط فله و اظ فطاس استسلال ث .وس استجبط ه زستت عتض اضاز ثت

وس، ثب آىت زضبفتت فلتم عض غطاضاز زضبفت ه فطاس البم ث ثبآضز، هقبضف ضا ه

افبض اظ فطاس البم، تحت وتطل اضاز فبفل ضبسب ست، هستتلعم هتب ثتزى ثستتط

ب ضبسب وت ثت ض و فبفل ظه هبست زضبفت فلن زض فس فبفل ضبسبست. اظ اي

، اخس التبم ستتس. ثبتس فتس فبفتل ضبستب آهتبزگ اس اي هطتج اظ ووبل فمل ضسس

:1383 ؛ وت، 308-305 :1366زضبفت فلم افبض ضا زاضت ثبضس )غسضالسي ضتطاظ،

اهتط ،گط ثتبض هب وطزى ثستط ظه هبست ضىلو تخ است ضببى .(157-166

زضبفت فلم افبض ت، آهبز. فبفل ضبسب ثب وست فضبل ووبلاضز هحسة هاضاز

ب ضبسب هبس اجب الب و زاضا لا ازضاو فضتلتوس س. الجت ثطذ اظ فبفلض ه

همػز اظ ثستط ، ظطا ذاس ثزگط ثبض ع ستس، زاضا ثستط ظه هبست ضىل

ظه هبست زض اي هضؿ، فقلت بفتي لا ازضاو است. هطتج چتبضم فمتل ؾتط،

عض زائو وطگ ثت فمتل . ل فمل فبفل ضبسب زض اي هطتج ثبم زاضزفمل هستفبز

فقبل هتػل است حمبك فلم ضا اظ فمل فقبل ث وتس تد عض پست زضبفت هت

:1383 وت، ؛308-305 :1366گصاضز )غسضالسي ضطاظ، وق زض اي اتػبل تأثط هب

Page 21: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

543 ینگاو پلانت یزگسبسک یۀبا نظر یعقل یمعرفت یلملاصدرا در باب فضا یۀنظر یقیتطب یبررس

