omar sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/did_qalaqshi.pdfomar sudra,...

92

Upload: others

Post on 24-Sep-2020

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018
Page 2: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

omar Sudra, aleko dolbaia

did qalaqSi

vicxovroT mowesrigebul,

kulturul garemoSi

Tbilisi – 2018

Page 3: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

uak (UDC) 392.8

S-939

Омар Шудра, Алеко Долбаиа

В большом городе

Omar Shudra, Aleko Dolbaia

In the Big City

redaqtori vera yurulaSvili, zogadsaganmanaT-

leblo kerZo skolis dea direqtori

recenzenti marine qorCilava, saqarTvelos

parlamentis aparatis kvleviTi departamentis

biblioTekis ufrosi

o. Sudra, a. dolbaia

did qalaqSi: vicxovroT mowesrigebul, kulturul

garemoSi, Tb.: gamomcemloba i/m goCa dalaqiSvili, 2018.

– 90 gv.

ISBN 978 – 9941 – 8 – 0606 - 3

wigni gankuTvnilia axalgazrdobisaTvis, Tumca

etiketis uaxlesi normebis gamo is saintereso

iqneba nebismieri asakis moqalaqisaTvis

ISBN 978 – 9941 – 8 – 0606 - 3

Sudra o., dolbaia a., 2018

Page 4: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

S i n a a r s i

redaqtorisagan

7

quCaSi 10

ojaxSi 18

stumari 25

saqalaqo transportSi 29

ofisSi, dawesebulebaSi 36

SvebulebaSi (mivlinebaSi) 42

kafesa da restoranSi 60

TeatrSi. koncertze. kinoSi 63

super(hiper) marketSi. maRaziaSi 66

biblioTekaSi 68

urTierToba dacvasTan,

policiasTan 70

eqstremalur situaciebSi 72

Tanamedrove eleqtronuli teqno-

logiebi da socialuri qselebi 77

boloTqma 86

4

Sesavali

Page 5: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

4

Cven gvWirdeba sabazro ekonomika da ara sabazro sazogadoeba

redaqtorisagan

dedamiwis mosaxleoba mokle vadaSi 2_3-jer

gaizarda da 7,5 miliards miaRwia. planetis mosax-

leobis 50 procenti (evrokavSirSi _ 70 procenti)

qalaqebSi cxovrobs. gasaocaria civilizaciis Sede-

gebi: ekonomikis globalizacia, interneti, adamiani

mTvareze, kosmosuri turizmi da sxv. msoflio kavSir-

gabmulobis, informaciis masobrivi saSualebebis

globalizaciis zRvrisken miaxlovebis gamo, did

qalaqebSi (sadac mosaxleobis didi koncentraciaa),

informaciuli afeTqebis tendenciebia.

kritikuli masis gadaWarbebis, informaciiT da

teqnikiT gadajerebis gamo adgili aqvs Sebrunebul

efeqts _ warmoiqmneba Taviseburi ukuenergia. infor-

maciis Tavisuflebam kraxamde migviyvana: adamiani ara-

ferze reagirebs, gaxda gulgrili (maT Soris poli-

tikaSi), dabneuli.

sikeTe-borotebis cnebebis aRreviT (roca ara-

friTaa daculi sakuTari azris sivrce), moqalaqe

guldawyvetilia Tavisi gansxvavebulobis dakargviT,

aseve _ umuSevrobiT (Cvens dedaqalaqSi qveynis

dasaqmebulTa 65 procenti muSaobs).

cxovrebis Tanamedrove ritmi mas aiZulebs iyos

mobiluri, aqtiuri. winaaRmdeg SemTxvevaSi, didi

Page 6: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

5

qalaqis qvis junglebi mas gadaylapavs. instiqturad,

adamianis ZiriTadi reaqciaa uaryofa da gautanloba

(agresia), yvela formis qseroqsuli kulturis uar-

yofa, Zaladoba, kultura kontrkulturad iqca.

arnaxulad izrdeba biurokratia, misi araefeqtu-

roba [rogor mogmarToT?.. Tqveni saubari iwereba...].

saSvis gamowera ukve dedaqalaqis skolebSic daiwyes...

TiTqmis yvela skolis, bankis win gamoCnda morige

policieli.

iqneb, am tendenciis sawinaaRmdegod, axalgazrdas

saskolo asakidanve CavunergoT kultura, eTika, eti-

keti, zrdiloba, saerTod, wesiereba? gavixsenoT Tun-

dac, warmatebuli biznesis eTikuri safuZveli: mTa-

vari mogebaa, magram Rirseba (reputacia) mogebaze

maRlaa.

socialur qselebSi sul ufro izrdeba Cveni

moqalaqeebis ltolva mowesrigebuli cxovrebisken.

maT surT wesrigi, punqtualoba, samarTlianoba,

Tanasworoba, dasavleTis faseulobebi.

wignis teqsti, ZiriTadad eyrdnoba avtorebis

bolo wlebis pirad dakvirvebebs Cveni didi qalaqebis

agresiul provincializmze (provincializmi qalaqis

movlenaa, is soflad, Cveul garemoSi, ar arsebobs).

realuri, cocxali frazebi (romlebic dedaqalaqis

soliduri dawesebulebis praqtikidanaa motanili),

avtorebma TvalsaCinoebisaTvis, kursiviT kvadratul

frCxilebSi moaqcies.

wigni praqtikuli mimarTulebisaa, amitom is dawe-

rilia lakoniurad (cnobaris formatSi). damatebiTi

informacia gamoyofilia petitiT. sxva avtorebisgan

Page 7: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

6

gansxvavebiT, moqalaqis qcevis etiketis garda

mkiTxvelisTvis sainteresoa momsaxure personalis

profesiuli eTika, Sromis da ekologiuri kultura,

statistikuri informacia, sociologia da publi-

cistika...

dabolos, cnobilia, rom eri, romelsac surs iyos

Tavisufali da ucodinari, arasdros iqneba Tavi-

sufali.

vera yurulaSvili, zogadsaganmanaT-

leblo kerZo skolis dea direqtori

levan
Typewritten text
sarCevi
levan
Typewritten text
sarCevi
Page 8: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

7

S e s a v ali

SarSan, dedaqalaqis samarSruto taqsis (mikroav-

tobusis) win mZRolTan gaCnda mis mier gaformebuli

warwerebi: telefoniT didxans nu isaubrebT, xurda moamzadeT da gaCereba moiTxoveT winaswar da a.S.

faqtobrivad, kedelze Cveni leqcia-treningebis

konspeqtidan amonaridebi davinaxeT, mZRolis avtoro-

biT... aman gadagvawyvetina, rom axalgazrda Tao-

bisTvis did qalaqSi qcevis wesebsa da kulturul

garemoSi cxovrebaze wigni dagvewera.

gasuli saukunis 20-ian wlebSi gamarjvebul pro-

letariats kargi manerebi ver eqneboda (amas aswav-

lian bavSvobidan). sazogadoebis garkveuli fenis

damokidebuleba etiketisadmi skeptikur-ironiuli iyo.

amitom, sabWour sinamdvileSi manerebi burJuaziul

gadmonaSTad gamoacxades. mogvianebiT CaTvales, rom

kargi manerebi mxolod diplomatebs sWirdebaT, 30-ian

wlebSi ki cekvac SemoiRes samxedro saswavleblebSi.

aseTi etiketis Sedegebs Cven dRemde vimkiT.

am dros iaponelebi saqmiani etiketis da urTi-

erTobis kulturis Seswavlis sxvadasxva formebze

asobiT mln. dolars xarjaven, tailandSi akrZalulia

sajarod mrisxanebis gamoxatva, ugemovno Cacma, mxreb-

ze xelis moTaTuneba, siyvaruli qalaqis parkSi... aSS-

Si ki etiketis instituti jer kidev 1946 wels Seiqmna.

ganviTarebul qveynebSi mtkiced Camoyalibda saqmiani etiketis erTiani saerTaSoriso sistema. Seiqmna buneb-rivisgan gansxvavebuli normatiuli qcevis wesebi,

romlebic mWidro kavSirSia individis egoizmis mniS-

vnelovnad SezRudvasTan.

Page 9: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

8

yvelaze mkacria franguli etiketi. ufro loia-

luria _ britanuli. yvelaze demokratiuli ki _

amerikulia. miuxedavad amisa, amerikeli punqtualuria,

akuratuli, sityvis patroni, universitetSi (kolejSi)

kargad aRzrdili.

karg manerebs safuZvlad udevs logika da jansaRi

azri, zrunva, yuradReba, rom adamianma sxvas xeli ar

SeuSalos, ar Seawuxos, saukuneebis ganmavlobaSi

etiketma SeimuSava adamianis gonieri reaqciebi tipur

situaciebze. amazea damokidebuli Tqveni urTierTo-

bis wre, warmateba sazogadoebaSi.

Tanamedrove etiketis safuZvelia aRzrda, Rirseba,

Tavmoyvareoba, sikeTe, Tavazianoba, metyvelebis kul-

tura, iersaxe, emociebis marTva. aq araa wvrilmanebi. ufro swored, is Sedgeba wvrilmanebisagan, romlebic

Tavazianobis erTian RerZzea agebuli. adamianTa nor-

maluri urTierTobebi faqizi materiaa, romelic advi-

lad irRveva uxeSobiT, gansakuTrebiT axla, mudmivi

stresebisa da maRali fsiqikuri datvirTvis piro-

bebSi, rodesac garemos gaucxoebis gamo moqalaqem

axali adaptiuri meqanizmebi (fiziologiuri, socia-

luri, fsiqologiuri) unda CarTos.

kulturis mecnierebas dRes iseTi warmateba ar

aqvs, rogorc nanoteqnologias, genetikas, kvantur

meqanikas. sityva kultura (Cvens sinamdvileSi) jer

kidev cekva-simRerasTan da filarmoniasTan asocir-

deba...

qcevis normebi drosTan erTad icvleba. etiketis

normebi axla ufro msubuqia, vidre wina saukuneSi

(magaliTad, qals, rogorc invalids, ise aRar eqce-

vian), rac adre uxerxulad iTvleboda, axla sayovel-

Page 10: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

9

Taod miRebuli gaxda. yovel ers Tavisi Sesworeba

Seaqvs Tavisi kulturis ganviTarebidan gamomdinare.

sazogadoebis yovel fenasac (msaxiobebs, mxatvrebs,

magar biWebs...) Tavisi dauwereli wesebi aqvT. miuxe-

davad amisa, sakamaToa (etiketis rTuli wesebis gamo)

miswrafeba urTierTobis gamartivebisken: cxovrebi-

sadmi martivi midgoma ar niSnavs urTierTpativiscemis

Sewyvetas, uceremonio qcevas _ adamianma unda ibrZo-

los, raTa Tavisi garemocvis cxovrebis stili aamaR-

los, imis winaaRmdeg, rac amcirebs adamianis Rirse-

bas. uzrdel adamians uyvars Tavis qcevas bunebrivi uwodos. amis gamarTleba ar SeiZleba Tanamedrove manerebiT da TiTqosda, Cveni stumarTmoyvareobis

wesebiT. aseTi adamiani ver xvdeba, ratom daiketa

bevri saxlis (dawesebulebis) kari misTvis, Sewyda

saqmiani kontaqtebi.

etiketis Sesaxeb bevri kargi, saintereso litera-

tura arsebobs, magram ucxoeTSi gamoqveynebul lite-

raturaSi arsebuli calkeuli sakiTxebi qarTveli

mkiTxvelisTvis sruliad miuRebelia. qarTul enaze

arsebuli literatura ki, ZiriTadad, diplomatiur

etiketzea.

maS ase, zmuiliT dahqrian avtomanqanebi, romlebic usaqmur dardimandebs, Zunw spekulantebsa da suliT Ratak saqmosnebs daatareben. yvelgan meSCanurad mow-yobili erTnairi binebia... saWiroa ki adamianis gadaq-

ceva manqanis, telefonisa da sxva mkvdar saSualebaTa monad?... ar gagikvirdeT, es Cvens epoqas ar exeba... es, dReisaTvis esoden aqtualuri sityvebi 1924 wels

daiwera filosofos semion frankis mier.

levan
Typewritten text
sarCevi
Page 11: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

10

q u C a S i

dedaqalaqis quCebis upirvelesi problemaa saco-

bebi, romlebic arRvevs qalaqis cxovrebis ritms,

moqalaqeTa ganwyobas, tonuss; xels uSlis qveynis

ZiriTadi centris ekonomikisa da kulturis ganvi-

Tarebas, sagangebo samsaxurebis muSaobas; azrs ukar-

gavs saqmiani adamianebis punqtualobasa da mowesri-

gebulobas.

erTi saxelobis quCa, xeivani, gamziri abnevs qala-

qis stumrebs da zogjer mkvidr mosaxleobasac (d.

aRmaSeneblis, al. yazbegis da sxv.).

trotuari biznes-saqmianobisTvis araa gankuTvni-

li. moqalaqes siarulSi xels ar unda uSlides

gareT gamotanili Zveli antikvaruli aveji, (jarTad

qceuli) avtomanqana, saremonto velosipedebi, Zveli

saburavebi, SemoRobili kerZo baRCebi, trotuarTan

amoSverili, cudad gadaxerxili liTonis milebi da

sxv.

trotuaris farTs saofise (binis) kibiT ar amci-

reben. garda amisa, Cvens sinamdvileSi uyuradRebod

rCebaT gabarituli kultura: kibis saxuravi Tu

rkinis aivani adamianis simaRleze ar unda iyos. igive

SeiZleba iTqvas Seuferebel adgilze, mzis mimarT

araswori kuTxiT ganlagebul gadaxdis sxvadasxva

avtomatebze, gamWirvale (zogjer gatexili, wawvete-

buli) plastikatiT, saofise karze (romelic gareT

iReba). gamWirvale, cudi ganaTebisas SeumCneveli

zedapiris kideebze feradi zolebis miwebeba aucile-

belia.

Page 12: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

11

qalaqSi Sua moedanze fexiT ar gadadian.

foTlebis dawva (radioaqtiuri wvimebis gamo)

Zalian mavnea da oriode welia, rac akrZala deda-

qalaqis meriam.

Tqveni garegani imiji, eleganturoba, ieri, pir-

veli nabijia warmatebisaken. tansacmeli, xelCanTa Tu

fexsacmeli erTgvari signalis, kodis rols asru-

lebs, romelic miuTiTebs moqalaqis saimedoobasa da

respeqtabelobaze da piriqiT, wver(kiser)gauparsavi

adamiani, Savi naqsovi qudiT, ferebSi Seuxamebeli

tansacmliT, mxolod antipatias iwvevs.

eleganturoba xelovnebaa. am mxriv gansakuTre-

bulad gamoirCevian parizelebi da varSavelebi. maT

uyvarT lamazad Cacma (Tumca, modas ayolilebi ar

arian).

quCaSi unda viaroT lamazad, xelis (qanqara) da

CanTis qnevis gareSe (CanTas marcxena mxares atareben).

qalaqSi naklebad daviRlebiT, Tu komunikaciisas

xSirad gaviRimebT.

asakovans, ufross ar esaubrebian pirSi saReWi

reziniT.

moqalaqeTa komunikacia. ramdenime wlis win

trotuarze mamakacis adgili (qalis gverdiT) quCisken

iyo. Tanamedrove cxovrebaSi amas mniSvneloba aRar

aqvs. xelkaviT siaruli ki aRaraa modaSi.

zrdilobiani adamiani quCaSi gamvlels (invalids,

gansxvavebuls) daJinebiT ar ucqers (zerele mzera

qalaqis wesia), ar Wams (Tundac, mzesumziras), ar

svams. Tumca, bavSvs SeiZleba neba davrToT, isiamov-

Page 13: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

12

nos nayiniT, namcxvriT, kanfetiT. saerTod ki, Cvens

sinamdvileSi gavrcelebuli boTlomania ver jdeba

jansaRi cxovrebis wesSi.

amxanagTan (gamvlelTan) saubrisas Sua trotuarze

ar Cerdebian – ganze gadian. trotuarze oTxeulis

(Tundac, ojaxis), erTad svla mouxerxebelia, viwroze

ki, erTad, or kacze meti, ar unda dadiodes.

nebismieri SekiTxvis win ucnob adamians veubnebiT

ukacravad, an Tu SeiZleba, xolo bolos madlobas

vuxdiT informaciisTvis.

TiTiT quCaSi ar uTiTeben (mxolod saxiT, Ria

majiT), erTmaneTs (arc bavSvebs) ar uyvirian. sigare-

tis namwvs, nagavs iqve ar agdeben. Tu veweviT, siga-

retis kvamli gamvlelebs unda movaridoT. aseve unda

moviqceT avtobusis gaCerebis jixurebTan. aRzrdili

gogona ar awvdis sanTebelas (asanTs) mamakacs.

dilaadrian, quCis siCumeSi, Sua quCaSi ar saub-

roben (xmamaRla) mobilur telefonze [Wiri eces

magas... degenerati...].

Tuki vinme saubrobs mobiluri telefoniT (kedel-

Tan, parkSi da a.S.) araeTikuria aucileblad mis

gverdze amxanagTan erTad dadgoma an telefoniT

yvirili.

viwro trotuarze JestikulaciiT (cal xelSi

sigareti, meoreSi _ telefoni) gamvlels gzas ar uke-

taven, ar Zvrebian kedelsa da moqalaqes Soris darCe-

nil viwro gasasvlelSi. saerTod, kulturul, ganaT-

lebul adamians Jestikulacia minimumamde dahyavs.

Page 14: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

13

Tu gamvlels mosvrili tansacmeli an sxva rame

SeniSneT [windas Tvali wauvida...], umjobesia daxma-

rebisgan Tavis Sekaveba, Tumca, seriozul SemTxvevaSi,

rasakvirvelia, unda gaafrTxiloT [Tqveni CanTa gax-

snilia...]

sxva qveynebidan gansxvavebiT, aSS-Si araa miRebuli quCaSi

usaqmod seirnoba (yvela manqaniT dadis). ufro metic, aseTi

saeWvo adamiani, SesaZloa, policiaSic moxvdes...

Cvens sinamdvileSi mzis saTvales yvelgan atare-

ben maSin, roca SenobaSi misi tareba ulamazoa. ufro

metic, mzis saTvales ixsnian maSinac ki, roca saqmiani

Sexvedra Ria cis qveSaa daniSnuli.

