ogólnopolski system ochrony zdrowia osoz

MATHIAS BONKKONCEPCJE REFORM GLOBALNYCH

OCHRONA ZDROWIA

2014STATYSTYKI DLA POLSKI I EUROPY TECHNOLOGIE JUTRA

BIO-DRUKARKI ŻYCIA

O G Ó L N O P O L S K I S Y S T E M O C H R O N Y Z D R O W I A

DOBRE STRONY RYNKU OCHRONY ZDROWIA

www.osoz.pl

OS

OZ nr 12

GR

UD

ZIE

Ń12

/ 2

014

Grudzień 2014

ISSN 1897-5828, cena 10 zł (zawiera 8% VAT)

DODATKOWE, PRYWATNE UBEZPIECZENIA ZDROWOTNE

Rozwiązania w krajach Unii EuropejskiejWnioski dla Polski

dr Christoph Sowada

Wielka Brytania

Irlandia

Szwajcaria

Francja

Holandia

Niemcy

Estonia

Łotwa

Słowenia

„ Co można zyskać wprowadzając prywatne ubezpieczenia zdrowotne?”Dr Christoph Sowada (Instytut Zdrowia Publicznego, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum) analizuje systemy ochrony zdrowia 9 państw Europy, poszukując najlepszych rozwiązań i wzorców dla krajowego sektora.

Bezpłatny e-book czasopisma OSOZ „Dodatkowe, prywatne ubezpieczenia zdrowotne” do pobrania na:

www.osoz.pl

„Wnikliwe studium systemów ubezpieczeń zdrowotnych”

Artur Olesch redakcja czasopisma Ogólnopolski system

Ochrony Zdrowia

[email protected]

Z początkiem roku na czołówki światowych serwisów informacyjnych trafiły wyniki ba-dań zrealizowanych w Johns Hopkins University. Naukowcy dowiedli, że w 2/3 przypad-ków zachorowanie na nowotwór jest wynikiem nieszczęśliwego zbiegu okoliczności, lo-sowych mutacji komórek DNA. Skłonności genetyczne i oddziaływanie niekorzystnych czynników środowiskowych odgrywają mniejszą rolę. Kilka dni później, podczas żywej dyskusji w gronie znajomych dowiedziałem się, że uprawianie sportu i zdrowa dieta mi-jają się z celem, skoro i tak „rak jest kwestią pecha”. Większość artykułów pominęła fakt, że wspomniane 66% dotyczy tylko wybranej grupy nowotworów, a wyniki badań mia-ły zwrócić uwagę na znaczenie badań profilaktycznych. Wypadałoby również dodać, że zdrowy styl życia zmniejsza ryzyko zachorowania na dziesiątki innych chorób.

Liczby mają ogromną moc informacyjną. Mogą wskazywać ważne trendy, zmieniać na-sze zachowania. Z końcem grudnia na redakcyjne biurko trafiło kilka godnych uwagi opracowań. Do naszego podsumowania roku wybraliśmy mniej znany raport „Health at a Glance: Europe 2014” (OECD). Zawarte w nim dane kreślą całościowy i wiarygodny obraz sytuacji zdrowotnej na kontynencie. Zestawienie wyników krajowych na tle innych państw kontynentu czasami zaskakuje. Choć coraz rzadziej otwieramy czarne statystyki, przed nami jeszcze długa droga do sukcesu. Kilka przykładów: śmiertelność noworod-ków jest prawie dwukrotnie wyższa niż w Finlandii, mamy najniższy w Europie wskaź-nik lekarzy na 1000 mieszkańców, przeprowadzamy ponad pięciokrotnie mniej badań re-zonansu magnetycznego w porównaniu z liderem.

Wiemy, jak było wczoraj. Dzięki statystyce i danym historycznym jesteśmy w stanie z du-żym prawdopodobieństwem antycypować przyszłość. Podpowiedzią są trendy długo-okresowe, aktualne osiągnięcia naukowe, odkrycia technologiczne. Budując ostateczne wnioski warto dodać szczyptę polityki, zdarzeń losowych, błędów pomiarowych. Inter-pretacja liczb wymaga rozwagi i obiektywizmu, uwzględniania kontekstu i ewoluujące-go otoczenia. I choć w statystyce 1+1 to czasami 2, a niekiedy nadal 1+1, obydwa wyni-ki mogą mieć ogromną wartość.

Teoria liczbNOTA BENE

W porównaniu z Francuzami, Polacy jedzą więcej owoców i warzyw, piją mniej alkoholu, rzadziej palą papierosy. Skoro tak, dlaczego żyjemy ponad 5 lat krócej?

Statystyki mogą mówić wiele i nic.

Zdrowie wczoraj, dziś i jutroRaport „Health at a Glance: Europe 2014” pokazuje trendy i różnice zdro-wotne na kontynencie, demaskuje za-niedbania, sugeruje kierunki zmian.

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 12/2014

�

16

6 ZdjęcienumeruStylowy następca gipsu

8 RynekzdrowiawpigułceZmiany i niewiadome

11 LaboratoriumpsychologiiPułapka etykiet

12 AlertepidemiologicznyPrognoza dla alergii, grypy i przeziębienia (luty 2015)

13 AplikacjemedyczneNowości dla każdego

14 TechnologiejutraBio-drukarki życia

16 RYNEKZDROWIAZdrowie w Europie 2014 Najważniejsze wskaźniki zdrowotne Analiza dla Polski i UE Obraz sektora – badanie GUS

28 KoncepcjereformglobalnychDr Mathias Bonk (ekspert międzynarodowego zdrowia publicznego)

32 BudzeniedobraEwa Błaszczyk (Fundacja Akogo?)

36 InfografikaSytuacja szpitali w Polsce

38 YourGuidetoHealthinEuropeENGLISHPAGES

Europeans becoming enthusiastic users of online health information (Eurobarometr Survey)

41 Conowego?

42 FelietonPora odczarować innowacje

44 RynekabsurdówDr n. med. Wojciech Puzyna o sytuacji szpitali

NAUKA

INNOWACJE

RAPORT

ROZMOWY

PRAKTYKA

OPINIE

CZASOPISMOOGÓLNOPOLSKI SYSTEM

OCHRONY ZDROWIA

grudzień 2014

14

32

12

28

�Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 12/2014

Rada Naukowa oSoZ(kolejność alfabetyczna, stan na grudzień 2014 r., liczba członków rady: 101 osób)

1. prof. dr hab. n. med. Ryszard Andrzejak, 2. prof. dr hab. Piotr Andziak, 3. dr hab. n. med. Małgorzata Baka-Ostrowska, 4. dr Marek Balicki, 5. dr hab. n. med. Rafał Białynicki-Birula, 6. prof. dr hab. n. med. Bożena Birkenfeld, 7. prof. dr hab. n. med. Andrzej Bohatyrewicz, 8. dr hab. med. prof. UJ Małgorzata Bulanda, 9. dr n. med. Małgorzata Czyżewska, 10. dr hab. n. med. (prof. PAN) Marek Durlik, 11. lek. med. Michał Ekkert, 12. dr n. med. Emilia Filipczyk-Cisarż, 13. lek. med. Halina Flisiak-Antonijczuk, 14. prof. dr hab. n. med. Ryszard Gellert, 15. prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki, 16. prof. dr hab. n. med. Tomasz Grodzki, 17. prof. nadz. dr hab. Antoni Grzanka, 18. prof. dr hab. Edmund Grześkowiak, 19. dr n. farm. Jerzy Hennig, 20. prof. zw. dr hab. n. med. Krzysztof Herman, 21. prof. dr hab. Tomasz Hermanowski, 22. dr med. Andrzej Horoch, 23. prof. dr hab. n. med. Jacek Imiela, 24. dr n. med. Maria Jagas, 25. prof. dr hab. Jerzy Janecki, 26. prof. dr hab. n. med. Marek Jarema, 27. prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Jarmundowicz, 28. prof. dr hab. Mirosław Jarosz, 29. Urszula Jaworska, 30. mgr Renata Jażdż-Zaleska, 31. prof. dr hab. n. med. Sergiusz Jóźwiak, 32. prof. dr hab. n. med. Piotr Kaliciński, 33. prof. dr hab. Roman Kaliszan, 34. prof. dr hab. n. med. Danuta Karczewicz, 35. prof. dr hab. med. Przemysław Kardas, 36. prof. dr hab. n. med. Andrzej Kaszuba, 37. prof. dr hab. n. med. Wanda Kawalec, 38. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy E. Kiwerski, 39. prof. dr hab. n. med. Marian Klinger, 40. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy Kołodziej, 41. prof. dr hab. n. med. Jerzy R. Kowalczyk, 42. dr n. med. Robert Kowalczyk, 43. dr n. med. Jacek Kozakiewicz, 44. lek. Ryszard Kozłowski, 45. prof. dr hab. n. med. Leszek Królicki, 46. prof. dr hab. Maciej Krzakowski, 47. prof. dr hab. Jan Krzek, 48. prof. dr hab., dr h.c. mult. Andrzej Książek, 49. prof. dr hab. Teresa Kulik, 50. prof. dr hab. n. med. Jan Kulpa, 51. prof. dr hab. n. med. Wojciech Kustrzycki, 52. dr hab. (prof. UMK) Krzysztof Kusza, 53. dr n. med. Krzysztof Kuszewski, 54. dr n. med. Aleksandra Lewandowicz-Uszyńska, 55. prof. dr hab. n. med. Andrzej Lewiński, 56. prof. dr hab. n. med. Witold Lukas, 57. prof. dr hab. n. med. Romuald Maleszka, 58. prof. dr hab. n. med. Paweł Małdyk, 59. dr n. med. Beata Małecka-Libera, 60. prof. dr hab. Grażyna Mielnik-Niedzielska, 61. prof. dr hab. n. med. Marta Misiuk-Hojło, 62. prof. dr hab. n. med. Janusz Moryś, 63. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz, 64. prof. dr hab. n. med. Wojciech Nowak, 65. prof. dr hab. n. med. Krystyna Olczyk, 66. prof. dr hab. Tomasz Opala, 67. prof. dr hab. n. med. Tadeusz Orłowski, 68. dr hab. n. med. Krystyna Pawlas, 69. prof. dr hab. inż. Grzegorz Pawlicki, 70. prof. dr hab. n. med. Irena Ponikowska, 71. prof. zw. dr hab. n. med. Stanisław Radowicki, 72. dr n. med. Andrzej Rakowski, 73. dr n. med. Grażyna Rogala-Pawelczyk, 74. prof. dr hab. med. Kazimierz Roszkowski-Śliż, 75. prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, 76. dr hab. n. med. Leszek Sagan, 77. prof. dr hab. Bolesław Samoliński, 78. prof. dr hab. Maria Małgorzata Sąsiadek, 79. dr hab. med. (prof. UJ) Maciej Siedlar, 80. dr hab. n. med. Waldemar Skawiński, 81. lek. Maciej Sokołowski, 82. prof. dr hab. n. med. Jerzy Stelmachów, 83. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Strojek, 84. prof. dr hab. n. med. Jerzy Strużyna, 85. prof. dr hab. n. med. Andrzej Szawłowski, 86. prof. dr hab. n. med. Cezary Szczylik, 87. dr hab. n. med. prof. nadzw. Zbigniew Śliwiński, 88. dr n. med. Jakub Śmiechowicz, 89. prof. dr hab. n. med. Barbara Świątek, 90. dr n. med. Jakub Trnka, 91. prof. dr hab. n. med. Tomasz Trojanowski, 92. prof. dr hab. n. med. Krystyna Walden-Gałuszko, 93. prof. dr hab. Andrzej Wall, 94. prof. dr hab. n. med. Anna Walecka, 95. prof. dr hab. Marek Wesołowski, 96. dr hab. n. med. Andrzej Wojnar, prof. nadzw. WSF, 97. dr n. med. Andrzej Wojtyła, 98. prof. dr hab. Jacek Wysocki, 99. prof. dr hab. n. med. Mirosław J. Wysocki, 100. dr hab. n. med. Stanisław Zajączek (prof. nadzw. PUM), 101. prof. dr hab. Marek Ziętek

46 MonitorzjawiskepidemiologicznychListopad 2014 – mapy zdrowotne kraju

50 StrukturadystrybucjilekówRynek farmaceutyczny w listopadzie 2014

58 AnalizaOSOZNadciśnienie tętnicze

63 KS-SOMEDZintegrowany System Obsługi Przychodni

64 KS-APTEKAZintegrowany System Obsługi Apteki

67 NaukawPolsceW 2025 roku chorych na raka będzie o ok. 15 proc. więcej

69 Kalendarzwydarzeń 70 Kultura

Nowe książki i płyty

2041,5Tyle (w tys. zł) – według prognoz ekspertów OSOZ – po-winien wynieść obrót statystycznej apteki w 2014 roku. To więcej o 0,1% w stosunku do roku 2013 i o 5,3% w porów-naniu z 2012 r.

Szczegółowe statystyki na str. 50.

-320 Aż o 8,8% (tj. 320 osób) spa-da w listopadzie – w porów-naniu z październikiem – liczba pacjentów odwiedza-jących statystyczną aptekę (łącznie: 3320 osób).

-7,8% Spadek liczby pacjentów pociąga za sobą spadek obrotów aptek. Najwięk-szą korektę ujemną no-tuje sprzedaż odręczna – o 8,3%.

„Życzyłbym sobie mało politycznego przywództwa w ochronie zdrowia.”

Dr n. med. Wojciech Puzynao wyzwaniach dla szpitali w roku 2015

Wypowiedź na str. 44.

STATYSTYKI PROGNOZY

SYSTEMY IT

NA CZASIE

41

w w w . f a c e b o o k . p l / I T I Z d R o w I e


�

Stylowy następca gipsuZłamanie ręki lub nogi oznaczało dotychczas unieruchomienie na kilka tygodni w szczelnie zamkniętym, niewygodnym i niehigienicznym gipsie. Wkrótce może się to zmienić dzięki specjalnemu szkieletowi zaprojektowanemu przez Jake Evill (Victoria University, Nowa Zelandia). Na podstawie zdjęcia rentgenowskiego oraz obrazu zeskanowanej kończyny, powstaje anatomiczny, trójwymiarowy model od-wzorowujący powierzchnię ciała. Poszczególne elementy z nylonu drukowane są w technologii 3D, a następnie składane w prosty sposób w idealnie dopasowaną kon-strukcję wzmacniającą (Cortex). Szkielet jest wodoodporny, lekki, bardzo mocny, estetyczny, przewiewny, a przez to dużo wygodniejszy w porównaniu z tradycyjnym gipsem lub włóknem szklanym.

(zdjęcie: Jake Evill)

N a u k a


�


8

N a u k a

wydawca:KAMsOft s.A.40–235 Katowice, ul 1 Maja 133tel. +48 32 209-07-05fax +48 32 209-07/-15e-mail: [email protected]

redaktor naczelny:Zygmunt Kamiński

Zespół redakcyjny:Aneta Krzynówek,Gabriela Mendofi k,Artur Olesch,Paulina skwarek,Bożena wojnarowicz-Głuszek,Łukasz stopa,dorota Zacharzewska.

współpracownicy:ewa Błaszczyk,Mathias Bonk,Agnieszka Brzezińska,Aleksandra Kurowska,Krzysztof Macha.

skład i łamanie: Piotr chamera

druk: INfOMAX, Katowice

Nakład: 14 700 egzemplarzy

Przedruk, kopiowanie, skracanie, wyko-rzystanie tekstów (lub ich fragmentów) publikowanych w czasopiśmie OsOZ bez zgody wydawcy KAMsOft s.A. jest zabronione.

redakcja nie odpowiada za treść reklam, ogłoszeń i artykułów sponsorowanych.

redakcja zastrzega sobie prawo do skraca-nia zamieszczanych materiałów. Niezamó-wionych materiałów nie zwracamy.

Oglądaj relacje wideo na nowym kanale youtube czasopisma Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia.

PRENUMERATA CZASOPISMAco miesiąc dostarczamy naszym czytelni-kom starannie wyselekcjonowaną wiedzę naukową m.in. z dziedziny zarządzania, prawa, profi laktyki, nowoczesnych technologii w ochronie zdrowia i e-zdrowia. Znajdziesz tutaj szczegółowe analizy me-dyczne i farmaceutyczne, bezcenne porady i wskazówki, ciekawe wywiady.

dołącz do grona czytelników Ogólnopol-skiego systemu Ochrony Zdrowia.

Zamówienia: [email protected]

Zapraszamy na portal www.osoz.pl

Zmiany i niewiadome

AleKsANdrA KurOwsKA

PersonaliaNietypowo zacznę podsumowanie od zmian na wyższych stanowiskach. Dla mnie najważ-niejszą jest powołanie Marka Wójcika do kie-rownictwa Ministerstwa Administracji i Cy-fryzacji. Jako wiceminister odpowiadać ma za administrację samorządową i finanse sa-morządów.

Wójcik był zastępcą Sekretarza General-nego Związku Powiatów Polskich i eksper-tem ds. zdrowia tej organizacji. Rząd z jednej strony zyskał świetnego specjalistę, pracowi-tego i zaangażowanego, dążącego do dialogu.

Z drugiej strony, pozbył się adwersarza. Nomi-nacja może być szansą na lepsze perspektywy dla szpitali samorządowych, które w ostatnich latach, mimo trudu wkładanego w restruktury-zację, miały gorszą rentowność z powodu ros-nących wymagań i niezmiennego lub wręcz spadającego finansowania.

Beata Małecka-Libera (PO), wiceprzewodni-cząca sejmowej Komisji Zdrowia i szefowa Par-lamentarnego Zespołu ds. Zdrowia Publiczne-go, trafiła do kierownictwa resortu zdrowia jako pełnomocnik ds. zdrowia publicznego. Z resortu odchodzą równocześnie dwaj wiceministrowie: Aleksander Sopliński i Cezary Rzemek.

W szpitalach samorządowych falę zmian spowodowały wybory samorządowe. Część dyrektorów placówek otrzymała mandaty rad-nych i musiała zrzec się dotychczasowego sta-nowiska.

Kilkudziesięciu konsultantów krajowych i wojewódzkich zrezygnowało z pełnienia funkcji, by nie składać oświadczeń o konflik-cie interesów. Choć oficjalnie powoływali się na nadmiar pracy i/lub kłopoty ze zdrowiem.

rYNeK zdrOWiA W PiguŁCe

Miniony rok przebiegał stosunkowo spokojnie w porównaniu z tym, co działo się w grudniu. Próby przesunięcia wejścia w życie pakietu onkologicznego i kolejkowego, przeciągające się negocjacje z lekarzami POZ, zmiany personalne w rządzie obejmujące osoby związane z ochroną zdrowia, a wreszcie wysyp zarządzeń i rozporządzeń ważnych dla świadczenio-dawców i farmacji powodowały, że aż trudno było nadążyć z ich śledzeniem.

Foto

: ww

w.f

reei

mag

es.c

om

9Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 12/2014

N a u k a

W firmach: Jarosław Frąckowiak za-stąpił Piotra Kulę na stanowisku preze-sa PharmaExpert. Frąckowiak był do-tychczas dyrektorem generalnym firmy. Z kolei Artur Ostrowski trafił do zarzą-du spółki Synektik – dostawcy produk-tów, usług oraz rozwiązań IT dla diagno-styki obrazowej i medycyny nuklearnej. Wcześniej pracował m.in. w Siemensie i Medical Solutions.

Wieści z rynkuW grudniu sieci otwierały kolejne przy-chodnie i laboratoria (m.in. trzy Alab, jedną Enel-Med i Scanmed), dochodzi-ło też do kolejnych fuzji i przejęć. Kon-cern UPS zaakceptował warunki przeję-cia spółki Poltraf (zajmującej się logisty-ką dla sektora medycznego) od funduszu Ortie. Do finalizacji transakcji ma dojść w I połowie 2015 r.

Sprawa kontraktów dla katowickiego szpitala EuroMedic Medical Center, sze-roko opisywana m.in. przez Gazetę Wy-borczą, znajdzie finał w sądzie. Szefowie placówki usłyszeli w grudniu zarzuty do-tyczące składania nierzetelnych oświad-czeń przy zawieraniu kontraktu.

Inna z firm, ze względu na nazwę my-lona z katowickim szpitalem, poinformo-wała o jej zmianie. Euromedic, sieć ofe-rująca usługi z zakresu diagnostyki i ra-dioterapii od połowy grudnia nazywa się Affidea. Z kolei placówki Dantex Med zmieniły nazwę na Medi Partner. Zmia-na jest związana z zakupem Dantex Med przez Medicover w 2013 r. (poprzednim właścicielem była spółka Dantex, specja-lizująca się w budowie, wynajmie i ad-ministracji budynków).

Z ciekawszych sojuszy i pomysłów na wypromowanie swoich usług uwagę zwróciła m.in. ubezpieczeniowa Hestia z Rehasport Clinic. Wspólnie rehabilitu-ją m.in. ofiary wypadków. Na konferen-cji zaprezentowały pierwszy w Polsce egzoszkielet dedykowany poszkodowa-nym w wypadkach drogowych.

Na rynku finansowym godny odnoto-wania jest szybki wzrost aktywów Glo-balnego Funduszu Medycznego FIZ, za-rządzanego przez Trigon TFI. W grudniu przeprowadził trzecią emisję certyfika-tów, pozyskał 35 mln zł i planuje kolej-ne. Działający od października fundusz zebrał już ok. 107 mln zł. To kolejny do-

wód na to, że inwestorzy są gotowi wy-kładać pieniądze na „zdrowie”.

Raporty i badaniaKolejne dwa raporty na temat ochrony zdrowia opublikowała Najwyższa Izba Kontroli. W poświęconym programom lekowym stwierdza, że choć powoli, to systematycznie rośnie liczba ministerial-nych programów dedykowanych osobom cierpiącym na rzadkie schorzenia.

Liczba programów lekowych, które zastąpiły dotychczasowe programy te-rapeutyczne, wzrosła na koniec 2013 r. o 30 proc.: z 42 do 55, a pacjentów z 58,4 tys. w 2011 r. do 69 tys. w 2013 r. NIK zwraca jednak uwagę, że niektóre roz-wiązania organizacyjne są złe, m.in. wy-korzystywani przez publiczne instytu-cje eksperci niejednokrotnie pozosta-wali w konflikcie interesów, nawet sami o tym informowali.

W innym raporcie NIK stwierdza, że realizacja planu finansowego na 2013 r. przez NFZ nie doprowadziła do poprawy dostępności do świadczeń zdrowotnych. W niektórych zakresach dostępność się pogorszyła. Pieniądze były zaś wydawa-

PLAN FINANSOWY NFZ NA ROK 2014 i 20152014 2015 ZMIANA 2014/2015

OGÓLNEKOSZTY ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ

64,56 65,58 +1,20

POZPODSTAWOWA OPIEKA ZDROWOTNA

7,73 7,78 +0,05

AOSAMBULATORYJNA OPIEKA SPECJALISTYCZNA

5,59 5,50 -0,09

SZPITALESTACJONARNA OPIEKA ZDROWOTNA

30,90 31,55 +0,65

REFUNDACJABUDŻET CAŁKOWITY

10,90 10,90 0,00

PRZYCHODY 66,91 69,62 +2,71

KOSZTY 68,17 69,62 +1,45

(dane w mld. zł, stan na grudzień 2014)


10

N a u k a

ne bez wzięcia pod uwagę procedur we-wnętrznych oraz priorytetów zdrowot-nych. Fundusz nie zgodził się z tymi za-rzutami.

Z kolei w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego-PZH zaprezento-wano badanie CONCORD-2, obrazują-ce wskaźniki 5-letnich przeżyć chorych z nowotworami w latach 1995–2009. Polska na tle innych państw wypadła dość słabo, choć część wskaźników wy-raźnie poprawiliśmy. Najbardziej wzrósł odsetek pięcioletnich przeżyć wśród mężczyzn cierpiących na raka prostaty. W latach 1995–2009 zwiększył się on o prawie 20 p.p. – z 54,3 do 74,1 proc. Niewiele zmieniła się m.in. wyleczal-ność białaczek u dorosłych – o 4,9 p.p. (z 44,1 do 49 proc.), raka żołądka o 4,4 punkty, jajnika o 3,7 p.p. (z 30,6 do 34,3 proc.), szyjki macicy o 3 punkty (z 50 do 53 proc.).

Z raportów biznesowych: Polska, Czechy i Węgry mają atrakcyjną ofer-tę dla inwestorów z branży sprzętu me-dycznego – wynika z raportu firmy Frost & Sullivan. Rynek sprzętu medyczne-go w tym regionie systematycznie roś-nie i w 2013 r. wart był 5,4 mld dola-rów. W latach 2014–2018 wzrośnie o ok. 3,1 proc. Autorzy raportu zwracają uwa-gę m.in. na łatwy dostęp do wykwali-fikowanej siły roboczej w naszym re-gionie oraz wpływ na zapotrzebowanie na sprzęt rosnącego rynku prywatnych świadczeniodawców.

Z kolei PMR poinformowało, że ry-nek diagnostyki laboratoryjnej w Pol-sce w latach 2015–2019 będzie rosnąć w średniorocznym tempie 8,8 proc. We-dług szacunków, w 2013 r. wartość ryn-ku diagnostyki laboratoryjnej zanotowa-ła 7-proc. wzrost, osiągając wartość bli-sko 1,2 mld zł.

FarmacjaPod koniec grudnia ukazała się kolejna lista leków refundowanych. Nie przy-niosła przełomu, ale chorzy z obturacyj-ną chorobą płuc z pewnością ucieszą się z leku złożonego, zawierającego tiotro-pium w postaci roztworu do inhalacji. Parlament przyjął zmiany w Prawie far-maceutycznym w zakresie implementacji tzw. dyrektywy podróbkowej. Sejm roz-począł prace nad poselskim projektem ustawy znacznie ograniczającym możli-wość wywozu leków z Polski.

Zmiany systemoweW 2015 r. poza opisywanymi już pa-kietami kolejkowym i onkologicznym,

zmienia się też wiele w POZ. Zlikwi-dowane zostają m.in. mnożniki za cho-rych z cukrzycą i chorobami układu krą-żenia i tzw. katarkowe. Za to wzrasta stawka kapitacyjna – ostatecznie wynie-sie 136,80 zł (plus mnożniki wynikają-ce z wieku pacjentów). Dla lekarzy wy-konujących i sprawozdających bardziej szczegółowo wybrane badania, stawki będą wyższe – od lipca 140,04 zł, a od 1 października – 144 zł (dla zlecających najwięcej badań). Dodatkowe pieniądze lekarze dostaną też za wystawienie kar-ty pacjenta onkologicznego (początko-wo 50 zł).

Propozycje stawek kilkakrotnie ule-gały zmianie w związku z falą protestów. Mimo teoretycznego kompromisu, mię-dzy stronami pozostała duża rezerwa, je-śli nie wręcz wrogość.

