Örnek Çözümlerle Şirketler muhasebesi problemleri

ANKARA ÜNİVERSİTESİ SİYASAL BİLGİLER FAKÜLTESİ YAYINLARI NO: 5 4 9

40. KURULUŞ YILDÖNÜMÜNDE ANKARA ÜNİVERSİTESİNE ARMAĞAN : 1

Örnek Çözümlerle

ŞİRKETLER MUHASEBESİ PROBLEMLERİ

Kollektif- Komandit Limited - Anonim

Kuruluş - Sermaye Değişiklikleri Kâr Dağıtımı - Tasfiye / Birleşme

ANKARA ÜNİVERSİTESİ SİYASAL BİLGİLER FAKÜLTESİ YAYINLARI NO: 5 4 9

Örnek Çözümlerle

ŞİRKETLER MUHASEBESİ PROBLEMLERİ

Kollektif- Komandit Limited - Anonim

Kuruluş - Sermaye Değişiklikleri Kâr Dağıtımı - Tasfiye / Birleşme

Prof. Dr. LÂTİF ÇAKICI Siyasal Bilgiler Fakültesi

Copyright : Siyasal Bilgiler Fakültesi 1986

A N K A R A Ü N İ V E R S İ T E S İ B A S I M E V İ — A N K A R A , 1 9 8 6

Öğrencilerime .

• i U

Ö N S Ö Z

"Örnek Çözümlerle Şirketler Muhasebesi" başlığını taşıyan eli-nizdeki çalışmayı kaleme alırken uzun süre düşündüm. Muhasebe ile yakından ilgilenenler teorideki gelişmelerin uygulamadaki gelişme-leri geriden takip ettiğini bilirler. Bu konu özellikle Şirketler Muha-sebesi dalında çok belirgindir. Çünkü her hukuki değişikliğe paralel olarak bu muhasebe dalında da bir değişiklik ortaya çıkmaktadır, işte bu gerçek nedeniyle bu alanda çözümlerle şirketler muhasebesi kitabını yazmak için uzun süre düşündüm. Bu düşünme sürecinde "genel muhasebe" ve "maliyet muhasebesi" alanında çözümlü prob-lemleri içeren kitaplarımı yayınladım. Baktım ki "Şirketler Muha-sebesi Problemleri" alanında yayın eksikliği de var. Bu boşluğu dol-durabilmeye bir adım atma cesaretini kendimde bulduğum an yaz-maya karar verdim.

Özellikle çözümlü problemler okunurken bazı yeni yasal dü-zenlemeler nedeniyle eskimiş olduğu görülebilecektir. Okuyucu bu-nu daima gözönünde tutarak yeni düzenlemeleri dikkatle izlemeli ve problemleri çözmeye çalışmalıdır.

Kitapta ele alınan şirketler, uygulamada çok kullanılan ve tica-ret kanunumuzda ele alındığı gibi şahıs şirketlerinden kollektif ve adi komandit şirketleri ile sermaye şirketlerinden limited ve anonim şirketlerdir. Hisseli komandit şirketler ile kooperatif şirketler ele alın-mamışlardır.

Her bir şirket tipini kuruluşundan tasfiyesine kadar bir bölümde ele almak yerine kuruluş, sermaye değişiklikleri, kâr dağıtım ve tas-fiye işlemlerini ayrı bölümler içinde tüm şirketler için birlikte ele aldım. Böyle bir yaklaşımın nedeni, aynı işlemin çeşitli şirketlerde gösterdiği farklılıkları karşılaştırmaya imkan vermesidir.

V

Öte yandan kitapda ele alınan problemlerin bir kısmının çözü-münü verirken, diğer kısmının çözümünü okuyucuya bıraktım. Daha önce yayınlanan iki muhasebe kitabımda uyguladığım bu yöntemin hem öğrenci hem de diğer okuyucular tarafından olumlu karşılan-ması bu kitapda da aynı sistemi uygulamamı sağladı.

Bu kitabın ortaya çıkmasında teşekkür borçlu olduğum birçok kişi ve kuruluş vardır. Bunların başında kendilerinden feyz aldığım ilk okuldan bu güne kadarki tüm hocalarım gelmektedir. Lisans prog-ramlarındaki derslerim nedeniyle beni destekleyen ve eserlerinden yararlandığım meslekdaşlarıma da teşekkür etmek isterim.

Problemlerin düzenlenmesi ve tashih işlemlerindeki yardımları için araştırma görevlisi Ercan Bayazıtlı'ya; kitabın basımındaki ti-tiz çalışmaları için başta Faruk Çınar olmak üzere Üniversitemiz Basımevi çalışanlarına; huzurlu çalışma ortamı yaratan eşim ve iki oğluma içten teşekkür ederim.

Özellikle yasal düzenlemelerdeki değişmeler nedeniyle bütün gayretlerime rağmen ortaya çıkacak hata ve eksikliklerin sorumlu-luğu tabiiki bana aittir. Tesellim, bu konuda öğrencilere kaynak bir kitap sunabilmek ve genç meslektaşlarımın başlattığım bu çalışmanın boşluklarını ileride doldurabileceklerine olan inancımdır.

Çankaya, Ocak, 1986 Prof. Dr. Lâtif ÇAKICI

VI

İ ç indek i l e r ŞİRKETLERİN K U R U L U Ş U

1. Kollektif Şirketler 3 2. Adi Komandit Şirketler 14 3. Limited Şirketler 23 4. Anonim Şirketler 33

ŞİRKETLERDE SERMAYE DEĞİŞİKLİKLERİ

1. Kollektif Şirketler 45 2. Komandit Şirketler 53 3. Limited Şirketler 60 4. Anonim Şirketler 66

ŞİRKETLERDE KÂR-ZARAR D A Ğ I T I M I


ŞİRKETLERDE TASFİYE


ŞİRKETLERDE BİRLEŞME-KATILMA

1. Kollektif Şirketler 163 2. Anonim Şirketler 183

Yararlanılabilecek Kaynaklar 203

YII

ŞİRKETLERİN KURULUŞU

Kollektif Şirketler PROBLEM : 1

3 arkadaş A ve Ortakları Kollektif Şirketini 1.1. 1984 tarihinde kurmuşlardır. Ortakların sermaye taahhütleri

O R T A K A 750.000.— TL. O R T A K B 500.000.— TL. O R T A K C 250.000.— TL.

olmak üzere toplam sermaye 1.500.000.— TL. sidir.

Ortaklar taahhütlerini aynı gün nakden ödemek suretiyle yerine getirmişler ve şirket fiilen faaliyete başlamıştır.

İSTENİLENLER : A ve Ortakları kollektif şirketinin kuruluş kayıtları ile 1.1. 1984

tarihli kuruluş bilançosunu düzenleyiniz.

ÇÖZÜM I

Sermaye Taahhüt Hesabı A Sermaye Taahhüt B Sermaye Taahhüt C Sermaye Taahhüt

Sermaye Hesabı A Sermaye Payı B Sermaye Payı C Sermaye Payı

750.000.-500.000. 250.000.-

750.000. 500.000. 250.000.

Ortakların sermaye taahhüdü /

Kasa Hesabı Sermaye Taahhüt Hesabı

A Sermaye Taahhüt 750.000.— B Sermaye Taahhüt 500.000.— C Sermaye Taahhüt 20.000.— Ortakların sermaye taahhüdünü

yerine getirmesi /

1.500.000.

1.500.000.

1.500.000.

1.500.000.

3

A ve ORTAKLARI K O L L E K T l F Ş İRKETİNİN 1.1.1984 TARİHLİ K U R U L U Ş BlLÂNÇOSU

Aktif (TL.) Pasif

Kasa \ \

\

1 . 5 0 0 . 0 0 0 . - Sermaye A. Scı-maye 750.000 B. Sermaye 500.000 C. Sermaye 250.000

1.500.000.—

Toplam 1.500.000.— Toplam 1.500.000.—

Büyük Defter Kayıtları:

B Sermaye Taahhüt Hes. A B Sermaye Hes. A

1.500.000.— 1-. 500.000.— 1.500.000.—

B Kasa Hesabı A

1.500.000.—

Yardımcı Defter Kayıtları:

B Ortak A Sermaye Hes. A B Ortak B Sermaye Hes. A 750.000.—

B Ortak C Sermaye Hes. A

500.000.

250.000.—

Ortak A B Taahhüt

Sermaye Hesabı A

Ortak B Sermaye B Taahhüt Hesabı A

750.000.— 750.000.— 500.000.— 500.000.—

Ortak C Sermaye B Taahhüt Hesabı A

250.000.— 250.000.—

4

PROBLEM :

E ve F isimli iki arkadaş 1.1.1985 tarihinde EFE Kollektif Şirketini kurmuşlardır. 9.000.000. TL. sı olan şirket sermayesinde ortakların payları eşittir. Ortak E sermaye taahhüdünün yarısını nakit olarak yerine getirirken diğer yarısı içinde 3 ay vadeli bir bono vermiştir. Ortak F ise mevcut şahıs işletmesini aşağıda üzerinde anlaşılan şartlarla yeni şirkete devretmiştir. Kalan borcunu ilerde ödeyecektir.

İşletmenin bilânçosu ve devir şartları şu şekildedir.

F. İŞLETMESİ 31.12.1984 Tarihli Aktif BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif

Kasa 100.000.— Sermaye 3 .500.000.—

Mal 1.700.000.— Satıcılar 650.000.—

Müşteriler 1.550,000.— Kâr 450.000.—

Demirbaşlar 1.250.000.— \ \ \ \

Toplam 4.600.000.— Toplam 4.600.000.— Toplam Toplam

Bilançonun devir şartları:

a) Mevcut malın tamamı 1.500.000.— TL.sı

b) Demirbaşların tamamı 1.375.000.— TL.sı

c) Kasa ile borç ve alacaklar bilançodaki değerleri üzerinden devredilmiştir.

İSTENİLENLER :

EFE Kollektif şirketinin kuruluş kayıtları ile kuruluş bilançosunu düzenleyiniz.

5

ÇÖZÜM

/ Sermaye Taahhüt Hesabı E Sermaye Taahhüt 4.500.000.-F Sermaye Taahhüt 4.500.000.-

Sermaye Hesabı E Sermaye Payı F Sermaye Payı

4.500.000. 4.500.000.

Ortakların sermaye taahhüdü : /

Kasa H. Ortak E. Cari H.* (Alacak Senetleri)

Sermaye Taahhüt H. Ortak E'nin sermaye taah. yerine getirmesi

9.000.000.

2.250.000. 2.250.000.

9.000.000.—

4.500.000.

Ortak F'nin taahhüdünü yerine getirmek üzere devrettiği işlet-medeki devir şartlarına göre -özsermayesinin hesaplanması gerekir. Şöyleki:

Aktif toplamı

Kasa 100.000.—

Mal 1.500.000.—

Müşteriler 1.550.000.—

Demirbaşlar 1.375.000.—

(•—) İndirilecek unsurlar

Gerçek aktif

Satıcılar

Özseımaye olup, ortak F bu miktarda

sermaye taahhüdünü yerine getirmiş olmaktadır.

4 .525.000.—

4.525.000.—

650.000.—

3.875.000.—

(*) Bu maddede alacak senetleri hesabı kullanılabilirsede ortağın sermaye taahhüdünden doğan borcu ve şirketle ilişkilerde üçüncü şahıslardan farklılığını gösterebilmek için Ortak Cari Hesabının kullanılması daha uygun olur.

6

Kasa H. Mal H. Müşteriler H. Demirbaşlar H.

Sermaye Taahhüt Hesabı

Satıcılar Hesabı Ortak F.nin sermaye taah-

hüdünü kısmen yerine getirmesi /

100.000. 1.500.000. 1.550.000. 1.375.000.

3.875.000. 650.000.

EFE K O L L E K T İ F Ş İRKETİNİN 1.1.1985 TARİHLİ Aktif K U R U L U Ş BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif

Sermaye Taahhüt 625.000.— Sermaye 9 .000.000.— Ortak F. Satıcılar 650.000.— Kasa 2 350.000.— T Mal. 1 500.000.— \ Müşteriler 1 550.000.— \ Ortak E Cari Hes. 2 250.000.— \ Demirbaşlar 1 375.000.— \ 9 .650.000.— 9.650.000.—

Büyük Defter Kayıtlan:

B Sermaye Taahhüt Hes. A

9.000.000.— 4.500 000.— 3.875 000.—

B Kasa Hesabı A

2.250.000.— 100.000.—

B Mal Hesabı A

1.500.000.—

B Sermaye Hesabı A

9.000.000.—

B Ortak E Cari Hesabı

2 .250.000.—

B Müşteriler Hesabı A

1.550.000.—

7

B Demirbaşlar Hesabı A B 1.375.000.-

Satıcılar Hesabı 650.000.—


B Oı tak E Sermaye Taahhüt Hesabı A B

4 .500.000.— 4.500.000.—

Ortak F Sermaye Taahhüt Hesabı A

3.875.000.—

B Ortak E Sermaye Hes. A B Ortak F Sermaye Hes. A 4 .500.000.— 4.500.000.—

PROBLEM : 3

T,S ve E adlarındaki 3 kardeş birleşerek 17.500.000.- TL. sermayeli T.S.E. kollektif şirketini kurmuşlardır. Kuruluş işlemlerini tamamla-yan ortak kardeşlerin sermaye taahhütleri ile bu taahhütlerin nasıl yerine getirileceğine ilişkin sözleşme hükmü şu şekildedir:

O R T A K T Sermaye taahhüdü 5.000.000.-TL. olup; 1.000.000,-TL. sı nakit, 1.500.000.- TL. sı mal ve 2.500.000.- TL. sı bir binanın şirkete tescili.

O R T A K S Sermaye taahhüdü 7.500.000.- TL. olup; 4.000.000.-TL.sı elindeki alacak senetlerinin şirkete cirosu ile 3.500.000.- TL. lık taşıt aracının şirkete devri.

O R T A K E Sermaye taahhüdü 5.000.000.- TL.sı olup; 3.500.000,-TL. sı nakit. 1.500.000.- TL. lık demirbaşın şirkete devredilmesi.

Ortaklar nakdi taahhütlerinin yarısını kuruluş safhasında yerine getirmişler geri kalanını ise 6 ay sonra yerine getirmeye söz vermiş-lerdir. Ayni taahhütlerini ise anında yerine getirmişlerdir. Kuruluş sırasında yapılan ve aktifleştirilen giderler toplamı 600.000.- TL. sidir.

İSTENİLENLER :

1. T.S.E. Kollektif Şirketinin kuruluşu ile ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

2. Adı geçen şirketin kuruluş bilânçosunu düzenleyiniz.

8

ÇÖZÜM : Günlük Defter Kayıtları

/ Sermaye Taahhüt H. Ortak T Ser. Taah. H. 5.000.000. Ortak S Ser. Taah. H. 7.500.000. Ortak E Ser. Taah. H. 5.000.000.

Sermaye H. Ortak T Sermaye H. 5.000.000. Ortak S Sermaye H. 7.500.000. Ortak E Sermaye H. 5.000.000.

Ortakların sermaye taahhütleri dolayısıyle

/ Kasa H. Alacak Senetleri H. Mal H. Demirbaşlar H. Taşıt Araçları H. Binalar H.

Sermaye Taahhüt Ortak T Ser. Taah. H. Ortak S Ser. Taah. H. Ortak E Ser. Taah. H.

Hesabı 4.500.000. 7.500.000. 3.250.000. V̂ I LaK i. OCI. 1 tlilll. I 1. o.^ju.uuu.—

Ortakların sermaye taahhütlerinin bir kısmını yerine getirmeleri do-layısıyle(*)

17.500.000.

2 250 000.-4.000.000.-1.500.000.-1.500 000.-3.500 000.-2.250.000.-

600.000.—

17.500.000.—

15.250.000—

600.000.


B Sermaye Taahhüt Hes. A B Sermaye Hesabı 17 500.000.— 15.250.000 — 17.500.000.—

B Kasa Hesabı A B Taşıt Araçları Hesabı A 2 250.000.— 600.000. — 3.500.000.—

B Binalar Hesabı A B Kuruluş Giderleri Hes. A 2.500.000. 600.000.—

(*) Ortak T ve E'nin henüz ödemedikleri nakitler dolayısiyle şirkete olan borçlarını sermaye taahhüt hesaplarında izlemek mümkün olduğu gibi bu borçları "ödenmemiş Ser-maye" hesaplan yada "Ortaklar Cari" hesaplarında da izlemek de mümkündür.

9

B Alacak Senetleri Hesabı B Mal Hesabı

4 .000.000.— 1.500.000.-

B Demirbaşlar Hesabı

1.500.000.

TSE K O L L E K T İ F ŞİRKETİ Aktif K U R U L U Ş BİLÂNÇOSU (TL) Pasif

Sermaye Taahhüt Hesabı (Ödenmemiş Sermaye

17.500.000.— Sermaye) 2 .250.000.—

17.500.000.—

Kasa 1.650.000.— Mal 1.500.000.— Alacak Senetleri 4 .000.000.— Demirbaşlar 1.500.000.— Taşıt Araçları 3 .500.000.— Binalar 2 .500.000.— Kuruluş Giderleri 600.000.—

\

Toplam 17.500.000.— Toplam 17.500.000.— Toplam


B Ortak T Sermaye Taahhüt Hesabı B

Ortak S Sermaye Taahhüt Hesabı

5.000.000.- 4 .500.000.— 7.500.000.— 7.500.000.—

B Ortak E Sermaye Taahhüt Hesabı B

5.000.000. 3 .250.000.—

Ortak T Sermaye Hesabı A

5.000.000.—

B Ortak S Sermaye

Hesabı A B

7 .500.000.—

Ortak E Sermaye Hesabı

5 .000.000.—

10

PROBLEM :

Kuruluşu tescil ettirilmiş bulunan "Ahmet Uyar ve Ortakları Sanayi ve Ticaret Kollektif Şirketi"nin sermayesi 75.000.000,- TL.sıdır. Tescil ve ilan işleminden sonra faaliyete başlayan şirketin sermayesinin ortaklar arasındaki dağılımı aşağıdaki gibidir.

Ortak Ahmet Uyar sermaye taahhüdünün 10.000.000.-TL. sını bina olarak şirketin kuruluşunda, kalan 20.000.000.- TL.lık kısmını ise kuruluştan 2 ay sonra nakden, Ortak Ali Tepe taahhüdünün 5.000.000,-TL. sını nakden, 10.000.000.- TL. lık kısmını taşıt aracı olarak ve 1.000.000.- TL. lık kısmını ise arsa olarak ve nakit dışındakilerin tamamının şirketin kuruluşundan 2 ay sonra, Ortak Mehmet Yıldız ise taahhüdünün tamamını nakit olarak ve şirketin kuruluşundan 1 ay sonra yerine getirecektir.

Şirketin kuruluşu sırasında yapılan 237.500.- TL. masraf şirket faaliyete geçtikten sonra ödenmiştir.

İSTENİLENLER :

1. Şirketin kuruluşu ile ilgili günlük defter, büyük defter ve yar-dımcı defter kayıtlarını yaparak, kuruluş bilançosunu düzenleyiniz.

2. Şirketin kuruluşundan sonra yerine getirilen sermaye taahhüt-leri ile ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

PROBLEM : 5

500.000.000.— TL. sermayeli "A ve B Kardeşler Kollektif Şirketi" Adana'da faaliyete geçmiştir. Şirketin sermayesinin ortaklar ar.ası

Sermaye Taahhüdü

Ortak Ahmet Uyar

Ortak Ali Tepe

Ortak Mehmet Yıldız

30.000.000.— TL.

20.000.000.— TL.

25.000.000.— TL.

Toplam 75.000.000.— TL.

11

dağılımı eşit olup, A taahhüdünün 1 /2 sini nakten yatırmış ve baki-yesini 6 ay sonra ödemeyi kabul etmiştir.

B ise mevcut işletmesini aşağıdaki bilânçoya göre tüm hukukî sonuçları ile devretmiş, kalan borçu için 3 aylık bir bono vermiştir.

B TİCARET İŞLETMESİNİN BİLANÇOSU Aktif (TL.) Pasif

Mal 150.000.000.— Sermaye 212.500.000.— Müşteriler 25 ..000.000.— Satıcılar 25.000.000.— (Alıcılar) Borç Senetleri 12.500.000.— Taşıt Araçları 50.000.000.— Demirbaşlar 25.000.000.— Toplam 250.000.000.— Toplam 250.000.000.— Toplam Toplam

İSTENİLENLER :

1- A ve B Kardeşler Kollektif Şirketinin kuruluş günlük ve bü-yük defter kayıtlarını yapınız.

2- Şirketin Kuruluş Bilançosunu düzenleyiniz.

PROBLEM : 6

V, Y ve Z adlarında üç arkadaş 1 Mart 1984 tarihinde 1.500.000-TL. sermayeli bir kollektif şirket kurmuşlardır. Şirket sermayesinin 1.000.000.— TL. sı ortak V; geri kalanı ise yarı yarıya olmak üzere diğer 2 ortak tarafından taahhüt edilmiştir.

Ortak V sermaye taahhüdünü yerine getirmek amacı ile aşağıdaki kıymetleri şirkete devretmiştir.

Mal 400.000.— T L . i

Demirbaş 150.000.— T L .

Bina 625.000.— T L .

Borç Senetleri 125.000.— T L .

12

Aynı gün ortak Y; 250.000.— TL. kıymetinde bir kamyonet getirip teslim etmiş, ortak Z ise şirket kuruluşu için cebinden ödediği 75.000.— TL. lık kuruluş giderlerini düştükten sonra kalan borcunu nakden ödemiştir.

İSTENİLENLER :

1. Kollektif şirketin kuruluşu ile ilgili tüm muhasebe kayıtlarım yapınız.

2. Adı geçen şirketin kuruluş bilançosunu düzenleyiniz.

t

\

13

Adi Komandit Şirketler

PROBLEM : 7

Sınırsız sorumluluğu kabul eden (X) ile, koydukları sermaye ile sınırlı sorumluğu kabul eden (V), (Y) ve (Z) bir komondit şirket kur-muşlardır.

Ortakların taahhüt ettikleri sermayeye karşılık getirdikleri değerler aşağıda gösterilmiştir.

Komandite Ortak A 1.500.000.— T L . (900.000.—

Gerekli hukuki işlemler yerine getirilerek şirket kurulmuştur.

İSTENİLENLER :

1. Söz konusu şirkete ait kuruluş kayıtları ile ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

2. Kuruluş Bilançosunu düzenleyiniz.

TL. bina ve 600.000.— TL. nakden)

Komanditer Ortak V

Komanditer Ortak Z

Komanditer Ortak Y

500.000.— TL. (Nakden)

250.000.— TL. (Nakden)

250.000.— TL. (Nakden)

14

ÇÖZÜM

Günlük Defter Kayıtları

/ Sermaye Taahhüt H. Komandite X S. Taah. Komanditer V S. Taah. Komanditer Y S. Taah. Komanditer Z S. Taah.

Sermaye H. Komandite X Ser. Komanditerler Ser.

1.500.000. 500.000. 250.000. 250.000.

1.500.000. 1.000.000.

Kasa H. Binalar H.

Sermaye Taahhüt H. Komandite X Ser. Taah. 1.500.000. Komanditer V Ser. Taah. 500.000. Komanditer Y Ser. Taah. 250.000. Komanditer Z Ser. Taah. 250.000. /

2.500.000.

1.600.000. 900.000.

2.500.000.—

2.500.000.-


B Sermaye Taahhüt Hes. A B

2.500.000.- 2.500.000.-

Sermaye Hesabı

2.500.000.

B Kasa Hesabı

1.600.000.-

A B Binalar Hesabı

900.000.

Yardımcı Defter Kayıtları

Komandite X Sermaye B Taahhüt Hesabı A

1.500.000.- 1.500.000.—

B Komanditer V Sermaye

Taahhüt Hesabı A

500.000.- 500.000.—

B Komanditer Y Sermaye

Taahhüt Hesabı A B

250.000.— 250.000.-

Komanditer Z Sermaye Taahhüt Hesabı A

250.000. 250.000.-

15

B Komandite X Sermaye

Hesabı A B Komanditerler Sermaye

Hesabı A

1.500.000.- 1.000.000.—

Aktif

X ve ORTAKLARI K O M A N D İ T ŞİRKETİNİN K U R U L U Ş BİLÂNÇOSU

(TL.) Pasif

Kasa 1.600 000.— Sermaye • 2.500. 000.— Binalar 900 000.— Komandite

X Sermayesi 1 .500 .000 . -

\ Komanditerler

\ Sermayesi 1.000.000.—

Toplam 2.500 000.— Toplam 2.500 000.— Toplam Toplam

PROBLEM : 8

Konfeksiyon dalında üretim ve satış yapmak üzere Ali Er, Ahmet Yavuz ve Tekin Arı isimli 3 arkadaş 15.000.000.— TL. sermayeli bir "adi komandit şirket" kurmaya karar vermişlerdir.

Ortakların niteliği ve sermaye taahhütleri şu şekildedir.

1. Ali Er komandite ortaktır. Ali Er evvelce mevcut aynı dalda çalışan konfeksiyon atelyesini yeni şirkete devredecektir.

Bu atölyenin o tarihteki bilançosu şöyledir;

Aktif ALİ ER'in DEVRE ESAS OLAN BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif Binalar 1 000 000.— Sermaye 7 .500 000.— Makinalar 2 485 000.— Borç Senetler 360 000.— Demirbaşlar 250 000.— Satıcılar 450 000.— Hammaddeler 1 100 000.— Muh. Borçlar 40 000.— Ürünler 1 925 000.— B" Amortismanlar 308 500.— Müşteriler 1 .790 000.— Bina 35 000.— Kasa 300 000.— Demirbaş 25 000.—

\ Makinalar 248 500.—

\ Dönem Kârı 191 500.— Toplam 8 850 000.— Toplam 8 .850 000.—

16

Bilançoda yer alan sabit değerlerle hammadde ve ürünler ve alacak ile borçlar yeni kurulan adi komandit şirkete aynen devredile-cektir. Ne varki alacaklardan 50.000.— TL. lık kısmı şüpheli görül-müş ve tamamı için karşılık ayrılarak; öte yandan makinalardan birisi de fazla yıprandığından net muhasebe değerinden 150.000.— TL. sı eksiği ile değerlendirilecektir. Komandite ortak Ali Er kalan borcunu nakden ödemiştir.

2. Komandite ortak olan Ahmet Yavuz ise ortaklığa şu değerleri getirmiştir.

Nakit Para 1.015.000.— T L .

Bina 3 .500.000.— T L .

Nominal değeri 2500—TL. piyasa değeri 2425.—TL.sı olan 20 adet tahvil 485.000.—

5.000.000.— T L .

3. Komanditer Ortak Tekin Arı taahhüt ettiği sermayenin ta-mamı olan 2.500.000.— Tl. sim bir defada ve nakden ödemiştir.

İSTENİLENLER :

1. Adı geçen adî komandit şirketin kuruluşu ile ilgili günlük, büyük ve yardımcı defter kayıtlarını yapınız.

2. Şirketin kuruluşunu tamamladığı tarihteki kuruluş bilanço-sunu düzenleyiniz.

ÇÖZÜM:

Günlük Defter Kayıtları:

/ Sermaye Taahhüt H. Komandite Ort. Ali Er 7.500.000.— Komandite Ort. Ahmet Yavuz 5.000.000.— Komanditer Ort. Tekin Arı 2.500.000.—

Sermaye H. Ortakların sermayeyi taahhüt et-meleri.

/

15.000.000,

15.000.000.-

17

Binalar H. Makinalar. H. Demirbaşlar H. Hammaddeler H. Ürünler H. Alıcılar H. Kasa H.

Sermaye Taahhüt H. Komandite Ortak Ali Er

sermaye taahhüdüne karşılık olmak üzere Komandite Ali Er'in konfek-siyon atölyesi bilançosunun akti-fi'nin devralınması /

Sermaye Taahhüt H. Komandite Ortak Ali Er

Borç Senetleri H. Satıcılar H. Muhtelif Borçlar H. Şüpheli Alacaklar Karş. H.

Komandite Ortak Ali Er'in atölye-sinin pasifinin devralınması

I Kasa H. Binalar H. Tahviller H.

Sermaye Taahhüt Hesabı Kom. Ort. Ahmet Yavuz

Komandite Ortak Ahmet Yavuz'un sermaye taahhüdünü yerine getir-mesi

/ Kasa H. Sermaye Taahhüt Hesabı

Komanditer Ort. Tekin Arı-Kom^nditer Ort . Tekin Arının ser-

maye t ahhüdünü yerine getirmesi

965.000. 2.086.500,

225.000, 1.100.000, 1.925.000, 1.790.000,

308.500,

900.000.--

1.015.000, 3.500.000,

485.000,

2.500.000.—

8.400.000,

360.000, 450.000,

40.000, 50.000.

5.000.000.—

2.500.000,


Komandite Ortak Ali Er Komandite Ort. Ahmet Yavuz B Sermaye Taahhüt Hesabı A B Sermaye Taahhüt Hesabı A

7.500.000.— 900.000.—

8.400.000.— 5.000.000.— 5.000.000.— 7.500.000.— 900.000.—

18

Komanditer Ortak Tekin Arı B Sermaye Taahhüt Hesabı A

2.500.000.—


B Sermaye Taahhüt Hesabı A

15.000.000.— 8.400.000.— 900.000.— 5.000.000.—

2.500.000.—

B Binalar Hesabı A

965.000.— 3.500.000.—

B Demirbaşlar Hesabı

225.000.—

B Ürünler Hesabı A

l 925.000.—

B Kasa Hesabı A

308.500.— 1 015.000.— 2 500.000.—

B Satıcılar Hesabı A

450.000.—

B Tahviller Hesabı A

485.000.— j ı

2 .500.000.—

B Sermaye Hesabı A

15.000.000.—

B Makinalar Hesabı A

2 .086.500.—

1

Hammaddeler Hesabı A

1.100.000.—

B Alıcılar Hesabı A

1.790.000.—

B Borç Senetleri Hesabı A

3 .600.000.—

B Muhtelif Borçlar Hesabı A

40.000.—

B Şüpheli Alacaklar Kar.H. A

50.000.—

19

ADİ K O M A N D İ T ŞT'in BİLÂNÇOSU Aktif (TL.) Pasif

Kasa 3 .823.500.— Sermaye 15 000.000.— Binalar 4 .465.000.— Borç Senetleri 360.000.— Makinalar 2 .086.500.— Satıcılar 450.000.— Demirbaşlar 225.000.— Muhtelif Borçlar 40.000.— Hammaddeler 1.100.000.— Şüpheli Ala. Kar. 50.000.— Ürünler 1.925.000.— Müşteriler 1.790.000.— Tahviller 485.000.—

Toplam 15.900.000.— Toplam 15 900.000.— Toplam Toplam

PROBLEM : 9

Konfeksiyon malzemeleri üzerine toptan ticaret yapmak üzere, V, Y ve Z ismindeki şahıslar, aralarında bir adi komandit şirket kur-mayı kararlaştırmışlardır. Şirketin kuruluş şartları ve aşamaları aşa-ğıda gösterildiği gibidir.

1. Şirketin sermayesi 9.000.000.—TL. olup, bunun 7.500.000.— TL. sı komandite ortak V. ye, 900.000.— TL. sı komanditer ortak Y., ye ve 600.000.— Tl. sıda diğer komanditer ortak Z'ye ait olacaktır.

2. Ortaklar; 1.1.1985 tarihinde taahhüt ettikleri sermaye pay-larını şu şekilde yerine getirmişlerdir.

T İCARET İŞLETMESİ 31.12.1984 BİLÂNÇOSU Aktif (TL.) Pasif

Kasa 90 000.— Sermaye 7 200 000.— Mal 4. 725 000.— Amortisman 630 000.— İ. Bankası 1 665 000.— Satıcılar 3 900 000.— Alıcılar 2 325 000.— Borç Senetleri 1 020 000.— Taşıt Araçları 1 425 000.—

Borç Senetleri

Demirbaşlar 675 000.— Binalar 1 845 000.—

Toplam 12 750 000.— Toplam 12 750 000.—

20

a) Ortak V, şirketin kurulduğu tarihe kadar kendisi tarafından işletilmekte olan ticaret işletmesini bütün aktif ve pasifi ile 6.1.1984 tarihinde adi komandit şirkete devretmiştir. Devredilen ticaret işle-mesine ait 31.12.1983 tarihli bilânço yukarıda görüldüğü biçimdedir.

b) Ortak Y, kendisi tarafından yapılan 225.000.—TL. tutarındaki kuruluş masraflarının mahsubundan sonra, taahhüdünün kalanını 10.1.1984 tarihinde nakden yerine getirmiştir.

c) Ortak Z, sermaye taahhüdünün yarısını 12.1.1984 tarihinde nakden yerine getirmiş, diğer yansımda anlaşılan tarihten ancak 3 ay sonra ödeyebilmiştir. Bu geçikme dolayısıyla zamanında ödenemeyen sermaye kısmı için şirket lehine % 20 faiz hesaplanmıştır.

İSTENİLENLER :

1. Yukarıdaki bilgilere göre kurulan adî komandit şirkete ait gereken muhasebe kayıtlarını yapınız.

2. Kuruluş Bilânçosunu düzenleyiniz.

PROBLEM : 10 Ahmet Yılmaz ile Amcası Mehmet Yılmaz birleşerek 5.000.000.—

TL. sermayeli bir adi komandit şirket kurma kararı almışlardır. Yapılan sözleşmeye göre şirkete Ahmet Yılmaz komandite ortak ola-rak katılacak ve sermayenin % 60'ını nakit olarak şirketin kuruluşun-da; Amcası Mehmet Yılmaz ise şirkete komanditer ortak olarak katı-lacak ve kalan sermayenin yarısını şirketin kuruluşunda nakden, kalan kısmımda iki ay vadeli alacak senedi vermek suretiyle karşılaya-caktır. Ortaklar, şirketin kuruluşu için 425.000.—- TL. masraf yapmış-lardır. Şirket tescil ve ilân edilerek faaliyete geçmiş ve ortaklar taah-hütlerini yerine getirmişlerdir. Yapılan kuruluş masrafları şirket faaliyete geçtikten sonra ortaklara ödenmiştir.

İSTENİLENLER :

1. Ahmet Yılmaz ve Ortağı Adi Komandit Şirketinin kuruluşuyla ilgili günlük defter, büyük defter ve yardımcı defter kayıtlarını yapınız.


21

PROBLEM : 11

B ve D adlarına iki arkadaş birleşerek 5.000.000.— TL. sermaye ile B ve Ortağı Komandit Şirketini kurmaya karar vermişlerdir. Ortak-lar aldıkları karar gereğince şirket sözleşmesini hazırladıktan sonra gerekli hukuki formaliteleri yerine getirerek faaliyete geçmişlerdir.

Yapılan sözleşmeye göre ortakların şirketteki sermaye payları ve sorumlulukları aşağıdaki gibidir.

Komandite ortak B sermaye 3.000.000.— TL. (Tüm malvar-lığıyla sınırsız sorumlu.)

Komanditer ortak D sermaye 2.000.000.— TL. (Sadece koyduğu sermaye ile sınırlı sorumlu.)

Ortaklar şirketin kuruluşu ile ilgili olarak 225.000.— TL. sı harcamışlar ve sermaye taahhütlerinin tamamını nakden yerine getirmişlerdir. Ortak A tarafından yapılmış bulunan 225.000.—• TL.-lık kuruluş gideri, şirket faaliyet geçtikten 1 ay sonra şirketten tahsil edilmiştir.

İSTENİLENLER :

1. B ve Ortağı Komandit Şirketinin kuruluşu ile ilgili yapılması gereken günlük defter, büyük defter ve yardımcı defter kayıtlarını yapınız.

2. Kuruluş bilançosunu düzenleyiniz.

22

Limited Şirketler

PROBLEM : 12

A,B ve C adlı üç kurucu ortak bir oraya gelerek 1.4.1985 tarihinde 12.000.000.—TL. sermayeli A.B.C Sanayi Limited Şirketini kurmak için aralarında anlaşmışlardır. Ortaklık için gerekli kanuni işlemler yerine getirildikten sonra şirket faaliyete geçmiştir.

A.B.C Sanayi Limited Şirketinin sermayesinin ortaklar arasındaki dağılımı aşağıdaki görüldüğü gibidir.

Ortak A Sermaye 4.000.000.— TL. (1.800.000.— TL. Nakit, 3.200.000.— TL. Mal).

Ortak B Sermaye 2.400.000.— TL. (400.000.— TL. Nakit, 2.000.000— TL. Alacak senedi)

Ortak C Sermaye 5.600.000.— TL. (600.000.— TL. Nakit, 5.00.000.- TL. Taşıt Aracı)

Kuruluş işlemleri sırasında yapılan 960.000.— TL.'lık kuruluş gideri ortak C tarafından karşılanmıştır. Kuruluş sırasında bankada bloke edilen para çekilerek "L" Bankasına açtırılan bir hesaba yatı-rılmıştır.

İSTENİLENLER :

1. A.B.C Sanayi Limited Şirketinin kuruluşu ile ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

2. Adı geçen şirketin Kuruluş Bilânçosunu düzenleyiniz.

23

ÇÖZÜM

Günlük Defter Kayıtları : /

Sermaye Taahhüt H. Ortak A Ser. Taah. 4.000.000. Ortak B Ser. Taah. 2.400.000. Ortak C Ser. Taah. 5.600.000.