،فمل فبفل ضبسب ثب فمتل فقتبل زائوت ثتسى تتلاش ثبضتس اگط اتػبل ل .(157-166

ض ضسى ثب اهط هدل ثسى د تأهل ث حممت آى پ ثجطز، هحض ضث ا و ث گ ث

ت وبهل توبم ضسس است.ل فملا ث فقل

هطاحل تطىى فقلت بفتي ل فمل ؾط، اظ هطتج لت ظه زسگب هلاغسضا زض

فبفل ضبستب ثقتس اظ تلتس زض عتل ظهتبى و زس ، طبى هماستقساز تب هطحل فقلت تب

س. اگط فبفتل ضبستب زض ثتس تلتس زاضا وعض اضاز وست تاس فضبل فملا ضا ث ه

د فضلت فملا جبضس ب فضبل فملات ووت هطاتتت وتطزى ثبضتس، ثتب عت زاضتت

س. ثبضب وتاس هطحل ث هطحل فضبل فملا ضا ثب اضاز تلاش وست چبضگب ه

و فبفل ضبسب ثب ل فملا فضتلت بفتت ثت غتسق ثتبلا آضز اظ احتوتبل زستت هت

ثطذضزاضس. ثبضب و تسظ فمل هستتفبز ثت س، غتس زضغتس غتبزق ت آ زستت هت

ذغببپصطس احتوبل وصة آب و اتس: ضز. اظ ؾط هلاغسضا فضتبل فملات ز زستت

تب ضبستب ختز تساضز اي فضبل فملا زض و فبفتل :فضبل فغط عجق .1

؛ب ج ضس است. ثبضب اطبى غتبزق ذغببپصطتس اظ اسبى تسظ ذساس ث ثطذ

عتض ط ه اظ هطاتت تطىى فمل ؾط ثوطزى فبفل ضبسب ثب ع :فضبل اوتسبث .2

بثس زض هطحل آذط، توبه فضبل فملا اضاز ث ثرط اظ فضبل فملا زستطس ه

ضز. زض ا هحمك ه

:1391)ضتبح، فمل فول ع زاضا هطاتت تطتىى استت زاضز وافتمبز هلاغسضا

س. فبفل ضبسب زض وغضت اضاز فضلتوس فمل فول ضا ث تاس ل فبفل ضبسب ه .(59

افوبل فجبزات و زض ضطقت اسلام ث آى تغ ضتس زازى فس ضا ثب ادبم ،الي هطتج

ضا استت تغت ضتس تب آزازى افوبل و زض زي ث ادبم ،سو ، تصت پبن هاست

است افوبل و اظ آى هـ ضسزازى زس اظ ادبم ادبم ه زازى وتس. ادتبم ، زض هت

ضز. زض هطتج زم، فبفل ضبسب زضى ثبعي افقبل هغبثك ضطقت، تصت ؽبط بهس ه

ذز ضا اظ ط ذ ذلك ظضت ضشال اذلا وتس. زض هطتجت ستم، ل پبن تغط هت

Page 22: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

544 2394 پاییس، 3، شمارۀ 21ین، دورۀ فلسفه د

و ضز . وست فضبل اذلال هخت هذاس وطزفبفل ضبسب فضبل اذلال ضا وست

ز ثضفس فبفل ضبسب ضا تبثبن ا وت وت حمتبك هقتبضف ضا هطتبس گت

ه چتبضم، فتس ضتز. زض هطتجت وس ثستط ظه زضبفت فلم حمم زض ا هب هت

فبفل ضبسب اظ ذز فب ه ثتس ضز توبه اضب ضا غتبزض اظ حتك هتطتجظ ثت ا هت

669-667 :1371وت، ؛166-157 :1383)غسضالسي ضطاظ، ،309-308 :1366 ؛ وت

وس. فمتل فولت آضا فمل فول زض وبگ ثب فمل ؾط وبض ه .(25 :1390وطهب،

ب ىول لب وتس زض ستجت ثتب و تسظ فمل ؾط غتبزض ضتس ضا زضبفتت هت

حىتن سدس سپس ث فضلت ب ضشلت ثزى فقتل افوبل افقبل ضا ه ،هػبزك خع

ب تطن فقل زض لت ضتل ادتبز زازى زس. پس اظ غسض حىن، ضق اگع ادبم ه

وس. ثبثطاي فمل فول ثط فمل ؾتط ز هب تطن فقل ضا اضازازى ضز سپس ادبم ه

فبفل ضبسب فضلتوس، لا هقطفتت .(86 - 85 :1390است )غسضالسي ضطاظ، هجت

عتض اضاز ثتب وستت فضتبل تاس ث ضا زاضز. ط فبفل ضبسب ه 1هإز ث ثبض غبزق

لا هقطفت زض وست ثبض غبزق هفك ثبضس.

فس اسبى اخس ز زست لتا اذلالت فملات استت. و زاضز افتمبز ظگعثسى

تب ب لا ع ز ؿ اذلال فملا ستس. ثطذ فضبل ژگ فضبل ژگ

ب عجق، استقسازب ستتس وت س. فضبل ژگستعجق ثطذ اوتسبث ،لا

س ل ثب تعث ل ثتب. فضتبل عض فغط عجق زض اسبى هخزس. هب ث

ضس. فضتبل ثتط تأهتل فقبلتت ب اوتسبث ثط اثط آهظش توطي حبغل ه ژگ

هجت فمل ضستس فضتبل ستس اظ عطك آهظش تقلن تقلن ث ضضس ووبل هت

آتس ثتط خز ه اذلال اظ سد ذ فبزت ستس اظ عطك توطي هوبضست ث

ب اوتستبث تاس ژگ عض اضاز ه ضس. فبفل ضبسب ث اثط تىطاض ث فبزت تجسل ه

1. Truth Conductivity

Page 23: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

545 ینگاو پلانت یزگسبسک یۀبا نظر یعقل یمعرفت یلملاصدرا در باب فضا یۀنظر یقیتطب یبررس

لت ،س. فبفل ضبسب زض ادبز لا عجقت، هستئل ستت وضا زض ذز ادبز خبگط

. استقسازب شات عجقت لت ستتس ذاس ثزب اوتسبث ذص هسئل ژگ

ضضس فقلت آتب ثتط ،زض خز ست بفتي آب زذبلت ساضزفبفل ضبسب ط چس و

ب شات تستظ فبفتل ضبستب فس فبفل ضبسب تحت اذتبض ذاست است. ژگ

ستت اثستت ا اب اوتسبث ضضس آب ث اتربة ل وست ژگ ،ضس اتربة و

ض فبفل ضبسب زض ثطاثط استىوبل لا هستئل استت. اظ اي .(106-102 :1996، ظگعثسى)

افوبل )فضبل اذلال( ثبضب )فضبل فملا( ثب ف توبل فتبعف تب وتبى ضتق

.(139-127 :1996، ظگعثسىوطا ستس )

ضبستب زض ثتس تلتس فبفتل .1زض چبض هضز اتفبق ؾتط زاضتس: ظگعثسىهلاغسضا

عض ب اوتسبث ضا ث فبفل ضبسب ژگ .2 ؛زاضا لا استقساز هحض عجق است

س، ستت لا عجق فغط ثب آى غتطاضاز .3 ؛آضز زست ه اضاز زض سط تىبهل ث

اگتط ژگت .4 ؛شتي، تعثت ... ضس. هبس حسس ل، حست فضلت هحسة ه

وبضوطزب ل بعم ثبضس، فضلت فملات اگتط ختع فضلت خع وبضوطزتب لت

فول ثبضس، فضلت اذلال است.