Lekarze z nowym rokiem mają mieć szereg nowych zadań m.in. wynikających z szerszych uprawnień diagnostycznych, przejęcia opieki nad osobami przewlekle chorymi, badaniem i ewentualnym kie-rowaniem do specjalisty osób z proble-mami okulistycznymi i dermatologicz-nymi. Zmiany będą mieć wpływ na ry-nek diagnostyki i AOS, także w sektorze komercyjnym. Wielu pacjentów nie mo-gąc się doczekać wizyty i skierowania na badania od specjalisty zakontraktowane-go przez NFZ, wykonywała je sama od-płatnie (np. markery tarczycy, USG). Te-raz będą mogli poprosić o nie lekarza ro-dzinnego.

Ciekawe wyroki sądoweCzy dopłaty do lepszej opieki są zgod-ne z prawem? Sąd nie stwierdził tego wprost, ale prawomocnie umorzył postę-powanie karne wszczęte przez NFZ wo-bec Sensor Cliniq. Jego zdaniem NFZ nie miał prawa twierdzić, że pacjenci dopłacając do lepszej jakości soczewki,

tracą możliwość realizacji zabiegu w ra-mach kontraktu z Funduszem. Po tym, jak Sensor miał stracić kontrakt za po-bieranie dopłat, inne placówki wycofały się z możliwości dopłacania do ponad-standardowych usług. Spowodowało to znaczny wzrost odsetka zabiegów oku-listycznych opłacanych w całości z kie-szeni pacjenta.

Inny, także bardzo ważny wyrok, do-tyczył jednego z wielkopolskich szpita-li klinicznych, który bezskutecznie ubie-gał się o zapłatę za tzw. nadwykonania. Sąd stwierdził, że chemioterapię nale-ży traktować jako procedurę ratującą ży-cie, podobnie jak każdy inny przypadek wymagający natychmiastowej pomocy. NFZ złożył odwołanie do sądu apelacyj-nego, ale ten rozstrzygnął sprawę na ko-rzyść placówki.

Co nas czeka?Wiadomo już, co do rządowych doku-mentów wpisał jako swoje priorytety na 2015 r. resort zdrowia. Planuje m.in. zwiększenie liczby lekarzy i lekarzy sto-matologów ze specjalizacją – do końca roku o 3529 (poprzez dodatkowe miej-sca specjalizacyjne i etaty rezydenckie), przygotowanie map potrzeb zdrowot-nych (w tym budowę modeli progno-stycznych i symulacji w zakresie kardio-logii i onkologii). Będzie też szkolił z ge-riatrii i onkologii, kupował nowy sprzęt medyczny do wczesnego wykrywania nowotworów złośliwych, leczenia on-kologicznego m.in. białaczek, raka płuc oraz sprzęt do radioterapii.

Wśród wyróżnionych przez MZ dzie-dzin są też medycyna transplantacyjna oraz publiczna służba krwi. Planuje po-nadto wzrost o 1,2 proc. rok do roku licz-by wykonywanych przeszczepów (m.in. przez większą liczbę badań potencjal-nych dawców, zakup sprzętu, finansowa-nie pozyskania i przechowywania aloge-nicznej krwi pępowinowej).

Dla farmacji MZ ma raczej złe infor-macje: obniżenie limitu finansowania dla leków mających przynajmniej jeden re-fundowany odpowiednik w danym wska-zaniu – o 1,5 proc. Ale z drugiej strony trzy nowe wskazania terapeutyczne, dla których leki objęte zostaną refundacją.

Jaki będzie rok 2015? Z pewnością na początku bardzo nerwowy ze względu na poważne zmiany w organizacji systemu, które nie są do końca dopracowane. Jed-nak po latach zaborów, okupacji, PRL Polacy nauczyli się sobie jakoś radzić, więc i to przetrwają. Z kolei jesienią cze-kają nas wybory parlamentarne.

»�NIK:�realizacja�planu�finansowego�przez�NFZ�nie�doprowadziła�do�poprawy�dostęp-ności�do�świadczeń�zdrowotnych.«


N a u k a

Pułapka etykietL ABORATORIUM PSYCHOLOGII

Raz nałożoną na człowieka opinię, trudno zmienić. Potwierdza to eksperyment sprawdzający adekwatność i rzetelność diagnoz psychiatrycznych.

Profesor David Rosenhan oraz siedmiu jego asystentów posta-nowili udawać chorych, aby dostać się do szpitala psychiatrycz-nego. Żaden z uczestników badania nigdy nie miał problemów ze zdrowiem psychicznym. Zakładali zniszczone ubrania, wy-glądając na zaniedbanych, symulowali symptomy tak, aby nie pasowały do żadnej choroby opisanej w literaturze fachowej. Pomiędzy rokiem 1968 a 1978 poddano ich hospitalizacji w 12 szpitalach psychiatrycznych. Diagnozą ekspertów była schizo-frenia, w jednym przypadku – zaburzenia maniakalno-depresyj-ne. Zaraz po przekroczeniu murów ośrodka, uczestnicy ekspe-rymentu zaczęli zachowywać się normalnie – rozmawiali z per-sonelem, pacjentami, przestrzegali regulaminu, nie symulowali w żaden sposób choroby. Twierdzili, że czują się dobrze, nie sły-szą już żadnych głosów. Profesor chciał zbadać, ile czasu zaj-mie uznanie go za zdrowego. W jednym ze szpitali musiał cze-kać aż 52 dni, średni czas pobytu wyniósł 19 dni. Co ciekawe, żaden z przedstawicieli personelu medycznego nie domyślił się, że pacjenci są „fałszywi”. Odkryli to inni chorzy.

W przypadku wszystkich ośmiu osób uznano, że wyleczenie nastąpiło wskutek prowadzonej terapii. Sporządzanie notatek przez uczestników badania personel interpretował jako ele-ment choroby psychicznej. Po publikacji wyników, kierowni-ctwo jednej z renomowanych klinik stwierdziło, że w ich przy-padku błędna diagnoza jest niemożliwa. Profesor postanowił to sprawdzić, rzucając wyzwanie placówce. W ciągu trzech mie-sięcy miał wysłać jednego lub więcej fałszywych pacjentów, te-stując, czy rzeczywiście klinika jest w stanie ich rozpoznać. Ze 193 chorych przyjętych w tym czasie do ośrodka, 41 uznano za uczestników badania, co do kolejnych 42 eksperci mieli podej-rzenia. W rzeczywistości profesor Resenhan nie wysłał żadne-go pseudopacjenta...

Badanie pokazało, że granica pomiędzy zdrowiem psychicz-nym a zaburzeniem jest bardzo elastyczna. Ponadto nazwanie kogoś osobą chorą psychicznie jest stygmatem, który bardzo ciężko zmienić. W tę pułapkę wpadli przede wszystkim pracow-nicy badanych ośrodków psychiatrycznych.

Foto

: ww

w.f

reei

mag

es.c

om


12

I N N o w a c j e

ALERT EPIDEMIOLOGICZNY (LUTY 2015)

SPRAWDZALNOŚĆPOPRZEDNIEJ

PROGNOZY 52% PONIŻEJ NORMY

NORMA

WYSOKI

BARDZO WYSOKI

WOJEWÓDZTWO PROGNOZA KOSZTÓW ALERGII (LuTy)

TREND W STOSuNKu DO STyCZNIA

Dolnośląskie 2 009 Kujawsko-pomorskie 1 418 Łódzkie 1 372 Lubelskie 1 603 Lubuskie 1 790 Małopolskie 1 524 Mazowieckie 2 192 Opolskie 1 480 Podkarpackie 1 490 Podlaskie 1 479 Pomorskie 1 661 Śląskie 1 798 Świętokrzyskie 1 404 Warmińsko-mazurskie 1 094 Wielkopolskie 1 621 Zachodniopomorskie 1 748

WOJEWÓDZTWO PROGNOZA KOSZTÓW GRyPy I PRZEZIĘBIENIA (LuTy)

TREND W STOSuNKu DO STyCZNIA

Dolnośląskie 4 090 Kujawsko-pomorskie 3 241 Łódzkie 3 310 Lubelskie 3 566 Lubuskie 3 864 Małopolskie 3 658 Mazowieckie 4 362 Opolskie 3 203 Podkarpackie 3 315 Podlaskie 3 741 Pomorskie 3 370 Śląskie 3 514 Świętokrzyskie 2 750 Warmińsko-mazurskie 2 736 Wielkopolskie 3 380 Zachodniopomorskie 3 374

ALERGIA

POZIOM NASILENIA ALERGII

grYPA i PrzeziĘBieNiePOZIOM NASILENIA GRyPy I PRZEZIĘBIENIA

SPRAWDZALNOŚĆPOPRZEDNIEJ

PROGNOZY 68% PONIŻEJ NORMY

NORMA

WYSOKI

BARDZO WYSOKI


I N N o w a c j e

Życiu Na RatunekPolska aplikacja ratunkowa stworzona przez Centrum Urazowe Medycyny Ra-tunkowej i Katastrof w Szpitalu Uniwer-syteckim w Krakowie (CUMRIK). W sy-tuacji kryzysowej, jednym przyciskiem na pulpicie smartfona zlokalizujesz po-łożenie własne i poszkodowanego oraz wezwiesz pogotowie ratunkowe. Przede wszystkim będziesz zyskujesz także do-stęp do instruktażowych filmów dotyczą-cych zasad udzielania pierwszej pomocy.

iOS oraz AndroidBezpłatna

IntelliDrinkNadużywanie alkoholu szkodzi zdrowiu, a pijani kierowcy stanowią poważne za-grożenie za kierownicą. Bez użycia alko-matu, IntelliDrink pomaga kontrolować szacunkową zawartość alkoholu we krwi. Wynik obliczany jest z pomocą specjal-nego algorytmu, na podstawie informacji personalnych i ilości spożytego alkoholu. Użytkownik może obserwować zmiany stężenia alkoholu wraz z upływem czasu, definiować alerty informujące o przekro-czeniu określonej wartości lub powrocie do stanu trzeźwości.

iOS, 1,79 €

Disney Magic TimerLekarze dentyści zalecają szczotkowa-nie zębów przynajmniej dwa razy dzien-nie przez dwie minuty. Nie zawsze uda-je się do tego przekonać dzieci. Disney, wspólnie z Oral-B, opracował specjalną aplikację – zegar. Od teraz nudne mycie zębów zamienia w ekscytującą zabawę, której towarzyszą popularni bohaterowie kreskówek. Za każde wykonane zadanie dziecko otrzymuje wirtualne naklejki.


Pill ReminderNiezwykle łatwa w obsłudze aplikacja, dzięki której już nigdy nie zapomnisz o zażyciu leku. Elastyczna forma pozwa-la programować przypomnienia dla róż-nych wariantów terapii, niezależnie od częstotliwości dawkowania. Dla zacho-wania prywatności, dostęp do aplikacji chroniony jest hasłem. W przypadku osób starszych, pomocna może okazać się op-cja zdjęć tabletek, które wyświetlają się wraz z przypomnieniem. Równolegle do zapisywanych informacji powstaje osobi-sta baza – historia farmakoterapii.


MovesAplikacja rejestruje na bieżąco aktywność fizyczną powiązaną z przemieszczaniem się człowieka – spacerem, bieganiem, jaz-dą na rowerze. Użytkownik może spraw-dzić przebyty dystans, łączny czas, liczbę kroków, spalone kalorie. Aplikacja pozo-staje zawsze włączona i nie trzeba pa-miętać o jej aktywacji (praca w tle). Na przejrzystym grafiku można zobaczyć, jak dużą lub małą rolę odgrywa ruch na co dzień. Narzędzie, które zmieni sposób myślenia o trybie życia.


Breathing ZoneRekomendowany przez lekarzy zestaw ćwiczeń oddechowych redukujących stres, zmniejszających niepokój i poprawiają-cych nastrój. Przy codziennym stosowa-niu, może wspomagać stabilizację pod-wyższonego tętna oraz ciśnienia krwi. Pro-ste sesje trwające od 5 do 60 minut, oparte na animowanym przewodniku, wzbogaco-ne podkładami dźwiękowymi. Aplikacja pozwoli skupić się na ćwiczeniach i osiąg-nąć szybki efekt relaksacyjny.

iOS oraz Android3,99 €

APLIKACJE

2.

3.

�.

�.

1.

�.


1�

I N N o w a c j e

Witamy w świecie, gdzie narządy ludzkie produkowane są w technologii biodruku. Naukowcom udało się już stworzyć m.in. ludzką tkankę oraz narządy krwionośne. Czy zamiast leczenia uszkodzoną wątrobę, serce lub nerki wymieniać będziemy jak części samochodowe?

gotowych i w pełni sprawnych narzą-dów – jak z powyższego przykładu – na-dal pozostaje w sferze marzeń. To może się jednak szybko zmienić. W 2014 roku świat obiegła sensacyjna informacja – naukowcom z Australii i USA udało się dokonać kolejnego przełomu. Bazując na technologii druku 3D i specjalnych bio-komponentach, wyprodukowali naczynia krwionośne. Bez nich tkanki nie mogą przeżyć poza laboratorium, pozbawione składników odżywczych oraz tlenu.

James Joo, naukowiec z Wake Fo-rest Institute for Regenerative Medicine, zaangażowany jest w projekt przenoś-nej drukarki zdolnej do przeszczepiana skóry bezpośrednio na ranę człowieka. – Tworzenie komórek w trzech wymia-rach otwiera nowe drzwi – przyznaje ba-dacz. – Każda rana jest inna – różni się głębokością, strukturą, stopniem znisz-czenia. Dzięki mapowaniu obszaru zra-nienia, można określić, ile warstw tkanek jest potrzebnych do „załatania” uszko-dzonej powierzchni – dodaje. W przy-szłości każda rana będzie zaszywana tak samo, jak podziurawione spodnie.

Nowe odkrycia sugerują dynamicz-ny postęp biotechnologii druku 3D, ale na produkcję gotowych narządów bę-

dziemy musieli jeszcze długo pocze-kać. Wiedza pozwala wprawdzie stwo-rzyć komórki serca i osadzić je w od-powiednim miejscu, nadal jednak nie wiemy, jak je pobudzić do życia. Albo inaczej – włączyć, aby zaczęły funkcjo-nować. Większość ludzkich organów to bardzo skomplikowane struktury złożo-ne z dziesiątek różnych rodzajów komó-rek, systemu naczyń krwionośnych i po-łączeń nerwowych, realizujących wąsko specjalistyczne role w organizmie. Sza-cuje się, że sama wątroba spełnia wię-cej niż 500 funkcji. Nie wystarczy wy-drukowanie tkanek – potrzebna jest cała misterna struktura krwionośna, idealny projekt obejmujący każdy detal budowy narządu i perfekcyjne wykonanie. Je-den najmniejszy błąd oznacza, że narząd nie będzie działał prawidłowo albo „po-psuje się” po pewnym czasie. Naukow-cy nie pozostawiają nam złudzeń – druk całych narządów to nadal kwestia dekad. Jednak pierwszy krok został już wyko-nany, a kolejne odkrycia – zaskakują. Ostatnio Uniwersytet Hangzhou Dian-zi w Chinach ogłosił wynalezienie opar-tej na biomateriale drukarki Regenovo, dzięki której stworzono małą wątrobę funkcjonującą cztery miesiące. W 2013 roku, dwuletniemu chłopcu ze Stanów Zjednoczonych wszczepiono tchawi-

Bio-drukarki życia

Foto

: Pop

ular

Sci

ence

, The

Bod

y Sh

op, K

evin

Han

d

Artur Oleschczasopismo OsOZ

Tego mało kto się spodziewał: w ciągu zaledwie dwóch dekad druk w techno-logii 3D, z niszowego wynalazku i cie-kawostki urósł do przemysłu o wartości 2,7 miliarda $. Dziś urządzenia 3D pro-dukują części do samolotów, zabawki, dzieła sztuki, a nawet pożywienie. Czy fenomen uda się przenieść na grunt me-dycyny? Wizja jest obiecująca – dru-kowanie ludzkich narządów stanowiło-by przełom w transplantologii. Pierwsze sukcesy naukowców dają podstawy do optymizmu, mimo że drukowanie z po-mocą plastiku jest o wiele łatwiejsze niż z zastosowaniem żywych tkanek.

Małe urządzenie znajdujące się w Wake Forest Institute For Regenera-tive Medicine nie wyróżnia się niczym szczególnym. Na pierwszy rzut oka wy-gląda jak typowa maszyna laboratoryj-na, ale tak naprawdę to biotechnologicz-ne dzieło sztuki. Ramię zakończone igłą przemieszcza się szybko, tkając minu-ta po minucie strukturę przypominającą ludzką tkankę. To biodrukarka 3D – od-krycie, które może zrewolucjonizować współczesną medycynę. Właśnie trwa wydruk fragmentu wątroby. Zamiast tu-szu – komórki wyhodowane z materia-łu źródłowego, pobranego wcześniej od pacjenta. Te nanoszone są na specjalny stelaż z tworzywa biodegradowalnego. Produkt końcowy jest następnie inkubo-wany i wszczepiany pacjentowi. W mia-rę wzrostu tkanki właściwej, stelaż roz-puszcza się stopniowo w organizmie. Produkcja małych powierzchni tkanek ludzkich jest już możliwa, ale tworzenie

1�Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 12/2014

I N N o w a c j e

cę przygotowaną z własnych komórek macierzystych. Z kolei na Uniwersyte-cie Princetown wydrukowano pierwsze bioniczne ucho.

Biodruk to przede wszystkim nadzieja dla transplantologii. Listy chorych ocze-kujących na dawców m.in. wątroby, ne-rek czy serca są bardzo długie. W wie-lu przypadkach przeszczep jest jedy-ną nadzieją na powrót do zdrowia. Ale spektrum potencjalnych zastosowań jest o wiele szersze. Firma Organovo wpro-wadziła z końcem 2014 roku do komer-cyjnego użytku pierwszy na świecie pro-dukt bioniczny – Ludzką Tkankę Wą-troby exVive3DTM. Preparat tkankowy stworzono z myślą o testach nowych le-ków. Każdego roku przemysł farmaceu-tyczny wydaje 39 miliardów $ na bada-nia i rozwój. Toksyczne działanie leków na wątrobę jest jednym z najczęstszych powodów niedopuszczenia leku do użyt-ku na etapie badań klinicznych. – Istnieją znaczne różnice pomiędzy zwierzętami a człowiekiem. Dlatego badania na zwie-rzętach nie zawsze pozwalają wiarygod-nie ocenić wpływ leku – mówi Sharon Presnell z Organovo. Nie można zapo-minać o aspekcie etycznym i wizji rzad-szego zaangażowania zwierząt do testów leków. Proces opracowywania i wprowa-dzania na rynek nowych farmaceutyków znacznie przyspieszy. Zwiększy się bez-pieczeństwo stosowanych farmakotera-pii. Inną grupą, która mogłaby wiele sko-rzystać na druku narządów i tkanek są studenci medycyny. Ćwiczenia na mode-lach z tworzyw sztucznych dalekie są od realiów operacji na żywym organizmie. Dokładne odtworzenie części ciała uła-twiłoby proces edukacji.

W niektórych dziedzinach medycy-ny druk 3D już teraz znajduje praktycz-ne zastosowanie, szybko się upowszech-niając. Mowa o ortopedii i stomatologii. Ząb, staw biodrowy, kolano lub szczęka to elementy, które można łatwo odtwo-rzyć z pomocą materiałów mocnych jak kość, idealnie dopasowanych do budowy ciała pacjenta. Ich wymiana stanie się co-raz łatwiejsza, a przede wszystkim – tań-sza. Minghao, 12-letni chłopiec z Chin, jest pierwszym na świecie pacjentem, któremu w zeszłym roku wszczepiono wydrukowaną drukarką 3D sekcję krę-gów. Sztuczne kości stworzono z prosz-ku tytanowego. Tworzywo jest wpraw-dzie stosowane powszechne w implan-tach ortopedycznych, ale w odróżnieniu od nich, struktury 3D powstają na ba-

zie precyzyjnego odwzorowania kształ-tu oryginalnych kręgów. Dzięki temu są lepiej dopasowane i zintegrowane z natu-ralnymi, przylegającymi kośćmi. Mimo, że tego typu operacja jest pierwszą na świecie, zastosowanie druku 3D w orto-pedii ma dłuższą historię. W 2011 roku w Belgii po raz pierwszy z sukcesem wszczepiono szczękę wykonaną w po-dobnej technologii, z kolei Mayo Clinic w USA wyprodukowało idealnie dopaso-wany staw biodrowy.

Nowe technologie wzbudzają nowe nadzieje. Zwłaszcza wizja transplantolo-gii bez konieczności oczekiwania na od-

powiedniego dawcę jest bardzo obiecują-ca. Pojawiają się też wątpliwości etycz-ne – o produkcję ludzi na podobnej do produkcji maszyn zasadzie, hodowle na-rządów w celach komercyjnych, tworze-nie cyborgów znanych z filmów scien-ce-fiction, transplantacje dla przedłuża-nia życia i lepszego samopoczcia. Nauka stawia dopiero pierwsze, nieśmiałe kroki w druku narządów. Na początek biodru-karki pomogą tworzyć ludzkie tkanki do testów nowych leków w przemyśle far-maceutycznym, wymiany zniszczonych części kostnych, leczenia ran. Jedno jest pewne: czeka nas fascynujący rozdział w medycynie.

Tkanie z tkanekBiodrukarka 3D to nie-wielkich rozmiarów urzą-dzenie, które już teraz jest w stanie drukować ludzkie tkanki i naczynia krwionośne. W przyszło-ści pomoże tworzyć całe narządy oraz odtwarzać uszkodzone części ciała (np. rany).

Foto: Wake Forest Institute For Regenerative Medicine


1�

R a p o R T

Od 1990 roku średnia życia mieszkańców Unii Europejskiej wydłużyła się o 5 lat. Nadal jednak występują spore rozbieżności pomiędzy poszczególnymi państwami, sięgające nawet 8 lat. Maleją wskaźniki umieralności, jakość świadczeń medycznych systematycznie poprawia się. Prezentujemy najważniejsze statystyki raportu „Health at a Glance: Europe 2014”, podsumowującego przekrojowo system ochrony zdrowia na kontynencie.

raport: zdrowie w europie 2014


R a p o R T

MAPA ZDROWOTNA EUROPY

Pozytywne zmiany mimo kryzysuOstatnie lata kryzysu finansowego od-cisnęły piętno na zdrowiu ludności Eu-ropy. W niektórych krajach wzrosła licz-ba osób cierpiących z powodu depresji, między innymi w następstwie rosnące-go bezrobocia, stresu, destabilizacji sy-tuacji życiowej. Warunki ekonomicz-ne powoli normują się – przynajmniej liczba samobójstw wróciła do poziomu sprzed kryzysu. W 2011 roku życie ode-brało sobie 60 000 osób (Polska z wyni-kiem 16 samobójstw na 100 000 miesz-kańców plasuje się powyżej średniej eu-

ropejskiej, ale to i tak dwukrotnie mniej niż w przypadku czarnego lidera – Li-twy). Wiele państw zmuszonych zostało do cięcia wydatków na ochronę zdrowia, co wyraźnie odbiło się na dostępności do świadczeń, jakości usług oraz migracji siły roboczej. Ale z drugiej strony Euro-pejczycy cieszą się coraz dłuższym ży-ciem, a długookresowe wskaźniki jako-ści opieki zdrowotnej – dają podstawy do optymizmu. Dla przykładu, w ostat-niej dekadzie spadła o 40% śmiertelność z powodu zawałów serca, w przypadku udarów mózgu – o 20%. Mimo to cho-

roby serca i układu krążenia pozostają w dalszym ciągu najczęstszą przyczyną zgonów, odpowiadając za 40% wszyst-kich przypadków śmierci (w tym 11% stanowią udary mózgu).

Spadające wskaźniki notuje licz-ba zgonów spowodowana wypadkami drogowymi (o 45% w okresie lat 2000–2011). W wyniku obrażeń, rocznie na drogach Unii Europejskiej ginie nadal 35 000 osób. Do tego należy doliczyć ok. 250 000 osób poważnie rannych. To jedno z największych wyzwań zdrowia

Najwięcej osób w wieku 65+ szczepi się przeciwko grypie w Wielkiej Brytanii

GRYPA

ZDROWIENajlepiej swoje zdrowie oceniają Irlandczycy

LATA ŻYCiANajdłużej żyją Hiszpanie (oczekiwana liczba lat życia = 82,5)

LEKARZEPolskę cechuje najmniejszy wskaźnik lekarzy na 1000 osób (2,2)

CUKRZYCANajwiększy odsetek osób chorych na cukrzycę wystę-puje w Portugalii (9,6%)

ALKOHOLNajmniejsza konsumpcja alkoholu występuje we Włoszech

ANTYBIOTYKIHolendrzy konsumują najmniej antybiotyków

NAKŁAdYNajwięcej na ochronę

zdrowia wydaje Holandia (11,8% PKB)

OTYŁOŚĆWęgry otwierają listę

najbardziej otyłych narodów

NOWOTWORYNajczęściej na nowo-twory umierają Węgrzy (360 osób na 100 000 mieszkańców)

SZPITALENajwięcej łóżek szpitalnych

jest w Niemczech

PAPIEROSYNajmniej papierosów palą Szwedzi (13,1% osób dorosłych to palacze)

Najmniej owoców konsumują Finowie

OWOCE

SZPITALNajdłuższe hospitalizacje mają miejsce w Finlandii (średnia – 12,6 dnia)

Największy współczynnik zarażeń wirusem HIV występuje w Estonii

HIV

Najwięcej samobójstw popełniają Litwini

SAMOBÓJSTWA

Najczęściej w wypadkach drogowych giną mieszkańcy Rumunii

WYPADKI

OTYŁOŚĆRumuni są najszczuplej-szym narodem Europy

LEKARZENajwięcej lekarzy na 1000 osób jest w Grecji

PAPIEROSYNajwięcej palaczy papierosów jest w Grecji (38,9% osób)


18

R a p o R T

90

80

70

60

2012 1990

kraje nienależące do UE

82.5

82.4

82.1

81.8

81.5

81.2

81.1

81.1

81.0

81.0

80.

9

80.

9

80.

7

80.

7

80.

6

80.

5

80.

3

80.

2

79

.2

78.1

77.

3

76.9

76.7

76.3

75.3

74.5

74.4

74.1

74.1

83.

0

82.8

81.5

77.