Sermaye H. Ortak A Ser. 4.000.000. Ortak B Ser. 2.400.000. Ortak C Ser. 5.600.000.

/ Ortaklar Cari H.

Ortak A Cari H. 4.000.000. Ortak B Cari H. 2.400.000. Ortak C Cari H. 5.600.000.

Sermaye Taahhüt H. Ortak A. Ser. Taah. 4.000.000. Ortak B. Ser. Taah. 2.400.000. Ortak C Ser. Taah. 5.600.000.

/

Bankası H. Ortaklar

Ortak A C/H Ortak B C/H Ortak C C/H

Cari H. 200.000. 100.000. 150.000.

/ Mal H. Alacak Senetleri H . Taşıt Araçları H.

Ortaklar Cari H. Ortak A C/H Ortak B C/H Ortak C C/H

/

3.200.000. 2.000.000. 5.000.000.

Kuruluş Giderleri H. Ortaklar Cari H. Ortak C C/H

/ Ödenmemiş Sermaye H.

Ortak A Ödenmemiş S. 600.000. Ortak B Ödenmemiş S. 300.000.

Ortaklar Cari H. Ortak A C/H 600.000. Ortak B C/H 300.000.

/ L. Bankası H.

Z. Bankası H. / _

12.000.000.

12-000.000—

450.000.

3.200.000-2.000.000. 5.000.000.

960-000—

900.000—

450.000—

12-000.000.—

12-000.000-

450.000.-

10-200.000.—

960.000—

900.000—

450.000.-

24


B Sermaye Taahhüt H. A B Sermaye Hesabı A

12.000.000.— 12.000.000.- 12.000.000.—

B Ortaklar Cari H. A B Z. Bankası

12 000.000.— 450.000.— 10.200.000.—

960.000.— 900.000.—

12 000.000.— 12.510.000.—

450.000.— 450.000.—

B Mal H. A B Alacak Senetleri H. A

3.200.000.—

B Taşıt Ar

2 .000.000.—

açları H. A B Kuruluş ( liderleri H. A

5 .000.000.—

B Ödenmemi

960.000.—

ş Sermaye A B L. B £ ınkası A

900.000.- 450.000.


B Ortak A Ser. Taah. H. A B Ortak A Ser. Hesabı A

4 .000.000.— 4.000.000.— 4.000.000.—

B Ortak B Ser. Taah. H. A B Ortak B Ser. Hesabı A

2.400.000.- 2 .400.000.— 2.400.000.—

B Ortak C Ser. Taah. H. A B Ortak C. Ser. H .

5 .600.000.— 5.600.000.— 5.600.000.-

25

B Ortak A Cari H. A B Ortak A Ödenmemiş Ser. H A

4.000.000.-

4 .000.000.—

200.000.-3.200.000.-

600.000.-4.000.000.-

600.000.—

B Ortak B Cari H. A B Ortak B Ödenmemiş Ser. H. A

2.400.000.-

2.400.000.-

1 0 0 . 0 0 0 . -2 . 0 0 0 . 0 0 0 . -

3 0 0 . 0 0 0 . -2 . 4 0 0 . 0 0 0 . -

300.000.—

B Ortak C Cari H. A

5.600.000.—

5.600.000.—

150.000.— 5.000.000.—

960.000.— 6 . 1 1 0 . 0 0 0 . —

A.B.C. SANAYİ L İ M İ T E D ŞİRKETİ 1.4.1985. T A R İ H L İ

K U R U L U Ş BİLANÇOSU (TL) Aktif ' Pasif

Ödenmemiş Sermaye 900 000.— Sermaye 12.000.000.— Ortak A Ödenmemiş Sermaye 600.000.- Ortak A Sermaye 4.000.000.-Ortak B Ödenmemiş Sermaye 300.000- Ortak B Sermaye 2.400.000.-

L. Bankası 450 000.— Ortak C Sermaye 5.600.000.-

Alacak Senetleri 2 000 000.— Ort. Cari H. 510.000.— Mal 3 200 000.— Ortak C Cari Hesabı 510.000.-Taşıt Araçlar 5 000 000.— V Kuruluş -Gider. 960.000.— \ Toplam 12 510 000.— Toplam 12.510.000.— Toplam Toplam

26

PROBLEM : 1

İki arkadaş bir araya gelerek 2.000.000.— TL. sermayeli Atik Ticaret Limidet Şirketini kurmaya karar vermişlerdir. İlgili yere onaylatılan sözleşmeye göre ortakların şirketteki sermaye payları aşağıdaki şekildedir.

Ortak Yılmaz Kış Sermaye 1.000.000.— Ortak Ümit Yılmaz Sermaye 1.000.000. — Toplam 2.000.000.—

Ortaklar sermaye taahhütlerini nakden yerine getirmişlerdir ve şirketin kuruluşu için 240.000.— TL. sı masraf yapılmıştır.

İSTENİLENLER :

— Atik Ticaret Limited Şirketinin kuruluşuna ilişkin gerekli muhasebe kayıtlarını yapınız ve kuruluş bilançosunu düzenleyiniz.

ÇÖZÜM :

Günlük Defter Kayıtları : I

Sermaye Taahhüt H. Ort. Yılmaz Kış. S. Taah. 1.000.000. Ort. Ümit Kış S. Tah. 1.000.000.

Sermaye H. Ort. Yılmaz Kış Ser. 1.000.000. Ort. Ümit Kış Ser. 1.000.000.

/ Ortaklar Cari H. Ort. Yılmaz Kış C/H 1.000.000. Ortak. Ümit Kış. C/H 1.000.000.

Sermaye Taahhüt H. Ortak Y. Kış Ser. Tah. H. 1.000.000. Ortak Ü. Kış Ser. Tah. H. 1.000.000.

I T.C. Merkez Bankası H. Ortaklar Cari H.

Ortak Y. Kış C/H Ortak Ü. Kış C/H

1.000.000. 1.000.000.

Kasa H. T.C. Merkez Bankası H.

/ Kuruluş Giderleri H. Kasa H.

I

2.000.000.—

2.000.000,

2.000,000.

2-000.000,

240.000,

2.000.000.—

2.000.000.—

2.000.000.—

2.000.000.-

240.000.-

27


B Sermaye Taahhüt Hesabı A B Sermaye Hesabı 2 .000.000.— 2.000.000.— 2 . 0 0 0 . 0 0 0 . —

B Ortaklar Cari Hesabı A B T.C. Merkez Ban. Hes. A 2 .000.000.— 2.000.000.— 2.000.000.— 2.000.000.—

B Kasa Hesabı A B Kuruluş Giderleri Hes. A 2 . 0 0 0 . 0 0 0 . - 240.000. 240.000.—


Ortak Yılmaz Kış Ser. Ortak Ümit Kış Ser. B maye Taah. H. A B Ser. Taah. H. A

1.000.000.— 1.000.000.— 1.000.000.— 1.000.000.—

B Ortak Yılır laz Kış C / H A B Ortak Üm it Kış C / H A 1.000.000.— 1.000.000.— 1.000.000.— 1.000.000.—

B Ortak Yılmaz Kış Ser. H A B Ortak Ümit Kış Ser. H. A 1 . 0 0 0 . 0 0 0 . — 1 . 0 0 0 . 0 0 0 . -

Aktif

A T Î K TİCARET L İ M İ T E D ŞİRKETİNİN T A R İ H L İ K U R U L U Ş BİLANÇOSU

(TL.) Pasif

Kasa 1.760 000.— Sermaye 2 000 000.— Ortak Ü. Kış Ser. 1.000.000 —

Kuruluş Giderleri \

240

\

000.— Ortak Y. Kış Ser. 1.000.000.—

\ \

Toplam 2 . 0 0 0 000.— Toplam 2 000 000.— Toplam

28

PROBLEM : 1

K.L.M isimli üç arkadaş sırası ile 10.000.000.— TL., 5.000.000.— TL. ve 5.000.000.— TL. sermaye koyarak 20.000.000.— TL. ser-mayeli "KARTAŞ Limited Şirketini" kurmaya karar vermişlerdir.

Ortak K sermaye taahhüdü yerine getirmek üzere 8.000.000.— TL. değerinde bir makina ile 1.900.000.— TL. lık mal ve 100.000 — TL. lık demirbaşı yeni şirkete devretmiştir.

Ortak L ise 4.400.000.— TL. lık mal ile 600.000.— TL. nakit para getirmiştir. Ortak M ise yeni şirketin faaliyetle bulunacağı binanın tapusunu 6.000.000.— TL. değerle şirkete vermiştir. Ortak-lara şirketten olan alacakları şirket faaliyete geçtikten 6 ay sonra öde-necektir.

İSTENİLENLER :

1. KARTAŞ Limited Şirketinin kuruluşu ile ilgili muhasebe kayıtlarını yapınız.

2. Şirketin kuruluş bilânçosunu düzenleyiniz.

ÇÖZÜM : Günlük Defter Kayıtları:

/ Sermaye Taahhüt H. Ortak K 10.000.000.— Ortak L 5.000.000.-Ortak M 5.000.000.-

Sermaye H. Ortak K 10.000.000.-Ortak L 5.000.000.-Ortak M 5.000.000.-

Şirket sözleşmesine göre ortakların taahhüt ettikleri sermayeler.

/ Kasa H. Makinalar H. Mal H. Demirbaş H. Binalar H.

Sermaye Taahhüt H. Ortak K Ser. Taah. 10.000.000.— Ortak L Ser. Taah. 5.000.000.— Ortak M Ser. Taah. 5.000.000.

Ortaklar Cari H. Ortak M

/

20.000.000,

600.000.-.000.000.-.300.000.-ıoo.ooo. ooo.ooo.

20.000.000.

20.000.000.

ı.ooo.ooo.

29

Aktif KARTAŞ L Î M İ T E D ŞİRKETİ

K U R U L U Ş BİLÂNÇOSU Pasif

Kasa 600.000.— Sermaye 20 000.000.— Mal 6 300.000.— Ortak C Cari H. 1 000.000.— Makinalar 8 000.000.— * \ Demirbaşlar 100.000.— \ Binalar 6 000.000.— \ Toplam 21 000.000.— Toplam 21 000.000.— Toplam Toplam


B Sermaye Taahhüt Hes. A B Sermaye Hesabı

20.000.000.— 20.000.000.— 20.000.000.-

B Kasa Hesabı A B Makinalar Hesabı A

600 .000 . -

B Mal Hesabı

8 .000 .000 . -

A B Demirbaşlar Hesabı A

6 .300.000.—

B Ortaklar Cari Hesabı A B

100.000.

Binalar Hesabı A

1.000.000.— 6.000.000.—


B Ortak K Sermaye Taahhüt Hesabı A B

Ortak L Sermaye Taahhüt Hesabı A

10.000.000.— 10.000.000.- 5 .000.000.—

5 Ortak M 5 5er. T. Hes. A

5.000.000.— 5.000.000.—

5.000.000.-

10.000.000.—

B Ortak L Sermaye Hes. A B Ortak M Sermaye Hes. A

5.000.000.— 5.000.000.—

30

PROBLEM : 1

Konya'da un ve unlu mamûller üretimi alanında faaliyette bulun-mak üzere BAŞAKLILAR Limited Şirketi adı ile 5 ortak aşağıdaki sermaye paylan ile bir şirket kurmaya karar vermişlerdir.

Kurucunun Adı, Soyadı Hisse Sayısı Hisse Tutarı TL.

Ali Er 500 2 .000.000.— Mehmet Öz 125 500.000.—

Hikmet Öz 125 500.000.—

Yavuz Er 125 500.000.—

Nuri Çalışkan 125 500.000.—

Toplam 3.000.000.—

Ortaklardan ilk dört, taahhüt ettikleri sermayelerinin yarısını nakit olarak; diğer yarıları için 3 ay vadeli bono vererek yerine getir-mişlerdir. Sonuncu ortak Nuri Çalışkan ise sermaye taahhüdünü yerine getirmek amacı ile evvelce şahsına ait işletmesini bütün hukukî ve ma-li sonuçları ile limited şirkete devretmiştir.

Devredilen ticarethanenin bilânçosu şu şekildedir.

Aktif BİLANÇO (TL.) Pasif

Mal 216.000.— Müşteriler 156.000.— A. Bankası 68.000.— Taşıt Araçları 680.000.—

Sermaye 400.000.— Bir. Amortisman 140.000.— Satıcılar 188.000.— Borç Senetleri 352.000.— Kâr 40.000.—

Toplam 1.120.000.— 1.120.000.—

İSTENİLENLER :

Başaklılar Limited Şirketinin kuruluşu ile ilgili muhasebe kayıt-larını yaparak, kuruluş bilânçocunu düzenleyiniz.

31

PROBLEM : 1

Konyada un ve unlu mamuller üretimi ile uğraşacak Hekim-giller Limited Şirketinin sermayesi 50.000.000.— TL. sı olup 5 kar-deşin sermaye taahhütleri şöyledir. En büyük ağabey Ahmet % 50, diğer 4 kardeşin paylan ise eşit yani % 12,5 dur.

Ortak kardeşlerden ilk dördü taahhütlerini nakit olarak hemen yerine getirmelerine karşılık en küçük kardeş Veli Yaraşır mevcut iş-letmesini olduğu gibi yeni kurulan limited şirkete devrederek yerine getirmek istemiştir.

Veli Yaraşır'ın devrettiği işletmenin bilançosu şöyledir.

Aktif BÎLÂNÇO (TL.) Pasif

Mal 2 .700.000.— Müşteriler 1.950.000. — A. Bankası 850.000.— Taşıt Araçları 8 .500.000.—

\ \

Sermaye 5 .000.000.— Bir. Amortisman 1.750.000. — Satıcılar 2 .350.000.— Borç Senetleri 4 .400.000.— Kâr 500.000.—

1 oplam 14.000.000.— Toplam 14.000.000.—

İSTENİLENLER :

Limited şirketin kuruluşu ile ilgili tüm günlük ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

32

Anonim Şirketler

PROBLEM : 17

Beş kişilik ÖNGEL ailesi 100.000.000.— TL. sermayeli ÖNGEL YEM Sanayii ve Ticaret Anonim Şirketini ani olarak kurmaya karar vermişlerdir. Şirket sermayesi beheri 10.000.— TL. normal değerli 10.000 hisse senedinden oluşmakta ve her ortak eşit miktarda yani ikişer bin hisse senedi taahhüt etmiştir. Taahhüt edilen hisse senetleri-nin tamamı nakit olarak ödenecek olup başlangıçta % 25 tutarın-daki nakit şirketin 1. Bankası neznindeki 365 nolu hesabında bloke edilerek blokaj işlemleri ve diğer belgeler tamamlanmıştır. İlgili yasal işlemler tamamlandıktan sonra 1. Bankasındaki bloke para çekilmiş; bundan 2.000.000.— TL. sı kuruluş giderleri ödenmiş ve câri işlemleri yönetebilmek için 600.000.— TL. sı kasada alıkonulduktan sonra kalan kısım A. Bankasında açtırılan şirketin ticari mevduat hesabına yatırılmıştır.

İSTENİLENLER :

1. ÖNGEL Yem Sanayii Anonim Şirketinin kuruluşu ile ilgili günlük defter ve büyükdefter kayıtlarını yapınız.


ÇÖZÜM :


— / .

Hisse Senetleri H. Sermaye H.

10.000.—TL. nominal değer-li 10.000 hisse senedinin ihracı nedeniyle /

100.000.000.— 100.000.000.

33

/ Hissedarlar H.(*)

Hisse Senetleri H. ÖNGEL ailesinin ortakları-

nın hisse senetlerini satın alma taahhütleri nede-niyle

/ I. Bankası H. Hisedarlar H.

Taahhüt edilen hisse senet-leri bedelinin % 25 nin Bankaya yatırılması ne-deniyle

/ Kasa H. İ. Bankası H.

İşlemlerin tamamlanması sonucu I. Bankasındaki blokajın kaldırılması ve paranın çekilmesi ne-deniyle

/ Kuruluş Giderleri H.(**) A. Bankası H.

Kasa H.

/ Ödenmemiş Sermaye H. Hissedarlar H.

Taahhüt edilmiş fakat or-taklarca henüz ödenme-miş, borçlanılan serma-yenin kaydı...

— /

100.000.000.—

25.000.000.—

25.000.000.—

2. 22,

000.000. 400.000.

75.000.000.—

100.000.000.—

25.000.000.

25.000.000.

24.400.000.

75.000.000.

ÖNGEL ANONİM ŞİRKETİ Aktif K U R U L U Ş BİLÂNÇOSU (TL) Pasif

Ödenmemiş Sermaye 75 000 000.— Sermaye 100.000.000.— Kasa 600 000.— A. Bankası 22 400 000.— Kuruluş Giderleri 2 000 000.—

Toplam \

Toplam 100 000 000.— Toplam 100.000.000.—

(*) Kollektif şirketlerdeki "Sermaye Taahhüt Hesabı"ndan başka birşey değildir. (**) Anonim şirketlerde kuruluş giderleri genellikle çok büyük olduğu için bu giderlerin

aktifleştirilerek; izleyen 5 yıl içinde amorti edilmesi imkanı vardır.

34


B Hisse Senetleri Hesabı A B

100.000.000.— 100.000.000.—

Sermaye Hesabı

100.000.000.-

B Hissedarlar Hesabı A B I. Bankası Hesabı A

100.000.000.- 25.000.000.-75.000.000.-

25.000.000.— 15.000.000.—

B Kasa Hesabı A B Kuruluş Giderleri Hes. A

25.000.000.- 24.400.000.- 2 .000.000.—

B Ödenmemiş Ser. Hesabı A B

75.000.000.-

Bankası Hesabı A

22.400.000.-

PROBLEM : 18

10 Kurucu Ortak 200.000.000.— TL. sermayeli bir anonim şirketi tedrici olarak kurmaya karar vermişlerdir. Sermaye; herbiri 10.000.— TL. normal değerli 20.000 adet hisse senedinden oluşmaktadır.

Kurucu ortaklar hisse senetlerinin % 10 unu almayı taahhtü et-mişler ve taahhütlerinin tutarlarını Ziraat Bankası Kızılay Şubesi nez-ninde açılan hesaba hemen yatırmışlardır.

Geri kalan hisse senetlerinin halka satılması (Suskripsiyon) için Akbank'la mutabakata varılmıştır. Akbank aldığı hisse senetlerinin hepsini satmış ve ilk taksit olan 1 /4 ünü alarak şirketin neznindeki hesaba kaydetmiştir. Aracılık fonksiyonu için bankaya 800.000.— TL. sı komisyon kuruluş giderleri olarak ödenmiştir.

İSTENİLENLER :

Şirketin kuruluşu ile ilgili günlük ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

35

ÇÖZÜM

Günlük defter kayıtları: /

Hisse Senetleri H. Sermaye H.

10.000.— TL. nominal ser-mayeli 20.000 hisse senedi ihracı

— /

Hissedarlar H. Hisse Senetleri H.

Kurucu ortakların taahhüt ettikleri hisseler

— /

Ziraat Bankası H. Hissedarlar H.

Kurucuların taahhütlerini yerine getirmeleri

— — — ; Suskripsiyondaki Hisse Se-

netleri H. Hisse Senetleri H.

Halka satılmak üzere Ak-banka verilen hisse se-netleri

/

Hissedarlar H. Suskripsiyondaki Hisse

Senetleri H. Halka sunulan hisse senet-

lerinin taahhüt edilmesi /

Akbank H. Kuruluş Giderleri H.

Hissedarlar H. Halkın taahhüt ettiği hisse

senetlerinin % 25 inin tahsil edilmesi /

Ödenmemiş Sermaye H. Hissedarlar H.

Halk tarafından taahhüt edilen fakat henüz tah-sil edilemiyen hisseler

/

200.000.000.

20.000.000.

20.000.000.

180.000.000.

180.000.000.

44.200.000. 800.000.

135.000.000.

36

200.000.000

20.000.000

20.000.000

180.000.000

180.000.000

45.000.000

135.000.000


B Hisse Senetleri Hesabı A B Sermaye Hesabı

200.000.000— 20.000.000— 180.000.000—

200.000.000.— 200.000.000—

2 0 0 . 0 0 0 . 0 0 0 .

B Hissedarlar Hesabı A B Ziraat Bankası Hesabı A

20.000.000— 20.000.000— 20.000.000 180.000.000— 45.000.000—

135.000.000.— 200.000.000— 200.000.000—

B Suskripsiyondaki Hisse

Senetleri Hesabı A B Akbank Hesabı A

180 .000 .000 . - 180.000.000.— 44.200.000.-

B Kuruluş Giderleri Hes. A B Ödenmemiş Sermaye A

800.000. 135.000.000.—

PROBLEM : 19

Un sanayiinde faaliyette bulunmak üzere Konya'da kurulan Başak Anonim Şirketinin sermayesi 250.000.000.— TL. sidir. Şirket sermayesi, beheri 50.000.— TL. sı nominal değerli 5000 hisse senedin-den oluşmaktadır.

Şirket kurucu ortakları 20 kişi olup, herbiri 100 er pay taahhüt etmiş ve bu taahhütlerinin % 50 sini T.C. Merkez Bankasındaki şirket hesabına hemen yatırmışlardır.

İlgili kuruluşlardan gerekli izinler alındıktan sonra geri kalan 3000 hisse senedinin halka satış işlemi için 1. Bankası ile anlaşma yapıl-mıştır. Banka satamadığı hisse senetlerini satın almayıda taahhüt ettiği için binde beş (% 05) komisyon alacaktır.

Şirket Merkez Bankasındaki blokeyi çözmüş ve paranın tamamını çekerek 1.500.0Û0.— TL. lık kuruluş giderini ödemiştir.

37

t . Bankası, süresi içinde hisse senetlerini sattığını, % 25 nakdi tahsil ettiğini ve komisyonunu keserek artan para için banka nezninde hesap açıp oraya kaydettiğini bildirmiştir.

İSTENİLENLER :

Tedrici olarak kurulan bu şirketin kuruluşuna ait günlük ve büyük defter kayıtlarını yaparak kuruluş bilânçosunu düzenleyiniz.

ÇÖZÜM :

Günlük defter kayıtları:

/ Hisse Senetleri H. Sermaye H.

50.000 TL. sı nominal de-ğerli 5.000 hisse sene-

dinin ihracı nedeniyle

/ Hissedarlar H.

Hisse Senetleri H. 20 Kurucu ortağın satın

almayı taahhüt ettikleri sermaye payı nedeniyle /

T.C. Merkez Bankası H. Hissedarlar H.

Kurucuların taahhütlerinin % 50 sini yatırmaları nedeniyle / Suskripsiyondaki Hisse Se-netleri H. (I. Bankası) Hisse Senetleri H.

İ. Bankası aracılığı ile halka satışa sunulan hisse senet-leri nedeniyle

/ Hissedarlar H.

Suskripsiyondaki Hisse Senetleri H.

1. Bankasındaki hisse senet-lerinin tamamının satış

taahhüdünün tamamlan-ması nedeniyle.

/

250.000.000.—

100.000.000.

50.000.000.—

150.000.000.

150.000.000.

250.000.000.

100.000.000.

50.000.000.

150.000.000.—

150.000.000.

38

Bankalar H. (1 Bankası) Kuruluş Giderleri H.

Hissedarlar H. î . Bankasının % 25 nakdi

hesaba kaydı

/ Kasa H. T.C. Merkez Bankası H.

T I— Kuruluş Giderleri H.

Kasa H. Ödenmemiş Sermaye H.

Hissedarlar H. Tamamı taahhüt edilmekle

beraber kurucuların % 50, halkın % 75 oranın-daki sermaye yükümlü-lüğünün kaydı nedeniyle

/

37.000.000.

500.000.

50.000.000.

1.500.000.

162.500.000.

37.500.000.—

50.000.000.—

1.500.000.—

162.500.000.—

Büyük defter kayıtları:

B Hisse Senetleri A B

250.000.000— 100.000.000.— 150.000.000.—

250.000.000— 250.000.000,-

B Hisse d arlar A

100.000.000.— 150.000.000.—

50.000.000.— 37.500.000.—

250.000.000.— 87.500.000.— 162.500.000.—

250.000.000.— 250.000.000.—

Sermaye A

250.000.000—

B T.C. Merkez Bankası A

50.000.000. 50.000.000.-

B Suskripsiyondaki H. Sen. A B

150.000.000.- 150.000.000.-

İ. Bankası

37.000.000.-

39

B Kuruluş Giderleri A B Kasa A

500.000.— 50.000.000.— 1.500.000 1.500.000.—

B Ödenmemiş Sermaye A

162.500.000.—

BAŞAK A N O N İ M ŞİRKETİ Aktif K U R U L U Ş BİLÂNÇOSU (TL) Pasif

Ödenmemiş Sermaye 162.500.000.— Kasa 48.500.000.— 1. Bankası 37.000.000.— Kuruluş Giderleri 2 .000.000.—

Sermaye 250.000.000.— \

\ \ Toplam 250.000.000.— Toplam 250.000.000.—

PROBLEM : 20

1 Haziran 1983 tarihinde Çimento Sanayinde faaliyette bulun-mak üzere 500.000.000.— TL. Sermaye ile A,B,C,D,E isimli şahıslar bir anonim şirket kurmuşlardır.

Şirketin sermayesi her biri 1.000.—-TL. değerinde nama yazılı 50.000 hisse senedinden oluşmaktadır.

Ortaklar sırasıyla 12.500, 12.500, 10.000, 7.500, 7.500 adet hisse senetlerinin tamamını taahhüt ederek 1 /4 (% 25) oranındaki nakdi merkez bankasındaki ilgili hesaba yatırmışlardır.

Yönetim kurulunca alınan karar gereğince 3'er aylık aralarla geri kalan sermaye taahhütleri A Bankası Kızılay Şubesi neznindeki hesabına yatırılacaktır. Kuruluş esnasında kurucu ortak A tarafından 500.000.— TL. lık bir harcama yapılmıştır.

İSTENİLENLER :

Ani kurulan bu anonim şirketin kuruluşu ile ilgili günlük ve bü-yük defter kayıtlarını yapınız.

40

PROBLEM : 1

Altı kurucu ortak bir araya gelerek 200.000.000.— TL. sermayeli Aslan Makina Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketini tedrici şekilde kurma-ya karar vermişlerdir. Şirket ana sözleşmesi hazırlanıp gerekli imza iş-lemleri yapılarak notere tastik ettirilmiştir. Sözleşme uyarınca kurucu ortaklar şirket sermayesinin % 10 unu taahhüt ederek T.G. Merkez Bankası'nda açtırılan hesaba yatırmışlardır. Daha sonra ilgili kuruluş-lardan kuruluş izni alınmıştır. Ana sözleşme hükümlerine göre serma-yeye karşılık 1.000.— TL. nominal değerde 200.000 adet hisse senedi çı-karılmıştır. Hisse senetlerinin halka arzı için ilgili kuruluşlardan da ge-rekli izin alınmıştır. Kurucularca taahhüt edilen sermayeden arta kalan kısmın taahhüdü için açıklama hazırlanarak gerekli ilânlar yapılmıştır. Çıkarılan hisse senetlerinin 30.000 tanesinin satışı için "B" Bankasıyla, 50.000 tanesinin satışı için "D" Bankasıyla ve 100.000 tanesinin satışı içinde "Y" Bankasıyla % 05 komisyon karşılığında anlaşılmıştır. Bankalar satışını üstlendikleri % 100 ödemeli hisse senetlerini süresi içinde satarak komisyonlarını kestikten sonra kalan kısmı şirketin bankalardaki hesaplarına alacak kaydetmişlerdir.

Kuruluş genel kurulu toplanarak, şirketin kuruluşunu tasvip etmiş ve tasdik için ilgili yere başvurulmuştur. Yapılan başvurular sonucunda şirket faaliyete geçmiştir. Merkez Bankası'ndaki para üzerindeki blokaj kaldırılarak çekilmiş ve 109.250.— TL. tutarında kuruluş gideri ödendikten sonra, kasada 50.000.— TL. bırakılarak kalan "A" bankasındaki hesaba yatırılmıştır.

İSTENİLENLER :

1. Aslan Makina Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin kuruluşu ile ilgili günlük defter, büyük defter ve yardımcı defter kayıtlarını yapınız.

2. Şirketin kuruluş bilânçosunu düzenleyiniz.

PROBLEM : 22 800.000.000.— TL. sermayeli Arı Gıda Maddeleri Sanayi ve

Ticaret Anonim Şirketinin tedrici olarak kurulmasına karar veren kurucu ortaklar sermayenin % 10 unu taahhüt etmişler ve taahhüt-lerinin tamamını Merkez Bankası neznindeki hesaba yatırmışlardır.

41

Şirket sermayesi nominal değeri 10.000.— TL. olan 80.000 hisse senedinden meydana gelmektedir. 72.000 hisse senedi îş Bankası ile yapılan anlaşma gereği % 1 komisyonla suskripsiyon işlemi için bankaya verilmiştir.

Süresi içerisinde bankalardan gelen dekontlardan hisse senetleri-nin tamamının satıldığı ve satış bedellerinin % 25'inin tahsil edildiği anlaşılmıştır.

Şirketin kurucu ortaklarca yapılan 1.000.000.— TL. lık kuıuluş giderleri îş Bankasından çekilen paradan ödenmiştir.

İSTENİLENLER :

1. Adı geçen anonim şirketin tedrici kuruluşu ile ilgili günlük defter kayıtlarını yapınız.

2. Kuruluş Bilânçosunu düzenleyiniz.

42

/

ŞİRKETLERDE SERMAYE DEĞİŞİKLİKLERİ

Kollektif Şirketler

PROBLEM : 23

"A" Ticaret ve Sanayi Kollektif Şirketinin Sermayesi 5.000.000.— TL. olup, ortakların şirketteki sermaye paylan aşağıda görüldüğü şekildedir.

Ortak A Sermaye 2 .000,000.—

Ortak B Sermaye 3 .000.000.—

Toplam 5.000.000.—

Şirket sermayesinin 10.000.000.— TL. sına çıkarılmasına ve artırılan sermayeye ortakların daha önceki sermaye payları ile orantılı olarak katılmasına şirket genel kurulunca karar verilmiş-tir.

Ortaklar gerekli kanuni işlemlerden sonra artırılan serma-yeden paylarına düşen kısmı nakden şirkete ödemişlerdir. Şirket semaye artırımı ile ilgili olarak 100.000.— TL. masraf yapmış-tır.

İSTENİLENLER :

"A" Ticaret ve Sanayi Kollektif Şirketinin sermaye artırımı ile ilgili günlük defter, büyük defter ve yardımcı defter kayıtlarım yapınız.

45

ÇÖZÜM Günlük Defter Kayıtları:

/ Sermaye Artırım Taahhüt H. Ort. A Ser. artırımı Taah. 2.000.000. Ort. B Ser. artırımı Taah. 3.000.000.

Sermaye H. Ortak A Sermaye 2.000.000. Ortak B Sermaye 3.000.000.

I Ortaklar Cari H.

Ortak A C/H 2.000.000. Ortak B C/H 3.000.000.

Ser. Artırım Taah. H. Ort. A Ser. artırımı taah. 2.000.000. Ort. B Ser. artırımı taah. 3.000.000.

/ Kasa H . Ortaklar Cari H.

Ortak A C/H Ortak B C/H

/ 2.000.000. 3.000.000.

Sermaye Artırım Giderleri H . Kasa H.

/

5.000.000.—

5.000.000.—

5.000.000.—

100.000.

5.000.000.—

5.000.000.—

5.000.000.

100.000.— Büyük Defter Kayıtları:

B Sermaye Art. Taah. H. A B

5.000.000.- 5 .000.000.—

B Ortaklar Cari Hesabı A B

5.000.000.— 5.000.000.—

Sermaye Hes.

5.000.000.-5.000.000.-

Kasa Hesabı

X B

5.000.000.—

Ser. Art. Gider Hesabı A

1 0 0 . 0 0 0 . -

100.000.— Yardımcı Defter Kayıtları:

B Or. A Ser. Art. Taah. H. A B

2 . 0 0 0 . 0 0 0 . — 2 . 0 0 0 . 0 0 0 . —

Ortak A Sermaye H. A

2 . 0 0 0 . 0 0 0 . — 2 . 0 0 0 . 0 0 0 . —

46

B Ortak A Cari Hesabı A B Or. B Ser. Art. Taah. H. A

2 .000.000.— 2.000.000.— 3.000.000.— 3.000.000.—

B Ortak B Sermaye H. A B Ortak B Cari Hesabı

3 .000.000.— 3.000.000.—

3.000.000.- 3.000.000.-

PROBLEM : 24

Yılmaz Kollektif Şirketinin Yedek akçe tutarı 800.000.— TL.— sidir. Şirket ortaklarından (C)'nin kâr payı % 40, (D)'nin ise % 60 dır. Yedek akçelerin sermayeye eklenmesine karar veren ortakların, kâr payları gözönüne alınarak sermaye artırımı yapan Yılmaz Kollektif Şirketinin sermaye artırımı ile ilgili günlük defter kayıtlarını yapınız.

ÇÖZÜM : Günlük defter kayıtları:

/ Yedek Akçe H. Ortaklar Cari H. Ortak (G) 320.000.— Ortak (D) 480.000.—

/ Ortaklar Cari H. Ortak (C) 320.000.— Ortak (D) 480.000.—

Sermaye Hesabı /

800.000.

800.000.

800.000.

800.000.—

PROBLEM : 25

İstanbulda faaliyetle bulunan "Yıldız Kollektif Şirketi"nin serma-yesi 1.000.000.— TL. sı olup; üç ortağın şirketteki payları şöyledir.

Akif Yıldız 400.000. — TL.

Mehmet Akın 300.000.— TL.

Naim Yıldız 300.000.— TL.

47

Şirket sözleşmesinde kâr zarar dağıtımının ortaklarının sermaye payları ile oranlı olacağına dair hüküm vardır. 1 Ocak 1985 tarihinden geçerli olmak üzere Ortak Mehmet Akın'ın ortaklıktan ayrılması ve payına düşenin hemen ödenmesi konusunda ortaklar anlaşmış bulun-maktadırlar. 31.12.1984 tarihli şirket bilânçocu aşağıdaki şekildedir:

YILDIZ K O L L E K T İ F ŞİRKETİ 31.12.1984 Aktif Tarihli BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif

Kasa 520.400.— Banka 73.400.— Mal 420.000.— Demirbaşlar 16.200.— Binalar 320.000.—

Sermaye 1.000.000.— Yedek Akçe 200.000.— Dönem Kârı 150.000.—

\ \

Toplam 1.350.000.— 1.350.000.—

İSTENİLENLER :

Yıldız Kollektif Şirketindeki ortak değişikliği ile ilgili muhasebe ka-yıtlarını yaparak; değişiklik sonrası şirketin bilânçosunu düzenleyiniz.

ÇÖZÜM :


Dönem Kârı (1984 Kar-zarar) H.

Sermaye H. Yedek Akçeler H.

Ortaklar Cari H. (Ortak Mehmet Akın

Cari H.) Ortak Mehmet Akın'a ser-

mayedeki % 30 payı ora-nında kârdan ve yedek akçelerden pay verilerek ayrılması

/ Ortaklar Cari H.

Kasa H.

/

45.000. 300.000.

60.000. 405.000.

405.000. 405.000.

48

Aktif

YILDIZ K O L L E K T İ F Ş lRKETÎNÎN 1.1.1985 T A R İ H L Î BİLÂNÇOSU

(TL.) Pasif

Kasa 115.400.— Sermaye 700 000.— Banka 73.400.— Yedek Akçeler 140 000.— Mal 420.000.— Dönem Kârı 105 000.— Demirbaşlar 16.200.— \ ̂ , Binalar 320.000.— \ Toplam 945.000.— Toplam 945 000.— Toplam Toplam


B Kasa Hesabı A B Banka Hesabı

520.400.— 405.000.- 73.400.-

B Mal Hesabı A B Demirbaşlar Hesabı A

420.000.— 1 6 . 2 0 0 . -

B Binalar Hesabı A B Sermaye Hesabı A

320.000.- 300.000.- 1 . 0 0 0 . 0 0 0 . -

B Yedek Akçe Hesabı A B Kâr-Zarar Hesabı A

6 0 . 0 0 0 . - 2 0 0 . 0 0 0 . — 45.000.- 150.000.-

B Ortaklar Cari Hesabı A

405.000.- 405.000.-

49

PROBLEM :

"XYZ" Kollektif Şirketinin 31.12.1983 tarihli bilânçosu aşağı-daki gibidir.


Kasa 425.000.— Banka 1.200.000.— Müşteriler 670.000.— Mal 1.650.000.— Tahviller 700.000.— Makinalar 2 .000.000.— Şerefiye 400.000.—

Sermaye 3 .500.000.— Özel Yedek Akçe 320.000.— Birikmiş Amortisman 200.000.— Satıcılar 1 .750.000.— Borç Senetleri 585.000.— Dönem Kârı 690.000.—

Kasa 425.000.— Banka 1.200.000.— Müşteriler 670.000.— Mal 1.650.000.— Tahviller 700.000.— Makinalar 2 .000.000.— Şerefiye 400.000.— \ \ Toplam 7.045.000.— Toplam 7.045.000.—

Şirket yöneticileri iki ayrı yerde şube açmaya, bunun içinde şirket sermayesini 1.750.000. TL. sı daha artırarak 5.250.000.— TL. sına çıkarmaya karar vermişlerdir.

