1

Tussenevaluatie 2 – oktober 2017

KID: ‘Kleuters in Delfshaven’ Oktober 2017 Periode april – oktober 2017

Door: Jeanne van Berkel (projectleider) // Ingeborg Steenwinkel (beleidsadviseur PPO Rotterdam)

20 november 2017

2

Aanleiding KID

Een aantal scholen in Delfshaven signaleerde bij de start van Passend Onderwijs kleuters met een extra

ondersteuningsvraag op gebied van gedrag (externaliserend en internaliserend). Dit hebben zij als vraag

neergelegd bij hun schoolbestuur en het samenwerkingsverband. Hieruit is gaande het schooljaar

2015-16 het project KID vanuit PPO Rotterdam in samenwerking met STEK Jeugdhulp ontstaan. KID is

van start gegaan in aug/sept 2016; en kent een projectduur van drie jaar. Het schooljaar 2016-17 was

een pilotjaar, waarin KID onderdeel uitmaakte van het JSO programma Kwaliteit van de Samenleving.

Deze tussenevaluatie 2 bouwt voort op de resultaten en ervaringen van tussenevaluatie 1 (april 2017),

de ervaringen vanuit het KID-team, leerkrachten en ouders, en ervaringen/lessons learned uit de

stuurgroep van KID (scholen, OAT, PPO beleid, Peuter en Co, Stek Jeugdhulp, externe projectleider).

KID is een lerend project, waardoor gaande de projectduur de “het product KID” en de aanpak verfijnd

wordt. Steeds meer aansluiten bij de behoefte van scholen en leerkrachten vormt de leidraad bij deze

verfijning.

Deze tussenevaluatie is de tweede is een geplande reeks van zes; per half jaar geven wij de stand van

zaken en ontwikkelvragen weer.

Omdat in deze tussenevaluatie de resultaten van de onderzoeken in het kader van deelname aan het

JSO programma Kwaliteit van de Samenleving opgenomen zijn, is deze evaluatie wat omvangrijker dan

de vorige.

Opbouw rapportage

Deze tussenrapportage is als volgt opgebouwd:

1. Beschrijving doelstelling KID;

2. Gerealiseerde (project)activiteiten periode maart 2017 – oktober 2017;

3. Bereik KID in het schooljaar 2016-17;

4. Eerste indruk van het bereik bij de start schooljaar 2017-18;

5. Ervaringen van het eerste schooljaar // van leerkrachten en ouders // onderzoeken JSO;

6. Reflectie en vooruitblik;

7. Aanbevelingen.

Gebruikte bronnen zijn:

Diverse projectinterne documenten, zoals Projectvoorstel KID (2016), Jaarplan KID 2017-18,

resultaten van de gezamenlijke werkmiddagen door team, werk- en stuurgroep, Excel-

Registratie KID;

Specifieke en overall resultaten en ervaringen deelname aan het programma Kwaliteit van de

Samenleving door JSO (Onderzoeken door Verweij Jonker, Movisie en Nivel);

Kenniskaart “Kwaliteit verbinding onderwijs en Jeugdhulp”(NJi).

Deze evaluatie is besproken en vastgesteld in de stuurgroep KID; en wordt daarna parallel uitgezet

binnen PPO en het betrokken scholennetwerk ‘Sparta’.

3

1 Doelstelling KID

Elk kind is anders, ontwikkelt zich anders en heeft een andere benadering nodig. KID is bedoeld om

laagdrempelig, preventief en snel adequate en integrale (onderwijs en niet-geïndiceerde jeugdhulp)

ondersteuning te bieden aan leerkrachten en (beginnende) kleuters met hun ouders in Delfshaven (te

starten met de acht scholen in netwerk Sparta1).

KID richt zich op kleuters aan het begin van hun schoolloopbaan, in het reguliere onderwijs, die meer

(begeleiding) nodig hebben dan een reguliere aanpak. Het gedrag van het kind en de (re)actie van de

leerkracht hierop vormen het vertrekpunt van KID. Met KID krijgen de leerkracht (stamschool) en het

kind (gezin) specifieke ondersteuning bij onderwijsbehoeften, zodat de kans groter is dat het kind blijft

gedijen in het reguliere onderwijs en dat gezinnen vroegtijdig weten wat nodig is aan ondersteuning van

hun kind, en zo nodig het gezin zelf passende ondersteuning te bieden.

2 Gerealiseerde activiteiten periode maart – oktober 2017

Periode maart – oktober 2017: Leren en borgen van de eerste ervaringen

Na de eerste start in de winter 2016-17 valt deze periode te typeren als het leren, borgen en verfijnen

van KID. Op het eerste oog herhalende vragen en terugkerende gesprekken in het team, de werk- en de

stuurgroep hebben ertoe bijgedragen dat de meerwaarde van KID voor alle betrokkenen steeds

scherper is geworden. Meerwaarde die zich manifesteert in ondersteuning en begeleiding van kinderen

(en ouders), maar ook in de feedback, het advies en een ondersteunende rol naar de betrokken

leerkrachten in groep 1 en 2 die KID inschakelen. Het rapportcijfer dat de leerkrachten aan KID geven is

een 8,4. Natuurlijk zijn er nog diverse verbeterpunten te noemen. Deze zullen wij verder meenemen in

het aanscherpen van KID.

Ook ouders zijn bevraagd naar ervaringen en zij geven in totaal een 8,2. Dit is gebaseerd op een hele

kleine groep (6 ouders) en daarom nog niet representatief.

Het bereik van KID en de leerkracht- en ouderevaluatie komt aan de orde in de volgende paragraaf.

Sneak preview van activiteiten binnen KID Periode maart – oktober 2017

Maart - Schrijven tussenevaluatie 1.

- Agenderen – gesprek gemeente betreft KID (aanpak – resultaten).

- Presentatie / workshop Focus dag Jeugd (gemeente).

- Bezoek OAT team – bespreken ervaringen en rol SCP.

April

- Verzamelen ingrediënten ander voorbeelden onderwijs – jeugdhulp (via

PACT).

- Agenderen voortgang KID in netwerk Sparta / directie.

- Instellen nieuwsbrief voor IB'ers >> vanuit het KID team.

- Voorbereiden / uitzetten onderzoeken.

1 Dit zijn: DUO 2002, Nicolaasschool, Mariaschool (Taandersplein), De Korf, Prinses Margrietschool

Al-Ghazali, Finlandia en de Lucasschool.

4

Mei - Voorbereiden doorstart begroting naar 2de en 3de projectjaar; toekenning

eenmalige gemeentelijke bijdrage voor schooljaar 17-18.

- Periodieke update registratie deelname KID.

- Vasstellen en uitzetten leerkrachten en ouderevaluaties.

