[Bu dosyada yer alanlar 2015 KPSS Eitim Bilimlerine ynelik bilgilerdir. Sz konusu bilgiler KMS-KPSSde

km sorular dikkate alnarak hazrlanmtr.

KPSSde kan sorular temele alnarak, konularn anlatmnda ayrntya girilen yerler olduu gibi, zet

geilen yerlerde olmutur.]

Hata ve nerilerinizi ltfen bildiriniz!

Mail: civelek.murat@gmail.com

Web Site: http://www.rehberlik.biz.tr

m

ma

Mail:

RETM YNTEM VE TEKNKLER

MURAT CVELEK REHBERLK VE ETM BLMLER UZMANI

1

ANLATIM YNTEM

ZELLKLER Sunu stratejisinde kullanlr. - Bilgi dzeyindeki davranlarn kazandrlmasnda, - Dersin giri blmnde dikkat ekmede, - Dersin sonunda zet ve tekrar yapmada kullanlr. Alt yap bilgilerin olumasnda kullanlr. retmen aktiftir (retmen merkezlidir). Basit ksa ve z ifadelerle sunulmaldr. Anlatm aamal ekilde gereklemelidir. Ara, gere ve bolca rnek kullanlmaldr. Beden dili ve ses tonu etkili kullanlmaldr. retmen ayakta ve hareketli olmaldr. Soru-cevap ve tartma teknii kullanlmaldr. Soyut konularn ilenmesinde en uygun yntemdir. iterek renme temellidir.

YARARLARI

Bu yntem herkese bilindii iin renci ve retmene yakndr.

Ekonomiktir (Ksa srede ok bilgi verilebilir. Ayn anda ok sayda renciye ok bilgi verilebilir.).

Bilgilerin derli toplu sunulmasn salar. rencilerin kontrol kolaydr. Bu nedenle kalabalk

snflardaki en etkili metottur. retmen anlatm renci dzeyine gre

ayarlanabilir.

Dinleme ve not alma becerisi kazandrr. Kontrol retmende olduu iin retmen

gvendedir ve hedeften saplmaz, konu dalmaz.

SINIRLILIKLARI

renci pasiftir. lgi ksa sreli olabilir, dikkat ksa srede dalabilir. Ezbere dayal olduu iin bilgiler kalc deildir. Geri bildirim yetersiz olduundan eksik ve yanl

renmeye sebep olabilir. itsel yn gelimemi olanlara uygun deildir. Psikomotor ve uygulama gerektiren renmelerde

kullanlamaz. Tm renme ihtiyalarn karlayamaz.

RNEK OLAY YNTEM

ZELLKLER Bulu stratejisinde kullanlr ve renci merkezlidir. Kavrama ve zeri (analiz, sentez) dzeydeki

davranlarn kazandrlmasnda kullanlr. Gerek yaamda karlalm veya karlalmas

muhtemel problemlerin, rencilerin katlmyla snf ortamnda tartlarak zm nerilerinde bulunulduu yntemdir.

rencilere bir konuyu, beceriyi kazandrmak ve o konuda uygulama yaptrmak iin de kullanlr.

Kalabalk snflarda gruplar oluturulur. Her gruba ayn veya farkl rnek verilebilir. rnek olayn aamalar yledir:

- rnek olay retmen tarafndan; metin olarak, grsel olarak veya szel olarak aktarlr ve gerekli sre verilir. - rencilerin problemle ilgili sorular varsa yantlanr. - rencilerden alternatif zmler retilmesi istenir. - renciler bulduu alternatif zm yollarn sunar. - Byk grup tartmas yaplr. - En ok benimsenen grler belirlenir.

YARARLARI

rencilerin rendiklerini kullanabilmesini salar. rencilerde st dzey becerilerden bazlar

(eletirel dnme, problem zme, karar verme becerisi) geliir.

rencilerin evrelerine kar duyarllklar geliebilir.

rencilere rendiklerini uygulamay ve bir problemi zmeyi retir.

renciler srece aktif olarak katld (grerek, iiterek, syleyerek renme temellidir) iin kalc ve st dzey renmeler edinmi olurlar.

SINIRLILIKLARI

Temel bilgilere sahip olunmas zorunludur. renci bu temel bilgilere sahip deilse zm retemez.

Dersin hedefleri dna klabilir. Kalabalk gruplarda etkili olarak kullanlamaz (Bu

nedenle renciler gruplara ayrlr).

2012 KPSS: Metin retmen rencilerinin, konuyla ilgili organize bilgilere sahip olmas gerektiini, n hazrlk asndan bunun nemli olduunu ve rencilerin karmaa yaamalar hlinde kavram yanlglar gibi baz sorunlarla karlaabileceklerini dnmektedir. Bu durumda Metin retmenin, hangi yntem veya

teknii kullanmas daha uygundur? Cevap: Anlatm

2012 KPSS: retmen, bir trafik kazas sonras yaanan kavgayla ilgili olarak be dakikalk video grntsn snfla birlikte izler ve rencilerin, olayn nedenlerini ve sonularn tartmalarn isteyerek bu srete onlara rehberlik eder.

Bu etkinlikte kullanlan yntem/teknik ve beceri aadakilerin hangisinde doru olarak verilmitir?

Cevap: rnek olay Analiz etme

2

PROBLEM ZME YNTEM

ZELLKLER Aratrma-inceleme stratejisinde kullanlr. Gerek yaamda yaanan veya yaanmas muhtemel

ilgi ekici ve merak uyandrc sorunlara kar, bilimsel basamaklarn srayla kullanlarak zm bulunmasn salayan yntemdir.

Uygulama, analiz, sentez ve deerlendirme dzeyindeki davranlarn kazandrlmasnda kullanlr.

renci merkezlidir (retmen rehberdir). Yaparak-yaayarak renme temellidir. lerlemecilik ve yaplandrmacla dayanr. Bilimsel yntemi/basamaklar kullanmay gerektirir. Tmevarm ve tmdengelim metotlar kullanlr. Problem zme ynteminde; alt apkal dnme,

beyin frtnas, gr gelitirme, argmantasyon, 5N1K gibi teknikler kullanlr.

Bilimsel basamaklar: Problemin farkna varma, problemi snrlama, zmle ilgili kaynaklar tarama ve bilgi toplama, zmle ilgili hipotezler (denenceler) kurma, hipotezler iin veri toplama ve ara hazrlama, hipotezleri test etme, zme ulama-deerlendirme

YARARLARI

Daha kalc renmeler gerekleir. rencide ilgi ve gdlenmeyi artrr. st dzey (Uygulama, analiz, sentez ve

deerlendirme) davranlarnn kazandrlmasnda en etkili yntemlerden biridir.

Problem zme, bilimsel yntem, karar verme, sorgulama becerileri kazandrr.

Eletirel, yaratc, yanstc, analitik dnme becerilerini gelitirir.

rencilere kavram ve ilkeleri kefetme olana tanr.

renci yaparak-yaayarak ve uygulayarak renme etkinliine katld iin tmyle etkindir.

Grupla almay (ibirlii) renmeye katk salar.

SINIRLILIKLARI

Temel bilgi ve kavramlar iyi retilmelidir. Yoksa bu yntem uygulanamaz.

rencilerin aratrmas, tartmas ve bylece kendi kendine renmesi adna yani uygulanmas zaman alcdr.

Tm aamalar renciden beklendii iin renci motivasyonunu salamak zordur. Bu nedenle renci motivasyonu (ilgi ve merak) salanamazsa etkili kullanlamaz.

Her zaman problemin zmne ulalamayabilir. Her renci ayn dzeyde renemeyebilir. Deerlendirme srecinde zorluklar ortaya kabilir.

GSTERP YAPTIRMA YNTEM

ZELLKLER retmenin bir beceriyi aamal olarak gstermesi ve

anlatmas, daha sonra renciye bu beceriyi uygulama ve altrma yaptrmas yntemidir (Gster-uygulat).

1. aamada retmen, 2. aamada renci merkezlidir. Uygulama dzeyindeki davranlarn ve psikomotor

becerilerin kazandrlmasnda kullanlr. Yaparak-yaayarak renme temellidir. Gvenlik salanmal, kullanlacak ara gereler nceden

retmen tarafndan hazrlanmaldr. Tm rencilerin gsteriyi izleyebilmesi gerekir. Gsteriler srayla ve aamal olarak gerekletirilmelidir. Bir beceri tam anlalmadan dierine geilmemelidir. renci uygulama ve altrma yaparken, retmen

tarafndan dnt ve dzeltme annda yaplmaldr. Meslek liselerindeki teknik derslerde, beden eitimi,

mzik, teknoloji tasarm gibi derslerde ok kullanlr.

YARARLARI

Yaparak-yaayarak renme temelli olduu iin kalc renmeler salar.

Uygulama dzeyindeki davranlarn ve psikomotor (devinisel) becerilerin kazandrlmasnda en uygun yntemdir.

Birok duyu organn kullanma imkn verir. Bu nedenle etkili renmeler gerekleir.

SINIRLILIKLARI

Ara gere kullanm zorunludur. Maliyetlidir. Her bir rencinin uygulama yapmasn gerektirdii iin

zaman alcdr. Kalabalk gruplarda etkili deildir.

2010 KPSS

Metin retmen beden eitimi dersinde rencilerine halk danslarn retmektedir. Kazandrmak istedii becerileri nce kendisi kolaydan zora doru rencilerine gsterir. Her renciye, istenilen beceriyi kazanmas iin yeterli zaman ve tekrar etme ans verir. Metin retmen hangi retim yntem,

tekniini kullanmtr? Cevap: Gsterip yaptrma

2013 KPSS

Esra retmen, bir dersinde aadaki ilemlere yer vermitir: I. rencilerin tm duyu organlarna ynelik etkinlikler kullanmtr. II. Yaparak, yaayarak renme amal altrmalar yaptrmtr. III. Uygulamalarda renci katlmn serbest brakmtr. IV. rencilerinde, st dzey dnme becerilerini gelitirmeye almtr.

Esra retmenin bu dersinde yaptklarndan hangileri, gsterip yaptrma tekniine uygundur? (Cevap: I ve II)

3

ZELLKLER Aratrma-inceleme stratejisinde kullanlr. Proje yntemi, herhangi bir konunun retiminde

dorudan bir uygulama olarak deil, bu retime destek olmak amacyla kullanlan bir metottur.

Birden fazla disiplini kapsayan (disiplinler aras) bir soruna kar yeni bir rn ortaya koyulmaya allr.

Proje yntemi bir sretir; bu nedenle sonu (rnden) kadar sre de nemlidir.

renci merkezlidir. retmen srece rehberlik eder. Proje yntemi bireysel ve grupla renmeye, okul ile

gerek hayat arasnda ba kurulmasna nem verir. Hem snf iinde ve hem de dnda uygulanabilir. renciler ilgi ve isteklerine gre konular seerler. Konular ilgi ekici, gerek hayatla ilgili ve bireysel

farkllklar ortaya karc olmal, rencilerin ibirlii iinde almalarna imkn tanmaldr.

rnler gerek dnya ile ilgili (gereki) olmaldr. rnler pano, gazete, sergi gibi yerlerde sergilenir. Problem zme ve bilimsel yntem kullanlr. Deerlendirmeyi retmen-renci birlikte yaparlar. Yaparak-yaayarak renme temeline dayanr.

YARARLARI

Kalc renmeler gerekleir. Bireysel ve grupla alma alkanl kazandrr. lgi ve gdlenmeyi artrr. renciler renme etkinliinde tmyle aktiftir. zgveni gelitirir. Proje; bilimsel yntem, eletirel dnme, karar

verme, sorgulama, bamsz, yaratc ve yanstc dnme gibi st dzey dnme becerilerini kazandrr.

Aratrma ve st dzey dnme becerilerini gelitirir.

rencilerin farkl zek alanlarn gelitirir. Aratrma yapmay, insanlarla iyi iletiim kurmay,

bir arada almay (ibirliini), bilgiyi paylamay, sorumluluk almay, sorumluluklar yerine getirmeyi, liderlik yapmay retir ve gelitirir.

rencilerin disiplinler aras bir alma yapmalarn destekler, projenin odakland konularn iyice renilmesini ve ilgili konuda uzmanlamay salar.

SINIRLILIKLARI

retmenin iini ve sorumluluunu artrr. nk ynetilmesi ve yrtlmesi g bir yntemdir.

Konudan sapma grlebilir. Proje sresi planlanan sreden ok daha fazla

olabilir.

PROJE YNTEM

GSTER (DEMONSTRASYON) YNTEM

ZELLKLER retmenin rencilerin nnde bir becerinin,

ilemin vb. nasl yaplacan grsel, iitsel aralar kullanarak gstermesi yntemidir (Gster-izlet).

Anlatmn grsel halidir. retmen merkezlidir. Becerilerin retiminde etkilidir. iterek ve grerek renme temellidir. retmen gsterimi iyi planlamal, gsterimi daha

nce denemeli, gsterimi snftaki btn rencilerin grebilecei yerde yapmal, gsterinin amacn rencilere aklamal, srete rencilere sorular sormal, gsteri sonunda nemli noktalar zetlemeli, rencilerin sorularna cevap vermeli ve varsa yanllar dzeltmelidir.

YARARLARI

renme sresini ksaltr ve zamandan tasarruf salar.