Şirketin şu andaki sermayesinin ortaklararası dağılımı şöyle-dir.

Ortak A 1.500. .000.— TL.

Ortak B 750. .000.— TL.

Ortak C 750. .000.— TL.

Ortak D 500 .000.— TL.

Sermayenin artırılması, başlangıç sermayesindeki oranlar dahi-linde olmuş; ancak ortak C'ye ait sermaye artırım hissesinin yarısı bu ortak adına diğer ortak B tarafından geçici olarak yerine getirilmiş-tir. Ortak B kendi sermaye taahhüdünü, kendisine ait binanın yeni açılacak şubeye elverişli olması nedeniyle şirkete 10 yıllığına kiralıya-rak yerine getirmiştir. Diğer ortaklar sermaye artırım taahhütlerini anında nakit olarak yerine getirmişlerdir.

50

İSTENİLENLER

"XYZ" Kollektif Şirketinin sermaye artırımı ile ilgili günlük ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

2. Artırım sonucu şirket bilançosunu düzenleyiniz.

PROBLEM : 27

Yalçın Bekâr ve Ortakları Sanayi Kollektif Şirketi sermayesini artırmak suretiyle elde edeceği fonlarla şirket yatırımlarını geniş-letecektir. Ortaklar bu amaçla yaptıkları toplantıda şirket sermayesini 10.000.000.— TL. den 40.000.000.— TL. sına çıkarmaya ve artırı-lan sermayeye daha önce şirketteki mevcut sermaye payları oranında katılmaya karar vermişlerdir. Ortakların şirketteki sermaye payları aşağıda görüldüğü gibidir.

Ortak Yalçın Bekâr Sermaye 2 .000.000.—

Ortak Ahmet Gül Sermaye 4 .000.000.—

Ortak Cemal Has Sermaye 4 .000.000.—

Toplam 10.000.000.—

Ortaklar artırılan sermayenin 2 eşit taksitle ve nakden karşılan-masını kararlaştırmışlardır.

İSTENİLENLER :

Yalçın Bekâr ve Ortakları Sanayi Kollektif Şirketinin sermaye artırımı ile ilgili günlük defter, büyük defter ve yardımcı defter kayıt-larını yapınız.

PROBLEM : 28

Erdal Yıldırım ve Ortağı Ticaret Kollektif Şirketinin Zeki Yıl-maz'a 11.000.000.— TL. borcu vardır. Şirket ortakları alacaklı Zeki Yılmaz'la yaptıkları görüşmede kendisini alacağına karşılık

51

şirkete ortak yapma konusunda anlaşmaya varmışlardır. Ortaklar bu anlaşma gereğince yaptıkları toplantıda şirket sermayesini 12.000.-000.— TL. sı artırmaya ve artırılan sermayeye karşılık Zeki Yıl-maz'ın şirkete ortak olmasına karar vermişlerdir. Zeki Yılmaz taahhü-dünün 11.000.000.— TL. lık kısmını şirketten olan alacağıyla, kalanını ise 1.400.000.— TL. değerindeki taşıt aracını şirkete devretmek yo-luyla karşılamıştır. Şirketten alacaklı durumundaki Zeki Yılmaz alacağını şirkete ortak olmasından üç ay sonra nakden şirketten tahsil edecektir.

İSTENİLENLER :

Erdal Yıldırım ve Ortağı Ticaret Kollektif Şirketinin sermaye artırımı işlemiyle ilgili günlük defter, büyük defter ve yardımcı defter kayıtlarını yapınız.

52

Komandit Şirketler

PROBLEM : 29

X ve Y Komandit Şirketinin bilânçosu aşağıdaki gibidir.

Aktif BlLÂNÇO (TL.) Pasif

Kasa 30.000.— Sermaye 4 .500.000.— Bankalar 600.000.— Komandite X'in Ser. 3.000.000-Mal 3 750.000.— Komanditer Y'nin Ser. 1.500.000.-A. Senetleri 1 200.000.— Satıcılar 2 .100.000.— Binalar 1 050.000.— B. Amortismanlar 210.000.— Zarar 180.000.— \

\ Toplam 6 810.000.— Toplam 6.810.000..— Toplam Toplam

Ortaklar şirket faaliyetinin genişletilmesi a.macıyla 10 kişiyi komanditer ortak olarak kabul etmişlerdir. Ortakların her birinin sermaye payı 150.000.— TL. sı olup, şirkete nakit olarak yatırılmıştır.

İSTENİLENLER :

1. X ve Y Komandit Şirketinin sermaye artırımı ile ilgili işlem-lerin günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

2. Şirket bilançosunu, zararı ortadan kaldırmak suretiyle yeniden tanzim ediniz.(*)

(*) Ortakların kâr-zarar paylan sermaye payları ile orantılıdır.

53

ÇÖZÜM


.500.000.—

.500.000.—

180.000.—

/ : Komandit Ortaklar Ser-maye Taahhüt H.

Sermaye H. /

Kasa H. Komandit Ortaklar Ser-

maye Taahhüt H. /

Komandite Ortak X Cari H Komanditer Ortak Y Cari H.

Zarar /

1.500.000.

1.500.000.

120.000. 60.000.

X. ve Y. K O M A N D İ T ŞİRKETİ T A R l H L l Aktif BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif

Kasa 1 530.000.— Sermaye 6 .000.000.— Bankalar 600.000.— Komandite X. Ser. 3.000.000.-Mal 3 750.000.— Komandite Ort. Ser. 3.000.000-A. Senetleri 1 200.000.— Satıcılar 2 .100.000.— Binalar 1 050.000.— Amortismanlar 210.000.— Komandite Ort. X C /H 120.000.— \ Komanditer Ort. Y C / H 60.000.— \ Toplam 8 310.000.— Topllam 8.310.000.— Toplam Topllam


B Kasa Hesabı A B Bankalar Hesabı

30.000.-1.500.000.-

600.000.-

B Mal Hesabı A B A. Senetleri Hesabı A

3.750.000.— 1.200.000.— ı

54

B Binalar Hesabı A B Zarar Hesabı A

1.050.000..— 1 8 0 . 0 0 0 . - 180.000.-

B Sermaye Hesabj A B Satıcılar Hesabı

4.500.000.-1.500.000.-

2.100.000.-

B B. Amortismarlar Hes. A

210.000.—

Komandite Ortak B X Caıi Hesabı A

120.000.—

B Sermaye Taah. Hesabı A

1.500.000.— I 1.500.000.—

Komanditer Ortak B Y Cari Hesabı A

60.000.—

PROBLEM : 30

Eser Adi Komandit Şirketinin 1.500.000.— TL. tutarındaki ser-mayesinin ortaklar arası dağılımı şöyledir.

Komandite A 500.000.— TL.

Komandite B 400.000.— TL.

Komanditer C 300.000.— TL.

Komanditer D 300.000.— TL.

Toplam 1.500.000.— TL.

Ortaklardan D 1984 yılı başında ortaklıktan ayrılmak istiyor. 31.12.1983 tarihli şirket bilânçosunda 150.000.— TL. lık sözleşme yedek akçesi mevcuttur. Komanditer D; 400.000.— TL. alarak şir-ketle ilişkisini kesmiştir.

55

İstenilenler

Komanditer ortağın ayrılması ile ortaya çıkan sermaye azaltıl-ması işlemlerinin günlük defter kayıtlarını yapınız.

ÇÖZÜM :


Sermaye H. Komanditer D. Ser. H. 300.000.— Sözleşme Yedek Akçesi H. (150.000 X 1/5) Devreden Kar/Zarar H.

Ortaklara Borçlar H. Komanditer D. Cari H. 400.000.—

Şirketten ayrılışın kaydı /

Ortaklara Borçlar H. Kasa veya Banka H.

I

PROBLEM : 31

Ahmet Çelik ve Ortakları Adi Komandit Şirketi'nin 30 Ni-san 1985 tarihli bilançosu aşağıya çıkarılmıştır.


Kasa 100.000.— Mal 3.300.000.— Banka 350.000.— Müşteriler 1.200.000.— Tahviller 1.400.000.— Alacak Senetleri 140.000.— Binalar 4 .000.000.— Şerefiye 800.000.— Geşmiş Yıl Zararları 2.800.000. —

Sermaye 9 .000.000.— Kanunî Yedek A. 640.000.— Bir. Amortis. 400.000.— Satıcılar 1.170.000.— Borç Senetleri 1.170.000.— Kâr 1.710.000.—

\ \

\ Toplam 14.090.000.— Toplam 14.090.000.—

ı

300.000.—

30.000.—

70.000.—

400.000.—

400.000.

400.000.

56

Tamamı ödenmiş 7.000.000.— TL. sermayeli bu şirkette koman-dite ortak Ahmet Çelik'in 4.500.000.— TL., komanditer ortaklar Ali Yılmaz'ın 2.000.000.—TL. ve Akın Yeni'nin payı 1.500.000.— TL. sidir.

Bu şirkette ortaklar, geçmiş yıl zararını ortadan kaldırmak ve şirket sermayesini de % 25 artırmak amacı ile yeni ödemelerde bulun-mayı taahhüt etmişlerdir.

Sermaye artırımı ve kar-zarar dağıtımı ortakların ilk sermayeleri ile orantılı olduğu sözleşmede yer almaktadır.

İSTENİLENLER :

Adı geçen şirketle sermaye artırımı ile ilgili günlük defter kayıt-larını yapınız.

PROBLEM : 32

Ümit Işık ve Kardeşleri Adi Komandit Şirketinin 12.000.000.— TL. sı olan sermayesi, ortaklar arasında alman bir kararla 8.000.000.— TL. sına indirilecektir. Ortakların ilk sermaye payları sırası ile 6, 4 ve 2 milyon TL. sı dır. Azaltılan sermaye, üç ortağın başlangıç sermayesi ile orantılı olup; 2 ay sonra nakit durumu elverişli olduğunda banka-dan ödenecektir.

İSTENİLENLER :

Sermaye azaltımı ile ilgili günlük defter kayıtlarını yapınız.

PROBLEM : 33

Antalyada faaliyetle bulunan Deniz Adi Komandit Şirketi"nin 30 Mayıs 1984 tarihli bilânçosu şöyledir.

57


Kasa 60.000.— Bankalar 160.000.— Müşteriler 400.000.— Alacak Senetleri 200.000.— Mal 1.140.000.— Demirba.lar 40.000. — Binalar 900.000.— Ort. Cari H.(*) 150.000.— Zarar 40.000.—

Sermaye 1.600.000.— Kıy. Düşen Mallar Karş. 250.000.— Birikmiş Amor. 240.000.— Satıcılar 410.000.— Borç Senetleri 590.000.—

\

\ Toplam 3.090.000.— Toplam 3.090.000.—

— Şirket birkaç yıldır zarar etmektedir. Ayrıca bu yıl başlarında 600.000.— TL. lık stokun hiçbir değeri kalmıyacak şekilde hasara uğradığı tespit edilmiştir. Bilânçoda karşılıklar bu stoklara ait-tir.

— Ortaklar bu iki durum nedeniyle sermaye azaltılmasına gitmeye karar vermişlerdir.

Kararda her iki kaynaktan doğan zararların ortakların cari hesabına aktarılması ve cari hesaplarında sermaye payları ile karşı-laştırılarak kapatılması öngörülmektedir.

İSTENİLENLER :

1. Yukardaki verilerin ışığı altında sermaye azaltımı ile ilgili günlük ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

2. Bu operasyon sonrası şirket bilançosunu düzenleyiniz.

(*) Bilançodaki ortaklar cari hesabının yardımcı defter kayıtlarındaki görünümleri şöyledir:

Komandite Ortak A'ya ait cari hesap 100.000.— TL. borç kalanı Komandite Ortak B'ye ait cari hesap 200.000.— TL alacak kalanı Komanditer Ortak C'ye ait cari hesap 250.000. — TL borç kalanı verirken or-

takların sermaye paylarında sırasıyle 750.000.— TL, 500.000.— TL ve 350.000.— TL sidir.

58

problem :

Aydın Gündüz ve Ortakları Adi Komandit Şirketi'nin 1.12.1984 tarihli bilânçosu şu şekildedir:

Aktif BİLÂNÇO (TL.) Pasif

Kasa 1 000.000.— Sermaye 6 000.000.— Bankalar 1 680.000.— Yedek Akçeler 2 080.000.— Müşteriler 2 920.000.— Şüp. Ala. Karş. 840.000.— Mal 1 980.000.— B. Amor. 100.000.— Alacak Senetleri 2 160.000.— Satıcılar 1 600.000.— Binalar 3 720.000.— Borç Senetleri 520.000.—

Bankalar 880.000.— Kâr 1 440.000.—


Adı geçen şirkette toplam sermaye olan 6.000.000.— TL. sının; 3.000.000.— TL. sı komandite ortak Aydın Gündüz'e, geriye kalan kısmında ise komandite ortak Behir Ay'ın 2.000.000.— TL. ve ko-manditer ortak Cemil Ay'ın ise 1.000.000.— TL. sı hissesi vardır.

Komanditer ortak, sermaye hissesini Nazmi Gün'e 2.500.000.— TL. sına 1.1.1985 den geçerli olmak üzere devrederek ortaklıktan ayrılmıştır.

İSTENİLENLER :

1. Yukardaki bilânçoya göre komandit şirketin özsermayesini hesaplıyarak; ayrılan ortak Cemil Ay'a ödenmesi gereken tutarı he-saplayınız.

2. Fazladan ödenen TL. nın şirket açısından önemini muhase-beleştiriniz.

59

Limited Şirketler

PROBLEM : 35

Merkez Elektronik Ticaret Limited Şirketinin ortak sayısı 10 kişi ve sermayesi ise 1.200.000.-— TL. sidir. Adı geçen şirket serma-yesini 15.000.000.— TL. artırarak 16.200.000.— TL. ye çıkarmıştır. Alınan karar gereğince sermaye artırımı için 5 ortak daha alınacaktır ve alınan ortakların artırılan sermayeye katılım oranı % 40 olacak; bunun yanında eski ortakların artırılan sermayeye katılım oranı % 60 olacaktır. Ortaklar taahüt edilen sermayenin tamamını nakden yerine getirmişlerdir ve söz konusu sermaye artırımı için şirket tarafından 350.000.— TL. sı masraf yapılmıştır.

İSTENİLENLER :

Merkez Elekronik Ticaret Limited Şirketinin sermaye artırımı ile ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

ÇÖZÜM :


15.000.000.— 15.000.000.—

15.000.000.— 15.000.000.—

15.000.000.— 15.000.000.—

350.000.— 350.000.—

/ Sermaye Taahhüt H.

Sermaye H. /

Ortaklar Cari H. Sermaye Taahhüt H.

/ Kasa H.

Ortaklar Cari H. /

Sermaye Artırımı Giderleri H. Kasa H.

/

60


B Sermaye Hesabı A B Kasa Hesabı A

1.200.000.— 15.000.000.— X 350.000.—

1.500.000.—

B Sermaye Taahhüt Hes. A B Ortaklar Cari Hesabı A

15.000.000. 15.000.000.— 15.000.000. 15.000.000.—

B Ser. Art. Giderleri Hes. A

350.000.—

PROBLEM : 36

Bir yandan iş hacminin daralması öte yandan likidite durumu-nun çok iyi olması nedeniyle Ankara'da faaliyette bulunan "Arı Limited Şirketi" sermayesini % 20 azaltmaya karar vermiştir.

Sermaye azaltımına karar verildiği tarihte bilânçonun görünümü şöyledir:


Kasa 500.000.— Sermaye 10.000.000.— Banka 11.500.000.— Söz. Yedek Akçesi 4.000.000. — Mal 2 .000.000.—

Söz. Yedek Akçesi 4.000.000. —

Toplam 14.000.000.— Toplam 14.000.000.— Toplam

3 ortak tarafından sırasıyla A; 5 milyon, B; 3 milyon ve C; 2 milyon sermaye ile kurulan bu limited şirkette sermaye azaltımınm aynı oranlarla yapılması kararlaştırılmıştır.

61

İSTENİLENLER :

Şirket yöneticilerinin bu sermaye azaltırmm doğrudan sermaye hesabından yapmaları mümkün iken; sözleşme yedek akçesinden ya-pılmasını arzu ettiklerini gözönüne alarak sermaye azaltılması ile ilgili günlük defter kayıtlarını yapınız.

ÇÖZÜM :


Sermaye H. Ortak A Sermaye 1.000.000.-Ortak B Sermaye 600.000.-Ortak C Sermaye 400.000.-

Ortaklara Borçlar H. Ortak A. Cari 1.000.000.-Ortak B. Cari 600.000.-Ortak C. Cari 400.000.-

Geri verilecek sermayenin ortakla-rın cari hesaplarına kaydı.

/ Sözleşme Yedek Akçe H.(*)

Sermaye H. Geri verilecek sermayenin kendi

hesabına alınması / Ortaklara Borçlar H.

Ortak A Cari 1.000.000.-Ortak B Cari 600.000.-Ortak C Cari 400.000.-

Banka H. Ödemenin banka kanalıyla yapıl-

ması I

PROBLEM : 37

"Baktaş Bakırcılık işleri Limited Şirketi" nin 31.12.1984 tarihli bilânçosu aşağıdaki gibidir. (**)

(*) Burada yedek akçenin kullanılması nedeniyle vergi sorunları ortaya çıkmaz; çünkü bu işlem hukukî niteliği itibariyle sermayenin geri verilmesidir.

(**) Bu örnek gerçek bir firmaya ait olduğu için rakamlar aynen alınmıştır.

2.000.000.—

2.000.000.—

2.000.000.— 2.000.000.—

2.000.000.—

2.000.000.—

62

Aktif BAKTAŞ BAKIRCILIK İŞLERİ L İ M Î T E D Ş lRKETÎ

31.12.1984 T A R İ H L Î BÎLÂNÇOSU (TL.) Pasif

Kasa Bankalar Alıcılar Muh. Borçlular Peşin Ödenen Giderler Akreditifler Ort. Cari Hes. Ham Maddeler İşletme Mal. Muh. Malzeme Mamüller Tahviller Depozito ve Teminatlar Alacak Senetleri Arsa ve Binalar Makina ve Teç. Taşıt Araçları Demirbaşlar

Toplam Nazım Hesaplar Genel Top.

786.658. 3.049.558.

19.750.734. 15.801.546.

545.590. 6.885.736.

12.503.628. 32.566.082 14.178.076. 3.949.646.

361.000. 500.000. 157.076.

2.720.000. 53.251.376. 95.641.856.

9.265.538. 11.158.458.

283.072.558. 24.627.590.

307.700.148.

Sermaye 55 Birikmiş Amor. 38 Yedek Akçeler 1 Ort. Cari Hes. 39 Muh. Alacaklılar 4 G.V. Stopajı Ödenecek Üc. Borç Senetleri Bankalar Kâr

2 5

44 90

000.000. 557.412. 917.636.

,977.252. ,391.112. ,705.068. ,508.430. 240.000.

,393.952. .381.696.

Toplam Nazım Hes. Genel Top.

283.072.558.— 24.627.590.—

307.700.148.—

A,B,C,D ve E arasında kurulmuş bulunan BAKTAŞ Limited Şirketinin Sermayesi 100.000.000.— TL. sına çıkarılması kararlaş-tırılmıştır.

Ortakların sermaye paylan ile cari hesap kalanları aşağıda gösterildiği gibidir.

Sermaye Cari Hesap Kalanları Ortak Payı Borç Kalanı Alacaklı Kalanı

A 5.000.000.— — 5.976.000,— B 10.000.000.— — 8.001.252.— C 10.000.000.— — 26.000.000.— D 15.000.000.— 10.003.620.— ı E 15.000.000.— 2.500.000.— —

63

Ortakların, sermayenin artırılmasında taahhüt ettikleri sermaye paylarının tutarları ise şu şekildedir.

Ortak Taahhüt edilen

Sermaye

A 5.000.000.

B 5.000.000.—

c 5.000.000.

D 15.000.000.—

E 15.000.000.

Sermayenin artırılması amacı ile yapılan taahhütler ise

— Cari hesap kalanları elverişli olduğu takdirde, bu kalanlara göre,

— Cari hesap kalanları elverişli değilse nakten yerine getirilecek-tir.

İSTENİLENLER :

1. "BAKTAŞ" Bakırçılık îşleıi Limited Şirketinin sermaye artırılması ile ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

2. Sermaye artırımından sonraki bilançoyu düzenleyiniz.

PROBLEM : 38

Nurcan Triko Limited Şirketinin sermayesi 80.000.000.— TL. sidir. 7 ortağı olan şirket, ticari faaliyetindeki olumsuz gelişmeler sebebiyle sermayesini azaltmaya karar vermiştir. Alınan karar gereğin-ce ortaklardan Yılmaz Okan ve Ahmet Yıldız şirket ortaklığından ayrılmıştır. Böylelikle şirketin sermayesi Yılmaz Okan ve Ahmet Yıldız'ın sermayeleri oranında azaltılmıştır. Her 2 ortakta sermaye paylarını, sermaye azaltımı işleminin bitiminden hemen sonra şir-ketten nakden tahsil etmişlerdir.

64

Şirket ortaklarının sermaye payları ise aşağıda gösterildiği gibidir.

Ortak Nurcan Bekâr 15.000.000.— TL.

Ortak Yalçın Bekâr 15.000.000.— TL.

Ortak Ali Duman 10.000.000.— TL.

Ortak Celâl Duru 10.000.000.— TL.

Ortak Recep Budak 10.000.000.— TL.

Ortak Yılmaz Okan 10.000.000.— TL.

Ortak Ahmet Yıldız 10.000.000.— TL.

İSTENİLENLER :

"Nurcan Triko Limited Şirketi"nin sermaye azaltımı ile ilgili yapılması gereken günlük defter ve büyük defter kayıüarı ile yar-dımcı defter kayıtlarını yapınız.

65

Anonim Şirkteler

PROBLEM : 39

Yıldız Nakliyat ve Dış Ticaret Anonim Şirketi olağan genel kurulu 600.000.000.— TL. olan sermayesini 1.600.000.000.— TL. ye çıkarmaya ve çıkarılan 20.000.— TL. nominal değerli 50.000. adet hisse senedinin herbirini 25.000.— TL. dan primli olarak sat-maya karar vermiştir. Alınan karar uyarınca gerekli belgeler düzen-lenip, hukuki formaliteler yerine getirildikten sonra sermaye artırımı için izin alınmıştır.

Şirket hisse senetlerinden 20.000 tanesinin "A" Bankası, 30.000 tanesininde "C" Bankası tarafından % 1,5 komisyon karşı-lığında satılması için ilgili bankalarla anlaşmaya varılmıştır. Ban-kalar kendilerine teslim edilen hisse senetlerini öngörülen süre içeri-sinde satarak hisse senetlerinin bedelinin tamamını tahsil etmiştir. Tahsil edilen paradan komisyon kesilmiş ve kalan paralar şirketin bankalar neznindeki ilgili ticari mevduat hesabına alacak kaydedil-miştir. Şirket sermaye artırımıyla ilgili olarak 5.568.000.— TL. sı sermaye artırım gideri ödemiştir.

İSTENİLENLER • Yıldız Nakliyat ve Dış Ticaret Anonim şirketinin sermaye artırı-

mıyla ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

ÇÖZÜM: Günlük Defter Kayıtları:

/ Hisse Senetleri H.

Sermaye H. (50.000 Adet x 20.000.— TL.)

/ Suskripsiyondaki Hisse Sen. H. A. Bankası 400.000.000. -C. Bankası 600.000.000. -

Hisse Senetleri H. /

ı.ooo.ooo.ooo.—

1.000.000.000.

1.000.000.000.—

1.000.000.000.—

66

; / Hissedarlar H.

Suskripsiyondaki Hisse S.H. A. Baukası 400.000.000.— C. Bankası 600.000.000.—

Emisyon Pirimi H. /

Bankalar H. A. Bankası 500.000.000.— C. Bankası 750.000.000.—

Hissedarlar H. /

Emisyon Giderleri H. Bankalar H.

A. Bankası 6.000.000.-Z. Bankası 9.000.000.-

/ Sermaye Artırım Giderleri H.

Kasa H. /

1.250.000.000.—

1.250.000.000.—

15.000.000,

5.568.000.—

1.000.000.000.-

250.000.000,

1.250.000.000,

15.000.000,

5.568.000,


Suskripsiyondaki B Hisse Senetleri Hesabı A B Hisse Senetleri Hesabı A

1.000.000.000 — 1.000.000.000.— 1.000.000.000 — 1.000.000.000.—

B Sermaye Hesabı A B Hissedarla] r Hesabı A

1.000.000.000.— 1.250.000.000.- 1.250.000.000.-

B Emisyon Prim Hesabı A B Bankalar Hesabı

250.000.000.— 1.250.000.000.— 15.000.000.-

B Emisyon Giderleri Hesabı A B Sermaye Artırım Gid. He. A

15.000.000.—

B

5.568.000.—

Kasa Hesabı A

X 5.568.000.

67

Yar. imci defter kayıtlar:

B A Bankası Hesabı A B C Bankası Hesabı A

400.000.000.— 400.000.000.— 600.000.000.— 600.000.000.— 500.000.000.— 6.000.000.— 750.000.000.— 9.000.000.-

PROBLEM : 40

İş hacminin gelişmesi karşısında ortaya çıkan sermaye ihtiyacını tahville karşılamaya çalışan "Akdeniz Sanayi Tesisleri Anonim Şirketi" 15 Ocak 1984 tarihinde satışa çıkarılmak üzere 1.1.1984 de beheri 10.000.— TL. nominal değerli 20.000 adet tahvil çıkarmıştır.

Bu tahvillerin yarısı 9.000.— TL. değerle ortaklarca taahhüt edilmiştir. Taahhütler 15 Ocak 1984 de de tamamen ve nakden yerine getirilmiştir.

Kalan yarısı ise A. Bankası aracılığı ile satılmış ve bedeli şirketin banka neznindeki hesabına yatırılmıştır. Bankanın satış komisyonu ise % 1 dir.

İSTENİLENLER .

Tahvil ihraç ve satışı ile ilgili günlük ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

ÇÖZÜM :

Günlük defter kayıtları :

1 / 1 / 1985 Çıkarılan Tahviller H.

Tedavüldeki Tahviller H. 10.000.— T L nominal de-

ğerli 20.000 adet tahvil ihracı

15/ 1 / 1985 Tahvil Sahipleri H. Geçici Kar/Zarar H.

Çıkarılan Tahviller H. Hissedarlarca tahvillerin ya-

rısının taahhüt edilmesi /

68

200.000.000.-

90.000.000.— 10.000.000.—

200.000.000.

100.000.000.—

15/ 1/ 1985 Kasa H.

Tahvil Sahipleri H. _ _ . ı

Aracı/Geçici H. Çıkarılan Tahviller H.

Banka aracılığı ile piyasaya sunulan tahviller

I Tahvil Sahipleri H. Geçici Kar /Zarar H.

Aracı/Geçici H. Tahvillerin satışı /

A. Bankası H. Tahvil îhraç Giderleri H.

Tahvil Sahipleri H. Piyasaya sunulan ve satılan

tahvillerin bedellerinin tahsil edilmesi

I


B Çıkarılan Tahviller Hes. A 200.000.000.— 100.000.000.—

100.000.000.— 200.000.000.— 200.000.000.—

B Tahvil Sahi pleri Hesabı A 90.000.000.— 90.000.000.—

90.000.000.— 90.000.000.—

180.000.000.— 180.000.000.—

B Kasa Hesabı A

90.000.000.—

B A. Bankası Hesabı A 89.000.000.— I

90.000.000.— 90.000.000.—

.000.000.— 100.000.000.—

90.000.000.— 10.000.000.—

100.000.000.—

89.000.000.— 1.000.000.—

90.000.000.—

B Tedavüldeki Tah. Hes. A 200.000.000.—

B Geçici Kâr-Zarar Hesabı A 10 000.000.— 10 000.000.—

B

1

Aracı-Geçici Hesap A

100 000.000.— 100.000.000.—

B Tahvil ihraç Giderleri H A 1.000.000.—1

69

problem :

İzmirde faaliyette bulunan DERÎN Anonim Şirketi 50.000.000 — TL. sı olan sermayesini 30.000.000.— TL. artırarak 80.000.000.—TL. sına çıkarmaya karar vermiştir. Nominal değeri 1.000.— TL.sı olan hisse senetlerleri, piyasa araştırması sonucu 1.300.— TL. dan satılabilecektir. Gerekli işlemler yerine getirildikten sonra suskripsiyon işlemine geçilmiş ve satış merkezden % 100 ödemeli olarak süresi içinde gerçekleş-tirilmiştir. Bu işlem için yapılan emisyon gideri 450.000.— TL. sidir.

İSTENİLENLER :

Derin Anonim Şirketinin sermaye artırımı ile ilgili günlük defter kayıtlarını yapınız.

ÇÖZÜM :



Sermaye H. Sermaye artırımı için hisse

senedi ihracı /

Hissedarlar H. Hisse Senetleri H. Emisyon Primleri H.

Kasa H. Hissedarlar H.

Tamamının satılıp % 100 tahsil edilmesi

/ Emisyon Giderleri H.

Kasa H. /

Emisyon Primleri H. Emisyon Giderleri H. Kanuni Yedek Akçe H.

Ticaret Kanunumuzun 466 maddesine göre emis-yon primlerinin artan kısmının yedek akçeye ayrılması nedeniyle

/

30.000.000.—

39.000.000.—

39.000.000.—

450.000.—

9.000.000.—

30.000.000.-

30.000.000.— 9.000.000.—

39.000.000.—

450.000.-

450.000. 8.550.000.

70

problem :

Sermayesinin her biri 10.000.— T L nominal değerli 1000 hisse se-nedinden oluşan ve bir aile anonim şirketi niteliğinde "SARAY Kimya Sanayii ve Ticaret Anonim Şirketi"nin 31.12.1984 deki bilânçosu şöyledir:


Kasa 300.000.— Sermaye 10.000.000.— Alacak Senetleri 1 400.000.— ihtiyatlar 4 .000.000.— Müşteriler 2 800.000.— Birikmiş Amor. 300.000.— Hammadde 9 000.000.— Satıcılar 800.000.— Ürün Stok 600.000.— Makinalar 1 000.000.— \

\ s Toplam 15 100.000.— Toplam 15.100.000.— Toplam Toplam

30 Mart 1985 de fabrikada çıkan yangında hammaddenin tamamı hasara uğramıştır. Herhangi bir sigortada yaptırılmadığı için doğan büyük zararı karşılamak üzere şirket yöneticileri önce ihtiyat-ların tamamını kullanmayı; kalanı içinde hisse senetlerinin 10.000.— TL. sı olan değerini 5.000.— TL. sına indirilmesini kararlaştırmıştır.

İSTENİLENLER : SARAY Kimya Sanayii ve Ticaret Anonim Şirketinin sermaye

azaltımı ile ilgili muhasebe işlemlerini yapıp; işletmenin yeni bilan-çosunu düzenleyiniz.

ÇÖZÜM : Günlük defter kayıtları:

/ ihtiyatlar H. Geçici Kâr /Zarar H.

Hammadde H. Yangında tamamen yanan

hammadde zararı I

Sermaye H. Geçici Kâr/zarar H.

10.000.— TL. nominal de-ğerli hisse senetlerinin

5.000.— TL. nominal de-ğere indirilmesi

I

4.000.000. 5.000.000.

5 .000.000.—

9.000.000.

5.000.000.

71

Aktif Yeni Bilanço (TL.) Pasif

Kasa Al. Senetleri Müşteriler Ürün Stok Makinalar

300.000.— 1.400.000.— 2.800.000.—

600.000.— 1.000.000.—

Sermaye Bir. Amort. Satıcılar

\

5.000.000.— 300.000.— 800.000.—

\ Toplam 6.100.000.— Toplam 6.100.000.—

I

PROBLEM : 43

Sermayesi 7.500.000.— TL. sı olan "Güneyliler Anonim Şirketi" aynı dalda çalışan bir limited şirketi bünyesine alarak sermayesini 15.000.000.— TL. sına çıkarmaya karar vermiştir.

Anonim şirkete katılan Limited Şirketinin 31.12.1984 tarihli bilançosu şu şekildedir:

Aktif BİLANÇO (TL.) Pasif

Kasa 180.000.— Alacak Senetleri 2 .200.000.— Müşteriler 2 .950.000.— Muh. Alacaklar 300.000.— Makinalar 750.000.— Binalar 2 .400.000.— Araziler 1 .050.000.— İştirakler 2 .925.000.—

Sermaye 3 .750.000.— Birikmiş Amor. 1.750.000.— K. Yedek Ak. 2 .000.000.— Satıcılar 3 .000.000.— Borç Senetleri 930.000.— Karşılıklar 275.000.— Kâr 1.000.000.—

Toplam 12.705.000.— Toplam 12.705.000.—

Limited şirket ortakları oybirliği ile katıldıkları anonim şirketin sermaye artırımını taahhüt etmişlerdir. Birleşme limited şirketin aktif ve pasifinin anonim şirkete devredilmesi suretiyle gerçekleştirilecektir.

İSTENİLENLER :

Limited şirket ve anonim şirkette yapılması gereken günlük defter kayıtlarını yapınız.

problem :

YOL Elektrik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin sermayesi 40.000.000.— TL. sı olup tamamı ödenmiştir. Şirket genel kurulu yaptığı olağanüstü toplantıda sermayesini 100.000.000.— TL. sına çıkarmaya karar vermiştir. Çıkarılan hisse senetlerinin nominal değeri 25.000.— TL. olup gerekli işlemler tamamlandıktan sonra 30.000.— TL. sından % 50 ödemeli olarak satışa sunulmuştur.

Suskripsiyon işlemi "A" Bankası aracılığı ile % 1 komisyon kar-şılığı yapılmış olup, hisse senetlerinin tamamı öngörülen süre içerisinde satılmıştır. Sermaye artırımı için yapılmış olan masrafların toplamı 1.384.000.— TL. sı olup, işlemlerin tamamlanmasından sonra ihraç primlerinden karşılanmıştır.

İSTENİLENLER :

Yol Elektrik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin sermaye artırım işlemleri ile ilgili günlük defter ve büyük defter katıtlarını yapınız.

PROBLEM : 45

Uzman Kâğıt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin sermayesinin tamamı ödenmiş olup 120.000.000.— TL. sidir. Şirket nakit sıkıntısı içinde bulunduğundan borçlarını ödemekte güçlüklerle karşılaşmak-tadır. Şirket genel kurulu yaptığı olağanüstü toplantıda alacaklı "D" firmasını alacaklarına karşılık şirkete ortak etmeye karar vermiştir. Bu nedenle şirket sermayesi 160.000.000.— TL. sına çıkarılmış olup, beheri 20.000.— TL. olan 2000 adet hisse senedinin tamamı gerekli hukuki işlemlerin tamamlanmasından sonra alacaklı "D" firmasına 22.000.— TL. sından devredilmiştir. "D" firması şirketten 64.000.000.— TL. sı alacaklı olup, alacağının taahhüdünü aşan kısmını ortaklık işleminin gerçekleşmesinden bir ay sonra tahsil et-miştir. Şirketin sermaye artırım masrafları tutarı 1.220.000.— TL. dır.

İSTENİLENLER :

Uzman Kâğıt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin sermaye artırımı ile ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

73

problem : 6

Madencilik sektöründe faaliyette bulunan ORAL Anonim Şir-ketinin 21.12.1984 tarihindeki bilançosu şu şekildedir:


Kasa 20.000.000.— Banka 50.000.000.— Mal (stok) 1.060.000.000.— Makinalar 800.000.000 — Zarar 190.000.000.—

Sermaye 1.000.000.000 — Kanuni yedek akçe 160.000.000.— Fenkalâde yedek akçe 280.000.000.— Hususi yedek akçe 110.000.000.— Borçlar 650.000.000.—

Toplam 2.200.000.000.— Toplam 2.200.000.000.—

Şirket yönetim kurulu bilançosunda zararın görünmesini iste-memekte, bu amaçla zararın öncelikle hususi ve fevkalade yedek akçeden karşılanmasını, kalan olursa şirket sermayesine ilave etmeyi kararlaştırmıştır.

İSTENİLENLER :

Zararın kapatılması ve sermaye artırımı (bünyenin sağlam gö-rünmesi) için gerekli muhasebe kayıtlarını yapınız.

74

ŞİRKETLERDE KÂR-ZARAR DAĞITIMI


PROBLEM : 47

1.500.000.— TL. sermayesi olan bir kollektif şirkette, ortakların sermaye payları: A - 900.000.— TL. sı, B - 600.000.— TL. sı ve C-Emek tir.

Şirket sözleşmesine göre kâr dağılımında önce, sermaye paylarına % 20 faiz hesaplanacak, faiz tutarları toplamı kârdan düşüldükten sonra kalan kısım üç ortak arasında eşit olarak bölünecektir.