Juni / juli

- Uitvoering diverse onderzoeken vanuit het programma Kwaliteit van de

Samenleving (vragenlijsten, verdiepen procesgesprekken, focusgroep met

leerkrachten en focusgroep-bijeenkomst met IB’ers).

- Deelname aan afsluiting JSO / evaluatie inzet JSO.

- Werkbijeenkomst met team, werkgroep en stuurgroep samen; bepalen

speerpunten schooljaar 2017-18 (Jaarplan KID in concept).

- Excelregistratie schooljaar 1 completeren en analyseren.

- Voorbereiden en afspraken maken verhuizing (Lucas >> De Korf).

- Start verkenning uitbreiden KID naar netwerk Haven en Heemraad.

Aug / sept - Doorstart schooljaar 2 KID: nazorgtrajecten voor leerlingen en hernieuwde

kennismaking / presentie scholen.

- Voortgangsbericht PPO site (externen).

- Nieuwsbrief IB-netwerk Sparta.

- Voorbereiden deelname Estafette Onderwijs Rotterdam.

- Presentatie KID tijdens landelijke bijeenkomst

“Samenwerken aan integratie SO-SBO-Bao” van NCOJ.

- Peuter en Co sluit aan bij stuurgroep KID, nauwere samenhang met

voorschoolse voorzieningen bereiken.

- Maken registratie format voor schooljaar 2017-18.

- Voorbereiden uitbreiding KID team met een onderwijsassistent.

Oktober

- Estafette onderwijs en jeugd, met totaal 40 deelnemers.

- Tussenevaluatie 2 opstellen.

- Voorbereiden borgen en projectoverdracht naar (be)staande organisatie.

- Kennisdelen met BOOR i.h.k.v. vervolgproject van BOOR.

- Werkbijeenkomst team, werk- en stuurgroep met als onderwerp samenhang

KID en schoolinterne zorgstructuur.

- Verkenning in stuurgroep om positie en ondersteuning vanuit KID naar

netwerk 1 en 2 in Delfshaven te bepalen.

- Voorbereiden herstart KID groep.

- Procedure en aanname onderwijsassistent.

5

3 Bereik KID schooljaar 2016-17

Het KID team, bestaande uit een leerkracht (1 FTE), een AB-plusser vanuit PPO (0,4 FTE) en een Jeugdzorgwerker vanuit STEK (0,4 FTE), geeft op maat ondersteuning, advies en begeleiding aan kinderen op de deelnemende KID scholen. Vanuit dit team wordt 100% ondersteuning op maat geboden. Dit betekent dat zij samen met de leerkracht (en IB'er) verkennen wat de vraag en behoefte van het kind en de leerkracht is, dat er geen standaard pakket aan ondersteuning beschikbaar is, dat gaande de ondersteuning de aanpak op basis van ervaringen bijgesteld kan worden, dat extern betrokkenen in het geval van ook thuisspelende problematiek erbij gehaald worden. De multidisciplinaire teamsamenstelling versterkt dat er per vraag bekeken kan worden: Welke expertise zetten wij in? Wie pakt de ondersteuningsvraag op? Periodiek wordt er overleg gevoerd met een Gedragswetenschapper van STEK om complexe casuïstiek goed te analyseren en passend hierop ondersteuning te bieden. De combinatie van ondersteuning en begeleiding in de eigen klas/stamschool met de gelegenheid om kinderen (tijdelijk) in een bovenschoolse KID groep specifiek te begeleiden lijkt vooralsnog een belangrijke succesfactor van KID te zijn. De KID-groep kan de leerkracht en klas tijdelijk ontlasten, en gerichtere begeleiding aan het kind bieden. Die (potentiele) combinatie is cruciaal; toch lijkt de behoefte aan ondersteuning en trajecten in de eigen school groter te zijn. Incidenteel, en waar nodig en mogelijk, worden op sommige scholen KID kinderen geclusterd en in de eigen stamschool begeleidt in een groepje door een KID teamlid.

De feiten / enige cijfers: bereik leerlingen KID schooljaar 1

In bijlage 1 zijn de tabellen en schema’s, inclusief een toelichting, van het bereik van KID in het schooljaar 2016-17 opgenomen (bron: eigen registratie KID). Gezien het lerende karakter van het project en het startjaar willen wij geen conclusies hieraan verbinden. De gegevens vragen om voorzichtige én zorgvuldige interpretatie. Hieronder vatten wij de gegevens samen. SAMENVATTING RESULTATEN

In de periode september 2016 t/m mei 2017 zijn er totaal 56 kinderen begeleid door KID. Hiervan zijn er 14 jonger dan 4 jaar (via psz toegeleidt naar KID).

70% is jongen; 30% is een meisje.

De gedragsvraagstukken zijn als volgt verdeeld: - Internaliserend 30% - Externaliserend 29% - Combi 21% - Meervoudig (school en thuis) 20%

De aard van het KID traject is als volgt: - Ruim 34% van de KID vragen wordt met de verkenning – intake opgevangen – verder geholpen. - Ruim 58% van de KID vragen krijgt AB ondersteuning in de eigen school. - Nog geen 5% van de kinderen heeft tijdelijk aan de groep deelgenomen. - Voor nog geen 2% is de interventie KID te licht gebleken.

De scholen welke betrokken waren bij de projectontwikkeling en die vertegenwoordigd zijn in de stuur- en werkgroep zetten KID het meeste in op de eigen school.

6

Zetten we het aantal KID leerlingen (56) af tegen het aantal kleuters op de betrokken 7 scholen (Sparta excl. Lucasschool) dan is 4% van de populatie leerlingen in groep 1 en 2 een potentiele KID leerling. Indien KID ook de Peuterscholen ondersteunt, komt dit in dit jaar uit op 6,5%

Het aantal begeleide kinderen per maand varieert, net als de intensiteit en de looptijd van het traject.

Uit de registratie vanaf februari tot en met juli (5 maanden) kunnen we een vrij constant gemiddelde waarnemen dat 1 KID kind gemiddeld 5 dagdelen KID inzet per maand vraagt van het KID team (range van 4,27 tot 5,75 dagdeel per maand).

Doorlooptijd KID trajecten varieerden in 2016-17 van 2 weken tot 7 maanden. Meeste trajecten lopen 4 a 6 maanden / 50 % van het schooljaar. Er is een piek waargenomen in de periode december 2016 – mei 2017.

4 Eerste indruk bereik bij start schooljaar 2017-18

Schooljaar 2017-18 zijn wij doorgegaan met de KID aanpak zoals deze in het vorige schooljaar ontwikkeld was. Direct na de herfstvakantie zijn er 30 kinderen in begeleiding. Een eerste indruk hierbij is als volgt:

Het accent ligt (wederom) op jongens;

1/3 deel omvat het jonge kind, ondersteuning aan begin schoolloopbaan >> 4 a 4,5 jaar // het totale perspectief van de doelgroep - leeftijdsgroep is 3,5 tot 7 jaar.