Ksa zamanda ok kiiye bilgi verme olana salad iin ekonomiktir.

renenlerin dikkatini ve ilgisini ektiinden renciyi renmeye gdler.

Becerilerin daha kolay renilmesini salar. retimin verimliliini artrr. rencilerin konuyu, bilgiyi veya olguyu gerek

durumu ile grme ve szel olarak da duyma olana tanr (iterek ve grerek renirler).

SINIRLILIKLARI

ok fazla hazrlk ve plan gerektirir. Bu nedenle iyi planlanmamsa gsteri etkili olmayabilir.

Gster-izlet ilkesi uygulanp, dntler alnmazsa etkisiz olabilir.

Kalabalk snflarda uygulanmas zordur. nk tm rencilerin gsterimi grmesi salanamayabilir.

Her zaman her rencinin ilgisini ekemeyebilir. nk renci srete daha ok pasiftir

Karmak gsterilerde renende eksiklik duygusu yaratr.

renci retim srecine katlmad iin gsterip yaptrma ve benzetimdeki gibi kalclk salanamayabilir.

2012 KPSS

Elif retmen, snfndaki rencilerden bir grubun gribe yakalanmas zerine Saln koruma sorumluluunu stlenir. Kazanmn gerekletirmek iin bir alma yapmaya karar verir. rencilerinden gribin sebepleri, yaylmas, tedavisi ve gripten korunma yollar hakknda aratrma yapmalarn, bulgularna eletirel dncelerini de katarak snfta paylamalarn ister.

Elif retmenin, rencilerden yapmasn istedii alma aadakilerden hangisine rnektir? Cevap: Proje

4

Tartma tekniklerinin bazlar unlardr:

BREYSEL ALIMA YNTEM

ZELLKLER rencinin kendi bana bir konuyu renmek veya

alma yapmak istedii zaman kulland metottur. Bireyin bir konuyu yaparak-yaayarak renmesinde ve

aratrma yoluyla retime uygun durumlarda kullanlr. Her hedef ve renme dzeyine sahiptir. zellikle bilisel

alann uygulama, analiz ve sentez dzeyindeki davranlarn kazandrlmasnda kullanlr.

renci merkezlidir. renciler renme durumlarn kendilerine gre ayarlar. Bilgisayar destekli retim ile programl retimde ska

kullanlr.

YARARLARI

Bireyin kendi renme yoluna, stiline ve biimine uygun ortam hazrlayabilmesine imkn salar.

Sorumluluk ve sistemli alma zellii kazandrr.

SINIRLILIKLARI

Hedeften sapma olasl yksektir. rencinin isel motivasyonunun devamn

salamak gtr.

ZELLKLER Tartma yntemi; rencilerin bir konunun kavranmas

amacyla karlkl grler reterek o konuyu kapsaml ve detayl olarak incelemeleridir.

Kullanm amac ise; bir konu zerinde rencileri dnmeye yneltmek, iyi anlalmayan noktalar ortaya karmak, dzeltmek ve anlalan bilgileri pekitirme ve geniletmektir.

Tartma iyi planlanmal, tartma srasnda kullanlacak sorular nceden oluturulmal, tartma balklar lider tarafndan sunulmal, lider ve renciler konulara nceden iyi hazrlanmal ve zgr ortam salanmaldr.

retmen-renci etkileimi vardr. kisi de aktiftir. Hem bilisel hem de duyusal hedeflere yneliktir. Bulu yoluyla retim yaklamnda ve kavrama

dzeyindeki davranlarn kazandrlmasnda kullanlr. rencilerin kendi dncelerini sylemesine ve yorum

yapmasna imkn verir. iterek ve syleyerek renme temellidir. Analiz, sentez ve deerlendirme gc kazandrr. Grlerin (bilgilerin) incelenmesini (analizi) ve daha

nceki retilenlerle iliki kurmay salar.

YARARLARI

Demokratik tutum kazandrr. Dil becerilerini gelitirir. Sosyal becerileri gelitirir. Dinleme alkanl kazandrr. Kendini ifade etme gcn gelitirir. Konularn tekrar ve pekitirilmesiyle renmenin

kalcln salar. rencilerin birbirlerinin deneyimlerinden

yararlanma imkn verir. Eletirel ve yaratc dnme becerisini gelitirir.

SINIRLILIKLARI

Hedeften uzaklama ve konunun dalma olasl vardr.

Zaman alcdr. rencilerin konuya ilikin temel bilgilere sahip

olmas gerekir. renciler konuda hakknda yeterli nbilgilere sahip deilse tartma etkili kullanlamaz.

Tartma uzadka ortam gerginleebilir ve snf hkimiyeti zorlaabilir.

Konumalarn ve tartmalarn uzamas ve tartmann belli kiiler arasnda gerekleebilmesi olasl nedeniyle dier dinleyicilerin sklmasna, ilgisinin ve gdsnn kaybolmasna sebep olabilir.

Baz renciler tartmaya katlmak istemeyebilir, bazlar da kendilerini kontrol edemeyip baz olumsuz davranlarda bulunabilirler.

Somut deneyimler kazandrmada etkisizdir.

TARTIMA YNTEM

- Mnazara - Sempozyum - Panel - Zt Panel - Kollegyum - Forum - Ak Oturum - Beyin Frtnas - ember - Vzlt - Fikir Taramas - Seminer - Workshop - alma Grubu - Brifing - Phillips 66 - Konferans - Akvaryum

- Byk Grup Tartmas - Kk Grup Tartmas

5

TARTIMA TEKNKLER1

MNAZARA TEKN Zt grl iki grup oluturulur. Gruplara hazrlk iin gerekli sre verilir. Gruplar grlerini tarafsz bir dinleyici gruba ve

jriye sunar. Ama kendi tarafnn grlerinin doru, dier

tarafn grlerinin yanl olduunu gstermektir. Tartma fazla bilimsel olmaz; sz ustal, kvrak

zek ve mantk yrtme n plandadr. Dinleyici grup, beendikleri konumaclar

alklayarak jriyi etkilemeye alrlar. Jri fikirlerini etkili ekilde savunan taraf belirler. Kar gr iyi bilmek gerekir. nanlmayan (istenmedik) dnceler savunulmak

zorunda kalnabilir. Mnazara yoluyla tartma ve iletiim becerileri

gelitirilir.

SEMPOZYUM (BLG LEN) TEKN Akademik bir konu (bilimsel, sanatsal, felsefi)

zerinde, uzman kiilerce konunun deiik ynlerinin sunulmasdr.

Sunumlar bildiri veya tebli niteliindedir. Sempozyum srasnda bildiriler veya tebliler

zerinde tartma olmaz. Sempozyum dier tekniklere gre daha ilmi ve ciddi

bir havada geer. Sempozyumu bir bakan ynetir ve konumaclarn

says 3-6 kii, konuma sreleri 5-20 dakika arasdr. Sempozyum, oturumlar halinde, ayr salonlarda

birka gn boyunca da srebilir. Sunumun ardndan forum dzenlenerek,

dinleyicilerin sorularna cevap verilebilir. Dinleyiciler sunum yaplan konu hakknda genelde

bilgi sahibi olan kiilerdir.

PANEL TEKN Panel, toplumu ilgilendiren yaanan bir konunun

dinleyicilerin nnde, uzmanlar tarafndan

samimi bir havada tartlmasdr. Bir bakan ve 3-5 kiilik uzman gruptan oluur. Panel grubu, rencilerden oluacaksa renciler iyi

bir hazrlk yapp, uzman bilgisi ile tartma yapmaldr.

Bakan konumaclar tantarak, konuma sresini ve sralarn belirler.

Ama bir konuyla ilgili farkl grleri ortaya koyarak konuyu derinlemesine incelemektir.

Panel sonucunda izleyiciler isterse soru sorabilirler. Tartma dinleyicilere de geerse o zaman forum

ekline dnr.

ZIT PANEL TEKN Ksmen tartlm, ancak yeterince akla

kavumam konularn ilenmesi iin uygulanr. nceden ilenilen bir konunun tekrar, pekitirilmesi

ve yanl anlamalarn dzeltilmesi iin kullanlr. nce bir lider seilir. Daha sonra snf soru soran

grup ve cevap veren grup diye ikiye ayrlr. Gruplarn hazrlk yapmalar iin 15-50 dakika

(genelde 20 dk) sre verilir. Bu hazrlk srecinde soru soran grup sorular, cevap verecek grup kendisine sorulabilecek sorulara tahmini cevaplar hazrlar. Daha sonra konu gruplar arasnda tartlr.

Soru soran ve cevap veren grubun rolleri deiebilir. Soru soran ve cevap veren gruplar kendi iinde

tekrar 4-6 kiilik gruplara ayrlr.

KOLLEGYUM TEKN Panelle benzerlik gsteren bir tekniktir. Ancak

panelden fark bu teknikte bir deil, iki panel grubu vardr. Birinci grup uzman grubu (kaynak kiiler), ikinci grup ise renci grubudur (tartmac grup).

Her iki gruptaki kii says 3-5 kii arasndadr. Dinleyicileri temsil eden renci grubu konuyu sunar

ve daha sonra gerekirse uzman gruba sorular sorar. Sunumlar tamamlandktan sonra dinleyici renciler

de sorularn sorarak yantlar alr. Paneli yneten lider, dinleyicileri soru sorma

konusunda zendirir ve tartmalar zetler.

FORUM TEKN Kk bir grubun dinleyicilere bilgi vermesi ve bu

sunumun ardndan dinleyici gurubun konumaclara (uzmanlara) soru sorduklar veya dncelerini paylatklar tekniktir.

Panel, ak oturum ve sempozyumdan sonra gerekleebilecei gibi ayr bir sre olarak da dzenlenebilir.

Forumun sonunda ortak bir karar metnine ulalr.

AIK OTURUM TEKN Geni kitleleri ilgilendiren gncel bir konunun

uzmanlarnca, bir bakan ynetiminde dinleyicilerin nnde tartld bir yntemdir.

Bakan nce konuyu aklar, sonra konumaclar tantr ve sz verir.

Konumalar belli bir sraya gre deil yneten kiinin tercihine gre (sz alnr) gerekleir.

Konumaclar birok defa sz alarak konuabilirler. Bakan konu hakknda bilgi sahibi olmal, tartma

boyunca tarafsz olmal, konumaclara eit sz hakk vermelidir.

Bakan konumaclara bir takm sorular yneltir ve gerektiinde ksa bir deerlendirme yapar.

rnek: Siyaset Meydan

SEMNER TEKN Uzmanlk ve bilgi gerektiren bir konuda uzman bir

kiinin ilgili gruba sunu yapmasdr. Daha ok Yksek Lisans ve Doktora dzeyindeki

eitim kademesinde kullanlr. En yaygn kullanm biimi yazl bir tez ya da alma

zerinde grupa tartlmasdr. zerinde grlecek yazl materyal iki- hafta

nceden grup yelerine datlr ve n alma yaplr. Seminerler genellikle akademik zellik tarlar.

BRFNG TEKN Bir kurumun yapsnn ve ileyiinin yetkili bir kii

tarafndan ilgili kiilere bilgilendirme ve zetleme yoluyla sunulmasdr.

Okul uygulamalarnda ise, bir konunun ya da projenin ayrntlarnn, hazrlkl bir renci tarafndan snftaki dier rencilere sunulmasdr.

6

TARTIMA TEKNKLER2

PHLLPS 66 TEKN Fikir retme gruplardr. Altar kiilik gruplarn alt dakika boyunca

tartmalarna ve problemin en uygun zmlerini bulmalarna dayanr.

Gruplar bir dakika iinde bir szcs seer. Bir dakikann sonunda, tartlacak sorun retmen tarafndan tahtaya yazlr.

rencilere sorunun en iyi zm konusunda grup yeleri arasnda bir anlamaya varmalar iin alt dakika sre verilir. Sre sonunda grup ortak kararn belirler. Ortak toplantda her szc kendine en uygun grn toplantda aklar.

Bu yntemle konunun gzden geirilmesi, deerlendirilmesi ve karar verme becerisi gelitirilir.

KONFERANS TEKN Sanatsal, bilimsel, toplumsal, eitsel vb. konularda

eitli uzmanlarca aklama yapmak, bilgi vermek amacyla yaplan bir konuma trdr.

Bilimsel bir dnceyi, akademik bir konuyu, orijinal bir gr anlatmak en belirgin amalardr.

Konferansya renciler soru sorabilirler. retmen buna imkn vermelidir.

Snfta nceden; ne zaman ve hangi konuda konferans verilecei ve kimin gelecei belirtilmeli, rencilerin soru hazrlamalar istenmelidir.

VIZILTI GRUPLARI TEKN retmenin ders sunumundan ya da byk grup

tartmasndan sonra kullanlan ksa sreli tartma gruplardr. Amac yaratcl gelitirmektir.

Gruplarn renci says kadar konuma sresi ile snrland tartmadr (Vzlt 22 = 2 renci 2er dakika, Vzlt 33 = 3 renci 3er dakika).

Tartma sresi 4 ile 36 dakika arasnda srebilir. Konu gruplar iinde sessizce tartlp sonuca

varldktan sonra grup liderleri, sonular retmene ve snfa yazl veya szl olarak bildirilir.

Szl etkileim en st dzeydedir. renciler tartma kurallarn, bakalarnn

dncelerine sayg duymay ve dinlemeyi renirler.