6

76.4

74.9

74.9

Lata

Hiszpa

nia

Włoc

hy

Franc

ja

Szwec

ja

Luks

embu

rg

Holand

iaCyp

r

Austri

a

Niemcy

Wiel

ka Bryt

ania

Irlan

diaM

alta

Grecja

Finlan

dia

Portu

galia

Belgia

Słowen

iaDan

iaEU28

Czech

y

Chorw

acja

Polska

Esto

nia

Słowac

ja

Węg

ry

Rumun

ia

Bułgar

iaŁo

twa

Litwa

Islan

dia

Szwajc

aria

Norweg

iaTu

rcja

Czarn

ogór

a

Serb

ia

Mac

edon

ia

publicznego – roczne koszty pośrednie spowodowane wypadkami drogowymi szacowane są na 1–3% PKB. Najczęś-ciej giną mężczyźni w grupie wiekowej 15–24 lat.

Dłuższe, zdrowsze życieSpodziewana długość życia wśród człon-ków UE wzrosła o 5 lat w okresie 1990–2012, osiągając średni poziom 79,2 lat. Najdłuższym życiem cieszą się miesz-kańcy Hiszpanii (82,5 lat), Włoch (82,4), Francji (82,1), Szwecji (81,8). Najkrót-szym – obywatele Litwy, Łotwy, Bułga-rii i Rumunii (pomiędzy 74 a 75 lat). Pol-ska w tym zestawieniu wypada stosunko-wo słabo, ze średnią na poziomie 76,9 lat (5,6 roku krócej od lidera zestawienia). Widać wyraźnie, że nowi członkowie Unii mają w tym obszarze wiele zaległo-ści do nadrobienia – pokutują wielolet-nie zaniedbania w zakresie profilaktyki,

promocji zdrowia, nieprawidłowe nawy-ki żywieniowe, duża konsumpcja alko-holu i wyrobów tytoniowych oraz niska jakość świadczeń medycznych.

Podobnie wzrosła znacząco szaco-wana długość dalszego życia dla osób w wieku 65 lat (20,4 lat dla kobiet oraz 16,8 lat dla mężczyzn). Osoby o wyso-kim wykształceniu – bez względu na wiek – żyją kilka lat dłużej i cieszą się lepszym zdrowiem. Dla przykładu, w niektórych krajach Europy Środkowej i Wschodniej, 65-letni mężczyzna z wyż-szym wykształceniem może spodziewać się życia dłuższego o 4–7 lat w stosunku do rówieśnika z niskim wykształceniem. Z kolei kobiety żyją dłużej od mężczyzn o średnio 6 lat. Zależność pomiędzy po-ziomem edukacji a zdrowiem znana jest od dawna. Wiedza determinuje podejmo-wanie lepszych decyzji zdrowotnych.

Przyrost na wadze, cięcia budżetówRośnie zauważalnie liczba osób otyłych. Już jeden na sześciu Europejczyków ma problem z nadwagą. W 2002 roku prob-lem dotyczył „zaledwie” 1/8 populacji. Nigdy wcześniej nie notowano tak szyb-kiego tycia społeczeństw. Z problemem nie radzą sobie powoli Węgry (28,5% otyłych osób), Wielka Brytania (24,7%), Irlandia i Luksemburg (23%). Do grona najszczuplejszych narodów zaliczają się Rumunia (7,9%) oraz Włochy (10,4%). W Polsce 15,8% osób dorosłych jest oty-łych i niestety odsetek ten systematycz-nie rośnie.

Wielkim wyzwaniem współczesnych systemów ochrony zdrowia jest cukrzy-ca. W 2013 roku zanotowano 32 milio-ny cukrzyków (dotyczy osób w wie-ku 20–79 lat). To aż 6% społeczeństwa

OCZEKIWANA DŁUGOŚĆ ŻYCIA W MOMENCIE NARODZIN (rok 2012 i 1990)

WYDATKI NA OCHRONĘ ZDROWIA (publiczne i prywatne, rok 2012)

5 000

4 500

4 000

3 500

3 000

2 500

2 000

1 500

1 000

500

0

382

9

367

6

361

3

352

8

34

37

331

8

32

20

30

83

29

21

267

2

247

0

24

09

224

3

2 19

3

20

03

19

21

18

45

18

09

172

8

15

80

15

60

13

54

121

9

115

6

113

3

10

86

93

4

90

0

753

4 6104 565

26

55

957

783

739

651

Publiczne Prywatne

EUR PPPs kraje nienależące do UE

1 wydatki obecne

Hiszpa

nia

Włoc

hy

Franc

ja

Szwec

ja

Luks

embu

rg

Holand

ia1

Cypr

Austri

a

Niemcy

Wiel

ka Bryt

ania

Irlan

diaM

alta

Grecja

Finlan

dia

Portu

galia

1

Belgia

1

Słowen

iaDan

iaEU28

Czech

y

Chorw

acja

Polska

Esto

nia

Słowac

ja

Węg

ry

Rumun

ia

Bułgar

iaŁo

twa

Litwa

Islan

dia

Szwajc

aria

Norweg

iaTu

rcja

Czarn

ogór

a

Serb

ia

Mac

edon

ia


R a p o R T

100

80

90

70

10

20

30

40

50

60

0

Bardzo dobry Zadowalający Zły lub bardzo zły

83 81 77 76 75 75 74 74 74 74 71 70 70 68 68 67 67 66 66 65 63 60 58 58 52 48 48 47 44

82 79 77

3 4 7 6 9 8 8 9 7 3 8 10 9 12 9 7 12 11 13 9 12 13 15 16 16 18 1526 21

3 6 5

14 1516 19 16 17 18 17 19 23

22 20 21 19 23 26 22 23 22 26 24 27 28 26 3134 38

27 35

1515 18

% populacji w wieku 16 lat i więcej

Hiszpa

nia

Włoc

hy

Franc

ja

Szwec

ja

Luks

embu

rg

Holand

iaCyp

r

Austri

a

Niemcy

Wiel

ka Bryt

ania

Irlan

diaM

alta

Grecja

Finlan

dia

Portu

galia

Belgia

Słowen

iaDan

iaEU28

Czech

y

Chorw

acja

Polska

Esto

nia

Słowac

ja

Węg

ry

Rumun

ia

Bułgar

iaŁo

twa

Litwa

Islan

dia

Szwajc

aria

Norweg

ia


w podanej grupie wiekowej. 271 300 osób zmarło z powodu powikłań cuk-rzycy, czyniąc z choroby czwartą przy-czynę zgonów w Europie. Do 2035 roku liczba ta może zwiększyć się do 38 mi-lionów. Największy odsetek cukrzyków występuje w Portugalii, Niemczech, Hi-szpanii i na Cyprze (ok. 8% społeczeń-stwa). W całej Unii Europejskiej, na za-pobieganie, leczenie cukrzycy i jej powi-kłań wydaje się rocznie ogromną sumę 100 miliardów euro. Polskie statystyki mówią o 5,2% chorych w grupie osób 20–79 lat.

W okresie kryzysu finansowego na-stąpiły spore cięcia w budżetach ochrony zdrowia, skutkujące zmniejszeniem wy-datków na zdrowie. Pomiędzy rokiem 2009 a 2012 w połowie krajów UE spad-ły nakłady na ochronę zdrowia (średnio o 0,6% w skali roku), a w pozostałych – zostały wyraźnie ograniczone. Dla po-równania – w latach 2000–2009 rosły one rokrocznie o 4,7%. Są kraje, które po okresie kryzysu postanowiły ponownie

»�Osoby�o�wysokim�wykształceniu�–��bez�względu�na��wiek�–�żyją�kilka�lat�dłużej�i�cieszą�się�lepszym�zdrowiem.«

więcej inwestować w zdrowie (Austria, Niemcy, Polska), ale i tacy, którzy nadal zaciskają pasa (Grecja, Włochy, Portu-galia, Hiszpania, Czechy, Węgry). Dużą rolę odgrywają bezpośrednie wydat-ki gospodarstw domowych na zdrowie (tzw. „out of pocket”). Średnio w Unii Europejskiej wynoszą one 20% wszyst-kich wydatków na zdrowie ponoszonych przez państwo.

Wszyscy pod opieką, wyższa jakośćWielkim osiągnięciem Unii Europej-skiej jest powszechna opieka zdrowot-na. Obowiązkowe ubezpieczenie i do-stęp do podstawowych usług medycz-nych posiadają mieszkańcy większości państw starego kontynentu. Wyjątkiem jest Bułgaria, Grecja i Cypr, gdzie spo-ra część populacji pozostaje nieubez-pieczona. Wbrew obawom o zasoby ka-drowe w ochronie zdrowia, statystyki są optymistyczne. Rośnie liczba leka-rzy oraz pielęgniarek (na mieszkańca) w prawie wszystkich krajach Europy.

W roku 2000 odnotowano 2,9 lekarza na 1000 mieszkańców, z kolei w roku 2012 wskaźnik wzrósł do poziomu 3,4. Największy przyrost zanotowała Grecja (w okresie przed kryzysem) oraz Wiel-ka Brytania (aż o 50% w omawianym czasie). Niemniej jednak istnieje obawa o redukcje w poszczególnych specjal-nościach (lekarze rodzinni, zwłaszcza na mało zaludnionych obszarach). Jest

ZGONY Z POWODU NOWOTWORÓW WEDŁUG RODZAJÓW RAKA

SUBIEKTYWNA OCENA STANU ZDROWIA (w %)

4.3

12.3

6.9

14.2

16.35.3

40.6

5.1

11.5

2.2

5.5

26.0

10.2

39.5

Rak płuc

Rak żołądka

Rak prostaty

Rak jelita

Inne

Rak wątroby Rak trzustki

Mężczyźni Kobiety

Rak płucRak żołądka

Rak jajnika

Rak jelita

InneRak piersi

Rak trzustki


20

R a p o R T

też zła wiadomość – najmniejsza liczba lekarzy w Europie występuje w Polsce – zaledwie 2,2 lekarza na 1000 miesz-kańców. Gorsze wskaźniki na konty-nencie posiadają jedynie Turcja (1,7) i Montenegro (2,0), nie będące jednak członkami UE. O przeroście zatrudnie-nia można mówić w przypadku Grecji (6,2 lekarzy na 1000 mieszkańców). Pa-radoksalnie w tym kraju występuje naj-mniejsza w UE liczba pielęgniarek. Naj-więcej konsultacji lekarskich na miesz-kańca notuje się na Węgrzech, Słowacji i Węgrzech (ok. 11 wizyt w roku). Naj-rzadziej u lekarza pojawiają się z ko-lei obywatele Cypru, Finlandii i Szwe-cji (ok. 3 wizyty/rok). Najwięcej pielęg-niarek na 1000 mieszkańców wyróżnia Danię (15,4), Finlandię (14,1), Irlandię (12,6). Jeżeli uwzględnić kraje nie bę-dące członkami UE, to Szwajcania wy-

sunie się na prowadzenie (16,6). Polska znajduje się poniżej średniej europej-skiej (5,5). To trzykrotnie mniejsza licz-ba w porównaniu z liderem zestawienia. Analizując przypadek naszego kraju, również dynamika zmian zatrudnienia w pielęgniarstwie nie wygląda dobrze – w okresie lat 2000–2012 przybyło zale-dwie 0,8 pielęgniarki na 1000 mieszkań-ców. To jeden z najniższych przyrostów w całej Unii Europejskiej.

W większości państw Europy zmniej-szyła się liczba łóżek szpitalnych na 1000 mieszkańców, dokładnie o 2% w przedziale lat 2000–2012. To pozy-tywny sygnał: lepsze technologie lecze-nia nie wymagają długich hospitalizacji. Jednak w niektórych przypadkach reduk-cje są wynikiem oszczędności w budże-tach ochrony zdrowia. Najwięcej miejsc

w szpitalach posiadają Niemcy, Austria oraz Litwa (ok. 8 łóżek na 1000 miesz-kańców). Najmniej – Szwecja, Wiel-ka Brytania i Irlandia (niecałe 3 łóżka na 1000 mieszkańców). Polska, z wyni-kiem ponad 6 łóżek, znajduje się powy-żej średniej europejskiej. Wyników nie można jednak interpretować w katego-riach jakości ochrony zdrowia, ale raczej organizacji systemów. Tak samo w przy-padku długości pobytu, który może dużo mówić o systemie refundacji albo adapta-cji nowoczesnych technologii. Najdłuż-sze pobyty szpitalne wyróżniają miesz-kańców Finlandii (średnia – 12,6 dnia), Czech (11,2) i Węgier (9,5); najkrótsze – Danii (4,4), Szwecji i Bułgarii (5,8). Sta-tystyczna osoba hospitalizowana w Pol-sce przebywa w szpitalu 7,1 dnia.

Rośnie jakość opieki zdrowotnej w większości państw, ale nierówno-

KONSUMPCJA ALKOHOLU (osoby powyżej 15 roku życia, w litrach na osobę)

DEKLAROWANE CODZIENNE SPOŻYCIE WARZYW (osoby powyżej 15 roku życia)

100

80

60

40

20

0

Kobiety Mężczyźni Ogółem

% populacji w wieku 15 lat i powyżej kraje nienależące do UE

Hiszpa

nia

Włoc

hy

Franc

jaCyp

r

Niemcy

Wiel

ka Bryt

ania

Irlan

diaM

alta

Grecja

Finlan

diaBelg

ia

Słowen

iaDan

iaEU21

Czech

y

Polska

Esto

nia

Słowac

ja

Węg

ry

Rumun

ia

Bułgar

iaŁo

twa

Islan

dia

Szwajc

aria

Norweg

iaTu

rcja

14

10

12

8

6

4

2

0

6.1

7.3 7.

6 7.9

8.7 9.

1 9.3

9.3

9.3 9.

8

9.8 10

.1

10.1

10.2

10.2

10.2 10

.6

10.7

10.8

11.0

11.0 11

.4

11.4

11.6

11.6

11.8 12

.2

12.3 12

.7

1.6

4.0

6.2

6.3 6.6

9.7 9.9

litry czystego alkoholu na osobę

Hiszpania

Włoc

hy

Franc

ja

Szwec

ja

Luks

embur

g

Holand

iaCyp

r

Austri

a

Niemcy

Wiel

ka Bryt

ania

Irland

iaM

alta

Grecja

Finland

ia

Portu

galiaBelg

ia

Słowen

iaDania

EU28

Czech

y

Chorw

acja

Polska

Eston

ia

Słowacja

Węg

ry

Rumun

ia

Bułgaria

Łotw

aLit

wa

Island

ia

Szwajca

ria

Norweg

iaTu

rcja

Czarn

ogór

aSe

rbia

Mace

donia



R a p o R T

2000 2012

10

6

8

4

2

0

Na 1000 osób kraje nienależące do UE

Hiszpa

nia

Włoc

hy

Franc

ja

Szwec

ja

Luks

embu

rg

Holand

ia (2009)

Cypr

Austri

a

Niemcy

Wiel

ka Bryt

ania

Irlan

diaM

alta

Grecja

Finlan

dia

Portu

galia

Belgia

Słowen

iaDan

iaEU28

Czech

y

Chorw

acja

Polska

Esto

nia

Słowac

ja

Węg

ry

Rumun

ia

Bułgar

iaŁo

twa

Litwa

Islan

dia

Szwajc

aria

Norweg

iaTu

rcja

Czarn

ogór

a

Serb

ia (2009)

Mac

edon

ia

miernie. Postęp w leczeniu schorzeń za-grażających życiu – ataków serca, uda-rów mózgu i nowotworów, doprowadził do zwiększenia wskaźników przeży-walności w większości krajów UE. Jak już wspomniano, znaczne postępy ob-serwuje się w przypadku przeżywalno-ści pacjentów po zawale i udarze móz-gu (pomiędzy rokiem 2000 a 2011 spa-dek śmiertelności analogicznie o 40% i 20%). Również w przypadku nowo-tworów można zauważyć postępy lecze-nia. Nie wszędzie: w Polsce przeżywal-ność pacjentów z rakiem szyjki macicy jest mniejsza o 20% w stosunku do Au-strii lub Szwecji. Podobnie w przypadku raka piersi. Warto przypomnieć, że no-wotwór jest drugim w rankingu zabójcą, odpowiadając za 24% wszystkich zgo-

nów. W przypadku mężczyzn najbar-dziej śmiertelny jest rak płuc (26% zgo-nów z powodu raka), rak jelita (11,5%), prostaty (10,2%). W przypadku kobiet – rak piersi (16,3%), rak płuc (14,2%), je-lita (12,3%).

Choroby zakaźne, trendy społeczne, nowe epidemieSwoje żniwo zbierają nieustannie cho-roby zakaźne. W 2011 roku odnotowa-no 13 797 przypadków odry, 12 529 cho-rych na krztuśca, 16 488 przypadki za-rażeń żółtaczką typu B. Choć znacząco zmniejszyła się liczba nowych zara-żeń, nadal 800 000 osób w Unii Euro-pejskiej jest nosicielami wirusa HIV. W roku 2012 zdiagnozowano 29 000 no-wych przypadków. Najwięcej infekcji

odnotowano na Łotwie, w Belgii, Luk-semburgu i Wielkiej Brytanii. Łącznie na 100 000 mieszkańców daje to wskaź-nik 6,3 nowych przypadków zarażenia. W Polsce było to 2,8 przypadków infek-cji na 100 000 mieszkańców, ale od daw-na mówi się o niedoszacowaniu krajo-wych statystyk.

Europejczycy oceniają stan swojego zdrowia pozytywnie. Tylko 11% ankieto-wanych osób określiło go jako „zły” albo „bardzo zły”. Do największych optymi-stów zdrowotnych zaliczają się miesz-kańcy Irlandii, Szwecji i Szwajcarii (po-nad 80% wskazań „dobry” i „bardzo dobry” stan zdrowia). Najbardziej nie-zadowoleni są z kolei obywatele Litwy, Chorwacji, Łotwy i Portugalii. Od lat do

PRAKTYKUJĄCY LEKARZE (na 1000 osób, rok 2000 i 2012)

LICZBA ŁÓŻEK SZPITALNYCH (na 1000 osób, rok 2000 i 2012)

7

6

5

4

3

2

1

0

2012 2000

6.2

4.9

4.4

4.1

4.0

3.9

3.9

3.8

3.7

3.7

3.5

3.5

3.4

3.4

3.3

3.3

3.3

3.1

3.1

3.1

3.0

2.9

2.9

2.8

2.8

2.7

2.5

2.5

2.2

4.2

3.9

3.6

3.1

2.7

2.0

1.7

Na 1000 osób kraje nienależące do UE

Hiszpa

nia

Włoc

hy

Franc

ja1

Szwec

ja

Luks

embu

rg

Holand

ia1

Cypr

Austri

a

Niemcy

Wiel

ka Bryt

ania

Irlan

diaM

alta

Grecja

1

Finlan

dia1

Portu

galia

2

Belgia

Słowen

ia

Dania

(2009)

EU28

Czech

y

Chorw

acja

Polska

Esto

nia

Słowac

ja1

Węg

ry

Rumun

ia

Bułgar

iaŁo

twa

Litwa

Islan

dia

Szwajc

aria

Norweg

iaTu

rcja1

Czarn

ogór

a

Serb

ia

Mac

edon

ia


22

R a p o R T

grona narzekających na zdrowie krajów należy Polska. 58% mieszkańców ocenia swoją kondycję jako „bardzo dobrą” lub „dobrą”. Wraz ze starzejącym się społe-czeństwem narasta problem chorób prze-wlekłych. Aż 61% osób w wieku powy-żej 65% cierpi z powodu jednej lub wię-cej dolegliwości chronicznych.

Dym papierosowy zabija rocznie 6 milionów osób na świecie (5 milionów palaczy, 600 000 osób w wyniku wtór-nego palenia). Najwięcej papierosów na osobę wypalają mieszkańcy Grecji (pa-lacze to 38,9% populacji w wieku po-wyżej 15 lat), Chorwacji (35%), Bułga-rii (29,2%), Litwy (27,9%). Najmniej – Szwecji (13,1%), Danii (17%), Finlandii (17%), Luksemburga (17%). Polska po-woli zbliża się do średniej europejskiej –

w chwili obecnej palacze stanowią 23,8% osób dorosłych. Nowa dyrektywa antyni-kotynowa i prowadzone kampanie spo-łeczne powinny poprawić wyniki w ko-lejnych latach. Alkohol pozostaje trze-cim czynnikiem ryzyka zachorowania i zgonów po paleniu papierosów i wyso-kim ciśnieniu, odpowiedzialnym za łącz-nie 7,6% zgonów mężczyzn i 4,0% zgo-nów kobiet. W 2012 roku średnia kon-sumpcja w UE zamknęła się w liczbie 10 litrów czystego alkoholu na mieszkańca. Najmniej trunków wysokoprocentowych wypijają Włosi (6,1 litra) i Szwedzi (7,3). Na drugim biegunie zestawienia znala-zła się Litwa (12,7), Estonia (12,3), Au-stria (12,2) oraz Francja (11,8). W ostat-nich latach znacznie poprawiły się wy-niki Polski – statystyczny mieszkaniec wypija 10,2 litra czystego alkoholu, to

jest o 0,1 litra mniej od średniej dla całej Unii Europejskiej.

Zdrowie zależy od sposobu odżywia-nia się i stylu życia. Liczba osób dekla-rujących dzienne spożycie przynajmniej jednego owocu waha się od 30–50% w Finlandii, Rumunii i Bułgarii do 70% we Włoszech, Irlandii, Wielkiej Brytanii i na Malcie. Średnia dla tego wskaźnika w UE wynosi 61%. Mieszkańcy Włoch i Malty spożywają najwięcej owoców, z kolei miłośnikami warzyw są Irland-czycy i Belgowie. W obydwu zestawie-niach Polska plasuje się lekko powyżej średniej europejskiej.

Polacy nie należą do narodów szcze-gólnie doceniających zalety szczepie-nia przeciwko grypie. W grupie osób

SZCZEPIENIA PRZECIWKO GRYPIE (osoby powyżej 65 roku życia, %)

OTYŁOŚĆ W SPOŁECZEŃSTWIE (% osób dorosłych)

30

25

15

20

10

5

0

2002

16

.7

7.9

10.4

11.5

11.8

12.0

12.4

13.4

13.8

14.5

14.7

15.4

15.6

15.8

15.8

16.6

16.9

16.9

18.3

19.0

19.6

21.0

22.

9

23.0

23.0

24.7

28.5

10.0

10.3

17.2

21.0

2012

% populacji w wieku 15 lat i powyżej kraje nienależące do UE

Hiszpa

nia

Włoc

hy

Franc

ja

Szwec

ja

Luks

embu

rg

Holand

iaCyp

r

Austri

a

Niemcy

Wiel

ka Bryt

ania

Irlan

diaM

alta

Grecja

Finlan

dia

Portu

galia

Belgia

Słowen

iaDan

iaEU26

Czech

y

Polska

Esto

nia

Słowac

ja

Węg

ry

Rumun

ia

Bułgar

iaŁo

twa

Islan

dia

Szwajc

aria

Norweg

iaTu

rcja

100

70

80

90

60

10

20

30

40

50

0

76 74

65 64 6357 57 56

53

45 43 43 43 4136 35

29

2217 15

12

1

46

13 11

% kraje nienależące do UE

Hiszpa

nia

Włoc

hy

Franc

ja

Szwec

ja

Luks

embu

rg

Holand

ia

Austri

a

Niemcy

Wiel

ka Bryt

ania

Irlan

dia

Grecja

Finlan

dia

Portu

galia

Belgia

Słowen

iaDan

iaEU21

Czech

y

Polska

Esto

nia

Słowac

ja

Węg

ry

Szwajc

aria

Norweg

iaTu

rcja


R a p o R T

65+ szczepi się tylko 12% społeczeń-stwa, co jest jednym z najgorszych wy-ników w Europie. Dla porównania – ok. 75% seniorów w Wielkiej Brytanii i Ho-landii co roku korzysta z tej formy pro-filaktyki.

Starzenie się społeczeństwa postępuje dalej, pociągając za sobą zwiększone za-potrzebowanie na opiekę długotermino-wą i senioralną. W perspektywie kolej-nych lat spowoduje to konieczność sy-stematycznego zwiększania wydatków na ochronę zdrowia, zwłaszcza w ob-szarach związanych z problemami zdro-wotnymi wieku starczego. Wyzwaniem będzie zbilansowanie wydatków w taki

sposób, aby zabezpieczyć inwestycje w podstawową ochronę zdrowia. Więcej starszych osób oznacza większe wskaź-niki dla wybranych schorzeń. Demencja była w 2012 roku dolegliwością 8,4 mi-liona Europejczyków w wieku powyżej 60 lat (7% populacji w tej grupie wie-kowej).

Statystyki mówią dużo o różnicach w zdrowiu poszczególnych państw, wy-nikających z sytuacji ekonomicznej, na-wyków i tradycji, polityki zdrowotnej, skuteczności programów profilaktyki, nakładów na innowacje medyczne. In-terpretując dane należy wziąć pod uwa-gę ewentualne błędy wynikające z przy-

jętych metod monitoringu wskaźników w poszczególnych krajach. Europejczy-cy cieszą się coraz lepszym zdrowiem i dłuższym życiem, a nasz kraj powoli dogania średnie wartości wskaźników zdrowotnych na kontynencie. I choć po-zostało jeszcze bardzo dużo do zrobienia, a niektóre wyniki napawają obawami – z punktu widzenia ostatnich 10 lat wyko-naliśmy ogromny krok do przodu.

Materiał przygotowano na podstawie ra-portu „Health at a Glance: Europe 2014” (OECD).

choroby serca i układu krążenia odpowiadają ogółem za % zgonów

40%

średnia długość życia w Unii Europejskiej

(w latach)

79,2

kobiety żyją dłużej od mężczyzn

o lat

6

liczba lekarzyna 1000 mieszkańców

3,4liczba zgonów w wyniku

wypadków drogowych (rok 2011)

35 000odsetek

osób otyłych

17%

PODSUMOWANIE STATYSTYK DLA UE

Dane ogółem dla unii europejskiej, rok 2012 (o ile nie podano inaczej)

liczba samobójstw(2011 rok)

60 000liczba osób chorych

na cukrzycę (w wieku 20–79 lat)

32 mlnliczba zgonów w wyniku

palenia papierosów na świecie

6 mln


2�

R a p o R T

Obraz sektora

udział wydatków prywatnych na lecze-nie u specjalisty: 63,2% usług refundo-wanych było przez NFZ, w 40,2% pa-cjenci sfinansowali je ze środków gospo-darstwa domowego. Udział wydatków prywatnych jest jeszcze większy w przy-padku stomatologii (70,9%). Niepokoją-co przedstawia się odsetek osób, które w omawianym okresie odwiedziły leka-rza dentystę. To tylko 11,5% responden-tów. W porównaniu z badaniami z 2003,

2006 i 2010 roku, zmalała liczba osób odwiedzających stomatologa oraz leka-rza POZ.

