onderzoek & statistiek september 2011 welke invloed heeft ... · 1.3 relatie met ander...

Onderzoek & Statistiek

14 036

[email protected]

www.almere.nl

Wilt u reageren?

Hebt u vragen?

Meer inform

atie?

September 2011

Welke invloed heeft het cameratoezicht op de veiligheid en leefbaarheid in het stadscentrum?

Hoe is de veiligheidsbeleving van bewoners, ondernemers en bezoekers?

Is er sprake van een waterbedeffect?

Cameratoezicht

in Almere

Cameratoezicht in Almere

Cameratoezicht in Almere Het effect van cameratoezicht op incidenten, misdrijven en de veiligheidsbeleving in het stadscentrum van Almere 2007 � 2010

Gemeente Almere SBZ / Team Onderzoek & Statistiek Hanneke Gorter, Marian Huisman September 2011


4

Inhoudsopgave 1 Inleiding ..........................................................................................................................6 1.1 Voorgeschiedenis ......................................................................................................6 1.2 Doel, probleemstelling en aanpak evaluatie ................................................................7 1.3 Relatie met ander veiligheidsonderzoek ......................................................................8 1.4 Ontwikkelingen in het stadscentrum: beperking van het onderzoek ..............................8 1.5 Het gebied................................................................................................................9

2 Registraties ....................................................................................................................12 2.1 Incidenten gesignaleerd door Coppweb....................................................................12 2.2 Leefbaarheidsincidenten geregistreerd bij de politie ..................................................16 2.3 Misdrijven geregistreerd bij de politie.......................................................................18 2.4 Meldingen aan Klant Contact Systeem ....................................................................20 2.5 Meldingen9 en Registratiesysteem (MRS) ...............................................................21 2.6 Stadsbeheer Administratie 9 Openbare ruimte .........................................................22 2.7 Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan ................................................................................23

3 Is er sprake van een waterbedeffect? ................................................................................24 3.1 Politiecijfers............................................................................................................24 3.2 Meldingen Registratie Systeem (MRS).....................................................................26

4 Veiligheidsbeleving van bewoners, ondernemers en bezoekers...........................................28 4.1 Bewoners ...............................................................................................................28 4.2 Bezoekers ...............................................................................................................28 4.3 Ondernemers..........................................................................................................28

5 Cameratoezicht volgens betrokkenen...............................................................................30

6 Conclusie. .....................................................................................................................34

Bijlage 1 Indeling Coppwebregistraties...............................................................................37 Bijlage 2 Leefbaarheidsincidenten geregistreerd bij politie ...................................................39 Bijlage 3 Misdrijven geregistreerd bij politie........................................................................40 Bijlage 4 Indeling deelgebieden..........................................................................................41 Bijlage 5 Bronnen .............................................................................................................42


5


6

1 Inleiding 1.1 Voorgeschiedenis Na een periode van voorbereiding en besluitvorming is eind april 2008 cameratoezicht in het stadscentrum van Almere in werking getreden. Het besluit hiertoe heeft de gemeenteraad van Al9mere in april 2006 genomen door een wijziging van de Algemene Plaatselijke Verordening 2005, door middel van invulling van het daarin gereserveerde Artikel B. 1.5 Cameratoezicht. Het wette9lijk kader voor de invoering van cameratoezicht in de openbare ruimte werd gecreëerd door een aanpassing in de Gemeentewet, artikel 151 c, die in februari 2006 in werking is getreden. Op grond van dit artikel kan de gemeenteraad aan de burgemeester bij verordening de bevoegdheid verlenen tot het uitvoeren van cameratoezicht op openbare plaatsen in het belang van de handha9ving van de openbare orde.

De Algemene plaatselijke verordening 2011, wijziging december 2010 Artikel 2:66 Cameratoezicht op openbare plaatsen. De burgemeester kan overeenkomstig artikel 151c van de Gemeentewet besluiten tot plaat9sing van vaste camera’s voor een bepaalde duur ten behoeve van het toezicht op een openbare plaats.