ZaRliT quCaSi. didi qalaqis gaucxoebam,

mometebulma qaosma (sacobebi, parkingi, sulieri gada-

Rla) mosaxleobaSi martoobis grZnoba gaaCina. amis

Sedegia bolo wlebSi dedaqalaqSi moda ZaRlebze,

romelic evropidan Semovida (CineTSi aTiode wlis

win ZaRli aravis hyavda).

vidre sakanonmdeblo baza aracalsaxa da bundo-

vania, mouxerxebelia ZaRlebis saseirno teritoriebi,

ZaRlis patronma (romelic 14 welze naklebi ar unda

iyos) unda SearCios naklebad dasaxlebuli adgilebi,

gamoiyenos alikapi, mokle sabeli sanitaruli norme-

bis dacviT.

yvelas ar uyvars Tqveni ZaRli, piriqiT, misi

eSiniaT da arc misi daynosva siamovnebT (iqneb, sad

Cahyo manamde drunCi?). amitom moqaCeT sabeli, Tumca

Tu usabelodaa, elementaruli zrdiloba moiTxovs,

dauZaxoT ZaRls da ar wamoiZaxoT [SegeSindaT? ar

ikbineba, kargi ZaRlia...]. ar SeiZleba rom patroni

Page 15: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

14

afetiSebdes cxovels, mas adamianze maRla ayenebdes

[es ZaRli zogierT adamianze Wkviania...].

ganviTarebul qveynebSi bavSvebs parkSi ar aTama-

Seben iq, sadac ZaRlebi arian (maTTvis calke zonaa

gamoyofili).

ZaRls ojaxSi didi yuradReba sWirdeba, gansakuT-

rebiT moyvanidan pirvel dReebSi.

stumrebma sufrasTan ZaRls ar unda aWamon. saer-

Tod, roca stumrebs eliT, umjobesia ZaRli CaketoT

calke oTaxSi (zogi alergiulia).

tyeSi, mindorSi Tqvenken yefiT movardnil ZaRls

ar gaeqceT. piriqiT, dadeqiT gverdulad da ar

ucqiroT TvalebSi. Tu SiSs ar aCvenebT (is grZnobs

iRliis ofls) da daxvdebiT RimiliT, is, umetes

SemTxvevaSi, gageclebaT.

iaponiis imperatoris dasacavad gamoiyvanes iSviaTi jiSis

ZaRli (akito), romelsac ise zrdian, rom moisaqmos mxolod

garkveul sityvaze.

xalxis nakadSi. quCaSi, metros sadguris ga-

sasvlelSi, moqalaqe yovelTvis marjvena mxares ika-

vebs. imave wesiT uvlian gverds erTmaneTs Semxvedri

mimarTulebiT moZravi calkeuli adamianebi. sokoebi-

viT momravlebul Sesawir (xSirad umisamarTo) yuTebs

ise ar unda amontaJebdnen, rom trotuarze, xidsa da

gadasasvlel gvirabebSi xalxis nakads xels uSli-

des.

Cveni dedaqalaqis moednebsa da quCebSi nakadis

regulirebis problema jer ar arsebobs. megapoli-

sebSi (magaliTad, tokio _ 15 mln mcxovrebi) es

Page 16: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

15

sakiTxi moagvares garkveuli distanciiT, pedanturad

erTi siCqariT koleqtiuri moZraobiT, saerTo qcevis

kulturiT.

upiratesobas yovelTvis karidan gamomsvlelebs

aZleven, uTmoben.

Tu aRmoCndiTYdid, uwesrigo xalxis nakadSi

(mitingi, stadioni da sxv.), Zirs ar daeceT (adgoma

praqtikulad SeuZlebelia). iyaviT nakadis SuaSi. ked-

lebidan (zRudeebidan) Sors, idayvSi moxrili xele-

biT, romliTac icavT mkerds.

saqalaqo tipis ekologia (urboekologia) _

esaa bunebriv-teritoriuli kompleqsi, sadac adamiani

erTi ekologiuri niSidan (sacxovrebeli, samuSao,

transporti da sxv.) meoreSi gadaadgildeba.

industrializaciis epoqis dasawyisidan dRemde

qalaqebis ganviTarebam miiRo antihumanuri, anti-

ekologiuri da Cixuri xasiaTi. qalaqi, romelic adre

iTvleboda ekonomikis da socialuri progresis Ziri-

Tad mamoZravebel Zalad, amJamad mis muxruWad iqca.

evropaSi manqanebis gamonabolqvisgan yovelwli-

urad 230 aTasamde adamiani iRupeba (msoflioSi _ 7

mln). uxarisxo wylis gamo ki msoflioSi yovel-

wliurad iRupeba 5 mln adamiani, ZiriTadad, bavSvebi.

mavne gamonabolqvebi damRupvelia tyisTvisac, gan-

sakuTrebiT wiwviani jiSebisTvis.

Cvens dedaqalaqSi mwvane nargavebis raodenoba dadgenil nor-

maze 5-jer naklebia, maSin, rodesac 1 tona nargavi amave

raodenobis Jangbads gamoimuSavebs. calkeul adgilebSi dasa-

Sveb normas aRemateba azotis dioqsidi (NO2) _ avtoparkis

Page 17: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

16

teqnikuri gaumarTaobis gamo da umciresi nawilakebi (PM10) _

mtveri (ZiriTad, mSeneblobebze).

mTels msoflioSi problemuria eleqtronuli

teqnikis narCenebi, romelic garemos mZime metalebiT

abinZurebs. am narCenebis moculobam ukve 50 mln

tonas miaRwia. aTiode wlis Semdeg toqsikuri nar-

Cenebis raodenoba 500-jer gaizrdeba, amitom saWiroa

ekologiur kulturaze zrunva.

Tanamedrove ekologias axali problemebi ufro

swrafad Semoaqvs, vidre sazogadoeba maTi gadaWris

gzebs umklavdeba.

mSobeli cud magaliTs aZlevs bavSvs, rodesac

Zirs agdebs orcxobilis (nayinis) SesafuT qaRalds,

sigaretis namwvs da sxv.

Tu nagvis konteineri binidan moSorebiTaa, Tavmo-

yvare diasaxlisi Txeli, gamWirvale celofnis parkiT

yvelas ar aCvenebs Tavis sadils. ganviTarebul qvey-

nebSi nagavs axarisxeben gansxvavebuli feris yuTebSi.

iaponiaSi, samxreT koreaSi da sxv. quCaSi ar dgas sanagve

urna, daniaSi _ sruliad avtomatizebuli bunkerebi miwis qve-

Saa, samxreT koreaSi _ sanagve urnebi mxolod sazogadoebriv

tualetebSia. sul male nagavi pirdapir binidan miwisqveSa

sistemiT gava.

Cveni qveynis saamayo Svilebis Zeglebze ar kideben

(awyoben) gasayid saqonels, ar bRajnian balonis saRe-

baviT, ar akraven yidva-gayidvis gancxadebebs. aseve ar

SeiZleba reklamis gakvra sxvisi sadarbazos karze,

liftze, avtobusis gaCerebis jixurebze, komunaluri

samsaxuris mricxvelze, yuTebze, reabilitirebul,

turistul quCebSi [varCen buasils...]. quCis fasads

saRebavis SesxurebiT ar amaxinjeben.

Page 18: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

17

saerTod, kerZo sakuTrebis dazianeba jarimiT

isjeba.

Cvens qalaqebSi sazogadoebrivi tualetebis didi

deficitia. dedaqalaqis centralur parkebSi ganlage-

buli tualetebi ufasoa, Tumca warwera reterati

ufasoa moqalaqes abnevs (reterati tualets niSnavs).

levan
Typewritten text
sarCevi
Page 19: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

18

oja x S i

quCidan saxlSi SemosvlisTanave aucilebelia

fexsacmlis gamocvla, raTa quCis mtverTan erTad Sin

ar SemovitanoT fexsacmlis lanCze dagrovili mZime

metalebi (saburavis nawilebi, gamonabolqvi) da maTi

gavrcelebiT safrTxe ar SevuqmnaT ojaxis wevrebs.

ganviTarebul qveynebSi (germania, amerika, inglisi da sxv.),

trotuarebs, quCebs sistematurad recxaven, quCaSi mxolod

manqaniT dadian, yvelgan idealuri sisufTavea, amitom fex-

sacmlis gamocvla araa miRebuli.

ojaxSi pativs scemen erTmaneTis Cvevebsa da

gatacebebs [mTeli dRe telefonTan xar...; mTeli dRe

wigni giWiravs...], ar gakicxoT erTmaneTis megobrebi.

moxucs ar eubnebian: [Tqven asakSi...]. gansakuT-

rebuli yuradReba da pativiscema sWirdeba diasax-

liss, Tundac imitom, rom mTeli dRe gazqurasTanaa...

ojaxSi mtkiced unda davicvaT mimoweris sai-

dumloeba: nu daalagebT meuRlis pirad ujras da

xelCanTas, gansakuTrebiT sawyenia undobloba da

kontroli ojaxis wevris mxridan.

ojaxidan gasvlisas, Cveulebriv, ar aris aucile-

beli davibaroT, sad mivdivarT, Tumca umjobesia,

meuRlem Tqveni savaraudo dabrunebis dro icodes.

Sinaurs, ojaxis wevrs epatieba axirebuloba. fsi-

qologiis kanonebidan gamomdinare, adamians ramdenime

dRe unda davacadoT, xolo quCidan Semosul, daR-

lil ojaxis wevrs _ xuTiode wuTi, vidre mivaxarebT

ojaxur problemebs. bevri ojaxuri konfliqti

swored aqedan iwyeba.

Page 20: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

19

ar aris swori ojaxis wevrebs Soris xSirad

urTierTobis garkveva _ simarTlis bolomde Ziebas

mxolod Cxubi mohyveba. saerTod, ojaxSi uadgiloa

ironia da mbrZanebluri kilo.

idealuri meuRleebi ar arseboben. colebi xSirad

mgrZnobiareni arian maSin, roca maTi qorwinebis dRe

aviwydebaT.

Tu mSobeli arakoreqtulia Svilis mimarT, uyvi-

ris mas (logikuri saubris nacvlad), bavSvi grZnobs

mSoblis sisustes da aRar reagirebs mis yvirilsa da

Cxubze.

mamam vaJis, ojaxis momavali ufrosis aRzrdas

gansakuTrebuli yuradReba unda miaqcios, radgan

skolis pedagogTa umetesoba qalbatonia.

ojaxSi sisufTavisa da wesrigis dacva mxolod

diasaxlisis movaleobas ar unda warmoadgendes. droa

XXI saukunis mamakaci (umuSevari, romelic aRar aris

ojaxis erTaderTi marCenali) mieCvios piradi higienis

dacvas, Tavisi Tavis momsaxurebas [qalo, momitane

Custebi...]. mamakaci, romelic diasaxliss ojaxur saq-

meebSi ar exmareba _ usargebloa. axalgazrdam, moma-

valma ojaxis ufrosma unda icodes, raoden mniSvne-

lovania diasaxlisisTvis samzareuloSi normaluri

pirobebis Seqmna. Tumca, Cven garSemo higienis maniaki

_ qalebic arian. es iseve arasasiamovno da momabez-

rebelia, rogorc mamakacis pasiuroba saojaxo saq-

meebSi.

xmauriT (sarecxi manqana, televizori, telefoni

da sxv.) ojaxis wevrebi ar unda awuxebdnen erTmaneTs.

yvelasTvis komfortulia, roca mobiluri telefoniT

Page 21: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

20

saubroben binis Tavisufali oTaxidan. televizori

mTeli dRis ganmavlobaSi CarTuli ar unda iyos. amiT

Tqven (Tu es TveobiT grZeldeba), ojaxur simyudroves

urRvevT Tqvenive ojaxis wevrebs, gansakuTrebiT _

dasaqmebulebs. zogadad, ganaTlebuli, kulturuli

adamianis binaSi televizors, kompiutersa da mobi-

lur telefons centraluri adgili ar ukavia.

liftSi quCis igive wesi moqmedebs, gansakuTrebiT

savaWro dawesebulebaSi. liftis karidan mamakaci

qalebis, bavSvebisa da moxucebis Semdeg gamodis.

cariel kabinaSi ki jer mSobeli (ufrosi) Sedis,

xolo liftidan misi usafrTxoebidan gamomdinare,

jer bavSvi gamodis. liftSi ar ewevian.

sacxovrebeli saxlis (samsaxuris) liftSi ucnob-

sac esalmebian. zrdilobiani adamiani Tanamgzavris

mimarT zurgiT ar dgeba (Tumca, Tvals aridebs mas)

da ar gaagrZelebs mobiluri telefoniT saubars.

liftis arastandartuli Rilakebis gamo bevri

ibneva. amitom sasargebloa davimaxsovroT simbo-

loebi, romelTac sarTulis nomris nacvlad iyeneben.

mag.: GL, GO, GF ZiriTad gasasvlels niSnavs.

meuRlesTan. meore msoflio omis Semdeg,

gasuli saukunis 50-ian wlebSi, swavla-aRzrdis

procesSi Zireuli cvlilebebi moxda: gaerTianda

vaJTa da qalTa skolebi. cxovrebam aCvena, rom

gaerTianebas Tavisi uaryofiTi mxarec hqonda:

gogonaTa mTeli Taobebi aRizarda erTi Sablonis,

sworxazovani logikis zegavleniT, qaluri intuiciis

deficitiT.

Page 22: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

21

Tanamedrove socialuri orientirebi qals ubiZ-

gebs gaxdes magari, kapasi, Tumca cxovrebaSi ojaxs

inarCunebs, saboloo warmatebas aRwevs is, vinc icis

patieba, lodini da beds Tavisi xeliT Zerwavs...

evropis umetes qveynebSi oficialuri (iuridiuli) qorwinebis

garda, samoqalaqo (Tavisufali) qorwinebacaa daSvebuli.

holandiel axalgazrdobaSi popularulia qorwinebis axali

formac: droebiTi Tanacxovreba kontraqtiT (notariuli kon-

traqti 5-10 wliT, ganqorwinebis gamartivebuli pirobebiT).

aseTi qorwineba praqtikaSia im qveynebSi, sadac sazogadoeba

ukompleqso gogonas mimarT uaryofiTadaa ganwyobili.

kontraqtebi gansakuTrebiT daxvewilia aSS-Si. is awesrigebs

ojaxur Tanacxovrebas da icavs mas konfliqtisagan. saerTod,

ojaxuri Rirebulebebis gansakuTrebuli roliT amerika evro-

pisgan gansxvavdeba. zogierT StatSi col-qmruli Ralati dRe-

sac jarimiT isjeba, xolo mamis mier 15 wlis gogonas TiTze

wamocmuli beWedi mas qalwulobis SenarCunebas daqorwinebamde

avaldebulebs.

Tu gavcildiT. xSirad qorwinebidan ramdenime

wlis Semdeg, mamakacs meuRle bezrdeba (musulmanebi

xelaxla qorwindebian) da ojaxebi ingreva.

ganqorwinebulTa ricxvi qveyanaSi yovelwliurad

izrdeba: 2017 wels aTi aTasi wyvili ganqorwinda

maSin, roca 2010 wels _ mxolod ori aTasi...

gaSorebul cols saxlidan nivTiviT ar agdeben.

gamoiCineT adamianoba, ar ilaparakoT masze cudad.

SeqmeniT informaciuli vakuumi am sakiTxis garSemo...

satelefono saubrebi, miwer-mowera xels SegiSliT

axali cxovrebis dawyebaSi. meuRlisgan moiTxoveT,

rom gadayaros Tqveni fotoebi.

axal iluziebSi rom ar CavardeT, aRar gaimeoroT

adre daSvebuli Secdomebi. xelaxali ganSoreba ki

bevrad ufro mtkivneuli da damangreveli iqneba.

Page 23: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

22

urTierTobis minimumamde dayvana depresiisagan dagi-

cavT. droTa ganmavlobaSi gagiqrebaT (an gaginel-

debaT mainc) ojaxis dangreviT miRebuli travma.

mezoblebi. erT SenobaSi mcxovrebni, Tundac

axlos ar icnobdnen erTmaneTs, Sexvedrisas esalme-

bian (da bavSvebsac amaves aswavlian).

Tanamedrove binebSi kedlebs kargi bgeriTi izo-

lacia ar aqvs. amitom, mezoblebi valdebulni arian

erTmaneTs xeli ar SeuSalon normalur cxovrebaSi.

ar daurRvion simSvide. gaafrTxilon erTmaneTi

remontis (wveulebis) win (xangrZlivobis fiqsaciiT),

aukrZalon bavSvebs xmamaRali saubari, mixedon av

ZaRls, uxmaurod iaron iatakze, naTuris Suqi sxvis

fanjaras moaridon da a.S.

mezoblis binaSi uceremoniod, unebarTvod ar

Sedian (Tundac, eqimis gamoZaxebisas), ar interesde-

bian mezoblis cxovrebis wvrilmanebiT. sasurvelia,

karis zari grZeli (xSiri) signaliT ar dairekos. es

exeba komunaluri samsaxurebis warmomadgenlebs, re-

ligiuri organizaciebis (seqtebis) merkantilur mqa-

dageblebs... xolo Tu sxvadasxva mizeziT maspinZeli

kars ar giRebT, ar aris mizanSewonili mezoblis

daxmarebiT mizans mainc miaRwioT [gaagrZeleT rekva,

Sin arian...].

saerTo ezoSi. mezoblis Tanxmobis gareSe mis

fanjarasTan ar ayeneben kondencioners da gamaTbo-

bels, misi saxlis saxuravze (kedelze) ki _ antenasa

da kabels.

Page 24: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

23

mizanSewonili ar aris aivnidan xmamaRali sau-

bari, miT umetes, yvirili (gansakuTrebiT, RamiT an

dilaadrian), SuaRamisas televizoris (skaipis) xmauri,

sigaretis mosawevi kuTxis mezoblis fanjarasTan

mowyoba. dReisaTvis SenobaSi sigaretis moweva ukve

kanoniT isjeba.