12 kinderen doorloop vanuit schooljaar 2016/17;

Toenemende participatie (aanmeldingen van alle ‘Sparta” scholen);

30% van de vraagstukken is combinatie van vraagstukken op school en thuis.

NB

In januari 2018 zullen wij een tussentijds overzicht opleveren voor het eerste deel van schooljaar 17-18

(vergelijkbaar met bijlage 1).

7

5 Ervaringen KID schooljaar 2016-17

Leerkrachten geven bij het KID team aan dat zij blij zijn met snelle hulp. Vanaf maart 2017 worden de ervaringen van elk afgerond traject in kaart gebracht met een vragenlijst onder leerkrachten en ouders (ter info opgenomen in bijlage 2 en 3). Tevens heeft eind schooljaar 2016-17 wederom het onderzoek vanuit JSO plaatsgevonden op het gebied van beleid (transitie), proces en betrokkenheid, en resultaten.

Ervaringen leerkrachten en ouders (eigen registratie)

Nadat een KID traject afgerond is, wordt aan de leerkracht gevraagd een vragenlijst in te vullen. Er zijn begin juni 2017 11 ingevulde lijsten ontvangen. KID krijgt als rapportcijfer gemiddeld een 8,4. Leerkrachten ervaren dat de KID-medewerkers naast hen staan en dat ze steun krijgen bij “lastige leerlingen”; zij voelen zich serieus genomen en zijn blij met de handreikingen die geboden worden. Als verbeterpunten worden genoemd: overleg/transfer naar de stamgroep, uitleg van voorstel keuze van interventie door KID, en afstemmen met leerkracht, ouders en KID (algemeen en qua tijd). De samenwerking met partners in de wijk, zoals het CJG en wijkteam is nog niet standaard, en verdiend ook verdere aandacht. Ouders waarderen het afgeronde KID traject met gemiddeld een 8,2. Er zijn in augustus 2017 6 ouderevaluaties ontvangen; te weinig om er nu al een algemene lijn uit te halen.

Bevindingen onderzoeken Door deelname van KID als proeftuin binnen het programma Kwaliteit van de Samenleving (JSO) heeft in het schooljaar 2016-17 een beleids-, resultaat- en procesonderzoek plaatsgevonden. De onderzoeken vonden op gelijke wijze plaats in 36 proeftuinen die binnen dit programma liepen, waardoor KID specifieke resultaten beperkt zijn. “In de proeftuin KID staat de omslag naar meer preventie, integraal samenwerken en vroegsignaleren en -interveniëren centraal. Leerkrachten in primair onderwijs worden ondersteund om kleuters met probleemgedrag te begeleiden, zodat uitval wordt voorkomen en kinderen een goede start maken in het basisonderwijs. Het vertrekpunt zijn de onderwijsbehoeften van het kind en de betrokkenheid van de ouders. De pilot omvat het opzetten van onderwijs- en zorgarrangementen voor kleuters, en het vaststellen of deze arrangementen werken. Ook ligt de focus op de impact van deze integrale aanpak op de eigen organisatie en hoe dit te verduurzamen. “ Hieronder lichten we de kern van de proces- en resultaat evaluatie toe2 Procesevaluatie; samenwerking en betrokkenheid

Door het onderzoeksbureau Movisie is in januari en mei/juni 2017 een procesevaluatie uitgevoerd onder de direct betrokkenen (stuurgroep, werkgroep en KID team) bij KID. De componenten van deze evaluatie zijn: organisatie, betrokkenheid en samenwerking. De deelnemers aan de proeftuin beoordelen de organisatie van KID bij de eerste vragenlijst al heel positief en bij de tweede nog positiever, blijkt uit de cijfers (de respons èn het rapportcijfer) en de toelichting bij de antwoorden: “Enorm veel drive en toewijding bij een ieder.” en: “Het KID-team bereikt in korte tijd een grote groep leerkrachten (…) een prima resultaat. De flexibele inzet van de KID-groep is een bijzonder middel, dat we niet vaak tegenkomen in het onderwijs.” Dit geldt ook voor de betrokkenheid vanaf de start: “Heel prettig om de kennis te delen in een multidisciplinair team. Het vergroot je expertise (…) zorgt ervoor dat je ook kritisch naar je eigen handelen blijft kijken.” Ook wordt

2 De beleidsevaluatie (door NIVEL) betreft de ingezette gemeentelijke transitie. Aangezien alleen PPO als

opdrachtgever gesproken is, zijn de resultaten niet opgenomen. De kern ervan is dat KID bijdraagt aan de PPO brede doelen (algemeen) en specifiek onderwijs- en zorgtrajecten combineren/ ontwikkelen.

8

de brede kijk vanuit verschillende invalshoeken enorm gewaardeerd; hier wordt open over gecommuniceerd. Het effect hiervan is dat de lijnen steeds korter worden, betrokkenen elkaar sneller

weten te vinden en zo het proces ten goede komt.

De deelnemers geven ook aan dat goede basisondersteuning en zorgstructuur op elke school voorwaarden zijn, zodat KID “systematisch kan bijdragen en niet voor ad hoc oplossingen zorgt”. Verder vraagt afstemming om alle partijen even goed geïnformeerd en betrokken te houden de nodige aandacht. Er is ruimte voor reflectie hierover. Deze proeftuin verheldert de transformatiegedachte duidelijk. Financiering op termijn vraagt verdere aandacht. De waardering met een rapportcijfer voor de proeftuin als geheel is bij de start al hoog (7,7) en neemt

nog toe (8,0).

In bijlage 3 zijn de resultaten van deze procesevaluatie, juni 2017 opgenomen.

Effectevaluatie Om het effect (door het Verweij Jonker Instituut) in kaart te brengen is eerst een beginsituatie als nulmeting in kaart gebracht. Onderstaand schema omvat deze componenten (december 2016).

Aangescherpte doelstellingen

KID richt zich op een snelle en effectieve begeleiding van kleuters op de betrokken bassischolen zodat zij snel en effectief de juiste ondersteuning op maat geboden krijgen. Het gaat om passende begeleiding bieden; zo licht en snel mogelijk. Door deze kind interventies voelen leerkrachten zicht gehoord en krijgen erkenning voor de begeleidingsvragen die ze hebben. Ondersteuning en begeleiding op maat kan hun kwalificaties vergroten zodat de mogelijkheden om kinderen passende begeleiding en ondersteuning in de school te bieden toe kunnen nemen. Bij complexere zorg wordt direct doorverwezen naar jeugdzorg.