In februari 2006 nam het college een besluit waarmee het lopende cameraproject wordt gefinan9cierd. In het werkplan 200692010 van het Almeerse college1 is dan ook expliciet gesteld: “Cameratoezicht in het stadscentrum en citymanagement zullen zowel mogelijkheden bieden om sneller op te treden en er zal een preventieve werking uit gaan.” In de programmabegrotingen van 2008 en 2009 zijn voor het effect van cameratoezicht doelen geformuleerd, namelijk het zogenaamde Magiedoel om 10% afname te bereiken van het aantal geweldsdelicten in het uitgaansgebied in 2010.2 De APV bepaalt dus dat naast het genoemde hoofddoel, handhaving van de openbare orde en veiligheid, het gemeentelijk cameratoezicht ook subdoelen mag dienen. De regelgeving biedt de mogelijkheid om de opgenomen beelden onder bepaalde voorwaarden te gebruiken voor de op9sporing en vervolging van strafbare feiten. Daarnaast kunnen de camera’s worden gebruikt om de inzet van politie en andere hulpdiensten te verbeteren. In de praktijk blijkt dat een andere belang9rijke meerwaarde van cameratoezicht is dat het een belangrijke bijdrage levert aan het optimalise9ren van het beheer en onderhoud van het gebied. Cameratoezicht kan dus al met al een bijdrage leveren aan het bevorderen van de subjectieve en objectieve veiligheid door het aanpakken en terugdringen van criminaliteit en overlast. Met name wanneer de camerabeelden live worden uitgekeken kan de politie vroegtijdig op de hoogte worden gebracht van incidenten en gericht optreden, waardoor deze sneller opgelost worden. Daardoor kan de politie efficiënter optreden. Cameratoezicht is een aanvulling op politietoezicht en mag pas worden toegepast wanneer is aan9getoond dat reeds genomen veiligheidsmaatregelen onvoldoende effect hebben. Het is bijna altijd een onderdeel van een uitgebreid pakket maatregelen gericht op het terugdringen van de onveilig9heid in een bepaald gebied.3

1 Gemeente Almere (2006): Collegewerkplan 200692010 2 Gemeente Almere, Programmabegrotingen 2008 en 2009 3 Uit: Gemeente Almere: Besluit RV96592007 van de Almeerse gemeenteraad


7

Ook biedt cameratoezicht de mogelijkheid aan de gemeente om de leefbaarheid in en de staat van het onderhoud van de openbare ruimte te monitoren en om adequaat onderhoud te plegen in de openbare ruimte. Politie en gemeente werken dan ook beiden en samen met het instrument om zowel de veiligheid als de leefbaarheid in het gebied te vergroten. Bewoners van het stadscentrum lieten in 2007 in een bewonersenquête weten dat zij denken dat cameratoezicht zal leiden tot minder delicten, een veiliger uitgaans9 en winkelgebied en minder overlast. Bewoners waren van mening dat zij zich door de invoering van cameratoezicht veiliger zouden gaan voelen in het stadscentrum.4 De verwachting was dat na de instelling van het came9ratoezicht het aantal incidenten in eerste instantie zou toenemen, waarna een uiteindelijke daling zichtbaar zou worden. Na bijna een jaar cameratoezicht in Almere is een tussentijdse evaluatie gehouden door de DSP9groep.5 Deze evaluatie is met name gericht op de werkprocessen van en rond het cameratoezicht. In de rapportage wordt geconcludeerd dat op het gebied van criminaliteit de organisatie van het cameratoezicht goed werkt. Er is goede communicatie, opvolging en terugkoppeling na de mel9dingen uit het cameratoezicht die leiden tot een aanhouding. Op het gebied van leefbaarheid liep dit proces nog niet optimaal en werden suggesties gedaan voor verbetering op het gebied van af9handeling van meldingen. Gesteld werd dat de samenwerking tussen actoren (observanten en toezichthouders) verbetering verdient. Ook wordt aan de Driehoek aanbevolen om strategische doelen en prioriteiten te stellen, die een werkgroep kan vertalen naar concrete afspraken. 1.2 Doel, probleemstelling en aanpak evaluatie Na ruim twee jaar cameratoezicht is er behoefte aan een evaluatie van het cameratoezicht gericht op de veiligheid in het Almeerse stadscentrum, zowel wat betreft de objectieve veiligheid als de subjectieve veiligheid (de beleving), en op de leefbaarheid in het stadscentrum. De evaluatie heeft als doel het beoogde effect waar te nemen van de invoering van cameratoezicht in het stadscen9trum van Almere. De vraag is of er een vermindering van geweld9 en overlastincidenten en een verhoogd veiligheid9 en leefbaarheidgevoel te constateren zijn in het stadscentrum sinds de in9voering van cameratoezicht in het gebied. De probleemstelling voor de evaluatie luidt dan ook:

In hoeverre draagt de invoering van cameratoezicht bij aan het terugdringen van criminaliteit en overlast en aan de instandhouding/bevordering van de leefbaarheid in het stads!centrum van Almere?

De bijbehorende onderzoeksvragen zijn:

1. Hoe ontwikkelen incidenten en misdrijven zich in het gebied? 2. Hoe ontwikkelt de beleving van veiligheid en leefbaarheid van bewoners, bezoekers en on9

dernemers zich in het gebied? Door de ontwikkeling van de registraties en uitkomsten van onderzoek te schetsen, kan inzicht verkregen worden in de veranderingen in het veiligheid9 en leefbaarheidbeeld van het stadscen9trum van Almere. In deze evaluatie wordt teruggekeken op de periode 2007–2008–2009 en 2010. In april 2008 werd het cameratoezicht ingesteld. Er is dus een terugblik naar de periode vóór het toezicht en anderzijds nog een blik op de twee jaren na de invoering. De ontwikkelingen worden geschetst op basis van bestaande registraties in verschillende bronnen die zicht kunnen geven op de veiligheid9 en leefbaarheidsituatie in het stadscentrum van Almere. In deze evaluatie wordt gekeken naar de ontwikkeling van:

4 Gemeente Almere (2007): Bewoners Stadscentrum over veiligheid en cameratoezicht 5 Uit: DSP9groep (2009): Tussentijdse evaluatie cameratoezicht Almere


8

o de geregistreerde leefbaarheidincidenten o de geregistreerde misdrijven in het betrokken gebied o de veiligheidsbeleving in het betrokken gebied o de beleving van de leefbaarheid in het gebied o de meerwaarde van cameratoezicht voor opsporing en vervolging o het eventuele verplaatsingseffect van incidenten.

In deze rapportage wordt gebruik gemaakt van bestaande gegevens van Coppweb, Politie Flevo9land, Veiligheidsmonitor9Wijkpeiling 2009, enkele interviews met betrokkenen, registraties van Gemeente Almere (Klant Contact Centrum, Meldingen Registratie Systeem, Stads Beheer Ad9ministratie). De evaluatie heeft alleen betrekking op het cameratoezicht in het stadscentrum van Almere.

1.3 Relatie met ander veiligheidsonderzoek In het veiligheidsonderzoek dat onder begeleiding van prof. dr. Fijnaut in 20096 is uitgevoerd, werd gebruik gemaakt van de gelegenheidstheorie van Cohen en Felson (1979), die onder meer stelt dat een crimineel feit tot stand komt door het in tijd en ruimte samenkomen van een gemoti9veerde dader, een aantrekkelijk doelwit en (ongehinderde) toegang tot het doelwit. Dit werd ver9taald in drie termen:

(1) De aanwezigheid van risicogroepen, zoals jonge bevolking, hoog aandeel niet9westerse alloch9tonen, sociaaleconomische achterstand, aanwezigheid van ‘randgroepen’, zoals drugsverslaafden, daklozen etc.

(2) De aanwezigheid van doelwitten, de ontwikkeling van bedrijvigheid, horeca, recreatieve voor9zieningen, centrumfunctie.

(3) De toegang tot doelwitten, zoals de mate van stedelijkheid, ontwikkeling stedelijke inrichting, ontsluiting van Almere.