Tu ezoSi mezoblis sarecxia gafenili, xaliCas

ar bertyaven. zrdilobiani adamiani yurs ar miugdebs

mezoblis saubars nebismier pirTan.

saerTod, didi qalaqis ezoebSi, quCebSi wlobiT grZeldeba

samSeneblo xmauri. sxva xalxebisgan gansxvavebiT, qarTveli

mTeli cxovrebis manZilze remonts akeTebs, aSenebs...

Tu mezobeli binas aqiravebs, daazusteT mdgmure-

bis raodenoba, raTa momavalSi kidev ar daamaton

amxanagi.

raime gaugebrobaSi rom ar aRmoCndeT, binis

yidvis win yvela saWiro informacia gadaamowmeT [ase

miTxres, Tqveni kedlis gamotexviT, calke gasasvleli

geqnebaTo...].

fulis gasesxeba (an dabruneba) umjobesia

msxvili kupiurebiT. didi Tanxis sesxebisas punqtua-

luri adamiani valis raodenobas furcelze Caiwers,

xolo dabrunebisas gadaxazavs (msesxeblis Tandas-

wrebiT) an mimarTavs notariuss.

fulis gadacemas pirovnebisTvis Tavisi wesi aqvs:

jer daiTvaleT da Semdeg gadaeciT kupiurebis paketi.

ar aris mizanSewonili cal-calke kupiurebis (xur-

dis) gadacema da gadamowmebis mizniT Tanxis ukan

moTxovna.

Page 25: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

24

karg saqcielad ar iTvleba, Tu megobar-amxanags

gaagebinebT, vis ramdeni vali aqvs Tqveni.

sareklamo gancxadebebi. sxvisi sadarbazos karze an kedelze, zogadad, kerZo sakuTrebaze gancxa-

debebis gakvra sxvisi qonebis dazianebad iTvleba da

isjeba kanoniT.

gancxadebis (saarCevno plakatebis) gakvra dauSve-

belia Cveni eris saukeTeso Svilebis ukvdavsayofad

Seqmnili memorialuri dafebis axlos, axalgaremon-

tebul saxlebze, zogadad, axali tfilisis reabi-

litirebul, turistebiT savse quCebSi [vaqiraveb

afrikaSi...].

gancxadebis bolos ramdenime Zaxilis niSani

(iseve, rogorc saswrafod) mxolod dabla wevs

gasayidi saqonlis fass [saswrafod!!!]... cud STabeW-

dilebas tovebs araswori qarTuliT dawerili gan-

cxadebac [vaqiraveb binas kalidoriT da tvaletiT...].

levan
Typewritten text
sarCevi
levan
Typewritten text
sarCevi
levan
Typewritten text
sarCevi
Page 26: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

25

s tu m a r i

Tu gvestumrnen. adamianebTan urTierToba

Cveni cxovrebis umTavresi faseulobaa. qarTuli

stumarTmoyvareoba (stumari RvTisaa) mTels msof-

lioSi cnobili fenomenia.

did qalaqebSi cxovrebis daZabuli tempis gamo

(saqarTvelos qalaqebSi 2 milion 130 aTasi kaci

cxovrobs), vidre maspinZlis binis (saxlis) kars

miadgebiT, daurekeT sul cota, 5 wuTiT adre. es wesi

mezoblebsa da naTesavebzec vrceldeba [vicodi

saxlSi iyavi da movedi...].

Tu TqvenTan mainc moulodnelad movidnen,

SegiZliaT Tavs neba misceT ar iyoT formaSi. urTi-

erTgacnobisas pirvelad vaxsenebT qalis (umcrosis,

adre misulis) saxels mokle informaciiT [eqimia.

megobaria. Tanakurselia...].

karTan mdgomebi, Tanamedrove pirobebSi, ar unda

epatiJebodnen win gasvlaze (gaiareT zedmeti ceremo-

niis gareSe), Tumca mainc, stumari umjobesia pirveli

Sevides.

Cvens sinamdvileSi xSiria, roca stumars moaqvs saCuqari...

mas gansakuTrebuli yuradReba marTebs, raTa iarliyze (an

yuTis SigniT) maspinZelma ar aRmoaCinos... stumris saxeli.

zogierT praqtikul erebSi sruliad Cveulebrivi movlenaa

saCuqrad... tualetis qaRaldis rulonis mitana. motanili

sasmeli (sakvebi) sufrasTan axlos dadeT.

Tu stumari pirveladaa, aCveneT mas abazanis kari,

raTa jer mowesrigdes. kulturuli, kargad aRzrdili

adamianebi pirad saqmeebze, avadmyofobaze, dietaze,

sxvis garegnobaze, TanamSromlebze, sizmrebze, reli-

Page 27: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

26

giaze ar saubroben, erTi sityviT, ar Woraoben, ar

yvirian sxva oTaxidan. globaluri daTbobis epoqaSi,

albaT, ar Rirs sicxeze laparaki _ laTinur ameri-

kaSi es cud tonad iTvleba...

ar aris sasurveli mTeli saRamo stumars Tqveni

ZaRlis an katis siyvarulze esaubroT, kompiuterSi

maTi fotoebiT Tavi moiwonoT, an Tqveni literatu-

ruli Sedevrebi waukiTxoT. es maT umetes SemTxvevaSi,

ar ainteresebT. Tu sxeulis eniT stumars SeamCnevT,

rom Tqveni monologi ar ainteresebs, SecvaleT

saubris Tema. gacilebisas maspinZeli stumrebs

exmareba CacmaSi, Tumca kars pirveli ar unda aRebdes.

sxva qalaqidan (soflidan) Camosuli stumari,

didi qalaqis daZabuli ritmis gamo, maspinZels

seriozul problemebs uqmnis. gansakuTrebiT rTul

mdgomareobaSi gvayenebs gaufrTxileblad (telefoniT

Setyobinebis gareSe), eqspromtad momdgari nacnobi

(naTesavi).

aseT situaciaSi ar aris aucilebeli saswrafod

tansacmlis gamocvla, oTaxis mowesrigeba, Tavis

marTleba. Tqveni simSvide da bunebrivoba TavisTavad

ganmuxtavs saerTo uxerxulobas.

igive SeiZleba iTqvas sakurorto-saagarako adgi-

lebis mkvidrebze, radgan, rogorc wesi, stumars

hgonia, rom `am formatSi~ viziti sruliad bunebrivia.

Tu dagvpatiJes. saxlis (binis) kibeze pirveli

qali adis, magram Tu sibnelea, kibe damrecia an ucxo

adgilia _ kaci.

Page 28: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

27

kocnisas miRebulia miuSviroT marjvena loya,

raTa erTmaneTs cxvirebiT ar davejaxoT. stumars

ezoSi ar daaxvedroT aSvebuli ZaRli. tansacmlis

sakidi (zamTarSi) tansacmliT gadatvirTuli ar unda

iyos. stumarTan gaTboba _ kondencionerisTvis ar

zogaven eleqtroenergias (gazs), ojaxis wevrebi ki

kinklaobisagan Tavs ikaveben.

axalgacnobilebi erTmaneTTan mokrZalebiT saub-

roben. dauSvebelia gulxeldakrefili jdoma, xSirad

saaTze cqera, orive xelis jibeSi Cayofa, fexis fexze

Semodeba (roca fexsacmeli Tanamosaubriskenaa mimar-

Tuli), mTqnareba, cxviris xmauriT mowmenda, xelSi

gasaRebis asxmulis triali, magidaze kakuni, saubarSi

mxrebis aCeCva, saubris nervuli siciliT dasruleba...

ar gadaamlaSoT erudiciis gamovleniT, es Tqven

Soris distancias Seqmnis.

dasavleTis qveynebSi rwmena, damokidebuleba

religiisadmi, finansuri mdgomareoba, politikuri

mrwamsi _ intimuri Temebia da am sakiTxebze SekiT-

xvebs utaqtobad miiCneven. uSvilo ojaxTan urTier-

Tobisas mtkivneul Temas ar exebian [droa, ukve

gyavdeT...].

sufris gaSlis Semdeg yuradRebiani maspinZeli

gaaniavebs oTaxs (samzareulos saWmlis aromatebis

gamo). Tu stumris raodenoba mcirea, sufras diasax-

lisze (ojaxis ufrosze) adre nu miusxdebiT.

Tu sufrasTan dagaxvelaT, pirze marjvena (da ara

marcxena) xeli aifareT.

Page 29: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

28

Tanamedrove gogonas XXI saukunis sazogadoeba

uamrav moTxovnas uyenebs, rasac is, bunebrivia,

yovelTvis ver Seasrulebs. amasTan, Tu is kargad

aRzrdili ar aris, socialuri jgufebidan gairiyeba

da momavali warmatebis Sanss dakargavs.

etiketi moduri gaxda maRali rangis (top) menejerebis

garemocvaSi _ man biznesSi damatebiTi Semosavlis funqcia

SeiZina. am wreSi gogonas kolmeurnis manerebi ar unda

hqondes (romelic yvelafris TviTon keTebasaa miCveuli):

ar aiRos davardnili nivTi mamakacze adre;

ijdes (idges) welSi gamarTuli;

ar gaisworos bretelebi, kolgotebi;

misalmebisas mamakacs gauwodos maja vertikalurad (da

ara horizontalurad);

ar SeukveTos oficiants (mxolod karnaxobs mamakacs);

manqanidan gadmosvlisas (Cajdomisas) fexebi hqondes

tyupad;

RonisZiebaze ar mivides Tavisi manqaniT, raTa formaSi

iyos (ar ifiqros parkirebaze da sxv.);

xolo yvelaze gavrcelebuli Secdomaa, rodesac gogona ar

iqceva bunebrivad _ wrialebs, akeTebs zedmet moZraobebs.

cudi manerebia: Woraoba, enataniaoba, xmamaRali

sicili, vulgaruloba, zedmeti samkaulis tareba,

trabaxi, zedmeti cnobismoyvareoba, kamaTi, roca

sakiTxSi garkveuli ar xarT da sxv.

etiketis wesebis Sesruleba taqtiani gogonasa-

Tvis rTuli ar unda iyos, radgan ZiriTadi principi

martivia _ qali, upirveles yovlisa, qalia. qalTan

damokidebuleba ki sazogadoebrivi cnobierebis civi-

lizebulobis ganmsazRvreli maCvenebelia.

Page 30: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

29

quCaSi sazogadoebriv adgilebSi Seyvarebuli wyvilis xvevna-

kocna, Cvens sinamdvileSi, SeniSvniT amoiwureba (isic, ukidures

SemTxvevaSi). sxva qveynebSi es ase ar aris _ am danaSaulisTvis

meqsikaSi erTi dRiT, xolo indoneziaSi _ wlobiT patimroba

geliT. am mxriv simkacrea egviptesa da malaiziaSic.

levan
Typewritten text
sarCevi
Page 31: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

30

saqalaqo transportSi

Cveni dedaqalaqis sigrZe 40 kilometrs aRemateba,

rac moqalaqisTvis seriozuli satransporto daR-

lilobis mizezia. amas emateba saavtomobilo `saco-

bebi~ (moskovSi, los-anJelesSi, niu-iorkSi mZRoli

weliwadSi 100-mde saaTs sacobSi kargavs). amitom

qcevis etikets transportSi meti yuradReba sWirdeba.

samarSruto taqsi (mikroavtobusi). viwro gasasvlelis gamo mgzavri ise unda ijdes, rom fexe-

biT xels ar uSlides sxvis gadaadgilebas. moRre-

cili jdoma (roca gverdze Tavisufali adgilia)

mxolod mavne Cvevaa. saerTod, daikaveT TqvenTvis

gankuTvnili erTi (da ara erTnaxevari) adgili.

amasTan, qali (Tundac bargiT), skamze fexgaSlili ar

unda ijdes.

araa lamazi mikroavtobusSi Sesvla mobiluri

telefoniT xelSi, Caxsnili Tbili qurTukiT. qolgis

Senaxva ki polieTilenis parkSi SeiZleba.

modaSi Semovida xmamaRali, xangrZlivi saubari

mobiluri telefoniT. zogjer gadaudebeli, saqmiani,

wynari saubari yvelasaTvis misaRebia, magram damRle-

lia (pirvel rigSi, mZRolisaTvis) pirad (zogjer

intimur) Temaze saubari [daleuli xom ar xar... ho,

mec cota...]. mobiluri telefoniT saubrisas win, an

gverdiT mjdoms yurSi ar Cahyvirian, telefonis

jibidan amoRebisas mezobels ar awuxeben.

mSobelma bavSvi ar unda miaCvios transportSi

Wamas (funTuSa, nayini, saWapuri da sxv.), wvenis atanas,

Page 32: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

31

Tanac gaxsnili boTliT, romelic, SesaZloa, mgzavrs

gadaesxas...

mikroavtobusi sazogadoebrivi transportia _

yursasmeniT mgzavroba SesaZloa, saWiro adgilze

Causvlelobis mizezi gaxdes da saerTod, xels uSlis

mgzavrebTan normalur komunikacias.

mgzavrs gauWirdeba mikroavtobusis viwro gasas-

vlelSi gavla, Tu fexze mdgomni erT (romelime

fanjris) mxares (da ara Wadrakulad) ar dadgebian.

dedaqalaqis sacobebiT gadaRlili mZRolisTvis

misamarTavad yvelaze Sesaferisi fraza iqneba [aq

sadme gamiCereT...]. Tu ar gaqvT samgzavro baraTi, xur-

da winaswar moamzadeT. cud STabeWdilebas tovebs

mgzavri, romelic msxvil kupiurebs (gansakuTrebiT,

dilis saaTebSi) mZRolTan axurdavebs. araeTikuria

karebis mijaxunebiT mZRolisaTvis sityvis moWra da

a.S.

mZRolma ki unda icodes, rom sareklamo gancxa-

debis radiomosmeniT mgzavri ar daRalos. religiuri

atributikis (xatebi da sxv.) gamofena araeTikuria,

salonSi ar ewevian da arc bolo gaCerebazea saloni

samarSruto taqsis mZRolebis TavSeyrisa da Tambaqos

mowevis adgili.

ganviTarebul qveynebSi mikroavtobusebs mxolod mcire man-

Zilze, uwyebrivi daniSnulebiT iyeneben.

avtobusi. gaCerebis (araeleqtronul) niSanze

(trafaretze) unikaluri nomeria (ID), romliTac Tqven

mobilur telefonze SegiZliaT miiRoT avtobusis

moZraobis ganrigi (akrifeT mokle teqsturi Setyo-

Page 33: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

32

bineba nomerze 93 344). iqvea naxati QR kodi, romlis

smartfonSi skanirebiT SeiZleba kompaniis veb-gver-

didan miiRoT igive informacia.

nacnobebi, romlebic ori karidan erTdroulad

amovidnen, ar uyvirian erTmaneTs [me unda agiRo bile-

Ti... ara, me...]. gadaeCvieT iaffasian pativiscemas.

daRlil mgzavrebSi (samsaxuri, sacobebi...) xSiria

konfliqti, aq kargi gamosavalia iumori. saerTod,

Tavaziani adamianebi erTmaneTs fsiqologiur nagavs

ar ayrian (ucxoeTSi problemas fsiqoTerapevtiT agva-

reben). monitoringis samsaxuric Tavis movaleobas

mxolod profesiuli leqsikis CarCoebSi unda gamoxa-

tavdes. kulturuli adamiani avtobusSi mitings ar

moawyobs [amxela saxlebi ra fulebiT aaSenes?...].

aRebuli bileTi SeinaxeT erT, fiqsirebul ad-

gilze (CanTa, jibe da a.S.). saerTod, mgzavrobis dro

sasargeblod (Tundac dRis dasagegmad), gamoiyeneT.

Casvlisas gverdze mjdom mgzavrs sTxoveT, gaga-

taroT. Tu xelSi CanTa (celofnis parki) giWiravT,

moarideT wina mgzavris Tavs...

Tu nacnobs bileTi auReT, ar aris saWiro yvelas

yuradReba miiqcioT. avtobusidan (mikroavtobusidan)

pirveli mamakaci Camodis da qals exmareba Camo-

svlaSi. Casvlisas dedaqalaqis transportSi bileTs

mZRols ar aCveneben (es mas ar exeba). Tu bileTi

mogTxoves, mas Sesabamis samsaxurs warudgenT.

sagareubno transportis, romelic dedaqalaqis

mimdebare kurortebs (dabebs) emsaxureba, mgzavrobis

dro metia da zafxulis sezonis TveebSi 1-2 saaTs

Page 34: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

33

aRwevs. cxadia, qcevis zemoT ganxiluli wesebi aqac

ZalaSia.

metro. sadguris SenobaSi mgzavri ar unda Sevi-des im karidan, romelzec akrZalvis niSania gamo-

saxuli. Sesasvleli kari ar unda iyos gadatvirTuli

movaWreebiTa da reklamis damrigebeli gogonebiT.

gadasasvlel gvirabSi, kibeebze imoZraveT xalxis

nakadTan erTad, marjvena mxares. Sua gvirabSi ar Cer-

debian nacnobebTan sasaubrod, telefonze saTamaSod.

eskalatorze dadeqiT marjvena mxares. gansakuT-

rebuli sifrTxile marTebT qalebs (bavSviT, maRali

quslebiT). eqskalatorze Sesvlis win yuradRebiani

deda wyvets mobiluri telefoniT saubars, pirveli

Sedis kibeze, moajiridan zurgSeqceviT da akontro-

lebs zeda safexurze mdgom bavSvs, romelsac xeli

moajirze ar unda ekidos. am wesis darRvevas SeiZle-

ba mohyves bavSvis xelis mtevnis (quslis) mowyveta.

eskalatorze mgzavrs marcxena mxridan uSveben. ar

zRudaven sivrces bargiT, doinjis gakeTebiT... Camo-

svlisas umjobesia, Tu erTi safexuri (win da ukan)

Tavisufali iqneba. yofila SemTxveva, rodesac eskala-

toris avariuli aCqarebis gamo rva adamiani daRu-

pula, bevri daSavebula (aseT SemTxvevaSi erTaderTi

gamosavalia mezobel eskalatorze swrafi gadasvla).

matareblis gamoCenis dro cifrul tabloze mwvane feriTaa

aRniSnuli. misi sadgurSi Semosvlisas moerideT gvirabis

mavne haeris SesunTqvas.

vagonSi bavSvi ise unda SeiyvanoT, rom xalxis

nakadSi (centrSi) ar moxvdes. Seyvarebulebi ki xelCa-

kidebulebi ar Sedian. mgzavrma erTi (da ara erTna-

Page 35: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

34

xevari) skami unda daikavos, rom vagonis Sua ujraSi

eqvsi kacisTvis gankuTvnil skamze yvela daetios.

mamakaci (gansakuTrebiT qali) fexgaSlili ar unda

ijdes _ es ulamazoa, miT umetes, rom avtobusisgan

gansxvavebiT, metroSi inerciis Zalebi ar gvawuxebs.