Doelgroep(en) + omvang + gewenst bereik

De doelgroepen van KID zijn: Kinderen van 3,5 tot en met 6 jaar (en hun ouders-verzorgers/familie/netwerk) op 8 basisscholen in Delfshaven; De leerkrachten van deze kinderen.

Methoden om doel(en) te bereiken

KID bestaat uit 3 componenten: Ambulante steun & advies aan leerkrachten; Preventieve ondersteuning van kinderen om specialistisch ingrijpen te voorkomen; Specifieke/gerichte ondersteuning (observatie/ interventie) conform plan van aanpak (ouders zijn betrokken).

Beschermende indicatoren

1. De leerkracht voelt zich serieus genomen en krijgt erkenning voor zijn vragen rond het omgaan met kleuters met probleemgedrag.

2. Een rijk handelingsrepertoire bij de leerkracht met aanvullende competenties om in te spelen op gedragsvragen van kinderen in de klas en thuis.

3. Een goed functionerend professioneel netwerk rondom de school om de school snel en adequaat te ondersteunen bij complexe vraagstukken. Leerkrachten hebben het gevoel er niet alleen voor te staan.

Veronderstelde werkzame mechanismen

Door het uitwerken van de pilot ontstaat een snelle en adequate ondersteuning van kleuters (en hun ouders) en de leerkrachten van de onderbouw. De kleuters krijgen ondersteuning op maat, en de leerkrachten voelen zich gehoord en krijgen erkenning voor hun begeleidingsvragen, en krijgen meer bagage om in te spelen op de groep kleuters met probleemgedrag. De scholen krijgen de noodzakelijke ingrediënten om de ontwikkelingsgang van kinderen zo optimaal mogelijk te laten verlopen.

9

Om de effecten te meten is in mei 2017 een vragenlijst uitgezet onder leerkrachten en IB’ers die KID- trajecten in hun klas/school hadden lopen (of hadden afgerond). Er zijn 13 ingevulde vragenlijsten ontvangen.

Ruim 75% van hen geeft aan dat zij ‘meer vaardigheden hebben gekregen om in te spelen op kleuters met probleemgedrag in de klas’.

Bijna 50% is in staat om ‘meer in te spelen op verschillend probleemgedrag in de klas’.

Ruim 92% van de respondenten geeft aan ‘erkenning te krijgen voor vragen in het omgaan met kleuters met probleemgedrag’

Bijna 85 % geeft aan ‘het gevoel te hebben er niet alleen voor te staan’. In twee focusgroepen zijn de effecten verder uitgewerkt. Belangrijke punten die daarin genoemd worden zijn:

Het gevoel serieus genomen te worden als leerkracht;

De tijd die het KID-team voor de ondersteuning biedt, en de extra tijd om te onderzoeken wat er aan de hand is (zowel kind—als systeemgericht3);

Persoonlijke tips;

Respectvolle communicatie;

Ook iets zeggen – preventie – over de groep /andere kinderen in de klas (versterken pedagogisch klimaat);

Met de aangereikte suggesties/handelingsvaardigheden kan de IB'er verder; het versterkt ook het omgaan met andere (niet KID) kinderen;

Grote kracht is de aanwezigheid vanuit de invalshoeken onderwijs, onderwijsondersteuning en jeugdhulp in het KID-team;

De vaste gezichten van het KID-team gaan steeds meer bij de school horen; dat wekt vertrouwen.

“Het is een verrijking voor jou als leerkracht. Want je leert beter kijken naar kinderen.”

Conclusie van de effectevaluatie: De opzet en uitvoering van KID heeft positieve effecten voor de leerkrachten, de kleuters en de opvoeders. De kracht zit vooral in de inzet (c.q. beschikbaarheid voor inzet) van verschillende professionele expertises in de klas. Dit leidt tot snel en adequaat handelen. De professionele bagage van leerkrachten wordt groter door dit leren in de praktijk, en door het betrekken van opvoeders heeft het ook effecten in andere situaties.

3 De klas en het gezin vormen beiden een systeem; op beide onderdelen is KID deskundig.

10

Algemene lessen uit de proeftuinen

KID is in de rapportage van alle proeftuinen in het programma Kwaliteit van de samenleving geplaats onder het thema integraal samenwerken: Samenwerking tussen professionals gericht op het vernieuwen van uitvoeringsprocessen. Het gaat hierbij om interdisciplinaire samenwerking tussen professionals en om het verbreden en versterken van nieuwe vormen van professionaliteit (houding, visie, kennis, vaardigheden). Onderstaande lessen komen uit het algemene onderzoek4 als aandachtspunten naar voren als de belangrijkste lessen als het gaat om integraal werken. De indeling in thema’s is door onszelf gedaan, om de vele lessen te bundelen: Ga uit van de bedoeling, doe het juiste goed

Ga uit van inspiratie en betrokkenheid

Creëer ruimte om te leren

Geef binnen kaders aan wat de speelruimte is

Evalueer regelmatig het verloop

Zorg voor een dwarsdenker Zorg voor heldere rollen, verantwoordelijkheden

Realiseer draagvlak en gedeeld eigenaarschap

Wees duidelijk over verwachtingen en expliciteer rollen

Zorg voor duidelijkheid over de sturingsrol van de opdrachtgever

Streef naar samensturing Zowel in beleid als praktijk investeren, dwars door en met organisaties. Transformeer naar SAMEN

Investeer in beleidsuitvoering, samen met inwoners /professionals

Organiseer, onderhoud en investeer in de samenwerking

Overstijg structuren en procedures Zet in op samenwerking op de lange termijn

Besteed aandacht aan de werkwijze van de professional (houding, visie, kennis, vaardigheden)

Wees realistisch in wat je in tijd kunt bereiken

Baken de doelen goed af

Neem de tijd en stel prioriteiten Sluit aan bij … de ‘couleur locale’

Bedenk welke groepen/partners je wilt betrekken en neem de tijd

Sluit aan bij bestaande netwerken

Sluit aan bij wat er speelt in de wijk Duurzaamheid

Denk al vanaf het begin na over borging

Zorg voor bestuurlijk draagvlak

4 Zie verder: http://www.jso.nl/verhalen/samen-innoveren/

11

Werkzame ingrediënten

Op basis van de ervaringen binnen KID, de bevindingen uit de leerkracht- en ouderevaluatie en de JSO

onderzoeken en de ontwikkelde kenniskaart ‘Kwaliteit verbinden onderwijs en jeugdhulp’ (NJi) zijn de

onderstaande voorlopige werkzame ingrediënten van KID te formuleren:

Gemixte samenwerking in het team; vanuit de drie verschillende invalshoeken (onderwijs,

specialistische onderwijsondersteuning en niet-geïndiceerde jeugdhulp) kan er snel en direct

geschakeld worden;

Cruciaal voor interprofessioneel samenwerken is elkaar kennen en vertrouwen, op alle vlakken.