Şirketin 1984 yılı devre sonu bilânçosundaki net kârı 450.000.— TL. sidir.

İSTENİLENLER :

Adı geçen kollektif şirkete ait 1985 yılı başındaki kâr dağıtımıyla ilgili muhasebe kayıtlarını yapınız.

ÇÖZÜM :

Dağıtımın hesaplanması:

1.500.000 x 0.20 = 300.000.—

450.000. 300.000.— = 150.000.—

A) 900.000.— x 0.20 + 50.000.

B) 600.000.— x 0.20 -f 50.000.

C) + 50.000.

Toplam :

77

— = 230.000.— TL.

— = 170.000.— TL.

— = 50.000.— TL.

450.000.— TL.


K â r / Z a r a r H. Dağıtılacak Kâr H.

/ Dağıtılacak Kâr H.

Ortaklar Cari H. A. Cari Hesabı 320.000.— B. Cari Hesabı 170.000.— C. Cari Hesabı 50.000.—

/

450.000.—

450.000.-

450.000.-

450.000.-


B Kâr-Zarar Hesabı A. B Dağıtılacak Kâr Hesabı A

450.000.—

X 450.000.— 450.000.—

B Ortaklar Cari Hesabı A B A. Cari Hesabı

450.000.- 230.000.—

B B Cari Hesabı A B C Cari Hesabı

170.000.- 50.000.

PROBLEM : 48

Ali ve Baki isimli iki arkadaş 1.200.000.— TL. sermayeli bir kollektif şirketin sahibidirler. Ali'nin payı 720.000.— T L ; Baki'nin payı ise 480.000.— TL. sı olup hepsi ödenmiştir. Ali aynı zamanda şirket yöneticisidir. Şirket sözleşmesinde kâr dağıtımı ile ilgili hüküm şöyledir.

a) Kârdan öncelikle her yıl ortaklarca belirlenecek miktarda gönüllü yedek akçe ayrılacaktır.

b) Ödenmiş sermayeye % 10 oranında faiz yürütülecektir.

c) Bu 2 kalemden artan olursa kârın 2 /3 ü Ali'ye 1 /3 ü de Baki'ye verilecektir.

Adı geçen şirketin 1984 Bilânçosunda dönem net kârı 269.600.— TL. sı olup; ayrılması kararlaştırılan yedek akçe miktarı 59.600.—

78

TL. sidir. Ortaklar paylarına düşen miktarları şirketin nakit durumu uygun olduğu için hemen çekmişlerdir.

İSTENİLENLER :

Yukardaki veriler ve sözleşme hükümlerine göre 1984 kâr dağı-tımıyla ilgili günlük defter kayıtlarını yapınız.

ÇÖZÜM :

Dağıtımın hesaplanması:

Dönem safi kârı Gönüllü = ihtiyari yedek akçe Kalan

Sermayeye faiz yürütülmesi: Ortak Ali : 720.000 X % 10 = Ortak Baki : 480.000 X % 10 =

Kalan Ortak Ali'nin payı 90.000 X 2/3 Ortak Baki'nin payı 90.000 X 1 /3

72.000.-48.000.-

120.000,

60.000, 30.000.

269.600 — 59.600.—

210.000 —

120.000 — 90.000.—

90,000.—


/ 1984 K â r / Z a r a r H,

Dağıtılacak Kâr H . 1984 Kârının kendi hesabına aktarılması

I Dağıtılacak Kâr H.

î l ı t iyari=Gönüllü Yedek Akçe H. Ortaklar Cari H.

Ortak Ali Cari H. 132.000.— Ortak Baki Cari H. 78.000.—

Dönem kârının dağıtımı /

Ortaklar Cari H Ortak Ali C/H 132.000.— Ortak Baki C/H 78.000.-

Kasa H. Nakit durumu elverişli olduğu için kâr

paylarının hemen ödenmesi nedeniyle /

269.600.—

269.600 —

269.600.— 59.600.—

210.000.—

210.000.—

210.000.—

79

problem :

Sermayesi 50.000.000.— TL. sı olan "A ve Ortağı Kollektif Şirketi"nde Ortak A'nın payı 30.000.000.— TL. Ortak B'nin payı ise 20.000.000— TL. sidir.

Şirket sözleşmesinde kâr veya zararın, ortaklar arasında sermaye payları ile orantılı olarak dağıtılacağı yazılıdır. Adı geçen şirketin son 3 yıllık sonuçları şöyledir:

1982 yılında 4 .200.000.— TL. zarar

1983 yılında 1.400.000.— TL. kâr

1984 yılında 5 .800.000.— TL. kâr

İSTENİLENLER:

Gelir vergisi kanununun 88. maddesi hükmünden de faydalan-mak üzere 1982 - 83 ve 84 de yapılması gereken muhasebe kayıtlarını günlük defter üzerinde gösteriniz.

ÇÖZÜM :


31/12/ 1982 1982 Yılı Zararı H.

Kâr /Zarar H. 1982 yılı zararının ilgili hesaba kaybı

31/12/1983 Kâr/Zarar H.

1982 Yılı Zararı H. 31/12/1984

Kâr/Zarar H. 1982 Yılı Zararı H. Dağıtılacak Kâr H. /

Dağıtılacak Kâr H. Ortaklar Cari H.

Ortak A Cari H. 1.800.000.-Ortak B Cari H. 1.200.000.-

Üçüncü yılın sonunda ortakların kârdan pay almaya hak kazan-maları nedeniyle

/

4.200.000.—

1.400.000.—

5.800.000.—

3.000.000.—

4.200.000.—

1.400.000.—

2.800.000.— 3.000.000.—

3.000.000.—

80

problem :

50.000.000.— TL. sermayeli Ahmet Yıldırım ve Ortakları Tica-ret ve Sanayi Kollektif Şirketinin 1984 yılı kârı 26.000.000.— TL. sı olup, sermayenin ortaklar arasındaki dağılımı aşağıdaki gibidir.

Şirket sözleşmesine göre kârın % 25'i ortaklara eşit ücret olarak ayrılmakta, kalan kâr ortaklar arasında sermaye payları ile orantılı olarak dağıtılmaktadır. Ortaklarca şirketin 1984 yılı kârının tamamının dağıtım kararı alınmıştır.

İSTENİLENLER :

Ahmet Yıldırım ve Ortakları Ticaret ve Sanayi Kollektif Şirketinin 1984 yılı kârının dağıtımı ile ilgili günlük defter, büyük defter ve yardımcı defter kayıtlarını yapınız.

PROBLEM : 51

Y ve Z Ortakları Kollektif Şirketinin sermayesi 110.000.000.— TL. sidir. Şirket sözleşmesinde kâr dağıtımı ile ilgili olarak şu hükümler yer almaktadır.

A- Şirketteki çalışmalarına karşılık Ortak Y aylık 500.000.— TL. sı brüt ücret ile, ortak B aylık 300.000.— TL. sı brüt ücret alacaktır.

B- Ortakların sermaye paylarına % 20 oranında faiz hesaplana-caktır.

C- Kalan kâr veya zarar ortaklar arasında eşit olarak dağıtıla-caktır.

Ortak Y'nin sermaye payı 50.000.000.— TL. sı, Z'nin ki ise 60.000.000.— TL. sidir. Şirketin bu yılki bilanço kârı 75.600.000 — TL. sidir.

Ortak Ahmet Yıldırım Sermaye

Ortak Yavuz Koç Sermaye

Ortak Ali Kılıç Sermaye

12.500.000.—

20.000.000.—

17.500.000.—

Toplam 50.000.000.—

81

Ortaklar şirketin nakit durumu elverdiği zaman kâr paylarını çekeceklerdir.

İSTENİLENLER :

Her ortağın alacağı ücret, faiz ve kâr toplamını hesaplayınız(*) ve kâr dağıtımı ile ilgili günlük defter kayıtlarını yapınız.

PROBLEM : 52

Mehmet Kırım ve Ortakları Sanayi Kollektif Şirketinin Sermayesi 16.000.000.— TL. sı olup, ortakların şirketteki sermaye payları aşa-ğıdaki gibidir.

Ortak Mehmet Kırım Sermaye 8 .000.000.—

Ortak Yılmaz Kuru Sermaye 6 .000.000.—

Ortak Kemal Taş Sermaye 2 .000.000.—

Toplam 16.000.000.—

Şirket 1984 yılını 5.600.000.— TL. zararla kapamıştır. Sözleş-meye göre zarar ortaklar arasında sermaye payları ile orantılı olarak dağıtılacaktır. Ortaklar zararın şirkete nakden ödenmesi konusunda karara varmışlar ve 2 ay sonra da bu kararı yerine getirmişlerdir.

İSTENİLENLER :

Mehmet Kırım ve Ortaklan Sanayi Kollektif Şirketinin 1984 yılı zararının karşılanması ile ilgili günlük defter, büyük defter ve yar-dımcı defter kayıtlarını yapınız.

(*) Ücret ve faizle ilgili olarak tahakkuk işlemleri ile vergi mevzuatı göz önünde bu lundurulmayacaktır.

82

Komandit Şirketler

PROBLEM : 53

Komandite ortak A'mn 4.000.000.— TL. ve komanditer ortak B nin ise 2.000.000.— TL. sermaye ile ortak olduğu Büyükkent Adi Komandit Şirketinin 1984 yılında elde ettiği safi kârı 1.040.000.— TL. sidir.

Şirket sözleşmesinde kâr dağıtımı ile ilgili olarak şu hüküm yer almaktadır:

Yönetici durumunda olan komantite ortak A'ya safi kârdan % 10 pay verildikten sonra kalan kârdan % 20 sözleşme yedek akçesi ayrı-lacaktır. Kalan kârın ortaklararası dağıtılımında sermaye payları gözönüne alınacaktır.

Şirketin nakit durumu yeterli olduğundan ortaklar kâr pay-larını hemen çekmişlerdir.

İSTENİLENLER :

Adı geçen adi komandit şirketteki kâr dağıtımı hesaplıyarak; günlük ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

ÇÖZÜM :

Kâr dağıtımı:

Yönetici hissesi

Sözleşme yedek akçesi

Komandite A Kâr Payı

Komanditer B "

83

104.000.— (1.040.000 x % 10)

187.200.— (1.040.000-104.000) x%20

499.200.—

249.600.—


/ 1984 Kâr /Zarar H.

Sözleşme Yedek Akçesi H. Ortaklar Cari H.

Komandite A 603.200. Komanditer B 249.600.—

Kâr ( ağıtımı nedeniyle /

Ortaklar Cari H. Komandite A 603 .200 . -Komanditer B. 249.600.—

Kasa H. Kâr paylarının ödenmesi nedeniyle /

1.040.000,

852.800,

187.200, 852.800,

852.800,

PROBLEM : 54

Erzurumda faaliyetle bulunan DADAŞ Adi Komandit Şirketinin tamamı ödenmiş sermayesi 3.750.000.— TL. sı olup; sermayenin ortaklar arası dağılımı şöyledir.

Komandite Ortak A 1.250.000.— TL. Komandite Ortak B 750.000.— TL. Komanditer Ortak C 750.000.— TL. Komanditer Ortak D 500.000.— TL. Komanditer Ortak E 500.000.— TL.

3 .750.000.— TL.

Şirketin 1984 faaliyet dönemi kârı 892.500.— TL. sı olup, şirket sözleşmesinde kâr dağıtımı ile ilgili olarak şu hüküm gözönüne alına-caktır.

"Kârdan herşeyden önce sermaye paylan için % 8 faiz hesap edilecek ve kalan kârın 2 /3 ü komandite ortaklara, 1 /3 ü de komanditer ortaklara sermayeleri ile orantılı olarak bölünecektir."

İSTENİLENLER :

Yukaııdaki verilerin ışığı altında;

1. Ortakların kâr paylarını hesaplayınız.

2. Kâr dağıtımı ile ilgili günlük defter kayıtlarını yapınız

84

ÇÖZÜM :

Kâr paylarının hesabı:

3.750.000 x % 8 = 300.000.— TL. faiz

892.500.- 300.000.— = 592.500.— Dağıtılacak kâr

A (395.000. — x 25/40) + (1.250.000.— x % 8)

= 246.875.— + 1 0 0 . 0 0 0 . — = 346.875.—

B (395.000. — x 15/40) + (750.000 x % 8)

= 148.125.— + 60.000.— = 208.125.—

Komanditerlere verilecek toplam pay:

C (197.500. — x 15/35) + ( 750.000.— x % 8)

= 84.640. b 60.000.— = 144.640.—

D (197.500 — x 10/35) + ( 500.000.— x % 8)

= 56.430.— + 40.000.— = 96.430.—

E (197.500. — x 10/35) + ( 500.000.— x % 8)

= 56.430.— + 40.000.— = 96.430.—

592.500 x 2/3

592.500 x 1/3

395.000. — Komanditelere

197.500.— Komanditerlere

Komanditelere verilecek toplam pay:

Toplam 896.500.—


1984 Kâr /Zarar H. Ortaklar Cari H.

892-500. 892.500,

Komandite A Cari H. Komandite B Cari H. Komanditer C Cari H. Komanditer D Cari H. Komanditer E Cari H.

346.875.— 208.125.— 144.640.— 96.430.— 96.430.—

Sözleşmeye Uygun Kâr Dağıtımı

85

problem :

D ve Ortağı Ticaret Komandit Şirketinin Sermayesi 60.000.000.— TL. olup 20.000.000.— TL. sı komandite ortak D'ye, 40.000.000.— TL. sı komanditer ortak N ye aittir.

Şirket 1984 yılında 19.000.000.— TL. sı kâr elde etmiştir.

Şirket sözleşmesinde kâr dağıtımı ile ilgili olarak:

1. Öncelikle komanditer ortağa ilgili yılın kârının % 20'si ora-nında kâr payı ayrılır.

2. Kalan kısım ortaklar arasında sermaye payları ile orantılı olarak dağıtılır.

Hükümleri yer almaktadır.

Gerekli formaliteler tamamlandıktan sonra ortakların kâr payları nakden ödenmiştir.

İSTENİLENLER : Bu komandit şirkette kâr dağıtımı ile ilgili olarak 3 Ocak 1985

tarihinde yapılması zorunlu günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

Günlük Defter Kayıtları: /

Kâr-Zarar H. Ortaklar Cari H.

Ortak D C/H Ortak N C/H

/ Ortaklar Cari H.

Ortak D C/H Ortak N C/H

Kasa H. I

8.816.000.-10.184.000.-

8.816.000.-10.184.000.-

19.000.000,

19.000.000—

19.000.000—

19.000.000.—

Büyük Defter Kayıtlan:

B Kâr-Zarar H. A B Ortaklar Cari H. 19.000.000.— 19.000.000.— 19.000.000.- 19.000.000.-

B Kasa H.

X 19.000.000.—

86


B Ortak D C / H A B Ortak N C / H

8 .816.000.— 8.816.000.— 10.184.000.— 10.184.000.—

PROBLEM : 56

Üretimle uğraşan bir komandit şirketin 31.12.1984 tarihli bilânçosu aşağıda gösterildiği gibidir.

KOMANDIT ŞIRKETI Aktif 31.12.1984 T A R l H L l

Kasa 6 000 000.— Bankalar 34 000 000.— Tahviller 1 200 000.— Ürünler 24 000 000.— Yarı Mamüller 16 000 000.— Ham Maddeler 50 000 000.— Taşıt Araçları 20 000 000.— Makina-Teç. 7 000 000.— Binalar 50 000 000.— Diğer Aktifler 3 600 000.—

Toplam 211 800 000.—

Pasif

Sermaye 150.000.000. Birikmiş Amor. 15.000.000. Kanuni Karş. 2.360.000. Ortaklar Cari H. 8.000.000. Satıcılar 25.000.000. Bankalar 11.200.000. 1984 Kârı 240.000.

\

Toplam 211.800.000.—

Adı geçen şirketin sermaye ve kâr dağıtımı hakkında aşağıdaki bilgiler verilmektedir.

1. Sermayesinin 2/3 hissesi komandite ortak A ya, 1 /3 hissesi de eşit miktarlar ile komanditer ortak B ve C ye ait bulunmaktadır.

2. Kâr ve zarar dağıtımı sermaye payları ile orantılı olarak yapıl-maktadır.

3. Komanditer ortak C şirketin muhasebe işlerini yürüttüğünden bu hizmetine karşılık ayda 100.000.-— TL. ücret (Söz konusu ücretler kâr-zarar hesaplarına kaydettirilmiş bulunmaktadır.) almaktadır.

87

4. Ortaklar carî hesabının kapsamı incelendiğinde komandite ortak A ya ait cari hesabın 16.000.000.— TL. alacak kalanı, koman-c iter ortaklardan B ye ait cari hesabın 4.400.000.— TL. ve C ye ait cari hesabın ise 3.600.000.— TL. sı borç kalanı verdiği görülmektedir.

İSTENİLENLER : (*) Yukarıdaki bilgilere göre 31.12.1984 tarihli bilançoda yer alan

240.000.— TL. tutarındaki net kârın dağıtımını gösteren tabloyu dü-zenleyiniz ve bu tabloya dayanan günlük defter ve büyük defter ka-yıtlarını yapınız.

PROBLEM : 57

Bir adi komandit şirketin 1984 hesap yılının sonundaki ticarî kârı 2.350.000.— TL., mali kârı ise 2.000.000.— TL. dır.

Şirketin 5.000.000.— TL. tutarındaki nominal sermayesinin ortaklar arasındaki dağılımı ise aşağıda gösterildiği gibidir.

SERMAYE Ö D E N M E M İ Ş ÖDENMİŞ ORTAKLAR HİSSESİ SERMAYE SERMAYE Komandite E % 40 1.000.000.— 1.000.000. Komanditer L % 20 250.000— 750.000, Komanditer M % 25 625.000.— 625.000, Komanditer N % 15 500.000.— 250.000,

% 100 2.375.000— 2.625.000.

İSTENİLENLER : Yukarıdaki verilerin ışığı altında kâr dağıtımı ile ilgili olarak

1. % 10 Sözleşme yedek akçesi ayrıldıktan sonra kalan kâr;

2. Ortakların ödenmiş sermayeleri ile orantılı olarak dağıtıla-caktır.

3. Ortaklara düşen kâr payları öncelikle ortakların ödenmemiş sermayelerinden düşülecek; artan olur ise şirketin A. Bankası neznin-deki hesabından ödeme yapılacaktır.

4. Söz konusu işlemlere ilişkin kâr dağıtım tablosunu düzenle-yerek ilgili muhasebe kayıtlarını yapınız.

(•) Vergi mevzuatı gözönüne alınmayacaktır.

88

Limited Şirketler

PROBLEM : 58

ELMAS Ticaret ve Sanayi Limited Şirketinin sermayesi 50.000. 000.— TL. sı olup tamamı ödenmiştir. Şirket 1984 Yılını 9.050.000.— TL. sı kârla kapatmıştır. Bu kârın hesaplanmasında 950.000.— TL. tutan vergi cezasıda dikkate alınmıştır. Ortaklar yaptıkları toplantıda kanunî yükümlülüklerin yerine getirilmesinden sonra, kalan kârın tamamının dağıtılmasını kararlaştırmışlardır.

İSTENİLENLER :

1. ELMAS Ticaret ve Sanayi Limited şirketinin kâr dağıtım tablosunu düzenleyiniz.

2. Kârın dağıtılması ile ilgili muhasebe kayıtlarını yapınız.

ÇÖZÜM :

Elmas Ticaret ve Limited Şirketi Kâr Dağıtım Tablosu

1984 Yılı Ticari Kârı 9 .050.000.

Kurumlar Vergisi: Ticari Kâr

İlaveler : Vergi Cezası

Toplam

İndirimler

Kuıumlar Vergisi Matrahı 10.000.000 x % 40 = 4.000.000,

950.000.—

10.000.000.—

9.050.000.

89

I . Tertip Kanuni

Yedek Akçe 9.050.000.— x % 5 = 452.500.

I. Temettü 50.000.000.— x % 5 = 2.500.000.

Toplam 6.952.500.-

II . Tertip Kanuni Yedek Akçe Matrahı I I . Tertip Kanuni Yedek Akçe 2.097.500.— x %10 = 209.750, I I . Temmettü

Özet Tablo Kurumlar Vergisi I. Tertip K.Y.A. II . Tertip K.Y.A. I. Temettü II . Temettü

Toplam

4.000.000. 452.500. 209.750.

2.500.000. 1.887.750. 9.050.000.


Kâr-Zarar H. 1984 Yılı Kârı H.

/ 1984 Yılı Kârı H.

Ödenecek Kurumlar Vergisi H. Kanuni Yedek Akçe H.

I. Tertip K.Y.A. 452.500.— II. Tertip K.Y.A. 209.750.

Ödenecek Temettü H. I. Temettü 2.500.000. II. Temettü 1.887.750.

/ Ödenecek Kurumlar Vergisi H. Ödenecek Temettü H.

Kasa H. • /

9.050.000.—

9.050.000.

4.000.000.— 4.387.750.-


B Kâr-Zarar H. A B 1984 Yılı Kârı H.

9 .050.000.— 9.050.000.— 9.050.000.—

6.952.500.—

2.097.500.—

209.750.— 1.887.750.—

9.050.000.—

4.000.000 662.250.—

4.387.750.—

8.387.750.—

A^

9 .050.000.—

90

B Ödenecek Kur. Ver. H. A

4 .000.000.— 4.000.000.—

B Ödenecek Temettüler H. A

4 .387.750.— 4.387.750.—

B Kanuni Yedek Akçeler H. A

662.250.—

B Kasa Hesabı A

PROBLEM : 59

4 ortaktan kurulu Pınar Limited Şirketinin 31.12.1983 tarihli bilânçosuna göre kurum kazancı 64.300.000.— TL. sidir. Ortaklar kurulu, yasal sorumlulukların yerine getirilmesinden sonra kalan kâr payının tamamının dağıtılmasına karar vermiştir. (Şirketin 1983 yılı faaliyet dönemine ait indirilecek yada eklenecek herhangi bir miktar olmadığı gibi, % 5 kanuni yedek akçe ayırımına ait ihtiyat da tamam-lanmıştır.)

İSTENİLENLER :

1. Pınar Limited Şirketine ait kâr dağıtım tablosunu düzenleyiniz.

2. Kâr dağıtımı ile ilgili muhasebe kayıtlarını yapınız.

ÇÖZÜM :

KÂR D A Ğ I T I M TABLOSU

Bilânço kârı (Mali kâr) 64.300.000.—

Kurumlar Vergisi 25.720.000.— (64.300.000.— x % 40)

Ortaklar kurulu kararına göre dağıtılabilir bürüt kâr 38.580.000.

% 10 II . Tertip Kanuni Ye-dek Akçe 3.858.000. Ortaklara dağıtılacak net kâr 34.642.000.

91


Kâr-Zarar H Yedek Akçeler H. (% 10 II. Tertip Kanuni Y. Ödenecek Vergiler H. (Öd. Kurumlar Vergisi) Ortaklar Cari H.

Ortak (E) G/H % 40 13 Ortak (F) C/H % 15 5 Ortak (L) C/H % 25 8 Ortak (Y) C/H % 20 6

/

Akçe)

856.800. 196.300. 660.500. 928.400.

Ortaklar Cari H. Ortak (E) C/H % 40 13.856.800. Ortak (F) C/H % 15 5.196.300. Ortak (L) C/H % 25 8.660.500. Ortak (Y) C/H % 20 6.928.400.

Kasa H. /

64.300.000,

34.642.000,

3.858.000,

25.720.000,

34.642.000,

34.642.000.—


B Kâr-Zarar Hesabı A B Yedek Akçeler

64.300.000.- 64.300.000. 3 .858.000.—

B Ödenecek Vergiler A B Ortaklar Cari H. 25.720.000. 34.642.000.- 34.642.000.—

B Kasa Hes.

X 34.642.000.—


B Ortak (E) C / H A B Ortak (F) C / H A

13.856.800.— 13.856.800.— 5.196.300.— 5.196.300.—

B Ortak (L) C / H A B Ortak (Y) C / H A

8 .660.500.— 8.660.500.— 6.928.400.— 6.928.400.—

92

problem : 6

Akın Limited Şirketinin sermayesi 3.000.000.-ortak arasındaki dağılımı şöyledir:

TL. sı olup 4

Ortak A

Ortak B

Ortak C

Ortak D

2.400.000.-

90.000.-

90.000.-

420.000.-

TL.

TL.

TL.

TL.

Ortak D sermaye taahhüdünün şimdiye kadar yarısını yerine getirmiştir. Akın Limited Şirketinin 31.12.1984 tarihli kâr-zarar tablosunun görünümü şu şekildedir:

Giderler KÂR-ZARAR TABLOSU

(TL.) Gelirler

Kanunen Kabul Edil- Barka Faiz Gel. 143.765.— meyen Giderler 133.260.— Diğer Gelirler 6.765.—

Finansman Giderleri 144.800.— Mal Satış Kârı 2.223.410.— (Banka faizleri) \ Şüpheli Alacaklar \ Karşılığı 95.880.— \ Dönem Kârı 2.000.000.— \ Toplam 2.373.940.— Toplam 2.373.940.— Toplam Toplam

Şirketin kâr /zarar dağıtımı ile ilgili sözleşme hükmü ise "şirketin bütün masrafları ve vergileri ile % 10 olağanüstü yedek akçesi ayrıl-dıktan sonra kalan kârın dört ortak arasında ödenmiş sermayeleri ile orantılı olarak dağıtılacağı" şeklinde düzenlenmiştir.

İSTENİLENLER :

1. Adı geçen şirketin ticari ve malî kârını hesaplayınız.

2. Kâr dağıtım tablosunu düzenleyerek ilgili muhasebe kayıtlarını yapınız.

93

problem : 6

Refah İnşaat Malzemeleri Ticaret Limited Şirketinin 1984 Yılı Kârı 11.675.000.—TL. sidir. Şirketin sermayesi ise 27 .000.000. -TL.-sıdır ve 1983 yılına ait 850.000.— TL. sı zarar mevcuttur. Şirket kârının hesaplanmasında ise 1.050.000.— TL. sı tutarındaki vergi cezası ile 925.000.— TL. sı tutarında devlet tahvili faizi göz önüne alınmıştır.

Yapılan ortaklar toplantısında şirket kârından 1983 yılı zararı mahsup edilip, kalan kârdan personele % 20 oranında prim veril-mesine ve kalan kârında tamamının dağıtılmasına karar verilmiş-tir.

İSTENİLENLER :

1. Refah İnşaat Malzemeleri Ticaret Limited Şirketinin 1984 yılına ait kâr dağıtım tablosunu düzenleyiniz.

2. Söz konusu şirketin kâr dağıtımı ile ilgili yapılması gereken günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

94

Anonim Şirketler

PROBLEM : 62

A Anonim Şirketinin nominal sermayesi 20.000.000.— TL. sı olup, bunun 15.000.000.— TL. sı ödenmiştir. Şirketin 1984 yılı içinde elde ettiği ticari ve mali kâr birbirine eşit olup 3.500.000.— TL. sidir.

Kârdan kurumlar vergisi ve kanuni yedek akçe ayrıldıktan sonra kalan kısım hissedarlara hemen dağıtılacaktır.(*)

ÖZET BİLGİ :

Nominal Sermaye 20.000.000.—

Ödenmiş Sermaye 15.000.000.—

Kâr (Vergi öncesi) 3 .500.000.—

İSTENİLENLER :

Gerekli hesaplamaları yaparak adı geçen anonim şirkete ait 1984 yılı kârının dağıtımı ile ilgili günlük defter kayıtlarını yapınız.

ÇÖZÜM :

Kurumlar Vergisi :

Vergi Matrahı (Ticarî k â r = M a l î Kâr) 3 .500.000.—

% 40 Kurumlar Vergisi 1 .400.000.—

2 . 1 0 0 . 0 0 0 . —

(*) Kurumlar Vergisi Oranının % 40 Gelir Vergisi Oranının % 30 olduğu göz önünde bulundurulacaktır.

95

3.500.000 — Ticari bilânço kârı

1.400.000 — Kurumlar Vergisi

2.100.000.—

175.000.— % 5 I. Tertip Kanuni Yedek Akçe (3.500.000.— x % 5)

1.925.000 —

750.000.— Birinci temettü (% 5 x Ödenmiş Sermaye (15.000.000.—))

1.175.000.—

117.500— % 10 II . Tertip Kanuni Yedek Akçe

1.057.500.— ikinci Temettü (Kâr payı)

Kanuni yedek* akçe toplamı = 175.000. b 117.500.— = 292.500.—

SONUÇ :

Kurumlar Vergisi

Kanuni Yedek Akçeler

I ve II . Temettü

Toplam

1.400.000.-

292.500.-

1.807.500.-

3.500.000.-

Gelir Vergisi Stopajı 1.807.500 x % 30 = 542.250.—


I 1984 Kâr-Zarar H.

Kanuni Yedek Akçe H. I. Tertip K.Y.A. 175 .000 . -

II. Tertip K.Y.A. 117 .500 . -Ödenecek Kurumlar Vergisi H Dağıtılacak Kârlar H.

I. Temettü 750.000.— II. Temettü 1.057.500,

/ Dağıtılacak Kârlar H.

I. Temettü 750.000, II. Temettü 1.057.500.—

Ödenecek Temettü H. Ödenecek Gel. Ver. Stopajı H. /

3.500.000,

1.807.500,

292.500,

1.400.000. 1.807.500,

1.265.250, 542.250.

96

problem : 6

Anadolu A.Ş. nin 1984 yılı ticari bilanço kârı 8.400.000.— TL. sidir. Şirket genel kurulu 1984 yılma ait bilânçoyu onaylamış ve kâr dağıtımını kararlaştırmıştır.

Şirket T.T.K. hükümleri uyarınca birinci ve ikinci tertip yedek akçe ayıracaktır.

Genel giderlere kaydedilmiş olan ödemelerden 24.000.— TL. sı vergi cezası, 20.000.— TL. sıda İdmanyurdu Spor Kulübune bağıştır.

Şirketin ödenmiş sermayesi 6.000.000.— TL. olup, yasal yüküm-lülüklerden sora kârın tamamı ortaklara dağıtılmıştır.

İSTENİLENLER : Anadolu A.Ş. nin 1984 yılına ait kâr dağıtım tablosunu düzen-

leyip, günlük defter kayıtlarını yapınız.

ÇÖZÜM:

Kâr dağıtım tablosu

Ticari Kâr 8.400.000.— 8.400.000.— İlâveler 44.000.—

— Ödenen Vergi Cezası 24.000.— — Spor Kulübüne Bağış 20.000.—

44.000.—

8.444.000.— İndirimler — Kurumlar Vergisi Matrahı (Mali Kâr) 8.444.000.— Kurumlar Vergisi Tutan 3.377.600.— 3.377.600.—

(8.444.000 x % 40) 5.022.400.— % 5 I Tertip Kanuni Yedek Akçe 420.000.—

(8.400.000. x % 5) 4.602.400. Birinci Temettü 300.000.

(% 5 x Ödenmiş Sermaye 6.000.000. —) 4.302.400. % 10 II. Tertip Kanuni Yedek Akçe 430.240. ikinci Temettü (Kâr Payı) 3.872.160.

Özet tablo:

Kurumlar Vergisi 3.377.600.— Kanuni Yedek Akçeler 850.000.— I ve II. Temettü 4.172.160.— Toplam 8.400.000.—

Gelir Vergisi Stopajı 4.172.160.— x % 30 = 1.251.648.—

97


1984 Kâr-Zarar H. Kanuni Yedek Akçe H.

I. Tertip K.Y.A. 420.000.-II. Tertip K.Y.A. 430.240.-

Ödenecek Kurumlar Vergisi H. Dağıtılacak Kârlar H.

I. Temettü 300.000.-II. Temettü 3.872.160.-

Dağıtılacak Kârlar H. Ödenecek Gel. Ver. Stopajı H. Banka (Kasa) H.

8.400.000—

4-172.160—

850.240.—

3-377.600.— 4-172-160—

1.251.648. 2-920-512-

PROBLEM : 64

Adanada faaliyette bulunan ve tekstil sektöründe çalışan L Anonim Şirketinin 31.12.1984 tarihli bilânçosunun pasifinin görünümü şöyledir.


Sermaye I. Tertip K. Yedek Akçe II . Tertip K. Yedek Akçe Olağanüstü Yedekler Dönem Kârı

50.000.000. 4 .000.000.

1.800.000.

24.000.000.

54.000.000.

1. Şirket yönetim kurulu 1984 yılı kârından ortaklara Nisan 1985 ayı içinde ödenmiş sermayeye göre % 20 kâr payı dağıtılmasını karar-laştırmıştır.

2. 1984 Yılı içinde yurt dışına yapılan ihracaatın F.O.B. değeri 190.000.000.— TL. sıdır(*)

3. 1984 yılı gelir tablosu incelendiğinde; a- 8.000.000.— TL. lık vergi cezaları ile gecikme zammı ve faizleri, b- 4.000.000.— TL. 1984 Yılı Kârı üzerinden yönetim kurulu

üyelerine verilecek primin tahakkuku. c- 10.000.000.— TL. lık iştirak kazancı olduğu tesbit edilmiştir.

(*) İhracat istisnasına uygulanan vergi indirimi FOB değerin % 20 sidir.

98

İSTENİLENLER : 1. L Anonim Şirketinin 1984 yılı kâr dağıtım tablosunu düzenle-

yiniz.

2. Kâr dağıtımı ile ilgili günlük defter kayıtlarını yapınız.

ÇÖZÜM : L. ANONİM ŞİRKETİ KÂR DAĞITIM TABLOSU

Dağıtımdan önceki kâr 54.000.000.-(—) Yönetim kurulu üyelerine 4.000.000-kârdan verilecek pay Gelir tablosunda görünen ticari kâr 50.000.000.-

Kurumlar Vergisi Matrahı: (—) İndirimler 48.000.000.—

İştirak kazançları . 10.000.000.— ihracat istisnası 38.000.000.—

( + ) İlâveler 12.000.000.— Vergi cezaları, gecikme zam ve faizleri 8.000.000.— Yönetim kuruluna kârdan verilen paylar 4.000.000.—

Kurumlar Vergisi Matrahı 36.000.000.— % 40 Kurumlar Vergisi 5.600.000.— I. Tertip Kanuni Yedek Akçe 2.700.000.—

(54.000.000. x % 5 II. Tertip Kanuni Yedek Akçe

Dağıtılacak Karlar 14.000.000.— Yönetim Kuruluna 4.000.000.— Ortaklara 10.000.000.— (50.000.000 x % 20) (—) Ortaklara I. Temettü 2.500.000.— (50.000.000. x % 5) ' — —

11.500.000.—

II. Tertip Kanuni Yedek Akçe (%10) 1.150.000.—

Gelir Vergisi Kesintisi: a) İhracat istisnası 38.000.000.—

% 20 Gelir Vergisi 7.600.000.— b) Dağıtılacak kârlar 14.000.000.—

% 5 Ek gelir vergisi(*) 700.000.— Toplam 31.750.000.— 31.750.000.—

Olağanüstü Yedek 22.250.000—

54.000.000.—

(*) Vergi mevzuatının teknik konularımn etraflı incelenmesi için bkz. Gelir Vergisi Kanununun 105/6 mad. ve açıklayıcı 20 nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğleri. Kolaylık sağlamak üzere problemde % 5 ek gelir vergisi matrahı yuvarlak olarak 14.000.000.— TL. alınmıştır.

99


/ 1984 Kâr-Zarar H.

Ödenecek Kurumlar Vergisi H. Ödenecek Gelir Vergisi (700.000. 1- 7.600.000.—) Kanuni Yedek Akçeler H.

I. Tertip yedek akçe 2.700.000.-II. Tertip yedek akçe 1.501.000.—

Dağıtılacak Kârlar H. Yönetim kuruluna 4.000.000.— Ortaklara % 20 10.000.000.—

Olağanüstü Yedekler H. Kâr dağıtım tablosuna dayanan kayıt /

54.000.000— 5.600.000. 8-300.000.

3.850.000,

14.000.000,

22-250.000—

PROBLEM : 65

İstanbulda faaliyette bulunan Y. İthalât ve İhracat Anonim Şirketinin 1984 yılı kârı 110.000.000.— TL. sidir. Şirkeün ihracat istisnası tutarı 30.000.000.— TL. yatırım indirimi ise 126.000.000.— TL. dır.

Kâr-zarar tablosunda kanunî haddini aşan bağış ve yardımların tutarı 47.500.000.— TL. sı olarak görülmektedir.

Şirketin tamamı ödenmiş sermayesi 1 Milyar (1.000.000.000.—) TL. olup, 31.12.1983 tarihi itibariyle ayrılmış bulunan I. Tertip kanuni yedek akçelerinin tutarı 42.500.000.— TL. sidir.

Şirket yönetim kurulu, dönem kârının vergiler ve yasal yedekler çıktıktan sonra kalan kısmın olduğu gibi Olağan Üstü Yedek Akçe olarak ayrılmasına karar vermişlerdir.

İSTENİLENLER :

Adı geçen şirketin kâr dağıtım tablosunu düzenleyiniz ve buna dayanan günlük defter kayıtlarını yapınız.