هلاغسضا ثت اظ آدب و .1ضز ث ن عزه ستس: ؾط اطبى زض هاضق و شوط ه

ت، لتا فغتط فضتلتوس ضا هتجت الت است هقتمتس ذبلك ال ثطا اسبى لاص

تاتس الس است. ا ه زض افتمبز ث ذبلك ال ب ذبلك عجق فل ظگعثسىزاس، اهب ه

لطاض گطز ع ث ذسا ستجت 1گطابى عجقت ذلك لا ضا ث عجقت سجت زس زض زست

ثس تطىى زاستي لا ؾط اطبى زض زضخ .2 ؛زس زض زست ذساگطابى لطاض گطز

زض ثس تلس ثطذت فضتبل زض و عجق ع ث ن عزه است. ط ز اسطوس هقتمسس

زگتط ب ستس زض ثطذت ثطذ اظ اسبى عتض هثتبل، ثطذت زاضا ژگت ستتس. ثت

1. Naturalism

Page 24: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

546 2394 پاییس، 3، شمارۀ 21ین، دورۀ فلسفه د

ضبل ب ضشلت همبثل آتب ب اي ف ل ثطذ اظ اسبى ،... ستس ت شي ستعض، ح

ضقف اظ فضتبل ضا زاضاستت تب ضشلتت همبثتل آى قت . هبس اسب و هطتجضا زاضس

ب لا ستتس. لتا فضبل، ژگ ظگعثسىاظ ؾط و وز ضا زاضز. ثبس زلت ضز

ل، لض . لا فجبضتس اظ: لضس هحسة هخز هرتلف بطبى ز هطتج ژگ

فمل ... ژگ تب اطتبى ز ب، غفبت لا ستس. اهب اظ ؾط هلاغسضا لا ژگت

ا زاضا ضتست ختز ثبضتس، فضتلت استت. فضتبل هرتلف ستس. لت ل هطتج

فضبل اذلال اظ ؾط .3 ؛وبى لا ستس، گبه و هطتج خز ضسس زاضت ثبضس

تاس ثب توطي . ظطا اظ ؿ هبضت هلى ستس اسبى هستس اضاز ط ز هسجق ث

س لت هوبضست تىطاض، آب ضا زض ذز ادبز وس ب اظ ثي ثجتطز. تد استب زض ثتس ت

ضتز، ظتطا تظ ذت ذلتك، هلىت فلت غفت اذلال فضلتوس هحسة و ث

فضبل اذلال هجت ثط فمل ؾط، ضق اضاز ستس. هبضت زض ا ضىل گطفت است.

تد ،تب ختز زاضز ثبثطاي ثب آى ل تاب فقل اذلال زض ثس تلس زضو اسبى

تاس زض ثس تلس اخس فضبل ثب آى ه ،اسب زض ثس تلس اخس فضبل اذلال ست

س لفملا ثبضس. فضبل اذلال ثقس اظ ت ،ضتز ثب ووه اضاز تسظ اسبى اوتستبة هت

ختز زاضتت تب غضت فغط عجقت زض ثطذت اظ استبى فضبل فملا ثضبس ل

ثتب س اي ؾط، فمس هلاغسضا زضثبض فضلتوس اجتب التب تفتبت اطتبى إس. هثبض

فضتبل فملات ضتو ب هقول زض ل حسس ل است وت ختع اسبى ضتز طز هت

ثبثطاي تفبت ؾط هلاغسضا .(451-450 :1390)غسضالسي ضطاظ، زض ز ظگعثستى

هلاغسضا زض زستگب ذساگطاب تجي ه ؾط .1 هضـ اضح است: پتصط ضتز تخت

زض ذػتتظ ذساگطابتت ثتتزى تتب ظگعثستتى ضتتبذت هقطفتتتلتت زستتتگب ،استتت

پتصط هضق ساضز ثب ط ز ضىطز تجتي گطاب ثزى عجقت تخت ؛استت ضتس

ختز و اظ ؾط هلاغسضا فضبل خع خج هتفبتسزض اي ظگعثسىؾط هلاغسضا .2

ل اظ ؾتط ، هطاتت تطىى خز لا ستس هطتجت ختز لتا ثتب هطتجت ظگعثستى

Page 25: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

547 ینگاو پلانت یزگسبسک یۀبا نظر یعقل یمعرفت یلملاصدرا در باب فضا یۀنظر یقیتطب یبررس

ختز ـ غفبت هسضج زض هطتجت ب غفبت لا هرتلف است زض ال خز ژگ

لا ستس.

