Üreme organ enfeksİyonlari - gavsispanel.gelisim.edu.tr · hemşirelik bakımı ve hasta eğitimi...
TRANSCRIPT
Normal Vajinal Sekresyon Vajinal sekresyonun yapısı ve miktarı; Yaş Siklüs günü Cinsel aktivite Oral kontraseptif kullanımı Gebelik Vajinal temizlik şekli Hormonal durum Kullanılan ilaçlar (hormonal ilaç,
antibiyotik gibi) Ruhsal duruma göre değişiklik gösterir.
Normal vajinal akıntı kokusuz, berrak yada
beyaz renkli, viskoz, homojen yapıdadır ve
vulvada tahrişe neden olmaz.
Ovulasyona yakın, östrojenin etkisiyle
vajinal sekresyonun miktarı artar, saydam,
kaygan ve akışkan bir özellik gösterir.
Ph’ı asidiktir (3.8-4.2)
Vulvitis
Vulvanın enflamatuar hastalığıdır.
Vulva dokusunun doğrudan iritasyonu
sonucu olabileceği gibi vajinadaki
enfeksiyonun vulvaya genişlemesi sonucu
da olabilir.
Neden olan faktörler Enfeksiyonlar; trikomonas, bakteriyel, fungal
vb.
İrritanlar: idrar, gaita, vajinal akıntı, sıkı giyecekler, sentetik çamaşırlar, deterjan, vajinal sprey, deodorant, parfüm gibi sentetik maddeler,
Vulva atrofisi (menopoz)
Karsinoma
Perikulozis (bit) skabi (uyuz)
DM, anemi, hepatit, lösemi gibi kronik sistemik hastalıklar
İlaç hassasiyeti, yetersiz perine hijyeni, psikolojik problemler
Tanı
Hastanın hikayesinin alınması: Akıntının
özelliği, semptomların başlangıcı,
beraberinde bulunan diğer enfeksiyonlar,
kullanılan ilaçlar, kişisel hijyen, önceki
hikayesi
Fiziksel muayene ve laboratuar testleri
Kültür
Vulvar dokudan biyopsi
Hemşirelik Bakımı ve Hasta Eğitimi
Dış genitaller ve lenf nodları kontrol edilir.
Hastaya son zamanlarda yeni bir deterjan
yada ilaç kullanıp kullanmadığı sorulur.
Kaşıntıyı önlemek yada azaltmak için
önlemler alınır.
Vulva temiz ve kuru tutulur.
Gerekli hijyen kuralları öğretilir.
Bartolinitis
Bartolin bezlerinin enflamatuar
hastalığıdır.
Nedeni
Gonokok, streptokok, stafilokok, Echeria
coli gibi değişik organizmalar neden olur.
CYBE’dan daha sık görülür.
Belirti ve Bulgular
Asemptomatik kist
Ağrı, eritem, hassasiyet, şişkinlik
Abse mevcut ise; ağrı, ödem, sellulitis
Disparoni
Yürürken ağrı
Hemşirelik Bakımı
Labia minörler eritem ve şişlik yönünden
gözlenir.
Hastaya oturma banyosu yada sıcak nemli
kompresi nasıl uygulayacağı açıklanır.
Hastanın yatakta istirahat etmesi sağlanır.
Reçete edilen ilaçları alaması sağlanır.
İnsizyonla drenaj yapılacaksa hasta hazırlanır.
En önemli nedeninin CYBE olduğu açıklanır.
Enfeksiyonun tekrarı halinde cerrahi
müdahale gerekebileceği açıklanır.
Vajinal Enfeksiyonlar
Vajinanın enflemasyonudur, ph’ının
bozularak patojen ajanların vajinaya
girmesiyle enfeksiyon ortaya çıkar.
Nedenleri;
Bakteriyel vajinozis
Trikomonas
Kandidadır.
Vajinitis Tipleri Basit Vajinitis (Kontakt Vajinitis)
Akıntıyla ortaya çıkan vajinal inflamasyondur. İrritasyon ve kötü hijyen sonucuorganizmalar vücuda girer. Vajinanın üretraya yakınlığından dolayı sıklıkla vajinitise, üretritise eşlik eder.
Hazirlayıcı faktörler:
Kontakt alerjenler
Vulvanın sürekli ıslak kalması
Sentetik külot kullanma
Yetersiz hijyen
Tampon, kondom, diyaframın uzun süre vajinada kalması
Bakteriyel Vajinozis
Vajende normalde var olan hem anaerobik
bakterilerin hem de Gardnerella vajinalisin
anormal çoğalmasıyla karakterizedir.