ALITAY (WORKSHOP) TEKN Konusunda deneyimli, uzmanlam veya

aratrma ile deneyim kazanacak kiilerin belli bir yerde toplanp aralarnda tartarak, ksa srede (hzl) ortak zm yollarn bulmalarn salayan tekniktir.

Katlmclar genelde 6-8 kiiliktir. Bu tekniin kullanabilmesi iin katlmclarn ele

alnacak problemlerle ilgili olarak KAVRAMA dzeyinde bir yeterlilie ulam olmas gerekir.

Hem teorik hem de uygulamaya dayaldr.

FKR TARAMASI TEKN Ders srasnda snfa canllk getirmek, ilgi-dikkati

toparlamak amacyla herhangi bir konuda rencilerin fikirlerinin alnd ksa sreli bir tartma tekniidir.

renci merkezlidir ve eletirisiz bir ortam gereklidir.

4-9 kiiden oluan gruplarda 5-10 dakika belli bir konuda kendi aralarnda fikir taramas yapabilir.

Tekniin amac yaratc dnceyi gelitirme ve soruna deiik zmler getirmedir.

st dzey dnme becerileri kazandrmada ve n bilgileri eksik olan rencilere uygulamada uygun bir teknik deildir. Ayrca hedef dna da klabilir.

SYLEV TEKN Herhangi bir konuda bir kiinin duygusal yn baskn

ve dinleyicileri coturmak amacyla yapt bir konuma trdr.

Sylevin ksa olmasna dikkat edilmelidir. Anma gnlerinde, bayramlarda renciler bu tr

konuma yapabilir.

DEME TEKN Yetkili bir kiinin yayn organlarna yapt

aklamalar olarak ele alnabilir. Okulun al ve kapannda, diploma ve karne

trenlerinde ynetici ve retmenler bu tr konuma yapabilirler.

KOMSYON TEKN Bir konunun rencilerden oluan kk bir grup

(komisyon grubu) tarafndan derinliine incelenerek snfa szl veya yazl bir rapor halinde sunulmasdr.

Sempozyum yntemine benzer. Sempozyumdaki uzmanlar yerine konuya hazrlanm renciler vardr.

KK GRUP TARTIMASI TEKN Gruplarn 2-6 kiilik olduu tartma tekniidir. Ama, daha fazla renci katlmn salamaktr. Gruplar bir bakan ynetiminde ilgili konuyu

tartrlar. Bu yntem sayesinde st dzey dnme ve iletiim

becerileri geliir. Ayrca liderlik yetenei ve tartma yetenei de

geliir. Kk grup tartmalarna rnek: Phillips 66, Vzlt

gruplar, panel, seminer,

ARGMANTASYON Bir fikri, hipotezi veya dnceyi deliller ve ispatlar

kullanarak savunma ve aklamaya almadr. Bu aklamalarda kullanlan ispat ve deliller ise

argmanlardr (kantlar, ispatlardr). rnein; evre kirliliinde en nemli etmen atk

malzemelerdir. grn WHO (Dnya Salk rgt)nn verilerine dayandrmak argmantasyon becerisi gelitirecektir.

Argmantasyon eletirel dnce ile yakndan ilikilidir.

7

TARTIMA TEKNKLER3

EMBER TEKN Genellikle 10-15 rencinin katld, ember

eklinde oturarak lider ynetiminde kendilerine sorulan sorular cevapladklar bir tartma eididir.

Lider, tartma konusu ile ilgili al konumasn yaptktan sonra katlanlara srayla sorularn yneltir.

Her bir konumacya 1-2 dk konuma sresi verilir. Konumalar sekreter tarafndan not alnr. Doru yantlar yoksa rencilere ipucu verilmelidir. Konumalar srasnda hatal cevaplar olursa liderin

dzeltmesinde yarar vardr. Tartmann sonunda ana noktalar vurgulanmaldr. Gerekli grlrse ikinci bir tur daha yaplabilir. Genelde dersin banda veya sonunda uygulanr.

AKVARYUM TEKN rencilerin ilgi duyduu veya zerinde anlamaya

varamad konularn retiminde uygulanr. rencilerin tartma ve grupla alma

becerilerinin gelitirilmesi iin kullanlr. Analiz, sentez ve deerlendirme gc kazandrr. Aktif renme yaklamna uygundur. renci merkezlidir. rencilerin empati yetisini gelitirir. Snf ii tartmalara canllk katar. rencilerin bakalarnn grlerine sayg

duymasn salar. Tm rencilerin tartmaya katlmasn salar. Kalabalk snflarda uygulamak zordur. rencilerin tartma konusunda n bilgileri yok ise

hedef dna klabilir.

1. Uygulama:

renciler i ie iki ember oluturacak ekilde oturtularak gerekletirilirse buna akvaryum denir.

emberdekiler tartrken d emberdekiler tartmay izler ve i emberdekilere soru sorabilirler. emberdeki rencilerle d emberdeki renciler yer de deiebilir.

2. Uygulama:

Snfn uygun bir yerine bir ember izilir. emberin ortasna bir bo sandalye konur. Snfn tm emberin dndadr. Konu hakknda yorum yapmak isteyen sandalye

oturur, dncesini syler ve emberin dna kar. emberin dndaki dier renciler tartmay

izlerler, dnr ve katlmclara dntler verirler. Tartmay yaplandrmak ve srdrmek iin

nceden bir soru listesi hazrlanmaldr. Gzlemciler tartma srasnda not almal, tartma

sonunda snfa tartmann zeti sunulmaldr.

BYK GRUP TARTIMASI TEKN Tm snfn katlmyla gerekleen tartma

tekniidir. Bu tekniin etkili kullanabilmesi iin retmenin ok

yetkin, bilgili, etkili snf ynetimine sahip olmas gerekir.

retmen tartmay hedef dna karmamal, snftaki herkesin sylenenleri dinlemesini salamal.

Bu teknikte herkese eit sz hakk verilmeli, retmen bazen konuyu toparlama amal zetlemelidir.

12-15 kiilik snflarda daha iyi uygulanabilir. Bu teknikte katlm ve etkileim azdr.

GDML TARTIMA rencilerin hedef davranlar kazanmalar iin

yaant ve grlerini paylatklar, retmenin gzetiminde yaplan grup kontrol srecidir.

Serbest tartmada renciler akllarna geleni syleyebilirler. Gdml tartma ynteminde retmen dersi, hedef davranlar gerekletirecek biimde dikkatlice planlar.

Yani gdml tartma hedeflerin nceden belirlendii ve tek ynl dnmeyi gelitiren bir tekniktir.

Soru ve yantlara, renciler etkin bir biimde katlmal, retmen ise, genellikle yol gsterici bir grev stlenmelidir.

renciler, birbirlerinin dnce, yaant ve grlerini paylamal, hedef davranlar kazanmalar iin yreklendirilmelidirler.

Gdml tartma yntemi bilisel alann kavrama, analiz ve deerlendirme, duyusal alann tepkide bulunma ve deer verme basamaklarndaki hedef davranlarn kazandrlmasnda kullanlabilir.

Gdml tartma yntemi; bulu yolu stratejisiyle yakndan ilgilidir. Bu yntemde; byk grup tartmas, kk grup tartmas, ember, zt panel, mnazara, ak oturum vb. teknikler

kullanlabilir.

2013 KPSS

Sosyal bilgiler dersinde 10 rencisi bulunan bir retmenin, byk grup tartmas yntem veya tekniini kullanrken aadakilerden hangisini yapmas uygun deildir?

A) Tartmay, rencileri gruplara ayrmadan balatmas B) Sunulan problemin ardndan tartmaya, gnll rencilerden balamas C) Daha nceden konuyu aratrma grevi verdii renciyi lider olarak semesi

D) Aratrma grevi verdii renciyi, tartmay deerlendirmek iin jri olarak belirlemesi

E) Planlama yaparak rencilerin tartlacak konu hakknda bilgi sahibi olmalarn salamas

8

Beyin frtnasnda kullanlan yardmc teknikler - Proje iin tevik etmek - Elenti - Hzl beyin frtnas - Mektup daveti - Benzerlerinden yararlanma - Fikir balantlar kurma - Zarardan kar elde etme

ZELLKLER Bir grup insann ksa zamanda, bir probleme

zm getirmek ve karar vermek amacyla hayal glerini ve yaratclklarn kullanarak zm ve fikir retmeleridir.

Beyin frtnas hem bir problem zme yolu hem de bir tartma eididir. Bu nedenle problem zme ve yaratc dnme becerisi gerektirir.

renci merkezlidir.

Dikkat edilecekler:

Beyin frtnas oturumlarna izleyici alnmamaldr. Sre herhangi bir kayt cihazna kayt

edilmemelidir.

Fikirler sylendii srada eletirilmemeli, alay edilmemeli, deerlendirme ve ynlendirme yaplmamaldr.

Ancak grlerin toplanmas tamamlandktan sonra deerlendirme yaplmaldr.

Deerlendirmeyi retmen snfla beraber yapmal. Serbest, rahat ve demokratik bir ortam yaratlmal. Her trl ilgin ve farkl fikirlerin ifade edilmesine

izin verilmelidir (retilen gr nicelii nemlidir). retmen kendi fikirlerini de syleyerek

katlmclar (rencileri) yreklendirmeli.

Uygulanmas: Lider (retmen) tarafndan nce problem sunulur

ve bu problem tahtaya yazlr. rencilerden, kendilerine tannan ksa sre iinde

(bu sre esnek olmal) grlerini belirtmeleri istenir ve bu grler ayrt edilmeksizin tahtaya yazlr.

Sre bitince tahtaya yazlan fikirleri retmen, snfla beraber analiz edip deerlendirmeye alr (benzer fikirler birletirilerek numaralandrlr, sraya konulur ve gruplandrlr).

Ve ortak bir sonu karlr (en etkili fikir veya zm yolu belirlenir).

YARARLARI

Tartma eidi olmas nedeniyle; - rencinin kendini ifade etme becerisini gelitirir. - Fikirlerle alay etmeme becerisi kazandrr. - Demokratik tutum kazandrr. - Dil ve iletiim becerilerini gelitirir. - Sosyal becerileri gelitirir.

Problem zme yolu olduu iin rencilere problem zme becerisi kazandrr.

Hayal gcne dayal yaratc grlerin retilmesini saladndan yaratc dnmeyi gelitirir.

Bamsz dnmeyi salar. Bir soruna ok farkl adan zm gelitirmeye

katk salar. Benzer veya farkl grlerin gruplandrlarak

tahtaya veya bir yere not edilmesiyle analiz gc

geliir.

SINIRLILIKLARI

Zaman alcdr. Hedeften saplabilir ve konu dalabilir. Deerlendirme uzun srebilir. Her zaman sonuca ulama durumu olmayabilir, bu

nedenle rn elde edilemeyebilir. Psikomotor etkinliklerde uygulanamaz.

BEYN FIRTINASI TEKN

2012 KPSS

Deniz kirliliini nasl engelleriz? sorusuna

rencilerinin zm retmesini isteyen bir retmenin, beyin frtnas uygulama ilkelerine gre aadakilerden hangisini yapmas yanltr?

A) Rahat bir konuma ortam oluturmas B) Yeni fikirler retmeye cesaretlendirmesi C) Doru sonucu bulmaya zendirmesi D) ne srlen dncelerin eletirilmesini

engellemesi

E) Fikirlerin deerlendirilmesini en sona brakmas

2013 KPSS

Bir retmen rencilerine Nehirler tuzlu olsayd ne olurdu? sorusunu ynelterek 10 dakika boyunca rencilerden gelen fikirleri tahtaya yazp bu fikirlerin tartlp deerlendirilmesini salamtr.

Bu retmen, aadaki yntem veya tekniklerden hangisini kullanmtr?

A) Soru-cevap B) ember C) Forum D) Ak oturum E) Beyin frtnas

9

Gr Gelitirme ile Mnazara Tekniklerinin Karlatrmas ki metotta da ztlk ve eliki ieren konu vardr. Gr gelitirme de ztlk ieren iki fikir arasnda ara fikirler varken, mnazara tekniinde bu iki zt fikrin arasnda orta (ara) bir fikir yoktur. Gr gelitirmede seyirciler ve jri yoktur (tm snf teknii uygular), fakat mnazara da vardr. Gr gelitirmede fikirler deitirilebilirken mnazara da fikirler deitirilemez. Gr gelitirme bireysel bir tekniktir ve tm snf katlr, mnazara ise grupsal bir tekniktir ve sadece 2 grup teknii uygular. Gr gelitirmede kazanan-kaybeden yoktur, oysa mnazara da kazanan-kaybeden vardr.

Gr Gelitirme ile Beyin Frtnas Tekniklerinin Karlatrlmas Gr gelitirme ztlklar ieren konularn retimine (eletirel) uygunken, beyin frtnas zgn (yaratc) dnce bulmak iin uygulanr. Gr gelitirmede fikir says bellidir (genelde 5 ile snrldr), oysa beyin frtnasnda birok fikir vardr ve fikir says belli deildir. Gr gelitirmede fikirlerin gerekelendirmesi gerekirken beyin frtnasnda bu gerekelendirme aranmaz. ki metotta bireyseldir, renciler fikirlerini deitirebilir ve renciler bir konuya farkl adan bakmay renirler.

ZELLKLER rencilere daha nceden retilen, ztlk ve eliki

ieren konularda, dnceleri bu ztlklarn iki ucunda ya da aralarnda bir yerlerde olan rencilerin, eilimlerini gerekelendirdikleri, btn snfn etkin katlmn gerektiren bir tartma tekniidir.