In het team, werk- en stuurgroep KID, groeit dit steeds meer. Om een dekkend wijknetwerk te

realiseren, is tijd en investeren in delen en samenwerken nodig.

Dit vergt van alle betrokkenen een wendbare houding, en reflectie om te leren.

Samenwerken omvat concreet samenwerken op de werkvloer, met de scholen samen. Geen van

de afzonderlijke betrokkenen kan deze domein-overstijgende analyse en aanpak voor het kind

zelfstandig realiseren;

Door de school behalve als vind- ook als werkplaats te benutten, bieden wij ondersteuning

vanuit een veilige en vertrouwde plek. Wij isoleren het kind niet. Het kind, met het vraagstuk

wordt vanuit inclusie benaderd. Samen met ouders kiezen we het perspectief van kansen en

ontwikkeling te versterken, i.p.v. een wijzende, moraliserende benadering te kiezen.

12

6 Retrospectief en vooruitblik Vatten we de ontwikkelopgave van KID themagericht samen (net als in de eerste tussenevaluatie) dan kunnen we de volgende verandervraagstukken signaleren:

Onderwerpen Kern v/d ervaringen risico’s en follow-up

Tussenevaluatie 1 (mrt 2017)

Update oktober 2017

Planning en tijdsinzet Langere opstartfase nodig voor inrichten project, samenstellen van het team en aanscherpen van doelstelling.

Meer tijd nodig om één taal te gaan spreken vanuit onderwijs en jeugdhulp, en om de omslag denken naar preventie en meer integraliteit te maken.

Tijd om te KID te ontwikkelen – in overleg met elkaar - blijft nodig.

Kwaliteit bestaat uit de kwaliteit van de dialoog: tussen onderwijs en jeugdhulp, tussen het KID team/werkgroep en de stuurgroep, tussen KID en OAT.

Cultuuromslag is niet te plannen; vraagt veel tijd

Projectorganisatie Zoeken naar goede vorm en afstemmingsmomenten en afstemmen van afhankelijkheden.

Manoeuvreer ruimte pakken (door teamleden en organisaties) in combinatie met verantwoordelijkheid nemen.

Delegeren van verantwoordelijkheden d.m.v. instellen portefeuilles heeft eigenaarschap van stuurgroepleden vergroot.

Nut en noodzaak van een projectleider is gebleken.

Voortzetting projectleider met opdracht om KID over te dragen naar (be)staande organisatie.

Meerwaarde van gezamenlijke werkbijeenkomsten van stuurgroep en KID team/werkgroep om project te ontwikkelen en bij te sturen zijn cruciaal.

Peuter en Co is toegetreden tot de projectgroep.

Kosten Zoals begroot. Verschuivingen blijven binnen totale begroting (van inzet personeel naar materialen).

Voor komend schooljaar is de inzet van Stek (nog) niet gegarandeerd.

Zoals begroot. Verschuivingen blijven binnen totale begroting (van inzet personeel naar materialen, aanstellen onderwijsassistent voor mede-uitvoering van de groep, om ambulante capaciteit te behouden, en voortzetten externe projectleiding.

Eenmalige bijdrage gemeente ter hoogte van inzet Jeugdzorgwerker ontvangen. Afspraken met de gemeente hierover maken.

13

Complexiteit van de uitdaging

Door de grote hoeveelheid betrokken partijen blijft het aandacht vragen om het ‘product’ KID scherp te houden.

Interne betrokkenen bij KID hebben eigen ambitie/beeld bij waar KID voor is. Dit vraagt om blijvende afstemming en hoort ook bij lerend project.

Externe partijen hebben invloed op de werkontwikkeling van KID. In essentie gaat het om non-betrokkenheid, hoog verwachtingsniveau of focus op resultaten.

Samen ontwikkelen waarvan we weten dat het zinvol is; 100% maatwerk vormgeven zonder in ‘arrangementen’ te vervallen.

Betekent regie geven aan de werkvloer; aansturing vanuit vertrouwen i.p.v. protocollering.

Reflectie en bereidheid om eigen functioneren te verbeteren is verborgen in organisatieculturen. Elke betrokken partij dient de slag naar lerende organisatie te maken.

Loslaten diagnose denken.

Betrokkenheid onderwijs

In essentie zijn drie scholen betrokken. Dit zijn de scholen in de stuurgroep van KID. Met de andere scholen wordt in de uitvoering samen gewerkt, maar op directieniveau zijn verbeterstappen mogelijk.

Bijeenkomsten met scholen zijn goed bezocht en ontvangen. Boodschap vraagt zeker om herhaling.

Betrokkenheid initiatiefnemers is groot, betrokkenheid en participatie vanuit netwerk Sparta blijft aandacht vragen.

Aandacht voor ‘jeugdhulp op school’ groeit.

Informatie en afstemming met OAT team is belangrijk, specifiek met de SCP. Het afstemmen van verwachtingen vraagt constante aandacht, ook gaande het KID project om zo de bedoeling scherp te houden en het juiste goed te doen.

Afstemmen met project van BOOR en wijkplan Delfshaven.

Verkennen uitrol naar rest van Delfshaven.

Verkennen of en in welke mate uitbreiding van KID naar netwerk 1 en 2 mogelijk is.

Betrokkenheid stakeholders

Stakeholders in de wijk zijn geïnformeerd. Het lerende karakter van het project en de zoektocht om de dienst KID alsmaar aan te scherpen, schept enerzijds hoge verwachtingen en tegelijkertijd levert dit weerstand op bij partijen.

Bijeenkomsten met ketenpartners zijn goed bezocht

Betrokkenheid stakeholders groeit.

Invloed (re)organisatie van de wijkteams (aanbesteding) nog niet duidelijk.

Op wijkniveau is CJG gestart met leerkringen om onderwijs en jeugdhulp elkaar te laten ontmoeten. Het OAT is hierbij betrokken.

Op casus niveau samenwerken met partnerorganisaties zoals cjg en

14

en ontvangen. Boodschap vraagt zeker om herhaling.

wijkteam, dit dient structureel te worden.

Betrokkenheid gemeente

In ontwikkeling.

Agenderen van ervaringen / inzichten en zoeken naar gezamenlijke financiering g blijft aandacht vragen.

Eenmalig financiële bijdrage toegezegd voor schooljaar 2017-18.

Gezamenlijk optrekken voor Estafette (27 oktober).

Op projectniveau geen betrokkenheid / participatie in het Oberon onderzoek naar OZA in Rotterdam.