Zlieri xmauris gamo, saubari unda SevwyvitoT: skami-

dan fexze mdgoms yvelas gasagonad ar uyvirian [ho,

cixeSia... ho, fuli... giraoTi...].

saqmiani, zrdilobiani adamiani ar iyureba mezo-

beli mgzavris telefonSi, wignSi, bloknotSi, ar

afiqsirebs, ras wers da a.S. sruliad uadgiloa da mxolod mgzavrTa gaRizianebas iwvevs

metros vagonis xmaurSi dolis, mikrofonis, akordeonisa da

sxv. gamoyenebiT mowyalebis Txovna. xSiria SemTxveva, roca

maTxovari uars ambobs SeTavazebul samsaxurze, radgan

farulma eqsperimentma aCvena, misi Semosavali TveSi deda-

qalaqis sajaro skolis pedagogis xelfass 3-4-jer aRemateba.

metros sadguridan xalxis nakadis sawinaaRmde-

god (quCidan Sesasvleli karidan) ar gamodian.

liandagze SemTxveviT moxvedrisas gaxsovdeT, rom

platformaze asasvleli kibe baqnis win, saaTebTanaa.

matareblis moZraobis marcxena mxares ki mesame

relsi Zabvis qveSaa da pirdapir platformaze amo-

svla Zalze saSiSia.

taqsiSi qalis adgili ukanaa (diagonalurad). es

adgili saukeTesoa kacisTvisac, raTa mZRolma Tavisi

problemebiT ar daRalos da erTdroulad, masTan

vizualuri kontaqtisTvis. Tuki is qalTanaa, maSin

misi adgili qalis gverdiTaa (Tavdapirvelad Casvams

qals da Semouvlis manqanas, cxadia, Tu quCa amis

saSualebas iZleva).

Page 36: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

35

bevr qveyanaSi Rvedis gakeTeba ukana savarZelze-

caa savaldebulo...

taqsis mZRols mgzavri esalmeba. madloba da

damSvidobebac savaldebuloa.

mgzavris TandaswrebiT mZRoli ar eweva, ar rTavs

Semawuxebel musikas, ar ilanZReba yvelaferze, miT-

umetes Sor manZilze mgzavrobis (an qalaqidan gas-

vlisas).

saqmeze mimavali mgzavri valdebuli ar aris taq-

siSi sareklamo gancxadebebi isminos [aiReT sesxi...

iyideT bina...].

mZRols unda hqondes xurda. mas Cuqnian mgzav-

robis Rirebulebis aT procents.

klientis Zebnisas mZRoli gamvlels ar unda usig-

nalebdes.

saerTod, sazogadoebriv transportSi, Tu fexze

dgaxarT, ideqiT moZraobis mimarTulebiT _ satran-

sporto SemTxvevisas zurgze davardna saSiSia.

funikulioris tramvais vagonidan (iseve, rogorc

avtobusidan) pirveli Camodis mamakaci da exmareba

qals. wlebis win transportSi mamakaci qals adgils

uTmobda. dResac axalgazrdam asakovans, fexmZimes,

CvilbavSvian dedas, bargians adgili unda dauTmos.

Tavis mxriv, qalbatoni (4-6 wlis bavSviT) ise unda

ijdes, rom bavSvis fexsacmelma mgzavrs tansacmeli

ar mousvaros.

did qalaqSi, transportSi (iseve rogorc quCaSi),

mgzavrebi erTmaneTs mzeras arideben, ar ifxanen

sxeulis sxvadasxva nawilebs...

Page 37: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

36

xalxmraval salonSi (gansakuTrebiT mikroavto-

busSi) zurgCanTa xelSi unda gvekavos, rom gasas-

vleli ar CavxergoT. axalgazrdebi unda moeridon

JargoniT utaqto saubars, gansakuTrebiT gogonebi [me

vuTxari, Se qliavo, degenerati xar... bazari araa...]. es

mgzavrebze arasasiamovno STabeWdilebas tovebs. ar

aris miRebuli dedaqalaqis transportSi saerTo

diskusia, miT umetes mZRolis monawileobiT [in dRes

vfiqrobdi...].

seriozuli, saqmiani adamianebi sazogadoebrivi

transportidan telefoniT Tavis bizness ar marTaven.

sasurvelia, mikroavtobuss (avtobuss) marSrutis

nomeri ukan mxaresac (gverdzec) eweros da am nomrebs

sareklamo warwera (naxati) ar faravdes.

levan
Typewritten text
sarCevi
Page 38: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

37

ofisSi, dawesebulebaSi

Sexvedris adgili. moqalaqisaTvis (yvela qve-

yanaSi) Sexvedris adgilis fiqsacia Cveulebriv, prob-

lemad iqceva xolme. dedaqalaqSi, romelic dayo-

filia raionebad da quCebad, es SedarebiT iolia,

vidre qalaqgareT, dabaSi, did sofelSi. Sexvedris

win, qalaqis rukaze (romelic jixurebSi iyideba) mo-

ZebneT quCa, saxli. quCebis numeracia izrdeba qalaqis

centridan (TbilisSi _ Tavisuflebis moednidan),

amasTan, kenti nomrebi marjvena mxaresaa [bodiSi, es

Tu 23 nomeria, saiTaa 27 ?...]. Tumca, dedaqalaqis gana-

pira raionebSi ormag numeracias da sawinaaRmdego

mimarTulebis nomrebsac ki SexvdebiT [53, 51, 50, 53 ...].

samwuxarod, es aZnelebs ara marto adamianebis Sex-

vedras, aramed sagangebo situaciebis samsaxurebis

muSaobasac.

rodesac Sexvedris dro dadgeba, daTqmul adgil-

ze unda gaCerdeT. ar iaroT derefanSi (miT umetes

sxva sarTulze) [megona, iq moxvidodiT...].

misaRebSi. eleqtronul (uqaRaldo) saqmiswar-

moebis sistemaze gadasvlam Cvens realobaSi gazarda

biurokratuli procedurebi, gaizarda qaRaldebis

raodenobac (printeri, aslebi, plastikatis failebi...).

amitom, moqalaqeebs saofise etiketisa da wesrigis

mimarT meti yuradreba marTebT.

ofisSi, wesiT, kari gareT iReba (saxanZro usafrTxoebis wesi-

dan gamomdinare). gamonakliss warmoadgens banki da super-

marketi.

Page 39: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

38

stumars ar esaubrebian naxevradRia karSi, es

upativcemulobaa. Tu ofisSi klienti 10 saaTidan

modis, gaTboba (kondencioneri) sul cota, 1 saaTiT

adre unda CairTos [moiTmineT, erT saaTSi gaTbeba...].

saqmiani Sexvedris win Sav (muq) saTvales ixsnian,

amiT mosaubris met ndobas imsaxureben. ofisSi,

operators, mdivans, menejers, bolomde Sekruli pal-

toTi, qurTukiT, kaSneTi (SefuTuli) ar esaubrebian.

Tu qurTukis gaxdis saSualeba ar aris, minimum,

mowesrigeba, qudis an kapiSonis moxda aucilebelia.

Tavis mxriv, ofis-menejerisTvis miuRebelia mokle

Sorti, bananebiani Sarvali, gamWirvale tansacmeli,

didi dekolte, mini (muxlidan 10 sm-ze meti) qveda-

bolo, saagarako fexsacmeli.

vidre operatori sxvas esaubreba, roca iciT, rom

7-10 wuTi Tavisufali gaqvT, moerideT iqve dgomas

(Camojdomas). savarZelze, sadac sxvisi qaRaldebi

(CanTa, qudi) devs, ar sxdebian da, saerTod, sxvis

nivTebs ar exebian.

Tu xalxmravali rigidan gaxvediT (mobilurze

sasaubrod da sxv.), garkveviT uTxariT ukan mdgoms,

rom aRar dagelodoT.

operatorTan, mdivanTan ar iwyeben sabuTebis

Zebnas (did CanTaSi, zogjer wignSic...). amiT Tqven

aferxebT rigs. Tu awkrialebul telefonsac eZebT,

saeWvoa, rom Tqveni viziti kargi SedegiT dasruldes.

operatori ki sxva saqmiT ar unda iyos dakave-

buli (kiTxulobdes popularul Jurnals..., pasuxis

gacemamde boTlidan svamdes wyals). is gancxadebis

Sinaarss Tavisi mentalobis mixedviT ar unda afa-

Page 40: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

39

sebdes [Tqven Tu piradad ar gawuxebT, ratom werT?...],

ar unda svamdes logikas moklebul SekiTxvebs. saer-

Tod, dialogis formati klientTan (banki, supermar-

keti, saavadmyofo da sxv.) ar unda scildebodes

sawesdebo (debulebis) normebs [Tqven is ar xarT,

SarSan fuli rom SemoitaneT?...], [TviTmfrinavi mifri-

navs 10-is 20 wT-ze...]. klients (myidvels) emsaxureba

erTi, da ara erTdroulad 2-3 TanamSromeli.

operatoris mier mocemul blanks (Tu magidasTan

aris adgili) iqve ar avseben, Tu ramdenime Tavisu-

fali magidaa, ar aris aucilebeli vinmes gverdiT

miujdeT (optimaluria diagonaluri ganlageba).

Tu klienti (pacienti, myidveli), operators Sida-

saofise ganawesis darRvevaze samarTlian SeniSvnas

aZlevs, man dauyovnebliv menejers unda acnobos.

arasworia: [wesi bevria, magram ar sruldeba, yvelas

xom ver vaswavli kulturas...].

klients (pacients) ar unda esmodes mamakaci

operatoris ZmakacTan nabaxusevi xmiT saubari [ra

vigrialeT guSin kaxeTSi...], klientis TandaswrebiT,

arc teqnikuri personalis piradi saubari ar aris

misaRebi [iman Tqva... ise mewyina, me vuTxari...], ar

saubroben negatiur Temebze, oTaxs ar gvian, ar asuf-

Taveben, manikiurs ar ikeTeben, sufras ar Slian da

ar sauzmoben.

Cveni sazogadoebis arasabazro, aRmosavluri, men-

talitetis gamo, roca klienti menejers uwesrigobaze

miuTiTebs, mas momCivanis, intriganis, CamSvebis iar-

liys akereben. Tumca, swored es zrdis menejeris (da

saerTod, sazogadoebis) profesionalizms da im wes-

Page 41: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

40

rigis, Sromis kulturis safuZvelia, romelic ganvi-

Tarebul qveynebSi mogvwons.

menejerTan kabinetSi. Tu xelmZRvaneli kabi-

netSi ar aris, klienti (TanamSromeli), Sig ar Sedis,

elodeba karebTan. Tu menejeri dajdomas gTavazobT,

CamojeqiT [me dgoma mirCevnia...].

wesieri menejeri klients (xelqveiTs) mSvidad,

TvalebSi cqeriT esaubreba da ara saubris moWriT _

naxevrad zurgSeqceviT, raRacis SepirebiT. qcevis es

manera klientis (TanamSromlis) undoblobas iwvevs

[morigi matyuara yofila...]. saerTod, Sepirebuli waxa-

lisebis (xelfasi, premia da sxv.) nacvlad bundovan

mizezebs ar asaxeleben [Sen giTqvams... Senze amboben...].

stumars menejeri ar ubrunebs misTvis gankuTvnil

savizito baraTs da arc (SemTxveviT) misTvis gan-

kuTvnil qaRalds. cud STabeWdilebas tovebs kabine-

tidan gamosuli mTxovneli, romelic ukve sxva

saqmeze gadarTul menejers isev kiTxvebs usvams [sul

damaviwyda, Tu... maSin rogor moviqce?...].

urTierToba TanamSromlebTan. profesio-

nalizmis garda, mniSvnelovania, rom TqvenTan urTi-

erToba iyos komfortuli. ar miiRoT monawileoba

vinmes winaaRmdeg boikotSi. nuravis misceT TqveniT

manipulirebis uflebas, Tu vinme ar mogwonT, mas

calke esaubreT. utaqto SekiTxvisas Tanamosaubre

Semxvedri SekiTxviT an monotonuri, neitraluri pasu-

xebiT daabnieT.

stumris TvalSi, ar aris lamazi, derefanSi

TanamSromelTa usaqmod Sekrebili jgufi (Tavyri-

Page 42: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

41

loba), wyliani boTliT an qaRaldebis frialiT

(arsebobs plastikatis faili) siaruli.

megobars, mesame piris daswrebiT, TqvenobiT esa-

ubrebian. Tuki yvela erTmaneTTan SenobiT saubrobs,

menejeris mimarT mainc meti yuradReba gmarTebT,

xolo, Tu is Tqveni mezobelia (sabavSvo baRSi bav-

Svebi erTad dadian), Tqveni urTierTobis xazgasma

saWiro ar aris. piradma problemebma Tqvens muSaobaze

ar unda imoqmedos. pirad cxovrebaze samsaxurSi ar

isaubroT, Tumca, problemebze SegiZliaT uamboT

axlo megobars.

ofisSi (iseve, rogorc quCaSi), roca saqmeze ori

pirovneba saubrobs, mesame saubarSi ar ereva.

Tu Tqveni CV sxvaze ukeTesia, kolegebTan ar iyoT

ampartavani. ar isaubroT Tqvens maRal kavSirebze,

raTa ar aRmoCndeT izolaciaSi. menejerebze ki... an

kargi, an araferi...

kargad aRzrdili adamiani derefanSi Soriaxlos

ar iseirnebs im mizniT, rom kolegebis dialogs yuri

daugdos.

ironias iwvevs ofisis tualetis kabinaSi mobi-

luri telefoniT samsaxureobrivi saqmeebis (biznesis)

mogvareba.

Tu Tqvens oTaxSi (kabinetSi) momsaxure personali

(eleqtrikosi, sameurneo muSaki da sxv.) gexmarebaT

raimes mowesrigebaSi, ar datovoT is uyuradRebod,

bolos ki madliereba gamoxateT da gaistumreT.

Page 43: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

42

ganviTarebul qveynebSi sajaro moxeleTa korpusi poli-

tikurad neitraluria. samsaxurebrivi garantiebis sanacvlod

maT ekrZalebaT raime saxis aqciebsa da demonstraciebSi

monawileoba, ufro metic, zog qveynebSi _ filosofiur-

religiuri Sexedulebebis gamoxatvac.

urTierToba menejerTan. kariera warmate-

buli iqneba, Tu menejers (kolegas) nebismieri gaugeb-

robisas miawvdiT srul informacias.

menejerTan (stumarTan, kolegasTan) saubrisas

fexi-fexze ise SemoideT, rom fexsacmlis cxviri

mosaubrisken ar iyos mimarTuli.

xelqveiTi menejers masalas gadascems erTad

kompleqtSi: dedans, gadabeWdils, el. versias da sxv.

saqmian saubrebSi (iseve rogorc dokumentaciaSi),

erideT korporaciuli slengiT (biznes-JargoniT)

gatacebas. es mxolod eWvqveS ayenebs Tqvens ganaT-

lebas da inteleqts. nu gadaaqcevT tvins korpora-

ciul fafad.

Tu menejerTan did darbazSi muSaobT, Sin

wasvlisas aucilebeli ar aris damSvidobeba _ es

xels uSlis misi Sromis efeqturobas. menejers ofi-

sidan gasvlis win TanamSromlebi (klientebi) SekiT-

xvebiT ar awuxeben.

sazeimo saRamoze TanamSromeli menejers ar

aZlevs utaqto, pirad SekiTxvas [romelia Tqveni

coli?... bina Zviri dagijdaT?...] da sxv.

samedicino dawesebulebaSi. medicinis

swrafma ganviTarebam, axali teqnikis danergvam eqimisa

da pacientis urTierTobis eTikis axali waxnagebi

Page 44: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

43

gamoaCina. Zveli sqema eqimi – avadmyofi Seicvala axa-

li sqemiT eqimi – samedicino teqnologiebi (finansebi)

– avadmyofi. ufro met yuradRebas iTxoven medperso-

nalisganac.

tradiciulad, medicinis umTavresi mizani yovel-

Tvis avadmyofis janmrTeloba iyo. Tumca, xSirad amis

Sedegad izRudeboda avadmyofis pirovnuli Tavisuf-

leba. Tanamedrove mdgomareobiT ki mizani pacientis

keTildReobaa, romlis erT-erTi Semadgeneli nawili

janmrTelobis aRdgenaa. individis avtonomia civili-

zebuli cxovrebis ZiriTadi faseulobaa.

eqimTan kabinetSi Sesvlamde yuradReba gaamaxvi-

leT piradi higienis wesebis dacvaze (sunamo, kargad

gaxexili kbilebi, mowesrigebuli frCxilebi, axali

windebi da sxv.).

nebismier kabinetSi, miT umetes, eqimTan, Tbili

qurTukiT (paltoTi) ar Sedian. Cvens sinamdvileSi,

paltos dasakidi iq iSviaTobaa, amitom Sesvla SeiZ-

leba mklavze gadadebuli qurTukiT, romelsac

muxlebze davifenT an Tavisufal adgilze davdebT.

pacientma eqimis SekiTxvebs konkretuli pasuxi

unda gasces. eqimisTvis zogadi frazebiT saubari

arafrismTqmelia. samwuxarod, praqtikaSi eqims Zalze

mcire dro aqvs gamoyofili avadmyofis misaRebad,

masTan sasaubrod.

pediatrTan vizitisas Zalze cud STabeWdilebas

tovebs deda, romelic didxans laparakobs telefo-

niT, eqimis SekiTxvebs ki pasuxobs mama.