Aktif renme tekniklerindendir ve renci merkezlidir. Bu teknik eliki ve ztlk ieren konularda rencilere

kendi grlerini ifade etme, bu grleri gerekeleriyle savunma ve fikir deiiklii yapma olana tanr.

Ztlk ve eliki ieren konu seilir ve konuya ilikin soru tahtaya yazlr ve rencilere soruya ilikin setii seenei sorulur ve neden bu seimi yaptn da sorar.

Seenekler: Tamamen katlyorum, katlyorum, kararszm, katlmyorum, kesinlikle katlmyorum gibi

ara seenekleri de iermelidir.

YARARLARI

rencilerin bir konuya ilikin deiik bak alarn oluturmalarn ve konuya eletirel olarak yaklaabilmelerini salar.

rencilere demokratik tutum kazandrr. Hogr, birbirine katlanma, konuma, dinleme,

ikna, kant bulma ve deiime aklk becerilerini gelitirir.

Grlerin gerekeleriyle aklanmasn salar ve bu sayede analiz gc kazandrr.

SINIRLILIKLARI

Zaman alcdr. Hedeften saplabilir ve konu dalabilir. Kalabalk snflarda etkin kullanm zordur. retmenin snf ynetim becerileri yeterli deilse

etkili kullanlamayabilir. Tartma srasnda her renci kendi fikrini

savunmaya kalkarsa amacndan uzaklalabilir.

GR GELTRME

2012 KPSS: Bir corafya retmeni Trkiyede su kaynaklarnn verimli kullanm iin hidroelektrik santrallerinin kurulmas doru bir uygulama mdr? sorusuyla derse balayarak konuyu, rencilerinin tartmasn ister. Tartma, snfa aslan bir grsel tutum formu kullanlarak gerekleir. renciler tutumlarn bu grsel tutum formunun nnde gerekeleriyle aklar. retmen bu yolla rencilerine kant bulma, dinleme, eletiriye ak olma gibi zellikleri kazandrmay hedefler.

retmenin bu uygulamas aadakilerden hangisine uygun bir rnek oluturur?

Cevap: Gr gelitirme

10

APKA apka rengi ANLAMI

Beyaz apka: Ak ve tarafsz olunur. Net bilgiler, saysal veriler ortaya koyulur.

Yorum yaplmaz, nesnel olunur.

Krmz apka: Duygusal tepkiler aklanr. Korku, sezgi, phe, beeni gibi duygular

dile getirilir.

Siyah apka: Tehlikeler ve riskleri bilinir. Olumsuzluklar, dezavantajlar dile

getirilir.

Karamsarlk, ktmserlik apkasdr.

Sar apka:

Avantajlar ve faydalar sralanr. Karar alnmas durumunda

salanacak yararlar, avantajlar, olumlu ynler ortaya koyulur. yimserlik apkasdr.

Yeil apka:

Yaratclk ve retkenlik kullanlr. Kararn alnamamas durumunda alternatif ve yeni fikirler ortaya koyulur.

Mavi apka: Serinkanl bir ekilde sonular toparlanr, zmler nerilir. Dier apkalarda ortaya koyulan fikirler bu apkada bir arada ele alnr.

Tarafszlk apkasdr ve en son taklacak apkadr.

ZELLKLER rencinin bir durumun, konunun ya da sorunun farkl

ynlerini grmesi (6 yn), ok ynl dnmesi, analiz etmesi ve bunlarn sonucunda karar vermesini salayan bir tekniktir.

Bu teknik Lateral (yanal) dnceye (alternatifli dnme) dayanr.

renci merkezlidir. Bu teknik karlkl tartma yaplmadan bireye kendisi

ya da bakalar adna dnebilecei ve dncelerini ayrtrabilecei bir ortamda dnmesini salamak amacyla karar verilecek her durumda kullanlabilir.

Bu teknik eletirel (mavi), yaratc (yeil), empatik ve analitik dnme becerilerini gelitirmek iin kullanlr.

zellikle doru karar vermeyi retmek iin uygun bir metottur.

Bu teknikte 6 farkl renkte ve ekilde apka vardr. apkalara yklenen anlam da renklere bal olarak deimektedir.

Her apka tek tek taklarak o apkann rengine gre dnlmektedir.

Beyaz apka: Ak ve tarafsz olunur. Net bilgiler, saysal veriler ortaya koyulur. Yorum yaplmaz, nesnel olunur.

Krmz apka: Duygusal tepkiler aklanr. Korku, sezgi, phe, beeni gibi duygular dile getirilir.

Siyah apka: Tehlikeler ve riskler bilinir. Olumsuzluklar, dezavantajlar dile getirilir. Karamsarlk ve ktmserlik apkasdr.

Sar apka: Avantajlar ve faydalar sralanr. Karar alnmas durumunda salanacak yararlar, avantajlar, olumlu ynler ortaya koyulur. yimserlik apkasdr.

Yeil apka: Yaratclk ve retkenlik kullanlr. Kararn alnamamas durumunda alternatif ve yeni fikirler ortaya koyulur.

Mavi apka: Serinkanl bir ekilde sonular toparlanr, zmler nerilir. Dier apkalarda ortaya koyulan fikirler bu apkada bir arada ele alnr. Tarafszlk apkasdr ve en son taklacak apkadr.

YARARLARI

ok ynl (Lateral) dnmeyi retir. Yani bir konunun farkl ynlerini grmeyi retir.

Etkin katlmdan dolay kalc renmeler salar. Eletirel (mavi apka), yaratc (yeil apka),

empatik ve analitik dnme becerilerini gelitirir. Doru karar vermeyi retir. Bilinli dnmeyi retir ve dnme etkinliini

belli bir dzene sokar. Bu teknik bir konuya ait 6 deiik adan bakmaya

olanak salad iin sistematik dnme yeteneini gelitirir ve tek bir noktaya taklp kalmay engeller.

SINIRLILIKLARI

Zaman alcdr. Hedeften saplabilir ve konu dalabilir. Kalabalk snflarda kullanm zordur. Farkl renciler ayn konuya ilikin farkl duygu,

tutum ve inana sahip olabileceinden tm snfla ortak karar alnamayabilir.

ALTI APKALI DNME

11

ZELLKLER Bu teknik alt apkal tekniinin gelitirilmesiyle ortaya

kmtr. rencilerin daha nce karlamadklar farkl

durumlara uyum salamasn ve nasl davranmalar gerektiini reten tekniktir.

Bu teknik sayesinde insanlar belli bir durum iin gerekli olabilecek davran trn renirler.

Problemlere uygulamal zmler aranr. Farkl davran biimlerini retir. Bu teknik Lateral (yanal) dnceye (alternatifli

dnme) dayanr. renci merkezlidir. Bu teknikte 6 farkl renkte ve ekilde ayakkab vardr.

Ayakkablara yklenen anlam da renklere bal olarak deimektedir.

Bu teknikte ayn olay karsnda farkl iki ayakkab uygulanabilmektedir.

Lacivert (resmi) ayakkab: Resmiyeti ifade eder. Kurallara, resmi prosedrlere gre eylemde bulunulur. Gri (spor) ayakkab: Net olmayan durumlar, resmi dl, sessizlii, rahatl ifade eder. Problemle ilgili objektif bilgiler aratrlp toplanr ve bunlar kullanlr. Kahverengi (yry) ayakkabs: Karmak durumlar ifade eder. Zor koullarda kullanlabilecek pratik ve salam ayakkabdr. nisiyatiflerden yararlanmay, esnekliklerden faydalanmay ifade eder. Turuncu (lastik) izme: Tehlikeyi, aciliyeti, krizi ifade

eder. Duygular n plandadr. Tehlikeyi azaltmay ngrr. Uygulamaya gemek iin cesaret gerekir. Pembe (ev) terlikleri: nsancll, scakl, duyarll, empatiyi ifade eder. nsanlar korumay, insanlarn duygu ve hassasiyetlerine kar duyarl olmay anlatr. Mor (binici) izmeler: Yetkiyi ifade eder. Liderlik ve hkimiyetlik sz konusudur. Resmi bir yetkiye dayanarak liderlik rolnn oynand ayakkabdr.

YARARLARI

rencinin ilgi ve gdlenme dzeyini artrr. renciye bir olay karsnda farkl davran

biimlerini reterek, belirli bir davran kalbna taklp kalmasn engeller.

rencinin evresini alglayp anlamasn salayacak bir dizi hazr kalp sunar.

Ayn durumda birden fazla davran biimi (birden fazla ayakkab) kullanld iin analitik dnmeyi ve yaratcl gelitirir.

SINIRLILIKLARI

Zaman alcdr. Hedeften saplabilir ve konu dalabilir. Kalabalk snflarda kullanm zordur.

ALTI AYAKKABILI UYGULAMA

2011 KPSS

Ar yamurun olduu, sellerin byk evresel zararlara yol at gnlerde, Mustafa retmen, Yamurlar sayesinde bu yl kurak gemeyecek. der.

Mustafa retmenin yukardaki davranndan yola karak alt apkal dnme tekniinden hangi apka rengine uygun davrandn bulan renciler, ders boyunca ayn apka rengine uygun tepkiler vereceini bilmektedirler.

Buna gre, Mustafa retmenin ders boyunca ayn apka rengine uygun olarak aadaki davranlardan hangisini gstermesi beklenmez?

A) Sanayilemenin neminden ve bunun doann yararna olduundan bahsetmesi

B) Yaanm nkleer santral kazalarn rnek gstererek olas riskler zerinde durmas

C) Okunan hikyedeki kt adamn iyi ynlerinin de olduunu sylemesi

D) Buzullarn erimesiyle yeni petrol rezervlerine ulalacan ve bunun enerji kaynaklar asndan yararl olacan belirtmesi

E) Sera gazlarnn salnmna snrlama getirilmemesinin ekonomik kalknmaya katk getireceini ifade etmesi

Cevap: Srekli taklan apka iyimserlik ve olumlu apka olan sar apkadr. Oysa B kknda risk, tehlikeleri n plana alan, karamsarlk ve olumsuz

apka olan siyah apkadr. Cevap B kkdr.

2010 KPSS: Lale retmen derste haberleme ile ilgili konu ilerken rencilere Televizyon hi olmasa hayatmz nasl olurdu? sorusunu sorar. renciler olay tarafsz, olumlu, olumsuz gibi ok ynl olarak dnrler. Soruya ilikin yeni zmler bulurlar, duygularn tanmlarlar, analiz ederler ve farkl fikirleri empati yaparak deerlendirirler.

Lale retmenin bu rnekte kulland retim

teknii Alt apkal dnmedir.

2013 KPSS: retmen, snfnda alt dnce apkas tekniini uygulamak istemektedir. Bu amala snfa getirdii yars dolu bir su bardan masasna koyar. Dnce apkalarn da rencilere datarak rencilerinden apkalarn rengine uygun yorumlar yapmalarn ister. Buna gre, aadaki renci

yorumuapka rengi eletirmelerinden hangisi

yanltr?

A) Bardan yars botur. Siyah B) Bu gzel bardan iindeki su, hayat temsil

etmektedir. Krmz

C) Bu su temiz deildir. Yeil D) Bardan yars doludur. Sar E) Bardan yars dolu, yars botur. Mavi

12

UYARI: Analoji ve benzetim benzer tekniklerdir. Analojide kavramsal benzetimler vardr. rnein bir retmenin vcuttaki kan dolamn ehrin trafik ileyiine benzetmesi analojidir. Benzetim de ise geree benzetmek (yapay ortam oluturmak) ve uygulama vardr.

ZELLKLER rencilerin snfnda iinde veya dnda bir konuyu,

olay, durumu yapay ortamda gerekmi gibi ele alp, zerlerinde alma yapabildikleri bir tekniktir.

renmeyi desteklemek amacyla kullanlr. nemli olan, gereine uygun bir ortam oluturmaktr. Psikomotor (devinisel) becerileri kazandrmak ve

rencileri ileride alacaklar tehlikeli ve riskli rollere hazrlamak amacyla kullanlr.

Tehlikeli ve karmak durumlarda kullanlr. rnein parat, astronot, dalg, src, pilot, doktor eitiminde, deprem ve yangn tatbikatnda kullanlr.

Maliyetlidir. Fakat gerek durumuna gre maliyeti azaltr. Yaparak-yaayarak renme temellidir. renci merkezlidir. Benzetim teknii bilgisayarda hazrlanm yazlmlar ile

(simlasyon) bilgisayarda da kullanlabilir.

YARARLARI

Maliyetlidir. Fakat gerek durumuna gre maliyeti azaltr (ekonomiklik salar).

Gvenlii salar (i kazalarn nler). Gdlenmeyi artrr. Analiz ve sentez gcn gelitirir. Yaratclk ve psikomotor becerileri gelitirir. Gerek yaam becerileri kazandrr. Kiiler aras iletiim becerilerinin gelitirilmesine

ve sosyallemeye katk salar. Yaparak-yaayarak renme temelli olduu iin

renilenler daha kalc hale gelir. Bireyin ileride alabilecei riskli rollere daha iyi

hazrlanmasn salar ve bylece bireyin kendine gven duygusunun artmasna katk salar.