Gemeente ervaart de KID aanpak (nog) niet als collectieve opdracht.

Communicatie Communicatiemiddelen (artikelen nieuwsbrief PPO, ouderflyer, filmpje, schuifpuzzeltje) zijn ontwikkeld.

Project wordt gedeeld via proeftuinen JSO, en de Focusdag (Rotterdam).

Door de complexiteit van het project heeft interne communicatie extra aandacht van de stuurgroep.

Herhaling van het uitdragen van de boodschap was onvoldoende voorzien en bleek wel degelijk nodig.

Interne nieuwsbrief vanuit KID team naar IB netwerk (periodiek).

Agenderen in netwerk Sparta.

Extern delen van ervaringen in onder andere externe nieuwsbrief PPO, PPO website, delen op dag NCOJ, werkbezoek NJi

Blijven informeren is cruciaal; herhaling vormt de kracht.

Cultuur Cultuuromslag maken: van transitie naar transformatie. Dit speelt op alle niveau in de eigen organisatie en tussen de betrokken organisaties. Vraagt volop aandacht en door het lerend karakter van het project wordt de nieuwe cultuur opgebouwd.

Blijven werken met projectinterventies en activiteiten aan het prikkelen – uitlokken van een cultuurverandering.

Management van betrokken schoolbesturen meenemen in borgen cultuurverandering op elke school / betrokken organisatie vraagt aandacht.

Cultuuromslag maken vraagt blijvende aandacht; in alle betrokken organisatie en in het project zelf.

Cultuuromslag is niet te plannen; vraagt veel tijd.

15

Jaarplan 2017-18

Ook bij deze tweede tussenevaluatie is het nog te vroeg om vast te kunnen stellen of KID het beoogde resultaat zal behalen. Inzet door het integrale KID-team is in het eerst schooljaar als positief en waardevol ervaren, zowel door leerkrachten als ouders. De resultaten zijn veelbelovend. Met de doorstart van KID naar het tweede projectjaar, is wederom een jaarplan KID gemaakt door de stuurgroep. De ontwikkel thema’s voor het schooljaar 2017-18 zijn:5

A. Versterken samenwerking / betrokkenheid scholen in netwerk Sparta bij KID én het OAT team; om zo een dekkend netwerk (voor kleuters) te realiseren.

B. Aanscherpen / verhelderen product KID.

Aansturen KID team. Versterken zelfsturing KID team.

C. Samenwerking – samenhang met CJG – wijkteam – SMW etc. vergroten (integrale ondersteuning - OZA – 1 gezin 1 plan realiseren)

D. Samenwerking – samenhang met voorschoolse partners versterken

E. Voorbereiden structureel maken van KID.

Project onderdeel uit laten maken van bestaande OAT netwerk in Delfshaven. Voortzetten monitoren en evaluatie. Kengetallen en werkzame ingrediënten in kaart brengen voor overdracht naar andere wijken. Communicatie naar buiten.

5 Het gehele jaarplan is op te vragen bij de auteurs.

16

7 Aanbevelingen / rode draad om aan te blijven werken met KID

De geformuleerde aanbevelingen uit de tussenevaluatie 1, blijven voor een groot deel gehandhaafd. Dit

komt omdat wij met KID aan een omslag in denken en handelen werken, aan het bereiken van

interprofessionele samenwerking en systeemwerelden van beleid en organisaties willen verbinden.

Dit vraagt tijd, veel meer tijd dan vooraf beoogd was. Zowel in doorlooptijd als benodigde tijd voor

interventies/projectactiviteiten6.

Onderstaande punten blijven centraal staan (willekeurig volgorde)

a) Verder concretiseren van de dienstverlening van KID; voortbouwend/aanvullend op de

basisondersteuning op de scholen en met garantie op ondersteuning bij complexe/ intensieve

vraagstukken;

b) Draagvlak van alle acht scholen in het netwerk ‘Sparta’ versterken, inclusief versterken integrale

dienstverlening met wijkteam, CJG en voorschoolse voorzieningen;

c) Aanhaken OAT bij KID / aanscherpen rol schoolcontactpersonen in samenhang met KID; d) Voortzetten inhoudelijke gesprekken met gemeente.

Met als doel KID te kunnen behouden na de pilot, realiseren maatwerk onderwijs-en zorgarrangementen, vanuit de ervaringen/ werkzame ingrediënten die opgedaan zijn – ontstaan zijn gedurende de pilot KID;

e) Vormgeven / overdragen projectorganisatie aan nader te bepalen staande organisatie bv. wijknetwerk (scholen en OAT);

f) Handhaven kleinschalige opzet van KID om meer leerervaringen op te doen en kengetallen/ ingrediënten te ontwikkelen, in combinatie met een uitrol over heel Delfshaven;

g) Verkennen van de mogelijkheden om onderzoek te doen // duurzame effecten van KID in kaart te brengen (blijven monitoren). Evt. door middel van storytelling effecten van KID zichtbaar maken.

6 Eigenlijk was/is dit wel bekend, maar bij de projectplanning wordt dit toch vaak onderschat. Ervaringen in

netwerksamenwerking geven aan dat dit een proces van meerdere jaren is. Netwerksamenwerking in het sociaal domein is dan een nog lastigere materie door de verschillende maatschappelijke belangen waardoor de component tijd nog meer aandacht vraagt. Op basis van projectmanagement, en netwerken bouwen / alliantie samenwerking – o.a. P. J. van Delden).

17

Bijlage 1: De feiten / enige cijfers: bereik leerlingen KID schooljaar 1

Onderstaande tabellen en schema’s geven een inkijkje in het bereik van KID in het schooljaar 2016-17 (bron: eigen registratie KID). Gezien het lerende karakter van het project en het startjaar willen wij geen conclusies hieraan verbinden. De gegevens vragen om voorzichtige én zorgvuldige interpretatie. Totaal, geslacht en vraagstuk In de periode september 2016 t/m juli 2017 / jaar 1 KID zijn er totaal 56 kinderen begeleid door KID. 70% is jongen – 30% meisje. De gedragsvraagstukken zijn als volgt verdeeld:

Internaliserend 30% Externaliserend 29% Combi 21% Meervoudig (school en thuis) 20% Aard van de KID trajecten De aard van het KID traject is als volgt verdeeld:

- Ruim 34% van de KID vragen wordt met de verkenning – intake opgevangen – verder geholpen. - Ruim 58% van de KID vragen krijgt AB ondersteuning in de eigen school. - Nog geen 5% van de kinderen heeft tijdelijk aan de groep deelgenomen. - Voor nog 2% is de interventie KID te licht.

Er is wel met ouders, school, en evt. relevante partnerorganisaties naar een passende oplossing gezocht.