پلاتگب هقتمس است؛ اسبى وطا لا هقطفت ث آتس ثتطا وتبضوطز لتا، زتب هت

وتس تىتبهل ضس وبض ه اسبس ثطبه عطاح ا اظ پص تقي ضس است. لا ثط ثطبه

است و اظ س ذبلك لا تقتي زس، هغبثك ثب ثطبه سف و زض لا هقطفت ضخ ه

ثتط لتیط زض اضگبعم لا هقطفت زض عل ظهتبى زا .(20-3 :1993ضس است )پلاتگب،

ا اسبس ؾط ثط (.26-25 :1993س سف هقي است )پلاتگب، حطوت تىبهل لا ث

ز )پلاتگتب، گتط ادتبم تاس تستظ ذتبلك الت ضع عطاح آب، ه ذلك لا، ثطبه

1380: 154).

؛ذتبلك الت زاضتتي لتا .1خ اضتطان ؾط پلاتگب هلاغسضا زض س هضز استت:

تىبهل زاستي لا. خ افتطاق ؾط اي ز اسطتوس .3 ؛عجق ثزى لا زض ثس تلس .2

ضا هعا اظ فقلت ستس و اظ ؾط پلاتگب لا زض ثس تلس زا .1ع زض س هضز است:

وتس تاس هغبثك ثب ثطبه فبخل وبض وس سپس اي ثطبه ضا زض عل ظهبى ضب ه ه

. ثتبثطاي اضاز فبفتل ضبستب زض تىبهتل لتا ذاتس وتطز حساوثط فول هغبثك ثطبه

ثس تلس غتطاضاز ل اظ ؾط هلاغسضا ثب آى فمل فغط زض ،هقطفت د زذبلت ساضز

هطاتت تطىى ث هطحل فقلتت توبهتت وطزى ثقس اظ تلس لا هقطفت ثب ع ،است

اظ ؾط هلاغسضا لا زض ثس تلس استقساز هحض ستس د ح اظ فقلتت .2 ؛ضسس ه

هگط لا اجب الب. ل اظ ؾط پلاتگب لتا وت استبى ،ضا ساضس تلتس تب زض ثتس

اسطوسا هبس پلاتگب و ثطتتط ثت و تخ است ضببىس. ا اظ فقلت ضا زاض هطتج

تأثط فضبل فملا زض ضىل ا اظ فقلتت گط ثبض غبزق تخ زاضس، العاهب ثبتس هطتجت

عض و هلاغتسضا ثتطا ستجت زازى ثبضتب وبى ،ثس تلس ثپصطسزض لا هقطفت ضا

ب هتوتبع وتس اطبى ضا اظ سبط اسبىو بزق ذغببپصط ث اجب الب هلعم ضس است غ

:2 ، ج1390فقلت لتا ضا زض ثتس تلتس ثت اطتبى ستجت زتس )غتسضالسي ضتطاظ،

Page 26: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

548 2394 پاییس، 3، شمارۀ 21ین، دورۀ فلسفه د

ت ضتتقف سؾتتط پلاتگتتب هلاغتتسضا زض ضتت .3 ؛(48 187 :1371 ؛ وتت،450-451

تلس اظ ن هتوبع است. پلاتگب د ثحث اظ تفبت لتا خز لا هقطفت زض ثس

اگتط چتبض ضتطط وت ضست ضقف خز عطح ىطز هقتمس است جب اظ خ اسبى

( ل اظ 387 :1997ضوبت ضفبت ضز، فبفل هإز ث ثبض غبزق ذاس ثز )پلاتگب،

ثب هطاتت هتفتبت وثتط اهط تطىى ،ت ضقف لا فغط اسبىسؾط هلاغسضا ض

.(177 :1383است )غسضالسي ضطاظ،

اظ ؾط هلاغسضا هطاتت تطىى فمل ؾط فول ثط ن هإثطس ط هطتج اظ ووبل

زستت فمل ؾط اثست ث ووبل وبى هطتج اظ فمل فول است. فمتل فولت تع زض ثت

. احىبم غتبزض اثست ذاس ثزول غسض فقل اذلال ث فمل ؾط ب ىبآضزى ل

.ستساظ فمل ؾط، هجسء ال غسض افقبل اذلال

کارکرد متناظر عقل نظری و عملی. 4

گتط ادتبز ثبضتب هإثطتس اتي هقتمس است افقبل اذلال ثط ح ضىل ظگعثسى

وس. زض هضـ فلل )لا( وبضوطز پگط ه گصاض ضا زض ز هضـ فلل هجبز تأثط

هجتبز ادتبز ثتبض ضق اضاز اظ هجتبز فقتل اذلالت، ختع و هجبز، هقتمس است

فقتل وت زض هضـ وتبضوطز، هقتمتس استت .(133-127 :1996، ظگعثسىهقطفت ستس )