100

ÇÖZÜM Y. ANONİM ŞİRKETİ

1984 YILI KÂR DAĞITIM TABLOSU

Ticarî Kâr Kurumlar Vergisi Matrahı: Ticari Kâr İndirimler:

Yatırım indirimi istisnası 126.000.000. ihracat istisnası 30.000.000. Toplam 156.000.000,

ilâveler: Kanuni haddini aşan bağış ve yardımlar (—) 47.500.000.

Kurumlar Vergisi Matrahı 108.500.000. (Malî Kâr) % 40 Kurumlar Vergisi I. Tertip Kanunî Yedek Akçe(*)

(110.000.000. x % 5) Gelir Vergisi Kesintisi:

Yatırım indirimi İstisnası 126.000.000. Ihracaat istisnası 30.000.000. Matrah

% 20 Gelir Vergisi Toplam

Olağanüstü Yedekler

Günlük Defter Kaydı: I

156.000.000.—

110.000.000.

108.500.000. 1.500.000.

600.000, 5.500.000.

31.200.000.— 37.300.000.—

1084 Kar/ Zarar H. Ödenecek Kurumlar Vergisi H. I. Tertip Kanuni Yedek Akçe H. Olağanüstü Yedek Akçe H. Ödenecek Gelir Vergisi Stopajı H.

Kâr dağıtım tablosuna dayanan kayıt /

ııo.ooo.ooo—

ııo.ooo.ooo.—

37.300.000.— 72.700.000.—

110.000.000.—

600.000— 5.500.000—

72.700.000— 31.200.000.-

PROBLEM : 66

Dorukoğlu Kimya Sanayii Anonim Şirketinin nominal sermayesi beheri 2.000.— TL. değerinde 4.000 hisse senedinden meydana gelmekte ve bu sermayenin % 75 i ödenmiştir. 1984 dönem sonucu ola-rak 3.180.000.— TL. sı kâr gözükmektedir.

Şirketin 1984 gelir tablosu yakından incelendiğinde; a) 180.000.— TL. lık iştirak kazancı ile tamamı vergiden muaf

devlet tahvili faizinin 10.800.— TL. sı olduğu,

(*) Kâr dağıtılmayacağı için II. tertip yedek akçe ayrılmasına gerek yoktur.

101

b) Öte yandan şirketin ödediği vergi ve para cezaları toplamının 6.200.— TL. sı ve kanunen kabul edilmiyen giderlerin ise 2.000.— TL. sı olduğu tesbit edilmiştir.

Şirket yönetim kurulu kâr dağıtımı ile ilgili olarak şu kararları almıştır:

1. Kanuni yükümlülükler yani % 5 I. tertip yedek akçe ile hissedar lara % 5 I. temettü ve kurumlar vergisi ayrıldıktan sonra kalan kârdan;

2. a) % 10 sözleşme yedek akçesi ile % 20 olağanüstü yedek akçe ayrılması;

b) % 8 kurucu payları ile yöneticilere 150.000.— TL. sı pay verilmesi;

c) Hissedarlara hisse senedi başına 160.— TL. sı II . temettü ödenmesi ve;

d) Şirketin 1983 yılı zararı olan 22.400.— TL. sının kapatılmasın-dan sonra kalan kârın gelecek döneme devredilmesine karar verilmiştir.

İSTENİLENLER: Söz konusu şirkete ait kâr dağıtımı tablosu ile buna dayanan

günlük defter kayıtlarını yapınız.

ÇÖZÜM: DORUKOĞLU ANONİM ŞİRKETİNİN 1984 YILI KÂR DAĞITIM TABLOSU

Ticari Kâr 3.180.000.— Kurumlar Vergisi Matrahı (Malî Kâr) Ticari Kâr 3.180.000.— İndirimler

İştirak kazançları 180.000.— Devlet Tahvil Faizleri 10.800.— Geçmiş Yıl Zararı 22.400.—

213.200— İlaveler:

Vergi Cezaları 6.200.— Kanunen kabul edilmeyen giderler 2.000. —

8.200.— 205.000.— MATRAH 2.975.000.— % 40 Kurumlar Vergisi 1.190.000.— II. Tertip Yedek Akçenin Hesabı Hissedarlara II. Temettü 640.000.— (4.000 x 160.—) Kurucu payları 122.480.— . Yönetim Kurulu Üyelerine 150.000.— Matrah 912.480.— " II. Tertip kanuni yedek akçe 91.248.— (912.480 x % 10)

102

\

ÖZET TABLO :

Ticari kâr

Kurumlar Vergisi

I. Temettü

(6.000.000— x % 5)

I. Tertip Kanuni Yedek

Akçe

(3.180.000— x % 5)

Toplam

Kalan

Sözleşme yedek akçesi

(1.531.000 x % 10)

Olağanüstü yedek akçe

(1.531.000 x % 20)

Kurucu payları

(1.531.000 x % 8)

Yönetim Kuruluna

II. Temettü

(4.000 x 160.— TL)

II . Tertip Kanunî Yedek Akçe

Geçmiş yıl zararı

Toplam

Gelecek döneme devreden kâr.

1.190.000.—

300.000.—

159.000.—

1.649.000.—

153.100.—

306.200.—

122.480.—

150.000.—

640.000.—

91.248 —

22.400.—

1.485.428.—

3.180.000.—

1.649.000.—

1.531.000.—

1.485.428.—

45.572.—

103

Günlük Defter Kaych:

/ -1984 Kâr-Zarar H.

Ödenecek Kurumlar Vergisi H. Dağıtılacak Kârlar H.

I. Temettü 300.000. II. Temettü 640.000.—

Yedek Akçeler H. I. Tertip Kanuni Yedek A. 159.000.

II. Tertip Kanuni Yedek A. 91.248. Sözleşme Yedek Akçesi 153.100.— Olağanüstü Yedek Akçe 306.200.—

Ödenecek Kurucu Payları H. Ödenecek Yön. Kur. Kâr Payı H. Geçmiş Yıl Zararı H. 1985'e Devreden Kâr H.

I

3.180.000.— 1.190.000,

940.000,

709.548,

122.480, 150.000, 22.400, 45.572,

PROBLEM : 67

Modern Pazarlama Ticaret Anonim Şirketinin tamamı ödenmiş sermayesi 50.000.000.— TL. sidir. Şirketin 1984 dönemi ticari kârının 42.000.000.— TL. sı olduğu; kâr/zarar tablosunun yakından incelen-mesi sonucu 376.000.— TL. lık kanunen kabul edilmeyen gideri bulunduğu belirlenmiştir.

Şirket yönetim kurulu kârdağıtımı ile ilgili olarak aldığı kararda kanunî işlemlerden başka, ticari kârın % 5 inin yönetim kurulu üyelerine; çalışanlara da % 20 oranında ikramiye olarak veril-mesini kararlaştırmıştır. Ayrıca ortaklara ödenmiş sermayeye göre % 20 oranında net bir kâr payı (II. temettü olarak) verilmesini; kalan kârında olağanüstü yedek akçe olarak işletmede bırakılmasını karara bağlamıştır.

Bu talimatı alan şirket muhasebecisi gerekli işlemleri yaparak "1984 Kâr Dağıtım Tablosunu" düzenlenmiştir.

İSTENİLENLER :

1. Kâr dağıtım tablosunu düzenleyiniz.

2. Bu verilere göre günlük defter kayıtlarını yapınız.

104

ÇÖZÜM. MODERN PAZARLAMA ANONİM ŞİRKETİNİN

TABLOSU(*) Ticari Kâr

Kurumlar Vergisi Matrahı: Ticari Kâr İndirimler

Kanunen Kabul Edil-miyen Giderler (—) 376.000.—

Çalışanlara Kâr Payı 8.400.000.— (42.000.000.—TL. x % 20)

Toplam İlaveler: Kurumlar Vergisi Matrahı % 40 Kurumlar Vergisi I. Tertip Kanuni Yedek Akçe (42.000.000 — TL. x % 5) I. Temettü (50.000.000.—TL. x % 5) Toplam

1984 YILI KÂR DAĞITIM

42.000.000.-

8.776.000.—

33.224.000.-

33.224.000.— 13.289.600.— 2.100.000.—

2.500.000.-

17.889.600.—

II. Tertip Kanuni Yedek Akçenin Hesaplanması II. Temettü (50.000.000.— x % 20) Çalışanlara Kâr Payı % 20 Yönetim Kuruluna Kâr Payı (42.000.000.— TL. x % 5) Matrah % 10 II. tertip kanuni Yedek Akçe

II. Tertip Kanuni Yedek A. Matrahı (—)

Olağanüstü Yedek Akçe

10.000.000.— 8.400.000.— 2.100.000.—

20.500.000.—

Günlük Defter Kaydı: / _

1984 K â r / Z a r a r H. Ödenecek Kurumlar Vergisi H. Kanuni Yedek Akçeler H. I. Tertip Yedek Akçe 2.100.000.-II. Tertip Yedek Akçe 2.050.000.— Ödenecek Temettüler H. (Dağıtılacak Karlar) Ödenecek Personel Kâr Payı H. Ödenecek Yönetim Kurulu Kâr Payı H. Olağanüstü Yedek Akçe H.

/

42.000.000,

42.000.000.—

17.889.600.-24.110.400.-

2.050.000.— 22.060.400.— 20.500.000.—

1.560.400.—

13.289.600, 4.150.000,

12.500.000, 8.400.000.

2.100.000, 1.560.400.

(*) Gelir Vergisi mevzuatı sık sık değiştiğinden bu ve izleyen problemde gözönüne alınmıyacaktır.

105

problem : 68(*)

Tamamı ödenmiş 200.000.000.— TL. sermayeli "AKAY Anonim Şirketi"nin 1984 yılı ticari kârı 96.000.000.— TL. sidir.

Şirket gelir tablosunda 5.900.000.— TL. lık devlet tahvili faizi de yer almaktadır.

Şirket ana sözleşmesinde kâr dağıtımı ile ilgili hüküm şöyle-dir:

a) Kurumlar ve ticaret kanununa göre ayrılanlardan sonra,

b) Ortaklara % 8 oranında I. tertip temettü ayrılır.

c) Kalan kârdan % 10 II. tertip temettü (kâr payı) ayrıldıktan sonra kalan karın % 10 u oranında yönetim kurulu üyelerine ikramiye olarak verilecektir.

İSTENİLENLER :

AKAY Anonim Şirketinin 1984 yılına ait Kâr Dağıtım Tablosunu düzenleyiniz.

2. Bu tabloya dayanan günlük defter kayıtlarını yapınız.

ÇÖZÜM :

AKAY ANONİM ŞİRKETİNİN KÂR DAĞITIM TABLOSU

Ticari Kâr 96.000.000.—

Kurumlar Vergisi Matrahı:

Ticari kâr 96.000.000.—

indirimler: Devlet Tahvili Faizleri 5.900.000.—

90.000.000.—

İlaveler

(*) Bu problemde stopaj kesintisi ile ilgili mevzuat nazara alınmıyacaktır.

106

Kurumlar Vergisi Matrahı % 40 Kurumlar Vergisi I. Tertip Yedek akçe (96.000.000.— x % 5) I Temettü (kârpayı) (200.000.000.— x % 8) Yönetim Kurulu Üyelerine

Toplam

II. Tertip Kanuni Yedek Akçenin hesaplanması

I. Tertip temettüün fazlası [200.000.000.— x (% 8 - % 5)] II. Tertip temettü Yönetim Kurulu Üyelerine

II. Tertip Kanuni Yedek Mat. % 10 II. Tertip Yedek Akçe II. Temettü

Olağanüstü Yedek akçe

90.100.000.-36.040.000.-4.800.000.-

16.000.000.-

1.916.000.-58.756.000.-

6.000.000, 20.000.000,

1.916.000,

27.916.000, 2.791.600.

58.756.000.—

37.244.000.—

2.791.600. 20.000.000. 14.452.600.

Günlük defter kaydı :

/ 1984 Kâr /Zarar H.

Ödenecek Kurumlar Vergisi H. Kanuni Yedek Akçeler H. I. Tertip Yedek Akçe 4.800.000.— II. Tertip Yedek Akçe 2.791.600. — Ödenecek Temettüler H.(*) (Dağıtılacak Kâr Payları) I. Temettü 16.000.000.— II. Temettü 20.000.000.— Yön. Kuruluna(**) 1.916.000.— Olağanüstü Yedek Akçe H.

Kâr dağıtım tablosuna göre, /

96.000.000.— 36.040.000.-

7.591.600.-

37.916.000.-

41.452-600.—

(*) Bu problemde gelir vergisi mevzuatı gözönüne alınmamıştır. (**) Yönetim kurulu üyelerine dağıtılacak miktarın hesabı şöyle:

36.040.000.— Kurumlar Vergisi 4.800.000.— I. Tertip Yedek akçe

16.000.000.— I. Temettü 20.000.000.— II. " 76.840.000.— 96.000.000.— Ticari Kâr 19.160.000.— Matrah

1.916.000.— % 10 pay verilecektir.

107

problem : 6

" X " Anonim Şirketinin 31.12.1984 tarihli bilançosunda yeralan hesapların tutarları aşağıdaki gibidir.

Sermaye 2 .000.000.— TL. Ödenmiş Sermaye 1 .000.000.— TL. Yasal Yedek Akçeler 200.000.— TL.

I. Tertip Yedek Akçe 120.000.— TL. II. Tertip Yedek Akçe 80.000.— TL.

Hissedarlar 1 .000.000.— TL. A. Bankası (Borç kalıntı) 150.000.— TL. Satıcılar 180.000.— TL. Borç Senetleri 76.000.— TL. Şüpheli Alacaklar 80.000.— TL. Alacak Senetleri 400.000.— TL. Alıcılar 240.000.— TL. İştirakler 200.000.— TL. Olağan Üstü Yedek Akçe 240.000.— TL. Şüpheli Alacaklar Karşılığı 60.000.— TL. Mal 1 .200.000.— TL. Demirbaşlar Amortismanı 40.000.— TL. Demirbaşlar 60.000.— TL. 1984 Kârı 480.000.— TL. Muhtelif Alacaklılar 41.200.— TL. Kıymetten Düşen Mal 20.000.— TL.

Karşılığı Alacak Senetlerin Reeskontu 4 .000.— TL. Kasa 11.200.— TL.

16.3.1985 günü yapılan Genel Kurul Toplantısında, 1984 yılı kârımn Vergi Mevzuatı ve Ticaret Kanunu hükümleride gözönünde tutularak aşağıdaki şekilde dağıtılması kararlaştırılmıştır.

% 5 Yasal Yedek Akçe

% 5 Hissedarlara I . Temettü

108

Kalan kârdan:

40.000.— TL. Yönetim kurulu başkan ve üyelerine pay.

30.000.— TL. Kuruculara pay,

180.000.— TL. Hissedarlara II. Temettü.

Bakiyeden II. Tertip yedek akçe ayrılacak ve kalanı gelecek döneme devredilecektir.

İSTENİLENLER :

1. " X " Anonim şirketine ait 31.12.1984 tarihli bilânçoyu düzenleyiniz.

2. Yukarıdaki verilen ışığı altında bilânçoda yer alan kârın dağıtımı ile ilgili kâr dağıtım tablosunu düzenleyiniz.

3. Bu tabloya dayanarak günlük defter kayıtlarını yapınız.

PROBLEM : 70

Yılmaz Anonim Şirketinin Sermayesi 80.000.000.— TL. sı olup tamamı ödenmiştir. Şirket 1984 yılında 5.800.000.— TL. kâr etmiş olup, genel kurul kurumlar vergisi ve kanunî yedek akçeler ayrıldık-tan sonra kalan kârın tamamının dağıtılmasına karar vermiştir. Şir-ketin 1984 yılı kârının 1.250.000.— TL. lık kısmı iştiraklerinden elde edilmiş olup, kurumlar vergisine tabi değildir. Yine, 1984 yılı kârının 600.000.— TL. lık kısmıda Gelir ve Kurumlar vergisine tabii olmayan devlet tahvillerinden elde edilen menkul sermaye iradıdır.

İSTENİLENLER :

1. Yılmaz Anonim Şirketinin kâr dağıtım tablosunu düzenle-yiniz.

2. Kâr dağıtımı ile ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

109

problem :

Şakiroğlu Sabun Sanayii ve Ticaret Anonim Şirketinin 1984 yılı ticarî kârı 70.000.000.— TL. sı, ödenmiş sermayesi ise 120.000.000.— TL. sidir. Ticari kâra 200.000.— TL. sı tutarındaki vergi cezası ile 1.000.000.— TL. lık vergiden muaf menkul kıymet faizi dahildir.

Şirket Genel kurulu 30.3.1985 tarihinde yaptığı olağan toplantıda 1984 yılı kârının tamamının dağıtılmasına karar vermiştir. Alman karar gereğince vergiler kesildikten sonra kalan kısım 25.5.1984 tarihinde ortaklara nakden ödenmiştir.

İSTENİLENLER :

1. Şakiroğlu Sabun Sanayii ve Ticaret Anonim Şirketinin Kâr Dağıtım Tablosunu düzenleyiniz.

2. Kâr dağıtımı ile ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

PROBLEM : 72

Marmara Anonim Şirketinin esas sermayesi 50.000.000.— TL.sı olup tamamı ödenmiştir. Şirketin ticari bilânço kârı 17.105.000.— TL. sidir.

Şirketin 159.300.— TL. lık kabul edilmeyen gideri vardır ve bu gider ticarî bilânço kârının hesabına dahildir.

Şirket geçen yıldan devreden 200.000.— TL. lık kârıda (Gerçekte 250.000.— TL. sı olup, % 20 gelir vergisi stopojı yapılarak 200.000.— TL. sı kalmıştır.) dağıtmaya karar vermiştir.

İSTENİLENLER :

1. Marmara Anonim Şirketinin Kâr Dağıtım Tablosunu düzen-leyiniz.


110

problem :

Alkan Anonim Şirketinin esas sermayesi 200.000.000.— TL. sı olup, % 75'i ödenmiştir. Şirketin ticarî bilânço kârı 19.900.000.— TL. sidir. Kurumlar ve Gelir vergisinden muaf 620.000.— TL. menkul kıymet faizi vardır ve bu tutar ticari bilânço kârının hesabına dahil-dir.

Şirketin ana sözleşmesine göre, kanunî yedek akçeden başka, ticari bilânço kârının % 5 i olağanüstü yedek akçe olarak ayrılacaktır.

Genel kurul, kârın 1.190.000.— TL. sını dağıtılmayarak gelecek yıla devredilmesine karar vermiştir.

İSTENİLENLER :

1. Alkan Anonim Şirketinin Kâr Dağıtım Tablosunu düzenleyiniz.


111

ŞİRKETLERDE TASFİYE


PROBLEM : 74

İzmirde faaliyette bulunan Yıldız Kollektif Şirketinin Sermayesi 4.500.000.— TL. sı olup, sermaye ortaklar A ve B arasında eşit ola-rak paylaşılmıştır.

Şirketin çalışma konusunun gittikçe daralması sonusu iki ortak anlaşarak şirketi tasfiye etmeye karar vermişlerdir.

Tasfiye başlamadan önceki bilânço aşağıdaki gibidir.


Kasa 120.000.— Sermaye 4 500 000.— Mal 2 580.000.— Amortismanlar 540 000.— Bankalar 390.000.— Alacak S. Rees. 120 000.— Alacak Senetleri 1 350.000.— Ort. (A) Cari H. 1 200 000.— Alıcılar 720.000.— Satıcılar 1 650 000.— Sabit Değerler 2 400.000.— \ Zarar 450.000.— \

Toplam 8 010.000.— Toplam 8 010 000.— Toplam Toplam

Tasfiye işlemleri aşağıdaki şartlaıa göre yürütülmüştür.

— Mallar 2.250.000.— TL. sına satılmıştır.

— Alacak Senetlerinden 1.050.000.— TL. lık kısım tahsil edil-miştir.

— Alıcılardan olan alacağın 390.000.—• TL. sı tahsil edilebilmiş, kalan kısım içinde yasal yollara başvurulmuştur.

115

— Sabit değerler, Ortak (A)'ya bilânço değeri ile devredilmiştir. — Satıcılarla yapılan anlaşma sonucu borçlar % 10 eksiği ile

ödenmiştir. — Yasal yollara başvurulan alacaklar için 19.500.— TL. gider

yapılmış ve alacaklardan 240.000.— TL. lık kısmı daha tahsil edile-bilmiştir.

— Tasfiye memurlarına 126.000.— TL. ücret ödenmiştir. Kollektif şirketin ortağı olan (A) ve (B) nin sermaye ve kâr-zarar

payları eşittir.

İSTENİLENLER : 1. Yıldız Kollektif Şirketinin tasfiye işlemlerine ait günlük defter

ve büyük defter kayıtlarını yapınız. 2. Tasfiye sonu bilânçosunu düzeynleyiniz ve kapanış kayıtlarını

yapınız.


Tasfiye H. Alacak Senetleri H. Alıcılar H. Mal H. Sabit Değerler H.

• / Satıcılar H.

Tasfiye H. /

Amortismanlar H. Alacak Senetleri Reeskontu H.

Tasfiye H. /

Kasa H. Tasfiye H. A. Senetleri Alıcılar Mal

/ -Ortak (A) Cari H.

Tasfiye H. Sabit Değerler

- / -

1.050.000.-390.000.-

2.250.000.-

Tasfiye H. Borçlar

Kasa H.

7.050.000.—

1.650.000.-

540.000.-120.000.-

3.690.000.—

1.860.000.—

1.485.000.-

1.350.000.— 720.000.—

2.580.000.— 2.400.000.—

1.650.000.-

660.000.—

3.690.000.—

1.860.000.-

1.485.000.—

116

19.500.— 19.500.—

240.000.— 240.000—

126.000— 126.000.— (.)

2.418.500— 2.418.000.—

Büyük Defter Kayıtları :

B Kasa Hesabı A B Bankalar Hesabı A

120.000 — 3.690.000.—

240.000.—

1.485.000.— 19.500 —

126.000 — 2

390 418

000 — 500 —

2.808.500.—

4.050.000 — 1.630.500 — 2.418.500 —

2 808 500 — 2.808.500 — 1.630.500 — 2.418.500 —

4.049.000 — 1.000.—

4.050.000 — 4.050.000.—

B Ortak (A) Cari H. A B Ortak (B) Cari H. A

1.860.000 — 515.250 —

1 . 2 0 0 . 0 0 0 — 515.250 — 2 . 2 5 0 . 0 0 0 — 1.734.750 —

2.250.000 —

2.375.250.— 3 . 4 5 0 . 0 0 0 — 2.250.000.— 2.250.000 — 2.375.250.—

(*) Tasfiye döneminde elde edilen paraların 1.000.— TL. dan fazlası Merkez Banka-sına ya da bu bankanın olmadığı yerlerde başka bir bankaya yatırılacaktır.

Tasfiye* H. Kasa H.

Kasa H. Tasfiye H. Alıcılar

Tasfiye H. Kasa H.

Bankalar H. Kasa H.

117

B Tasfiye H. A B

7.050.000.— 1.485.000.—

19.500.— 126.000.—

8 . 6 8 0 . 5 0 0 . -

8 .680.500.—

1.650.000.— 660.000.—

3.690.000.— 1.860.000.—

240.000.— 8.100.000.—

5 8 0 . 5 0 0 . -8 .680.500.—

Sermaye Hesabı A

4.500.000.- 4.500.000.-

B Mal Hesabı A B Alacak Senetleri Hesabı A

2 .580.000.— 2.580.000. .350.000.- 1.350.000.-

B Alıcılar Hesabı A B Sabit Değerler Hesabı A

720.000.- 720.000.— 2.400.000.— 2.400.000.—

B Amortismanlar Hesabı A B Alacak S. Reeskontu H. A

540.000.- 540.000.- 120.000.— 120.000.—

B Satıcılar Hesabı A B Kâr-Zarar Hesabı

1.650.000.— 1.650.000.— 450.000.— 450.000.—

YILDIZ K O L L E K T İ F ŞİRKETİ Aktif TASFİYE SONU BİLANÇOSU (TL.) Pasif

Kasa 1.000.— Bankalar 2 .808.500.— Ortak (A) C / H 660.000.— Zarar 450.000.— Tasfiye Zararı 5 8 0 . 5 0 0 . -

Sermaye 4 .500.000.— \

\ \ \

\ _ Toplam 4.500.000.— Toplam 4.500.000.—

118

Tasfiye Sonu Bilânçosundaki hesapların kapatılması:

/

Sermaye H. Ortak (A) Cari H. Ortak (B) Cari H. /

Ortak (A) Cari H. Ortak (B) Cari H.

Kâr-Zarar Hesabı Tasfiye Hesabı /

Ortak (A) Cari H. Ortak (B) Cari H.

Bankalar H. Kasa H. /

4 .500.000.—

515.250. 515.250.

1.074.750. 1.734.750.

2.250.000. 2.250.000.

450.000. 580.500.

2.808.500. 1.000.

PROBLEM : 75

Ali Er'in 10.000.000.— TL. ve Kemal Yetişkin'in 5.000.000.— TL. sermaye payları olan AK Kollektif Şirketi ortaklararası anlaş-mazlık nedeniyle tasfiyeye gitmiştir.

Tasfiyeye karar verildiğinde şirketin bilançosu şu şekildedir.


Kasa 162 500.— Sermaye 15.000.000.— Banka 4.050 000.— Muh. Borçlar 7 .825.000.— Al. Senetleri 1 425 000.— K. Yetkin C / H 3.015.000.— Mal 11 375 000.— Ali Er C / H 1.125.000.— Muht. Alacaklar 6 250 000.— Demirbaş B. Amort 337.500.— Demirbaşlar 487 500.— Ödenecek Gider. 197.500.— Gayrimenkuller 3 750 000.—

Toplam 27 500 000.— Toplam 27.500.000.— Toplam

119

Sermaye payı 10.000.000.— TL. sı olan Ortak Ali Er ortaklıktan çekilerek bütün aktif ve pasifi diğer ortak Kemal Yetişkin devralmıştır. Bu anlaşma çerçevesinde ayrılan ortağa 500.000.— TL. lık peştemallık payı (şerefiye-hava parası) verilmesi de kararlaştırılmıştır.

İSTENİLENLER :

AK Kollektif Şirketinin tasfiyesi ile ilgili günlük ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

ÇÖZÜM :


/ Gayrimenkullar H. Kasa H. Alacak Senetleri H. Mal H. Mulıt Alacaklar H. Demirbaşlar H. Banka H.

Sermaye H. Muht /Borçlar H. Kemal Yetişkin C/H. Ali Er C/H. Demirbaş Bir. Amortis.H. Ödenecek Giderler H.

Hesapların açılışı nedeniyle

Demirbaş Birikmiş Amor-tismanı H. Demirbaşlar H.

I Kemal Yetişkin Cari H.

Ali Er Cari H. Sözleşmede kararlaştıran

peştemallık'ın (Şerefi-ye'nin) kaydı

/ Sermaye H. Ali Er Cari H. Kemal Yetişkin Cari H.

Sermaye'nin ortaklara da-ğıtımı

/

3.750.000. 162.500.

1.425.000. 11.375.000. 6.250.000.

487.500. 4.050.000.

337.500.

500.000.

15.000.000.

15.000.000. 7.825.000. 3.015.000. 1.125.000.

337.500. 197.500.

337.500.

500.000.—

10.000.000. 5.000.000.

120

27.162.500.— 3.750.000.—

75.000.— 162.500.—

4.050.000— 1.425.000.—

11.375.000.— 6.250.000.—

7.825.000.— 197.500.—

11.625.000. — 19.647.500.—


B Kasa Hesabı A B G. Menkuller H. A

162.500.— 162.500.— 3.750.000.— 3.750.000.—

/ Kemal Yetişkin Cari H.

Gayrimenkuller H. Demirbaşlar H. Kasa H. Banka H. Alacak Senetleri H. Mal H. Muhtelif Alacaklar H.

Aktifin devredilmesi /

Muhtelif Borçlar H. Ödenecek Giderler H. Ali Er Cari H.

Kemal Yetişkin Cari H. Pasifin devralması /

B Alacak Senetleri H. B Mal H.

1.425.000.— 1.425.000.— 11.375.000.— 11.375.000.—

B Muht. Alacaklar H. A B Banka H.

6 .250.000.— 6.250.000.- 4 .050.000.— 4.050.000.—

B Demir. Bir. Amortismanı H. A B Sermaye Hes. A

337.500.- 337.500. 15.000.000.— 15.000.000.—

B Muht. Borçlar H. A B Kemal Yetişkin Cari H. A

7 .825.000.— 7.825.000. 500.000.— 27.162.500.—

3.015.000.— 5.000.000.—

19.647.500.—

27.662.500.— 27.662.500.—

121

B Ali Er Cari H. A B Demirbaşlar A

11.625.000.— 1.125.000.— 487.500.— 500.000.—

10.000.000.—

337.500.— 75.000.—

11.625.000.—

487.500.— 487.500.— 1I .625.000.— 11.b25.000.—

B Ödenecek Giderleri H. A

197.500.- 197.500.—

PROBLEM : 76

Dericilik Sanayinde Istanbulda faaliyette bulunan Y ve Z Kardeşler Kollektif Şirketinin 31.12.1983 tarihli bilânçosu şu şekil-dedir :

Aktif BÎLÂNÇO (TL). Pasif

Kasa 600.000.— Sermaye 13.200.000.— Alıcılar 3 .000.000.— Ortak Y 8.400.000.-(Müşteriler) Ortak Z 5.200.000.-Mal 4 .400.000.— Satıcılar 4 .800.000.— Arsa /Arazi 7 .000.000.— Bir Amort. 1 . 8 0 0 . 0 0 0 . — Zarar 4 .800.000.—

Bir Amort. 1 . 8 0 0 . 0 0 0 . —

Toplam 19.800.000.— Toplam 19.800.000.—

Şirketin mal varlığından başka ortakların kişisel mal varlıkları da Y, 1.600.000. TL.— ve Z de 3.000.000.— TL. sı değerindedir.

Ortaklar şirketin devamlı zararda oluşunu gözönüne alarak tasfiyeye karar vermiş ve hemen uygulamaya geçmişlerdir. Yapılan işlemler sonucu alacaklardan sadece 1.800.000.— TL. sı tahsil edile-bilmiş, mal mevcudunun tamamı 1.900.000. TL. sına peşin satılabil-miştir. Arsa ve araziye ancak 3.300.000.— TL. ya müşteri buluna-bilmiştir.

122

İSTENİLENLER

Adı geçen şirketin tasfiyesi ile ilgili günlük ve büyük defter kayıt-larını yapınız. Tasfiye sonundaki zararın ortakların şahsi mal varlık-larından karşılanacağını düşünerek gerekli kayıtları yapınız.

PROBLEM : 77

Çağrı Bekâr ve Ortağı Ticaret Kollektif Şirketinin 15.12.1984 tarihinde tasfiyesi kararlaştırılmıştır. Şirket sözleşmesine göre kâr-zarar ortaklar arasında eşit olarak dağıtılmaktadır. Şirketin 15.12. 1984 tarihinde hazırlanmış bulunan tasfiye bilânçosu aşağıdaki gibi-dir.

ÇAĞRI BEKÂR ve O R T A Ğ I T İCARET K O L L E K T İ F Ş İRKETİNİN 15.12.1984 T A R İ H L İ TASFİYE BİLÂNÇOSU

Aktif (TL.) Pasif

Kasa 5 .000.— Banka 875.000.— Mal 5 .087.500.— Binalar 23.050.000.— Makinalar 29.250.000.—

\

Borçlar 22.800.000.— Borç Senetleri 26.770.000.— Sermaye 6 .000.000.— Çağrı Bekâr 5.000.000.-Ahmet Turan 1.000.000.-Birikmiş Amort. 2 .697.500.— (Makina)

Toplam 58.267.500.— Toplam 58.267.500.—

Tasfiye işlemleri şu şekilde gerçekleşmiştir.

1. Bankadaki para 37.500.— TL. tutarındaki faiziyle birlikte T.C. Merkez Bankasına açılan hesaba devredilmiştir.

2. Mal 2.515.000.— TL. sına, binalar 16.000.000.— TL. sına satılmıştır.

3. Borçlar 22.800.000.— TL. olarak ödenmiştir.

4. Makinalar 28.500.000.— TL. sına satılmıştır.

5. 407.500.— TL. lık tasfiye gideri T.C. Merkez Bankası üzerine keşide edilen bir çekle ödenmiştir.

123

6. Borç senetlerinin bir kısmı T.C. Merkez Bankasından ödenmiş geri kalan kısmı ise ortaklardan sermaye payları ile orantılı olarak tahsil edilerek ödenmiştir.

İSTENİLENLER :

Adı geçen şirketin tasfiye işlemleri ile ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

PROBLEM : 78

A ve Ortakları Kollektif Şirketinin 15/6/1984 tarihinde şirketi tasfiyeye karar verdikleri andaki bilançosu aşağıdaki gibidir.


Kasa 120.000.— A. Bankası 160.000.— Mal 3 .520.000.— Alıcılar 680.000.— (Müşteriler) Alacak Senetleri 880.000.— Demirbaşlar 380.000.— Taşıt Araçları 3.000.000. — Binalar 3 .200.000.— Zarar 700.000.—

Toplam 12.640.000.—

Sermaye 6 .000.000.— Ortak A 4.000.000.— Ortak B 2.000.000.— Birikmiş Amort. 2 .580.000.— Taşıt Araçları 2.000.000.— Demirbaş 160.000.— Binalar 420.000.— Satıcılar 1.560.000.— Borç Senetleri 2 .500.000.—

Toplam 12.640.000.—

Şirket tasfiye memurlarının yaptığı işlemler şu şekilde gelişmiş-tir.

1. Bankadaki hesap 2.500.— TL. faizi ile birlikte çekilmiştir.

2. Malın tamamı 3.160.000.— TL. sına satılmıştır.

3. Taşıt araçları 1.800.000.— TL. sına satılmıştır.

4. Müşterilerden 580.000.— TL. sı tahsil edilmiş; kalan alacak-ların tahsiline imkan bulunmadığına karar verilmiştir.

124

5. T.C. Merkez Bankasından 1.700.000.— TL. sı çekilerek satı-cılara olan borçların tamamı ödenmiş; ayrıca 140.000.— TL. lık tasfiye gideri ödenmiştir.

6. 1.200.000.— TL. nominal değerli borç senedi 1.140.000.— TL. peşin değer üzerinden şu şekilde ödenmiştir. 880.000.— TL. nominal değerli alacak senedi 860.000.— TL. peşin değerle ciro edil-miş; kalan 280.000.— TL. sı içinde T.C. Merkez Bankası üzerine çek keşide edilmiştir.

7. Borç senetlerinden kalan kısmın tamamı 1.222.500.— TL. peşin değer üzerinden ödenmiştir.

8. Demirbaşların tamamı 160.000.— TL. sına satılmıştır.

9. Bina 2.400.000.— TL. sına satılmıştır.

10. 260.000.— TL. tutarındaki tasfiye gideri Merkez Bankası üzerine keşide edilen çek ile ödenmiştir.

11. Ortakların tasfiye sonundaki alacakları, Merkez Bankasın-daki para çekilerek hemen ödenmiş; şirket tasfiyesi tamamlanmıştır.

İSTENİLENLER ':

1. Tasfiye işlemleri ile ilgili günlük ve büyük defter kayıtları ile

2. Tasfiye sonu bilançosunu düzenleyiniz.

3. Tasfiyeyi tamamlıyan muhasebe kayıtlarını yapınız.

125

Komandit Şirketler

PROBLEM : 79

X ve Ortakları Komandit Şirketinin tasfiyesi nedeniyle aşağıdaki bilanço düzenlenmiştir.

CAHİT KAYA ve ORTAKLARI K O M A N D İ T ŞİRKETİ Aktif 3.12.1984 T A R İ H L İ TASFİYE BİLÂNÇOSU (TL) Pasif

Kasa 2 075.000.— Sermaye 25 000.000.— Bankalar 300.000.— Komandite Ort. X Ser. 3.500.000.-Hammaddeler 3 500.000.— Komanditer ort. Y Ser. 20.000.000.-Ürünler 10.500.000.— Komanditer Ort. Z Ser. 1.500.000.-

Makinalar 2 900.000.— Borç Senetleri 3 955.000.— Binalar 16 605.000.— Alınan Avanslar 5 550.000.—

Muh. Borçlar 375.000.— Birikmiş Amort. 1 000.000.—

Toplam 35 880.000.— Toplam 35 880.000.— Toplam Toplam

Tasfiye neticesine göre kâr veya zarar ortaklar arasında eşit ola-rak dağıtılacaktır.

Söz konusu tasfiye için aşağıdaki işlemler yapılmıştır.

1. Muhtelif borçlar kasadan ödenmiş ve bankadaki para çeki-lerek kasadaki para ile birlikte T.C. Merkez Bankasına yatırılmıştır.

2. Binalar 22.000.000.— TL. sına satılmış ve bedeli Merkez Bankasındaki hesaba yatırılmıştır.

3. Borç senetleri ve 275.000.— TL. lık tasfiye gideri T.C. Merkez Bankası üzerine keşide edilen çekle ödenmiştir.

126

\

4. Makinalar 4.550.000.— TL. sına satılmıştır.

5. Hammaddeler 2.250.000.—TL. sına ve ürünler ise 10.000.000.— TL. sına satılmış, avanslar geri ödenmiş ve kalan paraMerkez Banka-sına yatırılmıştır.