Niestety, wiele osób rezygnuje z wi-zyt u lekarza, nawet jeżeli zachodzi taka potrzeba (4,9% w przypadku wizyt u le-karzy specjalistów i 4,4% w stosunku do wizyt stomatologicznych). Sytuacja na rynku znajduje potwierdzenie w wyni-kach ankiety – główną przyczyną zanie-chania wizyty u specjalisty był długi czas

To, jak często korzystamy z usług leka-rzy, zależy od stanu zdrowia oraz obiek-tywnej jego oceny. Na początek dobre wiadomości – 67% badanych ocenia swo-je zdrowie pozytywnie, tylko 8,6% nega-tywnie lub bardzo negatywnie. W stosun-ku do roku 2010 więcej osób zdaje sobie sprawę z tego, że zdrowie determinowa-ne jest przede wszystkim własnym za-chowaniem (ponad 40% odpowiedzi). Wzrósł jednocześnie odsetek osób uwa-żających, że stan zdrowia zależy od czyn-ników, na które nie mamy wpływu.

Z porad lekarza POZ skorzystało w ostatnim kwartale 2013 roku niemal 36,6% respondentów. W 97% były to wi-zyty refundowane przez Narodowy Fun-dusz Zdrowia. Z usług AOS (Ambula-toryjna Opieka Zdrowotna) skorzysta-ło 20,2% osób. Uwagę zwraca wysoki

GUS opublikował wyniki cyklicznego badania „Ochrona zdrowia w gospodar-stwach domowych”. Podstawowe wnioski: czujemy się zdrowo, rezygnujemy z wizyt ze względu na długi czas oczekiwania do specjalistów, nie ufamy medycy-nie niekonwencjonalnej, najwięcej z własnej kieszeni wydajemy na usługi stoma-tologiczne i nadal negatywnie oceniamy jakość opieki zdrowotnej.

Foto

: ww

w.f

reei

mag

es.c

om


R a p o R T

JAKI % PACJENTÓW PŁACI U LEKARZA Z WŁASNEJ KIESZENI?

wizytau lekarza POZ

wizytau specjalisty

wizytau stomatologa

DLACZEGO REZYGNUJEMY Z WIZYTY U LEKARZA?

DLACZEGO PŁACIMY ZA USŁUGI MEDYCZNE?

zbyt odległe terminy w podmiotach mających kontrakty z NFZ

usługi medyczne usługi stomatologiczne

lekarz specjalista lekarz dentysta

60%50%40%30%20%10%0%

lepsi specjaliści (lekarze)

brak lekarza odpowiedniej specjalności w podmiotach mających kontrakty z NFZ

niefi nansowanie usług przez NFZ

lepsze wyposażenie w sprzęt i materiały medyczne

inne przyczyny

długi czas oczekiwania na termin wizyty

brak pieniędzy

brak czasu

brak skierowania

oczekiwanie na ustąpienie objawów

inne

brak pieniędzy

długi czas oczekiwania na termin wizyty

strach

brak czasu

oczekiwanie na ustąpienie objawów

inne

55,7%26,5%

18,6%13,7%

6,1%3,1%

4,3%22,9%

3,6%28,3%

10,3%5,5%

70%50%40%30%20%10%0%

3%

60%

40,2%

70,9%

10,6%

5,7%

5,2%

5,8%

22,9%

49,8% 8,4%

6,1%

8,5%

12,5%

16,1%

48,4%


2�

R a p o R T

ROZEZNANIE LEKARZA W POTRZEBACH ZDROWOTNYCH

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%lekarz zalecał

zdrowy tryb życialekarz pytał

o emocjonalne problemyczas wizyty

był wystarczający

STRUKTURA WYDATKÓW NA OCHRONĘ ZDROWIA

leki i artykuły medyczne, medyczne dobra trwałego użytku

ambulatoryjna opieka zdrowotna

szpitale i inne zakłady

OCENA KONTAKTU Z LEKARZEM

lekarz zna historię leczenia

zawsze często czasami rzadko albo nigdy

100%60%40%30%20%10%0%

lekarz udziela informacji i wyjaśnień w sposób zrozumiały

lekarz informuje o możliwościach leczenia i angażuje pacjenta w podejmowanie decyzji

o najlepszym leczeniu

lekarz zachęca do zadawania pytań

50% 70% 80% 90%

68,7%

2,3%

29%


R a p o R T

oczekiwania na termin (49,8%). Z kolei powodem rezygnacji z wizyt stomatolo-gicznych był najczęściej brak pieniędzy (48,4%).

Zgodnie z prognozami rynkowymi, rośnie udział usług realizowanych poza kontraktem z Narodowym Funduszem Zdrowia. 35% respondentów przynaj-mniej raz skorzystała z usług medycz-nych niefinansowanych przez NFZ, w przypadku stomatologii wskaźnik jest o wiele większy (40%). Za usługi specja-listyczne płacimy z własnej kieszeni, aby otrzymać poradę szybciej (odpowiedź „zbyt odległe terminy” wskazało 49,8% respondentów). W przypadku stomatolo-gii przyczyna jest już inna – lepsze wy-posażenie w sprzęt i materiały medycz-ne (28,3%).

Polacy nie ufają medycynie niekon-wencjonalnej (lub nie przyznają się, że do niej sięgają). Korzysta z niej zaledwie 3% gospodarstw domowych. Bardzo ni-ski udział w świadczeniach medycz-nych mają usługi realizowane za grani-cą (0,7%). Warto zwrócić uwagę, że ba-danie realizowane było z końcem 2013 roku, z kolei dyrektywa transgranicz-na weszła w życie dopiero w II połowie 2014 roku. Mając na uwagę jej restryk-cyjne zapisy, nie należy spodziewać się wielkich zmian.

Zaskakiwać może inne zestawienie: choć tylko jedna trzecia społeczeństwa skorzystała z usług lekarza POZ, to nie-mal każda osoba dokonała zakupu le-ków. Członkowie 98,5% gospodarstw domowych kupili w badanym okre-sie przynajmniej raz leki lub suplemen-

ty diety. 92,3% osób w tej grupie naby-ło leki na receptę, 48,1% – leki zaleca-ne przez lekarza, ale bez recepty, i aż 90,4% kupowało leki z własnej inicjaty-wy. To potwierdza dużą skalę konsump-cji środków farmaceutycznych (według statystyk Ogólnopolskiego Systemu Ochrony Zdrowia, w 2013 roku Polacy zakupili w aptekach leki o łącznej war-tości 27,7 mld zł tj. o 1,2 mld więcej niż rok wcześniej).

W ogólnej populacji gospodarstw do-mowych (włącznie z tymi, które nie po-nosiły żadnych wydatków bezpośred-nich), średnie miesięczne wydatki na ochronę zdrowia wyniosły 58,21 zł. Wie-le osób nie stać często na leczenie: dla 55,1% gospodarstw zakup leków – na re-ceptę lub zaleconych przez lekarza – był sporym obciążeniem finansowym.

Średnie miesięczne wydatki gospo-darstw domowych na ambulatoryjną opiekę zdrowotną, przypadające na oso-bę, wyniosły 16,65 zł. Biorąc pod uwagę tylko te gospodarstwa, które korzystały z usług ambulatoryjnych, wydatki kształ-towały się następująco: POZ – 27,54 zł, usług specjalistyczne – 34,22 zł, lecze-nie stomatologiczne zachowawcze – 53,46 zł, rehabilitacja ambulatoryjna – 47,83 zł. 79% osób nie ponosiło żadnych kosztów pobytu w szpitalu stąd średnie wydatki na ten cel wyniosły zaledwie 1,30 zł/osobę.

63,6% osób twierdzi, że jakość opie-ki zdrowotnej w ramach NFZ nie ule-gła w 2013 roku zmianie w stosunku do roku poprzedniego. 19,2% zauważyło pogorszenie, 3,4% dostrzegła zmiany na lepsze. Większość z nas jest zadowolo-na z wyboru lekarza pierwszego kontak-tu/pediatry (28,2% zdecydowanie zado-wolonych i 62,8 raczej zadowolonych). Tylko 1,9% wyraziło swoje zdecydowa-ne niezadowolenie. Doceniamy to, że le-karz zna zawsze lub często historię le-czenia (prawie 70% wskazań). Tak samo pozytywnie oceniamy, że lekarz udzie-la informacji i wyjaśnień w sposób zro-zumiały (blisko 70% odpowiedzi, przy niecałych 10% osób niezadowolonych). Niepokojący jest fakt, że według 40% respondentów, lekarz nie zachęca do za-dawania pytań. Generalnie dobrze oce-niamy wizytę u lekarza POZ: prawie 50% osób stwierdziło, że lekarz zalecał zdrowy tryb życia, a czas wizyty był wy-starczający (65% odpowiedzi). Lekarze jednak zbyt rzadko pytają o stan emo-

»�Najczęstszym�powodem�rezyg-nacji�z�wizyty�u�specjalisty�jest�długi�czas�oczekiwania�na�wolny�termin.«

»�Tylko�30%�pacjentów��spotkało�się�z�pytaniem�lekarza�o�emocjonalne�problemy.«

cjonalny – tak twierdzi prawie 70% re-spondentów.

Wydaje się, że problem dyskrymina-cji w polskiej ochronie zdrowia nie wy-stępuje na dużą skalę. Najczęściej za-uważamy nierówne traktowanie wyni-kające z wieku i statusu ekonomicznego. Przypadki dyskryminacji obserwujemy częściej u innych niż u samych siebie.

Od dłuższego czasu spada liczba dawców narządów i z tego punktu wi-dzenia ciekawe okazują się odpowie-dzi na pytania dotyczące transplantacji. Większość pytanych (68,5%) wyraziła-by zgodę na przeszczepienie własnych narządów osobom bliskim oczekującym na przeszczep. 70,3% zadeklarowało gotowość do oddania szpiku kostnego. Zgodę na oddanie po śmierci własnych tkanek i narządów do przeszczepienia wyraziło 2/3 respondentów. O oświad-czeniu woli słyszało 82% osób, odse-tek osób gotowych do jego podpisania to jednak zaledwie 42%. Z kolei 39% nie wiedziałoby, jak postąpić. Jedynie 2,8% przyznało, że złożyło takie oświadcze-nie w przeszłości. Jeżeli członek rodzi-ny deklarowałby chęć oddania narządów i tkanek, wówczas prawie 65% respon-dentów wyraziłaby zgodę na ich pobra-nie po jego śmierci.

Na podstawie wyników 7 cyklicznego bada-nia ankietowego „Ochrona zdrowia w gospo-darstwach domowych”, przeprowadzonego w I kwartale 2014 roku na reprezentatywnej próbie ok. 4,6 tys. gospodarstw domowych li-czących 12,5 tys. osób (metoda wywiadu bez-pośredniego). Główny Urząd Statystyczny.


28

R o Z m o w y

Koncepcje reform globalnych

Systemy ochrony zdrowia na całym świecie stoją przed trudnym sprawdzianem. Dziś walka o zdrowie nie bazuje już tylko na innowacjach przemysłu farmaceutycznego. Nowe zagrożenia wymagają nowych strategii: skutecznej profilaktyki, skoordynowanej edukacji, przemyślanej polityki. Naszym rozmówcą jest ekspert zdrowia publicznego, dr Mathias Bonk.

R o Z m o w y

Foto

: Mat

hias

Bon

k


R o Z m o w y

Ochrona zdrowia pochłania coraz większą część narodowych budżetów, co może prowadzić w dłuższej per-spektywie do kryzysów finansowych. Czy jest sposób na powstrzymanie tego negatywnego trendu?

Od dłuższego czasu koszty ochro-ny zdrowia rosną w całej Europie. Za-gwarantowanie wysokiej jakości usług, w tym rozwój i wprowadzanie na rynek nowych metod leczenia i leków, zawsze kosztowało dużo. Rządy poszczególnych krajów oraz społeczeństwa muszą jed-nak zmienić swoje dotychczasowe po-dejście. Inwestycje w ochronę zdrowia nie powinny być postrzegane jako koszt, ale raczej jako perspektywiczny czyn-nik rozwoju społecznego i ekonomicz-nego. Mam na myśli takie aspekty jak zdrowsze zasoby siły roboczej, poten-cjał zatrudnienia, wyższą jakość życia. W chwili obecnej nasze systemy ochro-ny zdrowia są raczej systemami leczenia chorób. Aby powstrzymać rosnące dyna-micznie koszty i zarazem budować pręż-ne rozwiązania, potrzebujemy spójnej i całościowej koncepcji społeczno-orga-nizacyjnej.

Dla przykładu, w Niemczech cały sy-stem ochrony zdrowia oraz innowacje zdrowotne skupione są na chorobach, z zaniedbaniem elementu profilaktyki. Klinika Uniwersytecka Charitè w Ber-linie jest największą szkołą medycz-ną w Europie, zatrudniającą prawie 300 profesorów z różnych dziedzin medycy-ny. Tylko dwóch z nich jest profesorami zdrowia publicznego. Społeczeństwo ma tendencję do nadmiernego wykorzysty-wania systemu ochrony zdrowia. Kon-tynuując przykład Niemiec – statystycz-ny pacjent odwiedza tutaj lekarza 17 razy w roku, co jest prawdopodobnie świato-wym rekordem. Nawet przy wysokim zatrudnieniu w ochronie zdrowia (1 le-karz na 300 mieszkańców), prowadzi to do wielu problemów: lekarze mają mniej czasu dla pacjentów faktycznie potrze-bujących pomocy, niektóre z interwencji lekarskich są zbędne i kosztowe, co pro-wadzi do strat w zasobach czasowych. Nietrudno się domyślić, że efektem jest wzrost kosztów i pośrednie straty eko-nomiczne.

Za rosnącą konsumpcję środków prze-znaczanych na ochronę zdrowia odpo-wiedzialne są w dużym stopniu cho-roby niezakaźne, związane ze stylem życia – schorzenia serca, cukrzyca,

otyłość. Jednak średnie krajowe wy-datki na profilaktykę to zaledwie 3% budżetów ochrony zdrowia. Czy poli-tyka zdrowotna nie utknęła w ślepym zaułku?

Jak wspomniałem wcześniej, polity-ki zdrowotne w dalszym ciągu za bar-dzo skupiają się na leczeniu zamiast na prewencji chorób. Niektórzy świad-czeniodawcy i ubezpieczyciele realizu-ją wprawdzie programy prewencyjne na szeroką skalę, ale te rzadko trafiają do właściwych osób. Programy promo-cji zdrowia czy profilaktyki przyciągają uwagę tych, którzy tak de facto przeja-wiają już troskę o własne zdrowie. Teraz musimy dotrzeć z informacją do ludzi, którzy nie biorą dostatecznej odpowie-dzialności za własne zdrowie i nie wie-dzą, jak to zrobić.

W większości krajów organy rządo-we przekazują Ministerstwu Zdrowia dominującą część obowiązków związa-nych z zagadnieniami zdrowia. To błęd-ne podejście. Kwestie zdrowia powinny być rozpatrywane na wielosektorowym szczeblu podejmowania decyzji i tworze-nia prawa, w sposób interdyscyplinarny. Dla przykładu: aby zapobiegać choro-bom niezakaźnym jak otyłość, nadciśnie-nie czy cukrzyca, niezbędne są rozwią-zania legislacyjne motywujące do zdro-wego stylu życia, uwzględniające lepsze zaopatrzenie w zdrową żywność, tworze-nie zdrowego środowiska życia przez bu-dowę ścieżek rowerowych, parków i in-nych elementów infrastruktury sprzyja-jących wysiłkowi fizycznemu. Przede wszystkim musimy rozwinąć zdrowotne programy edukacyjne, kierowane zarów-no do dzieci jak i osób dorosłych.

Większość dotychczasowych progra-mów zachęcających do większej od-powiedzialności za zdrowie kończyło się mało wymiernymi efektami. Obra-zuje to doskonale dynamiczny wzrost odsetka osób otyłych i z nadwagą. Gdzie leży problem?

Globalna epidemia otyłości ma wie-le przyczyn i przez ostatnie dekady po-woli nabierała na sile. Trudno obwiniać tak po prostu tylko i wyłącznie zachod-ni styl życia oraz dietę. Niezdrowe na-wyki żywienia, brak ćwiczeń, stres moż-na zidentyfikować nie tylko w zachod-niej kulturze życia, ale na całym świecie. W niektórych krajach istnieje bezpośred-ni związek pomiędzy wysokością przy-

chodu a liczbą otyłych ludzi, w innych – jak przykładowo w Indiach albo kra-jach arabskich – otyłość jest pozytyw-nym symbolem zamożności.

Zgadzam się z Panem, że ludzie mu-szą zdać sobie sprawę z konsekwencji własnych decyzji. Zdrowie jest podsta-wowym prawem każdego człowieka, ale z drugiej strony – każdy z nas ponosi od-powiedzialność za ochronę zdrowia. To nie oznacza bycia odpowiedzialnym tyl-ko za samego siebie, ale także za zdro-wie innych, w skali lokalnej, regional-nej i globalnej. Musimy zdawać sobie sprawę, że nasze codzienne zachowa-nie może wpływać na inne osoby, człon-ków rodziny i sąsiadów, społeczności zamieszkujące inne kraje. To system na-czyń połączonych.

Zdrowie zostało upolitycznione: eks-perci znają rozwiązania, ale politycy obawiają się odważnych decyzji. Jak poradzić sobie z tą patową sytuacją?

Pozycja ministrów zdrowia oraz in-nych osób odpowiedzialnych za podej-mowanie decyzji w kwestiach związa-nych ze zdrowiem jest często trudna. Z kilku powodów. Po pierwsze, sektor ochrony zdrowia w dalszym ciągu po-strzegamy jako źródło kosztów. Pozy-tywny efekt inwestycji w sektorze – dla społeczeństwa, rodzin, pracowników ochrony zdrowia, ekonomii – jest bardzo rzadko zauważany, trudny do zmierzenia. Mało tego – na bezpośrednie efekty pro-gramów i inwestycji zdrowotnych trzeba zazwyczaj czekać bardzo długo. Kreato-rzy polityki mogą już wówczas nie pia-stować danego urzędu, a to oznacza, że nie przypadnie im w udziale odsunięty w czasie pozytywny efekt i sukces. Nie-miecki rząd wydaje się nieprzerwanie przeprowadzać reformy ochrony zdro-wia. O wiele lepszym pomysłem było-by zbudowanie innowacyjnego i prężne-go systemu, adaptującego się do zmien-nych warunków otoczenia.

W końcu komunikacja pomiędzy kre-atorami polityki a ekspertami i sferą pub-liczną musi ulec poprawie. Trzeba rozwi-nąć nowe platformy dialogu w ramach wszystkich sektorów zaangażowanych w sprawy ochrony zdrowia, będące miej-scem budowania porozumienia i wymia-ny aktualnej wiedzy. Jestem zdania, że naukowcy i eksperci zdrowia muszą być bardziej wyczuleni i odpowiedzialni, aby dostarczać politykom wysokiej wartości

R o Z m o w y


30

R o Z m o w y

wiedzy i wskazówek. Potrzebujemy też większego zaufania i transferu informa-cji, szczególnie pomiędzy przedstawicie-lami ośrodków akademickich i tymi, któ-rzy podejmują decyzje w sektorze ochro-ny zdrowia.

Niektórzy sugerują bardziej radykal-ne kroki. Przykładem jest przemysł spożywczy. Czy nie powinniśmy redu-kować produkcji niezdrowej żywno-ści poprzez system obciążeń podat-kowych?

Mam Pan rację. Niektóre z rozwiązań wydają się stosunkowo proste. Przykła-dem jest polityka podatkowa w zakre-sie produktów zawierających duże ilo-ści tłuszczów, co świetnie realizują Duń-czycy. W Meksyku i niektórych stanach USA opodatkowano napoje słodzone. Niestety, stosowanie wspomnianych me-tod tylko przez pojedyncze kraje ogra-nicza drastycznie pozytywne efekty. Tak długo, jak nie będzie w tej kwestii glo-balnego konsensusu i standardów, nie ma szans na poprawę rezultatów. Inaczej jest w przypadku przemysłu tytoniowe-go, gdzie wypracowaliśmy międzynaro-dowe porozumienie.

Ponadnarodowa zgoda nie jest jednak łatwa. Rozwój omawianych polityk wy-maga systematycznego podejścia na po-ziomie administracji rządowych i trans-sektorowego zaangażowania ministerstw zdrowia, finansów, handlu, gospodarki rolnej itd. Muszą one wspólnie opraco-wać rozwiązanie najlepsze z punktu wi-dzenia interesów kraju, międzynarodo-wych porozumień oraz umów (np. pra-wo Unii Europejskiej), uwzględniając globalne efekty. Po drugie, wiele z tych rozwiązań mogłoby niekorzystnie wpły-wać na inne sektory gospodarki i grupy (rolnictwo, restauratorzy, przemysł che-miczny). Ich przedstawiciele musieliby zmierzyć się ze stratami finansowymi i perspektywą upadku prowadzonego bi-znesu. Pracownicy i związki zawodowe obawialiby się natomiast utraty miejsc pracy. W efekcie, politycy mogliby stra-cić zdobytą popularność i zmarnować szanse na reelekcję.

Warto też wspomnieć, że ograniczenie się do opodatkowania niezdrowej żyw-ności, to za mało. Podobnie jak w przy-padku palenia papierosów, nie jest łatwo przekonać do zmiany zachowań i przy-zwyczajeń. Ludzie są po prostu „uzależ-nieni” od dotychczasowej diety. Niektó-

re z tych „uzależnień” kreowane są przez przemysł spożywczy – poprzez dodatki do żywności albo niezgodną z rzeczywi-stością prezentację produktu i sugerowa-nie korzyści zdrowotnych, niemających nic wspólnego z faktami. W dyskusjach dotyczących konkretnych rozwiązań le-gislacyjnych związanych z opodatkowa-niem żywności, politycy muszą wziąć pod uwagę ogół społeczeństwa. Z kolei eksperci powinni prezentować długo-okresowe korzyści tego typu polityk.

Do tego lobbing od lat hamuje odważ-ne posunięcia w europejskiej polityce kontroli przemysłu tytoniowego...

Kontrola przemysłu tytoniowego sta-nowi dobry przykład na to, że łatwe do rozwiązania – przynajmniej na pierwszy rzut oka – problemy w ochronie zdrowia, wcale takie nie są. Implementacja kon-kretnych ograniczeń jest o wiele trudniej-sza niż myślimy. Administracja rządowa, zainteresowana kształtowaniem polityki prozdrowotnej w długiej perspektywie, mogłaby zwiększyć opodatkowanie pro-duktów tytoniowych, a uzyskane w ten sposób środki przeznaczyć w całości na programy zdrowotne, zwłaszcza kampa-nie profilaktyki. Jednak przemysł tyto-niowy ma bardzo dobrze rozwinięty lob-bing, z kolei palacze – uzależnieni od ty-toniu – to także wyborcy. W przypadku regularnych palaczy, wzrost podatku nie jest skutecznym środkiem odstraszają-cym. Mogą oni znaleźć alternatywne, le-

galne lub nielegalne sposoby pozyskiwa-nia produktów tytoniowych po korzyst-nej cenie.

W omawianej sprawie można też do-strzec pozytywny aspekt. Porozumie-nie WHO w zakresie kontroli przemy-słu tytoniowego (red.: WHO Frame-work Convention on Tobacco Control – FCTC) jest przykładem ponadnarodo-wego konsensusu. Konwencja pomaga poszczególnym państwom w opracowy-waniu własnych antytytoniowych pro-gramów. FCTC zostało zaaprobowane przez wszystkie 194 kraje członkowskie, czyniąc z niego unikalne prawo global-ne, stanowiące mocną podporę dla naro-dowych administracji rządowych w wal-ce z nałogiem. Świat potrzebuje więcej tego typu porozumień dla zdrowia.

Czy nie uważa Pan, że wprowadzanie ograniczeń – jak przykładowo dla pa-laczy – jest dowodem na nieskutecz-ność programów profilaktyki. Lepiej promować zdrowie czy zabraniać?

Nie powiedziałbym, że strategie profi-laktyki nie sprawdziły się. Każda admi-nistracja rządowa ma określone obowiąz-ki w zakresie ochrony zdrowia i musi je realizować, nawet jeśli restrykcyjne me-tody mające na celu ograniczenie kon-sumpcji alkoholu lub palenia tytoniu wy-dają się obłudne. Ale pamiętajmy też, że ostateczna decyzja nadal należy do nas samych. Posiadamy swobodę wolnego

»�Zdrowie�jest�pod-stawowym�prawem�każdego�człowieka,�ale�z�drugiej�strony�–�każdy�z�nas�jest�odpowiedzialny�za�ochronę�zdrowia.«


R o Z m o w y

wyboru. Rząd powinien jednak zachęcać do podejmowania zdrowszych wyborów i większej odpowiedzialności.

Edukacja zdrowotna odgrywa kluczo-wą rolę – dzięki niej ludzie są w stanie podejmować świadome decyzje dotyczą-ce własnego zdrowia. Dzieci nie powin-ny uczyć się tylko tradycyjnych przed-miotów – matematyki, geografii czy ję-zyka angielskiego, ale także zagadnień związanych ze zdrowiem, jak żywienie, aktywność fizyczna, korzystanie z me-diów dla poszukiwania informacji zdro-wotnych. Wyposażeni w taką wiedzę, będą świadomie kształtować własne zdrowie w miarę upływu lat, dodatkowo wpływając na wybory zdrowotne innych, choćby własnych rodziców.

Jakie zmiany zaproponowałby Pan Doktor – poza wspomnianymi – dla stworzenia bardziej efektywnych sy-stemów ochrony zdrowia?

Kompleksowe podejście – administracyj-ne i społeczne – jest niezbędne do zbudo-wania mocnych systemów ochrony zdro-wia. Rządy muszą zmieniać stopniowo dotychczasową politykę, konstruując rozwiązania wspierające zdrowie, a nie skupione na leczeniu chorób. Ludzie po-winni z jednej strony egzekwować prawo do zdrowia, z drugiej – poczuwać się do odpowiedzialności za kondycję własną i innych. Nauczmy się korzystać z ochro-ny zdrowia w sposób solidarny. Wszyst-kie sektory gospodarki muszą być włą-czone do dyskusji nad nowymi ideami. Jeśli się tak nie stanie, będziemy coraz więcej żądać od systemu, zamiast przej-mować odpowiedzialność.

Jakie wyzwania czekają zdrowie pub-liczne w 201� roku? Które z regulacji należy pilnie wprowadzić?

Niełatwo odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ występuje sporo różnic na po-ziomie regionalnym, krajowym i mię-dzynarodowym ochrony zdrowia. Kraje rozwinięte powinny skupić się na kwe-stiach powiązanych ze zdrowiem: sta-rzejących się społeczeństwach, zdrowiu imigrantów i uchodźców. Z kolei gospo-darki wschodzące, jak Chiny, Indie czy Brazylia, czeka wyzwanie w postaci eks-plozji chorób cywilizacyjnych – otyłości, nadciśnienia i cukrzycy.