AB groep te licht

Duo 2002 3 4

Nicolaas 2 8 1 1

Maria // T. 2 1

De Korf 2 6 1

Pr. Margriet 2

Finlandia 3 2

Al Ghazali 1 4

Lucas

NW. Havens

NW. Heemraadtotaal 15 25 2 1

34,88% 58,14% 4,65% 2,33%

soort trajecten alleen

intake

18

Toelichting gegevens bovenstaande tabel: Het gaat in bijna alle gevallen om een combinatie van interventies; het zwaarste traject is geteld. Tevens zijn alleen de trajecten in Netwerk Sparta geduid / 13 leerlingen komen uit netwerk Havens en Heemraad en zijn niet meegeven in dit overzicht. Kenmerken KID kinderen per school en totaal

NB: Netwerk Heemraad en Havens omvat samen (absoluut) 13 van de 42 (4-plus) kinderen in KID. Dit is 30% in aantallen kinderen. Wij registreren niet centraal om welke scholen dit gaat. Ook zet KID alleen in op korte advies en ondersteuning (consultatie-rol; om de school verder op weg te helpen. De inzet van KID wijkt qua intensiteit dus af van de inzet in Sparta. Vooralsnog houden wij deze inzet zo aan, maar beraden ons hier wel op. Onderstaande schijfdiagrammen geven de verdeling weer (leeftijden en aanmeldende scholen) – in absolute aantallen. In de tabel op de vorige pagina staat de procentuele leeftijds- en schoolverdeling.

totaal per school

sch

oo

l

3-3

,5 jr

.

3,5

-4 jr

.

4-4

,5 jr

.

4,5

-5 jr

.

5-5

,5jr

5,5

-6 jr

.

6-6

,5 jr

.

6,5

-7 jr

.

J M

inte

rnal

iser

end

exte

rnal

iser

end

com

bi

MV

sch

oo

l + t

hu

is

Duo 2002 1 3 1 0 1 1 0 0 6 1 1 3 1 2 7

Nicolaas 1 2 2 0 3 1 2 1 9 3 4 4 3 1 12

Maria // T. 0 0 0 0 2 1 0 0 3 0 0 2 1 0 1

De Korf 0 0 1 2 6 0 0 0 5 4 5 1 2 1 9

Pr. Margriet 1 1 0 0 0 0 0 0 2 0 1 0 1 0 2

Finlandia 1 2 0 0 1 0 0 1 2 3 3 1 1 0 5

Al Ghazali 0 0 1 0 3 0 1 0 2 3 1 3 1 0 5

Lucas 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

NW. Havens 0 0 1 0 2 0 2 0 4 1 1 1 1 2 5

NW. Heemraad 0 2 3 1 1 0 1 0 6 2 1 1 1 5 8

TOTAAL 4 10 9 3 19 3 6 2 39 17 17 16 12 11

7% 18% 16% 5% 34% 5% 11% 4% 70% 30% 30% 29% 21% 20%9 3 19 3 6 2

21% 7% 45% 7% 14% 5%

totaal aantal kinderen in Kid va. 4 jaar

42

Leeftijd bij aanmelding geslacht Gedragsvraagstuk

56 56 56

19

In de onderstaande tabel is af te lezen welke scholen kleuters hebben aangemeld bij KID. De Nicolaasschool en de Korf (twee van de initiatiefnemers) zijn de grootste leveranciers (in absolute aantallen). Er zijn ook dertien leerlingen buiten het netwerk ‘Sparta’ betrokken.

Percentage KID leerlingen – per school

In het project registeren we hoeveel leerlingen gebruik maken van KID (zie hierboven). Als we deze aantallen afzetten tegen het aantal leerlingen in groep 1 en 2 van de desbetreffende school zien we de volgende relatieve verdeling:

Toelichting:

- Op de Pr. Magrietschool zijn er wel peuters ondersteund door KID. Tevens zijn alle groepen 1 en 2 preventief bezocht door een KID medewerker.

- Er is gebruik gemaakt van de formele teldatum van de leerlingen (1 maart 2017).

- Peuters zijn niet meegeteld in deze verdeelsleutel vanwege de grote fluctuaties in deze groepen. KID trajecten in de voorschoolse periode zijn vanuit terughoudendheid ingezet. Wellicht dat dit groeit, in het pilotjaar lag het accent op de scholen - groep 1 en 2, ook mede vanuit de financiering (wie betaald KID?). KID is gericht op startende kleuters; vanaf 3,5 jaar.

Eerste kerngetallen Op basis van bovenstaande schooldeelname is ook het bereik van KID in het gehele netwerk Sparta in kaart gebracht. Dit omvat de vraag: Voor hoeveel procent van de leerlingen in groep 1 en 2 heeft de school KID vragen c.q. behoefte aan KID? Zetten we het aantal KID kinderen uit netwerk Sparta af tegen het aantal kleuters op de 7 scholen (Sparta excl. Lucasschool (SBO-school) / totaal 669 lln.) dan is 4% van populatie leerlingen in groep 1 en 2 een potentiele KID leerling.

Duo 2002 4%

Nicolaas 4%

Maria // T. 5%

De Korf 21%

Pr. Margriet 0%

Finlandia 3%

Al Ghazali 5%

20

Indien KID ook de peuterscholen ondersteunt, komt dit in het schooljaar 2016-17 uit op 6,5%

Intensiteit Het aantal begeleide kinderen per maand varieert, net als de intensiteit en looptijd van het traject. Uit de registratie vanaf februari tot en met juli (ruim 5 maanden) kunnen we een vrij constant gemiddelde waarnemen dat 1 KID kind gemiddeld 5 dagdelen KID inzet per maand vraagt van het KID-team (range van 4,27 tot 5,75 dagdeel per maand). De doorlooptijd van de KID-trajecten varieerde in 2016-17 van 2 weken tot 7 maanden. De meeste trajecten lopen 4 a 6 maanden / 50 % van het schooljaar. Er is een piek in de periode december 2016 – mei 2017 waar te nemen.

21

Bijlage 2: (Eigen) Vragenlijst leerkrachten na afronding KID traject Deze vragenlijst gaat over hoe u de ondersteuning en begeleiding vanuit het KID-project van de leerling

in uw klas, en de contacten met de medewerkers in deze periode, heeft ervaren.

U vult deze vragenlijst na afloop van het traject in, zodat wij kunnen leren van de ervaringen.

Gegevens uit deze vragenlijst worden altijd anoniem verwerkt en helpen ons om KID bij te sturen en te

verbeteren. Omdat wij mogelijk in gesprek willen gaan over uw ervaringen, vul wel uw naam in.