ضبستب زاضا فضتبل وس. فبفتل گط ثبض غبزق ضا هب ه اذلال ظه ثستط ضىل

تط است. تحمك اذلال زض غل ث ثبض غبزق اظ فبفل ضبسب فبلس فضبل اذلال هفك

گط ثبض غتبزق زض ضىل ثستط ظه و ضز فضبل اذلال زض فبفل ضبسب هخت ه

.(61-59 :1996، ظگعثسىز )ضفبفل ضبسب هب

وس ( وبضوطز افقبل ثبضب ضا اظ ن خسا ههلاغسضا ز هضـ فلل هجبز )لا

هقتمس است وبضوطز افقبل اذلال ثط ثبضب وبضوطز ثبضب ثط افقبل اذلالت هتإثط استت

افقتبل اذلالت تستظ فبفتل ضبستب زازى الجت غبت ب ادتبم (22 :1389)اوجطبى،

اثست ثتط وتبضوطز فمتل ؾتط وست هقطفت حمم است. ثب آى افقبل اذلال هجت

Page 27: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

549 ینگاو پلانت یزگسبسک یۀبا نظر یعقل یمعرفت یلملاصدرا در باب فضا یۀنظر یقیتطب یبررس

افقبل اذلال، ظه ثستط هبست ضىل ،ستس وتس اظ فلتل گتط ثتبض ضا هتب هت

ظه .(275-274 :1383ضتس )غتسضالسي ضتطاظ، ا ثستطسبظ ثبضب هحسة هت

وبضوطز ل فمل و زاضز هلاغسضا زض تجي ح وبضوطز هتبؽط فمل ؾط فول ثبى ه

فول، غسض افوبل فضبل اذلال وبضوطز ل فمل ؾط، ادتبز ثبضتب هقتبضف

افقتبل ضس اظ فمل ؾط ضا زض تغبثك ثب هػبزك خع است. فمل فول لاي ول غبزض

فضلت ضشلت ثزى فقل خع زضثبض وس هاضظبث زتس فمتل ؾتط حىن هت

)غسضالسي وس ضان هقملات، احىبم لاي هضز بظ ل فول ضا غبزض هفلا ثط از

افعى ثط غسض احىبم هضز بظ فمل فولت تستظ فمتل ؾتط، .(300 :1366ضطاظ،

تطىى اي ز فمل، ثب ن تلاظم تلائتن زاضتس )غتسضالسي ضتطاظ، هطاتت چبضگب

ه اظ هطاتت تطىى ووبل فمتل فولت زض تتلاظم ط .(93 :1392اسقس، ؛ 106: 1390

. ستسثب هطاتت تطىى فمل ؾط

تاس هتتاتطات بثس، ه لت فمل ؾط اظ هطتج لا ث هطتج ثبلولى تىبهل ه

زض اذتتبض فمتل فولت وتس هطضات و هضز استفبز احىبم اذلال ستس ضا ازضان

اسبس فن حىن فمل ؾط اظ ضطقت، ث تتصت ؽتبط ول، ثطثگصاضز. سپس فمل ف

افقتبل اذلالت، فتس زازى پطزاظز. ثط اثتط ادتبم افقبل اذلال هزازى ثبعي ثب ادبم

ا و تاتب ضتبذت حمتبك گ ث ،زض فمل ؾط فبفل ضبسب تبثبن ضا ه

ستپس لتت فمتل فولت .(16 :1392)هإه، بثس شات اضب زض اتػبل ثب فمل فقبل ضا ه

ثس. ثستط ظهت اتػتبل زائوت فمتل ؾتط ثتب فمتل ا ضسس و خع ذسا و ث هطتج

فقبل ازضان هقملات ول فطان ه آت للها ضز. ووبل تب فمتل فولت فتبء فت

ازضان هقملات ولت اتػتبل ،وب غض لسس ضسى است. ووبل ب فمل ؾط توبم

زائو ثب فمل فقبل زضبفت فلم غج اظ ز فطاس هقتجط ح البم است. اظ آدب وت

افقبل اذلال، ثستط ظه زضبفتت ثبضتب غتبزق هقتجتط ضا زض فبفتل ضبستب ادتبز

وس، فمل فول ذبزم فمل ؾط است ه بن هػتفب ا پت فس فبفل ضبسب ضا ث آت

Page 28: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

524 2394 پاییس، 3، شمارۀ 21ین، دورۀ فلسفه د

