oncologische revalidatie - cedric hèle instituut · 2004: opleiding bij ‘stichting herstel &...
TRANSCRIPT
Oncologische revalidatie
Psycho-educatie
Titia Dergent - Klinisch psycholoog ZNA Middelheim
Wie ben ik?
Definitiespecifieke, persoonlijke informatieverstrekking
informatief + emotiegericht
individueel of in groep
Doeleen zo optimaal mogelijke aanpassing aan de gevolgen van ziekte en behandeling
Attitudeinformatie geven zonder belerend te zijn
in een relatie van overleg: patiënt als actieve ‘student’
nadruk ligt op de krachtige en competente kanten van de patiënt, met respect voor zijn kwetsbare kanten en onvermogen
bijwerkingen van behandelingen
omgaan met vermoeidheid
praten met kinderen
stresshantering
coping
rouw
revalidatie
…
Als mensen een probleem ervaren stellen ze zich 3 vragen:
Wat heb ik?
Hoe kom ik er aan?
Wat kan ik er aan doen?
3 stappen
1. Voorlichting over de medische situatie, de daaruit voortvloeiende stressoren en de veelvoorkomende aanpassingsreacties van patiënten en naasten in algemene zin
“Veel patiënten in een vergelijkbare situatie vertellen …”
2. Exploratie en validatie van de aanpassingsreacties van de patiënt en diens naasten, en de knelpunten daarin
“ … Hoe is dat voor u?”
3. Positieve bekrachtiging van adequate aanpassingsreacties Exploratie van mogelijkheden tot versterken van de veerkracht van de patiënt en zijn naasten
“Wat sterk dat het u lukt om er op die manier mee om te gaan.”
“Wat zou u kunnen helpen om hier beter mee om te gaan?”
2. Oncologische revalidatie
Overlevingskansen stijgen
Kanker wordt meer en meer een chronische ziekte
Vaak ‘restklachten’ (vermoeidheid, concentratieverlies, angst, neerslachtigheid, …)
Kwaliteit van leven daalt, dagelijks functioneren verminderd (fysiek, psychisch, sociaal)
leren het leven opnieuw vorm te geven en de
gevolgen van kanker verminderen of beheersbaar maken
Geneeskunde: behandeling van ziekten
Revalidatie: behandeling van gevolgen
Vormen van revalidatie:
Individueel
In groep
Fysiek
Psychologisch
Fysiek en psychologisch luik
Doel revalidatie
optimaliseren levenskwaliteit
verminderen van de beperkingen
in curatieve en palliatieve setting
Onco revalidatie in ZNA
Jan Palfijn
bewegingsprogramma
Stuivenberg
In balans
Middelheim
Onco actief
Herstel en balans
Onco actief
bewegingsprogramma
zowel in de curatieve als palliatieve fase
na of tijdens behandeling
geen vaste groep
1 of 2 uur sport per week: aquagym / cardiofitness
mogelijkheid tot individuele begeleiding op vraag
Herstel en balans
oncologische revalidatie in curatieve fase
fysiek luik + psycho-educatief luik
naar Nederlands voorbeeld (IKC 1996)
12 weken
vaste groep
2004: opleiding bij ‘Stichting Herstel & Balans’
jaarlijkse licentie
Inclusiecriteria:
+ 18 jaar
Primaire behandeling afgerond, ziektevrij
Geen ernstige (psycho-)pathologie
Bereid tot volledig engagement
Verwijzingsbrief van arts
Discrepantie tussen huidig en optimaal functioneren
Exclusiecriteria:
Lichamelijke risico’s door ziekte of ernstige co-morbiditeit
Ernstige psychopathologie
Beperkingen van behandeling of medicatie
Indicatie voor individuele of meer intensieve behandeling
Sport
4 uur per week
aquagym, cardiofitness, groepssport
in groep, gedifferentieerde aanpak
2/3 van het programma
Psycho-educatieve sessies
1/3 van het programma
Individueel intakegesprek (motivatie, verwachtingen, inclusie/exclusie)
8 sessies van 2 uurKennismaking
Voeding
Stresshantering
Intimiteit en seksualiteit na kanker
Wellness
Mindfulness
Sociale aspecten
Afronding
Werkvormen
Psycho-educatie
Groepsgesprek
Oefeningen
Resultaten Herstel en Balans
kwaliteit van leven verbetert
beter sociaal functioneren
beter kunnen opnemen van activiteiten in werk, huis en vrije tijd
bewegingsangst daalt
vermoeidheid daalt
effecten zijn blijvend op langere termijn (mits onderhouden van een actieve levensstijl)
2004 – 2015
2004: ‘testgroep’
22 groepen
417 deelnemers
2 keer per jaar
Klinische ervaring
Continue bijsturing nav kwalitatieve evaluatie bij laatste sessie
Hoge therapietrouw, lage drop out rate
Individuele intake: tijdrovend maar belonend
Motivatie voor psycho-educatie is wisselend, verwachtingen zijn vaak zeer verschillend
Niet vergelijkbaar met een therapeutische groep
Exclusie valt moeilijk …
Herval tijdens deelname weegt door …
Groepsproces speelt zich af buiten de sessies
Evenwichtsoefening in multi-disciplinair werken
Zoektocht naar rol, plaats en taak van de psycholoog in het geheel
Blijvende uitdaging: mensen motiveren tot deelname!