SINIRLILIKLARI

Dier metotlara gre daha maliyetlidir. yi hazrlanmam benzetim ortamlar gereini

yanstamayabilir. Kendine gvenen rencilerin dierlerine gre daha

aktif rol olmasna neden olur ve dierlerinin daha pasif bir durumda kalmasna da neden olur.

BENZETM (SMLASYON)

ZELLKLER Bir olguyu kavramak veya bilgiye ulamak iin, bilinen

bir kavram ile bilinmeyen kavram arasnda benzerlikleri ve farkllklar ortaya koyarak gerekletirilen

kavramsal benzetmelerdir.

Analoji yabanclk ekilen bir kavramn, yabanclk ekilmeyen kavramlara benzetilerek aklanmasdr.

Analojiler daha ok ekilde kullanlr. Basit analoji dorudan bir eyin baka bir eye benzetilmesidir. rnein; beynin ceviz iine benzetilmesidir. Hikye analojilerinde benzetilecek olan hikye eklinde sunulur. Resimli analojilerde bir olay aklamak iin konuyla benzetme yaplacak resim ve ekiller sunulur. rnein, hcre bir fabrikaya ekil zerinde benzetilerek sunulur.

renci srete aktif ve katlmc olur. rencilerin kavramlar anlaml hale getirmesine

yardmc olur.

YARARLARI

rencilerin soyut ve bilimsel kavramlar daha kolay renmelerini salar.

Kavram yanlglarnn nlenmesine yardmc olur. renmeyi somutlatrarak konularn daha iyi

anlalmasn salar. rencilerin yaratclk, analiz etme ve ilikilendirme

becerilerini gelitirir.

SINIRLILIKLARI

Benzetilecek olan kavram ile benzetilen kavram arasnda iliki yoksa rencilerde yanl renmeler ve kavram yanlglar oluabilir.

Yanl iliki kurulan analojilerde istenmeyen durumlar grlebilir.

ANALOJ

2010 KPSS: Trke dersinde kompozisyon yazarken giri blmnn nemini vurgulamak isteyen bir retmen rencilerine Kompozisyonumuzun giri paragraf bel kemiimiz gibidir; bel kemiinde problem olan bir insan nasl yryemezse, giri paragraf yeterince ilgi ekici olmayan bir kompozisyonu da kimse okumak istemez. der.

Bu derste retmen Analoji tekniini kullanmtr.

2011 KPSS: Olas bir savata hava bombardman birliklerinde grev alacak askerler iin sanal sava ortamlar oluturulmu ve sava annda ne zaman ne yapmalar gerektiine ilikin bilgi ve beceri kazanmalar iin eitim verilmitir.

Bu rnekte askerlere eitim verilirken hangi retim yntem ya da tekniinin kullanld

sylenebilir? Cevap: Benzetim

13

ZELLKLER Dersin banda rencilerin konuya ilikin n renmelerini kontrol etmek, retim srecinde rencilerin ilgisini

ekmek ve rencileri renmeye kar gdlemek, ders boyunca konunun anlalp anlalmadn kontrol etmek ve retim srecinin sonunda zet ve deerlendirme yapmak iin bu teknik kullanlr.

Sorular retmenle renciler arasnda retken iletiim sreleri olumasn salar ve renmeyi artrr.

Soru-cevap ynteminde dikkat edilecek hususlar - retmen soruyu sorduktan sonra herkesin cevab bulabilmesi iin ksa bir bekleme sresi vermelidir. - Sorular rencilere rastgele yolla sorulmaldr. Gnll rencilere ncelik verilmelidir. - Soruya doru cevap verenler pekitirilmeli, yanl cevap verenlere ipucu, dnt ve dzeltme verilerek rencilerin

doru cevaba ulamas salanmaldr. Yanl cevap verenler rencide edilmemelidir ve aalanmamaldr. - Sorular, rencilerin dzeyine uygun olmaldr. rencilerin doru cevaplayabilecei dzeyde sorular sorulmaldr. - Dersin banda dk dzeyli daha sonra yksek dzeyli sorular sorulmaldr. - Sorular ak, net ve anlalr sorulmal, bir defada bir soru sorulmal, sorular mantkl bir sra ile sorulmaldr. - Soru ve cevaplar gerekmedike tekrar edilmemelidir ve evet-hayr cevab olan sorulara sklkla bavurulmamaldr. - Mmkn olduunca farkl rencilere sz verilmelidir ve rencilere isimleriyle hitap edilmelidir. - retmen soru sorarken ve cevaplar alrken yumuak, lml, gven veren bir grnt vermeli, rencileri

cesaretlendirmeli ve rencilerin retmene soru sormasna imkn verilmelidir. 2013 KPSS: Derste soru-cevap yntem veya tekniinin kullanlmasnda uyulmas gereken en temel kural: Kazandrlacak niteliklerle tutarl sorular sormadr.

YARARLARI

Kalabalk gruplarda da kullanlabilir. rencini dnmeye, konumaya sevk ederek

renciyi aktif klar ve renci katlmn salar. retmen-renci ile renci-renci etkileimini

salar ve artrr. renme durumlaryla ilgili geri bildirim salar. Her dersin retimine ve renme dzeyine

uygundur.

SINIRLILIKLARI

Srekli kullanm dersi skc hale getirebilir ve rencilerin gergin olmasna neden olabilir.

rencinin dzeyine uygun sorular sorulmas zaman zaman mmkn olmayabilir.

Soru cevap tekniini kullanmay retmen iyi bilmezse yntem etkili olarak kullanlamaz.

Uygulanmas srasnda ok zaman kaybedilebilir.

SORU-CEVAP YNTEM

ZELLKLER renilen bilgilerin pekitirilmesini ve rahat ortamda tekrar

edilmesini salayan, yetenekleri ortaya karan bir tekniktir. retimin alt kademelerinde (okulncesi, ilkokul) etkilidir. Dersin giri ksmnda daha etkilidir. renci merkezlidir. Oyunun belli bir amac (hedefe ynelik) olmaldr. Ortam neeli, elenceli ve rahat olmaldr. Oyun rencilerin olgunlama seviyesine uygun olmaldr. Oyun kurallar snftaki herkesin katlmna izin vermelidir. Oyun kurallar ak ve net bir ekilde anlatlmaldr. Oyunlarda yarmalar dzenlenebilir, kazanan-kaybeden

olabilir.

retmen oyunda danma hizmeti verir, gerekirse hakem olabilir.

Ska kullanlan eitim oyunlar: kukla, tahta, kart, izgi, yapbozlar, bulmacalar, Legolar ve bilgisayar oyunlardr.

YARARLARI

renciye neeli ve rahat bir ortam yaratarak, dersin monoton gemesini engeller.

Konular oyunlarla ilgi ekici hale getirilir. Sosyallemeyi salar. ok ynl geliim salar. Problem zme, kritik dnme, kavram

retimi, strateji gelitirme gibi becerileri kazandrr.

Yaratclk, paylama ve empati becerileri geliir. Kural koymay, kurallara uymay, oyun

kurallarna uyulmamas durumunda yaptrmlara raz olmay, katlanmay ve sonucunda denecek bir bedel varsa bunu demeyi retir.

SINIRLILIKLARI

Hedeften saplabilir, konu dalabilir. Ayrlan zaman yetmeyebilir. Her oyun tm rencilerin ilgisini eit dzeyde

ekmeyebilir.

ETSEL OYUN

2011 KPSS: Cemil retmen, snfn zeminine bir gen izer ve bu genin kelerini mutluluk kesi, mutsuzluk kesi ve kzgnlk kesi eklinde isimlendirir. Daha sonra rencilere birka rnek durum verir. Verilen durumlarda hangi duyguyu

hissederlerse genin o kesine gitmelerini ve hissettikleri duyguyu ifade eden bir cmleyi yksek sesle sylemelerini ister. Bu rnekte Cemil

retmenin kulland yntem veya teknik

nedir? Cevap: Eitsel oyun

14

ZELLKLER rencilerin rnek olarak verilen bir problem durumundaki insann yerine kendisini koyarak o

insann hissettii duygular ve davranlar anlamasn salayan bir tekniktir. Yani empati becerisini gelitirmeye ynelik bir tekniktir.

Bu teknik bir kavram ya da beceriyi retmek ve gelitirmek, rencileri tanmak, rencileri derse katmak amacyla da kullanlabilir.

rencileri gerek yaamda karlalabilecek sorunlara nceden hazrlamaya imkn tanr. retmen, ynlendirici konumdadr ve gerekirse rol alr. Btn retim kademelerinde kullanlabilir. renci merkezlidir. Yaparak-yaayarak renme temellidir ve kalc renmeler gerekleir. retmen rencilere senaryoyu verir (senaryo rencilerle birlikte seilebilir), senaryodaki

roller snfn katlmyla ve grleriyle datlr (ncelik gnll rencilerde olmal). Sonra rencilere hazrlk iin yeterli sre ve imkn salanmaldr. rencilerin bir ksm oyuncu, bir ksm seyirci olur. Snfn nnde oyunun oynanmas salanr. Son olarak, oyun dersin amalar ve ierikleri dorultusunda snf ortamnda tartlr ve deerlendirme yaplr (Rol alanlar rolne brndkleri kiilerin yerine getiinde neler hissettiini snfta anlatr. Deerlendirme de psikolojik analizlere girilmemeye zen gsterilir).

YARARLARI

rencilerin sosyallemesine katk salar. letiim becerilerinin (empati ve grup etkileimi) gelimesine katk salar. Jest ve mimiklerini kullanan bireyin, psikomotor becerilerini gelitirir. retmenlere rencilerini tanma frsat verir. rencilerin etkin katlmn artrr. rencilerin hem kendi hem de bakalarnn grlerini ve duygularn

anlamasn salar. rencilerin problem zme becerisini gelitirir. rencilerin farkl durumlarda olas zmleri grmesini salar. renme ortamn daha elenceli hale getirerek ilgiyi ve gdlenmeyi artrr. Oynanan rol zerindeki duygu ve dncelerin tartlarak gelimesini salar.

SINIRLILIKLARI

Zaman alcdr ve snf kontrol zorlaabilir. Hep ayn rencilerin gnll olmas sz konusu olabilir. Sosyal becerileri gelimemi rencilerin katlmn salamak zordur.

ROL OYNAMA (YAPMA)

ZELLKLER Bir olayn renciler tarafndan yaratclk, taklit yapma, davranlar yanstabilme becerilerine dayal olarak izleyiciler

nnde tmyle canlandrlmasdr. Yani drama, bir olayn taklit ve canlandrma esasna dayal olarak anlatlmasdr. Bu teknikle renciler hangi durumlarda nasl davranmalar gerektiini yaayarak renirler. renci merkezlidir, tm snfn katlmn gerektirir ve bu sayede snfn canll arttrlm olunur. Dramada roller retmen tarafndan datlr ve roln nasl gerekletirileceini renci belirler. Dramada olaylar, akna braklr, drama bitmeden sonucu kimse bilemez, drama bitince konu rencilerce tartlr. Genelde uygulanan 5 trl drama vardr.

- Psikodrama: Psikolojik tedavi amaldr. Ama; insanlarn dnce ve davranlarnda tutarl olmalarna yardmc olmaktr. Kiinin kendi uygulad, konunun kiiye ait olduu ve uygulanmasnn uzmanlk gerektii dramadr.

- Sosyodrama: Kiinin problemle ilgili bir bakasn oynad dramadr. Sosyal sorunlarn irdelenmesinde kullanlr. - Eitici drama: stendik niteliklerin rencilere kazandrlmasnda kullanlan dramadr. - Biimsel (formal) drama: rencinin oynayaca rol tamamen retmene ve senaryoya baldr. nceden plan

gerektirir. Yetikin renci gruplarnda uygulanr rnein; okul piyesleri, pandomim, Karagz ve Hacivat oyunlar. - Yaratc (informal-doal) drama: Belirli karakterleri renciler hazrlk yapmadan; hemen canlandrrlar. Senaryo

nceden belli deildir. rencilere kendi szckleriyle aklama yapma olana verilir. Doalama becerisi en yksek dzeyde kullanlr. Amac rencilerin, yeni bir ey retmelerini gelitirmektir. rencilerin kendilerini ifade etmelerine, sahip olduu bilgi ve yaantlar zerine hayal ettikleri dnyay oluturmalarna olanak salar.

YARARLARI

Var olana farkl bakarak yeni ilikiler kurmay ve yeni bir rn ortaya koymay salar (yani yaratcl gelitirir).

Bireylerin problem zme becerilerini gelitirir. Sosyallemeyi salar ve zgven duygusunu gelitirir. letiim ve dil becerilerini (kendini ifade etme, etkili

dinleme ve anlama becerilerini) gelitirir. Bilgilerin kullanlmasn salayarak, bilgilerin tekrar

edilmesini salar, bilgiler pekitirilir ve geniletilir.

SINIRLILIKLARI

Hedeflerden saplabilir. rencilerin syleyeceklerini nceden kontrol etmek sz

konusu deildir (Yaratc drama). Sosyal becerileri gelimemi rencilerin katlmn

salamak zordur ve bu nedenle bu rencilerde dramann

etkili kullanlmas mmkn deildir.

DRAMA

15

ZELLKLER retmen adaylarnn eitiminde, hazrladklar ders planna

uygun olarak iledikleri dersin videoya kaydedildii (5-20 dakika), dersi verenin ve dier retmen adaylarnn video kaytlarnn bir retim elemanyla birlikte izlenerek deerlendirildii tekniktir.