وس تب ثستط ظه زضبفت غض ازضاو تسظ فمل ؾتط اظ فمتل فقتبل هتب تجسل ه

ز. ض

هقملات تىوتل ثرتص ؾتط فملت اظ ؾط هلاغسضا ووبل فمل ؾط، حػل

افقتبل اذلالت( زازى اخجبت تطن هحطهبت )ادتبم زازى سف اغل اظ ادبم اسبى

فمل ؾط احىتبم هتضز تبظ .(275-274 :1383)غسضالسي ضطاظ، استفمل فبلل

زتس تتب تاتب تطترع فمل فول ثطا غسض فقل اذلال ضا زض اذتبضش لتطاض هت

افقبل اذلال، فس فبفتل زازى فضبل اذلال اظ ضشال ضا ثبثس، سپس فمل فول ثب ادبم

وس. لت فس ثت هطتجت ض غض لسس تجسل هپبن ثستط هبست ؽ ضبسب ضا ث آ

ضز افبضبت فمل فقبل ضا زضبفتت ووبل فمل ضسس، فمل ؾط ثب فمل فقبل هتػل ه

ثسز. وس تػط فلم غض ازضاو زض فس مص ه ه

زستت اظ ؾط هلاغسضا فبفل ضبسب و آذطي هطتج ووبل فمل فول ؾط ضا ثت

حىوت ؾط است. حىوت ؾط ز وبضوطز زاضز: فبفتل ضبستب س فضلتخآضز، ا

ستظ اخس فضلت حىوت ؾط، تاب تطترع فضتبل اظ ضشاتل، ضفبتت حتس

افقبل اذلال وچي تاب اتػبل زائو ثب فمل فقبل زضبفت زازى افتسال زض ادبم

سظ افتسال زض اتي وتبضوطز تبظ زاضز. ضفبت حسثبضب غبزق هقبضف حمم ضا

هقمل تبم ثطز، فضلت وسست. فبفل ضبسب ط چ ثبضب هقبضف ثطتط ازضان

.(23 :1390ضز )وطهب، حىوت زض ا ثطتط ه

هبس هلاغسضا تخ زاضز و ضفبت افتسال زض تبزگط ثبضتب هقتبضف ظگعثسى

ثلى ط چ هقبضف ثطتط ثبضس، فبفل ضبسب فضتلتوستط استت. تط چت ،تضطض س

سغح فضبل افن اظ اذلال فملا هإثط ثط فطاس ثستط ضبذت زض فبفل ضبسب ثتبلاتط

ثب اضتمب سغح فضبل، سغح ضبذت ضز ثبضس، سغح افتجبض ضبذت هقطفت ثبلاتط ه

.(83-81: 2009، ظگعثسىضز ) ط هوس ثبلات فبفل ضبسب تیط ه

Page 29: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

522 ینگاو پلانت یزگسبسک یۀبا نظر یعقل یمعرفت یلملاصدرا در باب فضا یۀنظر یقیتطب یبررس

ىتسگط حبز ثبتهلاغسضا هطاتت فضبل اذلال فملا )فمل ؾط فول( ضا زض ا

ثس ط ز زست فضبل زض فس فبفل ضبسب ضط زاضس ثب فس ا هتحسس. طچت ه

ز. تط ستغح اظ فبفل ضبسب فضلتوستط ثبضس، هقطفت ضبذت ا هقتجطتتط ذاتس ثت

وس. چبض هطتجت فضلت فمل فول، سغح فضلت فمل ؾط فبفل ضبسب ضا هطرع ه

وس وت تدت ازضان ضا تطسن ه پصط فطاس افتوبز سبظوبضعل فمل )ؾط فول(

آى، حػل حىوت ؾط عز فبفل ضبسبست.

گیری نتیجه

هلاغسضا لا هقطفت اسبى هطتول ثط ز زست لا فملا اذلالت ظگعثسىاظ ؾط

. وبضوطز اغل لا فملا تلس ثبض وبضوطز اغل لتا اذلالت غتسض افقتبل ستس

گط ثبض است. اظ ؾط تط ز اسطتوس، ا آى تأثط ثط فطاس ضىل اذلال وبضوطز ظه

لا هقطفت اخس ز هطحلت - ختز عجقت تب فغتط اوتستبث استت. هطرػت

غضت عجق فغتط هتفتبت اظ ب ضبسب زض ثس تلس ث ب لا هقطفت فبفل ژگ

اتس ب آفطتس ضتس ب زض ثس تلس فضلتوستط اظ سبط اسبى لا ثطذ اسبى ن ستس.