6. Tasfiye memuruna 600.000.— TL. sı ücret Merkez Bankasın-daki hesaptan ödenmiştir.

İSTENİLENLER : "X ve Ortakları Komandit Şirketi"nin tasfiye işlemlerine ait

günlük defter ve büyük defter kayıtları ile yardımcı defter kayıtlarını yapımz.


/

Kasa H. Bankalar H. Hammaddeler H. Ürünler H. Makinalar H. Binalar H.

Sermaye H. Komandite Ortak X Ser. 3.500.000. Komanditer Ortak. Y. S. 20.000.000. Komanditer Ort. Z S. 1.500.000. Borç Senetleri H . Alınan Avanslar H. Muhtelif Borçlar H. Birikmiş Amortismanlar H.

/ Birikmiş Amortismanlar H. Makinalar H.

/ Muhtelif Borçlar H.

Kasa H. /

Kasa H. Bankalar H.

/ T.C. Merkez Bankası H-

Kasa H. /

T.C. Merkez Bankası H. Binalar H. Tasfiye Kâr-Zarar H.

/

2.075.000.— 300.000—

3.500.000,— 10.500.000— 2.900.000—

16.605.000.—

1.000.000.-

375.000.-

300.000.-

2.000.000-

22.000.000.-

25.000.000.

3.955.000. 5.550.000.

375.000. 1.000.000.

1.000.000.-

375.000.-

300.000.

2.000.000-

16.605.000, 5.395.000,

127

4.230.000.—

1.900.000 — 2.650.000.—

/ Borç Senetleri H. Tasfiye Kâr-Zarar H.

T.C. Merkez Bankası H. / Kasa H.

Makinalar H. Tasfiye Kâr-Zarar H.

/ Kasa H. Tasfiye Kâr-Zarar H.

Hammaddeler H. Ürünler H.

/ Alınan Avanslar H. T.C. Merkez Bankası H.

Kasa H. /

Tasfiye Kâr-Zarar H. T.C. Merkez Bankası H.

/ Tasfiye Sonu Bilânçosu H . T.C. Merkez Bankası H.

/ Tasfiye Kâr-Zarar H. Sermaye H. Komandite Ort. X Ser. 3.500.000. Komanditer Ort. Y Ser. 20.000.000. Komanditer Ort. Z Ser. 1.500.000.

Tasfiye Sonu Bilânçosu H. /


B Tas. Sonu Bilânçosu H. A

3.955.000, 275.000,

4.550.000,

12.250.000. 1.750.000,

5.550.000. 11.250.000,

600.000,

30.420.000,

5.420.000, 25.000.000,

B Tasfiye Kâr

30.420.000.— 30.420.000.— 275.000.— 1.750.000.—

600.000.— 5.420.000.— 8.045.000.—

3.500.000.— 10.500.090.—

16.800.000.—

600.000.—

30.420.000.—

30.420.000.—

-Zarar H. A

5.395.000.— 2.650.000.—

8.045.000.—

B T.C. Merkez Bankası H. A B Kasa Hesabı A

2 000.000.— 4.230.000.— 2 075.000.— 375 000.— 22 000.000.— 600.000.— 300.000.— 2 000 000.— 11 250.000.— 30.420.000.— 4 550.000.— 16 800 000.—

12 250.000.— 35 250.000.— 35.250.000.— 19 175.000.— 19 175 000.—

128

B Bankalar Hesabı A B Hammaddeler Hesabı A

300.000.— 300.000.— 3.500.000.— 3.500.000.—

B Ürünler Hesabı A

10.500.000.— 10.500.000.—

B Makinalar Hesabı B Binalar Hesabı

2 900.000.— 1.000.000.— 1.900.000.—

2 900.000.— 2.900.000.—

B Sermaye ; Hesabı A

25.000.000.

5.550.000.- 5 .550.000.—

16.605.000.— 16.605.000.—

B Borç Senet leri Hesabı A

3 .955.000.— 3.955.000.—

Muhtelif Bor( jlar Hesabı A

375.000.— 375.000.—

B Birikmiş Amort. Hesabı A

1.000.000.— 1.000.000.—


B Komandite Ort. X Ser. Hes. A B Komanditer Ort. Y Ser. Hes. A

3 .500.000.— 3.500.000.— 20.000.000.— 20.000.000.—

B Komanditer Ortak Z Sermaye Hesabı A

1.500.000.— 1.500.000.—

129

Tasfiye Sonu Kayıtları:

/ T.C. Merkez Bankası H.

Tasfiye Kâr-Zarar H. Sermaye H. Komandite Ort. X Ser. 3.500.000.— Komanditer Ort. Y Ser. 20.000.000.— Komanditer Ort. Z Ser. 1.500.000.—

/ Tasfiye Kâr-Zarar H. Sermaye H.

Ortaklar Cari H. Komandite Ort. X C.H. Komanditer Ort. Y C.H. Komanditer Ort. Z C.H.

/

5.306.666. 21.806.668.—

3.306.666.


ı Ortaklar Cari H. Komandite Ort. X C.H. Komanditer Ort. Y C.H. Komanditer Ort. Z C.H.

Kasa H. /

5.306.666. 21.806.668.—

3.306.666.—

30.420.000.—

5.420.000, 25.000.000,

30.420.000,

30.420.000,

5.420.000, 25.000.000,

30.420.000,

30.420.000,

30.420.000—

PROBLEM : 80

E ve Ortakları Komandit Şirketinin 1984 yılı devre sonu bilânçosu aşağıdaki gibidir:

E ve ORTAKLARI K O M A N D İ T Ş Î R K E T l 31.12.1984 Aktif T A R İ H L İ D Ö N E M SONU BÎLÂNÇOSU (TL.) Pasif

Kasa 80.000 — Mal 340.000 — Alacak Senetleri 115.000.— Demirbaşlar 85.000 — Zarar 950.000.—

\ \

Sermaye 1.000.000 — Komandite E Ser. 500.000.-Komanditerler Ser. 500.000.-Borçlar 570.000 —

Kasa 80.000 — Mal 340.000 — Alacak Senetleri 115.000.— Demirbaşlar 85.000 — Zarar 950.000.—

\ \

\ \

\ Toplam 1.570.000 — Toplam 1.570.000 —

130

Zarar nedeniyle tasfiye edilen şirketin tasfiye işlemleri ile ilgili bilgiler aşağıda verilmiştir.

1. Malın tamamı 275.000.— TL. sına satılmıştır. Bu malın 140.000.— TL. tutarındaki kısmını bir alacaklı alacağına mahsuben satın almış, 135.000.— TL. tutarındaki kısım ise nakit karşılığı satıl-mıştır.

2. Alacak senetleri, bir alacaklıya alacağına mahsuben ciro edilmiştir.

3. Demirbaşlar 40.000.— TL. sına satılmıştır.

4. Mevcut nakit alacaklılara verilmiş, kalan borç ise komandite ortak E tarafından karşılanmıştır.

İSTENİLENLER :

E ve Ortakları Komandit Şirketinin tasfiye işlemleri ile ilgili ya-pılması gereken günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

ÇÖZÜM :

Günlük Defter Kayıtları :

.000.000.— 570.000.—

340.000.—

115.000.—

85.000.—

/ Kasa H. Mal H. Alacak Senetleri H. Demirbaşlar H. Zarar H.

Sermaye H. Borçlar H.

/ Borçlar H. Kasa H. Tasfiye Kar-Zarar H.

Mal H.

/ Borçlar H. Alacak Senetleri H.


Demirbaşlar H. /

80.000. 340.000. 115.000. 85.000.

950.000.

140.000. 135.000. 65.000.

115.000.

40.000. 45.000.

131

Borçlar H. Kasa H.

/ Tasfiye Kâr-Zarar H. Zarar H. / Sermaye H.

Komandite E Ser. 500.000. Komanditerler Ser. 500.000.

Ortaklar Cari H. Komandite E C/H 500.000. Komanditer B C/H 250.000. Komanditer C C/H 250.000.

I Ortaklar Cari H.

Komandite E C/H 560.000. Komanditer B C/H 250.000. Komanditer C C/H 250.000.

Tasfiye Kâr-Zarar H. I

Kasa H. Ortaklar Cari H.

Komandite E C/H 60.000.

Borçlar H. Kasa H.

/

I

255.000.-

950.000.

1.000.000.-

1.060.000—

60.000—

60.000—

255.000.-

950.000.

1.000.000.

1.060.000-

60.000.

60.000,


B Kasa Hes. A B Mal Hes. A

80.000.— 225.000.— 135.000.— 60.000.— 40.000.— 60.000.—

315.000.— 315.000.—

.— 340.000.- 340.000.

B Alacak Senetleri H. A B Demirbaşlar H.

115.000. 115.000.- 85.000.- 85 .000 .—

B Zarar H. A B Sermaye H.

950.000.— 950.000.— 1.000.000.— 1.000.000.—

132

B Borçlar H. A B

140 000.— 570.000.— 115 000.— 225 000.—

60 000.—

570 000.— 5 7 0 . 0 0 0 . -

Tasfiye K / Z H. A

65.000.— 45.000.—

950.000.—

1.060.000.-

1.060.000.-

1.060.000.—

B Ortaklar Cari. H. A

1.060.000.— 1.000.000.— 60.000.—

1.060.000.— 1.060.000.—


B Komandite E C / H A B Komanditer B C / H A

560.000.— 500.000.— 60.000.—

560.000.— 560.000.—

250.000.— 250.000.-

B Komanditer C C / H A B Komandite E Ser. H. A

250.000.— 250.000.- 500.000.- 500.000.—

B Komanditerler Ser. H.

500.000.- 500.000.-

133

problem : 8i

Hüseyin Korkmaz ve Ortakları Komandit Şirketi 1984 yılını zararla kapattığı tiçin ortaklar 1.15.1985 tarihinde şirketin tasfiyesi-ne karar vermiştir. Tasfiye için hazırlanan bilânço aşağıdaki gibidir.

HÜSEYIN KORKMAZ VE ORTAKLARI KOMANDIT ŞİRKETİ 1.15.1985 T A R İ H L İ TASFİYE BİLÂNÇOSU

Aktif (TL.) Pasif

Kasa 108.000.— Sermaye 18.000.000.— Muh. Alacaklar 4 .344.000.— Ort. H. Korkmaz S. 12.000.000.-Mal 1 584.000.— Ort. A. Yavaş S. 3.000.000.-Taşıt Araçları 2 286.000.— Ort. M. Mert S. 3.000.000.-

1984 Yılı Zararı 12 600.000.— Banka Kredileri 294.000.— \ Satıcılar 2 .460.000.— \ \

Birikmiş Amort. 168.000.—

Toplam 20 922.000.— Toplam 20.922.000.— Toplam Toplam

Tasfiye sonucu doğacak kâr ve zararın ortakların sermaye pay-larına göre orantılı olarak dağıtılmasına karar verilen şirkette tas-fiye esnasında aşağıdaki işlemler yapılmıştır.

1. Muhtelif alacaklar 660.000.— TL. tutarındaki faiziyle birlikte tahsil edilmiştir.

2. Taşıt araçları 1.260.000.— TL. sına satılmıştır.

3. Kasada 1.000.— TL. bırakılarak para T.C. Merkez Banka-sında açtırılan bir hesaba yatırılmış ve banka kredileri 120.000.— TL. faiziyle birlikte bu hesaptan ödenmiştir.

4. Satıcılara olan borçlar 2.340.000.— TL. olarak Merkez Bankasındaki hesaptan ödenmiştir.

5. Mal 1.200.000.— TL. sına satılmış ve ayrıca 1.150.000.— TL. sı tasfiye gideri ödenmiştir.

İSTENİLENLER :

"Hüseyin Korkmaz ve Ortakları Komandit Şirketi'nin tasfiye işlemleri ile ilgili yapılması gereken günlük defter ve büyük defteı kayıtları ile yardımcı defter kayıtlarını yapınız.

134

problem : 8

A ve Ortakları Komandit Şirketinin Ortakları almış oldukları ka-rar neticesinde 1984 yılının sonunda şirketi tasfiyeye karar vermişlerdir.

Tasfiye işlemleri için hazırlanan bilanço aşağıdaki gibidir.

A ve ORTAKLARI K O M A N D İ T ŞİRKETİ 31.12.1984

Aktif T A R İ H L İ TASFİYE BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif

Kasa Bankalar Alıcılar Mal Taşıt Araçları Makinalar Binalar Ham Madde

2. 20. 10. 28. 8.

42. 84. 69.

500.000. 310.000. 340.000. 228.000. 380.000. 000.000. 400.000. 042.000.

Toplam 265.200.000.—

Sermaye Komandite Ort. A. S. Komanditer Ort. B. S. Komanditer Ort. C. S. Komanditer Ort. D. S. Banka Kredileri Borç Senetleri Birikmiş Amort. T. Araç B. A. Binalar B. A. Makinalar B. A.

Toplam

140.000.000. 30.000.000.-30.000.000.-60.000.000.-20.000.000.-

30.000.000. 75.000.000. 20.200.000.

3.000.000.-10.200.000.-5.000.000.-

265.200.000.—

Tasfiye sonucu doğacak kâr veya zararın ortakların sermaye paylarına göre orantılı olarak dağıtılmasına karar verilen şirkette tasfiye esnasında aşağıdaki işlemler yapılmıştır.

1. Bankadaki para 830.000.— TL. faiziyle birlikte çekilmiştir.

2. Alıcılardan olan alacağa karşılık 10.000.000.— TL. tahsil edilmiştir.

3. Binalar 92.000.000.— TL. sına satılmıştır.

4. Mal 21.400.000.— TL. sına, hammaddeler 65.000.000.— TL. sına satılmış ve kasadaki para T.C. Merkez Bankasında açtırılan bir hesaba yatırılmıştır.

5. Makinalar 50.000.000.—TL. sına, taşıt araçları 11.000.000 — TL. sına satılmış ve banka kredileri ödenmiştir.

135

6. Borç senetleri 70.000.000.— TL. sı olarak Merkez Bankasın-daki hesaptan ödenmiştir.

7. Tasfiye memuruna 800.000.— TL. sı ödenmiş ve tasfiye gideri olarakta 1.250.000.— TL. sı Merkez Bankasındaki hesaptan öden-miştir.

İSTENİLENLER :

"A ve Ortakları Komandit Şirketi"nin tasfiye işlemleriyle ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtları ile yardımcı defter kayıt-larını yapınız.

136

Limited Şirketler

PROBLEM : 83

X Limited Şirketinin tasfiyeden önceki bilânçosu aşağıdaki gibidir.

X L İMÎTED ŞİRKETİ T A R İ H L Î Aktif BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif

Kasa 250.000.— Mal 2 .500.000.— Makinalar 550.000.— Alıcılar 3 .650.000.— Zarar 1.000.000.—

Sermaye 2 .000.000.— Yedek Akçeler 1.000.000.— B. Amort. 200.000.— Satıcılar 4 .850.000.—

\ Toplam 8.050.000.— Toplam 8.050.000.—

Ortaklar şirketin faaliyetine son verip, şirketi tasfiye etmeye karar vermişlerdir. 10 ortağı bulunan X Limited Şirketinde ortak-ların sermaye ve kâr-zarar payları birbirine eşittir.

Tasfiye sırasında şirket mallarını 2.000.000.— TL. sına, Maki-nalarını 400.000.— TL. sına satmıştır.

Ayrıca alıcılardan olan alacaklar % 10 iskontolu olarak tahsil edilmiştir. Yine şirketin borçlan % 20 noksanına ödenmiştir. Tasfiye faaliyeti sırasında tasfiye masrafı olarak 150.000.— TL. sı harcama yapılmıştır.

137

İSTENİLENLER :

1. X. Limited Şirketinin tasfiyesi dolayısıyla yapılması gereken günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

2. Tasfiye sonu bilânçosunu düzenleyiniz.

ÇÖZÜM :


/• B. Amortismanlar H.

Makinalar H. / "

Kasa H. Tasfiye Kar-Zarar H.

Mal H. /

Kasa H. Makinalar H. Tasfiye Kar-Zarar H.


Alıcılar H.

/ Satıcılar H. Kasa H. Tasfiye Kâr-Zarar H.

/ Tasfiye Kâr-Zarar H.

Kasa H. /

200.000.

2.000.000. 500.000.

400.000.—

3.285.000. 365.000.

4 .850.000.—

150.000.—

200.000.

2.500.000.

350.000. 50.000.

3 .650.000.

3.880.000. 970.000.

150.000.

X Limited Şirketi tarihli Aktif Tasfiye Sonu Bilânçosu (TL.) Pasif

Kasa 1.905.000.— Zarar 1.100.000.—

\ \ \ \

Sermaye 2 .000.000.— Yedek Akçeler 1.000.000. -Tasfiye Kârı 5.000.—

Toplam 3.005.000.— 3.005-000.—

138

/ Yedek Akçeler H. Sarmaye H. Tasfiye Kârı H.

Zarar Ortaklar Cari H.

/ Ortaklar Cari H. Kasa H.

1 —

1.000.000. 2.000.000.

5.000.

1.905.000.—

1.100.000. 1.905.000.

1.905.000.—


B Kasa Hesabı A B Mal Hesabı

250.000.— 2.000.000.—

400.000.— 3.285.000.—

3.880.000.— 2.500.000.— 2.500.000.— 250.000.— 2.000.000.—

400.000.— 3.285.000.—

15U.UUU.— - -

5 .935.000.— 4.030.000.— 1.905.000.—

5.935.000.— 5.935.000.—

B Makinalar Hes. A B Alıcılar Hesabı

550.000.— 200.000.— 3.650.000.— 3.650.000.— 550.000.— 350.000.—

550.000.— 550.000.—

B Zarar A B Sermaye Hesabı A

1.100.000.— 1.100.000.— 2.000.000.— 2.000.000.—

B Yedek Akçeler Hesabı A B B.Amortismanlar Hesabı A

1.000.000.— 1.000.000.— 200.000.— 200.000.—

139

B Satıcılar Hesabı A B Tasfiye Kâr-Zarar H. A

4 .850.000.— 4.850.000.— 500.000.— 365.000.— 150.000.—

1.015.000.— 5.000.—

1.020.000.—

50.000.— 970.000.—

1.020.000.—

1.020.000.—

B Ortaklar Cari Hesabı A

1.905.000.— 1.905.000.-

PROBLEM : 84

Ankarada kitap ve kırtasiye alım-satımı ile uğraşan "îşbilir Limi-ted Şirketi" işlerinin iyi gitmemesi sonucu tasfiyeye karar vermiştir. Sermayeyi koyan 2 ortaktan Tamer îşbilir 2.000.000.—TL.; Yüksel İnan ise 1.000.000.— TL. sı paya sahiptirler. Kâr-Zarar dağılımı ortaklar arasında eşit olacaktır.

Tasfiyeye karar verildiğinde işletmenin bilânçosu şöyledir.


Kasa 300.000.— Sermave 3 000.000.— Banka 10.000.— Kanuni Yedek Ak 1 2 0 . 0 0 0 . -Mal 1 900.000.— D. B. Amort. 160.000.— Müşteriler 1 300.000.— Satıcılar 580.000.— Demirbaşlar 800.000.— Borç Senetleri 860.000.— Zarar 410.000.—

Borç Senetleri

Toplam 4 720.000.— Toplam 4 720.000.— Toplam

Tasfiye döneminde varlıkların paraya çevrilmesi ve borçların ödenmesi şu şekilde olmuştur:

1. Malların tamamı 1.600.000.— TL. sına peşin olarak satılmış, alacaklar % 20 iskonto ile tahsil edilebilmiş, demirbaşlar 500.000.— TL. sına ancak satılabilmiştir.

140

2. Borçların tamamı ödenmiş, tasfiye giderleri olarak 80.000.— TL. ile tasfiye memurlarına da brüt 60.000.— TL. sı (kesintiler tutarı 24.600.— TL. sidir) ödenmiştir.

İSTENİLENLER :

îşbilir Limited Şirketi'nin tasfiyesi ile ilgili günlük ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

ÇÖZÜM :


/ Kasa H. Banka H. Mal H. Müşteriler H. Demirbaşlar H. Zarar H.

Sermaye H. Kanuni Yedek Akçeler H. Demirbaş Bir. Amortis. H. Satıcılar H. Borç Senetleri H.

Hesapların açılışı nedeniyle.

/ Kasa H. Demirbaş Bir.AmortismanıH. Tasfiye Kâr/Zararı H.

Mal H. Müşteriler H. Demirbaşlar H.

Aktiflerin paraya çevrilmesi /

Satıcılar H. Borç Senetleri H.

Kasa H. Pasiflerin ödenmesi.

/ Kasa H. Banka H.

Bankadaki hesabın kapatıl-ması.

/

300.000. 10.000.

1.910.000. 1.300.000.

800.000. 410.000.

3.140.000. 160.000. 700.000.

580.000. 860.000.

10.000.

3.000.000. 120.000. 160.000. 580.000. 860.000.

1.900.000. 1.300.000.

800.000.

1.440.000.

10.000.

141


B Mal H. A B Müşteriler Hes.

1.900.000.- 1.900.000.- 1.300.000.- 1.300.000.-

B Demirbaş H. A B Kâr/Zarar H. A

800.000.— 800.000.— 410.000.—

B Sermaye H. A B Kanunî Yedek Akçe H. A

3.000.000.—

B Dem. Bir. Amort. Hes. A B

120.000.—

Satıcılar H. A

160.000.- 160.000.- 580.000'.— 580.000.—

B Borç Senetleri H. A B Ödenecek Kesintiler H. A

860.000.— 860.000.- 24.600.- 24.600.-

B Tamer îşbilir Cari H. A B Yüksel inan Cari H. A

625 1.455

000.— 000.—

2.080.000.— 625 415

000.— 000.—

1.040 000.—

2.080 000.— 2.080.000.— 1.040 000.— 1.040 000.—

B Kasa H. A B Banka H.

300.000.— 1.440.000.— 3 140.000.— 115.400.—

10.000.— 24.600.— 3 450.000.— 1.580.000.—

1.870.000.— 3 450.000.— 3.450.000.—

B Ortaklar Cari H. A

10.000. 10.000.—

B Tasfiye Kâr/Zarar H. A 1 250.000.— 3 120.000.— 700.000. 1 870.000.— 140.000. 3 120.000.— 3 120.000.—

142

Tasfiye Kâr-Zararı H. Tasfiye Giderleri 80.000.-Ücretler 60.000.-

Kasa H. Ödenecek Kesintiler H.

/ Ödenecek Kesintiler H.

Kasa H. . /

140.000-

115.400-24.600,

24.600, 24.600.—

Aktif Isbilir Limited Şirketi Tasfiye Bilançosu (TL.) Pasif

Kasa 1.870.000.— Tasfiye Zararı 840.000.— Dönem Zararı 410.000.—

Sermaye 3.000.000.— Kanuni Yed. Akçe 120.000.—

3.120.000.— 3.120.000.—

Sermaye H. Yedek Akçe H.

Ortaklar Cari H. Tamer İşbilir 2.080.000.— Yüksel înan 1.040.000.—

Sermaye paylarına göre dağılım. / Ortaklar Cari H. Tamer İşbilir 625.000.— Yüksel İnan 625.000.—

Tasfiye Kâr-Zarar H. Dönem Zararı H.

Kâr-zararın eşit olarak dağıtımı : — I

Ortaklar Cari H. Tamer İşbilir 1.455.000 — Yüksel İnan 415.000.—

Kasa H. Tasfiye sonucunun ortaklara dağıtımı

3.000.000.— 120.000—

3.120.000—

1.250.000—

840.000— 410.000.—

1.870.000.—

1.870.000—

PROBLEM : 85

Ticari faaliyetinin iyi gitmemesi neticesinde tasfiyeye karar veren "Öz Limited Şirketi"nin tasfiyeden önceki son bilânçosu aşağıdaki gi-bidir.

143

ÖZ L Î M l T E D Ş Î R K E T l TARİHLİ Aktif BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif

Kasa 750.000.— Sermaye 7 500.000.— Bankalar 25.000.— Yedek Akçeler 300.000.— Mal 4 750.000.— Birikmiş Amort. 400.000.— Alıcılar 3 250.000.— Satıcılar 1 450.000.— Demirbaşlar 2 000.000.— Borç Senetleri 2 150.000.— Zarar 1 025.000.—

Toplam 11 800.000.— Toplam 11 .800.000.— Toplam Toplam

iki ortaktan oluşan ve ortakların kâr paylarının eşit olduğu Öz Limited Şirketinin tasfiye dönemindeki işlemleri şöyledir:

1. Mallar 4.000.000.— TL. sına satılmıştır.

2. Alıcılardan olan alacaklar % 20 iskonto ile tahsil edilmiştir.

3. Borçların tamamı ödenmiştir.

4. Demirbaşlar 1.250.000.— TL. sına satılmıştır.

5. Tasfiye gideri olarak 225.000.— TL. sı ödenmiştir.

6. Tasfiye memuruna 150.000.— TL. sı ücret ödemiştir ve bu ücrete ilişkin kesinti 61.500.— TL. sı tutarındadır.

İSTENİLENLER :

1. Öz Limited Şirketinin tasfiye işlemleri ile ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

2. Adı geçen şirketin tasfiye sonu bilânçocunu düzenleyiniz.

PROBLEM : 86

Korkmaz Elektrik Limited Şirketinin Ortaklan aldıkları karar ile şirketin tasfiye edilmesinde anlaşmışlardır. 1.4.1985 tarihinde tasfiye işlemleri için hazırlanan bilânço aşağıdaki gibidir.

144

K O R K M A Z E L E K T R İ K L İ M İ T E D ŞİRKETİ 1.4.1985 TARİHLİ TASFİYEYE BAŞLAMA BİLÂNÇOSU

Aktif (TL.) Pasif

Kasa 250 000.— Sermaye 40 000 000.— Bankalar 600 000.— Kanuni Y. Akçe

Borç Senetleıi 1 100 000.—

Alacak Senetleri 10 525 000.— Kanuni Y. Akçe Borç Senetleıi 5 000 000.—

Mal 18 525 000.— Satıcılar 9 175 000.— Demirbaşlar 2 625 000.— B. Amort. 2 750 000.— Makinalar 23 000 000.— Makinalar B. A. 2.000.000.-Taşıt Araçları 2 500 000.— T. Araçları B. A. 750.000.-

Toplam

\ \

\ Toplam 58 025 000.— Toplam 58 025 000.—

Korkmaz Elektrik Limited Şirketinin tasfiye işlemleri ile ilgili bilgiler aşağıda verilmiştir.

1. Bankadaki para 26.000.— TL. tutarındaki faiziyle birlikte çekilmiştir.

2. Makinalar 15.250.000.— TL. sına, taşıt araçları ise 1.750.000.— TL. sına satılmıştır.

3. Alacak senetleri 10.000.000.— TL. olarak tahsil edilmiş ve borç senetleride ödenmiştir.

4. Mal 21.000.000.— TL. sına ve demirbaşlarda 2.500.000.— TL. sına satılmıştır.

5. Satıcılara olan borç ödenmiştir.

6. 1.200.000.—TL. tutarında tasfiye gideri ve 225.000.— TL. tasfiye memuruna ücret ödenmiştir.

İSTENİLENLER :

"Korkmaz Elektrik Limited" Şirketinin tasfiye işlemleri ile ilgili yapılması gereken günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

145

Anonim Şirketler

PROBLEM : 87

Orta Anadolu Nakliyat ve Ticaret Anonim Şirketinin 3.4.1985 tarihinde toplanan olağanüstü genel kurulu şirketi tasfiye kararı al-mıştır. Alınan karar gereğince şirketin tasfiye işlemleri için gereken tüm kanunî formaliteler yerine getirilmiş ve tasfiyeye başlama için aşağıda görülen bilânço hazırlanmıştır.

ORTA ANADOLU NAKLİYAT VE TİCARET A N O N İ M ŞİRKE-Tİ 3.4.1985 T A R İ H L Î TASFİYEYE BAŞLAMA

Aktif BÎLÂNÇOSU (TL.) Pasif

Kasa 3 200.000.— Borç Senetleri 16.000.000.— Bankalar 5 550.000.— Banka Kredileri 8 .500.000.— Alacak Senetleri 15 500.000.— Sermaye 50.000.000.— Mal 25 500.000.— Kanuni Y. Ak. 6 .050.000.— Makinalar 35 000.000.— Birikmiş Amort. 1.700.000.—

Kâr 2 .500.000.—

Toplam 84 750.000.— Toplam 84.750.000.— Toplam Toplam

Sözkonusu şirkete ait tasfiye işlemleri ise şunlardır.

1. Bankalardaki para 203.500.— TL. tutan faiziyle birlikte çekilerek hesap kapatılmıştır.

2. Makinalar 40.000.000.— TL. sına satılmış ve banka kredileri 750.000.— TL. faiziyle birlikte ödenmiştir.

146

3. Mal 25.250.000.— TL. sına satılmış, borç senetleri ise 15.000.000.— TL. sı olarak ödenmiştir.

4. Alacak senetleri 15.250.000.— TL. olarak T.C. Merkez Bankası üzerine keşide edilmiş bir çekle tahsil edilmiştir.

5. Vergi ve benzeri diğer tüm kanunî sorumluluklar yerine getirildikten sonra; kalan para hissedarlara ödenmek suretiyle tas-fiye işlemi tamamlanmıştır.

İSTENİLENLER :

Orta Anadolu Nakliyat ve Ticaret Anonim Şirketinin tasfiye işlemlerine ait günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

ÇÖZÜM


/ Kasa H. Bankalar H. Alacak Senetleri H. Mal H. Makinalar H.

Borç Senetleri H. Banka Kredileri H. Sermaye H. Kanuni Yedek Akçeler H. Birikmiş Amortisman H. Kâr-Zarar H.

/ Birikmiş Amortisman H. Makinalar H.

/ T.C. Merkez Bankası H. Kasa H.

— /

Kasa Bankalar H. Tasfiye K / Z H.

T.C. Merkez Bankası H. Kasa H. /

3.200.000. 5.550.000.

15.500.000. 25.500.000. 35.000.000.

1.700.000.—

3.200.000.—

5.753.500.—

5.753.500.—

16.000.000. 8.500.000.

50.000.000. 6.050.000. 1.700.000. 2.500.000.

1.700.000.—

3.200.000.—

5.550.000. 203.500.

5 .753.500.—

147

/ Kasa H.

Makinalar H. Tasfiye K / Z H.

. / Banka Kredileri H. Tasfiye K / Z H.

Kasa H. /

T.C. Merkez Bankası H. Kasa H.

/ Kasa H. Tasfiye K / Z H.

Mal Ö.

/ Borç Senetleri H. Kasa Hesabı Tasfiye K / Z H.

/ T.C. Merkez Bankası H. Kasa H.

I T.C. Merkez Bankası H. Tasfiye K / Z H.

Alacak Senetleri H.

Kâr-Zarar H. Tasfiye K / Z / H.

40.000.000.—

8 500.000. 750.000.

30.750.000.

25.250.000. 250.000.

16.000.000.

10.250.000.

15.250.000. 250.000.

2.500.000.

33.300.000. 6.700.000.

9.250.000.

30.750.000.

25.250.000.

15.000.000. 1.000.000.

10.250.000.

15.500.000.

2.500.000.

(*) Tasviye bilânçosu buraya kadar yapılan kayıtlardan çıkartılabileceği gibi;

/ Tasfiye Sonu Bilânçosu H.

T.C. Merkez Bankası H.

Sermaye H. Kanuni Yedek Akçeler H. Tasfiye K/Z/H.

Tasfiye Sonu Bil. H. /

65.203.500.-

50.000.000. 6.050.000.— 9.153.500.—

65.203.500.-

65.203.500.—

Bu şekilde madde düzenlenerekte çıkartılabilinir.

Bu madde yapılmadığı için "Tasfiye Sonu Bilânçosu" açık bulunan büyük def-ter kayıtlarından doğrudan düzenlenmiştir.

148


B Kasa Hesabı A B

3 .200.000.— 5.753.500.—

40.000.000.— 25.250.000.—

74.203.500.— 3.661.400.—

77.864.900.—

Bankalar H.

3 .200.000.— 5.753.500.— 9.250.000.—

30.750.000.— 15.000.000.— 10.250.000.— 74.203.500.—

3.661.400.— 74.864.900.—

5.550.000.— 5.550.000.-

B Mal H. A B

25.500.000.- 25.500.000.-

B

Alacak Senetleri H.

15.500.000.— 15.500.000.—

Makinalar H.

35 000.000.— 1 33

700 300

000.— 000.—

35 000.000.— 35 000 000.—

B T.C. Merkez Bankası H. A B Banka Kredileri H.

3 .200.000.— 5.753.500.—

30.750.000.— 10.250.000.— 15.250.000.—

3.661.400.— 8.500.000.— 8.500.000.— 3.200.000.— 5.753.500.—

30.750.000.— 10.250.000.— 15.250.000.— 65.203.500.— 61.542.100.— 65.203.500.— 65.203.500.—

B Borç Senetleri H. A B Birikmiş Amortisman H. A

16.000.000.— 16.000.000.— 1.700.000.— 1.700.000.—

149

B Sermaye Hesabı A B Tasfiye K / Z H. A

50.000.000.— 50.000.000.— 750.000.— 203.500.— 6.700.000.— 1.000.000.— 2.500.000.—

250.000.— 250.000.—

203.500.— 6.700.000.— 1.000.000.— 2.500.000.—

1.250.000.— 3.661.400.—

10.403.500.—

4.911.400.— 5.492.100.—

10.403.500.—

10.403.500.— 10.403.500.—

B Kanuni Yedek Akçeler H A

6.050.000.— 6.050.000.—

B Kâr-Zarar Hesabı A B Ödenecek K. Ver. H. A

2 .500.000.— 2.500.000.— 3.661.400.— 3.661.400.—

ORTA ANADOLU NAKLİYAT VE TİCARET A N O N İ M ŞİRKETİ TARİHLİ TASFİYE SONU BİLÂNÇOSU

Aktif (TL.) Pasif

T.C. M. Bankası 65 203 500.— Sermaye 50.000.000.— \ Kanuni Y. Ak. 6 .050.000.—

\ Tasviye K /Z 9 .153.500.—

Toplam 65 203 500.— Toplam 65.203.500.— Toplam Toplam

150

Tasfiye Sonu Kayıtları

/ Tasfiye K / Z H.

Öden. Kurumlar Ver.H. I


- I Ödenecek Kurumlar V. H.

Kasa H.

Sermaye H. Kanuni Yedek Akçeler H. Tasfiye K / Z H.

Hissedarlar H.

/ Hissedarlar H. T.C. Merkez Bankası H.

/

3.661.400.

3.661.400.

3.661.400.

50.000.000. 6.050.000. 5.492.100.

61.542.100.

3.661.400.-

3.661.400.-

3.661.400,-

61.542.100.-

61.542.100.-

PROBLEM : 88

"Ayyıldız Anonim Şirketi"nin 15.15.1985 tarihli tasfiye sonu bilançosu şöyledir.


Kasa 18.000.000.— Dönem Zararı 7 .000.000.— Tasfiye Zararı 9 .000.000.—

Sermaye 20.000.000.— K.Yedek Akçe 4 .000.000.— Olağanüstü ' 10.000.000.— Yedek Akçe

Toplam 34.000.000.— Toplam 34.000.000.—

Şirket tasfiye sonu mevcut parayı hemen ortaklara dağıtmıştır.

İSTENİLENLER :

Adı geçen anonim şirketin tasfiye günlük defter kayıtlarını ya-pınız.

151

ÇÖ^ÜM :

Günlük Defter Kayıtlan:

20.000.000.— 20.000.000.—

4.000.000.— 10.000.000.— 2.000.000.—

7.000.000.— 9.000.000.—

18.000.000.— 18.000.000.—

PROBLEM : 89

Güneyliler Anonim Şirketi bir aile şirketi olup; şirketin önceden belirlenen amaçlarına ulaşamıyacağının anlaşılması üzerine tasfiye kararı alınmıştır. Nominal değeri 1.400.— TL. sı olan 2000 hisse senedinden oluşan şirketin ödenmiş sermayesi 2.800.000.— TL. sidir. Tasfiyeye geçmeden önceki şirket bilânçosu şöyledir.


Kasa 26.000.— Sermaye 2 800.000.— Hammaddeler 400.000.— Yedek Akçeler 400.000.— Ürünler 4 000.000.— Satıcılar 3 800.000.— Müşteriler 1 380.000.— İ. Bankası 1 420.000.— Tesisler 2 000.000.— \ İlk Tesis Giderleri 14.000.— \ \

Zarar 600.000.— \ \ \ \


Sermaye H. Hissedarlar H.

Sermayenin hissedarlara aktarılarak borçlanılması

/ Kanuni Yedek Akçe H. Olağanüstü Yedek Akçe H. Hissedarlar H.

Dönem Zararı H. Tasfiye K / Z H. /

Hissedarlar H. Kasa H.

Tasfiye sonucunun ortakla-ra dağıtılması

— — — I

152

Tasfiye döneminde yapılan işlemler şöyle cereyan etmiştir.

