okul Öncesİnde kaynaŞtirma: Özel gereksİnİmlİ olan … 2018.pdf · 2018-04-04 · Özel...
TRANSCRIPT
Prof. Dr. Bülbin SUCUOĞLU
Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU
Yrd. Doç. Dr. Ergül DEMİR
Arş. Gör. Dr. Şeyda DEMİR
OKUL ÖNCESİNDE KAYNAŞTIRMA: ÖZEL GEREKSİNİMLİ OLAN VE
OLMAYAN ÇOCUKLARIN GELİŞİMLERİNİ YORDAYAN
DEĞİŞKENLER
TÜBİTAK SOBAG 1001 - Proje No: 111K649
Sucuoğlu, Bakkaloğlu, Demir & Demir ICECI 2018 2
Sunu içeriği
• Giriş
• Dünyada okul öncesi kaynaştırma
• Türkiye’de okul öncesi kaynaştırma
• OKGEP
• OKGEP’in amacı
• Çalışmanın amacı
• Çalışmanın deseni
• Çalışma grubu
• Veri toplama araçları
• Verilerin toplanması
• Verilerin analizi
• Bulgular ve tartışma
• Öneriler
30 Mart 2018
30 Mart 2018 Sucuoğlu, Bakkaloğlu, Demir & Demir ICECI 2018 3
Giriş
Bütünleştirici toplumlara erişmek için,okul öncesinden daha iyi bir zaman ve yer yoktur!
• Richardson-Gibbs & Klein, 2014
Erken çocuklukta kaynaştırma/bütünleştirme, yeterlilikleri ne olursa olsun, her bebek ve küçük çocuk ile ailelerinin, yaşadıkları toplumun tam bir üyesi olarak farklı etkinlikler ve bağlamlara katılma haklarını destekleyen değerler, politikalar ve uygulamalardan oluşur.
• DEC & NAEYC
Yetersizliği olan ve olmayan çocuklar ve aileleri için kaynaştırma/ bütünleştirme yaşantılarının istendik sonuçları; ait olma ve üyelik, olumlu sosyal ilişkiler ve arkadaşlıklar ve tam potansiyellerine ulaşmaları için öğrenme ve gelişimdir.
• DEC & NAEYC
Sucuoğlu, Bakkaloğlu, Demir & Demir ICECI 2018 4
GirişFarklı yaş ve yetersizlik
gruplarında kaynaştırma eğitiminin etkililiğine ilişkin
çalışmalar öğrencilerin bu ortamlarda ayrıştırılmış
ortamlara aynı derecede ya da daha iyi öğrendiklerini ve
geliştiklerini göstermektedir.
Bütünleştirmenin yetersizliği olmayan öğrenciler üzerinde olumsuz etkilerinin olmadığı,
bütünleştirilmiş ortamlarda olumlu yaşantıları olan
yetersizliği olmayan küçük çocukların, yetersizliği olan bireylere karşı daha olumlu
tutum geliştirdiklerini göstermektedir.