لا زض ثتس تلتس تطتىى، زاضا ضتست فلا ثط آى اظ ؾط هلاغسضا هطاتت فضلتوس

فضلتوس لا ثقس اظ تلس اوتسبث ظگعثسىضقف هطاتت وثط است. اظ ؾط هلاغسضا

افعى ثط آى اظ ؾط هلاغسضا، هطاتت فضتلتوس لتا ثقتس اظ تلتس تطتىى، زاضا ثز

و ثقتس زاضزقطفت عجق ضست ضقف هطاتت وثط است. اظ ؾط پلاتگب؛ اسبى لا ه

اظ تلس فضلتوس هتىبهل ه ضتس. ژگت تب لتا هقطفتت زض وت تب هطرػت

ب ضبسب زض ط ز هطحل خز ثس ثقس اظ تلس ىسبى است. فبفل

فضلتوس لا هقطفت ثس تلس، غطاضاز عجقت ظگعثسىاظ ؾط هلاغسضا

ل فضلتوس لا هقطفت ثقس اظ تلس، اضاز اوتسبث است. فبفل ضبستب ثتط ،فغط

. اظ ؾتط تجتسل وتس تاس فضبل ضا وست ثت فتبزت هلىت اثط هوبضست تىطاض ه

پلاتگب فضبل هقطفت اسبى غطاضاز تحت اضاز ذبلك آبست.

Page 30: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

521 2394 پاییس، 3، شمارۀ 21ین، دورۀ فلسفه د

ضوطز لا فملا هإثط است. فبفل ضبسب وبضوطز لا اذلال ثط وب ظگعثسىاظ ؾط

وس. اظ ؾط گط ثبض غبزق ضا هب ه ثستط ظه هبست ضىل ،ثب وست فضبل اذلال

. وبضوطز لا اذلالت هجتت سهلاغسضا وبضوطز لا اذلال فملا هتبؽط ثب ىسگط

، ظتطا تسف ستتس ثط وبضوطز لا فملا است. لا اذلال هرسم لا فملات

غبت ب وبضوطز لا اذلال ادبز ثستط ظهت هبستت غتل لتا فملات ثت

هقطفت حمم )ثبض غبزق( است. اظ ؾط ط ز اسطوس، سغح فضتلت اذلالت فبفتل

وس. ضبسب، سغح فضلت فملا ا ضا هطرع ه

ؾتط .1لاتگب زض اي هاضتـ استت: پ ظگعثسىهلاغسضا، ب ؾط فوس تفبت

پلاتگتب .2 ؛زض تطتت فل هجتبز غتسض فقتل هتفتبت استت ظگعثسىهلاغسضا

وس ل هلاغسضا ل هخس ثبضب ز غبزق ضا اظ سبط لا هتوبع ه الا ظگعثستى

ضا اظ ستبط لتا ب ل هخس ثبضتب زت ثبثبضب ز ساضز د هضق زضثبض

پلاتگب ظگعثسى .3 وس؛ هتوبع و ،وتس فطاس لبثل افتوبز ذغببپتصط هقطفت وت

هقطفتت زستتگب .4 ؛زاتس ل هلاغسضا ز فطاس ح البم ضا ذغببپصط هت ضتبذت

هقطفتت لت زستتگب ،استت پصط هلاغسضا پلاتگب ثب تجي ذساگطاب تخ ضتبذت

اظ ؾط پلاتگتب .5 ؛الس است گطاب فل سجت ث تجي ذساگطاب عجقت ظگعثسى

ل اظ ؾط ،لت بفتي لا غطاضازقووبل ف هلاغتسضا فقلتت تبفتي لتا ظگعثستى

اضاز اوتسبث است.

فت، ل لسس استت. تطي ضسستطي هطتج خز لا هقط اظ ؾط هلاغسضا وبهل

فبفل ضبسب و اخس اي ل است، تاب وست ثبضب زت غتبزق ضا زاضز، هبتس

ح البم، ثبض ز غبزق پصط اجب الب. وچي ز فطاس هإز ث غسق افتوبز

ز فطاتس حت لسس ثبضس اظ ب ضبسب و زاضا ل وس. ثبثطاي فبفل تلس ه

البم ثطا وست ثبضب ز استفبز وس، هإز ث ثبض ز غبزق ذاس ثز.