Kraje rozwijające się stoją w obli-czu rosnącej liczby przypadków chorób

zakaźnych: HIV/AIDS, malarii, gruźli-cy, zapalenia płuc, biegunki krwotocz-nej czy chociażby epidemii jak Ebola. Tutaj ważne jest zbudowanie mocnych systemów powszechnej opieki zdrowot-nej, rozwiązań pokrywających potrzeby zdrowotne w sposób efektywny, wydaj-ny, racjonalnie wykorzystując dostępne zasoby, zapewniając sprawiedliwy do-stęp do pomocy, ale jednocześnie unika-jąc obciążania społeczeństwa bezpośred-nimi wydatkami na zdrowie. Dr Margaret Chan, Dyrektor Generalna WHO, opisa-ła system powszechnej opieki zdrowot-nej, jako „najmocniejszą koncepcję, któ-rą zdrowie publiczne musi zaoferować”. Realizacja postulatu w praktyce nie jest jednak łatwa, biorąc pod uwagę szereg przeszkód socjalnych, ekonomicznych, politycznych, epidemiologicznych i tech-nicznych. Kraje członkowskie Organiza-cji Narodów Zjednoczonych (UN) spoty-kają się obecnie, aby wspólnie zdefinio-wać nową strategię dla zrównoważonego rozwoju po roku 2015. Również koncep-cja powszechnej opieki zdrowotnej bę-dzie przedmiotem dyskusji.

Rok 201� zapamiętamy jako rok epi-demii Eboli w zachodniej Afryce. Czy wyciągnęliśmy z niej wnioski?

Pandemia Eboli pokazała w dramatyczny sposób, że dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej i dobrze skonstruowana po-lityka zdrowotna na szczeblu krajowym są niezbędne dla zagwarantowania bez-pieczeństwa zdrowotnego w skali regio-nalnej i globalnej. Tak samo, jak dobrze funkcjonujący system ochrony zdrowia, fachowo przygotowana kadra medyczna i standardy współpracy.

Na poziomie globalnym trzeba po-nownie podkreślić rolę Światowej Orga-nizacji Zdrowia (WHO), jako organu do-wodzącego i koordynującego działania na globalnej scenie ochrony zdrowia. Na-leży przedsięwziąć wszelkie środki, aby upewnić się, że mandat WHO do realiza-cji statutowych zadań jest wystarczająco silny. Kraje członkowskie muszą odpo-wiedzialnie wspierać inicjatywy global-ne poprzez taki rozwój narodowych po-lityk, który będzie spójny z polityką na szczeblu WHO.

Projekty, jak Inicjatywa Globalne-go Bezpieczeństwa Zdrowotnego (red.: Global Health Security Initiative), któ-rego liderem jest USA, albo Międzyna-rodowe Partnerstwo Zdrowotne (red.:

International Health Partnership) po-twierdzają brak wsparcia i zaufania dla WHO. Z pewnością wpływa to na spo-sób, w jaki Światowa Organizacja Zdro-wia jest w stanie reagować na świato-we kryzysy, w tym sytuację w zachod-niej Afryce.

Pandemia nauczyła nas patrzenia na zdrowie z globalnej perspektywy. Do tej pory zarejestrowano ponad 5000 zgo-nów w wyniku zarażenia wirusem Ebo-li, co jest tragedią samą w sobie. Jednak z drugiej strony musimy pamiętać, że około 21 000 dzieci poniżej 5 roku ży-cia umiera codziennie z powodu biegun-ki krwotocznej, zapalenia płuc, malarii lub w efekcie niedożywienia. Co wię-cej, ponad 1000 kobiet umiera każde-go dnia z powodu powikłań związanych z ciążą. Odpowiednio zbudowane syste-my ochrony zdrowia powinny zapobiec większości wspomnianych zgonów.

Środki masowego przekazu powin-ny zdać sobie sprawę z odpowiedzial-ności związanej z dostarczaniem społe-czeństwu wysokiej jakości informacji, stroniąc od rozbudzania irytacji i bra-ku zaufania. Ebola pokazała nam w ok-rutny sposób, że jako globalna społecz-ność możemy wygrać bitwę z wirusami i innymi zagrożenia zdrowotnymi tyl-ko wówczas, gdy będziemy pracować razem i solidnie. Potrzebujemy silnej Światowej Organizacji Zdrowia dla ko-ordynacji działań i wskazywania kierun-ków rozwoju, nie tylko w czasie kryzy-sów.

Dziękuję za rozmowę. Rozmawiał: Artur Olesch

Dr Mathias Bonk – pediatra i magister w dziedzinie zdrowia międzynarodowego z ponad 15-letnim doświadczeniem w pra-cy w Niemczech, Indiach i Wielkiej Brytanii. Dyrektor Programowy World Health Summit, prestiżowej konferencji zdrowia publicznego organizowanej przez Szpital Charité w Berli-nie. Koordynował prace M8 Alliance of Aca-demic Health Centers, Universities and Na-tional Academies. Wspólnie z czasopismem naukowym LANCET zainicjował i współor-ganizował program “Nowe głosy w zdrowiu globalnym”. Obecnie pracuje jako niezależny ekspert i konsultant Zdrowia Globalnego dla Światowej Organizacji Zdrowia oraz jako asy-stent badań naukowych w Graduate Institute of International and Development Studies (Ge-newa, Szwajcaria).


32

R o Z m o w y

Budz

enie

dobra

Foto: Olga Stachwiuk

Osobę Ewy Błaszczyk nie trzeba specjalnie

przedstawiać. Po-pularność zdobyła

dzięki roli w serialu „Zmiennicy” Stanisława

Barei. Współzałoży-cielka i prezes Fundacji „Akogo?”, której celem

jest pomoc dzieciom w śpiączce. Z jej pomy-

słu powstała Klinika „Budzik”. Za działalność

społeczną wyróżniona m.in. tytułem Lidera

Ochrony Zdrowia. Z Ewą Błaszczyk rozmawiamy o pracy w Fundacji, ak-torstwie i wyzwaniach

codzienności.


R o Z m o w y

Pani Ewo, co słychać w Klinice Budzik po głośnych perypetiach związanych z problemami finansowania?

Klinika „Budzik” była zagrożona finan-sowo na samym początku działalności. Pierwsi pacjenci zostali przyjęci w lipcu 2013 r. Po kilku miesiącach okazało się, że świadczenia zostały za nisko wycenio-ne. W wyniku negocjacji prowadzonych z Narodowym Funduszem Zdrowia, uda-ło nam się to zmienić i obecny kontrakt dla kliniki jest wystarczający. Warto jed-nak wspomnieć, że od początku boryka-my się z problemami związanymi z po-zyskaniem odpowiedniej kadry do klini-ki „Budzik”.

Przecierała Pani zupełnie nowe szla-ki – Klinika była pierwszym tego typu miejsce w Polsce, wyznaczając wzor-ce procedur i postępowania terapeu-tycznego.

Wydaje nam się, że najtrudniejsze mamy już za sobą. Procedury zostały wypraco-wane, kontrakt z NFZ jest terminowo przedłużany. Zawsze jednak można coś ulepszyć.

Czy jest Pani spokojna o środki na 201� rok?

Klinika ma podpisaną umowę do koń-ca 2014 r. Jesteśmy w trakcie procedury podpisania kolejnego kontraktu z NFZ. Ideałem byłaby możliwość kontraktowa-nia na 1,5 roku. To by nam dawało po-czucie stabilności i możliwość rzetelnej pracy u podstaw.

Co zaliczyłaby Pani do największych osiągnięć Kliniki?

Najważniejsze osiągnięcie „Budzika” to wybudzone dzieci. W ciągu niespeł-na 1,5 roku ze śpiączki wybudzilismy 12 pacjentów. Wracają do nas dzieci, ale też ich rodzice, opiekunowie, którzy rozpo-czynają „nowe” życie”.

Zanim powstała Klinika, na bazie oso-bistej tragedii postanowiła Pani zało-żyć Fundację „Akogo?” Co było impul-sem do działania?

Po wypadku mojej córki Oli w 2000 roku byłam zagubiona i przerażona, jak wszy-scy rodzice dzieci w podobnym stanie. Po pierwszym szoku przyszedł czas, kie-dy zaczęłam sobie zadawać pytania, co mogę zrobić, żeby nie zwariować i po-

móc swojej córce oraz innym dzieciom w śpiączce. Mając świadomość, że jest mi trochę łatwiej z uwagi na uprawiany przeze mnie zawód, postanowiłam prze-kuć swoje cierpienie w działanie.

Co dokładnie oznacza nazwa „Ako-go”?

Dokładnie: a kogo to obchodzi?Zanim powstała nasza fundacja, za-

gadnienie „śpiączki” było marginalnym problemem. Dzieci, które trafiały po wy-padkach na OIOM-y, a ich stan się nie poprawiał, po paru miesiącach kierowa-

ne były do hospicjów lub domu. W tych miejscach nie da się zapewnić odpowied-niej rehabilitacji. Szczególnie w przypad-ku młodych organizmów w okresie 1,5 roku od wypadku można osiągnąć dużą poprawę u pacjenta. I właśnie Klinika „Budzik” powstała z myślą o stworzeniu miejsca dla dzieci w śpiączce, które przy intensywnej rehabilitacji mają szansę się obudzić.

„Akogo” to też słowo-pytanie, któ-re zadawała moja córka Ola, kiedy była małą dziewczynką. Pogrążona w swoim świecie zabawek, kiedy dochodziły do niej głosy rozmawiających ze sobą do-

Miejsce cudówKlinika „Budzik” została uruchomiona w lipcu 2013 roku jako pierwszy w Polsce wzorcowy szpital dla dzieci po ciężkich urazach mózgu. Ośrodek działa przy war-szawskim Centrum Zdrowia Dziecka.

Budowa Kliniki, której koszt wyniósł ponad 20 mln zł, została sfinansowana przez Fundację „Akogo?” dzięki ofiarności darczyńców indywidualnych, firm, fundacji oraz środków UE.

Klinika posiada 15 łóżek oraz pełną infrastrukturą niezbędną do hospitalizacji i re-habilitacji neurologicznej dzieci po ciężkich urazach mózgu.

Pacjenci przyjmowani są do „Budzika” od lipca 2013 roku. Są to dzieci do 18 roku życia, po urazie, w konsekwencji którego doszło do ciężkiego niedotlenienia móz-gu, z syndromem apalicznym (z wyłączeniem urazów okołoporodowych, chorób metabolicznych genetycznie uwarunkowanych). Przyjmowane są osoby przeby-wające w śpiączce nie dłużej niż 12 miesięcy od urazu lub 6 miesięcy, jeśli śpiącz-ka wystąpiła z przyczyn nieurazowych. Leczenie w klinice może trwać łącznie do 12 miesięcy, z możliwością przedłużenia o kolejne 3 miesiące.

Leczenie jest bezpłatne dzięki finansowaniu ze środków NFZ. Również rodzice pa-cjentów przebywają w „Budziku” bezpłatnie z dzieckiem przez 24h na dobę i są włączani w proces rehabilitacji.


3�

R o Z m o w y

r e k l a m a

Grupa ekspertów Ogólnopolskiego Systemu Ochrony Zdrowia opracowała nowatorską bazę interakcji leków z żywnością. Dowiedz się, jakich pokarmów i napojów należy unikać, zażywając leki. Poznaj praktyczne wskazówki dla bezpiecznej farmakoterapii.

KONTROLUJ INTERAKCJE ON-LINE.Skorzystaj z wyszukiwarki leków na portalu OSOZ lub załóż Indywidualne Kontro Zdrowotne z automatycznym mechanizmem nadzorowania interakcji.

rosłych, potrafiła znienacka zadać to py-tanie: „a co?”, „a kogo?”.

Trudno pogodzić pracę dla Fundacji z aktorstwem? Czy był taki moment, kiedy chciała Pani zrezygnować albo z Fundacji albo sceny? Albo, gdy żało-wała Pani, że jedno albo drugie konku-ruje o Pani czas?

Prawda jest taka, że jestem w permanen-tnym rozdarciu. Los sprawił, że nie mogę

»�Prawda�jest�taka,�że�jestem�w�permanen-tnym�rozdarciu.«

zrezygnować z fundacji. Ola tak pokie-rowała moim życiem… Jest też poczu-cie odpowiedzialności za to, co się zro-biło, obiecało.

Praca zawodowa jest dla mnie bardzo cenna, jest dla mnie wytchnieniem od trosk życia codziennego i fundacji. Bez aktorstwa nie mogłabym funkcjonować. Wcielanie się w inne postacie jest fanta-styczną odskocznią od tego, co pochłania mnie na co dzień.

Co daje Pani zawód, recitale, wystę-py?

Podróże, nowe miejsca, nowych lu-dzi, inną energię. Swój zawód wybra-łam świadomie i czerpię z niego przy-jemność. Nie jestem typem osoby, która mogłaby pracować w biurze, codziennie w tych samych godzinach.

Jaka jest Ewa Błaszczyk po latach pra-cy dla Fundacji? Czy bardzo się zmie-niła? Czego żałuje i jakie ma marze-nia?

Bogatsza o liczne doświadczenia, pozba-wiona pewnych złudzeń, mile zaskaki-wana od czasu o czasu.

Marzę… wiadomo… i żeby mieć wię-cej czasu i przestrzeni wokół siebie.

Skąd motywacja żeby pomagać, dzia-łać społecznie i nie poddawać się?

Jestem na „mus-iku”. W krytycznym momencie stanęłam przed wyborem „działać” czy „poddać się”. Wybrałam to pierwsze, choćby ze względu na moje córki.

Pani życzenia na 201� rok?

Dobrego, spokojnego 2015 r. Niech się spełniają Wasze życzenia. A fundacji ży-czę hojnych sponsorów i nowych cen-nych kontaktów ze świata medycyny i oczywiście wybudzeń, wybudzeń…

Dziękuję za rozmowę.Rozmawiał: Artur Olesch

WWW.OSOZ.PLOGÓLNOPOLSKI SYSTEM OCHRONY ZDROWIA

z ŻYWNOŚCiĄLEKÓWINTERAKCJE

ZAPROSZENIE

www.osoz.pl/edmREJESTRACJA UDZIAŁU

CYKL KONFERENCJI REGIONALNYCH

ELEKTRONICZNADOKUMENTACJA

MEDYCZNA

Zapowiadane zmiany prawne w obszarze opieki zdrowotnej będą mia-ły duże oddziaływanie na funkcjonowanie placówek medycznych w Pol-sce. Jednym z większych wyzwań dla szpitali, przychodni oraz lekarzy prowadzących indywidualne praktyki lekarskie jest rzetelne przygoto-wanie się do przejścia na elektroniczną dokumentację medyczną.

KAMSOFT S.A. wraz z Partnerami Regionalnymi zapraszają na cykl re-gionalnych konferencji „ELEKTRONICZNA DOKUMENTACJA MEDYCZ-NA”. Spotkania o charakterze szkoleniowym poprowadzą eksperci po-siadający bogatą wiedzę prawną oraz doświadczenie we wdrażaniu rozwiązań IT. Wstęp na konferencję jest bezpłatny.

Podczas konferencji uczestnicy dowiedzą się m.in. co zrobić, aby spełnić wszystkie wymagania prawne, w jaki sposób zadbać o bezpieczeństwo danych medycznych, jak płynnie zrealizować proces pełnego przejścia na e-dokumentację medyczną.

Szczegółowe informacje na temat szkolenia oraz formularz zgłoszenia znajdują się na stronie internetowej www.osoz.pl/edm


3�

SZPITALE

dOdATKOWe ŹrÓdŁA FiNANSOWANiA dziAŁALNOŚCi SzPiTALi

OCENA SYTUACJI FINANSOWEJ SZPITALA (SP ZOZ)

Środki unijnePodmiot tworzącyUsług komercyjne

Instytucje samorządoweBanki

Wynajem powierzchniSpecjalistyczne fundacje

PFRONFundusze Norweskie

SponsorzyMinisterstwo Zdrowia

47%31%

25%22%

21%17%

9%

8%7%

5%

}

WOJEWÓDZTWO LICZBA SZPITALI NA 10 TYS. OSÓB MIEJSCEDolnośląskie 79 50,3 5

Kujawsko-pom. 41 44,9 12Lubelskie 49 53,5 2Lubuskie 24 43,6 15Łódzkie 66 51,3 4

Małopolskie 74 44,0 13Mazowieckie 114 47,8 7

Opolskie 26 45,7 10Podkarpackie 38 46,9 9

Podlaskie 32 47,4 8Pomorskie 50 39,1 16

Śląskie 133 56,0 1Świętokrzyskie 25 51,7 3

Warmińsko-mazurskie 42 43,7 14Wielkopolskie 65 45,6 11

Zachodniopom 39 49,7 6RAZEM 897 48,2 —

„Najwięcej szpitali na 1000 mieszkańców jest w woj. śląskim, najmniej – pomorskim”

ZDECYDOWANIE DOBRA

RACZEJDOBRA

ANI DOBRA,ANI NIEDOBRA

RACZEJzŁA

ZDECYDOWANIEzŁA

26% 19%10%

36%

9%

29%45%

To procent osób z przekształconych szpitali, będących zwolennikami

komercjalizacji. Odsetek jest niemal czterokrotnieniższy w przypadku

szpitali publicznych (26%).

81%

Najczęstszym czynnikiem stymulującym do przekształceń jest

trudna sytuacja samorządu będącego właścicielem szpitala.

169Liczba skomercjalizowanych

szpitali w 2013 roku.


źródło: Raport „Sytuacja fi nansowa szpitali w Polsce” (Magellan S.A, PMR)

W POLSCE

„Połowa przedstawicieli SP ZOZ-ów przyznała, że w reprezentowanym przez nich szpitalu w 2013 roku koszty przekroczą przychody.”

Udział środków z Narodowego Funduszu Zdrowia w fi nansowaniu

szpitali (SP ZOZ)

Procent wszystkich środków w ochronie

zdrowia przeznaczanych na szpitale

KOSzTY POWOduJĄCe NAJWiĘCeJ PrOBLeMÓW z FiNANSOWANieM BieŻĄCeJ dziAŁALNOŚCi SzPiTALA (SP zOz)

SZPITALE PUBLICZNE W POLSCE

ŚredNi rOCzNY PrzYCHÓd SZPITALA (SP ZOZ)

2010

2011

2012

38 mln zł

38 mln zł

41 mln zł

„Zdaniem ekspertów, siatka szpitali w Polsce jest zbyt gęsta, za dużo

procedur realizowanych jest jako szpitalne, a nie

ambulatoryjne.”44% 17% 20%

9% 7%2%

Pensje Zużycie energii /

materiałów

Usługiobce

Koszty fi nansowe

Amortyzacja Podatki,opłaty

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

781 742 748 732 754 795 830 897

34,39% 96,9%

51%

p R a k T y k a

ROK


38

p R a k T y k a

www.ec.europa.eu

• Over 75% think the Internet is a good way of finding out more about health.

• Six out of ten Europeans go onli-ne when looking for health informa-tion (almost eight out of ten of 15-39 year-olds have done so, compared with less than a third of people aged 55 and over);

• 90% of those said that the Inter-net helped them to improve their kno-wledge about health-related topics;

• When online, people are hunting for health-related topics or to impro-ve their lifestyle choices such as nutri-tion, physical activity, smoking etc.

• Nearly 9 out of 10 people who lo-oked for health information online say they were satisfied with the informa-tion they found. Of the 10% who were not satisfied, roughly half say it was not reliable (50%, 75% in Luxemburg and 12% in Estonia), it was commer-cially oriented (48%, 74% in Czech Re-public and 11% in Republic of Cyprus), or it was not detailed enough (46%, 73% in Belgium, Poland and 10% in Malta);

• Eight out of ten surveyed said the information they found was use-ful (94% in United Kingdom and 53% in Slovenia), and easy to understand

(94% in United Kingdom and 44% in Slovakia).

• However, four out of ten people do not think the information came from a trustworthy source (11% in United Kingdom and 82% in Slovakia).

• After having searched online for health-related information, respon-dents most commonly spoke to friends or relatives (47%, 63% in Czech Re-public and 22% in Estonia), or made a doctor’s appointment (40%, 50% in Greece and 23% in Finland);

• Most people who didn't use the In-ternet for health information say they usually rely on their doctor for this sort of information. Four out of ten pe-ople did simply not need to look for this kind of information; a third say it's because they don't have Internet access.

People in the The Netherlands (73%), Sweden (70%), and Denmark (70%) are more likely to have searched the Inter-net for health information during the past year, while in Romania (47%) and Mal-ta (49%) less than half of the population use the Internet for this purpose. Europe-ans' digital health literacy also depends on their general level of education: whi-le 71% of people who finished their edu-cation aged 20 or above mention having used the Internet to search for health-re-lated information, only 23% of people who left school aged 15 or under say the same thing.

This Flash Eurobarometer was car-ried out in the 28 EU member states between 18-20 September 2014. Some 26,566 people were interviewed.

How to download a full report?Find the results of the Eurobarometer survey of Europeans digital health literacy and the results per country. Use your internet browser and type in: “EUROPEAN CITIZENS’ DIGITAL HEALTH LITERACY”.

europeans becoming enthusiastic users of online health informationA new EU-wide survey shows that Europeans are hungry for online information about health and healthy lifestyles.


p R a k T y k a

Q2TT

1. USE OF THE INTERNET TO SEARCH FOR HEALTH-RELATED INFORMATION

2. QUALITY OF INFORMATION AND PERCEPTION OF THE INTERNET AS A TOOLTO IMPROVE KNOWLEDGE OF HEALTH-RELATED TOPICS

Within the last 12 months, have you used the Internet to search forhealth-related information? This could include information on an injury,a disease, illness, nutrition, improving health, etc.

Let’s talk about the quality of the information you found on the Internet…(MULTIPLE ANSWERS POSSIBLE)

It was useful

55%

55%

54%

50%

23%

80%

73%

77%

65%

74%

55%

67%

47%

66%

60%

59%

36%

41%

47%

20%

10%

8%

3%

3%

It was easy to understand

It was easy to find

It was relevant to your personalsituation

It had an appropriate level of detail(enough/not too much)

It came from a trustworthy source

It was thorough

Please tell me whether you totally agree, tend to agree, tend to disagree ortotally disagree with the following statement: “The Internet is a good tool to helpimprove my knowledge of health-related topics”

Within the last 12 months, what type of health-related information did you look foron the Internet? You searched the Internet for… (MAX. 2 ANSWERS)

General information on health-related topics orways to improve your health (for example:

information on nutrition, diet, sports and exercise,pregnancy, etc.)

Information on a specific injury, disease, illness orcondition (for example: when zou have stomach

problems, your child has broken his/her arm, yourspouse has been diagnosed with cancer, etc.)

Specific information on a medical treatment orprocedure (for example: how to take your

medication, what to expect with a heart by-pass,etc.)

Information to get a second opinion after havingvisited your doctor

Other (DO NOT READ OUT)

Yes, once a week or more often

Yes, several times a month

Yes, approximately once a month

Less than once a month

No, never

Don’t know

EU Outer pie

EU28PL

EU28PL

PL Inner pie

Totally agree

Tend to agree

Tend to disagree

Totally disagree

Don’t know

EU Outer pie PL Inner pie


�0

p R a k T y k a

reklama_osoz_04_2014_krzywe.indd 1 2014-04-01 10:48:16

�1Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 12/2014

p R a k T y k a

CO NOWegO?

ZESKANOWAĆ STAN ZDROWIAWyobraź sobie przyszłość, gdzie stan zdrowia diagnozujesz w domu, lepiej rozumiesz swój organizm. Tak brzmi idea firmy Scanadu, której misją jest stworzenie prostego, uniwersalnego urządzenia do szybkiego sprawdzania stanu zdrowia i interpre-tacji niepokojących objawów. Scanadu Scout – miniaturowy skaner – wystarczy umieścić na czole, aby otrzymać błyska-wicznie informacje o kluczowych parametrach zdrowia. Połą-czenie ze smartfonem ułatwia przeprowadzenie konsultacji on-line z lekarzem i postawienie wstępnej diagnozy.

SZPITALNE POMIESZCZENIA

PRZYSZŁOŚCISzpital przyszłości to prawdopodobnie budynek o dużej ela-styczności komponowania pomieszczeń, bogaty w urządzenia multimedialne i nowoczesny sprzęt diagnostyczny, ascetycznie urządzony, z dużą ilością światła i przestrzeni. Miejsce kom-fortowe dla pacjenta, lekarza i rodziny chorego. „Patient Room 2020” – project firmy NXT, Clemenson University i Birdtree Design – łączy w sobie doświadczenie firm technologicznych, wiedzę uniwersytecką i unikalny design. Cel: uporządkować chaos technologii i wyposażenia pokoju szpitalnego. Projek-tanci budują obecnie prototyp testowy, aby przekonać się, któ-ry z teoretycznych projektów sprawdzi się najlepiej.

NIGDY WIĘCEJ BŁĘDNYCH WKŁUĆPobranie krwi albo iniekcja – standardowe czynności w prak-tyce każdej pielęgniarki – czasami mogą okazać się skompli-kowane. U niektórych pacjentów naczynia krwionośne osadzo-ne są głęboko lub po prostu słabo widoczne. Niezbędną pomoc oferują specjalne skanery, wyświetlające na wybranym frag-mencie skóry pacjenta wysokiej jakości obraz systemu naczyń krwionośnych (w czasie rzeczywistym). W efekcie skuteczność pierwszego wkłucia wzrasta nawet do 100%, co oszczędza pa-cjentowi zbędnego cierpienia i zwiększa satysfakcję personelu medycznego z wykonywanej pracy.

Źródło i foto: Scanadu Fastcodesign, The Guardian, Khademhosseini Lab, Christie Medical Holdings, NXTHealth.

NACZYNIA KRWIONOŚNE

Z DRUKARKINaukowcy z Australii i USA dokonali odkrycia, które otwie-ra drogę do wydruku 3D narządów człowieka. Po latach ba-dań udało się stworzyć sztuczne naczynia krwionośne z pomocą specjalnej hydrożelowej konstrukcji powstałej dzięki połącze-niu zaawansowanych technologii bio-wydruku 3D i biomate-riałów. Żyły są niezbędne do budowania trwałych sztucznych tkanek. Badacze przyznają, że choć na produkcję ludzkich or-ganów przyjdzie nam jeszcze poczekać dekady, jest to milowy krok i nadzieja dla transplantologii.