Vertaald naar het stadscentrum van Almere betekent dit dat van alle drie genoemde termen sprake is. Het centrum ontwikkelt zich tot een meer stedelijk gebied met een horeca9aanbod dat, vooral in de weekenden veel jongeren aantrekt en zeer goed bereikbaar is per OV. Almere kent een rela9tief grote jongerenpopulatie die voor een belangrijk deel uit niet9westerse allochtonen bestaat. In termen van de gelegenheidstheorie is hiermee sprake van een gebied waar alle factoren samenko9men die leiden tot criminaliteit en onveiligheid. Echter, in relatie met cameratoezicht, zou gesteld kunnen worden dat dit beperkend werkt op de toegang tot het gebied in termen van bereikbaarheid voor crimineel handelen. 1.4 Ontwikkelingen in het stadscentrum: beperking van het onderzoek Het doel in deze rapportage is de ontwikkeling van verschijnselen die direct samenhangen met veiligheid en leefbaarheid in de openbare ruimte van het stadscentrum te beschrijven in de periode voor9 en na invoering van het cameratoezicht. Veranderingen zijn echter niet alleen terug te voe9ren op de invoering van het cameratoezicht. Het is belangrijk te beseffen dat de invoering van cameratoezicht een onderdeel is van een samen9hangend pakket aan maatregelen die in het stadscentrum getroffen zijn om het veiligheidsniveau in het gebied te vergroten, zoals de invoering van het messenverbod, gebiedsverbod voor overlast9plegers, collectief horecaverbod, horecaontzegging, alcoholverbod in de openbare ruimte, de uit9breiding van het aantal toezichthouders en de aanstelling van straatcoaches (vanaf 1 juli 2010) die jeugdgroepen aanspreken en confronteren met hun overlastgevende gedrag. Ook de speciale over9

6 Moors et al. (2009): Criminaliteit en veiligheid in Almere 1984 – 2030


9

vallenaanpak, de sms9alert en de invoering van digitale aangifte zijn de afgelopen jaren ingevoerd. Bovendien werd het Veiligheidshuis operationeel, dat gericht is op het terugdringen van overlast en criminaliteit. In het Veiligheidshuis werken instanties op één locatie samen aan opsporing, ver9volging, berechting, zorg en hulpverlening. De ruimtelijke en demografische ontwikkelingen van de stad zijn van invloed op de bezoekcijfers in het centrumgebied. Zo was de afronding van de uitbreiding van het nieuwe stadscentrum een belangrijke ontwikkeling. Hierdoor nam het aanbod van centrumvoorzieningen, zoals detailhandel en horeca flink toe, met bijbehorende aantrekkingskracht op de bezoekersaantallen in het stads9centrum. De laatste tellingen van bezoekers in het stadscentrum dateren van 2007. Destijds telde men in een gemiddelde week 300.000 bezoekers per week.7 Waar dit jongeren betreft is vermoe9delijk vooral sprake van winkelend9 en uitgaanspubliek. Uit de inventarisatie van jeugdgroepen door Politie Flevoland blijkt namelijk dat in het centrumgebied niet van hinderlijke, overlastge9vende of criminele groepen sprake is.8 Waar meer bezoekers zijn, zullen meer incidenten en ongeregeldheden plaatsvinden. Ook het doel van het bezoek aan het stadcentrum bepaalt de mate waarin dit samengaat met incidenten. Zo zal er bijvoorbeeld tijdens winkelopeningstijden minder en van andersoortige incidenten sprake zijn dan tijdens de uitgaansuren. Dit hangt samen met de diversiteit, de omvang en de dichtheid van het publiek dat door de verschillende functies wordt aangetrokken. De specifieke kenmerken van bezoekersgroepen geven wat betreft de veiligheid en leefbaarheid druk op het gebied. Zo zijn de aanwezigheid van veel (groepen) jongeren en de toenemende kenmerken van stedelijkheid, zoals de aanwezigheid van bijvoorbeeld drugsverslaafden en daklozen, naast de stedelijke inrichting en de goede toegankelijkheid van het gebied, allemaal risicofactoren voor criminaliteit (zie ook §1.3). In de loop der jaren is overigens het aantal evenementen in het stadscentrum is iets toegenomen, maar het totaal aantal bezoekers aan de evenementen is echter iets gedaald. Kortom, er is sprake van meerdere ontwikkelingen in het stadscentrum die van invloed zijn op de veiligheid en leefbaarheid in het gebied. Ontwikkelingen zullen dus nooit allemaal en precies te relateren zijn aan de invoering van het cameratoezicht in het gebied. Het effect van cameratoe9zicht op de veiligheidsbeleving, de leefbaarheid en de incidenten en misdrijven in het stadscen9trum moet gezien worden als een onderdeel van een complex van maatregelen waarvan de effec9ten niet onderscheidbaar zijn. Er is alleen een direct verband met de camera’s te leggen, als die uit de cameraregistraties zelf voortkomen of als meldingen en registraties van politie en gemeente direct terug te voeren zijn op het cameratoezicht. Dit is echter lang niet altijd het geval. Niet alles wat geregistreerd wordt bij politie en gemeente is terug te voeren op de camerabeelden en niet alle cameraregistraties leiden tot een registratie bij politie of gemeente. 1.5 Het gebied Het cameratoezicht in stadscentrum Almere beslaat vrijwel het hele centrumgebied (zie onder9staand kaartje). Het stadscentrum is een echt centrumgebied waar winkels en uitgaansgelegenhe9den zich concentreren en waar de woonfunctie van ondergeschikt belang is. Op 1 januari 2011 wonen in het stadcentrum 4.086 Almeerders. Het gebied trekt echter grote groepen winkelend9 en uitgaanspubliek uit alle delen van Almere en soms ook van daarbuiten aan. Het horeca9aanbod in het stadscentrum heeft een stedelijke functie en trekt vooral in en rond de weekends tijdens uitgaansuren grote groepen jongeren naar het gebied.