Page 31: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

523 ینگاو پلانت یزگسبسک یۀبا نظر یعقل یمعرفت یلملاصدرا در باب فضا یۀنظر یقیتطب یبررس

منابع

، فلسف هقطفت ،هلاغسضا زسگب اظ فس استىوبل فطاس ثطضس .(1393) فلطضب، اسقس .1

.114 –91: 39 ضوبض

،لتتن تگطتتتبي پلاتگتتب،طوگتتض، گتتط: ؾطتتبت و اوتتبى .(1386اوجتتط، ضضتتب ) .2

پژطگب فلم فطگ اسلاه.

، ضتوبض غتسضا ذطزبه سجت هبى ؾط فول اظ زسگب هلاغسضا، .(1389اوجطبى، ضضب ) .3

62 :14–37.

هطتضتت هحوتتسظاز، زض تطخوتت ،فلتتن آگستتت تتب زئوتت .(1380پلاتگتتب، آلتتي ) .4

زاطگب لن. ،زي، لن خستبضب زض فلسف

فػتلبه ، فلتن استبى وبهتل اظ زتسگب هلاغتسضا .(1393الله پضاوجط، للا ) ذبزه، في .5 .138–103 :4 ، ضوبض14 زض ز، اسط

.64–41 :28 ، ضوبضهفس به، هساض اذلاق فضلت .(1380ذعاف، ظطا ) .6

اتطبضات طط . ،ثجب، تطاىوب تطخو ضبس، هقطفت(، 1392، لسا )ظگعثسى .7

ذطزبهت مص تصت فس زض وست هقطفت اظ گب هلاغتسضا، .(1389سلوب، فبعو ) .8 .80–65 :61 ضوبضغسضا،

تطخو ضطح خقفط ضبؾط، ،هجسء هقبز .(1390) ثي اثطان غسضالسي ضطاظ، هحوس .9

.اتطبضات زاطگب لنلن،

تطخو تقلك ،تطخو ضطح اغل وبف .(1383) ثي اثطان هحوسغسضالسي ضطاظ، .10

.پژطگب فلم اسب هغبلقبت فطگتطاى، هحوس ذاخ،

سس هحوتس ث اضطاف همسه، اسفبض اضثق .(1383)ثي اثطان غسضالسي ضطاظ، هحوس .11

ثبز حىوت اسلاه.، اتطبضات تطاى، ا ث طاستبض همػز هحوس ذبه

خاز طخوت ،تطخو ضطح ضاس الطثث .(1366) ثي اثطان غسضالسي ضطاظ، هحوس .12

.اتطبضات سطشتطاى، هػلح،

Page 32: )ینید یاهروات ةسک یتفرعم ۀوق درکراک رت دی · 2016. 9. 21. · ۀی رظن ات یلقع یتفرعم لیاضف بات رد اردصلام ۀی رظن

524 2394 پاییس، 3، شمارۀ 21ین، دورۀ فلسفه د

هحوتس ذاخت، تطخوت ،الیتت هفتبتح .(1371) ثي اثتطان غسضالسي ضطاظ، هحوس .13

.اتطبضات هلتطاى،

الله ضضتب ث تػحح آتت ،ضطح اغل وبف .(1384)ثي اثطان غسضالسي ضطاظ، هحوس .14

.اتطبضات ثبز حىوت اسلاه تطاى،ا، الله سس هحوس ذبه استبز اضطاف آت

، اذلاق هتقبل، خبگتب هلاغتسضا زض هتبى فلوتب اذتلاق فلسف .(1390عث ) وطهب، .15

.26–13 :66 ، ضوبضغسضا ذطزبه

ضبس گطش غسضا ث فطاس ازضان ضش .(1392هإه، بغط ) .16 ذطزبهت ، تب فملت .18–5 :71 ضوبضغسضا،

خبگب فمتل زض ضتطح اغتل .(1390 فجسالله هطاحوس سلوط )ل غط ب .17

.106–83 :65 ، ضوبضغسضا ذطزبه ،وبف غسضالوتألي

18. James, W. (1937), the Will to Belive and other Essays ,in Popular

Philosophy, USA, Longman.

19. Plantinga, A. (1993). Warrant And Proper Function, New York, Oxford

University Press.

20. Plantinga, A. (2000), Warranted Christian Belief, New York, Oxford,

Oxford University Press.

21. Plantinga, A. (1997), Reformed Epistemology, in P. l. Quinn & C.

Taliaferro (ed), Acompanion To Philosophy Of Religion, Black Well.

22. Zagzebski, L. (1993), Rational Faith, Catholic Resposes To Reformed

Epistemology, Notre Dame, Indiana, University Of Notre Dame Press.

23. Zagzebski, L. (2009), On Epistemology, Wadsworth, CanGage

Learning.

24. Zagzebski, L. (1996), Virtue Of The Mind, Cambridge University Press.