Çoğunlukla, kaynaştırma sınıflarının zorlukları,
yetersizliği olan öğrenciler değil,
onlara hizmet veren yetişkinlerdir
(Richardson-Gibbs & Klein, 2014)
30 Mart 2018
Sucuoğlu, Bakkaloğlu, Demir & Demir ICECI 2018 5
Dünyada okul öncesi kaynaştırma
Başlangıç
•Kaynaştırma ve OÖ kaynaştırma uygulamaları eskiye dayanıyor
•Örneğin, Avusturalya’da kaynaştırma 1970’lerde ABD’de ise 1960-70’lerde başladı, ABD’de okul öncesi kaynaştırma 1986 yılında yasal düzenlemelere girdi
Yasal Düzenlemeler
•Yasal düzenlemeler neredeyse tamamlandı ve araştırma verilerine dayalı olarak değişikliklere gidiliyor
•Örneğin, ABD 2004; Birleşik Krallık 1997, 2001; İspanya 2006, 2013 yıllarında yeni düzenlemeler yaptı
İstatistikler
•OÖ kaynaştırma uygulamalarına katılan çocukların oranı yüksek
•Örneğin, ABD’de de 3-5 yaş arası 745.954 ÖG çocuğun %62’si genel eğitim ortamlarında tam/kısmi zamanlı kaynaştırma kapsamında hizmet alıyor; İspanya 3-5 yaş çocuklarının %2,4’ünün oluşturan 45.000 ÖG çocuk OÖ kaynaştırma hizmeti alıyor
Araştırmalar
•Kaynaştırma uygulamalarının etkililiğini sorgulayan, kaynaştırmanın her boyutuna ilişkin çalışmalar yapılarak kaynaştırmanın başarısını etkileyen değişkenler belirleniyor (Guralnick & Bruder, 2016; Guralnick ve diğ., 1996; Hanline, 1993; Hundert ve diğ., 1998; Odom,
2000; Odom ve diğ., 2004; Odom ve diğ., 2011)
•ÖG olan ve olmayan çocuklar için en iyi çıktıları sağlayacak modeller/programlar oluşturulmaya çalışılıyor
30 Mart 2018
Sucuoğlu, Bakkaloğlu, Demir & Demir ICECI 2018 6
Türkiye’de okul öncesi kaynaştırma
Başlangıç
•Kaynaştırma uygulamaları 1980’li yıllarda başladı (Özel Eğitime Muhtaç Çocuklar Yasası, 1983; ÖE Muhtaç Çocukların OÖ Eğitimleri konulu genelge, 1987)
Yasal Düzenlemeler
•ÖG küçük çocukların okul öncesi eğitim almaları zorunlu ve bunun mümkünse kaynaştırma uygulamaları çerçevesinde yapılması gerekiyor (573 sayılı KHK, 1997; ÖE Hizmetleri Yönetmeliği, 2006)
İstatistikler
•2016-2017 MEB verilerine göre okul öncesinde kaynaştırma öğrencisi sayısı 3.585 (MEB Örgün Eğitim İstatistikleri, 2016-2017)
Araştırmalar
•Öğretmenlerin/ebeveynlerin görüşleri, tutumları, sorunları, bilgileri (Altun & Gülben, 2009; Bakkaloğlu, 2013; Dikici ve diğ., 2011; Akalın ve diğ., 2014;
Gök & Erbaş, 2011; Sucuoğlu ve diğ., 2014)
•Okul öncesi öğretmenlerine sunulan kaynaştırma konusundaki eğitimin etkileri (Özaydın & Çolak, 2011; Seçer, 2010; Sucuoğlu ve diğ., 2015)
•Kaynaştırma ortamlarındaki çocukların özellikleri (Demirkaya & Bakkaloğlu, 2015; Metin ve diğ., 2015; Seçer ve diğ., 2010)
•Çocuklara beceri öğretiminin etkileri (Aldemir & Gürsel, 2014; Bakkaloğlu, 2008; Özaydın ve diğ., 2008)
•Kaynaştırmanın ÖG olan ve olmayan çocukların gelişimleri üzerindeki etkilerini inceleyen çalışma yok
30 Mart 2018
Sucuoğlu, Bakkaloğlu, Demir & Demir ICECI 2018 7
OKGEPOkul Öncesinde
Kaynaştırma EğitimineDevam Eden Özel
Gereksinimli Olan ve Olmayan Çocukların
Gelişimlerinin
Boylamsal Analizi
OKGEP(TÜBİTAK 1001)
Okul ÖncesiKaynaştırmanın
Çocukların GelişimineEtkisi Projesi
30 Mart 2018
Sucuoğlu, Bakkaloğlu, Demir & Demir ICECI 2018 8
OKGEP’in amacı
Okul öncesinde ÖG olan ve olmayan
çocukların gelişimlerini boylamsal olarak
incelemek ve çocukların gelişimini
yordayan değişkenleri belirlemek
ÖG olan ve olmayan çocukların üç ölçümde
gelişimleri arasında (grup içi ve gruplar arası)
fark var mıdır?