Page 45: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

44

kbilis eqimTan (burRis SiSiT), avadmyofi daZa-

bulia, amitom kabinetSi ar unda isxdnen Tqvens

Semdeg Cawerili pacientebi. samwuxarod, pacienti rom

ar dakargos, zogjer aseT aSkara uwesrigobas eqimic

xels uwyobs...

bolo wlebSi, dafinansebis problemebis gamo,

eqimis mimarT sazogadoebaSi agresia gaizarda. avad-

myofis negatiuri ganwyoba ki eqimzec moqmedebs.

eqims uxerxul mdgomareobaSi vayenebT, roca

saubars samedicino momsaxurebis safasuriT viwyebT.

am sakiTxze saubari mizanSewonilia mxolod buRal-

teriaSi an mimRebSi.

eqimma Tavis mxriv, pirveli Sexvedrisas pacients

(Tanmxlebs) unda warudginos Tavi (Tanamdeboba,

wodeba).

eqims unda hqondes mosmenis, moTminebis unari,

gansakuTrebiT eWvian avadmyofTan, unda axsovdes

gauazreblad naTqvamis Sedegebi, ar unda isaubros

(iWoraos) sxva pacientebze. saeqimo saidumlos Senaxva

ki medpersonalsac exeba.

ar SeiZleba kolegis kritika avadmyofis Tandas-

wrebiT, telefonze pirad saqmeebze saubari. saerTod,

eqimma garegani ieriT, qceviT, detalebze yuradRebiani

saubriT dadebiTad unda imoqmedos pacientze, raTa

misi ndoba daimsaxuros.

saavadmyofoSi pacientTa monaxulebis saaTebi

dadgenilia SinaganawesiT. amitom (Tu ar SeTanxmebul-

xarT), sxva saaTebSi avadmyofTan misvla gamarTle-

buli ar aris _ SesaZloa mas procedurebi utarde-

bodes (an eZinos). gaiTvaliswineT, rom mnaxvels yvela

Page 46: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

45

ganyofilebaSi yvavilebiT ar uSveben (alergiis gamo),

saerTod, stacionarSi mkacri disciplina da subor-

dinacia aucilebelia.

avadmyofTan saubrisas bunebrivad moiqeciT. Tu

man Tavisi mZime diagnozi icis, ar agrZnobinoT rom

cudad gamoiyureba. gaamxneveT, daamSvideT xelze

moferebiT, mxarze xelis moxveviT, saubriT. Tu ki

Tavis Tavze saubari ar surs, gaixseneT saerTo

saqmeebi, Tumca moerideT saubars momaval gegmebze.

mZime avadmyofisaTvis palata imisi samyaroa, amitom

yuradRebiT usmineT mas.

zrdilobiani, kulturuli adamiani dasustebul,

xSirad uZilo avadmyofs ar daRlis zedmeti saubriT,

masTan ar miiyvans celq bavSvs da palataSi 15-20

wuTze metxans ar gaCerdeba.

sayuradReboa, rom Semoqmedeba, kariera, socia-

luri statusi janmrTelobas xels uwyobs, amitom

mizandasaxuli adamianebi da liderebi naklebad

avaddebian.

saswrafo daxmarebis gamoZaxebisas, pirvel rigSi,

yuradReba gaamaxvileT misamarTze da im telefonis

nomerze (manqanis mosvlamde), saidanac darekeT.

saswrafo daxmarebis eqimoba _ erT-erTi rTuli

profesiaa: mas moeTxoveba gawonasworebuloba stre-

sul situaciaSi, diagnozis dasma mcire xanSi _

laboratoriuli meTodebis da specialistebTan kon-

sultaciis gareSe.

avadmyofis gardacvalebis SemTxvevaSi (polikli-

nikis muSaobis periodSi), ojaxis eqimi gamowers

mimarTvas gardacvalebis cnobisTvis, danarCen saaTeb-

Page 47: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

46

Si ki sagangebo situaciebis samsaxuri (112) agzavnis

patruls (gamomZiebels, eqsperts). mxolod amis Semdeg

SeiZleba micvalebulis gapatiosneba. gardacvalebis

mowmobas gascems samoqalaqo reestri (iusticiis

saxli).

Tanamedrove teqnologiebi. eqoskopia avadmyofs

raime specialur moTxovnas ar uyenebs. Tumca, eqimTan

misvlamde tansacmeli ise moirgeT. rom Tavs Tavi-

suflad grZnobdeT.

kompiuteruli tomografia (KT) _ rentgenis gaum-

jobesebuli aparatia. am meTodiT skanirebis Sedegad

gamosaxuleba WrilSi, sam ganzomilebaSi Cans. TviT

skanirebis dro sul ramdenime wamia (doza Cveulebriv

rentgens ar aRemateba). Tumca, mTeli procedura 15-20

wuTi grZeldeba. iseve, rogorc eqoskopiisas, zusti

diagnozis garantias aparati ar iZleva da didi

mniSvneloba aqvs rentgenologis gamocdilebas.

fexmZime qalisTvis (KT) akrZalulia.

magnitur-rezonansuli tomografia (MPT) iZleva

organoTa qsovilis Txel Wrils (suraTebis serias)

ukeT, vidre rentgeni, eqoskopia da kompiuteruli

tomografia. mTeli procedura daaxloebiT 45 wuTis

ganmavlobaSi grZeldeba. radgan sxeuli Zlier magnit-

Sia _ tansacmelze ar unda iyos liTonis Rilebi,

kabinetSi ki ar unda SevitanoT liTonisa da eleq-

tronikis Semcveli sagnebi (saaTi, sakredito baraTi,

sasmeni aparati, kardiostimulatori, gulis xelov-

nuri sarqveli da sxv.). imave mizeziT, xelsawyos

CarTvis win avadmyofis Tanmxlebi piri oTaxidan

gadis.

Page 48: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

47

gamosaxulebis damaxinjebis mizezi SeiZleba iyos

avtokalami, dana, saTvale, kbilis mosaxsneli pro-

tezi, liTonis sanTura, qinZisTavi, kbilis bJeni da

sxv.

Tu Caketili sivrcis SiSi gaqvT, miiReT damam-

Svidebeli saSualeba.

levan
Typewritten text
sarCevi
Page 49: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

48

Svebuleba (mivlineba )

erTTviani Svebuleba, Tu is aqtiuri ar aris,

zogjer damRlelia, gansakuTrebiT Semoqmedi adamia-

nisTvis. yvelaze optimaluria orkviriani dasveneba, an

erTkviriani _ weliwadSi ramdenjerme.

TviTon daisvene, magram sxvac daasvene, _ Svebu-

lebis ZiriTadi formulaa.

matarebelSi. TviTmfrinavTan SedarebiT, samo-

Zrao sivrce metia, mis gasvlamde sadgurSi modian

TxuTmetiode wuTiT adre. esalmebian gamcilebels,

Tanamgzavrs kupeSi (savarZelSi). Tu kupeSi sami qalia

da erTi mamakaci, is unda daeTanxmos adgilis

gacvlas. is aseve ucvlis adgils moxucs, romelsac

zeda Taro Sexvda.

kupeSi (plackartiT) sportuli tansacmliT mgzav-

roben, raTa Taroze daisvenon.

sakvebi ise SearCieT, rom magidasTan esTetikurad

gamoiyurebodeT. kupeSi dasanayreblad Sesaferisia

mSrali xorci (da ara moxarSuli qaTami), nivriani ki

ar SeiZleba.

matarebelSi RamiT amosuli mgzavrebi mZinare

(xSirad mivlinebuli) mgzavris TandaswrebiT sufras

ar Slian da sadRegrZeloebiT bocas ar clian... [xom

ar SemogvierTdebiT? ...]. saerTod, mgzavrebs zedmeti

laparakiT ar Rlian.

matareblis vagonebi da vagonis seqtorebi dayo-

filia klasebad. maRali (pirveli an biznes) klasis

vagonSi (seqtorSi) sxva klasis mgzavrebi ar seir-

Page 50: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

49

noben da miT umetes, misi tualetiT ar sargebloben.

am klasebis gamcilebeli mgzavrs mineralizebuli

wyliT uzrunvelyofs (Sedis bileTis fasSi).

nu miscemT bavSvs vagonSi sirbilis uflebas.

zogierT qveyanaSi matareblidan (gemidan) foto-

gadaReba akrZalulia.

sabuTebi da fuli gzaSi yovelTvis Tan iqonieT.

avariul situaciaSi yovelTvis usafrTxoa _ Sua

vagonebi, kupeSi ki _ qveda Taro, matareblis moZra-

obis mimarTulebiT. avariuli gasasvleli (fanjridan)

gaTvaliswinebulia me-3 da me-6 kupes (plackartis

ganyofilebis) pirdapir.

liandagze gadasvlisas gamoiyeneT xidi (viaduki)

an gvirabi.

TviTmfrinavSi matarebelze meti siviwrovea da

wesebic ufro mkacria. frenis win erideT nivrian

sakvebs, raTa Tanamgzavri ar SeawuxoT.

bargSi Zalian saSiSia aalebadi siTxeebi, maT

Soris spirtiani sasmelebi (arahermetul taraSi):

simaRleze, haeris wnevis Semcirebis gamo, isini advi-

lad orTqldeba da nebismieri naperwkali afeTqebas

iwvevs. wnevis cvalebadobis gamo fexmZime (36 kviris

Semdeg) qalebis frena yvela aviakompaniaSi akrZa-

lulia. amitom Tan iqonieT eqimis cnoba.

frena damokidebulia amindze, amitom reisis

gadadeba (zogjer _ ramdenjerme) bunebrivia. iswav-

leT, SeeCvioT lodinisas mowyenis teqnikas. araa

aucilebeli am dros samxreTuli mouTmenloba da

nerviuli reaqciebi.

Page 51: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

50

metalodeteqtoris win liTonis nivTebi amoiReT

jibidan. trapTan miesalmeT stiuards da droulad

daikaveT adgili. me-13 rigi (an adgili), SesaZloa, ar

iyos. Taroze daikaveT bargis mxolod erTi adgili.

bortgamcilebelTan iyaviT Tavaziani _ akrZalvebi

misi mogonili araa. zogi cudad itans frenas, am

mxriv, ufro komfortulia (sahaero ormoebis gareSe)

dilis adreuli reisebi, aseve, ar moabezroT Tavi

Tanamgzavrs mtkivneul, konfliqtur Temaze saubriT.

am dros kargi saSualebaa wignis kiTxva an yursasmeni.

saerTod, taqtiani mgzavrebi 10 wuTze xangrZlivi

saubris Semdeg salonis bolosken gadainacvleben

xolme.

sazurgis ukan gadawevisas gaafrTxileT iq

mjdomi, SesaZloa uneblied misi nouTbuqi daazianoT.

zogierTi aviakompania mgzavrebs axla salonSi eleq-

tronikiT sargeblobiT nebas rTavs.

TviTmfrinavis salonSi bavSebi ar unda darbodnen

(SeniSvna mieciT mSobels).

gaiTvaliswineT, rom alkohols did simaRleze

Zlieri zemoqmedeba aqvs. sasmeli miiReT zomierad,

raTa mezobeli ar SeawuxoT, Tu CageZinaT, dautoveT

mas gasasvleli. Tan iqonieT baliSi, rom Tanamgzavrs

ZilSi TaviT ar SeexoT.

TviTmfrinavSi tualeti xSirad dakavebulia,

amitom iq didxans nu dayovndebiT (gasaRebi aqvs

stiuards...).

salonis hermetulobis darRvevisas Jangbadis

niRabi swrafad (wamebSi) gaikeTeT. mkveTri damuxru-

Webisas (dartymisas) muxlebiT da idayvebiT wina

Page 52: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

51

savarZels miebjineT, Tavi ki xelebiT daicaviT. Tu

arCevanis saSualeba gaqvT, yvelaze usafrTxo TviT-

mfrinavis bolo nawilia (magram, ara kudi).

statistikiT, yvelaze meti aviaSemTxvevebi ivlisSi

da dekemberSia (ekipaJis gadaRla da sxv.). nu moixsniT

usafrTxoebis Rvedebs miwaze daSvebis Semdegac,

TviTmfrinavis saboloo gaCerebamde. am wesis dar-

Rvevis gamo ruseTSi (q. irkurtski) 2006 wels TviT-

mfrinavSi 125 mgzavri daiRupa.

TviTmfrinavidan kibeze pirveli mamakaci Camodis

(qals win ar atareben).

frenis Semdeg, bargis transportiorTan (lenti-

dan) CamoRebisas ise dadeqiT, rom sxvas xeli ar Seu-

SaloT.

gemze. wylis transporti yvelaze Zveli da yve-

laze ekonomiuri gadaadgilebis saSualebaa. Tanamed-

rove gemi sahaero baliSze (wyalqveSa frTebiT) 100

km/sT siCqares aviTarebs, rac ar Camouvardeba saxme-

leTo transports.

iseve, rogorc TviTmfrinavSi, matarebelSi, gemzec

SezRuduli sivrcea, amitom, qcevis wesebi TiTqmis

igivea: asvlisas esalmebian personals, kaiutaSi _

Tanamgzavrs, restoranSi ki _ magidis mezobels. gemze,

rogorc saerTod, mgzavrobaSi, ixsneba adamianis bune-

ba, mentaliteti.

gemze asvlisas mgzavri unda gaecnos usafrT-

xoebis instruqcias, icodes, sad inaxeba saSveli

sartyeli, wre an Jileti.

Page 53: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

52

gemidan pirveli mamakaci Camodis (qals win ar

atareben).

evakuaciis brZanebis miRebisas, tanisamosi bolom-

de ar gaixadoT, is wyalSi sxeulis siTbos Segi-

narCunebT. gemis borts droulad gaecaleT, raTa

Zravma ar CagiTrioT. am situciaSi simxdale, panika

Zalze amcirebs Tqveni gadarCenis albaTobas.

plaJze dasvenebisas adamianebi siwynareze ocne-

boben. kargad aRzrdili damsvenebeli aqac TavSekave-

bulad iqceva: xmamaRali musika, Cveni tanis, ZaRlis

Sxefebi, dabertyili pirsaxoci _ sxvas ar unda awu-

xebdes. zRvaSi Sesuli Svilis da mSoblis yviriliT

saubari mosabezrebeli ar unda gaxdes. aseve, mzesum-

ziris (simindis) gamyidvelebi damsvenebels axlo

siaruliT Tavze silas ar unda ayridnen. plaJze

nebarTvis gareSe ucnobs fotos ar uReben.

Zalian saSiSi (da xmauriania), miuxedavad akrZa-

lvis niSnisa, napirTan mosuli motoriani navi,

katarRa. damsvenebeli ar unda sunTqavdes motorebis

gamonabolqvs plaJis siaxloves, napirzec. kafe-

restornebis remontis xma (Sua sezonSi) mas ar unda

awuxebdes.

sabanao kostumiT plaJis teritoriis gareT ar

dadian.

Cveni avtomanqana. saqarTvelos didi qalaqebis

axalgazrdebs manqanis mania jer kidev naxevari

saukunis win daewyoT. adamianma cxovrebis miznad

mxolod manqanis SeZena ar unda daisaxos. aseTi

mentalitetis bolo ki savalaloa _ qveyanaSi weli-

Page 54: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

53

wadSi xuTas kacamde gardacvlili da rva aTasamde

dazaralebuli.

ucxoeTis samecniero qalaqebSi (naukogradi oci-ormoci

aTasi mosaxleobiT), saukeTeso modelis avtomanqanebi ezo-

ebSi dgas, soliduri mecnierebi ki _ velosipediT dadian.

avtomanqanis mflobelebs marTebT eTikisa da

etiketis zogadi wesebis dacva: stumrad manqaniT

misvlisas, ubani mTeli saRamo signalizaciis xmauriT

ar unda SevawuxoT. aseve eridebian xmaurs biblio-

TekebTan, saswavlo dawesebulebebTan, sxvis (mezob-

lis) fanjarasTan, karTan da a.S. mayuCis gareSe da

gamayruebeli xmauriT quCaSi mariaJoba sazogadoebaSi

mxolod ironias iwvevs. sainteresoa, rom xmovani

signali dedaqalaqSi jer kidev 70-ian wlebSi aikr-

Zala da es wesi jer ar gauqmebula... dinamikebis daye-

nebis ufleba ki manqanaze mxolod specdaniSnulebis

manqanebs aqvT (saxanZro, saswrafo da sxv.). im wlebSi

saTanado samsaxuri dedaqalaqSi cudad garecxil

manqanasac ki aCerebda, radgan es ar ekadreba deda-

qalaqis iersaxes. samwuxarod, Cvens sinamdvileSi,

Zaradaxsnili, mouwesrigebeli avtomanqanis gadaadgi-

leba quCaSi Cveulebrivi movlena gaxda.

sxvis sadarbazosTan (karTan) ar unda daviwyoT

manqanis profilaqtika (detalebis nitro-SeRebva,

Zravis daregulireba, borblis gamocvla da a.S.).

lamazi araa iq xangrZlivi dgoma, zeTis laqebis,

ZonZebis datoveba da sxv.

ezodan gamosvlisas mZRoli uTmobs gzas velosi-

peds. Tavis mxriv, velosipedi ar unda moZraobdes

trotuaridan araumetes 1 metris dacilebiT. quCis

Page 55: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

54

gubeebTan meti sifrTxile gvmarTebs, raTa gamvle-

lebi ar davasveloT. manqanis daRmarTze recxva ki

xSirad moqalaqeebisaTvis mdinaris gadalaxvis tol-

fasia.

gaiTvaliswineT, rom botasebze ufro mZRolebisaTvis mosa-

xerxebelia fexsacmeli rbili lanCiT (3-4 sm qusliT), xolo

win dakiduli, esoden gavrcelebuli suvenirebi mas yurad-

Rebas ufantavs.

manqanaSi sapatio adgilebis wesi mkacrad misdevs

Zvel, wina saukunis etlis (faetonis) etikets _

yvelaze sapatio adgilia ukan, mZRolis (meetlis)

diagonalurad. Tumca nacnobis (TanamSromlis) manqa-

niT mZRolis gverdiT mgzavroben _ ukan dajdoma ar

iqneba Tavaziani saqcieli. ukana savarZliT sargeb-

lobs col-qari an mxolod kargad nacnobi qali da

mamakaci.

saubari manqanaSi SeiZleba, Tumca man mZRols

marTvaSi xeli ar unda SeuSalos. manqanidan manqanaSi

gzaze saubari ki kategoriulad akrZalulia.

moxvevisas, gaCerebisas, mZRoli winaswar gaaf-

rTxileT saWiro adgilas miaxloebamde: nu daabnevT

mas bolo momentSi.

nacnobs manqanidan pirveli esalmebian. sxvis

manqanaSi ar ewevian da arc mowevis nebarTvas iTxoven,

marTvis pultis Rilakebs, saTavsoebs xels ar

axleben.

ramdenime wlis win etiketi moiTxovda, rom mama-

kacs winidan Semoevlo manqanisaTvis, raTa manqanaSi

mjdomi qalbatonisTvis kari gaeRo. Tanamedrove wese-

Page 56: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

55

biT mZRoli Signidan aRebs kars, gareT ki mxolod

asakovanis (invalidis) dasaxmareblad gadmodis.

mZRoli qalbatonisTvis mouxerxebelia (gansakuT-

rebiT maRal jipSi) grZeli qvedatani, viwro jinsis

Sarvali, maRalqusliani an platformiani fexsacmeli,

misTvis klasikuri (mouWreli TiTebiT) xelTaTmani

ufro mosaxerxebelia, vidre mZRolis specialuri

xelTaTmani (xvrelebiT).