En önemli yan etkileri; PID,
postpartum endometrit, histerektomi
sonrası enfeksiyonlar, anormal servikal
smear, EMR, prematür eylem ve
amniyonitistir.
Trikomonas Vajinitis
Enfeksiyondan, alkalen ortamda gelişen ve
cinsel yolla bulaşan Trikomonas Vajinalis
sorumludur.
Gebelerde çok risklidir, EMR ve preterm
eylem açısından dikkat edilmelidir.
Monilial Vajinitis (Kandida Albikans) Enfeksiyonların büyük bir kısmından
sorumludur. Diğer Kandida türleri de enfeksiyona sebep olabilir.
Hazırlayıcı faktörler;
İlaçlar
Nondiyabetik glikozüri
Gebelik
DM
Yüksek oranda şeker ve meyve içeren diyet
Kötü hijyen
Travma
Atrofik Vajinitis
Postmenopozal dönemde östrojenin
azalması ve mukozada atrofinin
gelişmesiyle vajina, enfeksiyonlara karşı
hassaslaşır.
Kaşıntı, yanma, kuruluk, disparoni
Vajen ph’ı yüksektir.
Vajinitiste Öykü
Akıntının karakteri, miktarı, rengi, kokusu
Semptomların ilk ne zaman başladığı
Akıntıyla birlikte kaşıntı, dizüri, disparoni,
vulvada iritasyon ve eritem
Aldığı ilaçlar
Kişisel hijyeni: vajinal duş öyküsü, perine
bölgesi için sprey, deodorant, pudra,
parfüm, naylon külot, sıkı giyecekler,
tampon kullanımı
Servisitis
Serviks anatomik yapısı nedeniyle alt ve üst genital organları ayıran kapı durumundadır.
Servikal epitelyum ve stromanın enfeksiyonudur.
Akut veya kronik olarak görülebilir.
Akut servisit genellikle streptokok, stafilokok, E. Coli, klamidya, gonokok, trikomonas gibi enfeksiyonların servikse yayılmasıyla gelişir.
Belirti ve Bulgular
Pürülan, genellikle sarı-yeşil ve bol
miktarda akıntı
Endoservikal epitelde ödem ve travmaya
yatkınlık
Siklüs arasında düzensiz kanama
Koitus yada muayene sonrası kanama
Tanı
Sekresyonun karakteri ve pelvik muayene
bulguları önemlidir.
Sekresyonun lam üzerinde gram
boyamasında nötrofil miktarında artış
saptanır.
Gonore ve klamidya için nükleik asit
amplifikasyon testi yapılması gerekir.
Tedavi
Antibiyotik tedavisi
Cinsel eşin de mutlaka aynı antibiyotik
tedavi protokolüyle tedavi edilmesi
gerekir.
Kronik servisitte kriyo cerrahi, konizasyon
ya da lazer tedavisi planlanabilir.
Pelvik İnflamatuar Hastalık (PID) PID, alt genital bölgedeki enfeksiyonun,
fallop tüplerine, overlere, pelvik peritona ve
pelvis bağ dokusuna yayılmasıyla ortaya
çıkan bir grup hastalığın ortak tanımıdır.
Neiseria Gonore ve Klamidya Trakomatis
nedeniyle gelişir.
25 yaş altında olma, çok eşlilik, CYBE varlığı,
RİA takılırken aseptik koşullara uyulmaması,
vajinal duş, sigara
Tanı
Öykü alma, pelvik ve fiziksel muayeneyle
tanı konur
Organizmayı belirlemek için vajenden ve
endoserviksten kültür örneği alınır.
Kan sayımında; lökositoz, eritrosit
sedimantasyon hızı, C reaktif protein
artmıştır.
Komplikasyonları
Son aşaması tuba-overyan absedir.
Abse drenajı yapılır.
İnfertiliteyle sonuçlanabilir.
Hastalık yeterli tedavi edilmediğinde PID
kronikleşebilir. Kronik pelvik ağrı,
menstrüel bozukluklar, konstipasyon,
halsizlik ve akut PID bulgularının
tekrarlamasıyla karakterizedir.
Tedavi
Hasta genellikle ayaktan, kombine
antibiyotiklerle tedavi edilir. Sefoksisilin+
doksisiklin hem ayaktan hem de yatarak
tedavi olan hastalar için uygundur. Ciddi
vakalarda IV antibiyotik tedavisi uygulanır.