ÖG olan ve olmayan çocukların üç ölçümde sınıflarının niteliği ve
ebeveynleri ile öğretmenlerinin ilişkisi
arasında fark var mıdır?
ÖG olan ve olmayan çocukların üç ölçümde sosyal beceri, problem
davranış, akran kabulü, okul uyumu, öğrenci-öğretmen ilişkisi, yeterlik puanı, ev
ortamı değerlendirme puanlarında (grup içi ve
gruplar arası) fark var mıdır?
ÖG olan ve olmayan
çocukların gelişimini hangi
değişkenler yordamaktadır?
30 Mart 2018
Sucuoğlu, Bakkaloğlu, Demir & Demir ICECI 2018 9
Çalışmanın amacıÖG olan ve olmayan okul öncesi çocukların psikomotor, bilişsel,
dil ve sosyal-duygusal gelişimlerini hangi değişkenler yordamaktadır?
30 Mart 2018
Sucuoğlu, Bakkaloğlu, Demir & Demir ICECI 2018 10
Çalışma deseni
Araştırmada okul öncesi sınıflardaki ÖG olan ve
olmayan çocukların gelişimlerini yordayan
değişkenlerin belirlenmesi
amaçlanmıştır.
Çalışma ilişkisel tarama deseninde
kurgulanmıştır.
İlişkisel tarama deseni, değişkenler arasındaki ilişkileri
belirlemek ve muhtemel sonuçları
tahmin etmek amacıyla
kullanılmaktadır.
30 Mart 2018
Sucuoğlu, Bakkaloğlu, Demir & Demir ICECI 2018 11
Çalışma grubu
OKGEP'in 3. ölçümlerine katılan çocuklar
13 MEB Bağımsız Anaokulu ve 41 sınıf
37 ÖG olan ve 39 ÖG olmayan çocuk
30 Mart 2018
Sucuoğlu, Bakkaloğlu, Demir & Demir ICECI 2018 12
Veri toplama araçları
Dolaylı
Öğretmen
Okul Öncesi ve Anasınıfı Davranış Ölçekleri (Fazlıoğlu ve diğ., 2011)
Okula Uyum Öğretmen Derecelendirme Ölçeği-Kısa Formu (Bakkaloğlu & Sucuoğlu, 2018)
Öğrenci-Öğretmen İlişki Ölçeği-Kısa Formu (Şahin & OcakKarabay, 2015)
Ebeveyn-Öğretmen İlişkisinin Niteliği Ölçeği-Öğretmen Formu (Sucuoğlu & Bakkaloğlu, 2016)
EbeveynEbeveyn-Öğretmen İlişkisinin Niteliği Ölçeği-Ebeveyn Formu (Sucuoğlu & Bakkaloğlu, 2016)Ev Ortamı Değerlendirme Aracı(Kesiktaş ve diğ., 2009)
Doğrudan
Proje EkibiGazi Erken Çocukluk Değerlendirme Aracı (Temel ve diğ., 2005)Sosyometrik Dereceleme Ölçeği (Asher ve diğ., 1979)
30 Mart 2018
Sucuoğlu, Bakkaloğlu, Demir & Demir ICECI 2018 13
Verilerin toplanması
3. Ölçümler
Şubat 2017 - Mayıs 2017
Proje Ekibi
Öğretmenler
Ebeveynler
30 Mart 2018
Sucuoğlu, Bakkaloğlu, Demir & Demir ICECI 2018 14
Verilerin analizi
Psikomotor Gelişim
Bilişsel Gelişim
Dil Gelişimi
Sosyal-Duygusal
Gelişim
Sosyal Beceri
Öğretmen-Ebeveyn
İlişkisi
Ebeveyn-Öğretmen
İlişkisi
Problem
Davranış
Akran Kabulü
Okula Uyum
Öğrenci-Öğretmen
İlişkisi
Ev Ortamı
Kanonik
YKanonik
X
Test edilen kanonik korelasyonel model
30 Mart 2018
Çocukların dört alandaki gelişimini yordayan değişkenlerin incelenmesinde, değişken sayısının fazla olması ve çalışma grubunda 3. ölçümlerdeki denek kayıpları nedeniyle regresyon analizi yapılamamıştır.