Betrokken basisschool

…………………………………………………………………

Betrokken leerkracht

…………………………………………………………………

Invuldatum

…………………………………………………………………

Stellingen: Deze stellingen gaan over het specifieke KID-traject

Lees de stelling door en kies het antwoord dat het beste bij u past. U kunt kiezen uit ‘helemaal niet mee

eens’, ‘niet mee eens’, ‘wel mee eens’, en ‘helemaal mee eens’.

In de stellingen wordt gesproken over ‘ik’. Hier kan ook ‘wij’ gelezen worden.

Kruis altijd slechts één antwoord aan.

De vragen die voor u niet van toepassing zijn, slaat u over en geeft u aan in de laatste kolom.

Nr.

Vraag

Helemaal niet mee eens

Niet mee eens

Wel mee eens

Helemaal mee eens

Niet van toepassing

1 Samen met de medewerker(s) van KID is er een goed beeld verkregen van de leerling.

2 De ondersteuning en begeleiding vanuit KID is goed verlopen.

3 Ik heb voldoende informatie en concrete handvatten om na de begeleidingsperiode zelf verder te gaan.

4 Samen met het KID-team en de ouders is de juist externe hulp gevonden en ingeschakeld.

5 Ik weet waar ik terecht kan als ik nog aanvullende ondersteuningsvragen heb.

6 De afstemming tussen KID, de ouders en mij (leerkracht) is goed verlopen.

7 De afstemming tussen KID, onze school en het schoolmaatschappelijk werk / cjg / wijkteam is goed verlopen.

22

Nr. Vraag Helemaal niet mee eens

Niet mee eens

Wel mee eens

Helemaal mee eens

Niet van toepassing

8 De afstemming tussen KID, onze school en de voorschoolse voorziening is goed verlopen.

9 De medewerker vanuit KID heeft in de begeleiding goed bij mijn ondersteuningsbehoeften als leerkracht kunnen aansluiten.

10 Ik voelde mij serieus genomen door KID.

11 Door KID ben ik snel(ler) ondersteund in mijn vragen bij ‘moeilijke kleuters’. Hierdoor ervaar ik gedeelde verantwoordelijkheid in het omgaan met deze kinderen.

Welk rapportcijfer zou u de ondersteuning en begeleiding vanuit KID – voor dit traject - geven?

Omcirkel: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Open vragen

Deze vragen zijn gericht op het verbeteren van het werkproces van KID; zij gaan niet specifiek

over dit KID-traject.

1. Wat vindt u goed aan de ondersteuning en begeleiding vanuit KID?

2. Wat vindt u minder goed aan de ondersteuning en begeleiding vanuit KID?

3. Wat zou het KID team moeten doen, zodat u één punt hoger zou geven?

4. Wat zou er kunnen verbeteren in de afstemming tussen u, het OAT team (de schoolcontactpersoon) en KID?

5. Wilt u verder nog iets kwijt over de ondersteuning en begeleiding vanuit KID?

Bedankt voor uw medewerking!

U kunt het formulier inleveren bij de IB’ERS-er op school.

Hij- Zij zorgt dat het bij het KID team terecht komt.

23

Bijlage 3: (Eigen) Vragenlijst ouder(s) na afronding KID traject

Deze vragenlijst gaat over hoe u de ondersteuning en begeleiding vanuit het KID-project van uw zoon/

dochter, en de contacten met de medewerkers in deze periode, heeft ervaren.

We zouden het op prijs stellen als u deze vragenlijst wilt invullen, zodat wij de hulp/ begeleiding, waar

mogelijk, kunnen verbeteren.

Gegevens uit deze vragenlijst worden altijd anoniem verwerkt en helpen ons om KID bij te sturen en te

verbeteren.

U mag het formulier samen met de school of een familielid invullen

Betrokken basisschool

…………………………………………………………………

Invuldatum …………………………………………………………………

Stellingen

Deze stellingen gaan specifiek over de ondersteuning en begeleiding aan uw kind

Lees de stelling door en kies het antwoord dat het beste bij u past. U kunt kiezen uit ‘helemaal niet mee

eens’, ‘niet mee eens’, ‘wel mee eens’, en ‘helemaal mee eens’.

Kruis altijd slechts één antwoord aan.

In de stellingen wordt gesproken over ‘ik’. Hier kan ook ‘wij’ gelezen worden.

De vragen die voor u niet van toepassing zijn, slaat u over en geeft u aan in de laatste kolom.

Nr.

Vraag

Helemaal niet mee eens

Niet mee eens

Wel mee eens

Helemaal mee eens

Niet van toepassing

1 De ondersteuning en begeleiding vanuit KID is goed verlopen.

2 Samen met de medewerker(s) van KID en de leerkracht is er een goed beeld verkregen van mijn kind.

3 Samen met het KID-team en de basisschool is de juist externe hulp gevonden en ingeschakeld.

4 Ik heb voldoende informatie om na de begeleidingsperiode zelf verder te gaan.

5 Ik weet waar ik terecht kan als ik nog hulp nodig heb.

6 De afstemming tussen KID en de school of peuterspeelzaal met mij is goed verlopen.

7 De afstemming tussen KID en het schoolmaatschappelijk werk / cjg / wijkteam met mij is goed verlopen.

24

8 De KID medewerker besliste met mij, in plaats van over mij en mijn kind.

Nr.

Vraag

Helemaal niet mee eens

Niet mee eens

Wel mee eens

Helemaal mee eens

Niet van toepassing

9 De medewerker vanuit KID heeft in de begeleiding goed bij mij en mijn kind kunnen aansluiten.

10 Ik voelde mij serieus genomen door KID.

11 De medewerkers van KID deden hun werk goed.

Welk rapportcijfer zou u de ondersteuning en begeleiding vanuit KID geven?

Omcirkel: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Open vragen

Deze vragen zijn gericht op het verbeteren van onze aanpak

1. Wat vindt u goed aan de ondersteuning en begeleiding vanuit KID?

2. Wat vindt u minder goed aan de ondersteuning en begeleiding vanuit KID?

3. Wat zou het KID team kunnen doen, zodat u één punt hoger zou geven?

4. Wat zou er kunnen verbeteren in de afstemming tussen u, de eigen leerkracht en KID?

5. Wilt u verder nog iets kwijt over de ondersteuning en begeleiding vanuit KID?

Kruis aan wat voor u van toepassing is:

o Ik heb het formulier zelfstandig ingevuld o Ik heb het formulier samen ingevuld met

□ Medewerker KID □ De basisschool van mijn kind □ Familielid

Bedankt voor uw medewerking!

U kunt het formulier inleveren bij de groepsleerkracht op school, zij zorgt dat het bij het KID-team komt.

25

Bijlage 4: Resultaten procesonderzoek KID (juni 2017)

26

27

28

29

30

31