1. Hammaddeler 300.000 TL., ürünler 2.300.000.—TL., tesisler ise 2.000.000.— TL. sına satılmış, bedelleri î . Bankasındaki borçlu hesaba yatırılmıştır.

2. Müşterilerden olan alacak ile satıcılara olan borç % 10 eksiğiyle banka aracılığı ile tahsil edilmiş ve ödenmiştir.

3. Tasfiye gideri olarak î . Bankasından 124.000.— TL. sı öden-miştir.

4. I. Bankasından gelen dekonttan; bankaya olan borcun, tas-fiye sırasında toplanan paralardan mahsup edildiği (düşüldüğü) bildirilmiştir.

İSTENİLENLER :

1. Tasfiye ile ilgili işlemlerin günlük ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

2. Hisse senetlerinin yeni gerçek değerlerini hesaplayıp, hisse-darlara ödeme yapılan maddeyi düzenleyerek tasfiye işlemini sonuç-landırınız.

ÇÖZÜM :


Kasa H. Hammaddeler H. Ürünler Stok H. Müşteriler (Alıcılar) H. Tesisler H. îlk Tesis Giderleri H. Zarar H.

Sermaye H. (1.400.— TLx2.000 Ad.) Yedek Akçeler H. Satıcılar H. Bankalar (I) H.

Tasfiye öncesi bilânçosu-nun açılış kaydı. /

26.000.— 400.000.—

4.000.000.— 1.380.000.— 2.000.000.—

14.000.— 600.000.—

2.800.000.—

400.000.— 3.800.000.— 1.420.000.—

153

T / I. Bankası H. Tasfiye Kâr /Zarar H.

Tesisler H. Hammaddeler H. Ürünler Stok H.

Aktiflerin paraya çevril-mesi nedeniyle

/ Banka Tasfiye Kâr /Zarar H.

Müşteriler H. / Satıcılar H. î . Bankası H. Tasfiye Kâr /Zarar H.

/ Tasfiye Kâr /Zarar H. î . Bankası H.

Tasfiye giderlerinin karşı-lanması

-/ Tasfiye K / Z H.

İlk Tesis Giderleri H. I

4.600.000. 1.800.000.

1.242.000. 138.000.

3 .800.000.—

124.000.

14.000.

2.000.000. 400.000.

4.000.000.

1.380.000.—

3.420.000. 380.000.

124.000.—

14.000.


B Kasa H.

26.000.-

A B Hammaddeler H.

400.000.— 400.000.—

B Ürünler Stok H. A B

4 .000.000.— 4.000.000.-

Müşteriler H.

1.380.000.— 1.380.000.-

B Tesisler H. A B İlk Tesis Gider. H.

2.000.000.- 2.000.000.— 14.000.- 14.000.

B Kâr/Zarar H. A B

600.000.—

Sermaye H.

2.800.000.-

134

B Yedek Akçeler H. A B Satıcılar H.

400.000.— 3.800.000.- 3 .800.000.—

B Tasviye Kâr /Zarar H. A B î . Bankası H. A

1.800.000.— 380.000.— 4.600 000.— 1.420.000.— 138.000.— 1.242 000.— 3.420.000.— 124.000.— 124.000.—

14.000.— 2.076.000.—

Aktif TASFİYE SONU BİLÂNÇOSU (TL) Pasif

Kasa 26.000.— Sermaye 2 .800.000.— 1. Bankası 878.000.— Yedek Akçeler 400.000.— Zarar 600.000.—

Yedek Akçeler

Tasfiye Zararı 1.696.000.—


/ Sermaye H. Yedek Akçeler H.

Zarar H. Tasfiye Zararı H. Hissedarlar H.

Tasfiye sonucu hissedarla-ra düşen payın tespiti nedeniyle /

Hissedarlar H. Kasa H. 1. Bankası H.

1400.— TL. nominal değer-li hisse senetlerinin 904.— TL. sı üzerinden ödene-rek tasfiyenin tamam-lanması

/

2.800.000. 400.000.

600.000. 1.696.000.

904.000.

904.000. 26.000.

878.000.

155

problem :

Nurcan Sanayi Mamülleri Pazarlama Anonim Şirketi 1984 yılında sermayesinin 2/3 tutarında zarar etmiştir. 1.3.1985 tarihinde yapılan şirket genel kurulu toplantısında zarar nedeniyle azalan sermayeyi tamamlama yolunda bir karar alınmadığından Türk Ticaret kanununun ilgili hükümleri uyarınca şirket tasfiyeye gitmek zorunda kalmıştır. 1.3.1985 tarihinde düzenlenen tasfiye başlama bilânçosu aşağıdaki gibidir.

NURCAN SANAYİ M A M Ü L L E R İ PAZARLAMA A N O N İ M ŞİRKETİ 1.3.1984 T A R l H L l TASFİYEYE

Aktif BAŞLAMA BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif

Kasa 1 150.000.— Sermaye 4 .000.000.— Banka 880.000.— Kanuni Y. A. 1.560.000.— Mal 2 250.000.— ihtiyari Yedekler 310.000.— Alacak Senetleri 755.000.— Borç Senetleri 3 .200.000.— Alacaklar 382.500.— Borçlar 2 .038.335.— Binalar 1 250.000.— Birikmiş Amort. 660.000.— Demirbaşlar 200.000.— Binalar 150.000.-Makinalar 1 000.000.— Demirbaşlar 100.000.-Arsalar 300.000.— Makinalar 410.000.-Zarar 4 538.335.— Dağıtılmayan K. 937.500.—

Toplam 12 705.835.— Toplam 12.705.835— Toplam Toplam

Şirketin tasfiyesiyle ilgili işlemleri ise şöyledir:

1. Bankadaki para 42.500.— TL. faiziyle birlikte çekilerek hesap kapatılıyor. Kasadaki nakit mevcuduyla beraber; kasada 1.000.— TL. bırakılmak suretiyle T.C. Merkez Bankasında açtırılan hesaba yatı-rılıyor.

2. Mallar peşin olarak 3.000.000.— TL. sına satılıyor. Satış masraf olarak 21.000.— TL. ödeniyor.

3. Alacak senetleri 725.000.— TL. olarak tahsil ediliyor.

4. Alacaklardan 300.000.— TL. sı tahsil ediliyor. 75.000.— TL. lık alacak, borçlunun iflası nedeniyle tahsil edilemiyor.

156

5. Binalar 2.000.000.— TL. sına satılıyor. Satış masrafları ve vergi olarak toplam 164.995.— TL. ödeniyor.

6. Demirbaşlar 50.000.— TL. sına satılıyor.

7. Makinalar 1.750.000.— TL. sına satılıyor. 15.000.— TL. satış komisyonu ödeniyor.

8. Arsalar 250.000.— TL. sına satılıyor.

9. Borç senetleri 2.675.000.— TL. olarak, borçlar ise 1.750.000 — TL. olarak ödeniyor.

10. Tasfiye memurlarına 200.000.— TL. ücret ödeniyor.

İSTENİLENLER :

Nurcan Sanayi Mamülleri Pazarlama Anonim Şirketinin tasfi-yesi ile ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

PROBLEM 91 :

İzmir'de faaliyette bulunan "Ege Tarım Anonim Şirketinin" 1 Ocak 1984 tarihindeki bilânçosu şöyledir.

Aktif BİLÂNÇO (TL). Pasif

Kasa 143 O g û - Sermaye 5 000.000.— Mal 2 353 n û . — Yedek Akçeler 136.000.— Alıcılar 178 400.— Bir. Amortismanlar 97.440.— Makinalar 651 S O G - Makinalar 83.340-Kuruluş Gider. 342 ÛDÛ.— Kur. Gid. 14.100.-Zarar 2 001 480.— Satıcılar 437.400.— Toplam 5 670 840.— Toplam 5 670.840.—

Şirketin 1984 yılı içindeki yaptığı işlemlerin azlığını nazara alan yöneticiler, sene sonunda şirketin tasfiyesine karar vermişlerdir.

A - 1984 yılı içerisindeki meydana gelen işlemler şunlardır:

1. Maliyeti 500.000.— TL. sı olan bir parti mal 347.500.— TL. sına peşin satılmıştır.

2. Tamamı nakten ödenmiş olan genel giderlerin tutarı 340.000.—TL. sidir.

157

3. Makinalar için % 6, kuruluş giderleri için % 20 amortisman ayrılmıştır.

B- Tasviye işlemleri şunlardır:

1. Makinalar 400.000.— TL. sına, malın tamamı 1.200.000.— TL. sına satılmış;

2. Alıcılardan 42.000.— TL sı tahsil edilebilmiş;

3. Satıcılara olan borçlar eksiksiz ödenmiş;

4. Tasfiye işlemleri için 200.000.— TL. sı masraf yapılmıştır.

İSTENİLENLER :

1. Adı geçen anonim şirketin 1984 yılı içindeki işlemlerle ilgili günlük ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

2. 31.12.1984 tarihindeki tasfiye öncesi bilânçosunu düzenleyiniz.

3. Tasfiye işlemlerinin muhasebe kayıtlarını yaparak şirket tasfiyesini tamamlayınız.

PROBLEM : 92

Birlik Ziraat Anonim Şirketinin tasfiyeye başlamadan önceki bilançosu ve tasfiye işlemleri aşağıda verilmiştir.

BİRLİK ZİRAAT ANONİM ŞİRKETİ Aktif T A R İ H L İ BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif

Ödenmemiş S. 1 250.000.— Sermaye 5 000. 000.— Kasa 210.000.— Kanuni Y. A. 1 600. 000.— Bankalar 930.000.— Adi Yedek Akçe 900 000.— Devlet Tahvilleri 1 600.000.— Birikmiş Amort. 725.000.— Mal 3 560.000.— Demir. B. A. 150.000.-Alacaklar 370.000.— Taşıt Araçları 150.000-Alacak Senetleri 285.000.— Binalar 125.000.-Demirbaşlar 315.000.— Borçlar 465 000.— Taşıt Araçları 900.000.— Borç Senetleri 1 .180 000.— Binalar 1 .050.000.— Kâr 600 000.— Toplam 10.470.000.— Toplam 10.470 000.— Toplam

158

Tasfiye işlemleri :

1. Bankalardaki hesaplar kapatılmıştır. Bankalar ayrıca 10.000.— TL. sı faiz ödemişlerdir.

2. Devlet tahvilleri 1.625.000.— TL. sına satılmıştır.

3. 465.000.— TL. sı borç T.C. Merkez Bankası üzerine çek keşide edilmek suretiyle ödenmiştir.

4. Malın tamamı 3.300.000.— TL. sına satılmıştır.

5. 1.180.000.— TL. nominal değerli borç senetleri, 1.165.000.— TL. peşin değeri üzerinden T.C. Merkez Bankası üzerini; çek keşide edilerek ödenmiştir.

6. Taşıt araçları 550.000.— TL. sına satılmıştır. Aynı gün 75.000.— TL. tasfiye gideri ödenmiştir.

7. 255.000.— TL. nominal değerli alacak senetleri 250.000.— TL. peşin değeri üzerinden tahsil edilmiştir.

8. Alacaklardan 335.000.— TL. tahsil edilmiştir. Aynı gün 25.000.— TL. tasfiye gideri ödenmiştir.

9. Binalar 900.000.— TL. sıra satılmıştır.

10. Demirbaşlar 100.000.— TL. sına satılmıştır. Aynı gün 50.000.— TL. tasfiye gideri ödenmiştir.

11. 30.000.—- TL. nominal değerli alacak senedi ile senetsiz alacaklardan kalan 35.000.—• TL. sının tahsiline imkân kalmadığı anlaşılmıştır.

İSTENİLENLER :

Birlik Ziraat Anonim Şirketinin tasfiye işlemlerine ait günlük def-ter ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

159

ŞİRKETLERDE BÎRLEŞME-KATILMA


PROBLEM : 93

A ve Ortağı Ticaret Kollektif Şirketi ile B ve Ortağı Sanayi Kol-lektif Şirketi ortakları kendi aralarında aldıkları kararla 1.1.1985 tari-hinden itibaren A.B ve Ortakları Ticaret ve Sanayi Kollektif Şirketini kurmaya karar vermişlerdir. Gerekli hukuki formaliteler yerine geti-rildikten sonra hazırlanan bilançolarda yer alan aktif ve pasif kalemler bilânçoda yazılı değerleri ile yeni kurulan şirkete devredilecektir. Birleşmeye karar verildiği andaki her 2 şirketin bilançoları aşağıdaki şekildedir.

A ve O R T A Ğ I T ÎCARET K O L L E K T İ F ŞİRKETİ

Aktif 31.12.1984 TARİHLİ BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif

Kasa

Bankalar

Mal

Alacak Senetleri

Binalar

105.000.— Sermaye

3 . 0 9 0 . 0 0 0 . — Ortak A 4.500.000.-

2 135 0 0 0 ° r t a k G 2.500.000.-

900.000.— B o r Ç l a r

Birikmiş Amort. Borç Senetleri Kâr

7 .000.000.—

1.500.000.— 250.000.— 500.000.— 730.000.—

\ \

\ \ \

s \ Toplam 9.980.000.— Toplam 9.980.000.—

163

B ve ORTAĞI SANAYİ K O L L E K T İ F ŞİRKETİ Aktif 31.12.1984 T A R İ H L İ BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif

Kasa 925.000.— Sermaye 10 500 000.— Hammaddeler 1.500.000.— Ortak B 3.500.000.-Mamüller 3 .700.000.— Ortak E 7.000.000.-Makinalar 6 .000.000.— Birikmiş Amort.

\ \

3 625 000.— Arsalar

s 2 .000.000.—

\

Birikmiş Amort. \

\ Toplam 14.125.000.— Toplam 14 125 000.— Toplam Toplam

Yeni şirketteki ortakların sermaye payları, eski şirketlerindeki sermaye paylarının oranında olacaktır ve devrettikleri varlıklardan taahhütlerini aşan kısmı yeni şirketten 2 ay sonra nakden tahsil ede-ceklerdir, noksan kalanı ise tamamlayacaklardır. Kâr ve zararda yine ortaklar arasında sermaye paylarıyla orantılı olarak dağıtılacaktır.

İSTENİLENLER : Yukarıdaki verileri gözönüne alarak;

1. A ve Ortağı Kollektif Şirketinin birleşme devir kayıtlarını 2. B ve Ortağı Sanayi Kollektif Şirketinin birleşme devir kayıtlarını 3. Birleşme sonucu ortaya çıkan (A.B) Ticaret ve Sanayi Kollektif

Şirketinin kuruluş kayıtlarını yapınız. 4. (A.B) Ticaret ve Sanayi Kollektif Şirketinin açılış bilânço-

sunu düzenleyiniz.

ÇÖZÜM: A ve O R T A Ğ I T İ C A R E T K O L L E K T İ F Ş İ R K E T İ N İ N

D E V İ R KAYITLARI : - /

Kasa H. Bankalar H. Mal H. Alacak Senetleri H. Binalar H.

Sermaye H. Ortak A Ser. 4.500.000.-Ortak C Ser. 2.500.000.-Borçlar H. Borç Senetleri H. Birikmiş Amortismanlar H. Kâr H.

/

105.000.— 3.090.000.-2.135.000.-

900.000.-3.750.000.-

7.000.000.—

1.500.000.-500.000.-250.000.— 730.000.—

164

— - /

Birikmiş Amortismanlar H. Binalar H.

/ (A.) ve Ort. Tic. San. Koli. Şt. H. Kasa H. Bankalar H. Mal H. Alacak Senetleri H. Binalar H.

/ Borçlar H. Borç Senetleri H.

A. B. ve Ort . Tic. ve San. Koli. Şt. H. / Sermaye H.

Ortak A Ser. Ortak C Ser.

Kâr H. Ortaklar Cari H.

Ortak A C/H Ortak C C/H

4.500.000. 2.500.000.—

4.967.200. 2.762.800.—

/ Ortaklar Cari H. Ortak A C/H 4.967.200.— Ortak C C/H 2.762.800.

A. ve Hrt. Tic. ve San. Koli. Şt. H . /

250.000.

9.730.000,

1.500.000, 500.000,

7.000.000,

730.000,

7.730.000,

250.000.

105.000, 3.090.000, 2.135.000,

900.000, 3.500.000,

2.000.000.

7.730.000.—

7.730.000,


B Kasa H. A

105.000.— 105.000.—

B M; ıl H. A

2 .135.000.— 2.135.000.—

B Bina 1ar H. A

3 .750.000.— 250.000.— 3.500.000.—

3.750.000.— 3.750.000.—

B Bankalar H. A

3 .090.000.— 3.090.000.—

B Alacak St ̂ netleri H. A

900.000.— 900.000.—

B Borçl ar H. A

1.500.000.— 1.500.000.—

165

B Borç Senetleri H. A B Birikmiş Amortisman. H. A

500.000.— 500.000.—

B Sermaye H.

7 .000.000.— 7.000.000.—

A.B. ve C B San. Kol

)rt. Tic. ve i. Şirk. H. A

9 .730.000.— 2.000.000.— 7.730.000.—

9.730.000.— 9.730.000.—

Yardımcı Defter

B Ortak A S

Kayıtları :

ermaye H. A

4 .500.000.— 4.500.000.—

B Ortak C ] Ser. H. A

2 .500.000.— 2.500.000.—

250.000.— 250.000.—

B Kâ r H. A

730.000.— 730.000.—


7.730.000.— 7.730.000.—

B Ortak A C / H A

4 .967.200.— 4.967.200.—

B Ortak C C / H A

2.762.800.— 2.762.800.—

B ve ORTAĞI SANAYİ K O L L E K T İ F Ş İ R K E T İ N İ N DEVİR KAYITLARI:

/ Kasa H. Hammaddeler H. Mamuller H. Makinalar H. Arsalar H.

Sermaye H. Ortak B. 3.500.000. Ortak E 7.000.000. Birikmiş Amortismanlar H.


/

925.000. 1.500.000. 3.700.000. 6.000.000. 2.000.000.

3.625.000.—

10.500.000.

3.625.000,

3.625.000,

166

/ A.B ve Ort . Tic. ve San. Koli. Şt.

Kasa H. Hammaddeler H. Mamüller H. Makinalar H. Arsalar H.

_ /

H.

Sermaye H. Ortak B Ortak E

Ortaklar Ortak B-C/H Ortak E-C/H

Cari H.

H.

3.500.000.— 7.000.000.—

3.500.000. 7.000.000.—

Ortaklar Cari Ortak B C/H 3 .500 .000 . -Ortak E C/H 7 .000 .000 . -

A.B ve Ort. Tic. ve San. Koli. Şti, H . /

10.500.000.

10.500.000.—

10.500.000.—

925.000. 1.500.000, 3.700.000. 2.375.000, 2.000.000,

10.500.000.—

10.500.000,


B Kasa H. A B

925.000.-

Hammaddeler H.

925.000.— 1.500.000.— 1.500.000.—

B Mamüller H. A B Makinalar H. A

3.700.000.- 3.700.000. 6 000.000.— 3 2

625 375

000.— 000.—

6 000.000.— 6 000 000.—

B Arsalar H. A B Birikmiş Amortismanlar H. A

2 .000.000.— 2.000.000.— 3.625.000.— 3.625.000.—

A.B ve Ort. Tic. ve S. B Sermaye H. A B Koli. Şirk. Hesabı A

10.500.000.— 10.500.000.— 10.500.000.— 10.500.000.—


10.500.000.— 10.500.000.—

167


B Ortak B Sermaye H. A B Ortak E Sermaye H. A

3 .500.000.— 3.500.000.- 7.000.000.- 7.000.000.

B Ortak B C / H A B Ortak E C / H

3.500.000.— 3.500.000.— 7.000.000.— 7.000.000.—

A.B ve Ortakları Ticaret ve Sanayi Kollektif Şirketinin Kuruluş Kayıtları:


/ Sermaye Taahhüt H. Ortak A Ser Taah. 4.500.000. Ortak C Ser. Taah. 2.500.000. Ortak B Ser. Taah. 3.500.000. Ortak E Ser. Taah. 7.000.000.

Sermaye H. Ortak A Ser. H. 4.500.000. Ortak C Ser. H. 2.500.000. Ortak B Ser. H. 3.500.000. Ortak E Ser. H. 7.000.000.

/ Ortaklar Cari H. Ortak A C/H 4.500.000. Ortak C C/H 2.500.000. Ortak B C/H 3.500.000. Ortak E C/H 7.000.000.

Sermaye Taahhüt H. Ortak A. Ser. Taah. 4.500.000. Ortak C Ser. Taah. 2.500.000. Ortak B Ser. Taah.. 3.500.000. Ortak E Ser. Taah. 7.000.000.

Kasa H. Bankalar H. Mal H. Alacak Senetleri H. Binalar H.

Borçlar H. Borç Senetleri H. Ortaklar Cari H. Ortak A C/H Ortak C C/H

/

4.967.200. 2.762.800.

17.500.000.—

17.500.000,

105.000, 3.090.000, 2.135.000.

900.000, 3.500.000.

17.500.000,

17.500.000,

1.500.000. 500.000,

7.730.000.

168

/ Kasa H. Hammaddeler H. Mamüller H. Makitıalar H. Arsalar H.

Ortaklar Cari H. Ortak B C/H Ortak E C/H

3.500.000.— 7.000.000.—

/

925.000, 1.500.000, 3.700.000, 2.375.000, 2.000.000,

10.500.000.


B Sermaye Taahhüt H. A B Sermaye H.

17.500.000.— 17.500.000. 17.500.000.—

B Ortaklar Cari H. A B Kasa H.

17.500.000.— 7 730.000.— 105.000 10 500.000.— 925.000

B Bankalar H. A B Mal H.

3.090.000.- 2.135.000.

B Alacak Senetleri H. A B Binalar H.

900.000.—

B Borçlar H.

3 .500.000.—

A B Borç Senetleri H A

1.500.000.—

B Hammaddeler H. A B

500.000.-

Mamüller H.

1.500.000.— 3.700.000.—

169

B Makinalar H. A B Arsalar H. A

2.375.000.- 2.000.000.-


B Ortak A Ser. Taah. H. A B Ortak A. Ser. H. A

4 .500.000.— 4.500.000.—

B Ortak C Se r. Taah. H. A

2 .500.000.— 2.500.000.—

B Ortak B Se r. Taah. H. A

3 .500.000.— 3.500.000.—

B Ortak E Se r. Taah. H. A

7.000.000.— 7.000.000.—

B Ortak A. C / H A

4 .500.000.—

B Ortak 1

4 .967.200.—

3 (C/H) A

3.500.000.— 3.500.000.—

4.500.000.—

2.500.000.—

3.500.000.-

7.000.000.-

Ortak C C / H

2 .762.800.—

170

Aktif

A.B ve ORTAKLARI T İ C A R E T ve SANAYİ K O L L E K T İ F Ş İRKETİ T A R İ H L İ

K U R U L U Ş BİLANÇOSU (TL.) Pasif

Kasa 1 030 000.— Sermaye 17.500 000.— Bankalar 3 090 000.— Ortak A. Ser. 4.500.000.-Mal 2 135 000.— Ortak C. Ser. 2.500.000.-Alacak Senetleri 900 000.— Ortak B. Ser. 3.500.000.-Binalar 3 500 000.— Ortak E. Ser. 7.000.000.-

Hammaddeler 1 500 000.— Ort. Cari H. 730 000.— Mamüller 3 700 000.— Ortak A. C/H 467.200.-Makinalar 2 375 000.— Ortak C. C /H 262.800.-Arsalar 2 000 000.— Borçlar 1.500 000.—

\ Borç Senetleri 500 000.— \ \ \ \

Toplam 20 230 000.— Toplam 20.230.000.— Toplam

Birleşmeden 2 ay sonra yapılacak günlük defter kaydı:

Ortaklar Cari H. Ortak A C/H Ortak C C/H

Kasa H.

730.000.— 467.200, 262.800,

730.000.—

PROBLEM : 94 (*)

A ve Ortakları Ticaret Kollektif Şirketi 8.000.000.— TL. olan ser-mayesini, ortaklar tarafından alman karar doğrultusunda 12.000.000.— TL. ya çıkarmaya ve artırılan sermayeye karşılıkta E ve Ortak-ları Ticaret Kollektif Şirketini bünyesine almaya karar vermiştir. Alınan karar gereğince E ve Ortakları Ticaret Kollektif Şirketinin düzenlediği bilançosu aşağıdaki gibidir.

(*) Daha geniş bilgi için: Adem Çabuk, Şirketler Muhasebesi Bursa, 1984 s. 62 vd.

171

E ve ORTAKLARI T İCARET K O L L E K T Î F ŞİRKETİ Aktif T A R İ H L İ BİLANÇOSU (TL.) Pasif

Kasa 282.000.— Sermaye 4 .000.000.— Bankalar 468.000.— Ortak E Sermaye 2.000.000.-Alıcılar 2 .616.000.— Ortak B Sermaye 1.000.000.-Verilen Avanslar 1.342.000. — Ortak G Sermaye 1.000.000.-Hammaddeler 8 .002.000.— Satıcılar 2 .162.000.— Mamüller 1.060.000.— Banka Kredileri 660.000.— Makinalar 4 .220.000.— Ödenecek Ücretler 568.000.— Tesisler 714.000.— Birikmiş Amor. 2 .270.000.— Taşıt Araçları

\

1 .688.000.— Makinalar B. Amor. 1.170.000.-Taşıt Araçları

\

\ Tesisler B. Amor. Taşıt Araçları B. A. Kâr

200.000.-900.000.-

10.732.000.—

Toplam 20.392.000.— Toplam 20.392.000.—

E ve Ortaklan Ticaret Kollektif Şirketinin aktif ve pasiflerini devir şartları ise şöyledir:

Alıcılar 2 .400.000.— Verilen Avanslar 800.000.— Hammadde 12.020.000.— Mamüller 900.000.— Makinalar 2 .400.000.— Tesisler 100.000.— Taşıt Araçları 600.000.— Satıcılar 2 .000.000.— Banka Kredileri 700.000.— Ödenecek Ücretler 600.000.—

E ve Ortakları Kollektif Şirketi ortakları devrettiği varlıklardan sermaye taahhütlerinin aşan kısmını katılmanın gerçekleşmesinden 4 ay sonra nakden A ve Ortakları Ticaret Kollektif Şirketinden alacaklardır.

Kâr ve zarar ortaklar arasında eşit olarak dağıtılacaktır.

İSTENİLENLER : 1. E ve Ortakları Ticaret Kollektif Şirketinin A ve Ortakları Ticaret

Kollektif Şirketine katılmasıyla ilgili muhasebe kayıtlarını,

2. A ve Ortağı Kollektif Şirketinin katılma yoluyla gerçekleştir-dikleri sermaye artırımı ile ilgili muhasebe kayıtlarını yapınız.

172

ÇÖZÜM:

E ve ORTAKLARI TİCARET K O L L E K T İ F Ş İ R K E T İ N İ N KATILMAYLA İLGİLİ GÜNLÜK DEFTER KAYITLARI:

I Kasa H. Bankalar H. Alıcılar H. Verilen Avanslar H. Hammaddeler H. Mamüller H. Makinalar H. Tesisler H. Taşıt Araçları H.

Sermaye H. Ortak E 2.000.000.— Ortak B 1.000.000.— Ortak G 1.000.000. Satıcılar H. Banka Kredileri H. Ödenecek Ücretler H. Birikmiş Amortismanlar H. Makinalar B. Amor. 1.170.000. Tesisler B. Amor. 200.000. Taşıt Araçları B. Amor. 900.000.— Kâr H.

Hesapların açılış kaydı. Birikmiş Amortismanlar H Makinalar B. Amor. 1.170.000.— Tesisler B. Amor. 200.000.-T. Araçları B. Amor. 900.000.-

Makinalar H. Tesisler H. Taşıt Araçları H.

/ A ve Ort. Tic. Koli. Şt. H.

Kasa H. Bankalar H.

/ A ve Ort Tic. Kol. Şirk. H. Katılma Kâr/Zarar H.

Alıcılar H. Verilen Avanslar H.

/ A ve Ort . Tic. Koli. Şirk. H.

Hammaddeler H. Katılma Kâr/Zarar H. _ /

282.000, 468.000,

2.616.000, 1.342.000, 8.002.000, 1.060.000, 4.220.000,

714.000, 1.688.000,

2.270.000.

750.000.—

3.200.000, 758.000,

1.202.000.—

4.000.000,

2.162.000, 660.000, 568.000,

2.270.000,

10.732.000.—

1.170.000, 200.000, 900.000.

282.000, 468.000,

2.616.000, 1.342.000,

8.002.000, 4.018.000,

173

/ A ve Ort. Tic. Koli. Şirk. H. Katılma KârZara H .

Mamüller H. Makinalar H. Tesisler H. TaşıtAraçları H.

/ Satıcılar H. A ve Ort. Tic. ve Koli. Şir. H. Katılma Kâr-Zarar H.

/ Banka Kredileri H . Ödenecek Ücretler H. Katılma Kâr-Zarar H.

A ve Ort. Tic. Koli. Şirk. H. I -

Kâr H. Katılma Kâr-Zarar H.

I Sermaye H.

Ortak E Ser. Ortak B Ser. Ortak C Ser.

Katılma Kâr-Zarar H. Ortaklar Cari H. Ortak E C/H Ortak B C/H Ortak C C/H

/

2.000.000.-1.000.000.-1.000.000.-

6.223.600.-5.223.200.-5.223.200.-

Ortaklar Cari H. Ortak E C/H Ortak B C/H Ortak C C/H

6.223.600. 5.223.200.— 5.223.200.—

A ve Ort. Tic. Koli. Şirk. H. /

4.000.000, 1.412.000,

2.162.000.—

660.000, 568.000,

72.000,

10.732.000,

4.000.000,

12.670.000,

16.670.000,

1.060.000, 3.050.000,

514.000, 788.000,

2.000.000, 162.000,

1.300.000,

10.732.000,

16.670.000,

16.670.000.—


B Kasa H.

282.000.—

A B

282.000.-

Bankalar H.

468.000.- 468.000.—

B Alıcılar H. A B Verilen Avanslar H. A

2 .616.000.— 2.616.000.— 1.342.000.— 1.342.000.—

174

B Hammaddeler H. A B Mamüller H. A

8 .002.000.— 8.002.000.— 1.060.000.— 1.060.000.—

B Makinalar H. A B Tesisler H. A

4 .220.000.— 1.170.000.— 714.000.— 3.050.000.—

200.000.— 514.000.—

4.220.000.— 4.220.000.— 714.000.— 714.000.—

B Taşıt Araçları A B Satıcılar H.

1.688.000.— 9 0 0 . 0 0 0 . - 2 1 6 2 0 Q 0 _ 7RR nnn ^ . i o^ .uuu . 2 .162.000.—

1.688.000.— 1.688.000.—

B Banka Kredileri H. A B Ödenecek Ücretler H. A

660.000.— 660.000. 568.000.— 568.000.—

B Birikmiş Amortismanlar H. A B

2 .270.000.— 2.270.000.

Sermave H.

4.000.000.- 4 .000.000.—

B Kâr H. A B Ortaklar Cari H. A

10.732.000.— 10.732.000.— 16.670.000.— 16.670.000.—

B A ve Ort. Tic. Koli. Şt. H. A B Katılma Kâr-Zarar H . A

750.000.— 3.200.000.—

12.020.000.— 4.000.000.—

19.970.000.—

2.000.000.— 758.000.— 1.300.000.— 1.412.000.—

720.000.—

4.018.000.— 162.000,—

10.732.000.—

750.000.— 3.200.000.—

12.020.000.— 4.000.000.—

19.970.000.— 3.300.000.— 2.242.000.— 16.670.000.— 12.670.000.—

14.912.000.—

19.970.000.— 19.970.000.— 14.912.000.— 14.912.000,—

175


B Mak. Birikmiş Amor. H. A B Tesisler B. Amort. Hes. A

1.170.000.— 1.170.000 2 0 0 . 0 0 0 . — 200 .000 . -

B Taşıt Araç. B. Amort. H. A B Ortak E Sermaye Hes. A

900.000.— 900.000.— 2.000.000.— 2.000.000.—

B Ortak B Ser. Hes. A B Ortak C. Ser. Hes. A

1.000.000.— 1.000.000.— 1.000.000.— 1.000.000.—

B Ortak E Cari Hes. A B Ortak B Zîari Hes. A

6 .223.600.— 6.223.600.— 5.223.200.— 5.223.200.—

B Ortak C Cari Hes.

5 .223.200.— 5.223.200.—

A ve ORTAĞI KOLLEKTİF ŞİRKETİNİN SERMAYE ARTIRIMINI GERÇEK-LEŞTİRMEK ÎÇlN BAŞVURDUĞU KATILMA İŞLEMİNİN GÜNLÜK DEFTER KAYITLARI:

/ Sermaye Taahhüt H. Ortak E Ser. Taah. 2.000.000. Ortak B Ser. Taah. 1.000.000. Ortak C Ser. Taah. 1.000.000.

Sermaye H. Ortak E Ser. 2.000.000. Ortak B Ser. 1.000.000. Ortak C Ser. 1.000.000,

/

4.000.000.—

4.000.000,

176

Ortaklar Cari Ortak E C/H Ortak B C/H Ortak C C/H

H.

Sermaye Taahhüt H.

2.000.000.-1.000.000.-1.000.000.-

Ortak E Ser. Taah. Ortak B Ser. Taah. Ortak C Ser. Taah.

/

2.000.000.-1.000.000.-1.000.000.-

Kasa H. Banka H. Alıcılar H . Verilen Avanslar H. Hammaddeler H . Mamuller H. Makinalar H. Tesisler H. Taşıt Araçları H.

Ortaklar Cari H. Ortak E C/H 6.223.600. Ortak B C/H 5.223.200.— Ortak C C/H 5.223.200.— Satıcılar H . Banka Kredileri H. Ödenecek Ücretler H.

/

4.000.000.-

282.000, 468.000,

2.400.000, 800.000.

12.020.000, 900.000,

2.400.000. 100.000, 600.000,

4.000.000.—

16.670.000,

2.000.000, 700.000, 600.000,


B Sermaye Taahhüt H. A B Sermaye H. A

4 .000 .000 .— 4 .000 .000 .— 4.000.000.-

B Ortaklar Cari Hes. A B Kasa H.

4.000.000.- 16.670.000.—

X 282.000.—

B Bankalar H. A B Alıcılar H. A

XI X 468.000.— 2 .400 .000 .—

177

B Verilen Avanslar Hes. A

800.000.— |

B Mamüller Hes. A

900.000.—

B Tesisler H. A

B Hammaddeler H. A

12.020.000.—

B Makinalar H. A

2 .400.000.—

B Taşır Araçları H. A

100.000. IX

B

6 0 0 . 0 0 0 . -

Satıcılar H. A B Banka Kredileri Hes. A

1X1 2.000.000.—

700.000.-

B Ödenecek Ücretler Hes. A

600.000.—


B Ortak E Ser. Taah. H. A

2 .000.000.— 2.000.000.—

B Ortak C S er. Taah. H. A

1.000.000.— 1.000.000.—

B Ortak B Ser. Taah. H. A

1.000.000.— 1.000.000.—

B Ortak E Ser. Hesabı. A

2 .000.000.—

178

B Ortak B. Ser. H. A B Ortak C. Ser. H. A

I 1 .000.000.— | 1 .000.000.—

B Ortak E C / H A B Ortak B C / H A

2 . 0 0 0 . 0 0 0 . — | 6 .223.600.— 1 .000 .000 .—| 5 .223.200.—

B Ortak C C / H A

1 .000 .000 .—| 5.223.200.—

E ve ORTAKLARI KOLLEKTİF ŞİRKETİNİN ORTAKLARININ TAAHHÜ'l-LERlNl AŞAN KISIMLARINI 4 AY SONRA ALDIKLARINDA DÜZENLENECEK GÜNLÜK DEFTER MADDESİ:

I Ortaklar Cari H.

Ortak E C/H Ortak B C/H Ortak C C/H

KASA H. /

PROBLEM : 95

L ve Ortakları Ticaret Kollektif Şirketi ile M ve Ortağı Ticaret Kollektif Şirketi ortakları birleşerek L M ve Ortakları Ticaret Kollektif Şirketini kurmaya karar vermişlerdir. Ortakların birleşme işlemi için düzenlemiş oldukları bilânçolar aşağıdaki biçimdedir.

L ve ORTAKLARI T İCARET K O L L E K T İ F Ş İ R K E T İ N İ N T A R İ H L İ BİRLEŞME ÖNCESİ BİLÂNÇOSU

Aktif (TL.) Pasif

Kasa 125.000.— Bankalar 5 .250.000.— Mal 4 .595.000.— Taşıt Araçları 7 .000.000.— Arsalar 3 .250.000.—

\ \

Sermaye 12.500.000.— Ort. L Ser. 5.000.000.-Ort. N Ser. 2.500.000.-Ort. P Ser. 5.000.000-Borç Senetleri 2 .200.000.— Birikmiş Amort. 500.000. — Kâr 5 .020.000.—

Kasa 125.000.— Bankalar 5 .250.000.— Mal 4 .595.000.— Taşıt Araçları 7 .000.000.— Arsalar 3 .250.000.—

\ \ \

Toplam 20.220.000.— Toplam 20.220.000.—

4.223.600.— 4.223.200.— 4.223.200.—

12.670.000.—

12.670.000.—

179

Aktif ve pasif kalemlerin devir şartları:

Mal 4 .000.000.— TL.