7 Strabo (2007) Passantenonderzoek Stadshart en koopstromenonderzoek Almere 8 Politie Flevoland (2010): Inventarisatie Jeugdgroepen Almere 2010


10

De laatste tellingen van bezoekers aan het stadscentrum spreken van 300.000 bezoekers per week.9 Er zijn geen tellingen van uitgaanspubliek. Daarnaast brengen de evenementen die in het stadscentrum gehouden worden de nodige bezoekers op de been. In 2010 werden 290.000 be9zoekers geteld die een evenement in het centrum bijwoonden.10 De cameraopstelling beslaat vrijwel het hele stadcentrum. Het gebied van het cameratoezicht wordt in figuur 1 weergegeven. In het voorjaar van 2011 leeft het voornemen om het gebied met cameratoezicht in het stadscentrum nog iets uit te breiden c.q. de zichtlijnen die onvoldoende zijn te vervolmaken. Figuur 1: Kaart van gebied cameratoezicht in het stadscentrum van Almere

9 Strabo (2007) Passantenonderzoek Stadshart en koopstromenonderzoek Almere. 10 Bron: Almere City Marketing


11


12

2 Registraties

In dit hoofdstuk komen achtereenvolgens de registraties van het cameratoezichtsysteem, de politie en van verschillende afdelingen van de gemeente aan de orde. De registraties hebben alle betrek9king op het stadscentrum van Almere Stad.

2.1 Incidenten gesignaleerd door Coppweb Door het camerasysteem gesignaleerde incidenten worden geregistreerd in het systeem Coppweb. Als eerste wordt een samenvattende schets gegeven van de geregistreerde incidenten door het ma9nagementinformatiesysteem van het cameratoezicht zelf. De registratie in het systeem gebeurt zeer gedetailleerd. De mogelijkheden van het systeem zijn nog niet volledig benut om de registraties te categoriseren en systematisch te rapporteren. Voor deze rapportage is een gecomprimeerde indeling gemaakt, waardoor een overzicht ontstaat van de registraties (zie bijlage 1). De registraties in Coppweb betreffen zowel strafbare als niet strafbare feiten ten behoeve van opsporing en handhaving, maar ook als onderbouwing voor toekomstig beleid. Het aantal registraties in Coppweb is sinds de start van het cameratoezicht steeds toegenomen (tabel 1). Het jaar 2008 beslaat negen maanden door de start van het systeem in april 2008. De registraties over 2008 zijn in de tabellen hieronder indicatief meegenomen. De andere gerappor9teerde jaren zijn hele jaren. De aantallen registraties nemen toe omdat de observanten het gebied en het systeem steeds beter leren kennen en gebruiken. Daarnaast is het aantal observatie9uren toegenomen sinds mei 2010.11 Waar hebben de registraties betrekking op? Een groot deel van de registraties betreft verkeer en parkeren: bijna 60% in 2009 en bijna de helft van de registraties in 2010 (zie tabel 1 op de volgende pagina). Het gaat dan vaak om laden en lossen in het voetgangersgebied buiten de toegestane uren. Eén op de zes registraties valt in de categorie overlast. Dit betreft alle vormen van overlast: van groepen jongeren, dronken mensen, baldadigheid etc. Ook onder de noemer ‘drugs’ wordt veel geregistreerd, 10% van de registraties, die grotendeels bestaan uit het openlijk gebruik van (soft)drugs. Hoewel de aantallen en aandelen klein zijn is de categorie ‘opsporing’ toch belangrijk omdat hier het cameratoezicht een rol speelde bij de opsporing van daders. Zie ook verder in de rapportage bij de politiegegevens.