Cajdomisas qalma ar unda Seabijos manqanaSi: is

jer unda Camojdes savarZelze da Semdeg tyupad

moaTavsos fexebi.

samsaxurebriv manqanaSi Tanamdebobis pirisaTvis

qcevis wesebi didad ar gansxvavdeba kabinetis wese-

bisgan. Tumca, manqanaSi myofi oficialuri, xelm-

ZRvaneli piri sazogadoebisagan ufro meti kontro-

lis qveSaa.

xelmZRvanelis (menejeris) adgili mZRolis gver-

diTaa. TanamSromlebi ki ukan savarZels ikaveben. Tum-

ca, Tavaziani menejeri TanamSromel qals wina adgils

uTmobs.

sastumroSi qcevis zogadi wesebi tradiciulia:

keTilganwyoba, Tavazianoba, taqti. patara pansionatSi

erTmaneTs yvela esalmeba, didSi _ mxolod mezobeli

nomrebis binadrebi.

Tu macivarSi dagxvdaT produqti, mis Rirebule-

bas calke ixdiT. saerTod, gasaRebis Cabareba araa

saWiro, Tanamedrove sastumroebi ki avtomatizebulia

(baraTiT).

Page 57: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

56

sasadilos Sveduri magididan TefSze zedmets nu

gadmoiRebT da Semdeg nu datovebT _ es araa lamazi

(CineTSi amaze jarimaa), xolo sakvebis gatana akrZa-

lulia.

sacurao auzSi aucilebelia rezinis qudi, qoSebi,

kosmetikis moxsna, frCxilebis moWra, sacurao zolSi

marjvena mxares moZraoba.

angariSsworebis dro umetes sastumroSi 12 saaTia.

derefani, holi, rogorc wesi, videoTvaliT kon-

troldeba. fuls Cuqnian wvrilman momsaxurebaze,

damlagebels ki _ sastumrodan wasvlisas (garda

skandinaviis qveynebisa).

agarakze. samanqano gzaze (trasaze) siarulisas

imoZraveT manqanis Semxvedri mimarTulebiT _ es ufro

usafrTxoa.

Tu agaraki saavtomobilo trasasTan axlosaa, ar

Rirs iq mwvanilis da bostneulis moyvana: gzidan 10

metrSi mosavalSi tyviis Semcveloba 2-jer metia

dasaSvebze. es koncentracia zogierT xilSi 300-500

metrSic ki aRmoaCines. amrigad, trasis gaswvriv

xexili kancerogenuria.

gamonabolqvis STanTqmisTvis nekerCxali gacile-

biT ukeTesia, vidre sxva jiSebi (Tela, naZvi da a.S.).

soflad, mezoblis RobesTan ar awyoben saqaTmes,

ar dgamen magidas (Tundac, xis CrdilSi), ar ewevian

sxvis fanjarasTan.

albaT, yvelaze ZiriTadi problema soflad,

agarakze, mainc koRoebia.

Page 58: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

57

daicaviT fanjrebi badiT, dadeT sawolTan TefSi

ZmriT, gaWril 3-4 limonSi CaarWveT 10-15 samurabe

mixaki da sxv.

koRos sawinaamdego spiralis kvamlis gamoyeneba

kargi ganiavebis gareSe saSiSia. eTerzeTebi (mixakis

da sxv.) _ alergias iwvevs. eleqtrofumigatorebidan

ki umjobesia siTxeze momuSave.

rwyili oTaxSi idealuri sisufTavis pirobebSic

Cndeba (mezoblisgan). nakbeni (3-4 erTad), Cveulebriv,

sxeulis Ria nawilebzea. gadaaqvs ZaRls, saqonels,

Rors, ciyvs da sxv. rwyilis zogierTi saxeoba gareg-

nulad koRos hgavs. saxeobaTa raodenoba ki 50 aTass

aRwevs...

Cvens tyeebSi (buCqebSi, balaxSi, miwaSi) gavrce-

lebulia tkipac (8 fexiT). rwyilebi, tkipebi medi-

cinaSi nakleb Seswavlilia. amdenad, mkurnalobis

sakiTxi isev problemuria...

cxel dReebSi umjobesia daiZinoT pirvel sar-

Tulze, an iatakze, orpirSi, namiani maisuriT.

agarakze Tqveni musika (eleqtronuli gamaZliere-

beliT) mTels ubans ar unda esmodes. motoriT bala-

xis gaTibvisas ki Sesaferisi dro SearCieT. kultu-

ruli ojaxis agarakidan bavSvebis yvirili ar ismis:

roca mSoblebi Sin yvirian, bavSvebic baZaven maT...

binis qiraobisas winaswar aiReT mricxvelis

anaTvali (deni, gazi, wyali), daazusteT tarifebi

(romelic sxvadasxvaa regionebSi).

vidre mdgmuri ixdis binis qiras, oTaxi (koteji)

misi teritoriaa da ar SeiZleba kerZo cxovrebis

Page 59: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

58

detalebiT daintereseba – mas aqvs mSvidi cxovrebis

ufleba. Tavis mxriv, damqiravebeli valdebulia

gaufrTxildes patronis avejs, qonebas, ramdenime

dRiT adre gaafrTxilos mflobeli, Tu is vadaze

adre aTavisuflebs binas.

orive mxare kmayofilia. Tu qiris be ar aRemateba

Tanxis 50 procents, xolo saboloo angariSsworeba

moxdeba gasaRebis Cabarebamde samiode dRiT adre.

Svebulebis Semdeg, klimatis Secvlis gamo, moqa-

laqe araa formaSi (SvebulebisSemdgomi sindromi).

amitom, dasvenebis bolo dReebi mSvidad gaatareT.

qalaqSi dabrundiT xuTSabaTs, raTa SabaT-kviras

daisvenoT. pirveli kvira ki erideT gadaRlas.

stumrad agarakze. roca gvpatiJeben, Cveni pasuxi

ar unda iyos damokidebuli amindze...

wveulebebi (agarakebi) sxvadasxva donisaa, amitom

Cacmulobas diasaxliss vuTanxmebT. roca Tan ara-

fris waReba araa saWiro, Tavs ufro komfortulad

vigrZnobT, Tu mcire saCuqarze vizrunebT.

stumars, romelmac ver miagno (an gvian Cavida),

savaraudod, RamisTeviT darCena mouwevs, amitom mas-

pinZelma (Tu stumars transportis gaCerebaze ar

xvdeba), unda miuTiTos orientirebi (dautovos winas-

war sqema). Zalian xSiria, roca saWiro agaraks ver

agneben. Znelia maTi daxmarebac, radgan eklesiebi

(romlebic yovel nabijzea), dabis quCebi (romelTa

saxelwodebac TiTqmis yovel wels icvleba), orien-

tirad ver gamodgeba [eklesiasTan var – romel

eklesiasTan?..]. yovelTvis verc adgilobrivi mosax-

leoba dagexmarebaT: tradiciuli arapunqtualobis

Page 60: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

59

gamo 5 wuTis nacvlad, SesaZloa, naxevari saaTi

iaroT.

axladmosul stumars, vidre dasvenebis gegmas

gaacnobdeT, miarTviT yava da namcxvari.

agarakze bevri ar iZinoT, Tumca maspinZelze adre

ar adgeT. daexmareT mas miwis samuSaoebSi.

levan
Typewritten text
sarCevi
Page 61: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

60

kafesa da restoranSi

SenobaSi Sesvlis win qali Slapas ar ixdis,

Tumca, unda moixados qudi.

ramdenime wlis win garderobis sarkesTan mxolod

varcxnilobis Sesworeba SeiZleboda, kosmetikis gamo-

yeneba ki _ mxolod tualetSi. amJamad makiaJis eti-

keti (iseve, rogorc qalTan urTierTobis etiketi)

gamartivda: Tu sufrasTan mxolod nacnob-megobrebia,

SeiZleba pomadis wasmac. kars is aRebs, vinc winaa,

Tumca, mamakaci darbazSi magidis SesarCevad odnav

win midis (Tu magidasTan oficianti migiZRviT, qali

Tqvens win midis).

Tu Tqveni nacnobis magidasTan TqvenTvis ucnobi

adamiania, kafeSi (da ara restoranSi) masTan SegiZ-

liaT CamojdeT.

saqmian Sexvedraze qals xelze ar kocnian.

Tu magidasTan menius erTi egzemplaria, mamakaci

awvdis qals. Tumca kargi iqneba, Tu Txovs mamakacs,

waikiTxos (iseve rogorc did kampaniaSi) xmamaRla.

oficiants ki ukveTavs mamakaci. rTul situaciaSi

qalisTvis kargi gamosavalia _ SeukveTos igive, rac

mamakacma. saerTo TefSze ar eZeboT kargi naWeri.

sazogadoebriv adgilebSi mobilur telefons

magidaze ar deben: es niSnavs, rom TqvenTvis is ufro

sainteresoa, vidre Tqveni Tanamosaubre. Tu mniSvne-

lovan zars eliT _ dadeT ekraniT qveviT. saerTod,

ucxoeTSi kafe-restoranSi, saparikmaxeroSi da sxv.

Page 62: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

61

gamoCnda mobiluri telefonis gaTiSvis warwerebi

(device free drinks).

sufrasan saubari araa advili, amitomaa gamoTqma

isadile CemTan da getyvi vin xar Sen...

did xelsawmends, orad mokecils (nakeci _

Tqvenken) muxlebze ideben mxolod mas Semdeg, rac

oficianti moitans SekveTils (masze iwmindaven

TiTebs, tuCebs). magididan adgomisas _ marjvniv

(evropaSi _ skamis zurgze), xolo sadilis damTavre-

bisas _ marcxniv deben. xelCanTis adgili skamis

zurgzea (evropaSi _ iatakze).

magidas majebiT eyrdnobian. idayvebiT dayrdnoba

SeuZlia mxolod qals, isic cota xniT. sufrasTan ar

iniavoT.

suSis mirTmeva mamakacs (da ara qals) xeliTac

SeuZlia. plastmasis wkiriT siTxes bolomde ar

svamen (ZirSi xmas gamoscems).

kafesa da restoranSi tualetSi erTmaneTs xels

ar arTmeven.

vidre partniori miirTmevs, angariSs ar iTxoven.

dagvianeba da adre wasvla SeiZleba mxolod

furSetze.

Tqveni skamebi ki personalma umjobesia darba-

zidan Tqveni gasvlis Semdeg gaasworos. saerTod,

maRali donis momsaxureba yovelTvis komfortuli,

Zaldautaneli, delikaturia. mimtani gvaclis sufras-

Tan saubars, ar cdilbs meti da Zviri SekveTa miiRos

Cvengan da a.S.

Page 63: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

62

sacekvaod dapatiJeba (restoranSi, sxvadasxva

saRamoze) im qalis, romelic mxolod Tavis partnior-

Tan cekvavs, araa lamazi. Tu qalTan (magidasTan)

mamakacia, nebarTva jer misgan aiReT da Semdeg _

qalisgan (araa gamoricxuli, rom orivesgan uari

miiRoT). Tuki qalTan erTdroulad ori mamakaci

mivida, orives Tavazian uars eubnebian. uaris miRe-

bisas iqve mjdoms (pirvelive Semxvedrs) sacekvaod ar

iwveven.

sacekvaod dapatiJebisas Seuracxmyofelia da

gogonas (qalis) cud aRzrdaze miuTiTebs misi saxis

mowyalebiT-ampartavnuli gamometyveleba.

TeTri cekvis gamocxadebisas umjobesia wina

cekvebis partnioris miwveva. ucxo mamakacis miwveva

(Tuki is qalTanaa), araa kargi toni.

TeTr cekvaze ar SeiZleba mamakacma qali uariT

gaistumros. cekvis Semdeg qals mklavze xelis

mokidebiT, madlobis TqmiT acileben.

levan
Typewritten text
sarCevi
Page 64: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

63

TeatrSi. koncertze. kinoSi

Teatri iwyeba garderobiT da mTavrdeba garde-

robiT, sadac qals (pirvel rigSi) labadas (paltos)

xdis (acmevs) Tanmxlebi mamakaci. gamonaklisia Tbili

qurqi, romelsac mamakaci qals acmevs mxolod

garderobidan gasvlis win.

TeatrSi mimavalma qalma sunamo zomierad unda

ipkuros.

xelze ambori miRebulia mxolod SenobaSi, isic,

gauTxovarTan. Tu qali, romelic mamakacma dapatiJa,

masze win midis darbazSi Sesvlamde, bileTs... mas

mosTxoven.

bolo zars, Tu adgili rigis SuaSia, ar elo-

debian. rigebs Soris jer mamakaci, Semdeg qali gadis

(orive _ scenisken zurgSeqceviT). am dros, Tu CanTa

didia, umjobesia win gveWiros.

speqtaklis dawyebamde gamorTeT telefoni. Cvens dedaqalaqSi

ara, magram samxreTis zogierT qveyanaSi (mag., italiaSi) speq-

taklebi, msaxiobTa mizeziT, dagvianebiT iwyeba... misasal-

mebelia, rom dedaqalaqSi koncerti (speqtakli) zustad

daniSnul dros iwyeba xolme.

klasikuri musikis koncertze ritmuli saerTo

taSi araa miRebuli.

gaiTvaliswineT, rom darbazis siCumeSi kargad

ismis kanfetis folgis, vaflis nayinis Sriali, qalis

xelCanTis saketis xma.

speqtaklis msvlelobisas darbazis datoveba

uzrdelobaa, daelodeT moqmedebis dasrulebas.

Page 65: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

64

koncertze (daxurul darbazSi) midian 10_15

wuTiT adre, raTa qalaqis ritms, xmaurs gamoeTiSon,

garderobSi gaixadon da xuTiode wuTi savarZelSi

daisvenon. Tu garderobi (da gaTboba) muSaobs,

darbazSi paltoTi ar Sedian (es mxolod cudi Cvevaa)

da cxadia, bargiT, zurgCanTiT. Tumca, Tanamedrove

cxovrebis tempSi TeatrSi da koncertze Cacmas didi

mniSvneloba aRar aqvs.

iseve, rogorc restoranSi, foiedan darbazSi

pirveli mamakaci Sedis, raTa SearCios (moZebnos)

adgili. ubileTo RonisZiebaze, koncertze (mag.,

konservatoriis mcire darbazSi) Teatrisgan gansxva-

vebiT, rigebs Soris mamakaci qals win atarebs.

bolo dros gaxSirda koncertebi Ria cis qveS

(moedanze, parkSi, quCaSic ki). didi zomis dinamikebi,

xmamaRali musika, mxolod SemsrulebelTa araprofe-

sionalizmze miuTiTebs. amasTan, sruliad araa

aucilebeli es musika mosaxleobas erTi-ori kvart-

lis moSorebiTac esmodes...

kinodarbazSi, raTa dagvianebuli ar SexvideT,

winaswar gaTvaleT dro manqanis parkirebisTvis,

waxemsebisTvis da tualetisTvis _ zogjer filmi xom

2,5 _ 3 saaTsac grZeldeba...

TeatrTan da koncertTan SedarebiT kinoTeatrSi

garemo ufro demokratiulia, Tumca, qcevis wesebi

analogiuria. mobiluri telefoni gadaiyvaneT uxmo

reJimze. gaiTvaliswineT, rom ganaTebuli ekrani

(telefoniT mimowerisas) yuradRebas ufantavs mayure-

bels.

Page 66: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

65

darbazSi Seyvarebulebi erTad Caxutebulni ar

unda isxdnen. mayurebels ar awuxeben Tavze didi

SlapiT, saubriT, wina savarZelze fexis miwoliT,

mkveTri sunamoTi, filmis msvlelobisas rigebs Soris

(ekranTan) gavliT.

marTalia, ucxoeTSi miRebulia filmis cqerisas

waxemseba (popkorni da sxv.), mainc, es janmrTelo-

bisTvis sasargeblo araa, xolo Tu sxvagvarad ar

SegiZliaT, SegiZliaT miirTvaT kanfeti (xmauris

gareSe), amasTan, ar daanagvianoT darbazi.

levan
Typewritten text
sarCevi
Page 67: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

66

super(hiper) marketSi. maRaziaSi

supermarketis (maRaziis) karSi gzas Signidan

gamosuls uTmoben. maRaziisgan gansxvavebiT, super-

marketSi mamakacs SeuZlia ar moixados qudi. xel-

bargs Sesanax sakanSi gasaRebiT (kodiT) inaxaven.

gasaRebis waRebamde SeamowmeT, xom ar moZvra mas

warwera nomriT, iketeba Tu ara sakani? mxolod amis

Semdeg SeinaxeT nivTi, raTa Tavi aaridoT usiamov-

nebebs, daimaxsovreT nomeri.

samwuxarod, Cvens realobaSi, axalgazrda konsul-

tantebma ar ician TavianTi saqoneli (Cai, saRebavi,

elnaTura da sxv.) da gamocdili myidveli Tavs

aridebs xolme maT daxmarebas.

rogorc wesi, ufro axali da xarisxiani produqti

(saqoneli) Taroze qveviT an ukanaa.

ganaTlebuli, kulturuli adamiani bavSvisTvis

sistematurad ar SeiZens iseT saeWvo, arajansaR pro-

duqts, rogoricaa koka-kola, gaziani sasmelebi,

sxvadasxva Cifsebi, pop-korni, snikersebi, sosisebi da

sxv., rac savsebiT samaTlianad akrZales saskolo

bufetebSi.

supermarketis molare valdebulia xmamaRla

daasaxelos Tanxa da xurda, gadasces momxmarebels

qviTari. myidvels, cxadia, yvela SeZenili produqti

(saqoneli) kalaTaSi unda hqondes.

gaugebrobis, pretenziis SemTxvevaSi SegiZliaT

mimarToT konsultants (fasmaCvenebeli, Senaxvis vada),

merCendaizers (sawyobidan gamotana,Senaxvis vada).