Deerlendirme sonularna gre retmen adaylarna dnt ve dzeltme imkn verilir, retmen aday dzeltmelerden sonra tekrar dersi iler (ret-tekrar ret ak).

Daha ok retmen yetitirmede (hizmet ncesi ve hizmet ii eitimde) kullanlr.

Deneyim, uygulama ve psikomotor hedef alanlarna yneliktir.

Dnt sistemi zerine kurulu bir tekniktir. Yaparak-yaayarak renme temeline dayaldr.

YARARLARI

Uygulamay yapan retmen aday eletirilirken eletiriye tahamml ve deneyimlerden ders karmay (yanstc dnmeyi) gelitirir.

Uygulamay deerlendiren retmen adaylar ise deerlendirme (eletirel dnme) becerisini kazanr.

Mesleki deneyim kazandrma ve uygulama olana verir. Bylece gelecek deneyimler iin kaygy da azaltr.

Kayt cihazlar kullanlrsa, retmen adayna z deerlendirme imkn salar.

Annda geribildirim imkn salar.

SINIRLILIKLARI

Zaman alcdr ve kalabalk snflarda etkisi azdr. Teknolojik olanaklar asndan kstl olan

kurumlarda video kamera bulunmayabilir.

lte gre ve iletiim kurallarna gre yaplmayan eletiriler krc olabilir.

Uygulama srasnda uygulamay yapan retmen aday heyecanlanabilir ve gerek performansn

sergilemeyebilir.

MKRO RETM

ZELLKLER Bilimsel bir gerei rencilere kantlamak ya da gstermek

ii kullanlr. Ayrca kuramsal (teorik) bilgileri uygulamaya dntrmek

iin kullanlr. renci merkezlidir. Tm rencilerin deneye ve laboratuar almasna katlmas

mmkn deilse retmenin yapt uygulamay rencilerin izlemesi salanmaldr.

renciler bireysel veya gruplar halinde kurulan dzeneklerde alabilirler.

Koullar nceden belirlenmeli ve gvenlik nlemleri alnmaldr.

retmen nceden gerekli denemeleri ve hazrlklar yapmaldr.

YARARLARI

Tehlikeli uygulamalarda gvenlik nlemleri almay retir.

Bilgiyi kullanmay retir. Bireysel veya grupla ara-gere ve materyal

kullanmn retir. Psikomotor, uygulama, planlama-ynetme,

aratrma, dnme, karar verme, problem zme, gzlem ve deerlendirme becerisi kazandrr.

SINIRLILIKLARI

Gerekli nlemler alnmazsa tehlikeli olabilir. yi bir planlama yaplmam ise amaca

ulamayabilir. Ara-gere temini asndan maliyetlidir. Her renciye ara-gere temin edilemeyebilir.

DENEY VE LABORATUVAR

2010 KPSS

Mikro retim yntem ya da tekniinin kullanld bir snfta, Meral snf arkadalarna rnek bir ders anlatm yapacaktr.

Aadakilerden hangisi Meralin mikro retim uygulamasnda en fazla neme sahiptir?

Cevap: rnek ders anlatmnn grntl kayt edilmesini salama

16

ZELLKLER Btn snfn her aamada (her istasyonda) e zamanl alarak bir nceki grubun yaptklarna

katk salayarak bir basamak ileri gtrmeyi, yarm kalan ii tamamlamay reten bir yntemdir.

Farkl etkinliklerden yararlanarak tm rencilerin ortak bir rn ortaya koymas iin kullanlr. renci merkezlidir Her renci dzeyi iin uygundur. Tm snfn katlmn gerektirir ve rencilere birlikte alma olana verir.

Uygulanmas: - Tek bir konu belirlenir ve retmen snfn tamamn 3, 4, 5 veya 6 istasyona bler. - stasyonlarn isimleri yaptrlmak istenen etkinlie gre deiir (Afi, slogan, yk, iir, drama,

rnek olay vb.). - Her istasyonda etkinliin gerei ara gereler nceden hazr olarak yer alr. - Her istasyona gidecek renciler belirlenir. - Her gruba bir gzlemci ya da istasyon efi atanr (retmen de olabilir). - ef gruba klavuzluk yapar, i bitince rnleri toplar. - Oluturulan istasyon says kadar istasyonlar renciler srayla gezer ve yaklak 10ar dakika o

istasyonlarda daha nceden yaplan etkinlii (eksik kalan) tamamlamaya alrlar. - Tm gruplarn tm istasyonlarda almas salanr. lk istasyona gelindiinde teknik sona erer. - Sre sonunda tm gruplarn ileri toplanr. Yaplan almalar sergilenir, iirler okunur, afiler

aslr.

YARARLARI

rencilerde ilgi ve gdlenmeyi artrr ve z gven duygusunu gelitirir. ekingen rencilerin retim srecine aktif olarak katlmn salar. Tm snfn katld birikimli bir rn ortaya konulur. Etkinlik temelli bilgiler ve beceriler kazanlmasn salar. rencilerde ibirlii, yaratclk, balanm bir ie katk getirme ya da ii

bitirme, zel yetenekleri ortaya karma, kurallara uyma, iletiim gibi yetenek ve becerileri gelitirir.

SINIRLILIKLARI

stasyon daha ok snf ii uygulamadr. Ama tm snfta uygulamak zordur. nk snfta grlt, kargaa gibi durumlar olabilir. stasyon snf dnda kurulursa bu renme merkezini ve rencileri denetlemek zordur.

Gruplardaki btn rencilerin etkin olmasn salamak gtr.

STASYON

ZELLKLER Bir olay, konu, durum ya da ykdeki bir kiinin yerine rencilerin srayla kendilerini koyduklar ve

byle bir durumda neler hissedeceklerini ve nasl davranacaklarn paylatklar bir tekniktir. renci merkezlidir. rencilere farkl grlere sayg gstermeyi ve baz duygular anlayabilmeyi retmek iin kullanlr. Ayrca renciler arasndaki ilikileri ve iletiimi gelitirmek iin de bu teknik kullanlr. retmen ho geldin konumasyla al yapar ve olay, konuyu veya problemi snfta paylar. renciler daire eklinde oturur (2-12 kii) ve Sizce ne hissetmitir? , Ne dnmtr? gibi sorular

karsnda dairedeki renciler srayla grlerini bildirir. Cevap vermek istemeyen renciler atlanabilir fakat daha sonra onlara tekrar dnlmelidir. rencilerin kendilerini rahat hissedebilecei bir ortam yaratlr ve bu nedenle eletiri yoktur. renciler birbirleri zerine deil, fikirler zerine tartrlar. Herkes fikrini paylatktan sonra retmen de grlerini aklar ve alma zetlenir.

YARARLARI

rencilere empati becerisi kazandrr ve gelitirir. letiim, kendini ifade etme, grup iinde konuma, dikkatli dinleme,

farkl grlere sayg gsterme gibi becerileri gelitirir. Duygular ve dnceleri ayrt etmeyi retir.

SINIRLILIKLARI

Kalabalk snflarda kullanlmas gtr ve snfta halka dzeni oluturmak iin fiziki ortam her zaman uygun olmayabilir (kk snf).

Halkada konumak istemeyenlerin sorun karabilme ihtimali olabilir. rencilerin uzun sre dinlemelerini gerektirdiinden, rencilerin

dikkati dalabilir. Tm derslerde uygulanmas gtr.

KONUMA HALKASI

2013 KPSS: rencilerini drt gruba ayran bir retmen, snfnda drt keye yerletirdii masalara srngenlere, balklara, kulara ve memelilere ait resimler koymutur. Her bir grubun, masalar dolaarak her bir masada belirtilen hayvan grubuna ynelik bir pano hazrlamalarn istemitir. Gruplar daha nceden belirlenen plana gre tm masalardaki almalar tamamlamtr. retmenin bu

uygulamas istasyon tekniidir.

17

ZELLKLER Bu yntem soru-cevap eklinde geen iki aamal diyalektik

(diyalog) bir metottur.

ki aamal bu metodun ilk aamas olan ironi (alayc konuma) aamasnda; diyaloglar yoluyla insanlarn iyi bildiklerini sandklar, kesin emin olduklar konularda onlara eitli sorular sorarak bu bilgilerin hi de kesin olmad hissettirilerek pheye drlr. kinci aama olan dourtma aamasnda ise: sorularn tipini deitirerek (konuyla ilgili ipucu ieren sorular sorarak) onlarda var olan bilgileri ortaya karmay amalar.

retmen rencisine eitli sorular sorarak rencilerin eski bilgilerini kullanarak yeni bilgilere ulamasn amalar.

retmen bilgiyi rencilere buldurur. Kendisi kesinlikle sylemez. nk Sokratese gre Tm bilgiler doutan insan zihninde vardr. retmenin grevi ise bu bilgileri hatrlamasn (dourtmay) salamaktr.

renci merkezlidir. Kavrama ve daha st dzey hedef davranlar iin kullanlr. Bulu yoluyla retim yaklamna temel oluturur.

YARARLARI

Sorularla ynlendirilen rencinin bilgiyi kefetmesini salar.

rencinin renmeyi renmesini salar. renciye eletirel dnme ve tartma

becerilerini kazandrr. Dnme ve iletiim becerilerini gelitirir. rencinin yeni bilgileri n bilgileriyle (eski

bilgileriyle) ilikilendirmesine yardmc olur.

SINIRLILIKLARI

Kalabalk snflarda uygulanmas zordur. Ya kk rencilerde uygulanmas zordur. Her konu iin uygun sorular

hazrlanmayabilir. Bu yntemi uygulamak iin soru-cevap

ynteminin iyi bilinmesi gerekir. rencilerin st dzey anlama ve tartma

becerilerinin gelimi olmas gerekir.

ZELLKLER Bu teknik bir tartma tekniidir ve Sokrat tartmasn temele alr. rencilerin ar, anlalmas zor ve st dzey dnme becerisi

isteyen bir metin zerinde almasn gerektiren bir metottur. renci merkezlidir. Uygulanmas: retmen tarafndan verilen bir konu ardndan (metin zerinden)

sorular yoluyla bir tartma alr. Tartmada herkesin kendini ifade edebilmesi iin bir daire

(ember) oluturulur. Kalabalk snflarda i ie daireler oluturulabilir. Bu durumda d daireler gzlem yapar.

Seminer kurallar belirlenir, seminer srasnda retmen daha ok soru sorarak rehber grevini yapar.

Tartma sonunda bireysel veya grupla birlikte sre ve rn deerlendirilmesi yaplr.

YARARLARI

Analiz ve daha st dzey davranlar kazandrabilir.

rencilerin eletirel, analitik ve lateral dnme becerilerini gelitirir.

rencilerin mantkl ve tutarl konumasn salar.

rencilerin bakalarnn grlerine sayg gstermesini ve toplumsallamasn salar.

rencilerin tartma yntemini kullanmasn salar.

Bu teknik, dnmeyi ve i birliini gelitiren ak ulu bir tartma ortam salar.

SINIRLILIKLARI

n bilgileri eksik olan rencilere uygulanmas zordur.

Semineri ynetecek retmen ynetimi iyi gerekletiremezse hedeften uzaklalabilir ve disiplin sorunlar yaanabilir.

Kalabalk snflarda uygulanmas zordur. Kullanlacak metin rencilerin seviyelerinin

zerinde olmadnda istenilen renmeler ve hedefler gereklemeyebilir.

Kk yataki ocuklar zerinde uygulanmas gtr.

SOKRAT SEMNER

SOKRAT TARTIMASI

UYARI

Bu yntem soru-cevap yntemiyle benzerlik tamaktadr, fakat ikisi ayn metot deildir.

Soru-cevap teknii; n renmelerini kontrol etmek, retim srecinde rencilerin ilgisini ekmek ve rencileri renmeye kar gdlemek, ders boyunca konunun anlalp anlalmadn kontrol etmek ve retim srecinin sonunda zet ve deerlendirme yapmak iin kullanlr. Soru-cevap teknii, Sokrates tartmasnda rencinin ne bildiini ortaya karmak ve ona dorular buldurmak amacyla bir yol olarak kullanlabilir.

18

ZELLKLER Bir problemin nedenlerini ve alt nedenlerini tanmlama

srecini yaplandrmaya yardm eden tekniktir. Tm rencilerin derin ve nesnel bir gr kazanmalarn

ve problemin eitli blmleri arasnda ki nemli ilikileri grmesini, rencilerin daha derin bir ekilde bir problem zerinde younlamasn salar.

Problem zme tekniklerinden biri olan bu teknik, rencilerin dncelerini organize etmeye yardm eder; ancak, problem iin zmler salamaz.

Belirli bir sorunun ya da durumun olas nedenlerini belirlemek iin kullanlr.

renmesi ve uygulanmas kolaydr.

Balk kl tekniinin admlar; 1. Problemi tanmlama: Ele alnacak problem hakknda ksa bir bilgi verilir. 2. Nedenler retme: Yaplandrlmam beyin frtnas tekniini kullanma (bu probleme neden olan faktrler nelerdir? Bu nedenler arasndaki ilikiler nelerdir?).

Yaplandrlm beyin frtnas tekniini kullanma: (Round Robin 6-3-5,6 kii 5 dakikada 3 fikir sunmas).