11 In mei 2010 kreeg Centrum Almere Buiten eveneens cameratoezicht en werden extra observatie9uren toegevoegd. In de extra uren wordt het Stadscentrum ook geobserveerd.


13

Tabel 1: Geordend naar type incident (aantal)

2008

(8�9 maanden)

2009

(12 maanden)

2010

(12 maanden)

Diefstal 85 227 399

Diversen 341 1.394 1.678

Drugs totaal 675 1.253 1.921

waarvan: dealen 63 66 188

openlijk gebruik 611 1.185 1.689

runner 1 2 44

Geweld 163 598 812

Hulpdienst 50 225 305

Openbare ruimte 1.353 1.434 1.153

Opsporing 34 95

Overlast 1.400 1.588 2.698

waarvan: bezit/drinken alcohol 403 522 972

Verkeer 3.450 9.655 8.297

Totaal 7.517 16.408 17.358

Bron: Coppweb, bewerking O&S Tabel 2: Geordend naar type incident (%)

2008 2009 2010

Diefstal 1% 1% 2%

Diversen 5% 9% 10%

Drugs 9% 8% 11%

Geweld 2% 4% 5%

Hulpdienst 1% 1% 2%

Openbare ruimte 18% 9% 7%

Opsporing 0 0% 1%

Overlast 19% 10% 16%

Verkeer en parkeren 46% 59% 48%

TotaalTotaalTotaalTotaal 100% 100% 100%

Bron: Coppweb, bewerking O&S

Ingedeeld naar de categorieën veiligheid en leefbaarheid (toezicht en handhaving en beheer) is bijna 40% van de geregistreerde incidenten op het gebied van veiligheid en rond de 60% op het gebied van leefbaarheid (toezicht en beheer). Tabel 3: Indeling registratie op hoofdcategorieën12

%

Openbare orde en veiligheid 39%

Toezicht & handhaving & beheer 57%

Overig 4%

Totaal 100%

Rond de dagen van het weekend worden meer incidenten gesignaleerd dan tijdens doordeweekse dagen, in de zomer meer dan in de winter.

12 Zie bijlage 5 voor de indeling in hoofdcategorieën


14

In het overzicht van de registraties valt op dat in 2010 in driekwart van de gesignaleerde en gere9gistreerde onregelmatigheden geen actie ondernomen wordt. In 2009 was dit nog 81%. De rede9nen waarom registraties niet gemeld worden aan een instantie is bijvoorbeeld omdat er afspraken zijn met de politie en gemeente welke zaken wel en niet gemeld worden, afgeleid van de prioritei9ten die de politie en gemeente stellen. Blowen in de openbare ruimte wordt bijvoorbeeld nooit doorgegeven. Parkeer9 en verkeerszaken worden alleen gemeld als het onveilige situaties betreft of parkeren in voetgangersgebied of laden en lossen buiten de toegestane uren. Waarom worden zaken die niet gemeld worden dan toch geregistreerd? De reden hiervoor is dat men het bij het camerasysteem belangrijk vindt om een goed beeld te krijgen van bepaalde situa9ties in het stadscentrum, dit geldt bijvoorbeeld voor de verkeers9 en parkeersituatie. Registraties over onwenselijk gedrag van bezoekers in de openbare ruimte wordt bijgehouden zodat dit even9tueel een onderbouwing kan vormen voor ontwikkeling van toekomstig beleid. Overigens is het aandeel ‘geen actie’ in 2010 (73%) kleiner dan in 2009 (81%). Tabel 3: Acties na registratie