Eş mutlaka tedavi edilmelidir.
Tedavi süresince kadın istirahat etmeli,
cinsel ilişkide bulunmamalı, yeterli
beslenmeli ve vajinal duş yapmamalıdır.
Hemşirelik Bakımı Abdominal rahatsızlıklar için reçete edilen
analjezik uygulanır.
Abdomenin yada sırtın alt kısmının ısıtılması dolaşımı hızlandırır.
Vajinal drenajın sağlanması için semi fawler pozisyonda yatırılır.
Beslenmesi izlenir, özellikle bol sıvı alamsı sağlanır.
Perine bakımı verilir.
Bilgi ve psikososyal destek sağlanır.
RİA yada tampon kullanmaması, kondomsuz ilişkiye girmemesi söylenir.
CYBE
Gizleme eğilimi
Birine yakalanmak diğerleri için zemin
oluşturur.
Belirtilerin olmaması
DİKKAT!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!
Tedavi edilmediğinde!!!!
İnfertilite nedenidir.
Düşük, dış gebelik
Yenidoğanda görülen sakatlıklar,
enfeksiyon, ölüm
Rahim ağzı kanserleri
Sosyal sorunlar (boşanma, ekonomik yük
vb)
Risk Altında Olan Kişiler
Korunmasız cinsel ilişkiye girenler
Çok eşlilik
Seks işçileri
Kendinde veya eşinde CYBE öyküsü olanlar
Alkol ve uyuşturucu kullananlar
Manikür, pedikür jilet ortak kullanımı
Epilasyon, sünnet akupunktur, piercing, dövme
Diş tedavisi sırasında
Kan ürünü nakli
Genel Belirtiler (KADIN)
Akıntının her zamankinden farklı nitelikte
(koku, görünüm) olması
Karnın alt kısmında ve kasıklarda
ağrı/hassasiyet
Adet dışı kanama
Disparoni
Nedeni bilinmeyen düşük, sık ve ölü
doğumlar
Genel Belirtiler (ERKEK)
Penisten akıntı
Testislerin birinde yada ikisinde ağrı
Cinsel bölgede yada ağız kenarında ülserasyon nodül veya kabarcık
Cinsel organlarda siğil yada uçuk
İdrar yaparken yada dışkılamada ağrı yada yanma
Ateş, titreme, genel vücut ağrısı
Kasık bölgesinde lenfadenopati
Sifiliz
Genital ülserlerle karakterize, deri ve iç
organları tutabilen, değişik kilinik
tablolarla ortaya çıkan durum
Primer Sifiliz: 3-4 hafta içinde şankr
Sekonder Sifiliz: yaygın lenfadenopati,
Kandiloma
Tersiyer Sifiliz: Alt ekstremitelerde gom
Etken: Treponema pallidum-İnkübasyon
10-90 gündür.
Tanı-Tedavi
Kesin tanı primer yada sekonder lezyondan
alınan sürüntü mikroskobisiyle konur.
Serolojik testler (VDRL, RPR, TPHA)
Penisilin 10 gün süreyle
Eritromisin, tetrasiklin
Tedaviden sonra ilk yıl 3 ayda bir kontrol
Eş tedavisi
Tedavi sonrası en az bir ay cinsel ilişkide
bulunulmamalı
Sifilizden Korunma ve Hemşirelik
bakımı Tek eşlilik
Kondom kullanımı
Alkol ve maddeden kaçınmak
Vajinal duş bulaşı engellemez!!!
Anormal akıntı, kasıklarda kızarıklık
doktora başvurulmasını gerektirir.
Plasentayla bebeğe geçiş söz konusudur.
Genital Herpes
Kronik viral enfeksiyondur (HSV-1, HSV-2)
Primer Enfeksiyon: Lökore, yanma, kaşıntı,
2-6 haftada lezyonlar geçer, ateş, üşüme,
bulantı, kusma varsa enf. yayılmıştır.
Sekonder Enfeksiyon: daha az ağrılı, 3-7
gün içinde geçer.
Bulaş yolu
HSV derisinde küçük çizikler olan yada
mukozada lezyonları olan kişiyle direkt
temas sonucu yada genital oral viral
partiküller taşıyan kişilerin vücut
sekresyonlarıyla bulaşabilir.
HSV 2 nin inkübasyon süresi 2-12 gündür.
Fetüse transplasental yolla geçebilir
Seksio önerilir.