3. Diyagramn oluturulmas: - Sorun, balk klnn omurgasna veya bana yazlr. - Sorunun olmasna sebep olan nedenler nem srasna

gre tek tek balk klnn yan klna yazlr. - Yazlan nedenler iin bu neden olutu? sorusu sorulur ve

altna alt nedenler olarak sralanr, incelenir.

Balk kl tekniinin etkili kullanlabilmesi iin; 1. Teknie balamadan nce herkesin problem zerinde hem fikir olduundan emin olun. 2. Ksa ve z szckler kullann. 3. Nedenlerin ne olabileceini dnn ve onu oklarn zerine ekleyin. 4. Nedenlerin ayrntlarn zerine ekleyin.

5. Herkesin birbirinin grne saygl olmasn salayn.

YARARLARI

Birlikte almay, gerei aramay, deiik grlere ak olmay ve kart grlerin ortaya kmasn salar.

Derin dnme ve nesnel dnme gibi becerileri gelitirir.

Bir problemi oluturan neden, alt neden ve zel nedenlerin ortaya koyulmasyla rencide analitik dnceyi gelitirir.

alma grubunun sorunun ieriine odaklanmasn salar ve ayrntl neden-sonu ilikiyi karmay salar.

SINIRLILIKLARI

rencilerin problemlere zm retmesini salamaz.

rencilerin problemle ilgili n bilgileri yetersiz ise bu teknii uygulamak mmkn olmayabilir.

st dzey dnme becerileri gereklidir. Kk ya grubu rencilere uygulamak zordur.

BALIK KILII (NEDEN-SONU DYAGRAMI)

19

BLSEL IRAKLIK

ZELLKLER rencinin bir uzman gzlemleyerek balad ve

uzmann giderek azalan destei ile o ii kendi bana, hatta kendi biemiyle yapar duruma geldii renme srecidir.

Bilisel raklk, renciye bilgiye nasl ulalacan, onu nasl kullanabileceini ve uygulayabileceini yol gsterici bir uzman rehberliinde kazandrma srecidir.

6 aamas vardr: - Model Olma: Uzmann, renilecek ii rencilerin

gzleyebilecei biimde yapmas - altrma: Uzmann gzetiminde rencinin beceriyi

sergilemesi

- Destekleme: Uzmann renciye yardm etmesi (pucu verme, ara nerme, yapamad ksmlar yapma)

- fade Etme: rencilerin yaptklar etkinliin, akl yrtmenin ya da zd problemin aamalarn anlatmas

- Yanstma: rencinin sergiledii beceriyi uzmann ya da dier rencilerin sergiledikleri ile karlatrmas

- teleme: Gitgide azalan destein kalkmas. rencinin beceriyi kendine zg ekilde sergilemesi

YARARLARI

Bilisel raklk uygulamalar motive edici ve renciler iin ilgi ekici bulunmaktadr.

rencilerin uzmanlar gibi dnmelerini salar ve onlar aktif hale getirir.

rencilerin doal grevleri stlenmesini salar. renilen bilgilerin kalc olmasn salar. birlii ierisinde alma becerilerini gelitirir. Yanstc ve eletirel dnme becerilerini

gelitirir.

SINIRLILIKLARI

Uzun zaman alabilir. Bu nedenle de rencilerin srete sabrl olmasn gerektirebilir.

Ara gere ve kaynak bulmada skntlar yaanabilir.

Yetenekli ve tecrbeli uzman reticilerin bulunmasnda eitli zorluklar yaanabilir.

rencilerde baarsz olma durumunda daha st dzeyde kayg ve hayal krklna sebep olabilir.

2012 KPSS

Okuma yazma retmeye alan 1. snf retmeni, yazma gl eken iki rencisine her gn rettii iki harfin yazln nce izletir, sonra yardm ederek parmaklaryla havada, masada ve defterde bu harfleri yazmalarn salar. retmen rencilere, yapamadklar durumda yardmc olur. Daha sonra rencilerin yazma becerisi ilerledike verdii destei yava yava eker.

retmenin bu uygulamas aadakilerden hangisine en uygun rnektir? Cevap: Bilisel raklk

20

DN-ELE-PAYLA Bu teknik ibirlikli renme tekniidir. Tekniin amac; rencilerin bilgiyi ilemelerine,

iletiim becerileri gelitirmelerine ve zihinsel becerilerini kullanmalarna yardmc olur.

Uygulanmas: rencilere bir soru, problem veya bir konu verilir. Verilen konu zerinde renciler 1-2 dakika bireysel olarak dnr. Bireysel dnme tamamlannca renciler 2-3 kiilik gruplar oluturarak aralarnda tartrlar. Grup tartmalar bitince grup szcleri ulatklar sonucu snfa sunarlar.

Yararlar: letiim kurma, kendini ifade etme, giriimcilik, yaratc ve eletirel dnme becerilerini kazandrmaya dnk bir tekniktir.

YAZ-ELE-PAYLA Bu teknik ibirlikli renme tekniidir. Dn-ele-payla tekniinin sadece ilk aamasnn

(dnme aamas) farkl uyguland bir tekniktir. Dier kalan uygulama dn-ele-payla tekniiyle ayndr.

KOMTE GRMES retmen tarafndan grevlendirilen bir grup

rencinin, belli bir konuyu inceleyip snftaki dier rencilere ve retmene yazl ve/veya szel olarak rapor hazrlamak amacyla ie kotuklar ve konuma trdr.

Rapor hazrlanp snfa sunulduktan sonra zerinde snfa tartlmaldr.

renci merkezlidir. Uygulama olarak panele benzer. Bir ii baarmak iin birlikte almay gerektirir. Aratrma ve sorgulama becerilerini gelitirir. rencilerin tartma, iletiim becerilerini gelitirir. Zaman alcdr. Hedef dna klabilir. Konunun daha ok sunuyu yapan renciler

tarafndan renilmesine neden olur. Konuyla ilgili temel bilgiler yeterli olmadnda en

sonda yaplan tartma etkili olmayabilir.

BEYN ESER (BEYN RN) rencilerin bireysel veya grupsal olarak grlerini

gelitirmelerini salayan ve tevik eden ve beyin frtnasna benzeyen tekniktir.

zellikle retim yl banda snf kurallar oluturulurken kullanlmaktadr.

Uygulanmas: Bir konu veya problem belirlendikten sonra snftaki renciler 6-7 kiilik gruplara ayrlr ve her renciye bir konunun farkl ynleriyle ilgili 3 kart verilir. renciler bu kartlara konuyla ilgili dncelerini yazar ve kartlarn masalarnn zerine koyarlar. Sonra her renci srayla kart eker ve o kart sesli olarak okunur.

Benzer fikirler gruplandktan sonra grler snfla paylalr ve tahtaya yazlr.

KARTOPU

nce bireysel daha sonra iki kiilik gruplar ardndan drtl, sekizli gruplar eklinde kademeli olarak ilerleyen (kartopu gibi byyerek) ve sonunda karsnda sunum yaplan tartma tekniidir.

renci merkezlidir ve renci katlmn salar. ok zaman alabilmesi bu tekniin nemli snrlldr.

KELEME (KELENME) Genellikle net bir yant olmayan ve eliki ieren

sorular/problemler zerinde alrken kullanlr. renci merkezlidir. rencilerin eletirel, analitik, lateral dnme ve

kendilerini ifade etme becerilerini gelitirir. Uygulanmas zaman alcdr. Kk ve kalabalk snflarda uygulanmas zordur. Yanl kullanmda hedef dna klabilir.

Uygulanmas: 1. Uygun problemin seilmesi ve aklanmas 2. Olas zmlerin arasndan zellikle tartmal olanlarn seilmesi 3. Seilen zmlerin kartonlara yazlarak snfn eitli kelerine aslmas 4. rencilerin kendilerine en uygun gelen zmn asl olduu keye gitmeleri ve orada toplanmalar

Uyar: renciler grlerini deitiremezler (Gr gelitirme tekniinden fark)

5. Ayn keyi seenlerin oluturduu gruplarda o zm seme nedenlerinin kendi ilerinde tartlmas ve gerekelerin hazrlanmas 6. Hazrlanan gerekelerin snfa sunulmas 7. Snf tartmas ve snf kararlarn alnmas yer almas

PAZAR YER rencilerin birbirlerini tanmas, grlerini ve

zmlerini birbirleriyle paylamalar amacyla kullanlr.

renci merkezlidir. Kalabalk snflarda uygulanmas zordur. Uygulamas zaman alcdr. rencilerin birbirlerini tanmasna, grlerini

birbirleriyle paylamalarna olanak salar.

Uygulanmas: 1. rencilere nce kk kt paracklar datlr. 2. Daha sonra rencinin bu ktlara bir soruna ilikin kendi zm, deneyimleri, kafasna taklan bir soruyu, gr veya bildiklerini yazmas istenir. 3. Ktlar stlerine takmalar ve snfta birbirlerinin stndekini okuyarak dolamalar istenir. 4. renciler yazlanlarla ilgili sorular varsa birbirlerine sorarlar ve beendikleri kart olursa birbirleriyle deitirirler. 5. En son snf tekrar toplanr, hangi kt deiikliklerin yapld tespit edilir ve kt deitirenlerin neden deitirdiklerini snfa aklamalar istenmesiyle teknik son bulur.

RENME GALERS Bu teknik, rencilerin bir konuda neler rendiklerini

tespit etmek ve deerlendirmek amacyla kullanlr. Snfta genelde 4er kiilik gruplar oluturulur ve

onlardan konuyla ilgili rendiklerini yazp snf panolarna asmalar istenir.

Daha sonra btn gruplar panoya aslan btn listeleri inceleyerek eksik olduklar yerleri not etmeleri salanr.

Bylece bir konudaki hedeflerin ka renci tarafndan renilip renilmedii tespit edilir.

21

ZELLKLER Gezi teknii, okul ve snf iinde yaplan eitsel

almalar tamamlamak, nitede geen konular doal ortamnda grmek ve okul ile yaam arasndaki ba kurmak amacyla yaplan planl ziyaretlerdir.

Materyalin snfa getirilemedii, gerek ortama ulama olanann bulunamad durumlarda daha ok yaplr.

Gezi mutlaka eitsel bir deer tamal ve dersin amacna uygun olmaldr.

Gezi sonras tartmalar, geziyle ilgili deerlendirmeler, etkinlikler de mutlaka yaplmaldr.

Bu teknik bir konunun ya da nitenin balangcnda ve sonunda uygulanabilecei gibi, bazen bir konu sadece gezi teknii ile de ilenebilir.

Aamalar; rencilerle birlikte gezinin amac belirlenir, gezi yaplacak yer belirlenir, izin alnr, gezi plan hazrlanr, gezi plana gerekletirilir ve retmen-renci katlmyla snfta tartlarak deerlendirilir.

Geziler, sanal bir ekilde dzenlenirse sanal gezi adn alr. Sanal geziler, teknolojik ortamlarda tm alan grlebilecek ekilde 360 bir ayla izlenerek gerekleir.

YARARLARI

Var olanlar, olaylar, sreleri gerek ortamda gzleme olana salar.

rencilerin okulda rendiklerinin gerek yaamda olanlarla iliki kurmalarn salar.

rencilerin ilk elden tecrbe yaamalar (somut renme yaantlar) salanr.

Okul-evre ilikisi geliir ve gerek yaam becerileri kazanlr.

renciler ok sayda duyu organlarn kullanarak daha kalc renmeler gerekletirir.

rencilere kurallara uyma, sorunlar irdeleme, eletirel dnme, ibirlii, grupla alma becerilerini kazandrr ve gelitirir.

SINIRLILIKLARI

yi planlanmamas sonucu ortaya eitli olumsuzluk kabilir.

Maliyetlidir ve masrafldr. Gezi srasnda rencilerin kontrolnn

zorluu nedeniyle disiplinsiz davranlarn oluabilmesi

Kurallara uymama durumlarnn oluabilmesi Baz yaamsal tehlikelerin oluabilmesi Gezi tekniinin uygulanmasnn zorluu

nedeniyle uygulama kurallarna uymada glklerin ekilmesi

SINIF DII RETM TEKNKLER

2012 KPSS

Ktahyada grev yapan bir snf retmeni rencileriyle birlikte Beylikten Devlete nitesi kapsamnda Bilecikin St ilesine bir gezi plan yapar. Gerekli n hazrlklar tamamladktan sonra ilgili izinleri alarak geziye giderler. Geziden sonraki ilk derste retmen geziyle ilgili gzlemlerini paylar ve snfa bir deerlendirme yaplr. Bu etkinlikte yaplan en nemli hata aadakilerden hangisidir?

Cevap: Gzlem faaliyetlerinin deerlendirilmesinin gezi sonrasna braklmas

GEZ

GZLEM Bir ama dorultusunda varlklar/olaylar doal koullarnda

ya da yapay ortamlarda (laboratuvar) planl ve dikkatli izlemektir.

Gzlem yoluyla daha ok duyu organ renmeye katlr ve renmeler hem desteklenmi olur hem de kalc hale gelir.

Yaayarak renme temellidir. evreden dorudan bilgi edinilir. Bilimsel aratrma ve inceleme becerileri kazandrr.

Gzlem yaplrken dikkat edilecek hususlar unlardr: - Sistematik olmal ve bir format olmaldr. Gzleme

balamadan nce hedefler nceden belirlenmelidir. - rencilere gzlenecek durum veya olay ile ilgili nceden

bilgi verilmelidir.