2008 2009 2010

Geen actie 6.327 84% 13.368 81% 12.682 73%

Politie 778 10% 2.340 14% 3.746 22%

Toezichthouder 88 1% 214 1% 369 2%

Brandweer 2 0% 1 0% 2 0%

GGD 14 0% 55 0% 9 0%

Gemeente9 KCC/MRS 17 0% 101 1% 175 1%

NS/Prorail/Connexion 1 0% 11 0% 14 0%

Parkeerservice 9 99 1% 81 0%

Anders 290 4% 219 1% 289 2%

Totaal 7.517 100% 16.408 100% 17.358 100%


De politie wordt het meest bereikt vanuit het cameratoezicht met 22% van de registraties en een aantal van 3.746 meldingen in 2010. Dit is een flinke toename ten opzichte van 2009 (toen 2.340 acties, 14% van de registraties). Door prioriteitsstelling bij de politie, waarin afgesproken is op welke zaken de politie wel/niet reageert, maar ook door de beschikbare capaciteit, zal de politie niet altijd en/of niet op elk type melding vanuit cameratoezicht reageren. Naar toezichthouders en gemeente samen gingen in 2010 vanuit cameratoezicht 544 meldingen. Deze betreffen voornamelijk het beheer van de openbare ruimte. Naar andere instanties gaan minder meldingen. De meldingen aan toezichthouders, het KCC en het MRS van de gemeente dragen bij aan het schoon houden en het onderhouden van de openbare ruimte van het stadscen9trum.


15

Er kunnen ook beelden uit Coppweb opgevraagd worden. Dit kan echter alleen door opsporings9instanties gebeuren, dus door de politie en bijzondere opsporingsambtenaren (BOA). Daarnaast kunnen beelden opgevraagd worden voor civielrechtelijke claims. In dat geval mogen er geen her9kenbare personen op de beelden staan. Het opvragen van beeldmateriaal gebeurt in toenemende mate. De politie bijvoorbeeld, gebruikt zowel live9beelden voor heterdaad aanhoudingen als beelden uit archief voor opsporing. Op basis van de registraties van Coppweb blijkt dat in 2010 in ruim 150 gevallen op basis van geleverde beelden door de politie tot aanhouding of bekeuring overgegaan. De aanvragen voor beeldmateri9aal door de politie laten in 2010 een flinke stijging zien ten opzichte van 2009 (+30%). Het jaar 2008 betrof 8 à 9 maanden. Opgeloste zaken betreffen zaken die voor observanten zichtbaar wer9den opgelost. Figuur 2: Aanvragen beeldmateriaal bij Coppweb vs aanhoudingen

Aanvragen beeldmateriaal door de politie

82

142148

357

275

57

142

102

150

0

50

100

150

200

250

300

350

400

2008 2009 2010

aanvragen beeldmateriaal opgeloste zaken aanhoudingen


Conclusie Het aantal registraties door cameratoezicht neemt toe, het aandeel meldingen aan instanties even9eens, waarvan de meeste meldingen naar de politie gaan. Het grootste deel van de registraties kent echter geen opvolging door melding aan een instantie. Qua type geregistreerd incident neemt de categorie ‘Verkeer en parkeren’ het grootste aandeel re9gistraties voor zijn rekening. Tussen 2009 en 2010 is het aantal registraties die drugsgebruik en geweld betreffen toegenomen. Anderzijds nam het aantal registraties openbare ruimte af. Er wordt in toenemende mate beeldmateriaal opgevraagd door politie. De opgevraagde camera9beelden leidden in bijna de helft van de gevallen tot aanhoudingen.