HPV
HPV’nin 40’tan fazla tipi cinsel yolla
bulaşır. Genital bölgeyi enfekte eder.
Tip 16 ve 18 servikal kanser HPV 6 ve
genital wart nedenidir.
Siğil oluşmasına neden olur.
Lezyonlar ağrısız, vulva, vajen, serviks ve
anal bölgede olabilir.
İnkübasyon 1-2 hafta, 9-12 ay
Risk Faktörleri
Erken yaşta çok eşle cinsel yaşam
Başka CYBE varlığı
Sigara kullanma
İmmün sistemin baskılandığı durumlar
Kötü beslenme
Kişisel hijyeninin iyi olmaması
Çok doğum (3’ten fazla)
HPV’den Korunma
Kondom
Şüpheli kişilerle cinsel ilişkiden
kaçınılmalıdır.
HPV aşısı yaptırılmalıdır.
Tedavi
HPV’nin sistemik ve virüsü yok etmeye
yönelik bir tedavisi bulunmamaktadır. Tedavi
lezyonlara yöneliktir.
DSÖ Kriyoterapi, lazer, elektrokoter, cerrahi
Topikal ajanlar-genital siğillergebelikte
mutlaka tedavi edilmelidir.
Tedavi sırasında cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır.
Tedavi sonrası pap smear kontrolllerinin
düzenli yapılması gerekmektedir.
Viral Hepatit
Hepatit cinsel yolla bulaşan ancak
doğrudan üreme sisteminde enfeksiyona
neden olmayan bir hastalıktır.
Beş tipi olmasına rağmen HBV ve HDV
virüsü cinsel yolla bulaşır.
Daha nadir olmakla birlikte HCV’nin de
cinsel yolla bulaşma özelliği vardır.
Bulaş Yolu
Virüs cinsel ilişki sırasında, virüs taşıyan
vajinal salgı yada seminal mayinin diğer
kişiye geçmesiyle bulaşır.
HBV ve HDV virüs taşıyan kan ve kan
ürünlerinin nakli yada enfekte kesici ve
delici aletlerin kullanılmasıyla bulaşabilir.
HBV anneden bebeğe çoğunlukla doğum
sırasında daha nadiren intrauterin bulaşır.
İnkübasyon 45-60 gündür.
Belirti ve bulgular
Bulantı, kusma, anoreksi, ateş, sarılık, idrar
dansitesinde yükselme, abdominal ağrı
Artritis, deride kırmızı lekeler, artralji
İlerlediğinde kronik hepatit, siroz,
hepatoselüler karsinoma, karaciğer
yetmezliği, ölüm
HBV’de Aşılama
Hepatit B aşısı olması gereken kişiler
Cinsel aktif kadın ve erkekler
Herhangi bir CYBE tanısı almış olanlar
Son 6 ayda birden fazla cinsel eşi olanlar
CYBE kliniklerinde tedavi görenler
Seks işçileri
Cinsel aktif homoseksüel ve biseksüel erkekler
İlaç bağımlıları
Uluslararası seyahat edenler
Kronik Hepatit B’li kişiyle aynı evde yaşayanlar
AIDS
Belirgin immünsupresyon ile buna bağlı
ortaya çıkan fırsatçı enfeksiyonlara
yatkınlık ve kanser zeminiyle karakterize
bir hastalıktır.
HIV ile enfekte olmayla AIDS hastalığının
gelişmesi arasındaki süre ortalama 10
yıldır.
İnkübasyon döneminde (3-6 ay) belirti
görülmeyebilir.
Bulaş Yolu
Enfekte kişilerin semen, kan, feçes, vajinal
sekresyon, tükrük ve anne sütü gibi vücut
sekresyonlarının diğer kişilerin vücutlarına
girmesiyle bulaşır.
Belirti ve bulgular
Değişkendir.
Erken belirtiler; boğaz ağrısı, rinitis ve vücutta lekeler
Daha sonra lökopeni ve idiyopatik trobositopeni
Dermatitis, ateş, gece terlemesi, diyare, kilo kaybı, lenfadenopati, tonsillerde büyüme
Bakteriyel pnömoni, tüberküloz, menenjitis
Tanı
HIV Tip 1 antikor testi ile saptanır. ELİSA
yada hızlı assey testi ile başlanır. Sonuç
Western Blot yada diğer destek testlerle
doğrulanırsa kadın HIV’le enfekte kabul
edilir.
Dolaşımdaki HIV antijenleri P24 antijen
testi ile belirlenir.