�2

o p I N I e

Pora odczarować innowacjęnia szpitalnego bywa abstrakcyjnym w stosunku do najdroższych procedur na świecie, a w kuluarach trwa bój o miej-sce Zintegrowanych Inwestycji Teryto-rialnych (w obecnym kształcie inwesty-cje medyczne ZIT-ów są zagrożeniem dla wolności gospodarczej podmiotów medycznych) na mapach potrzeb zdro-wotnych, które będą przecież fundamen-tem najbliższego kontraktowania.

Słowo-klucz nowej perspektywy to „innowacja”. Tym wszystkim, którzy pamiętają jeszcze dyskusje sprzed dwu lat na ten temat, chciałbym dziś jednak powiedzieć, żeby wyniesione wówczas opinie po prostu wyrzucili do kosza. Sy-tuacja się zmieniła, nastawienie jest zde-cydowanie inne. Już rok temu EBOiR (Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju) uznał, że transformacja, głównie z powo-du kryzysu, zatrzymała się. Zaś w tego-rocznym raporcie o przemianach na ob-szarze byłych krajów socjalistycznych stara się nas przekonać, że sytuacja nie tylko nie uległa poprawie, ale wymaga zdecydowanej reakcji. Jedynym sposo-bem, co może istotnie popchnąć do przo-du gospodarki krajów unijnych (zwłasz-cza wszędzie tam, gdzie już zdecydowa-nie osłabły reformatorskie ambicje), są właśnie innowacje.

Przygotowując raport, EBOiR posta-nowił przyjrzeć się, jaki odsetek firm sa-modzielnie wymyśla innowacje, a jaki kupuje gotowe rozwiązania. W tym ra-porcie Polska wypada niezbyt cieka-wie, przede wszystkim jest przedstawia-na jako importer technologii i pomysłów. Rozwiązania technologiczne kupuje 12,2 proc. polskich firm. Opcję „kupuję lub wymyślam” stosuje 9,1 proc. przed-siębiorstw. Podobne do polskich wyniki mają takie kraje jak Turcja, Kirgizja, Ser-bia czy Macedonia. To – przy całej sym-patii do Turków czy Kirgizów – nie-chciane przez nas towarzystwo. Kraje, z którymi zazwyczaj porównujemy się w statystykach, wyprzedzają nas zdecy-dowanie. Chorwacja, mająca taki sam jak Polska udział firm kupujących rozwiąza-nia, cechuje się zdecydowanie wyższym odsetkiem (16 proc.) firm wprowadzają-cych własne innowacje. W Czechach ich

poziom jest ponad dwukrotnie wyższy (23 proc.). I choć – jak to dla odmiany wynika z raportu zrealizowanego przez Oxford Economics dla banku HSBC – Polska pnie się w górę w globalnych rankingach rynku wysokich technolo-gii (w 2000 r. zajmowaliśmy 21. pozycję na świecie, a w 2013 – już 14). Należy oczywiście pamiętać, że analizy Oxford Economics zawierają przede wszystkim technologie implementowane, a nie ro-dzime.

Jeśli przez pryzmat powyższych ra-portów spojrzeć na konferencję opisaną w pierwszym akapicie niniejszego felie-tonu, można by mieć obawę, że w ochro-nie zdrowia aspekt innowacyjności nie zaistnieje. Ale na szczęście nowsze defi-nicje innowacji są zdecydowanie łatwiej-sze do zaakceptowania. Według nich pro-ces innowacyjny to wdrożenie nowego lub znacząco udoskonalonego produk-tu (wyrobu albo usługi), nowego proce-su, nowej metody marketingowej czy no-wej metody organizacyjnej. I choć – jak twierdzą klasycy – w każdym przypadku potrzebna nam będzie szczególna wola eksperymentowania i podejmowania ry-zyka, ta definicja w połączeniu z naci-skami EBOiR daje nadzieję. A skoro co siódme euro z nowej perspektywy unij-nej przeznaczone zostanie na innowacyj-ność, to prawie 20 tysięcy polskich pod-miotów medycznych swojej szansy roz-wojowej powinno poszukiwać właśnie w słowie „innowacja”.

»�O�zasadach�funkcjo-nowania�systemu�dyskutujemy�dużo,�o�zasadach�zarządzania�podmiotami�medyczny-mi�–�bardzo�mało.«

KrZysZtOf MAchA ekspert Pracodawców rP

Ostatnio bardzo się zdziwiłem, kiedy w trakcie prezentacji na Mazowszu, na pytanie o istotny udział przychodów spo-za NFZ we wpływach podmiotów me-dycznych, na sali podniosło się ledwie kilka rąk. Kolejne pytania uzmysłowiły mi, że mam do czynienia z grupą przed-stawicieli ośrodków, dla których świat ochrony zdrowia niemal kończy się na wynikach kontraktowania i idącej za nimi corocznej propozycji finansowej oddziału Funduszu.

W ogniu walki o realizację pakietów onkologicznego i kolejkowego można by to zdarzenie potraktować jako przyczy-nek do dyskusji o tym, czy w zdrowiu mamy bardziej do czynienia z „ochroną” czy też może ze „służbą”. Ale tym razem chciałbym zwrócić uwagę na inny aspekt opisanej sytuacji. Otóż takie „kanałowe” myślenie menagerów w sytuacji perma-nentnego niedoboru środków, prowadzi do presji na płatnika o wciąż nowe pie-niądze i… na tym w zasadzie się kończy! W ten sposób bowiem – jak skomento-wał to ostatnio jeden z zajmujących się problemem ekonomistów – „o zasadach funkcjonowania systemu dyskutujemy dużo, o zasadach zarządzania podmiota-mi medycznymi – bardzo mało”.

Tymczasem jesteśmy u progu kolej-nej perspektywy unijnej, która w swych założeniach jest bardziej atrakcyjna, ale i odmienna od poprzedniej. Warto wie-dzieć, że wciąż słaba jest nić zgody orga-nów europejskich na dalsze utrzymywa-nie odwróconej piramidy finansowania świadczeń, w której realny koszt lecze-


o p I N I e


��

o p I N I e

rynek absurdówCo okazało się w 2014 roku najwięk-szym wyzwaniem? Jakich zmian oczekują placówki medyczne? Rozmawiamy z dr n. med. Wojciechem Puzyna – Dyrektorem Centrum Medycznego „Żelazna” Sp. z o.o.

��Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 12/2014

o p I N I e

Z perspektywy Centrum Medycznego „Żelazna” w Warszawie największym wyzwaniem w 2014 roku było ograni-czanie aktywności w limitowanej czę-ści kontraktu z NFZ. Przed dwoma laty Szpital zakończył rozbudowę. Jego po-wierzchnia podwoiła się, znacząco wzro-sła liczba łóżek. A kontrakt, w części li-mitowanej, ani drgnął. Bo przecież od kil-ku lat aneksujemy umowy, a nie stajemy do konkursu ofert. Podkreślam – „w czę-ści limitowanej” – bo my jako jedno-pro-filowy szpital położniczo-ginekologicz-ny mamy to szczęście, że porody i opieka nad noworodkiem co do zasady nie są li-mitowane. Natomiast limitowane są pro-cedury z zakresu ginekologii oraz patolo-gii ciąży i rozliczane łącznie. W efekcie, mając coraz więcej porodów, a co za tym idzie – przy III poziomie referencyjnym – coraz więcej hospitalizacji w zakresie pa-tologii ciąży, musimy prawie „wygasić” aktywności ginekologiczne. Co jest cał-kowitym kuriozum, w zakresie neonato-logii limitowane jest żywienie pozajelito-we, dojelitowe i przetaczanie preparatów krwi wcześniakom oraz chorym donoszo-nym noworodkom. Wszyscy o tym wie-dzą i nie następuje zmiana w tym zakre-sie. W efekcie nawet w tym obszarze Fun-dusz nie zapłacił nam za nadwykonania z poprzedniego roku.

Myślę, że opierając się na tym przykła-dzie, można wskazać na jedną z głównych bolączek polskiej ochrony zdrowia – brak realistycznego pomysłu na jej sprawne, skoordynowane funkcjonowanie. Więk-szość szpitali jest poważnie zadłużona. Niezapłacone nadwykonania z ostatnich lat to tylko na Mazowszu prawie miliard złotych. Informacja medialna z ostatnie-go czasu o uznaniowym zapłaceniu przez NFZ za łapówkę ponad 17 milionów za nadwykonania z 2011 roku jednemu z prywatnych szpitali z okolic Warszawy, a niezapłaceniu innym, jest porażająca! Praktycznie zamrożono wycenę procedur – w efekcie uwzględniając choćby infla-cję, usługodawcy otrzymują coraz niższe wynagrodzenie za swoją pracę. System oparty o składkę zdrowotną funkcjonu-je już od 15 lat i nadal działa w oparciu o „sufitologiczną” wycenę procedur. Sa-modzielne publiczne zakłady opieki zdro-wotnej, nawet po zrealizowaniu kontrak-tu z NFZ, mają zakaz świadczenia usług komercyjnych – co prowadzi do wielkie-go marnotrawstwa.

Podsumowując, największym wy-zwaniem dla mojego Szpitala w minio-

nym roku (sądzę, że także dla większo-ści innych) było trwające od lat oderwa-nie od realiów i reguł ekonomicznych po stronie organizatorów ochrony zdrowia w Polsce, nadal znacząca uznaniowość w finansowaniu i populistyczna prowi-zorka w bieżącym ustalaniu zasad funk-cjonowania systemu.

W opisanej powyżej sytuacji, „uciecz-ką do przodu”, w przypadku Centrum Medycznego „Żelazna” było przekształ-cenie niezadłużonego spzoz-u w 2013 roku w samorządową spółkę z o.o. Głów-nym celem jest przywrócenie odrobiny normalności w funkcjonowaniu i odzy-skanie choć części samodzielności przy-znanej piętnaście lat wcześniej i stopnio-wo odbieranej.

Rok 2015 jest rokiem wyborów pre-zydenckich i parlamentarnych. To szan-sa na nowe otwarcie. W kampanii wy-borczej zazwyczaj pada dużo obietnic – trzeba je później być w stanie egze-kwować. To jest jednocześnie i szansa i zagrożenie.

Moje nadzieje na kolejny rok to odej-ście od kategorycznego zakazu współpła-cenia przez pacjentów za ponadstandar-dowe usługi, warunki, materiały użyte do realizacji świadczeń zdrowotnych kon-traktowanych przez publicznego płat-nika. To ograniczenie powoduje znacz-nie więcej szkody niż pożytku. W tym kontekście oczekuję realistycznego do-definiowania koszyka usług gwaranto-wanych i opisania standardów, na które stać system. By to było możliwe, trzeba także rzetelnie wycenić procedury.

Oczekuję, że wszelkie istotne regula-cje dotyczące zasad funkcjonowania pla-cówek i kontraktowania świadczeń będą

znane co najmniej 6 miesięcy przed po-czątkiem ich obowiązywania, a umo-wy z NFZ będą musiały być podpisane do końca listopada – na kolejny rok lub lata.

Oczekuję, że nie usłyszę już od urzęd-nika w NFZ, że konkurs ofert „to fikcja, którą nakazano realizować, bo NIK się czepia”, a wszystkie warunki finanso-wania poszczególnych placówek zosta-ły już definitywnie wcześniej przez płat-nika ustalone.

Od lat marzy mi się, jako przedstawi-cielowi dużej, stabilnej, placówki, stały opiekun ze strony Funduszu, który kilka-krotnie w ciągu roku by nas odwiedzał, był dostępny telefonicznie, pełniąc rolę konsultanta i rzecznika w Funduszu.

Jestem zwolennikiem „rynku” i kon-kurencji jako istotnych czynników wpły-wających na jakość usług. Także po stro-nie NFZ. Myślę, że monopol publicznego płatnika to złe rozwiązanie – obiecywa-no zmiany w tym zakresie, ale jakoś się „rozmyły”. Tak jak rozmywa się per-spektywa uchwalenia ustawy o zdrowiu publicznym, dodatkowych ubezpiecze-niach zdrowotnych…

Podsumowując oczekiwania na przy-szłość – chciałbym więcej normalności, partnerstwa, dobrej dwukierunkowej ko-munikacji. Ponieważ zarówno w mikro-skali jak i makroskali, w organizacjach tylko trzy zjawiska występują natural-nie – spór, chaos, nieefektywność. Ży-czyłbym sobie i nam wszystkim dyna-micznego, odważnego, mało polityczne-go, światłego przywództwa w ochronie zdrowia.

»�Organizatorzy�ochrony�zdrowia�w�Polsce�oderwani�są�od�realiów�i�reguł�ekonomicznych.«

»�Rozmywa�się�perspektywa�uchwalenia�ustawy�o�zdrowiu�publicznym,�dodatkowych�ubezpieczeniach�zdrowotnych...«


��

S T a T y S T y k I I p R o g N o Z ymoNI ToR Z jaw ISk ep IdemIolo gIc Z N yc h

Koszty całkowiteW listopadzie ogólne koszty leczenia,

w przeliczeniu na 1000 mieszkańców, osiągnęły poziom 61 353 zł. Oznacza to spadek o 4 936 zł w porównaniu z paź-dziernikiem, ale jednocześnie jest to wy-nik powyżej średniej dla 2014 roku.

Według prognoz, koszty ogólne w przeliczeniu dla całego roku 2014 osiągną kwotę 737 563 zł (o 10 906 zł więcej niż poziom uzyskanych kosztów w 2013 roku).

Najwyższe koszty cechują wojewódz-two mazowieckie i dolnośląskie (jedyne z wynikami powyżej 70 tys. zł). Woje-wództwo świętokrzyskie z rezultatem 50,3 tys. zł uplasowało się na przeciwle-głym biegunie.

Największy bezwzględny i procento-wy spadek wartości kosztów ogólnych wystąpił w województwie małopolskim (o 9,3 tys. zł czyli 13%). Najmniejszy spadek, zarówno kwotowy jak i procen-towy, był domeną województwa war-mińsko-mazurskiego (o 1,3 tys. zł czy-li 2,3%).

Ostatnie prognozy kosztów całkowi-tych na rok 2014 przewidują, że trzy wo-jewództwa osiągną wyniki powyżej 800 tys. zł i będą to kolejno: mazowieckie, dolnośląskie i podlaskie. Najniższe kosz-ty zanotujemy w województwach: opol-skim, świętokrzyskim i kujawsko-pomor-skim (poniżej 650 tys. zł).

AlergiaListopadowe koszty leczenia alergii

okazały się dotychczas najniższe w 2014 roku. Kwota 969 zł jest o 514 zł mniejsza od danych z listopada 2013 roku, a także ponad dwukrotnie mniejsza od kosztów z kwietnia, maja i czerwca 2014 roku.

Całoroczne koszty alergii wyniosą we-dług prognoz 19 392 zł (mniej o 1 737 zł w porównaniu z 2013 rokiem).

Najwyższe koszty leczenia alergii od-notowano w województwach: mazowie-ckim (1,3 tys. zł), dolnośląskim (1,2 tys. zł), pomorskim (1,1 tys. zł) i zachodnio-pomorskim (1 tys. zł). Najniższymi kosz-tami leczenia alergii cechowało się woje-wództwo świętokrzyskie z rezultatem na poziomie 654 zł.

Porównując listopad z październikiem zauważamy spadki kosztów leczenia alergii we wszystkich województwach. Kwotowo najmniejsze – w wojewódz-twie warmińsko-mazurskim (o 26 zł); największe – w województwie mazowie-ckim (o 355 zł).

Według prognoz kosztów alergii na rok 2014, najwyższe koszty osiągną ko-lejno województwa: mazowieckie, dolno-śląskie, pomorskie (powyżej 20 tys. zł). Najmniej kosztotwórcze będą wojewódz-twa: warmińsko-mazurskie, opolskie oraz świętokrzyskie (żadne nie osiągnie rocz-nych kosztów alergii na poziomie min. 14,2 tys. zł).

Grypa i przeziębienieKoszty grypy i przeziębienia osiąg-

nęły poziom 3 713 zł. Wynik ten, niższy o 560 zł od poprzedniego miesiąca, jest trzecim najwyższym odnotowanym wy-nikiem w 2014 roku.

Prognoza kosztów grypy i przeziębie-nie zakłada wynik na poziomie 33,9 tys. zł dla całego roku 2014 (o 7 tys. zł więcej w porównaniu z ubiegłym rokiem).

Najwyższymi kosztami w listopadzie wyróżniły się województwa: mazowie-ckie, dolnośląskie i lubuskie (powyżej 3 tys. zł). Najniższe koszty grypy i prze-ziębienia zanotowano w województwie świętokrzyskim i warmińsko-mazurskim (poniżej 2,9 tys. zł).

We wszystkich województwach, w po-równaniu z październikiem, koszty zma-lały. Kwotowo najwyższe zmiany zanoto-wało województwo mazowieckie (spadek o 813 zł), procentowo – świętokrzyskie (spadek o 17%). Najmniejszymi spadka-mi odznaczyło się województwo opolskie (o 164 zł, 4,6%).

W roku 2014 najwyższe koszty grypy i przeziębienia uzyskają województwa: mazowieckie (45,8 tys. zł), dolnośląskie (40 tys. zł). Na drugim biegunie znajdą się województwa: świętokrzyskie (24,8 tys. zł), warmińsko-mazurskie (27,3 tys. zł) i opolskie (29,8 tys. zł).

Monitor zjawisk epidemiologicznychKOSZTY OGÓLNE LECZENIA KOSZTY GRYPY I PRZEZIĘBIENIA KOSZTY ALERGII

ZMIANA MIESIĘCZNA W LISTOPADZIE W STOSUNKU DO PAźDZIERNIKA

PROGNOZA ROCZNA NA 2014 ROK ZE ZMIANĄ W STOSUNKU DO 2013 ROKU

PAźDZIERNIK 2014 LISTOPAD 2014

66 289 zł 61 353 zł

WARTOŚĆ ZMIANY

–4 936 złPAźDZIERNIK 2014 LISTOPAD 2014

4 273 zł 3 713 zł

WARTOŚĆ ZMIANY

–560 złPAźDZIERNIK 2014 LISTOPAD 2014

1 131 zł 969 zł

WARTOŚĆ ZMIANY

–162 zł

ROK 2013 ROK 2014

21 129 zł 19 329 zł

TREND PROGNOZY

–1 800 złROK 2013 ROK 2014

26 890 zł 33 948 zł

TREND PROGNOZY

+7 058 złROK 2013 ROK 2014

726 656 zł 737 563 zł

TREND PROGNOZY

+10 906 zł

dOrOtA ZAchArZewsKA, Zakład Analiz statystycznych, KAMsOft s.A.

* wszystkie dane w tekście i tabeli – w przeliczeniu na 1000 mieszkańców



»�Koszty�leczenia�w�listopadzie�2014�roku�spadły�o�prawie�5�tys.�zł�w�porównaniu�z�poprzed-nim�miesiącem.«

dane bieżące prognoza

kosz

ty, t

ys. z

ł

Ogólne koszty leczenia (zakup środków farmaceutycznych) przypadające na 1000 mieszkańców

prognoza

prognoza

STYCZEŃ LUTY MARZEC

KWIECIEŃ MAJ CZERWIEC

LIPIEC SIERPIEŃ WRZESIEŃ

PAŹDZIERNIK LISTOPAD GRUDZIEŃ


�8



kosz

ty, t

ys. z

ł

Koszty grypy i przeziębienia przypadające na 1000 mieszkańców

prognoza

prognoza





»�W�porówaniu�z�paździer-nikiem�koszty�leczenia�przeziębienia�i�grypy�w�listopadzie�spadły,�ale�utrzymały�wysoki�poziom.«




kosz

ty, t

ys. z

ł

Koszty alergii przypadające na 1000 mieszkańców

prognoza





»�W�listopadzie�koszty�leczenia�alergii�były�najniższe�w�2014�roku.«


�0

S T a T y S T y k I I p R o g N o Z yS T Ruk T uR a dy S T Ry buc j I l eków

STATYSTYKA MIESIĄCA (LISTOPAD 2014) ORAZ TRENDY W STOSUNKU DO PAźDZIERNIKA 2014

ŚREDNIA CENA ZA OPAKOWANIE LEKU ŚREDNI OBRÓT W APTECE ŚREDNIA WARTOŚĆ TRANSAKCJI

1�,�� zł 1�� tys. zł 20,29 zł

ŚREDNIA LICZBA PACJENTÓW W APTECE POZIOM REFUNDACJI WARTOŚĆ SPRZEDAŻY NA PACJENTA

3320 osób 2�,� % �0,00 zł

dZIeŃ/GOdZINA O NAJwIĘKsZyM OBrOcIe TYDZIEŃ Z NAJWIĘKSZĄ LICZBĄ KLIENTÓW NAJWIĘKSZY WZROST SPRZEDAŻY

PIĄTEK | 11.00–12.00 3–9 LISTOPADA BRAK


Struktura dystrybucji leków

Obrót w statystycznej aptece w listo-padzie 2014 roku wyniósł 166 tys. zł. Jest to kwota niższa o 14 tys. zł od paź-dziernika tego samego roku oraz o 3,5 tys. zł od wyniku z listopada 2013 roku. Cały rynek farmaceutyczny w listopa-dzie osiągnął wartość 2 mld 362 mln zł, co oznacza spadek o 7,4% w porówna-niu z ubiegłym miesiącem oraz o 1,9% w stosunku do listopada 2013 roku.

Według prognoz, w 2014 roku staty-styczna apteka osiągnie obrót na pozio-mie 2 041,5 tys. zł. Taki wynik jest o 0,1% wyższy od roku 2013 oraz o 5,3% wyż-szy w porównaniu do roku 2012. Obrót dla całego rynku w bieżącym roku osiąg-nie 28,5 mld zł (o 7,3% więcej w porów-naniu z rokiem 2012 i o 2,6% w zesta-wieniu z rokiem 2013). Wartość refunda-cji wyniesie 7,5 mld zł (o 5,7% więcej od

poziomu z 2013 roku oraz o 8,5% więcej od wyniku z 2012 roku).

Porównując listopad 2014 roku z paź-dziernikiem tego samego roku obserwu-jemy spadki dla sprzedaży odręcznej, re-cept pełnopłatnych oraz recept refundo-wanych. Z poziomu statystycznej apteki obniżki te wynoszą kolejno: 8,3%, 7,1%, 7,6%.

W trzech dniach listopada wynik sprzedaży w aptece przekroczył 8 tys. zł. Mowa o 12, 13 i 14 listopada (najwię-cej – 8 182 zł w dniu 14 listopada). Pią-tek okazał się najlepszym pod względem obrotu dniem miesiąca, ze średnią kwo-tą 7 811 zł. Podobnie jak miesiąc wcześ-niej, największy ruch w aptece notowa-no w godzinach 10.00–12.00.

Zestawiając listopad z październikiem 2014 roku, żadna z grup leków nie osiąg-

nęła wzrostów sprzedaży. Największe kwotowe spadki (powyżej 1 900 zł dla statystycznej apteki) odnotowały grupy farmaceutyków dedykowane centralne-mu układowi nerwowemu oraz przewo-dowi pokarmowemu i metabolizmowi. Najmniejszy spadek (27 zł dla staty-stycznej apteki) odnotowano dla grupy „leki przeciwpasożytnicze, owadobójcze i repelenty”. Warto zauważyć, że jest to również grupa z najmniejszym udziałem w sprzedaży ogółem.

Udziały poszczególnych grup leków w całkowitym obrocie aptecznym, po-równując listopad z październikiem 2014 roku, dla żadnej z grup nie były więk-sze od 1 punktu procentowego (p.p.). Najmocniejsze wzrosty nastąpiły w gru-pach: przewód pokarmowy i metabolizm (0,34 p.p.), układ sercowo-naczyniowy



(0,17 p.p.). Najmocniejsze spadki odno-towały grupy: centralny układ nerwo-wy (0,16 p.p.), układ moczowo-płciowy i hormony płciowe (0,11 p.p.).

Średnia marża apteczna wyniosła 25,97% (o 2,28 p.p. mniej od poprzedza-jącego miesiąca): dla leków z list refun-dacyjnych – 17,73%, (o 2,06 p.p. mniej od wyniku za październik); dla leków sprzedawanych na recepty pełnopłatne – 27,58% (o 2,30 p.p. mniej od wyniku z ubiegłego miesiąca); na sprzedaży od-ręcznej – 31,88% (spadek o 4,19% w sto-sunku do listopada 2013 r.).

Średnia cena za pojedyncze opakowa-nie leku osiągnęła poziom 16,67 zł (o 10 groszy więcej w porównaniu z paździer-nikiem). Z tej kwoty 4,42 zł to zapłata re-fundatora (bez zmian). Pozostała wartość w wysokości 12,25 zł stanowiła zapła-tę pacjenta. Porównując osiągnięte dane z październikiem 2014 roku, pacjent za-płacił z własnej kieszeni o 11 groszy wię-cej.

Średnie ceny leków przedstawiają się następująco: leki z list refundacyjnych – 27,06 zł; leki dla recept pełnopłatnych – 21,92 zł; leki wydawane bez recepty – 11,35 zł.

Statystyczną aptekę odwiedziło 3 320 klientów (spadek o 320 osób w porówna-niu do października). Najwięcej pacjen-tów zdecydowało się na zakupy w apte-ce w tygodniu 3–9 listopada (870 osób). Najmniej – w okresie 10–16 listopada (755 osób).

Statystyczny pacjent wydał w apte-ce 50,00 zł, co jest kwotą wyższą o 55

Rys. 1. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach listopada (porównanie do ubiegłego roku)

Rys. 2. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach listopada – podział na dni tygodnia (porównanie do ubiegłego roku)

listopad 2014 listopad 2013


Rys. 3. Podział sprzedaży aptecznej na kategorie – % wartości sprzedaży


�2


Rys. 4. Poziom marży aptecznej (%) w latach 2006–2014

Rys. 5. Podział średniej ceny leku (w zł) na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2013–2014

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

1 2 3 4 5 6 7

2013 2014

8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

refundacjazapłata pacjenta

3,76 4,25 4,10 4,37 4,31 4,40 4,39 4,35 4,20 4,35 4,33 4,02 4,13 4,23 4,19 4,41 4,55 4,58 4,56 4,42 4,37 4,42 4,42

12,36 12,39 12,37 12,25 12,21 12,08 12,07 12,02 12,21 12,33 12,20 12,67 12,19 12,16 12,12 12,05 11,94 11,90 11,97 11,99 12,06 12,14 12,25

Rys. 6. Podział średniej ceny pozycji sprzedanej na receptę refundowaną (w zł) na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2013–2014

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2013 2014

refundacjazapłata pacjenta

18,19 19,01 18,61 18,92 18,61 18,78 18,91 18,87 19,05 18,91 18,89 18,25 18,61 18,83 19,08 19,13 19,37 19,39 19,30 19,10 19,36 19,30 18,96

8,69 8,30 8,42 8,05 8,24 8,37 8,29 8,16 8,15 8,41 8,25 9,39 7,57 7,80 7,62 7,56 7,24 7,28 7,63 7,73 7,67 8,02 8,10

Rys. 7. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w ciągu miesiąca w latach 2006–2014



groszy w porównaniu z październikiem oraz aż o 3,72 zł wyższą w porównaniu ze styczniem 2014 roku. W podanej kwo-cie dopłata refundatora wynosi 13,26 zł. Pozostałą sumę (36,74 zł) pacjent zapła-cił z własnej kieszeni.