Page 68: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

67

zogierT qveyanaSi (mag. samxreTi korea), supermarketSi

nebismieri produqtis dagemovneba ufasoa.

kalkulatorze muSaobisas maRaziis gamyidvels

xeli ar SeuSaloT SekiTxvebiT. saerTod, gamyidvels

(konsultants) axirebuli kiTxvebiT ar awuxeben:

SekiTxvamde TviTon daazusteT fasi, xarisxi da a.S.

myidvelTan mosaubre gamyidvels ki xels ar uSlian.

levan
Typewritten text
sarCevi
Page 69: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

68

biblioTekaSi

mwerlebi Tvlian, rom wignis kiTxva mkiTxvelis

qceviT cvlilebas iwvevs da mas adamianis organizmis

gardaqmnac ki SeuZlia, rom amqveynad yovelive amaoe-

baa lamazi qalis da kargi wignis garda. marTlac

kargi (arabulvaruli) literatura wmends adamianis

suls, aumjobesebs mexsierebas, ganwyobas, saerTo

aqtiurobas, gvexmareba depresiasTan, martoobasTan

brZolaSi (biblioTerapia).

roca bevrs vkiTxulobT, icvleba Cveni saubris

stilic _ vsaubrobT wignis stiliT. aseTi mkiTxveli

ufro axalgazrdad gamoiyureba. kiTxva _ adamianebTan

urTierTobis wresaviTaa _ is qmnis imas, rac varT.

kompiuteri, Tanamedrove teqnologiebi mxolod

codnas gvaZlevs, ganaTlebas ki wignze muSaoba

iZleva. ganaTleba sicocxlis xangrZlivobasac (qro-

mosomis sigrZes) zrdis. (amitomaa, rom swavluli,

nakiTxi adamianebi sxvebze didxans cocxloben).

dedaqalaqSi ramdenime didi biblioTeka da media-

Tekaa. darbazSi mkiTxvelebi siwynares icaven, sasa-

ubrod ki vestibiulSi (derefanSi) gadian. mkiTxvels

ar unda esmodes quCidan manqanis (signalebis) xma.

Cveni skami ar ixmaurebs, Tu mas dajdomamde sazurgiT

mivwevT (da ara damjdari).

moiTxoveT darbazis (oTaxis) xSiri ganiaveba.

Tumca, amaSi TviT personali scodavs [Cven, qalebs,

gvciva...].

samwuxarod, axalgazrdebis umetesobas wignze

muSaobis Cvevebi ar gaaCnia: gadaavleT Tvali Tavebs,

Page 70: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

69

mokle Sinaarss, winasityvaobas. saintereso TavSi

gaamaxvileT yuradReba pirvel da bolo abzacze.

iswavleT swrafi kiTxva (200_300 sityvis nacvlad 600-

700 sityva wuTSi). es realuria, radgan cnobili

pirovnebebi (napoleoni, jon kenedi da sxv.) wuTSi 1200

sityvis siCqariT kiTxulobdnen.

wignis gamowerisas sasargebloa icodeT pirobiTi

aRniSvnebi: teqsti kavkasiur (qarTul) enazea (K),

evropul enebze (E), rusul enaze (R). wignis titulzea

saavtoro ufleba ©, wignis saerTaSoriso nomeri

(ISBN), universaluri aTwiladi klasifikacia (UDC) da

sxv.

solidur biblioTekebSi samkiTxvelo darbazSi Sesul mkiT-

xvelis gvars yoveli gazeTis (Jurnalis) gadaTvalierebisas

ar afiqsireben (statistikis mizniT). zogierT qveyanaSi (mag.

samxreTi korea) saskolo biblioTekac ki 24 saaTian reJimSi

muSaobs.

levan
Typewritten text
sarCevi
Page 71: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

70

urTierToba dacvasTan, policiasTan

dacvis muSaki saSvs (moqalaqis piradobis mow-

mobas) unda amowmebdes ara Senobis karTan (faqtob-

rivad, quCaSi) [visTan midixarT?...], aramed dawesebule-

bis vestibiulSi, turniketis win, profesiuli stan-

dartebiT dadgenil sityva-pasuxiT. saSvis aRebis

Semdeg, Tu rigia, droulad moscildiT fanjaras.

CanTis mosawesrigeblad sxva adgilze SeCerdiT...

moswavleTa (studenturi, saeqskursio) jgufis

gavlas Tavisi specifika aqvs: turniketTan dgas

pedagogi da icavs mas dawesebulebis TanamSromle-

bisgan, radgan dacva iTvlis jgufis wevrebs da

iZaxebs siiT.

metalodeteqtorSi gavlis win amoiReT jibidan

xurda, liTonis sagnebi. Tu aparati ar muSaobs, dacva

iZulebulia (bodiSis moxdiT) zereled SegamowmoT

xelebiT, radgan Cxrekis uflebas kanoni ar aZlevs.

SekiTxvas stumars (klients) dacvis jgufidan aZlevs erTi da

ara ori-sami TanamSromeli (usaqmobisgan).

cud STabeWdilebas tovebs solidur dawesebule-

baSi skanerze momuSave (saSvTa biuros) operatori

mzesumziriT (saWmliT) xelSi, erTdroulad tele-

fonze (TanamSromelTan) pirad Temebze mosaubre.

policiis muSaks aqvs ufleba gaaCeros moqalaqe

da zedapirulad Seamowmos (gasinjos Cxrekis gareSe),

xolo Tu Cans iaraRi _ daiwyos Cxrekac (Tumca,

Page 72: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

71

Cxrekas sWirdeba dasabuTebuli varaudi, rom pirma

danaSauli Caidina).

policiels SeuZlia piradobis mowmobis (paspor-

tis) moTxovna, mas aqvs ufleba, Seamowmos (xel-

sawyoTi) moqalaqe roca imyofeba alkoholuri

(narkotikuli) Trobis qveS, an nasamarTlevia warsul-

Si da arsebobs dasabuTebuli varaudi, rom SeiZleba

Caidinos danaSauli. mobiluri telefonis Semowmeba

(miT ufro Jurnalistis) ar SeiZleba (piradi

monacemebia).

saerTod, Semowmeba moqalaqis pirad Rirsebas ar

unda laxavdes. mas aqvs ufleba, gaigos policielis

vinaoba, gadaiRos administraciuli dakavebis faqti

(foto, video). am masalis waSlis ufleba policiels

ar aqvs.

levan
Typewritten text
sarCevi
Page 73: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

72

eqstremalur situaciebSi

Tanamedrove pirobebSi adamiani, gansakuTrebiT

did qalaqSi mcxovrebi, xSirad xvdeba eqstremalur

situaciebSi: qurdoba, mkvleloba, xanZari, mZevlis

ayvana, terorizmi da sxv.

qveyanaSi calkeul periodebSi kriminogenuri

mdgomareobis garTulebis gamo yvelam unda icodes,

rogor daicvas Tavi, axloblebi da sazogadoeba:

saWiroa, yuradRebiT viyoT, ase vTqvaT, davi-

wyebul nivTze transportSi, quCaSi. kamufliaJis

rolSi SeiZleba iyos CanTa, bavSvis saTamaSo,

fuTa da a.S.;

erideT RamiT mgzavrobas. Tu cariel avtobusSi

mgzavrobT, adgili mZRolTan axlos SearCieT.

erideT taqsis, romelSic mgzavri imyofeba,

xolo Tu mainc CajeqiT, daimaxsovreT manqanis

nomeri;

Tu muqara weriliTaa, qaRaldze ar datovoT

TiTis anabeWdi. im pirTa wres, vinc icis muqaris

Sesaxeb, nu gaafarTovebT;

satelefono muqarisas rekomendebulia telefon-

ze xmis Camweris dayeneba;

CanTaSi (jibeSi, safuleSi) iqonieT furceli

Tqveni monacemebiT: gvari, saxeli, telefoni,

sisxlis jgufi da sxv.;

nebismier situaciaSi moiqeciT bunebrivad:

msxverpls yovelTvis eZeben mSiSara, moridebul,

mousvenar adamianSi;

Page 74: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

73

bombis mosalodnel afeTqebaze cru gamoZaxebebi

sazogadoebas sakmaod Zviri ujdeba. sisxlis

samarTlis kodeqsiT, aseTi pirovneba jarimiT

isjeba, arasrulwlovnis SemTxvevaSi ki pasuxs

ageben mSoblebi.

teroristebi xSirad TviTmfrinavis gatacebas

cdiloben. am situaciaSi mgzavrs SeiZleba aseTi

rekomendaciebi mivceT:

moiqeciT ise, rom teroristis yuradReba ar

miiqcioT (Jestebi, mkveTri moZraobebi);

ecadeT, damSviddeT, daizogeT Zalebi, SesaZloa,

Tqven ramdenime dRe tyveobaSi mogiwioT yofna...;

SeasruleT teroristis moTxovnebi da nu ecde-

biT gmirobis demonstrirebas;

ecadeT, daimaxsovroT rac SeiZleba meti infor-

macia damnaSaveebze (raodenoba, SeiaraReba, gan-

lageba da sxv.). es saWiroa, Tu Tqven moxvdebiT

im jgufSi, romelic adre gaaTavisufles;

specdaniSnulebis jgufis ieriSs SesaZloa,

mohyves srola. amitom ar wamoxteT, ar gaiqceT _

am dros aucilebelia TavSekavebuloba, mofare-

buli adgili srolis dawyebamde SearCieT.

miwisZvrisgan msoflioSi yovelwliurad aTi

aTasze meti adamiani iRupeba. erT-erTi (sul oria)

giganturi seismuri zoli gadis saqarTvelos sam-

xreTis sazRvris axlos _ kavkasia 8 baliani miwis-

Zvris raionia.

Page 75: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

74

miwisZvris intensivobis Sefaseba ori skaliT

SeiZleba: misi energiis (magnitudis) da zedapirze

intensivobis (Zalis) SefasebiT. magnitudis diapazonia

0 – 9, xolo Zalisa (balebSi) 0 _ 12. magaliTad, susti

miwisZvris magnitudaa 4, xolo Zala _ 7 bali.

miwisZvrisas saWiroa Semdegi rekomendaciebis dac-

va:

dadeqiT Sida, kapitalur kedelTan, fanjridan

Sors;

mravalsarTulian korpusSi gaaReT kibis kari, ar

gaxvideT kibis ujredze, ar isargebloT liftiT;

SenobaSi Sesvla SeiZleba miwisZvridan mxolod

ramdenime saaTis Semdeg. gazis gaJonvis saSiS-

roebisas Senobis daTvalierebis dros ar xmaro-

ben asanTsa da sanTels.

Tanamedrove qalaqi mgrZnobiarea miwisZvris mi-

marT, wylis, gazis, kanalizaciis, eleqtroxazebis

dazianebis gamo. aucilebelia Tavis arideba dawyve-

tili eleqtrosadenebisagan.

Zlieri miwisZvrisgan yvelaze metad me-3 da zeda

sarTulebi ingreva, axali aSenebuli saxlebi.

samaSvelo samuSaoebis Sromis organizaciis ara-

saTanado kulturis gamo, miwisZvrisas Cveulebrivi

problemaa Stabis migneba. Tavs iCens biurokratiuli

barierebi, iwyeba binebis gaqurdva, morodioroba, Zvir-

faseulobis miTviseba.

xanZari. yoveli didi xanZris Sedegad iRupeba

asamde adamiani, gacilebiT metia daSavebuli... msxver-

Page 76: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

75

plis raodenoba mkveTrad matulobs panikur situa-

ciaSi moqalaqeTa Secdomebis Sedegad.

rogorc miwisZvrisas, xanZris SemTxvevaSic lif-

tis sargebloba akrZalulia. cecxlmodebul oTaxSi

kari frTxilad unda gaaRoT _ SesaZloa, haeris

mkveTrma nakadma cecxli gaaZlieros. Sesvlisas Tavi

da piri sveli naWriT daicaviT (Cveulebrivi airwi-

naRi mxuTavi gazisgan ver dagicavT).

Tu Tqvens tansacmelze cecxli SeniSneT, gaqceva

da sirbili kidev ufro gaaRvivebs mas. sinTetikuri

samosi ki dneba da ekvris kans...

xanZrisas did msxverpls iwvevs wvis toqsikuri

produqtebi, ZiriTadad, mxuTvi gazi: amis gamo ada-

miani gonebas 2-3 wuTSi kargavs.

stresul situaciaSi. stresul situaciaSi

daZabulobis moxsnis gavrcelebuli xalxuri (instiq-

turi) meTodebia: TiTis nikapze miWera, cera da

saCvenebeli TiTebis erTmaneTze daWera, aseve kisris

masaJi.

damSvidebisTvis, mecnierTa rekomendaciiT, war-

moidgineT Tqveni sayvareli feris fanqari cxvirze,

romliTac wynarad, Tanabari sunTqviT sivrceSi werT

rvians. mxrebis daZabuloba moixseniT aseve: miirTviT

wyali, banani, imoZraveT, daalageT bina, gamoicvaleT

tansacmeli, marcxena xeliT gaixexeT kbilebi, kompi-

uterTan ki yovel 15 wuTSi daivarcxneT Tma.

iswavleT patieba (rogorc amas moiTxovs yvela

religia), Torem janmrTeloba giRalatebT.

Page 77: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

76

usimneT klasikursa da samkurnalo musikas: me-18

saukunis musika mkacri ritmiT iyo awyobili _

stresis gadasalaxad (da mexsierebis gasaumjobeseb-

lad) daiwera hendelis musika wyalze, baxis da

mocartis andante (wuTSi 60 dartyma) _ musika,

romelic tvinis orive naxevarsferos rTavs muSaobaSi

da xsnis stress. Tanamedrove, ritmuli, xmamaRali

musikis popularobac amiTaa gamowveuli.

levan
Typewritten text
sarCevi
Page 78: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

77

Tanamedrove eleqtronuli teqnologiebi da socialuri

qselebi

kibersivrceSi eTikis normebis darRvevisas damna-

Savis gamovlena gaZnelebulia. miuxedavad amisa,

socialuri qselebis, Tanamedrove teqnologiebis

swrafma ganviTarebam, eTikis, etiketis axali norme-

bis, qcevis erTgvari kodeqsis Seqmnas Seuwyo xeli:

Tu rogor moviqceT socialur qselebSi, mobilur

telefonTan Tu kompiuterTan (el. fostaSi) muSao-

bisas da sxv.

etiketis es mimarTuleba imdenad axalia, rom

literaturaSi (qarTul enaze) xSirad SexvdebiT

qseluri etiketis (сетевой этикет), Semoklebul, ara-

swor Targmans _ setiketi.

kompiuterTan (iseve rogorc televizorTan,

aslis gadamReb aparatTan da sxv.) dadebiTi ionebis

smogia, romelic Trgunavs adamians. amis Sedegia

nervuli daRliloba da kompiuteruli stresi _

axali daavadeba. amitom kompiuterebi unda idgas didi

oTaxis sawinaaRmdego kuTxeebSi, kedelTan moSorebiT

(kedlebze mwvane naxatebiT), kargi ganiavebiT, dami-

webiT (qalaqebSi yvela Senobas (binas) ar aqvs dami-

weba).

gansakuTrebiT mavne iyo janmrTelobisTvis wina

Taobis kompiuterebi (LCD an LED ekranis gareSe),

beta-gamosxivebiT).

Page 79: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

78

monitorze cqerisas Tvali 6-jer naklebad

xamxamebs. es procesi ki Tvalis simSrales iwvevs.

kompiuterTan muSaobis saerTo dro dReSi ramde-

nime saaTs ar unda aRematebodes, isic racionaluri

kvebis pirobebSi.

amdenad, bunebrivia, rom aSS-Si SemoiRes cifruli teqnikisgan

dasvenebis dRe (martis TveSi), xolo sastumroebSi momsa-

xureba – internetis gareSe (Digital free).

personaluri kompiuteris mama, cnobili stiv jobsi,

zRudavda Tavisi bavSvebis ekranTan muSaobis dros (planSeti

- dReSi 30 wT, smartfoni – 2 sT.). misi (iseve rogorc Blogger,

Twitter da Medium damfuZneblis evin uiliamsis) Svilebi am

dros wignis kiTxviT iyvnen dakavebulni. kibersivrceSi

CaZirva aqveiTebs empaTiis dones.

kompiuterTan (komfortul garemoSi) dro ufro swrafad

gadis, xolo 10 wlamde bavSvebi axal teqnologiebze damoki-

debulni xdebian. interneti amwvavebs zogierT daavadebebs

(ipoqondria gadadis kiberqondriaSi).

kompiuteris sawyisi gverdi (Home page) ar unda

iyos gadatvirTuli mravlkilobaitiani gamosaxule-

biT, raTa ar Seferxdes gverdis CamotvirTva.

ofisSi, samsaxurSi muSaobisas portatuli mexsi-

ereba aucileblad Semowmebuli unda iyos virusebze.

aseve gaiTvaliswineT, rom ar SeinaxoT konfidencia-

luri informacia myar diskze. kompiuteruli TamaSebi

(filmebi) SegiZliaT CarToT mxolod Sesvenebis dros.

kompiuterTan muSaoba adamians Zabavs, gansakuTrebiT,

rodesac is rTul davalebas asrulebs. am dros

masTan misvla (Tundac saqmeze saubari), garkveul

taqts moiTxovs. am fsiqologiuri efeqtis gamo axali

sityvac ki Seiqmna phubbing (phone + snubbing) -

kompiuteris, telefonis ekranze cqerisas Tanamo-

Page 80: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

79

saubris ignorireba. Cvens realobaSi, Sromis organi-

zaciis dabali kultura, konfliqtebi TanamSromlebs

Soris xSirad _ swored aqedan iwyeba.

el. fostaSi ar iyeneben didi zomis Srifts, Zaxi-

lis niSnebs, raTa spam-idan ganasxvaon. subject-Si iye-

neben ara erT, aramed ramdenime sityvas. ar xsnian

ucnob, saeWvo werilebs. fostas (reklamisTvis ar

ugzavnian ucnobs da ar aZleven pirad (personalur)

monacemebs sxvas. gamaRizianebelia uwignuri eniT

akrefili teqstebi.

teqstis akrefisas gamoiyeneT mokle winadadebebi,

abzacebi. pasuxSi miRebuli werilic miuTiTeT

(mimoweris logikis SenarCunebisTvis). xelmoweraSi ki

(Tanamdeboba, sakontaqto informacia) optimaluria 3-4

striqoni.

socialur qselebs SeuZlia msoflio auditoriaze

wamebSi adamianis gayvana. is xels uwyobs adamians _

raRac Seqmnas. meore mxriv, misi imijis Selaxvisa da

SantaJirebis did SesaZleblobas iZleva.

interneti cvlis azrovnebis stils (icvleba

weris, kiTxvis, suraTis cqeris strategia), qmnis fase-

ulobaTa axal sistemas, urTierTobis, qcevis nimu-

Sebis axal modelebs.

akrefili teqsti erTxel mainc SeamowmeT, gaiT-

valiswineT, rom arakeTilganwyobili, agresiuli

teqstebi, romlebic Cvens sinamdvileSi modaSia, zogi-

erT qveyanaSi (mag. did britaneTSi) mxolod uxer-

xulobis, sircxvilis grZnobas iwvevs. daazusteT

sasveni niSnebi. sul ufro meti kompania, kerZo Tu

potenciuri damsaqmebeli samuSaoze ayvanamde Tqvens

Page 81: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

80

profils ecnoba socialur qselSi. is aRaraa mxolod

gasarTobi gverdi.