- renciler ayn olay gzlemeli, sonular karlatrlmaldr. - Gzlemci gzlemi yaparken doal ortam bozmamal, byle

bir durum gerekleirse gzlem de gizli gerekletirilmelidir. - Gzlem sonular vakit kaybetmeden kaydedilmelidir.

SERG rencilerin, renim srecinde rettikleri rnlerin

(resim, iir, heykel vb.) deerlendirildii ve paylamay salayan bir tekniktir.

Hazrlanan rnler; snf sergileri, iir, kitap, resim, heykel sergileri gibi etkinliklerle ortaya konulur ve

incelemeye sunulur.

Hem rn hem de sre deerlendirmeye olanak tanr.

rencilerin etkin katlmyla yaparak renmesini ve dier rnleri grerek renmesini salar.

rencilerin yaratcln, sorumluluk duygusunu, sanat anlayn, alma ve deerlendirme becerisini gelitirir.

Grup bilincini ve grup alma alkanln gelitirir. rencilerde renme gdsn (motivasyon) artrr. Tekniin snrllklar; zaman alc ve masrafldr.

EV DEV retmenlerce rencilerin ders d zamanlarda

hazrlamalar iin verilen; bazen derse hazrlk ve ou kez de derste renilenleri pekitirme (tekrar), geniletme ve tamamlamay bazen de deerlendirmeyi amalayan almalardr.

devler; yazl, szl, bireysel veya grup halinde verilebilir.

devler kullanmna gre, grupla alma ve bamsz alma alkanl kazandrabilir.

rencilerde sorumluluk duygusunu gelitirir. devler mutlaka eitsel bir deer tamaldr. dev ceza iin kullanlmamaldr. devler bo zamanlarn deerlendirilmesi iin

verilmez.

Dersde renilmeyen ve yetitirilemeyen konularla ilgili dev verilemez.

22

KAVRAM HARTALARI

KAVRAM YANILGILARI

rencilerin rendii kavramlarn bilimsel olarak kabul edilenlerle uyumamasdr.

Kavram yanlglar; rencinin kavram hakkndaki n yarglar, bilimsel olmayan inanlar, retmen tarafndan yanl retilmesi, gnlk hayatta ve bilimsel alanda kavramlarn farkl anlamlarda kullanlmas, bilgi eksiklii gibi nedenlerle oluabilir.

Kavram yanlglarnn hem tespitinde hem de giderilmesinde kavram haritalar ve kavram karikatrleri kullanlr.

Sadece kavram yanlglarnn tespitinde: TGA (tahmin-gzlem-aklama), mlakatlar, izimler, kelime ilikilendirme, talih izgileri, tanlayc dallanm aa, yaplandrlm grid, tehis testleri

Sadece kavram yanlglarnn giderilmesinde: Analoji (benzetim), kavramsal deiim metinleri, anlam zmleme tablolar, rehber materyaller, alma yapraklar, vee diyagram, kavram a kullanlr.

KAVRAM ALARI (SEMANTK A) Kavram alar mevcut bilgilerin kategorize edildii

bir grafik uygulamasdr. Kavram alar kavram haritalarnn zel halleridir. Kavram alarnda merkezde ana kavram, etrafnda

ise konu ile alakal dier kavramlar vardr. Birden ok ana kavramn yer ald durumlarda ise kavram haritalar kullanlr.

Kavram alar, rencilerin izlenim ve dncelerini ders materyallerindeki kavram ve ilkelerle uyumlu bir biimde sergileyen grafiklerdir.

rencilerin n bilgilerini harekete geirmek, kavramlar aras yeni ilikiler kurmak, yeni kavramlar gelitirmek ve kavramlar yeniden dzenlemek gibi zihinsel etkinliklerle yazl metinleri daha iyi anlamalarna kolaylk salar.

Kavram alar; nitenin/temann banda, ileni srecinde veya sonunda kullanlabilir.

ZELLKLER lgili kavramlarn genelden zele doru, aralarndaki

ilikiye gre bir ema eklinde gsterildii grsellerdir. Bir kavram haritas daha geni bir kavram bal altndaki

kavramlarn birbirleriyle ilikilerini gsteren iki boyutlu bir emadr.

Kavram haritalar; rmcek, zincir, balk kl ve hiyerarik olmak zere 4 farkl ekilde hazrlanabilir.

Anlaml renmeyi kolaylatrmak, renmenin kalitesini lmek ve bilgilerin organize edilmesini salamak amal kullanlan bir renme-retme tekniidir.

Kullanl Amalar 1. rencilerle kavramlarn anlamlarn tartmada, 2. Kavram yanlglarnn tespitinde ve giderilmesinde, 3. Yksek seviyeli dnme yeteneinin gelitirilmesinde, 4.rencilerin konuya ilikin n renmelerini (hazrbulunuluunu) ortaya karmada 5. Bir konunun (ieriin) retiminde, zetlenmesinde

ve/veya llmesinde (deerlendirilmesinde) kullanlr.

YARARLARI

Bilginin zihinde nasl organize edildiini gsterir. Kavram yanlglarn nlemede etkilidir. Dersin her aamasnda farkl amalarla kullanlabilir. retimin her kademesinde kullanlabilir. Bilgilerin genelden zele (tmdengelim), zihinde

yaplandrlmasnda yardmc olur. renmelerin anlaml ve kalc hale gelmesini salar. renciler arasndaki renme stratejilerini ve bireysel

farkllklar ortaya karabilir. rencilerin motivasyonlarn, ilgisini ve derse kar

tutumunu artrr. rencilerin yaratclklarn kuvvetlendirir. lgili olduu konudaki kavramlarn ieriini

btnletirir ve konuyu zetler. Kavramlar arasndaki ilikileri ortaya koyar. Kavramlar grselletirdii iin kavramlar

somutlatrr.

SINIRLILIKLARI

Kavram haritalar zihinsel bir gayret gerektirmektedir. rencilere sklkla verilen kavram haritalar rencilerde bkknlk yaratabilir ve haritalarn amac dnda hazrlanmasyla sonulanabilir.

Tek bir kavramn detayl olarak incelenmesinde kullanlabilecek bir teknik deildir.

yi yaplandrlmad takdirde rencilerin kavramlar arasndaki balantlardaki eksiklikleri ortaya koyamayabilir.

Puanlamann ok iyi yaplmad durumlarda retmene yanl bilgi verebilir.

Yalnzca bilisel alan gelitirmede etkilidir.

KAVRAM RETM

23

ZELLKLER Bu teknik, rencilerin derse ilikin bilgi ve becerilerini

pekitirmek ve kalcln salamak amacyla kullanlr. rencilerin konuya ilikin kavram yanlglarn ortaya

karmak, rencilerin konuya odaklanmalarn salamak, tartma ortam yaratmak, rencilerin kendi dncelerini sorgulamalarn salamak amacyla da kullanlr.

Bu teknik yaplandrmac renme stratejilerine dayanr. Teknik, birbirinden farkl grlerin yer ald bir grup

tartmasn oluturma fikrini temel almaktadr. renciler, ncelikle dersin temel kavram ve ilkelerine

dayal bir konu ile ilgili yanl ve doru ifadeleri oluturmaktadr. Belirlenen bu ifadeler, insan veya hayvan figrleri kullanlarak bir poster zerinde resimlendirilmekte (genellikle konuma balonlar eklinde) ve renciler, tartmalarn bu poster zerinde yapmaktadrlar. Tartma sonrasnda oluan sonular hazrlanan alma kd zerinde belirtilmektedir.

alma kdnda, posterde belirtilen ifadelerden hangisinin doru olduu iaretlenmekte daha sonra yantn gerekesi belirtilmektedir.

KAVRAM KARKATRLER

YARARLARI

Yaratc dnmeyi gelitirir. Kavram yanlglarnn tespitini ve giderilmesini salar. rencilerin konuya odaklanmasn salar. rencilerin var olan bilgi ve dncelerinin ortaya

karlmasn salar. Karikatrlerin mizah yn sayesinde farkl fikirlerin kolaylkla

savunulmasn salar. Grsellie dayal zengin bir renme ortam oluturur. rencinin farkl dnce ve fikirlerinin farkna varabilmesine

ve farkl grlere sayg duymasna imkn verir.

SINIRLILIKLARI

rencilerin n bilgileri eksik olduunda bu teknik verimli bir ekilde (tam anlamyla) kullanlamayabilir.

Tartma srasnda renciler arasnda gerginlikler kabilir.

24

ZHN HARTALARI

ZELLKLER Kelimeleri ve dnceleri birbirine balamak ve bunlar bir anahtar

kelime/dnce etrafnda toplamak iin kullanlan diyagramdr. Zihin haritalama, temel bir dnce ve dnceye bal fikirleri

detaylandrarak, ilikiler kurma yntemidir. Tm bunlar, kiiye zel anahtar kelimeler ve simgeler kullanlarak

gerekletirilir. Uzun uzun cmleler yerine konuyla ilgili akllarna ilk gelen (serbest arm) en fazla kelimeden oluan anahtar kelimeler kullanlr. Ardndan, oklar, dallar ve balayclar aracl ile fikirler birletirilir. Fikirler, bellekteki gibi birbirine balanarak, yeni bilgilerin anlalmas ve hatrlanmas salanr.

Zihin haritalar bir not alma ve yaratc dnme tekniidir. Notlarnz daha yaratc biimlerde almanz, daha kolay hatrlamanz ve zerinde altnz konuyu net bir ekilde anlamanza yardmc olur.

Beynin bilgiyi alglama ve saklama biimine en uygun yntemdir. Zihin haritas beyinde saklanan bilgilerin grsel bir resmini yaratr. Bu yntemle beyniniz bilgileri daha kolay hafzada tutmann yannda kolay bir ekilde kda aktarmanza yardmc olur.

Ders almada, dersi planlamada, problem zmede, zet kartmada, not tutmada, konuma hazrlamada ve sunumda, beyin frtnas yapmada sklkla kullanlr.

YARARLARI

Yaratc dnceyi ortaya kartr ve kiiye zaman kazandrr. nemli konular zerinde rencinin younlamasn salar. Detaylarn daha iyi grlmesini salar ve hatrlama gcn artrr. Bilginin btn olarak grlmesini salar. Beynin iki lobunun (sa ve sol lob) birden kullanlmasn salar. Dncelerin kda dkld en somut ve en hzl hatrlama

tekniidir.

2012 KPSS: Sosyal paylam sitelerinin toplum zerindeki etkileri nelerdir? sorusunu tahtaya yazarak dersine balayan bir retmen, rencilerinden konuyla ilgili akllarna ilk geleni sylemelerini ister. rencilerin rettii ksa cmle ve kelimeleri, tahtaya yazd soru etrafna dairesel bir dzen ierisinde yazar. Daha sonra hep birlikte bu fikirleri deerlendirirler. retmenin bu uygulamas, aadakilerden

hangisine en uygun rnektir? Cevap: Zihin haritas

25

VEE (V) DYAGRAMI

ZELLKLER renme-retme srecinde baz kritik sorular cevaplandrarak, bilisel

dzeyde, daha anlaml ve kalc renmenin gerekleecei varsaymna dayanan tekniktir.

Gowin tarafndan gerekletirilen V diyagramnda byk bir V harfi izilir. Diyagramn ortasnda odak soru, sol tarafndan planlama, sa tarafnda ise deerlendirme yer alr.

V diyagramlar, etkinlik ncesi rencileri aratrmaya sevk etmesi, kavram retimine yardmc olmas, kavram yanlglarn tespit etme ve giderme amacyla kullanlabilir.

Ayrca V diyagramlar geleneksel laboratuar raporlarna alternatif olarak da kullanlabilir.

rencilere bilgilerini/aratrmalarn daha kapsaml ve daha iyi organize etme, daha etkili bir biimde aratrma yapma ve renmelerini salama iin kullanlan bir lme deerlendirme uygulamasdr.

YAPILANDIRILMI GRD

ZELLKLER Bu tekniin en nemli amac rencilerin bilgi seviyesini, eksiklerini ve kavram

yanlglarn tespit etmektir. Bu teknikte rencinin seviyesine uygun olarak 9, 12 ya da 15 kutucuktan oluan bir

tablo hazrlanr ve tablodaki her bir kutucuk sras ile numaralandrlr. Gridi hazrlamak zere retmen, konu ile ilgili bir soru hazrlar ve sorunun yantn

rastgele kutucuklara yerletirir. Daha sonra ikinci soruyu hazrlar ve yine kutucuklara yantlar yerletirir. kinci

sorunun yantnn verildii kutucuklardan bir ksm birinci soru iin de geerli olabilir. rencilerden, her soru iin doru kutucuu bulmalar ve kutucuk numaralarn

mantksal ve ilevsel olarak sralamalar beklenir. rencilerin verdii cevaplar o konudaki bilgi seviyelerini, bilgi eksikliklerini,

kavramsal balar veya yanl kavramlar gsterir. Snrll: Bu teknikte soru hazrlanmas balangta retmenler iin biraz zahmetli

olabilmektedir.

2013 KPSS: Yaplandrlm grid uygulamasnda rencilerin; I. her cevap iin uygun kutucuklar bulma, II. kutucuktaki cevabn doru ya da yanl olmasna gre ilerleme, III. kutucuklardaki anahtar kavramlarn artrd kelimeleri yazma

ilemlerinden hangilerini yapmalar istenir? (Cevap: Yalnz I)