Rys. 8. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w rozbiciu na przedziały godzinowe w dniu po-wszednim w listopadzie

Rys. 9. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w poszczególnych dniach listopada (porównanie do ubiegłego roku)

Rys. 10. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w poszczególnych tygodniach listopada (porównanie do ubiegłego roku)

Tab. 1. Sprzedaż produktów w statystycznej aptece wg. statusu produktu

Wg. statusu leku w bazie BLOZWartość sprzedaży w statystycznej aptece (PLN) Udział w całkowitej wartości sprzedaży aptecznej

listopad 2014 listopad 2013 listopad 2014 listopad 2013

Lek - RX 101 279 103 778 61,01% 61,23%

Lek - OTC 35 654 36 482 21,48% 21,52%

Suplement diety lub dietetyczny środek spożywczy 14 970 15 347 9,02% 9,05%

Pozostałe 14 096 13 893 8,49% 8,20%



ZDANIEM EKSPERTAPo wakacyjnym zastoju, we wrześniu i październiku wzrastała systematycznie liczba pacjentów odwiedzających apte-ki. Takiej sytuacji spodziewamy się co roku, zwłaszcza w związku z częstszy-mi zachorowaniami na grypę i przezię-bienie. Rok 2014 okazał się najcieplej-szym w dziejach meteorologii, w listo-padzie nadal panowały wysokie jak na ten miesiąc temperatury. W stosunku do października spadła liczba pacjentów z grypą i przeziębieniem. Rekordowo ni-ski poziom osiągnęła sprzedaż leków na alergie. Mniej pacjentów w statystycznej aptece oznacza także mniejszą sprzedaż. Na obrocie najbardziej straciły leki bez recepty (korekta ujemna o ponad 8%). Sytuacja nie jest jednak precedensowa, a rok temu spadki okazały się mocniej-sze. Weźmy pod uwagę, że w listopa-dzie 2013 roku w aptekach było jeszcze mniej pacjentów w porównaniu z listo-padem 2014 roku (aż o 270 osób). Czy w grudniu taka tendencja się utrzyma? Wszystko wskazuje na to, że nie. Ostat-ni miesiąc roku to z jednej strony dwa wolne dni, w których apteki pozostają zamknięte, ale jednocześnie okres zaku-pów świątecznych i robienia zapasów le-ków. Jak pokazują poprzednie lata, ob-rót z reguły rośnie (w grudniu 2013 roku – aż o 9,1%). Dobrą informacją dla pa-cjentów są na pewno w miarę stałe ceny leków. Największe podwyżki rejestruje-my oczywiście w grupie leków bez re-cepty (OTC) – w porównaniu z rokiem poprzednim musieliśmy zapłacić 18 gro-szy więcej. Ale już leki z list refundacyj-nych staniały o średnio 7 groszy.

Podsumowanie całego roku 2014 na rynku farmaceutycznym już w kolej-nym numerze czasopisma.


��


Rys. 11. Prognoza miesięcznych obrotów statystycznej apteki

wartości w cenach detalicznych brutto

szacunkowy obrót 2014: 2 041,5 tys. zł

Zmiana: wzrost 0–1%

prognoza obrotu realizacja obrotu

I 2014 II 2014 III 2014 IV 2014 V 2014 VI 2014 VII 2014 VIII 2014 IX 2014 X 2014 XI 2014 XII 2014

Tysi

ące

zł

realizacja (poprzedni rok)

150

160

170

180

190

200

Tab. 2. Opis stanu statystycznej apteki w formie skróconego biuletynu informacyjnego za listopad 2014

listopad 2014

zmiana w stosunku do (%) zmiana w stosunku do (liczbowo)

października 2014

stycznia 2014

listopada 2013

października 2014

stycznia 2014

listopada 2013

obrót całkowity (w tys. zł)

statystyczna apteka 166,0 -7,8% -4,6% -2,1% -14,0 -8,0 -3,5

cały rynek apteczny 2 361 848 -7,4% -0,8% 1,9% -190 012,0 -19 516,0 44 105,0

recepty refundowane (w tys. zł)

statystyczna apteka 61,8 -7,6% 2,1% -1,5% -5,1 1,3 -0,9

cały rynek apteczny 879 934 -7,3% 6,1% 2,5% -69 019,3 50 639,4 21 466,4

recepty pełnopłatne (w tys. zł)


cały rynek apteczny 510 230 -6,7% -1,6% 0,2% -36 845,9 -8 234,9 787,0

sprzedaż odręczna (w tys. zł)


cały rynek apteczny 953 290 -7,9% -5,8% 2,1% -82 056,1 -58 256,9 20 004,4

wartość refundacji (w tys. zł)

statystyczna apteka 44,0 -8,4% 0,0% -0,8% -4,0 0,0 -0,4

cały rynek apteczny 626 512 -8,1% 4,0% 3,2% -55 025,1 24 080,7 19 474,0

udział refundacji

w całkowitym obrocie 26,5% -0,7% 4,9% 1,3% 0,0 0,0 0,0

w sprzedaży refundowanej 70,1% -0,8% -1,4% 0,7% 0,0 0,0 0,0

średnia cena opakowania

ogółem 16,67 zł 0,6% 2,2% 0,8% 0,10 0,35 0,14

dla leków z list refundacyjnych 27,06 zł -0,9% 3,3% -0,3% -0,26 0,87 -0,07

dla leków z recept pełnopłatnych 21,92 zł -0,2% 2,3% -0,1% -0,04 0,49 -0,02

dla produktów bez recepty (OTC) 11,35 zł 1,2% -1,4% 1,6% 0,13 -0,16 0,18

Liczba pacjentów w aptece 3 320 -8,8% -11,7% -7,5% -320,0 -440,0 -270,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty refundowane) 730 -7,6% -5,2% -3,9% -60,0 -40,0 -30,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty pełnopłatne) 790 -8,1% -10,2% -7,1% -70,0 -90,0 -60,0

Liczba pacjentów w aptece (sprzedaż odręczna) 2 690 -8,8% -11,5% -6,9% -260,0 -350,0 -200,0

Średnia marża apteczna

ogółem 25,97% -8,1% -4,7% -5,6% 0,0 0,0 0,0

dla leków z list refundacyjnych 17,73% -10,4% -6,7% -4,2% 0,0 0,0 0,0

dla leków na recepty pełnopłatne 27,58% -7,7% -8,7% -14,9% 0,0 0,0 0,0

dla sprzedaży odręcznej 31,88% -8,9% -7,5% -11,6% 0,0 0,0 0,0

Wartość sprzedaży na pacjenta 50,00 zł 1,1% 8,0% 5,9% 0,5 3,7 2,8

Wartość zapłaty przez pacjenta 36,74 zł 1,4% 6,3% 5,4% 0,5 2,2 1,9

Wartość dopłaty refundatora 13,26 zł 0,4% 13,3% 7,3% 0,1 1,6 0,9

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty refundowane) 84,72 zł 0,0% 7,7% 2,6% 0,0 6,0 2,1

Wartość zapłaty przez pacjenta (recepty refundowane) 25,35 zł 1,9% 11,4% 1,0% 0,5 2,6 0,3

Wartość dopłaty refundatora (recepty refundowane) 59,37 zł -0,8% 6,1% 3,2% -0,5 3,4 1,9

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty pełnopłatne) 45,39 zł 1,2% 5,4% 3,6% 0,5 2,3 1,6

Wartość sprzedaży na pacjenta (sprzedaż odręczna) 24,91 zł 0,6% 2,4% 5,5% 0,2 0,6 1,3



realizacja refundacji (rok 2013)

I 2014 II 2014 III 2014 IV 2014 V 2014 VI 2014 VII 2014 VIII 2014 IX 2014 X 2014 XI 2014 XII 2014

prognoza obrotu realizacja obrotu (rok 2013)realizacja obrotu

prognoza refundacjirealizacja refundacji

Mili

ony

zł

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

3 000

Rys. 12. Prognoza miesięcznej wartości obrotu w kraju (ceny detaliczne brutto)

szacunkowy obrót 2014: 28,5 mld zł

szacunkowa refundacja: 7,5 mld zł

szacunkowa zmiana obrotu: wzrost 2 do 4% (w stosunku do roku 2013)

szacunkowa zmiana refundacji: wzrost 5 do 7% (w stosunku do roku 2013)

Prognoza sprzedaży rocznej w oparciu o dane do listopada 2014 Dane narastające od początku roku

2014

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo) 2014

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo)

2013 2012 2013 2012 2013 2012 2013 2012

2 041,5 0,1% 5,3% 3,0 102,0 1 850,5 -0,2% 5,3% -3,0 93,0

28 475 931,8 2,6% 7,3% 710 557,3 1 947 660,8 25 757 411,5 2,1% 7,1% 530 842,0 1 711 225,5

744,8 0,1% 4,4% 0,4 31,7 679,1 0,2% 4,5% 1,3 29,5

10 391 224,8 2,5% 6,5% 251 083,5 635 868,2 9 454 546,9 2,5% 6,4% 228 117,9 566 662,4

445,4 -1,5% 3,6% -6,9 15,4 407,2 -1,6% 3,9% -6,5 15,4

6 210 784,8 0,8% 5,6% 50 826,9 329 219,5 5 667 055,5 0,6% 5,7% 36 390,1 306 796,2

835,6 1,0% 6,8% 8,3 53,0 749,6 0,1% 6,6% 1,1 46,2

11 654 442,3 3,4% 8,9% 386 764,1 951 253,3 10 431 883,5 2,4% 8,4% 245 418,5 809 331,7

539,3 3,3% 6,4% 17,0 32,6 493,3 3,2% 6,7% 15,5 30,8

7 523 000,1 5,7% 8,5% 408 145,7 591 179,5 6 867 799,9 5,6% 8,5% 364 129,8 539 523,8

26,4% 3,1% 1,1% 0,0 0,0 0,3 3,4% 1,3% 0,9% 0,3%

71,2% 3,1% 1,8% 0,0 0,0 0,7 2,9% 1,9% 2,0% 1,3%

16,43 zł -0,4% 1,6% -0,1 0,3 16,5 -0,1% 1,9% -2,0% 29,9%

26,96 zł -0,7% -0,3% -0,2 -0,1 26,8 -1,1% -0,7% -31,1% -20,2%

21,83 zł -0,5% 2,2% -0,1 0,5 21,8 -0,6% 2,2% -12,4% 47,3%

11,20 zł 0,2% 2,8% 0,0 0,3 11,2 0,6% 3,3% 6,3% 35,7%

41 859 -4,2% -3,4% -1 830,6 -1 460,6 38 080 -4,3% -3,3% -1 720 -1 300

8 980 -1,8% -1,4% -160,0 -130,0 8 200 -1,8% -1,3% -150 -110

9 910 -4,0% -1,3% -409,7 -129,7 9 080 -3,8% -0,7% -360 -60

33 799 -4,1% -2,1% -1 440,7 -720,7 30 740 -4,1% -1,8% -1 330 -550

26,92% -2,4% 0,9% 0,0 0,0 26,88% -2,4% 0,8% -0,7% 0,2%

18,74% 2,5% 2,9% 0,0 0,0 18,73% 2,6% 2,8% 0,5% 0,5%

29,43% -7,6% -3,4% 0,0 0,0 29,40% -7,8% -3,3% -2,5% -1,0%

33,86% -6,2% -4,7% 0,0 0,0 33,69% -6,7% -5,0% -2,4% -1,8%

48,77 zł 4,5% 8,9% 2,1 4,0 48,60 zł 4,3% 8,9% 2,02 zł 3,97 zł

35,89 zł 3,4% 8,5% 1,2 2,8 35,64 zł 3,1% 8,4% 1,07 zł 2,76 zł

12,88 zł 7,8% 10,1% 0,9 1,2 12,96 zł 7,9% 10,3% 0,95 zł 1,21 zł

82,94 zł 1,8% 6,0% 1,5 4,7 82,82 zł 2,0% 5,9% 1,64 zł 4,65 zł

23,91 zł -5,1% 1,6% -1,3 0,4 23,70 zł -4,8% 1,2% -1,18 zł 0,29 zł

59,04 zł 5,0% 7,8% 2,8 4,3 59,12 zł 5,0% 8,0% 2,82 zł 4,36 zł

44,94 zł 2,5% 4,9% 1,1 2,1 44,84 zł 2,3% 4,6% 1,02 zł 1,98 zł

24,72 zł 5,3% 9,0% 1,2 2,1 24,38 zł 4,5% 8,5% 1,04 zł 1,91 zł


��


Tab. 3. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca

rodzaj sprzedażytransakcje sprzedaż brutto Opłata pacjenta refundacja udział wart. % Opakowania Śr. cena Śr. cena

liczba % wartość % wartość % wartość % Pac. ref. liczba zł/opak. zł/trans.

1. u-r 791,52 9,68 36268,97 21,85 7713,46 6,32 28555,51 64,85 21,27 78,73 1085,38 33,42 45,82

2. u-30 567,47 6,94 15989,42 9,63 6762,94 5,54 9226,48 20,95 42,30 57,70 746,60 21,42 28,18

3. u-50 302,75 3,70 6932,90 4,18 3968,70 3,25 2964,20 6,73 57,24 42,76 343,12 20,21 22,90

4. u-BeZPŁAtNy 27,50 0,34 1154,27 0,70 23,55 0,02 1130,71 2,57 2,04 97,96 60,27 19,15 41,98

5. INwAlIdA wOJeNNy 23,19 0,28 836,30 0,50 0,00 0,00 836,30 1,90 0,00 100,00 31,88 26,23 36,07

6. INwAlIdA wOJsKOwy 0,30 0,00 6,76 0,00 1,35 0,00 5,41 0,01 20,01 79,99 0,39 17,15 22,39

7. ZhK 11,25 0,14 251,27 0,15 40,47 0,03 210,80 0,48 16,11 83,89 14,21 17,68 22,34

8. AZ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 100,00 0,00 -2,37 -1,02

9. NArKOtyKI 2,38 0,03 405,32 0,24 33,20 0,03 372,12 0,85 8,19 91,81 3,57 113,65 170,19

10. ŚrOdKI POMOcNIcZe 11,84 0,14 1292,80 0,78 560,57 0,46 732,23 1,66 43,36 56,64 132,83 9,73 109,17

11. PelNOPŁAtNe 1394,62 17,05 35861,00 21,60 35861,00 29,40 0,00 0,00 100,00 0,00 1635,91 21,92 25,71

12. OdrĘcZNA 5047,48 61,70 67001,00 40,36 67001,00 54,93 0,00 0,00 100,00 0,00 5903,85 11,35 13,27

13. rAZeM 8180,30 100,00 166000,00 100,00 121966,25 100,00 44033,75 100,00 73,47 26,53 9958,01 16,67 20,29

Tab. 4. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – średnia narastająca od początku roku



1. u-r 800,69 9,61 36236,62 21,54 7129,78 5,78 29106,83 64,91 19,68 80,32 1100,44 32,93 45,26

2. u-30 572,09 6,87 15984,45 9,50 6653,82 5,39 9330,63 20,81 41,63 58,37 750,38 21,30 27,94

3. u-50 301,22 3,62 6829,75 4,06 3836,54 3,11 2993,21 6,67 56,17 43,83 339,19 20,14 22,67

4. u-BeZPŁAtNy 27,69 0,33 1154,89 0,69 14,05 0,01 1140,94 2,54 1,22 98,79 60,88 18,97 41,71

5. INwAlIdA wOJeNNy 25,46 0,31 876,13 0,52 0,00 0,00 907,08 2,02 0,00 103,53 35,21 24,88 34,41

6. INwAlIdA wOJsKOwy 0,33 0,00 7,34 0,00 1,31 0,00 6,03 0,01 17,88 82,12 0,43 17,00 22,15

7. ZhK 11,45 0,14 257,51 0,15 36,23 0,03 221,28 0,49 14,07 85,93 14,57 17,68 22,48

8. AZ 0,00 0,00 0,05 0,00 0,00 0,00 0,05 0,00 0,00 104,08 0,00 10,65 12,82

9. NArKOtyKI 2,38 0,03 394,74 0,23 26,02 0,02 368,72 0,82 6,59 93,41 3,54 111,66 165,67

10. ŚrOdKI POMOcNIcZe 11,80 0,14 1331,81 0,79 560,06 0,45 771,74 1,72 42,05 57,95 136,16 9,78 112,89

11. PelNOPŁAtNe 1444,35 17,33 37016,98 22,00 37016,98 29,99 0,00 0,00 100,00 0,00 1694,79 21,84 25,63

12. OdrĘcZNA 5134,53 61,62 68141,68 40,51 68141,68 55,21 0,00 0,00 100,00 0,00 6085,19 11,20 13,27

13. rAZeM 8332,01 100,00 168227,27 100,00 123414,14 100,00 44844,18 100,00 73,36 26,66 10220,74 16,46 20,19

Tab. 5. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca



1. recepty ref. całość 1726 21,10 61845 37,26 18508 15,18 43337 98,42 29,93 70,07 2285 27,06 35,82

2. recepty pełnopłatne 1395 17,05 35861 21,60 35861 29,40 0 0,00 100,00 0,00 1636 21,92 25,71

3. sprzedaż odręczna 5047 61,70 67001 40,36 67001 54,93 0 0,00 100,00 0,00 5904 11,35 13,27

4. Inne pozycje (wnioski) 12 0,14 1293 0,78 561 0,46 732 1,66 43,36 56,64 133 9,73 109,17

5. rAZeM 8180 100,00 166000 100,00 121966 100,00 44034 100,00 73,47 26,53 9958 16,67 20,29

Tab. 6. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – zestawienie narastające od początku roku



1. recepty ref. całość 1741,33 20,90 61741,47 36,70 17697,76 14,34 44074,77 98,28 28,66 71,39 2304,64 26,79 35,46

2. recepty pełnopłatne 1444,35 17,33 37016,98 22,00 37016,98 29,99 0,00 0,00 100,00 0,00 1694,79 21,84 25,63

3. sprzedaż odręczna 5134,53 61,62 68141,68 40,51 68141,68 55,21 0,00 0,00 100,00 0,00 6085,19 11,20 13,27

4. Inne pozycje (wnioski) 11,80 0,14 1331,81 0,79 560,06 0,45 771,74 1,72 42,05 57,95 136,16 9,78 112,89

5. rAZeM 8332,01 100,00 168227,27 100,00 123414,14 100,00 44844,18 100,00 73,36 26,66 10220,74 16,46 20,19

Tab. 7. Prognoza rocznej sprzedaży w statystycznej aptece w rozbiciu na grupy sprzedaży



1. recepty ref. całość 20824,89 20,60 744845,76 36,49 214613,81 14,29 530231,95 98,31 28,81 71,19 27629,41 26,96 35,77

2. recepty pełnopłatne 17361,16 17,17 445360,60 21,82 445360,60 29,65 0,00 0,00 100,00 0,00 20400,06 21,83 25,65

3. sprzedaż odręczna 62763,18 62,09 835551,49 40,93 835551,49 55,62 0,00 0,00 100,00 0,00 74581,89 11,20 13,31

4. Inne pozycje (wnioski) 140,80 0,14 15742,15 0,77 6634,24 0,44 9107,90 1,69 42,14 57,86 1614,66 9,75 111,81

5. rAZeM 101090,03 100,00 2041500,00 100,00 1502160,14 100,00 539339,85 100,00 73,58 26,42 124226,02 16,43 20,19

Tab. 8. Prognoza rocznej sprzedaży w rozbiciu na grupy sprzedaży z uwzględnieniem zmieniającej się w ciągu roku liczby aptek – cały rynku apteczny



1. recepty ref. całość 290479569 20,60 10391224808 36,49 2993547987 14,29 7395958288 98,31 28,81 71,18 385402971 26,96 35,77

2. recepty pełnopłatne 242110391 17,17 6210784827 21,81 6212127392 29,65 0 0,00 100,02 0,00 284489430 21,83 25,65

3. sprzedaż odręczna 875433613 62,09 11654442340 40,93 11654718218 55,62 0 0,00 100,00 0,00 1040283387 11,20 13,31

4. Inne pozycje (wnioski) 1963059 0,14 219479823 0,77 92537921 0,44 127041851 1,69 42,16 57,88 22511877 9,75 111,81

5. rAZeM 1409986632 100,00 28475931797 100,00 20952931519 100,00 7523000139 100,00 73,58 26,42 1732687665 16,43 20,20


S T a T y S T y k I I p R o g N o Z ya N a l I Z a oSoZ

Zamawiajprzez nas!

22 213 12 85

[email protected]


�8


Nadc

iśnien

ie tęt

nicze

Tab. 1. Roczne zestawienie sprzedaży produktów na nadciśnienie w latach 2002–2013 oraz prognoza na lata 2014–2015

RokWartość

sprzedaży (zł)

Liczba sprzedanych opakowań

Średnia cena za

pojedyncze opakowanie (zł)

Wartość sprzedaży na jeden

produkt (zł)

Liczba sprzedanych

opakowań na jeden produkt

Liczba produktów będących w ofercie

Procentowa zmiana wartości

w stosunku do roku

poprzedniego

Procentowa zmiana liczby

w stosunku do roku

poprzedniego

2002 116 184 737 4 718 964 24,62 2 151 569 87 388 54 — —

2003 131 357 841 4 665 290 28,16 2 345 676 83 309 56 13,06% -1,14%

2004 150 684 268 5 114 503 29,46 2 897 774 98 356 52 14,71% 9,63%

2005 174 427 763 5 705 363 30,57 3 420 152 111 870 51 15,76% 11,55%

2006 180 756 521 5 948 715 30,39 3 615 130 118 974 50 3,63% 4,27%

2007 150 756 576 5 233 701 28,80 3 277 317 113 776 46 -16,60% -12,02%

2008 152 424 699 5 417 078 28,14 3 313 580 117 763 46 1,11% 3,50%

2009 145 827 120 5 338 974 27,31 3 391 328 124 162 43 -4,33% -1,44%

2010 142 451 443 5 274 677 27,01 3 561 286 131 867 40 -2,31% -1,20%

2011 149 148 677 5 576 900 26,74 3 824 325 142 997 39 4,70% 5,73%

2012 130 930 162 4 920 867 26,61 3 193 419 120 021 41 -12,22% -11,76%

2013 132 382 710 4 972 905 26,62 3 008 698 113 021 44 1,11% 1,06%

2014 127 622 064 5 150 805 24,78 — — — -3,60% 3,58%

2015 128 107 096 5 142 741 24,91 — — — 0,38% -0,16%

Nadciśnienie tętnicze jest najczęstszą przyczyną zgonów na świecie. Określane mianem „cichego zabójcy”, nieleczone doprowadza do uszkodzenia serca, nerek, mózgu oraz oczu. Przyspiesza rozwój miażdżycy, zwiększa ryzyko zawału serca, grozi udarem mózgu. Szczególnie zagrożeni są mężczyźni po 40 roku życia, ale coraz częściej występuje u młodych ludzi. Co mówią dane statystyczne o sprze-daży leków na nadciśnienie?


Rynek w liczbachRynek leków nadciśnienia tętniczego charakteryzuje się sporymi wahaniami w ciągu roku. Najwyższa średniomie-sięczna wartość sprzedaży produktów dedykowanych nadciśnieniu przypada



na grudzień (13 mln zł) oraz paździer-nik (12,7 mln zł); najniższa sprzedaż notowana jest w styczniu (11,3 mln zł) i w sierpniu (11,4 mln zł).

Od roku 2006 zaobserwować można trend spadkowy wartości sprzedaży le-

ków na nadciśnienie (mimo, że pojawia-ją się lata, kiedy rynek pnie się w górę). W 2006 roku wartość sprzedaży wynio-sła 180,8 mln zł, a w roku 2013 już tyl-ko 132,4 mln zł (prawie 30% korekta). Natomiast wartość sprzedaży w pierw-

Tab. 2. Liczba produktów wprowadzonych na rynek w poszczególnych latach, będących do dzisiaj w ofercie oraz średnia cena dla tych produktów. Liczba produktów wycofanych z rynku w poszczególnych latach oraz średnia cena dla tych produktów

Liczba

badanych produktów

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2013 21 33,19 35,79 34,45 34,30 32,73 29,86 28,36 26,98 26,36 25,76 26,17 25,86

Produkty będące w ofercie w latach 2003–2013 a nie będące w ofercie w 2002 roku

4 37,06 37,80 38,64 36,59 34,83 34,66 35,16 35,44 35,10 29,51 29,24

Produkty będące w ofercie w latach 2004–2013 a nie będące w ofercie w latach 2002–2003

4 31,73 29,73 17,12 14,10 12,98 12,58 12,75 13,47 12,67 13,43


0 — — — — — — — — —


2 24,92 25,28 26,52 14,23 13,13 23,26 23,28 23,01


3 30,06 34,62 35,15 34,24 33,68 34,07 33,86


0 — — — — — —


0 — — — — —


1 50,83 50,70 55,16 56,76


3 58,23 57,09 54,31


1 75,30 74,57

Produkty będące w ofercie w 2013 roku a nie będące w ofercie w latach 2002–2012

3 23,54

Liczba

badanych produktów

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2013 21 33,19 35,79 34,45 34,30 32,73 29,86 28,36 26,98 26,36 25,76 26,17 25,86

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2012 a nie będące w ofercie w 2013 roku

0 — — — — — — — — — — —


0 — — — — — — — — — —


1 3,49 3,48 3,44 3,44 3,58 3,52 3,38 3,33 3,34


1 35,50 36,31 35,86 35,79 33,13 30,87 30,90 30,79


3 13,24 14,33 13,31 11,63 6,08 23,50 26,24


2 2,65 2,66 2,71 2,68 2,46 6,19


2 12,48 13,57 20,25 23,41 2,67


3 14,03 14,88 18,44 17,85


5 6,83 6,57 13,04


3 28,79 28,16

Produkty będące w ofercie w 2002 roku a nie będące w ofercie w latach 2003–2013

6 30,81

szych dziesięciu miesiącach 2014 roku była najniższa od 2003 roku. Średnia cena za pojedyncze opakowanie spad-ła z 30,39 zł (rok 2006) do 26,62 (rok 2013); dla pierwszych dziesięciu miesię-cy 2014 roku wynosi ona 24,6 zł. Cało-


�0


roczna liczba sprzedanych opakowań le-ków od 2002 roku waha się w granicach 4,7–5,9 mln sztuk.