Tu moniSnavT feisbuqze Tqvens adgilmdebareobas,

lokacias (Cekin), gamudmebiT nu acnobebT megobrebs

sad imyofebiT, Tumca, ucxoeTis cnobili kurortebi-

dan es dasaSvebia.

moerideT mowonebis (gaziarebis) Txovnas. ufro

met adamians mivizidavT, Tu ar vecdebiT Wkvianad,

yovlismcodne filosofosad gamovaCinoT Cveni Tavi.

yvelaferSi zomierebaa saWiro. SesaZloa, gamaRi-

zianebeli aRmoCndes komentari, romelic mxolod

zedized Cawerili ramdenime smailikia.

kulinariuli, ugemovno fotosuraTebis ricxvi

(gansakuTrebiT, instagramSi), yovelgvar normas scil-

deba.

foto gamarTlebulia:

Tu Tqven TviTon moamzadeT da Tan receptsac

urTavT;

Tqvens Sedevrs kulinariis gverdze aqveynebT

da momxmarebels misi momzadebis saidumloebebs

umxelT;

Tu am kerZTan dakavSirebulia raime istoria;

megobrebis damatebisas miuTiTeT mizezi. Tundac

axlo megobris fotos gamoqveynebisas jer aiReT

misgan nebarTva. megobarTan intimur grZnobebs,

urTierTobebs mxolod piradad arkveven, amitom nu

miswerT am tipis teqsts sajarod.

Page 82: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

81

socialur qselSi (Cati da sxv.) momuSavis moni-

tors ar uqceren iseve, rogorc sxvisi parolis

akrefas.

mobiluri telefoniT. telefonis gamomgo-

neblad 2002 wlamde amerikeli beli iTvleboda, maSin,

rodesac idea Sarl bruels (safrangeTi) ekuTvnis.

1849 wels man pirvelma SemoiRo termini telefoni.

fiWurma (mobilurma) telefonma Zalze Secvala

mflobelTa fsiqologia: isini gaxdnen mouTmenelni,

mouridebelni, aRar eridebian saubars sazogadoebriv

transportSi, koncertze, leqciaze, TaTbirze, ofi-

cialur miRebasa Tu dakrZalvaze.

amrigad, Cvens cxovrebaSi farTod SemoiWra axali,

ekranuli kultura (mTeli qalaqi telefonisa Tu

kompiuteris ekrans ucqers).

sazogadoeba iZulebulia maT iseve moeqces, ro-

gorc mwevelebs: gamoyos maTTvis calke vagoni,

magidebi, gaakras gamafrTxilebeli niSnebi, SemoiRos

winaswari gancxadebebi... telefoniT sargeblobis

WeSmariti kulturisgan jer Cven kidev sakmaod Sors

varT, amitom saWiroa garkveuli teqnikuri, profesi-

uli Tu eTikuri normebis dacva.

Tu vrekavT Cven. seriozul saqmeze (dasaqmeba,

kvalifikaciis amaRleba da sxv.) xmauriani adgilidan

ar rekaven (transporti, misaRebi, oTaxi bavSvebiT da

sxv.), raTa Sua saubarSi ar mogvixdes Tavis marTleba

cudi smenadobis gamo.

ojaxSi rekaven mxolod garkveul saaTebSi. adre

diliT an gvian saRamos uaxloes megobarsac ki ar

Page 83: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

82

urekaven – angariSi ojaxis wevrebsac unda gauwioT

[...romeli usaqmuri rekavs?...].

sxva qalaqidan (soflidan) dedaqalaqSi dare-

kvisas jer vasaxelebT saidan vrekavT da mxolod amis

Semdeg saxels (gvars). cud STabeWdilebas tovebs,

gansakuTrebiT cudi smenadobis pirobebSi, qalaqis

daZabul ritmSi xumrobis toni [aba Tu micani, ... ra

mogivida, nodaria var – romeli nodari?...].

Sesvenebis (sadilis) saaTebSi, SuadRes araa

sasurveli darekva arc ojaxSi, arc ofisSi.

Tu abonenti dakavebulia, Cven vrekavT ramdenime

abonentTan da am dros gvesmis Tqvengan zari Semo-

vida, gaurkvevlobas ganmuxtavs, Tu iqve daazusteben

ofisis dasaxelebas an saxelsa da gvars.

Zalian saSiSia mobiluri telefoniT saubari

avtomanqanis saWesTan, gansakuTrebiT, nomris akrefva.

Tu manqanis mflobels (mZRols) vurekavT, jer unda

davazustoT: [saWesTan xom ar xar? mere damireke...].

ucxo ofisSi (gansakuTrebiT qalaqgareT), Sesvli-

sas menejerma (TanaSemwem) unda Seamowmos telefonis

moqmedebis zona, rom betonis sqeli kedlis gamo

saqmiani komunikacia ar CaiSalos.

Tu gvirekaven. ofisSi darekvisas gaaTavisufleT

klienti (pacienti) Sidasaofise gadarTvisas informa-

ciis gameorebisgan. dawesebulebis, firmis reputacias

afuWebs gavrcelebuli frazac [es me ar mexeba...].

binis telefonze darekvisas, yurmilis gadace-

misas, ojaxis wevrma, umjobesia, komentarisgan Tavi

Seikavos (miT umetes, misaloc zarze) [ra vici,

Page 84: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

83

viRacaa, Tanaavtori (Zveli amxanagi) varo...]. Secdomaa

aseTi pasuxic [abazanaSia, mere darekeT...].

kolega, xelqveiTi uxerxul mdgomareobaSi var-

deba, roca menejerTan saubrisas misi binidan xmauri

ismis (televizori, musika da a.S.), menejeris kultu-

ruli reaqciiT [qalo, xom giTxari, Cauwie tele-

vizors!...].

saqmiani etiketi moiTxovs, zumerad martivi

(tonuri) signali SevarCioT, radgan rTulma (sacekvao

da sxv.) melodiam, SesaZloa, sazogadoebaSi uxerxul

mdgomareobaSi Cagvayenos.

dasxiveba. bil geistma (Microsoft-is generaluri

direqtori) Svilebs (14 wlamde), xolo safrangeTma –

skolis moswavleebs aukrZala mobiluri telefoniT

sargeblobis ufleba.

mavne dasxivebis gamo telefoni RamiT, TavTan

naxevar metrze axlos ar unda idos (iseve, rogorc

telefonis dasamuxti da eleqtronuli samagido

saaTi), xolo sms-is gagzavnisas _ gulTan axlos.

dasxiveba izrdeba cudi smenadobis dros, liTonis

korpusSi (lifti, avtomanqana, vagoni), oTaxSi tele-

fonis damuxtvisas, kavSirgabmulobis fiWis zonis

gadakveTisas.

smartfons antena qveda nawilSi aqvs _ mosaubris

Tavi antenis rols asrulebs, 40 sm-mde dasxivebiT.

nervul sistemas, Tavis tvins davicaviT, Tu saubris

dros ar gadavametebT 3 wuTs (dReSi ki 30 wuTs).

axalgazrdebis smartfoniT gatacebis Sedegia maTi

moxrili poza (xerxemlis mdgomareobas gadamwyveti

Page 85: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

84

mniSvneloba aqvs adamianis janmrTelobisTvis, Tundac

karierisTvis). fsiqologebis azriT, aseT adamianebs

uWirT xolme Tavis dacva...

gamoiyeneT distanciuri teqnika (Bluetooth da sxv.),

isaubreT xolme fanjarasTan, xolo nomris akrefis

Semdeg yurTan mxolod ramdenime wamis Semdeg miideT.

fotogadaRebas telefoniT Tavisi kultura aqvs:

adamians piradi cxovrebis ufleba aqvs, amitom araa

miRebuli misi nebarTvis gareSe fotos gadaReba

(nacnobTa jgufi, saerTo xedi da sxv.). evrokavSiris

teritoriaze ukve kanoniT aikrZala im fotos

gavrceleba, sadac sxva adamiani (werilobiTi nebar-

Tvis gareSe) moxvda. dawesda SezRudvebi avtomanqanis

videoregistratoris kadrebzec.

gadaRebis momentamde aucilebelia raime niSani

(signali): [erTi, ori, sami ...], xolo Tu jgufs

ramdenime kadrs vuRebT, raTa jgufi ar daiSalos

[gadaReba dasrulda ...].

zogierT qveyanaSi transportidan (matarebeli,

gemi da sxv.). gadaReba akrZalulia.

sakuTari TavisTvis fotos gadaReba (Selfie) imde-

nad gavrcelda, rom is ukve 2013 wlis oqsfordis

leqsikonSi Seitanes. didi sifrTxilea saWiro gada-

Rebis am reJimSi: Zalian gaizarda ubeduri SemTxve-

vebis ricxvi (aivani, xidi, eklesia da sxv.). amitom,

zogierT qveyanaSi selfis policia Seiqmna.

televizori (radio) kulturul ojaxSi cen-

tralur adgils ar ikavebs. televizoris gamomgo-

Page 86: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

85

neblis, rusuli warmoSobis amerikel zvorikins

televizori Sin saerTod ar hqonda...

Tu televizors did simaRleze ar daayenebT,

negatiur informacias naklebi fsiqologiuri gavlena

eqneba Tqvenze. ekranis cqera zurgze da gverdze

woliT ar SeiZleba.

telefoniT pirdapir eTerSi CarTvisas unda Cau-

wioT televizoris (radiomimRebis) xmas, an ramdenime

metriT moscdildeT mas, raTa gamovricxoT eqo-

efeqti.

amrigad, Tanamedrove teqnika kulturuli adamia-

nisTvis mxolod msaxuria da mas ar imonebs.

levan
Typewritten text
sarCevi
Page 87: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

86

boloTqma

CamoTvlili problemebidan gamosavali Wkviani

qalaqebis SeqmnaSia. arsebobs ekodasaxlebebis,

ekopolisebis, ekoqalaqebis proeqtebi.

erT-erTi aseTi proeqti ganaxorciela ekologma d.n. qavTaraZem

biolog – mecnierTa qalaq puSCinoSi (q. moskovTan).

dRes ukve ganviTarebuli qveynebis qalaqebSi

gamoCnda Wkviani qalaqis elementebi. aq araa saWiro

samgzavro (sabanko) baraTebi, gasaRebebi, fuli,

radgan paroli moqalaqis saxea (q. inCuni, CineTi) _

maT funqciebs asrulebs brinjis marcvlis zomis

mikro-Cipi, romelic TiTebs Sorisaa Canergili

(SvedeTi). qalaqi mxolod mzis energiazea (eleqtro-

mobilebi), quCebis sensoruli ganaTebiT (q. fuZiava,

iaponia). danergilia upiloto avtomobilebi, moxucTa

binaSi gadaadgilebis sensorebi _ saavadmyofoSi Set-

yobinebis sistemiT (singapuri). akrZalulia qalaqTan

benziniani avtomobilis miaxloveba, quCebi ganlage-

bulia mzisa da qaris gaTvaliswinebiT (abu-dabi,

arabTa gaerTianebuli respublika).

upiloto (avtonomiuri) avtomobili aRWurvilia sxvadasxva

sensoriT (lazeri, radiolokacia da sxv.) da Tanamgzavruli GPS

sistemiT, rac umartivebs mZRols muSaobas, icavs mas avariuli

situaciebisagan. maT aqvT avtomatizaciis sxvadasxva done. bolo

umaRlesi done (saWis da saterfulis gareSe, wvimian amindSi da

sxv.) jer daproeqtebis stadiaSia.

Wkvian qalaqebSi qreba samuSao adgilis cneba

(samuSao Zala aRaraa mibmuli erT adgilze). Semodis

moZravi ofisis tendencia, rac ufro gaarTulebs

satransporto problemebs.

Page 88: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

87

amrigad, Semodis meeqvse Taobis teqnologiebi,

eleqtronuli civilizacia.

ukve dRes kompiuteris dakargva (dazianeba)

invalidobas SeiZleba SevadaroT _ ikargeba pirov-

nebis didi nawili (kontaqtebi, arqivebi, teqstebi,

fotomasala...).

iwyeba didi garRveva (diferenti) zeteqnolo-

giebsa da socialur moumwifeblobas Soris, rac

mkacr saukuneze migvaniSnebs.

dRes ukve dasavleTis did qalaqebSi (megapo-

lisSi) sazogadoebaSi ikveTeba kanonis uzenaesoba,

Tanasworoba, meritokratia, pluralizmi, toleran-

toba, qvelmoqmedeba, socialuri da cxovelTa ufle-

bebis dacva, ekologiuri kultura.

sul male eleqtronuli biurokratia Secvlis

Cinovnikebs Tavisi kabinetebiT. mobiluri telefonis

kompiuterTan SerwymiT is Cvens eleqtronul partni-

orad iqceva, mudmiv eleqtronul Crdilad. kacob-

riobis mier dagrovili codna misawvdomi gaxdeba

adamianisTvis, romlis potenciali Tanamedrove kvle-

viTi institutis potencials gauTanabrdeba.

minimumamde dava pirdapiri eqspertebis aucilebloba

_ yvela Cveva daixveweba virtualurad. swavla aRar

iqneba mexsierebaze dafuZnebuli _ mTeli informacia

internetidan dagrovdeba Tundac, Tvalis xelovnur

linzaSi. TviTganaTleba Secvlis skolis maswavleb-

lebs. warmatebas is sferoebi mogitanT, romlebic

uWirT robotebs: iniciativa, Semoqmedeba, lideruli

Tvisebebi _ rac sWirdeba axal _ inteleqtualur-

Page 89: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

88

SemoqmedebiT ekonomikas. is daabalansebs sasaqonlo

bazars.

aTiode weliwadSi momavlis qalaqi sagan-

manaTlebo sivrcis aqtiuri monawile gaxdeba _

dainergeba on-lain pedagogika. saxelmZRvaneloebSi

Canergili xelovnuri inteleqti mas gaxdis nebis-

mieri asakisaTvis xelmisawvdoms.

30-40 weliwadSi adamiani dabadebis dRidan

Tavisebur informaciul garsSi iqneba, romelic misi

aRmzrdelis da TanaSemwis funqciebs Seasrulebs. on-

lain kursebis garda, iqneba virtualuri universi-

tetebi. singularobis epoqaSi manqanuri inteleqti

miliardjer meti iqneba kacobriobis inteleqtze _

daiwyeba sulieri manqanebis epoqa.

saqarTvelos mosaxleobam bolo 20 weliwadSi

oTxi omi gadaitana. Cven ganviTrebadi qveyana varT:

erT sul mosaxleze mTliani Sida produqti 4 aTas

dolars ar aRemateba (ruseTi – 12 aTasi, evropa – 40

aTasi, yatari _ 90 aTasi). miuxedavad amisa, Cven

gvjera, rom saqarTvelo, rogorc saxelmwifo, usa-

Tuod gabrwyindeba. Cvens erSi, rusTavelis qveyanaSi

Cadebulia kulturis Zalian didi muxti. amis Sesaxeb

Tavis droze werdnen al. diuma, straboni, v. simensi,

ol. uordropi, stefan cvaigi, serafime saroveli,

hegeli, aseve margaret tetCeri da sxvebi.

levan
Typewritten text
sarCevi
Page 90: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

89

wignze muSaobaSi daxmarebisa-Tvis avtorebi guliTad madlobas

uxdian nana fircxalavas, marine dekanoiZes, inga xuciSvils, levan jRarkavas, lali afxazavas, ana muraCaSvils, Tamar Sudras, TamTa kapanaZes, romelTa uangaro daxma-rebis gareSe wigni ver ixilavda dRis sinaTles.

Page 91: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018

90

omar Sudra, aleko dolbaia

did qalaqSi: vicxovroT mowesrigebul,

kulturul garemoSi

redaqtori vera yurulaSvili

kompiuteruli uzrunvelyofa karine wivwivaZe, levan jRarkava

mxatvari irma tuRuSi

xelmowerilia dasabeWdad 15.10.2018

Srifti akadnusxuri, tiraJi 35 egz.

gamomcemloba i/m goCa dalaqiSvili

stilist-redaqtori inga xuciSvili

Page 92: omar Sudra, aleko dolbaiadspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285609/1/Did_Qalaqshi.pdfomar Sudra, aleko dolbaia did qalaqSi vicxovroT mowesrigebul, kulturul garemoSi Tbilisi – 2018