Bu nedenle analizlerde çoklu regresyon analizinin genişletilmiş şekli olan kanonik korelasyon analizi kullanılmıştır.
Sucuoğlu, Bakkaloğlu, Demir & Demir ICECI 2018 15
Bulgular ve tartışmaKanonik modelde yer alan Kanonik Y ve Kanonik X değişkenleri arasında, hem ÖG olanhem olmayan çocuklarda mükemmele yakın ilşki vardır. Bu durum her iki grupta da GEÇDA ile ölçülen öğrenci özellikleri bütünü ile diğer özellik bütününün çok yüksekdüzeyde ilşkili olduğunu göstermektedir.
GEÇDA ile ölçülen öğrenci özelliklerini ifade eden Kanonik Y’değişkeni ile enyüksek ilişki gösteren ve en yüksek açıklayıcı olan özellik, ÖG olan çocuklarda dilgelişimi iken, ÖG olmayan çocuklarda bilişsel gelişimdir.
Kanonik X değişkeni açısından en yüksek açıklayıcı olan değişkenler; ÖG olan çocuklarda sosyal beceri düzeyi, ikinci değişken ise öğretmen-ebeveyn ilişki düzeyi iken, ÖG olmayan çocuklarda ilk değişken problem davranış düzeyi, ikinci değişken ise sosyal beceri düzeyidir.
Sonuç olarak; GEÇDA ile ölçülen özellikler (Kanonik Y) ile diğer öğrenci özellikleri (Kanonik X) arasında mükemmele yakın düzeyde çok değişkenli ilişkiler gözlenmektedir. ÖG olan ve olmayan çocuklarda en açıklayıcı olan, dolayısıyla çocukların profillerini tanımlamada en etkili olan değişkenler belirgin şekilde farklılaşmaktadır.
30 Mart 2018
Sucuoğlu, Bakkaloğlu, Demir & Demir ICECI 2018 16
Öneriler
•Öğretmen eğitimi ve mesleki gelişimin desteklenmesi (sosyal beceri öğretimi, öğrenci-öğretmen ilişkisini iyileştirme, problem davranışları önleme ve azaltma vb)
•Kaynaştırma destek hizmetlerinin sağlanmasıyla çocuk çıktılarının artırılması ve öğrenme ve gelişimin desteklenmesi
•Araştırma sonuçlarının uygulamaya aktarılması
Uygulamaya yönelik
•Kaynaştırmanın uzun ve kısa dönemli sonuçları görebilmek için daha fazla araştırma yapılması
•Daha büyük örneklemlerle boylamsal çalışmaların yürütülmesi
•Araştırmalarda denek kaybını önlemeye yönelik önlemlerin alınması
•MEB’in okulları araştırmacılara açması
•Çocuk izleme sisteminin oluşturulması ve araştırmacılara açılması
Araştırmalara yönelik
30 Mart 2018
OKGEP’i takip edebilirsiniz…
Web•http://www.okgep.hacettepe.edu.tr
Twitter•https://twitter.com/okgep
Facebook•https://www.facebook.com/114k649
30 Mart 2018 Sucuoğlu, Bakkaloğlu, Demir & Demir ICECI 2018 17
Proje ekimiz adına teşekkürler…
30 Mart 2018 Sucuoğlu, Bakkaloğlu, Demir & Demir ICECI 2018 18