Taşıt Araçları 6 .000.000.— TL.

Arsalar 4 .000.000.— TL.

Borç Senetleri 2 .000.000.— TL.

Kâr ve zarar ortaklar arasında sermaye payları göz önüne alın-maksızın eşit olarak dağıtılacaktır.

M ve O R T A Ğ I K O L L E K T İ F ŞİRKETİNİN T A R İ H L İ BİRLEŞME ÖNCESİ BİLANÇOSU

Aktif (TL.) Pasif

Kasa 2 .025.000.— Alacaklar 250.000.— Alacak Senetleri 2 .400.000.— Hammaddeler 3 .750.000.— Malzemeler 500.000.— Makinalar 17.175.000.—

\ \

Sermaye 20.000.000.— Ort. M Ser. 15.000.000-Ort. T Ser. 5.000.000.-Borçlar 3 .550.000.— Banka Kredileri 1.250.000.— Ödenecek Ver. 300.000.— Birikmiş Amort. 1.000.000.—

\ \

Toplam 26.100.000.— Toplam 26.100.000.—

Aktif ve pasif kalemlerin devir şartları:

Alacaklar 200.000.— TL.

Alacak Senetleri 2 .150.000.— TL.

Hammaddeler 3 .450.000.— TL.

Malzemeler 750.000.— TL.

Makinalar 17, .000.000.— TL.

Borçlar 3 .400.000.— TL.

Banka Kredileri 1 .400.000.— TL.

Ödenecek Vergiler 300.000.— TL.

M ve Ortağı Kollektif Şirketinin ortakları sermayeleri oranında kâr ve zarardan pay alacaklardır.

180

Yeni kurulan şirkette, her iki şirketin ortakları eski şirketteki sermaye payları oranında sermayeye sahip olacaklardır. Ortakların devrettikleri kıymetler, taahhütlerini karşılamazsa veya artarsa aynı anda nakden olarak tamamlayacaklar veya şirketten geri alacaklardır.

İSTENİLENLER :

1. L ve Ortakları Ticaret Kollektif Şirketinin birleşme devir kayıtlarını,

2. M ve Ortağı Kollektif Şirketinin birleşme devir kayıtlarını

3. Birleşme sonucu ortaya çıkan LM ve Ortakları Ticaret Kollek-tif Şirketinin kuruluş kayıtlarını yapınız.

4. LM Ticaret Kollektif Şirketinin açılış bilançosunu düzen-leyiniz.

PROBLEM : 96

Faaliyet konuları aynı olan B ve Oğlu Kollektif Şirketi ile "D ve Ortağı Kollektif Şirketi, birleşerek B-D ve Ortakları Kollektif Şirketini kurmaya 1.1.1985 tarihinde karar vermişlerdir.

Varılan anlaşma gereğince ortakların sermaye payları aynı ola-cak, değişmeyecektir.

Her iki şirketin son bilançoları ile devredecekleri değerlerle tu-tarları aşağıda görüldüğü gibidir.

B ve O Ğ L U K O L L E K T İ F ŞİRKETİ Aktif 31.12.1984 T A R İ H L İ BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif

Kasa Bankalar Mal Alacak Senetleri Alacaklar Demirbaşlar Binalar

Toplam

10.000. 115.000.

.660.000. 375.000. 155.000. 200.000. 900.000.

3 .415.000.—

Sermaye 2.500.000. B. Ser. 2.000.000.-C. Ser. 500.000-B. Amortismanlar 175.000. D. Amor. Binalar amortisman Borçlar Borç Senetleri

Toplam

70.000.-105.000.-

310.000.— 430.000.—

3.415.000.—

181

Aktif ve Pasif Kalemlerin Devir Şartları:

Mal 1.660.000.— Alacak Senetleri 375.000.— Alacaklar 155.000.— Demirbaşlar 100.000.— Binalar 1.000.000.— Borçlar 310.000.-Borç Senetleri 430.000.-

3.290.000.— 740.000.— (2.550.000.—)

D ve O R T A Ğ I K O L L E K T Î F Ş lRKETÎ Aktif 31.12.1984 T A R İ H L Î BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif

Kasa 20.000.— Sermaye 2 500.000.— Bankalar 185.000.— D Ser. 1.500.000.-Mal 2 090.000.— E Ser. 1.000.000.-Alacak Senetleri 270.000.— Borç Senetleri

\ 450.000.—

Alacaklar 215.000.— Borç Senetleri

\ Demirbaşlar

\

170.000.— \ \ \


Aktif ve pasif kalemler bilânço değerleri üzerinden devredile-lecektir.

Gerekli hukuki formaliteler yerine getirildikten sonra yeni şirket kurulmuştur.

İSTENİLENLER :

1. B ve Oğlu Kollektif Şirketinin birleşme tasfiyesi muhasebe kayıtlarını yapınız.

2. D ve Ortağı Kollektif Şirketinin birleşme tasfiyesi muhasebe kayıtlarını yapınız.

3. B-D ve Ortakları Kollektif Şirketinin kuruluşu ile ilgili muha-sebe kayıtlarını yapınız.

4. Yeni kurulan şirketin kuruluş bilânçosunu düzenleyiniz.

182

Anonim Şirketleri

PROBLEM : 97

Yıldırım Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi ile Ak Sanayi Ano-nim Şirketi birleşerek Ak-Yıldırım Sanayi ve Ticaret Anonim Şir-ketini kurmaya karar vermişlerdir. Birleşme işlemi için gerekli kanuni formaliteler yerine getirildikten sonra; şirketler aşağıda görülen bir-leşme bilânçolarını düzenlemişlerdir.

Y I L D I R I M TİCARET ve SANAYİ A N O N İ M ŞİRKETİ Aktif 1.3.1985 TARİHLİ BİRLEŞME BİLANÇOSU (TL.) Pasif

Kasa 42.000.— Bankalar 1.798.000.— A. Senetleri 1.500.000.— Mal 2 .000.000.— Binalar 7 .000.000.— T . \

Sermaye 6 .000.000.— Borç Senetleri 2 .400.000.— Kanuni Y. Akçeler 3 .940.000.— 1

\

l op l am 12.340.000.— Toplam 12.340.000.—

AK SANAYİ A N O N İ M ŞİRKETİ Aktif 1.3.1984 T A R İ H L İ BİRLEŞME BİLANÇOSU (TL.) Pasif

Kasa Alacaklar Mal Makinalar

Toplam

182.800.— 170.000.—

28.016.800.— 8.000.000.—

36.369.600.—

Sermaye 30.000.000. Birikmiş Amort. 2.000.000. Kanunî Y. Ak. 4.369.600.

Toplam 36.369.600.-

(*) Her iki şirketinde birleşme bilançosunda bulunan Kânuni Yedek Akçeler 1984 Yılına ait olup; % 40 kurumlar vergisine tabidirler. Bu kalemle ilgili vergi işlemi ilgili dönemde yapıldığı için burada ele alınmamıştır.

183

Yeni kurulan Ak-Yıldırım Anonim Şirketinin sermayesi 36.000.000.— TL. olacak ve her iki şirketin hissedarları yeni şirkette eski şirketteki sermaye payları oranında sermayeye sahip olacaktır. Her iki şirkette aktif ve pasiflerini defter değerleri üzerinden yeni kurulan şirkete devredecek ve yeni şirketteki sermaye taahhütlerini aşan kısmını birleşmeden 3 ay sonra nakden tahsil edeceklerdir. Hem birleşen, hemde yeni kurulan şirketler birleşmeden doğan tüm işlemleri tamamlamışlardır. Yeni şirket 20.000.— TL. nominal de-ğerli 1800 hisse senedi ihraç etmiştir.

İSTENİLENLER : 1. Her iki şirketin birleşme tasfiyesi kayıtlarının günlük defter

ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

2. Yeni kurulan Ak-YILDIRIM Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin kuruluşu ile ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız ve kuruluş bilançosunu düzenleyiniz.

ÇÖZÜM : 1. Yıldırım Ticaret ve Sanayi Şirketinin Birleşme Tasfiyesi

kayıtları: /

Kasa H. Bankalar H. A. Senetleri H. Mal H. Binalar H.

Sermaye H. Borç Senetleri H. Kanunî Yedek Akçeler H. /

AK-YILDIRIM Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi H.

Kasa H. Bankalar H. Alacak Senetleri H. Mal H. Binalar H.

Borç Senetleri H. AK-YILDIRIM Sana-

yi ve Ticaret Ano-nim Şirketi H.

/

42.000. 1.798.000. 1.500.000. 2.000.000. 7.000.000.

12.340.000.—

2.400.000.

6.000.000. 2.400.000. 3.940.000.

42.000. 1.798.000. 1.500.000. 2.000.000. 7.000.000.

2.400.000.

184

\

/ Sermaye H. Kanuni Yedek Akçeler H.

Hissedarlar H. /

Hissedarlar H. AK-YILDIRIM Sanayi

ve Ticaret Anonim Şirketi H . /

6.000.000. 3.940.000.

9 .940.000.—

9.940.000.

9.940.000.


B Kasa H. A B Bankalar H. A

4-2.000.— 42.000.— 1.798.000.— 1.798.000.—

B Alacak Senetleri H. A B Mal H. A

1.500.000.— 1.500.000.— 2.000.000.— 2.000.000.—

B Binalar H. A B Borç Senetleri H. A

7.000.000.— 7.000.000.— 2.400.000.— 2.400.000.—

B Sermaye H. A B Kanuni Yedek Ak. H. A

6 .000.000.— 6.000.000.— 3.940.000.— 3.940.000.-

Ak-Yıldırım Sanayi ve B Tic. Anonim Şrt. H. A B Hissedarlar Hesabı A

12 340 000.— 2 . 4 0 0 . 0 0 0 . -9 . 9 4 0 . 0 0 0 . -

12 340 000.— 1 2 . 3 4 0 . 0 0 0 . -

.— 9.940.000.- 9.940.000.

185

2. Ak Sanayi Anonim Şirketinin Birleşme Tasfiyesi Kayıtları:

/ Kasa H . Alacaklar H. Mal H. Makinalar H .

Sermaye H. Birikmiş Amortismanlar H . Kanuni Yedek Akçeler H .


/ A K - Y I L D I R I M Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi H.

Kasa H . Alacaklar H. Mal H. Makinalar H.

/ Sermaye H. Kanun î Yedek Akçeler H.

Hissedarlar H. I

Hissedarlar H . A K - Y I L D I R I M Sanati

ve Ticaret Anonim Şirketi H.

/

182.800. 170.000.

28.016.800. 8.000.000.

2.000.000.

34.369.600.

30 .000.000. 4 .369 .600 .

34 .369 .600 .—

30.000.000. 2.000.000. 4 .369 .600 .

2.000.000.

182.800. 170.000.

28.016.800. 6.000.000.

34 .369 .600 .—

34 .369 .600 .—


B Kasa Hesabı A B Alacaklar Hesabı

182.800.— 182.800.-t- 170.000.— 170.000.—

B Mal Hesabı A B Makinalar Hesabı A

28 .016 .800 .— 28 .016 .800 .— 8 .000 .000 .— 2 .000 .000 .— 6 .000 .000 .— 2 .000 .000 .— 6 .000 .000 .—

8 .000 .000 .— 8 .000 .000 .—

186

B Birikmiş Amort. Hesabı A B Sermaye H. A

2 .000.000.— 2.000.000.— 30.000.000.— 30.000.000.—

B Kanuni Yedek Ak. H. Ak-Yıl. San. ve Tic. A.Ş

A B Hesabı A

4 .369.600.— 4.369.600.— 34.369.600.— 34.369.600.—

B Hissedarlar H. A

34.369.600.— 34.369.600.—

AK YILDIRIM SANAYİ ve TİCARET ANONİM ŞİRKETİ KURULUŞ KAYITLARI:


Sermaye H. — / Hissedardar H. Yıldırım A.Ş. Hissedarları 6.000.000. Öz A.Ş. Hissedarları 30.000.000.

Hisse Senetleri H. / Kasa H.

Bankalar H. Alacak Senetleri H. Mal H. Binalar H.

Borç Senetleri H. Hissedarlar H.

Yıldırım A.Ş. His. / Kasa H.

Alacak H. Mal H. Makinalar H.

Hissedarlar H.

Ak A.Ş. Hissedar / ~

36.000.000,

36.000.000,

42.000, 1.798.000. 1.500.000, 2.000.000. 7.000.000,

182-800-170.000.-

28.016.000.-6.000.000.-

36.000.000.—

36.000.000,

2-400.000, 9.940.000.-

34.369.600.—

187


B Hisse Senetleri H. A B Sermaye H. A

36.000.000.— 36.000.000.— 36,000.000.—

B Hissedarlar H. A B Kasa H.

36.000.000.— 9 940 000.— 34 369 600.—

B Bankalar H.

42.000.— 182.800.—

A B Alacak Senetleri H. A

1 .798 .000 .—j

B Mal H.

1 .500.000.—!

A B Binalar H.

o a

000 000.— 7.000.000 28 016 800.—

B Borç Senetleri H. A B Alacaklar H.

B

2.400.000.— 170 .000 . -

Makinalar H. A

6.000.000.-

A

A

AK-YILDIRIM SANAYİ ve T İCARET A N O N İ M ŞİRKETİ Aktif T A R İ H L İ K U R U L U Ş BlLÂNÇOSU (TL.) Pasif

Kasa Bankalar Alacaklar H. Alacak Sen. H. Mal H. Makinalar H. Binalar H.

Toplam

224 .800 . - -1.798.000.—

170.000.— 1.500.000.—

30.016.800.— 6.000.000.— 7.000.000.—

46.709.600.—

Sermaye H. 36.000.000. Borç Senetleri H 2.400.000. Hissedarlar H. 8.309.600. Yıl. A.Ş. H. 3.940.000.-Öz A.Ş. H. 4.369.600-

Toplam 46.709.600.—

188

3 Ay sonra hissedarlara taahhütlerinin aşan kısmının ödenme-si ile ilgili yapılması gereken günlük defter kaydı:

/ Hissedarlar H. Yıldırım A.Ş. His. H. Ak A.Ş. His. H.

Kasa H. /

3.940.000.-4.369.000.-

8.309.600.—

8.309.600.—

PROBLEM : 98

Konyada faaliyette bulunan Ak Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi, yine aynı yerde ve aynı dalda faaliyet gösteren Başak Anonim Şirketini kendisine katmak istemiş, bu amaçla adı geçen şirket yöneticileri ile pazarlığa oturmuştur.

Her 2 anonim şirketin 1 Ocak 1985 deki bilançoları aşağıdaki gibidir:

AK SANAYİ ve T İCARET A.Ş. Aktif 1 Ocak 1985 Tarihli BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif

Kasa 330.000.— Sermave 3 400.000.— Banka 278.000.— Kanuni Y. Ak. 600.000.— Mal 384.000.— Satıcılar 240.000.— Alacak Senetleri 140.000.— Borç Senetleri 80.000.— Müşteriler 354.000.— Birikmiş Amort. 1 074.000.— Demirbaşlar 120.000.— Binalar 750.000-Makina/Teç. 1.800.000.— D.başlar 24.000.-

Binalar 1.500.000.— Mak. 300.000.-

Arsa-arazi 300.000.— Dönem Kârı 172.000.— Patentler 360.000.—

\ \

Toplam 5.566.000.— \ Toplam 5 566.000.—

189

BAŞAK A N O N İ M ŞİRKETİ Aktif 1. 1. 1985 T A R İ H L İ BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif

Kasa 28.000.— Sermaye 2 800.000.— Banka 646.000.— Kanuni Y. Ak. 250.000.— Mal 170.000.— Olağanüstü Yedek 150.000.— Alacak Senetleri 70.000.— Satıcılar 400.000.— Müşteriler 130.000.— Borç Senetleri 80.000.— Makinalar 3 .100.000.— Birikmiş Amort. 1 152.000.— Demirbaş 40.000.— Bina 100.000.-Binalar 500.000.— Demirbaş 32.000.-Arsa /Araziler 200.000.— Makina. 1.020.000.-Patentler 160.000.— Dönem Kârı 212.000.— Toplam 5.044.000.— Toplam 5 044.000.— Toplam

Şirket yöneticileri arasına yapılan görüşmede B şirketinin kasa ve banka gibi nakit mevcutları dışında tüm aktif ve pasifi A şirketine aşağıdaki değerlerle devredilecek ve A Şirketi beheri 1.650.— TL. sı olan hisse senetlerinden 1.000 adetini B şirketine hemen verecektir.

Anlaşılan Bilânço Bilânço Kalemi devir değeri net değeri

Binalar 700.000.— 400.000.— Arsa /Arazi 600.000.— 200.000.— Makinalar 2 .000.000.— 2. .080.000.— Patentler 90.000.— 160.000.— Demirbaşlar 20.000.— 8.000.— Müşteriler 126.000.— 130.000.— Alacak Senetleri 68.000.— 70.000.— Mal 176.000.— 170.000.—

Toplam 3.780.000.— 3 .218.000.—

Satıcılar 400.000.— Borç Senetleri 80.000.—

480.000.— 480.000.— 480.000.— Toplam 3.300.000.— 2 .738.000.—

190

(Görüldüğü gibi anlaşılan devir bedeli olan 3.300.000.— TL. sı ile bilanço net değeri olan 2.738.000.— TL. sı arasındaki fark — ki 562.000.— TL. sidir— birleşme kârı olarak ortaya çıkmaktadır.)

Ak Anonim Şirketi bu katılma nedeniyle sermayesini 7.000.000.— TL. ya çıkarmaya, bu amaçla çıkaracağı her biri 2.000.— TL nominal değerli 1800 hisse senedinden Ak Anonim Şirketine 1650 adetini ver-meyi planlamıştır.

Hisse senetlerinden geriye kalan 150 adetini ise kendi eski ortak-larına ek ödeme istemeden şirkette mevcut kanuni yedekten karşıla-mak suretiyle verecektir. Şirketin sermaye artırımı ve bu katılım nedeniyle kasadan yaptığı kuruluş giderleri toplamı 80.000.— TL. sidir.

İSTENİLENLER : 1. Katılma suretiyle sermayesini artıran Ak Sanayi ve Ticaret

Anonim Şirketinin bu işlemden sonraki bilânçosunu düzenleyiniz.

2. Ak Anonim Şirketine katılan Başak Anonim Şirketinde bu işlemlerle ilgili tüm muhasebe kayıtlarını yaparak, ortaklarının Ak Anonim Şirketi ortağı olduklarını gösteriniz.

ÇÖZÜM :

Ak Anonim Şirketinin Günlük Defter Kayıtları:

Kasa H. Banka H. Mal H. Alacak Senetleri H. Müşteriler H. Demirbaşlar H. Makina/Teçhizat H. Binalar H. Arsa /Arazi H.

330.000.— 278.000.— 384.000.— 140.000.— 354.000.— 120.000.—

1.800.000.— 1.500.000.—

300.000.— 360.000.— Patentler H.

Sermaye H. Kanunî Yedek Akçeler H. Satıcılar H. Borç Senetleri H. Birikmiş Amortisman H. Dönem Kârı H.

3 .400.000.— 600.000.— 240.000.—

80.000.— 1.074.000.—

172.000.— Açılış kaydı dolayısıyle

191

/ Hisse Senetleri H. (1.800 adet x 2.000.— TL.

hisse senedi) Sermaye H.

Sermaye artırımı amacı ile 1800 adet yeni hisse sene-di ' ihracı

/ Hissedarlar H. Hisse Senetleri H .

Çıkarılan hisse senetlerinin taahhüt edilmesi dola-yısıyle

/ Binalar H. Arsa / Arazi H. Makinalar H. Patentler H. Demirbaşlar H. Müşteriler H. Alacak Senetleri H. Mal H.

Borç Senetleri H. Satıcılar H. Hissedarlar H. (Başak Anonim Şirketi)

Başak Anonim Şirketinin sermaye taahhüdünü yerine getirmesi dola-yısıyle

/ Kanunî Yedek Akçeler H. Hissedarlar H. Ödenecek Kurumlar Ver gisi'(*) H.

Şirket ortaklarının kanunî yedek akçeden karşıla-mak suretiyle sermaye artırımındaki sermaye taahhütlerini yerine ge-tirmeleri

/

3 .600.000.

3.600.000.

700.000. 600.000.

2.000.000. 90.000. 20.000.

126.000. 68.000.

176.000.

360.000.—

3.600.000.

3 .600.000.—

80.000.— 400.000.—

3.300.000.—

300.000.

60.000.

(*)Kanuni yedek akçe kullanıldığı takdirde evvelce vergilendirildiği oran ile şu anki oran farklı ise aradaki fark kurumlar vergisi olarak tahakkuk ettirilir. Örnekte 300.000.— TL. yedek kakçeden daha önce % 25 kesilen kurumlar vergisinin bu sefer % 40 oluşu nede-niyle aradaki fark 60.000.— TL.

192

/ Kuruluş Giderleri H.

Kasa H. /

Dönem Kârı H. Ödenecek Kurm. Ver. H.

/


B Kasa H.

80.000.-

68.800.-

80.000.—

68.800.—

A B Banka H.

330.000.- 80.000.- 278.000.-

A

B Mal H. A B Alacak Senetleri H.

384.000.— 140 000. 176.000.— 68 000.

B Müşteriler H. A B Demirbaşlar H. A

354.000.— 126.000.—

120.000.— 20.000.—

B Makina/Teçhizat Hes. A B Binalar Hes.

1.800.000.-2.000.000.-

1.500.000.— 700.000.—

B Arsa/Arazi H. A B Patentler H.

300.000.— 600.000.—

360.000.— 90.000.—

Sermaye H. A B Kanuni Yedek Akçeler H ,A

3.400.000.— 3.600.000.—

360.000. 600.000.-

193

B Satıcılar H. A B Borç Senetleri H. A

240.000.— 80.000. 400.000.— 80.000.

B Birikmiş Amortismanlar H. A B Dönem Kârı H.

1.074.000.— 68.800.— 172.000.

B Hisse Senetleri H. A B Hissedarlar H. A

3.600.000.— 3.600.000.— 3.600.000.— 3.300.000.— 300.000.—

3.300.000.— 300.000.—

B Ödenecek Kurum. Ver. H. A B Kuruluş Giderleri Hesabı A

60.000.— 68.800.—

BİRLEŞME SONUCU AK-BAŞAK A N O N İ M ŞİRKETİ BİLANÇOSU

Aktif (TL.) Pasif

Kasa 250 000 Sermaye 7 000.000.— Banka 278 000 — Kanuni Yedek Ak. 240.000.— Mal 560 000 — Satıcılar 640.000.— Müşteriler 480 000 — Borç Senetleri 160.000.— Alacak Senetleri 208 000 — Od. Kur. Ver. 128.800.— Makinalar 3 800 000 — Birikmiş Amor. 1 074.000.— Demirbaşlar 140.000 — Binalar 750.000.-Binalar ? 200 000 Demirbaş 24.000.-Arsa /Arazi 900 000. Makinalar 300.000.-

103.200.— Patentler 450 000. — Dönem Kârı 103.200.— Kuruluş Giderleri 80 000. — \

\ Toplam 9 346 000. — Toplam 9 346.000.—

194

Başak Anonim Şirketinin Kayıtları

Kasa H. Banka H. Mal H. Alacak Senetleri H. Müşteriler H. Makinalar H. Demirbaşlar H. Binalar H. Arsa/Arazi H. Patentler H.

Sermaye H. Kanunî Yedek Akçe H. Olağanüstü Yedek H. Satıcılar H. Borç Senetleri H. Birikmiş Amortis. H. Dönem Kârı H.

Hesapların açılış kaydı

/ Bina Bir. Amortis. H. Demirbaş Bir. Amortis. H. Makina Bir. Amortis. H.

Binalar H. Demirbaşlar H. Makinalar H.

Sabit kıymetlerin net bi-lânço değerini bulmak için.

Ak Anonim Şirketi H. (1.650 adet x 2.000.— TL.

hisse senedi) Satıcılar H. Borç Senetleri H.

Arsa/Arazi H. Binalar H. Demirbaşlar H. Makinalar H. Müşteriler H. Mal H. Alacak Senetleri H. Patentler H. Birleşme Kâr/Zarar H.

Ak Anonim Şirketine Bilan-çonun devri

28.000. 646.000. 170.000. 70.000.

130.000. 3.100.000.

40.000. 500.000. 200.000. 160.000.

100.000. 32.000.

1.020.000.

3.300.000.

400.000. 80.000.

2.800.000. 250.000. 150.000. 400.000.

80.000. 1.152.000.

212.000.

100.000. 32.000.

1.020.000.

200.000. 400.000.

8.000. 2.080.000.

130.000. 170.000. 70.000.

160.000. 562.000.

— — ^ Hisse Senetleri H.

Ak Anonim Şti. H. Ak Anonim Şirketinden alı-

nan hisse senetlerinin kaydı

Dönem Kâr/Zarar H. Birleşme Kâr /Zarar H. Kanunî Yedek Akçeler H.

Ödenecek Kurum. V. H. Faaliyet dönemi kârı ile bir-

leşme kârına % 40 ku-rumlar vergisi ile geçmiş-te % 25 vergisi ödenen kanuni yedeklere % 40 kurumlar vergisi uygu-lamasından doğan far-kın hesabından.

/ Ödenecek Kurum. Ver. H.

Bankalar H. Verginin zamanında öden.

Kasa H. Bankalar H.

Sermaye H. Hissedarlar H.

Sermayenin aktarılması

/• Kanunî Yedek Akçeler H. Olanüstü Yedek Akçeler H. Dönem Kâr/Zarar H. Birleşme K / Z H.

Hissedarlar H. Tasfiye fazlalığının artması

/ Hissedarlar H.

Hisse Senetleri H. Kasa H.

Hissedarlara hem hisse sene-di hem de nakit dağıttıla-rak şirketin sona ermesi. /

3 .300.000.—

84.800. 224.800.

50.000.

3.300.000

359.600

359.600.

286.400.

2.800.000.

200.000. 150.000. 127.200. 337.200.

3 .614.400.—

359.600.

286.400.

2 .800.000.

814.400.

3.300.000. 314.400.

196

Büyük Defter Kayıtları :

B Kasa H. A B Banka H.

28.000.— 286.400.—

314.400.— 646.000.— 359.600.— 286.400.—

314.400.— 314.400.— 646.000.— 646.000.—

B Mal H. A B Alacak Senetleri Hes. A

170,000.- 170.000.— 70.000.- 70.000.—

B Müşteriler H. A B

130.000.— 130.000.-

Makiııalar H. A

3.100 000.— 1 2

020 080

000.— 000.—

3.100 000.— 3 100 000.—

B Demirbaşlar H. A B Binalar H. A

4 0 . 0 0 0 . - 32.000.— 500.000.— 8.000.—

100.000.— 400.000.—

40.000.— 40.000.— 500.000.— 500.000.—

B Arsa-Arazi Hesabı A

200.000.—

B Sermaye H. A

2 .800.000.—

B Olağanüstü Yedek H. A

150.000.—

B Patentler H. A

160.000—

B Kanuni Yedek Akçe H. A

250.000.—

250.000.—

B Satıcılar H. A

150.000.— 400.000.— 4 0 0 . 0 0 0 . -

197

200.000.— 160.000.—

2.800.000.— 50.000.— = 200.000.—

250.000.—

B Borç Senetleri A

80.000.—

B Dönem Kâr/Zarar H. A

84.800.— 127.200.— 212.000.—

B Birleşme K / Z Hes. A

224.800.— 337.200.— 562.000.

B Ödenecek Kur. Ver. H. A

359.600.—


B Bina B. Amor. H. A

100.000.—

B Birikmiş Amortismanlar H. A

1.152.000.—

B Ak Anonim Şrt. H. A

3 .300.000.—

B Hisse Senetleri H. A

3 .300.000.—

B Hissedarlar H. A

2 . 8 0 0 . 0 0 0 . — 814.400.—

3.614.400.—

B Demirbaş B. Amor. H. A

32.000.—

80.000.— 1.152.000.—

212.000.—• 3.300.000.—

212.000.—

562.000.— 3.300.000.—

562.000.—

359.600.— 3.614.400.—

3.614.400.—

B Makina B. Amort. A

1.020.000.—I

PROBLEM : 99

Tamamı ödenmiş 3.000 hissesi olan 6.000.000.— TL. sermayeli A Anonim Şirketi genel kurulu, katılma suretiyle B Anonim şirketi ile birleşmeye karar vermiştir.

İki şirket arasında yapılan anlaşmaya göre A Anonim Şirketinin Aktif ve Pasifini devir şartları aşağıda gösterilmiştir.

198

A Anonim Şirketi 6.000.000.— TL. sermaye ile B Anonim şir-ketine katılacaktır. Bu amaçla B Anonim Şirketinin yeni çıkardığı 2.000.— TL. nominal değerli 3.000 adet hisse senedi, dağılan A Ano-nim Şirketi hissedarları tarafından hisseleri oranında 1 hisse senedi 2.800.— TL. üzerinden satın alınacaktır. Hissedarlar; A Anonim Şir-ketinin Aktif ve Pasifinin devrinden sonra kalan sermaye taahhütlerini 6 ay sonra ödeyeceklerdir.

A Anonim Şirketinin katılma kararından sonra çıkardığı bilanço şu şekildedir.

Aktif A A N O N İ M ŞİRKETİNİN TARİHLİ

KATILMA BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif

Kasa 50.400. Bankalar 986.000. İşletme Malzemesi 374.000. Yedek Parçalar 622.000. Taşıt Araçları 9.000.000. Demirbaşlar 688.000. Binalar 500.000. itfa edilen Tahvil 1.326.000.

Toplam 13.546.400.

Sermaye Kanuni Y. A. B. Amort.

6.000.000. 898.400.

3.396.000. T. Araç B. Amort. 3.200.000.-Demirbaşlar B. A. 96.000.-Binalar B. A. 100.000.-

Tahvilli Borçlar Borçlar Toplam

3.000.000. 252.000.

13.546.400.

Aktif ve Pasifin devir şartları

586.000.— Bankalar

324.000.— İşletme Malzemesi

604.000.— Yedek Parçalar

6 .460.000.— Taşıt Araçları

552.000.— Demirbaşlar

600.000.— Binalar

9 .126.000.—

1.674.000.— Tahvilli Borçlar

7.452.000.—

252.000.— Borçlar

7.200.000.—

199

İSTENİLENLER :

Yukarıdaki verilerin ışığı altında A Anonim Şirketinin birleşme tasfiyesi ve B Anonim Şirketinin sermayesini artırma işlemleri ile ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız.

PROBLEM : 100

Yılmaz İnşaat ve Ticaret Anonim Şirketi ile Kaplan Ticaret Anonim Şirketi birleşerek Yılmaz İnşaat ve Ticaret Anonim Şirketini kurmuş-lardır. Birleşme işlemi için yapılan anlaşma gereğince 32.500.000.— TL. sermaye ile kurulacak şirkete her iki şirketin aktif ve pasifleri bilanço değeri ile devredilecektir. Ayrıca yeni kurulan şirketin beheri 50.000.— TL. nominal değerdeki hisse senetleri ise her iki şirketin ortaklarına sermaye paylan ile orantılı olarak dağıtılacaktır. Ayrıca birleşme işlemi için yapılan kuruluş giderleride 2.137.500.— TL. sidir.

a) YILMAZ İNŞAAT ve T ÎCARET A N O N İ M ŞİRKETİ

BİRLEŞME BİLANÇOSU

Aktif (TL.) Pasif

Kasa Bankalar Alıcılar Alacak Senetleri Mal Hammaddeler Binalar Demirbaşlar Taşıt Araçları Makinalar

Toplam

2.093.500. 4.605.000.

600.000. 2.400.000. 2.250.000. 3.000.000. 5.000.000. 3.000.000. 2.250.000.

750.000.

22.948.500.-

Sermaye 12.500.000. Kanuni Y. A 2.375.000. Adi Yedek Akçe 2.000.000. Birikmiş Amor. 2.105.000.

Bina B. Amort. 300.000.-Demirbaşlar B. A. 90.000.-T. Araçları B. A. 1.215.000-Makinalar B. A. 500.000.-

Borç Senetleri Satıcılar

Toplam

2.418.500. 1.550.000.

22.948.500.-

200

b) KAPLAN TİCARET A N O N l M Ş l R K E T l BİRLEŞME Aktif BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif

Kasa Bankalar Alacak Senetleri

2 2 5

000 252 005

000.— 500.— 500.—

Sermaye Kanuni Y. Ak. Kâr

20.000 3.000 5.081

000.— 000.— 500.—

Mal 8 815 000.— \ Hammaddeler 6 403 500.— \ Yardımcı Maddeler 3 605 000.— \ \ Toplam 28 081 500.— Toplam 28.081 500.—

C) Söz konusu birleşen 2 şirketin ortaklarıda; şirketlerinin yeni şirkete devredilmesinden sonra taahhütlerinin artan kısmı nakden tah-sil etmek, taahhütlerinin karşılanmayan kısmımda nakden ödemek suretiyle yerine getireceklerdir.

İSTENİLENLER :

1. Yılmaz İnşaat ve Ticaret Anonim Şirketi ile Kaplan Ticaret Anonim Şirketinin birleşme işlemi ile ilgili muhasebe kayıtlarını ya-pınız.

2. Yılmaz İnşaat ve Ticaret Anonim Şirketinin kuruluşu ile ilgili muhasebe kayıtlarını yaparak, kuruluş bilançosunu düzenleyiniz.

201

YARARLANILABİLECEK KAYNAKLAR

CANOĞLU, M. Ali, Ortaklıklar Muhasebesi, Fatih Yayınevi, İstanbul, 1985

CANOĞLU, M. Ali, Şirketler Muhasebesi, Baha Matbaası, İstanbul, 1974

ÇABUK, Adem, Çözümlü Şirketler Muhasebesi Problemleri, Uludağ Üniversitesi Basımevi, Bursa 1983

ÇABUK, Adem, Şirketler Muhasebesi Uludağ Üniversitesi Basımevi, Bursa, 1984

ERDAMAR, Cengiz, Anonim Ortaklıklarda Kârın Dağıtımı ve Vergilen-dirilmesi, Ağaoğlu Tesisleri İstanbul 1984

ERİMEZ, Rüştü,Şirketlerde Kar Dağıtımı ve Yedek Akçeler, Erâvan Matbaası, İstanbul, 1978

EYÜPGİLLER, Saygun, Şirketler Muhasebesi Vergilendirilmesi ve Mev-zuat, Vergi Yayınları Ankara 1982

HtÇŞAŞMAZ, Mazhar. Şirketler Muhasebesi Problemleri, Ajans-Türk Matbaası, Ankara, 1961

PAKLAR, Selahattin, Kurumlar Vergisi Kanunu Yorum ve Uygulaması, Ufuk Matbaası, İstanbul 1982

SİHAY, Jale, Şirketler Muhasebesine ait Problemler ve Çözümleri,' Ajans-Türk Matbaası, Ankara, 1961

TUNCATAY, Kemal, Ticaret Şirketleri Muhasebesi, Başnur Matbaası, Ankara, 1970

203

Prof. Dr. LÂTİF ÇAKICI nın YAYIMLANMIŞ KİTAPLARI

1- Sanayi İşletmelerinin Kuruluş Yeri Seçiminde Ulaştırma Masraflarının Yeri ve Önemi Ankara Üniversitesi Basımevi, 1968 Ankara

2- Maliyet Muhasebesi Problemleri Ankara Üniversitesi Basımevi, 1971 ve 1974, Ankara

3 - Sanayi İşletmelerinde Rantabilite ve Rantabilite ile İlgili Sorunlar Ankara Üniversitesi Basımevi, 1973 ve 1982, Ankara

4- İşletmelerde Ambalaj ve Ambalajlama Alanındaki Gelişmeler Ayyıldız Matbaası, 1973 Ankara

5 - İşletmelerde Ambalajın Fonksiyonları, Ambalajcılığm Gelişmesi-Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Türkiye Nüve Matbaası, 1975 Ankara

6 - Çözümlerle Muhasebe Problemleri Ajans-Türk Matbaacılık Sanayii, 1975 ve 1980

7- Sanayi İşletmelerinde Kâra Geçiş Analizleri Ayyıldız Matbaası 1975, Ankara

8 - Taşıma Kapları İle Zincirleme Taşımacılık (Konteynerle Kombine Taşımacılık) Ankara Üniversitesi Basımevi, 1978, Ankara

9 - Sanayi İşletmelerinde Çözümlü Maliyet Muhasebesi Problemleri Ankara Üniversitesi Basımevi, 1984, Ankara

10- Türk Ekonomisi Üzerine Düşünceler Ankara Üniversitesi Basımevi, 1984, Ankara

11- Müfettişlik ve Uzmanlık Meslek Giriş Sınavlarına Hazırlayıcı Örnek Çözümlerle Muhasebe Problemleri Ankara Üniversitesi Basımevi, 1985, Ankara

12- Örnek Çözümlerle Şirketler Muhasebesi Problemleri Ankara Üniversitesi Basımevi, 1986, Ankara.

Fiyatı : 500 TL.

Örnek Çözümlerle Şirketler muhasebesi problemleri

Documents