Asortyment oferowanych w aptekach produktów od 2007 roku jest mniejszy w porównaniu z przedziałem lat 2002–2006. Najwięcej pozycji asortymento-wych dedykowanych nadciśnieniu po 2007 roku było oferowanych w latach 2007 i 2008 (46 artykułów), najmniej – w roku 2011 (39 artykułów). Po 2011 roku oferta zwiększała się systematycz-nie i osiągnęła w 2013 roku poziom 44 artykułów.

Leki na nadciśnienie tętnicze sprzeda-wane w aptekach nie charakteryzują się

silną rotacją. W przedziale lat 2002–2013, nieprzerwalnie w ofercie, apteki posiada-ły 21 pozycji asortymentowych. W roku 2013 pojawiły się tylko 3 nowe marki, które nie były w sprzedaży w poprzed-nich latach analizy. Jest to bardzo sta-bilny rynek, od dłuższego czasu nie po-jawiły się innowacyjne metody leczenia oparte o nowe substancje. Czas życia pro-duktów na rynku jest bardzo długi w po-równaniu z innymi grupami leków. Żaden produkt będący w sprzedaży w przedziale lat 2002–2012 nie został usunięty w 2013 roku. Jeśli w danym roku wprowadza się lub wyklucza z rynku markę, jest to za-zwyczaj kilka pozycji.

Rys. 1. Wartość sprzedaży produktów na nadciśnienie w latach 2002–2013 oraz prognoza na lata 2014–2015

Rys. 2. Liczba sprzedanych opakowań produktów na nadciśnienie w latach 2002–2013 oraz prognoza na lata 2014–2015

Coroczna znikoma rotacja, spadające ceny i wartości sprzedaży produktów na nadciśnienie wskazują na kurczenie się rynku. Przyczyn może być wiele – od polityki lekowej, poprzez profilaktykę, zmiany w składzie chemicznym leków (wyższa skuteczność), a na problemie diagnozy i ignorowania problemu nad-ciśnienia kończąc.

Spadkowa wartość sprzedaży od roku 2006 nie oznacza, że nagle odwróciły się statystyki dla choroby nadciśnieniowej. Biorąc pod uwagę dotychczasowe zacho-wania rynku, jesteśmy w stanie obliczyć prognozę dla całego roku 2014 oraz roz-poczynającego się właśnie roku 2015.

Wartość sprzedaży produktów na nadciś-nienie w pierwszych dziesięcu miesiącach

2014 roku jest najniższa od 2003 roku.

Dotychczasowe wyniki ilości sprzedaży produktów na nadciśnienie za rok 2014 są zbliżone do danych z roku ubiegłego.



Rys. 3. Średnia cena za pojedyncze opakowanie w latach 2002–2013 oraz prognoza na lata 2014–2015

Rys. 4. Liczba produktów na nadciśnienie sprzedawanych w aptekach w latach 2002–2014

Rys. 5. Średnia miesięczna wartość sprzedaży produktów na nadciśnienie

Od marca 2014 roku liczba pozycji asorty-mentowych produktów na nadciśnienie ustabilizowała się na poziomie 42 sztuk.

Trend spadku średniej ceny za pojedyn-cze opakowanie produktu na nadciśnienie

w roku 2014 zostanie utrzymany.


�2


Założenie do prognozJednym z podstawowych założeń pro-gnozy jest eliminacja wartości przy-padkowych, które mogłyby zaburzyć otrzymane rezultaty. Przed obliczeniem prognozy na podstawie wyników hi-storycznych, usunięto wartości skraj-ne. Przyjęto również, że w najbliższym czasie nie wystąpią żadne zjawiska, któ-re w istotny sposób mogłyby wpłynąć na rynek i zakłócić istniejący trend. Korzy-stanie z wyników historycznych ozna-cza, że prognoza opiera się na wynikach z przeszłości, bez uwzględniania innych czynników. Do konstrukcji modelu pro-gnozy użyto trendu liniowego z addytyw-nym współczynnikiem sezonowości.

Tendencje w przyszłościWartość rynku leków na nadciśnienie w 2014 roku – w porównaniu z rokiem 2013 – spadnie o 4,8 mln zł (127,6 mln zł), z kolei w roku 2015 osiągnie poziom 128 mln zł. Wynik z roku 2015 powi-

nien być wyższy od wyniku z roku 2014, ale niższy od roku 2013 (co oznacza utrzymanie się tendencji spadkowej na najbliższy rok). Liczba sprzedanych opa-kowań leków na nadciśnienie w aptekach w roku 2014 wzrośnie o 3,6% w porów-naniu z rokiem ubiegłym. Rok 2015 bę-dzie podobny do roku 2014 pod wzglę-dem liczby sprzedaży. W roku 2015 sza-cujemy spadek sprzedaży o 8063 sztuk opakowań w stosunku do roku 2014.

Średnia cena za pojedyncze opako-wanie produktu w 2014 roku osiągnie poziom 24,78 zł. Wynik ten będzie aż o 1,84 zł niższy od wartości z roku 2013. W 2015 roku nastąpi niewielki wzrost do poziomu 24,91 zł, który jednak wta-pia się w trend długofalowej obniżki ceny opakowania dla całego badanego okresu.

WnioskiMimo uzyskiwanych w ostatnich latach wyników, nie można wyciągać prostych

wniosków o malejącej liczbie osób cho-rych na nadciśnienie. Zwłaszcza w świet-le statystyk sugerujących zupełnie prze-ciwne wnioski (m.in. ze względu na trend starzejącego się społeczeństwa). Dane demograficzne Głównego Urzędu Statystycznego nie pozostawiają wątpli-wości – społeczeństwo w Polsce się sta-rzeje. Jeszcze w roku 2007, osób w wie-ku 60 i więcej było 6,9 mln, w roku 2013 – to już 8,3 mln, w roku 2021 liczba ta wzrośnie do 10 mln. W roku 2044 prze-kroczy poziom 13 mln (37% ogółu popu-lacji kraju). Wiemy więcej o zapobiega-niu chorobie nadciśnieniowej, ale nadal jest wiele do zrobienia na polu profilak-tyki. Należy też pamiętać o dużych za-niedbaniach w leczeniu (chorzy bardzo często porzucają terapię, gdyż nadciś-nienie nie daje wyraźnych symptomów chorobowych). Nadciśnienie jest choro-bą przewlekłą i nie należy się też spo-dziewać w najbliższych latach przełomu w metodach terapii.

Foto: r2hox / Foter / CC BY-SA

Jak otrzymać prezent?Wystarczy napisać do nas e-mail na adres [email protected] z krótkim uzasadnieniem, dlaczego chcielibyście Państwo otrzymać

wybrany prezent. Te najbardziej przekonujące nagrodzimy. Na e-maile czekamy w terminie do 6 lutego 2015 r.

„Przysłanie korespondencji e-mail stanowi zgodę na przetwarzanie danych osobowych zawartych w korespondencji do celów związanych z rozstrzygnięciem konkursu i przez czas jego trwania. Ad-ministrator Danych Osobowych, to jest KAMSOFT S.A. (wydawca miesięcznika OSOZ) z siedzibą w Katowicach przy ul. 1 Maja 133, wpisana przez Sąd Rejonowy Katowice – Wschód w Kato-wicach Wydział VIII Gospodarczy KRS do Rejestru Przedsiębiorców pod nr KRS 0000345075 informuje, iż przesłanie danych osobowych jest fakultatywne, dane wykorzystane zostaną wyłącznie na potrzeby rozstrzygnięcia konkursu, po zakończeniu konkursu dane zostanę usunięte. Przez czas trwania konkursu osobie, której dane dotyczą przysługuje uprawnienie do dostępu do treści prze-

kazanych w korespondencji e-mail danych oraz ich poprawienia”.

o d r e d a k c j i

PREZENTY DLA CZYTELNIKÓW

„Przypadek Alicji”Aleksandra Zielińska

„cień”Monika rakusa

terminarz 2015Ogólnopolskiego systemu Ochrony Zdrowia

„cień”„Przypadek Alicji”


S y S T e m y I T

KS-SOMEDANetA KrZyNóweK Zakład systemów Ambulatoryjnych, KAMsOft s.A.

Procedury ICD9Aby korzystać z nowego mechanizmu procedur ICD9, w Op-cjach modułu Zlecenia należy włączyć opcję Używaj procedur celem przekazania kodów ICD9. Dla nowych instalacji opcja jest domyślnie włączona.

Od chwili włączenia opcji, na karcie zlecenia, zamiast za-kładki Podzlecenia pojawi się zakładka Procedury. Dotyczy to jednak tylko nowo dodawanych zleceń lub też edycji zleceń, które wcześniej nie posiadały podzleceń. Zlecenia, którym już wcześniej dodano podzlecenia, nadal będą posiadały zakładkę Podzlecenia i nadal będzie można, tak jak dotychczas, zarzą-dzać podzleceniami.

Na zakładce Procedury, jak w przypadku podzleceń, jako pierwsza pozycja może pojawić się kod procedury ICD9 zwią-zanej z usługą główną zlecenia. Pozycja oznaczona jest specjal-nym kolorem. Dodatkowo, może się zmieniać automatycznie, jeśli zmieniona zostanie usługa zlecenia.

Rys. 1. Karta wykonania usługi

Aby ręcznie dodać procedurę, można skorzystać z przycisku Dodaj domyślne, po uprzednim wskazaniu procedury w polu Procedura lub z przycisku Dodaj procedurę. W obydwu przy-padkach kod ICD9 wybierany jest bezpośrednio z bazy proce-dur ICD9. Różnica pomiędzy funkcją Dodaj domyślne a Dodaj procedurę polega na przyjęciu domyślnych wartości dla porad-ni, daty oraz ilości. W przypadku wykorzystania funkcji Dodaj procedurę, ale również w przypadku edycji procedury, zostanie wyświetlone okno, w którym można zmienić domyślne parame-try procedury. Jeżeli jednak pola z datą i poradnią nie zostaną

Zmiany w systemie KS-SOMED (listopad 2014)uzupełnione, dane do raportu do NFZ zostaną pobrane ze zle-cenia głównego.


Na zakładce Procedury dostępny jest również przycisk Do-daj z usługi, który umożliwia dodanie procedur przez wskazanie konkretnych usług skojarzonych z kodami ICD9.


Nowy mechanizm procedur ICD9 pozwala rejestrować pro-cedury już na etapie rezerwacji, dlatego też zakładka Usługi to-warzyszące w tym przypadku nie jest dostępna. Jeśli jednak rezerwacja powstała przed włączeniem opcji i posiada usługi

dokończenie artykułu na stronie 65


��

S y S T e m y I T

GABrIelA MeNdOfIK Zakład systemów farmacji, KAMsOft s.A.

Operacje gotówkowe i bezgotówkowe w APW11Sprzedaż rozszerzono o informacje dotyczące dokumentu Zaliczka kartą.

Rozbudowano moduł APW21Zestawienia w obszarze środków pomocniczych. Zmiana dotyczy obsługi parametru warunkującego grupowanie pozycji na zestawieniu refunda-cyjnym. Warunek grupowania został rozszerzony o cenę de-taliczną i może być aktywowany poprzez zaznaczenie opcji APW21.2.43 w module APW41Administrator (w opcjach modułów). Opcja działa tylko w sytuacji, gdy nie jest zazna-czona opcja APW21.2.24 Nie grupuj pozycji w zestawieniu na środki pomocnicze.

Rys. 1. APW41 – grupowanie pozycji ze względu na cenę detaliczną

W module APW41Administrator dodano parametr umoż-liwiający konfigurację czasu oczekiwania na odpowiedź z KS-EWD. Funkcja jest dostępna po wybraniu APW44 Komu-nikacja ► Ustawienia globalne ► opcja 15.

Rys. 2. APW41 – czas oczekiwania na odpowiedź z serwera EWD

Funkcjonalność generowania zestawień refundacyjnych w module APW21Zestawienia została rozbudowana o we-ryfikację recept zablokowanych. Zmiana polega na dodaniu w APW41Administrator opcji (APW21.2.42), pozwalających na: włączenie weryfikacji w każdej sytuacji (Zawsze sprawdzaj), wyłączenie weryfikacji (Nie sprawdzaj), wyłączenie sprawdza-nia po wczytaniu raportu zwrotnego (Nie sprawdzaj po wczyta-

KS-APTEKAZmiany w systemie KS-APTEKA Windows (listopad 2014)

niu raportu zwrotnego) lub szablonu (Nie sprawdzaj po wczyta-niu szablonu rachunku).

Rys. 3. APW41 – sprawdzanie recept zablokowanych

W module APW41Administrator dodano okno wyświetla-jące historię pracy harmonogramu zadań. Z poziomu okna Plan zadań pod przyciskiem F9 Historia umożliwiono raportowanie historii zrealizowanych zadań.

Rys. 4. APW41 – historia wykonania zadań harmonogramu zadań

W ApteceInternetowej (moduł APW45), wdrożono opcję do rozszerzonego zarządzania stanami magazynowymi na pod-stawie rezerwacji. Opcja jest dostępna z poziomu ustawień wy-miany danych (Komunikacja ► Ustawienia ► sekcja Ustawie-nia ► Dodaj rezerwacje do stanów magazynowych).

Rys. 5. APW45 – dodaj rezerwacje do stanów magazynowych


S y S T e m y I T

Ponadto dodano możliwość aktualizacji ceny oraz odświeża-nia produktu dla pojedynczego towaru. Funkcja jest dostępna po wywołaniu okna Towary (oferta apteki internetowej).

Rys. 6. APW45 – odśwież produkt/aktualizuj cenę

Rozbudowano kartę internetową towaru o dodatkowe pole służące do obsługi ceny bazowej, która dodatkowo jest wysyła-na na stronę WWW.

Rys. 7. APW45 – cena bazowa

towarzyszące, podczas wykonywania zlecenia zamiast podzle-ceń powstaną procedury.

Istnieje również możliwość wpisania na karcie usługi dodat-kowych procedur ICD9. Kody te można wpisać ręcznie lub wy-brać z listy procedur i następnie użyć przycisku Dodaj kod pro-cedury.

Rys. 4. Karta usługi.

W przypadku wyboru takiej usługi na karcie zlecenia, pierw-szą pozycją będzie procedura związana z kodem ICD9 wpisa-nym do pola Kod ICD-9 PL (od 2010 r.), która jest ściśle powią-zana z usługą główną i jest nieedytowalna. Do zlecenia trafią au-tomatycznie również procedury z karty usługi głównej, którymi można zarządzać (edytować, usuwać).

Dodatkowe procedury z karty usługi wykorzystane będą tyl-ko w dwóch przypadkach:− gdy usługę wskażemy na zleceniu – wówczas procedury do-

datkowe od razu pojawią się na liście procedur, jak przedsta-wiono powyżej;

− gdy usługę wybierzemy przy użyciu przycisku Dodaj z usługi – wówczas zostanie dodana procedura związana z głównym kodem ICD9 (Kod ICD-9 PL (od 2010 r.) oraz dodane zostaną procedury wskazane w polu z procedurami dodatkowymi.

W każdym innym przypadku wykorzystywany jest tylko głów-ny kod ICD9.


dokończenie artykułu „KS-SOMED. Zmiany w systemie (listopad 2014)” ze strony 63


��

S y S T e m y I T


N a c Z a S I e

W 2025 roku liczba nowych zachorowań oraz zgonów na choroby nowotworowe w Eu-ropie wzrośnie o ok. 15 proc. – ocenia, powołując się na statystyki, dr Aleksander Gałaś z Collegium Medicum UJ.

W 2025 roku chorych na raka będzie o ok. 15 proc. więcej

Foto

: ww

w.f

reei

mag

es.c

om

PAP – Nauka w Polsce

www.naukawpolsce.pap.pl

Z kolei – jak wynika z analiz zapre-zentowanych przez lekarza podczas konferencji lekarsko-farmaceutycz-nej w Krakowie – w 2020 roku liczba zachorowań i zgonów na nowotwory będzie wyższa o ok. 10 proc.

Zgodnie ze statystykami, w Euro-pie na nowotwory złośliwe choruje ponad 3,4 mln osób, a 1,8 mln umiera z tego powodu. Według prognoz, do roku 2020 liczba nowych przypad-ków wzrośnie o około 320 tys., na-tomiast liczba zgonów prawie o 180 tys. Z kolei do 2025 roku prognozy dla Europy wynoszą odpowiednio: 512 tys. nowych zachorowań więcej i 301 tys. więcej zgonów.

W Polsce obecnie co roku na cho-roby nowotworowe zapada ponad 144 tys. osób (ponad 72,5 tys. ko-biet oraz prawie 72 tys. mężczyzn). Z powodu nowotworu umiera ponad 92 tys. Polaków (ponad 51 tys. męż-czyzn i ponad 40 tys. kobiet). Zgod-nie z analizami, do 2025 roku w Pol-sce liczba nowych rozpoznań nowo-tworów u mężczyzn wzrośnie do 90 tys. rocznie, a u kobiet do 80 tys.


�8

N a c Z a S I e

9-10 marcaEUROPEAN SUMMIT ON

INNOVATION FOR ACTIVE AND HEALTHY AGEING

BRUKSELA | BELGIA

14-16 kwietniaCONHIT – CONNECTING

HEALTHCARE

BERLIN | NIEMCY

21-22 kwietniaFORUM INNOWACYJNA

OCHRONA ZDROWIA

WARSZAWA | POLSKA

22-24 kwietniaMED@TEL

LUKSEMBURG

www.ec.europa.eu www.conhit.de www.osoz.pl/forum2015 www.medetel.eu

11-13 majaeHEALTH WEEK 2015mHEALTH SUMMIT

rYgA | ŁOTWA

16-17 czerwcaDIGITAL HEALTH

AND CARE CONGRESS

LONDYN | ANGLIA

30.09-2.10EUROPEAN

HEALTH FORUM

GASTEIN | AUSTRIA

16-19 listopadaMEDICA 2015

FAIRS & CONGRESS

DUSSELDORF | NIEMCY

www.worldofhealthit.org www.kingsfund.org.uk www.ehfg.org www.medica-tradefair.com

Jak zauważył lekarz, zachorowalność na nowotwory złośliwe w Polsce jest niż-sza niż w krajach Europy Zachodniej, natomiast umieralność – wyższa. „Po-nieważ zachorowalność jest wynikiem rozpoznawania nowych przypadków choroby, obserwowane dysproporcje pokazują, że Polacy rzadziej uczestniczą w badaniach przesiewowych. Niechęć do udziału w takich badaniach skutkuje rozpoznaniami w bardziej zaawansowa-nym stadium choroby, co częściej pro-wadzi do niemożności wyleczenia i zgo-nu, zwiększając współczynniki umieral-ności” – powiedział dr Gałaś.

Niezmienne najgroźniejsze dla ko-biet są rak piersi, rak szyjki macicy i rak płuc; dla mężczyzn – rak płuc, prostaty i jelita grubego. Przy czym – jak podkre-ślił lekarz – do 2025 roku o ok. 18 proc. (z około 6,3 tys. do 7,4 tys. nowych za-chorowań rocznie) wzrośnie zachorowal-ność Polek na raka płuc, co będzie na-

stępstwem rosnącej obecnie liczby palą-cych kobiet.

Dr Gałaś zwrócił także uwagę na fakt, że rejestry dotyczące zachorowalności na nowotwory nie są w pełni kompletne, co może prowadzić do pewnego niedosza-cowania liczby chorych.

Jak podkreślił, prognozy na najbliż-sze lata należy traktować z ostrożnością, ponieważ w świecie medycyny może się jeszcze wiele zmienić do tego cza-su. Ważne jest natomiast, aby organi-zacje zdrowia publicznego zwiększyły wysiłek w celu zapobiegania chorobom, m.in. prowadziły akcje, które informo-wałyby o potrzebie wykonywania badań przesiewowych.

Nie bez znaczenia jest także nasz sposób życia. „Eliminacja palenia ty-toniu, właściwy sposób odżywiania się i zwiększenie aktywności fizycznej – to

N a c Z a S I e

»�Nowotwory�złośliwe�stanowią�drugą,�po�chorobach�serca,�przyczynę�zgonów�w�Polsce.«

LICZBA CHORYCH

3,4 mln

LICZBA ZGONÓW

MĘŻCzYŹNi

26%

KOBIETY

23%

tylko niektóre sposoby, mogące zmniej-szyć ryzyko zachorowania” – podsumo-wał dr Gałaś.

Nowotwory złośliwe stanowią dru-gą, po chorobach serca, przyczynę zgo-nów w Polsce (26 proc. zgonów wśród mężczyzn i 23 proc. zgonów wśród ko-biet).

NOWOTWORYEUROPA

POLSKA

1,8 mln

LICZBA CHORYCH

LICZBA ZGONÓW

144 tys. 92 tys.

RAK JAKO PRZYCZYNA ZGONÓW

9-10 marcaEUROPEAN SUMMIT ON

INNOVATION FOR ACTIVE AND HEALTHY AGEING

BRUKSELA | BELGIA

14-16 kwietniaCONHIT – CONNECTING

HEALTHCARE

BERLIN | NIEMCY

21-22 kwietniaFORUM INNOWACYJNA

OCHRONA ZDROWIA

WARSZAWA | POLSKA

22-24 kwietniaMED@TEL

LUKSEMBURG

www.ec.europa.eu www.conhit.de www.osoz.pl/forum2015 www.medetel.eu

11-13 majaeHEALTH WEEK 2015mHEALTH SUMMIT

rYgA | ŁOTWA

16-17 czerwcaDIGITAL HEALTH

AND CARE CONGRESS

LONDYN | ANGLIA

30.09-2.10EUROPEAN

HEALTH FORUM

GASTEIN | AUSTRIA

16-19 listopadaMEDICA 2015

FAIRS & CONGRESS

DUSSELDORF | NIEMCY

www.worldofhealthit.org www.kingsfund.org.uk www.ehfg.org www.medica-tradefair.com

LiderzyOchrony zdrowia

20159. edycja prestiżowego konkursu

dla placówek ochrony zdrowiaTerMiN NAdSYŁANiA zgŁOSzeń: 3 luty 2015 r.

OFiCJALNA STrONA KONKurSu: www.osoz.pl/lider2015

NAJWAŻNieJSze WYdArzeNiA e-zdrOWiAW POLSCE I EUROPIEROK 2015


�0

N a c Z a S I e

NOWOŚCI KSIĄŻKOWE

„Marketing strategiczny na rynku farmaceutycznym”

Małgorzata Michalik / henryk Mruk /Bogna Pilarczyk

Najnowsze wydanie uwzględnia istotne zmiany prawa farmaceutycznego, takie jak zakaz reklamy aptek, ograniczenia w pro-mocji leków oraz stałe ceny i marże na leki refundowane. Przekrojowe omówienie cech rynku farmaceutycznego, czynników kształ-tujących jego otoczenie, dostępnych strategii marketingowych.

„Cień”Monika rakusa

Historie opowiedziane przez Monikę Rakusę pokazują, jak uniwersalne może być poczu-cie braku i niewyjaśnialna tęsknota. Świetnie napisane, poetyckie utwory, to opowiadania najwyższej próby.

NOWOŚCI MUZYCZNE

„Anima”Justyna steczkowska

Piękne, nastrojowe melodie ze szczyptą kla-sycznych elementów to idealne tło dla moc-nego głosu Justyny. Enigmatyczne i mrocz-ne klimaty.

„Czereda”tołhaje

Niebanalna muzyka etniczna inspirowana kulturą wschodniej Polski, sięgająca do tra-dycji muzycznych Bieszczad i kresów pol-sko-ukraińskich. Podróż w głąb lasu, natury, z dala od cywilizacji.

„Restriction”Archive

Legenda indie-rocka powraca z długo ocze-kiwaną płytą. „Stworzyliśmy album, który składa się z 12 indywidualnych kompozycji. Wszystkie razem tworzą jedną całość, jedno-cześnie muzycznie są bardzo zróżnicowane i wyjątkowe”- mówi współzałożyciel zespo-łu Darius Keeler.

„Wschód”Andrzej stasiuk

Premiera: wrzesień 2014. Wydawnictwo Czarne.Cena: ok. 39,90 zł

Najnowsza książka Andrzeja Stasiuka to niezwykły zapis podróży na Wschód – podróży we wspomnienia do obrazów z dzieciństwa spędzanego u dziadków na Podlasiu i podróży tam, skąd wyszły od-działy Czyngis-chana, tam, gdzie historia jest jak geologia i tektonika: nieuniknio-na, nieprzewidywalna, miażdżąca, tam, gdzie lucyferycznym blaskiem świeci nowa potęga – do Rosji, Chin i Mongo-lii. To próba uchwycenia cienia Wschodu, który na nas pada. Opowieść o tęsknocie, pragnieniu i strachu. I o tym, jak umyka przestrzeń, a powraca pamięć.„Po autobiograficznym, pięknym »Gro-chowie« dostajemy obszerny »Wschód«, w którym dzieciństwo: wieś nad Bugiem, potem robotnicze przedmieścia Warsza-wy, przeplata się z obrazami ze źródła sy-stemu: z Mongolii, Syberii czy Chin” – Ju-styna Sobolewska (polityka.pl).„Autor jest obecny w tekście, to jego re-fleksje i spostrzeżenia poznajemy, to on był w tych miejscach, o których czytamy” – Bernadetta Darska (ksiązki.onet.pl).

»�Opowieść�o�naturze�istnienia,�sensie�trwania�i�pogodzeniu�się�z�Losem.«

Piotr�Brysacz

NASZ WYBÓR MIESIĄCA

LiderzyOchrony Zdrowia

2015

W konkursie Liderów Ochrony Zdrowiamożewziąćudziałkażdaplacówkaluborganizacjadziałającawsektorzeochrony

zdrowia.Wystarczywypełnićprostywniosek.WyborulaureatówdokonaniezależnaKapitułazłożonazosobistościświata

naukiimedycyny.

Uczestnictwowplebiscyciejestbezpłatne.Ceremoniawręczenianagródodbędziesię21kwietnia2015roku

podczasGALI LIDERÓWwHoteluMarriottwWarszawie.

CałkowitybrakopłattytułemudziałuwKonkursie

Prostyformularzzgłoszeniaopartynaopisieosiągnięć

ObiektywnywybórlaureatówprzezKapitułęKonkursu

WręczenienagródpodczasuroczystejGali Liderów

Informacje i formularz zgłoszenia:

WWW.OSOZ.PL/LIDER2015 3 luty 2015 r.

9. edycja prestizowego konkursu dla placówek ochrony zdrowia

9. edycja prestizowego konkursu

Termin przyjmowania zgłoszen:

OS

OZ

gr

ud

zie

ń12

/ 2

014

ogólnopolski system ochrony zdrowia osoz

Documents