16

2.2 Leefbaarheidsincidenten geregistreerd bij de politie

Van de politieregistraties worden hier de leefbaarheidsincidenten in het stadscentrum weergege9ven. Een incident is een gebeurtenis die ter kennis is gekomen van de politie, zowel via meldingen door burgers als door eigen waarnemingen. Dat zijn niet alleen meldingen van strafbare feiten, maar bijvoorbeeld ook meldingen van overlast. De politieregistratie geeft vooral op het gebied van leefbaarheid een indicatie van de werkelijkheid. Immers, niet elk incident wordt gemeld, en an9derzijds wordt niet van elke melding ook daadwerkelijk aangifte gedaan. Incidenten in het gebied die door de politie geregistreerd worden omvatten ook incidenten die niet door de camera’s gesignaleerd worden, omdat die bijvoorbeeld buiten het zicht van de came9ra’s of niet in het publieke domein plaatsvinden. Ontwikkeling In 2007 zijn 1.064 incidenten geregistreerd bij de politie. In 2010 zijn dat er 883 (tabel 4), een afname van 17%. In 2009 was dit aantal zelfs nog lager met 796, maar dit is in de periode 200992010 toch weer toegenomen. Tabel 4: Leefbaarheidsincidenten in het stadscentrum

2007 2008 2009 2010 Totaal

Leefbaarheid 1.064 949 796 883 3.692

Bron: Politie Flevoland, bewerking O&S op basis van de indeling in Sociale Atlas Figuur 3: Ontwikkeling aantal leefbaarheidsincidenten stadscentrum

600

700

800

900

1000

1100

2007 2008 2009 2010

De leefbaarheidsincidenten kunnen onderverdeeld worden in overlast en sociale incidenten. On9der overlast wordt hier verstaan: drugs9 en drankoverlast en diefstal/inbraak bedrijveninstellin9gen/vernieling/overlast horeca etc. Sociale incidenten zijn burenruzies en andere overlast door be9woners. Zoals te zien in tabel 5 bestaat het grootste deel van de leefbaarheidsincidenten uit over9last. Tabel 5: Indeling incidenten in het stadscentrum

2007 2008 2009 2010

LeefbaarheidLeefbaarheidLeefbaarheidLeefbaarheid 1.064 949 796 883

Overlast 977 861 659 707

Sociaal 87 88 137 176

Bron: Politie Flevoland, bewerking O&S op basis van de indeling in Sociale Atlas Het aantal incidenten in de categorie overlast is wel aanzienlijk afgenomen sinds 2007. Tot 2009 is het aantal flink gedaald, waarna het toch weer iets is toegenomen. Het aantal sociale incidenten is daarentegen meer dan verdubbeld in de periode 200792010.


17

Aangezien overlast het grootste deel van de incidenten uitmaakt, is de overlast in tabel 6 uitge9splitst. Te zien is dat vernieling het meest voorkomt, gemiddeld maar liefst 48% van de incidenten betreffende overlast gaan over vernieling. Dit zijn voornamelijk vernielingen van of aan auto’s en andere objecten in de openbare ruimte. Tabel 6: Overlast in het stadscentrum gespecificeerd*

2007 2008 2009 2010

Vernieling 239 285 182 207

Aantasting openbare orde 170 166 129 115

Overlast zwervers, overspannen en verwarde pers. 44 55 63 80

Overlast jeugd/uitgaansoverlast 37 22 37 46

Drank- en drugsoverlast 12 6 14 13

Totaal (abs.) 502 534 425 461

Bron: Politie Flevoland * betreft geen diefstal/inbraak bedrijveninstellingen (voor volledig overzicht van incidenten zie bijlage 2)

Hoewel het totaal aantal overlastincidenten is afgenomen sinds 2007 (tabel 5) geldt dit voor sommige vormen van overlast echter niet. De overlast van zwervers, overspannen en verwarde personen en overlast van jeugd is juist verdubbeld. Conclusie Het aantal leefbaarheidsincidenten is met 17% afgenomen in de periode 200792010. Het grootste deel van de incidenten betreft overlast. Hoewel het totaal aantal incidenten is afgenomen, nam het aantal incidenten met betrekking tot jeugd, zwervers en verwarde personen wel toe.


18

Misdrijven geregistreerd bij de politie Een misdrijf is een feitelijk geregistreerd delict cq feitelijk geregistreerde criminaliteit. De cijfers van de politie betreffende misdrijven omvatten alle aangiften, maar ook delicten die ambtshalve vervolgd worden. Ontwikkeling De misdrijven zijn ingedeeld in hoofdcategorieën volgens de Standaardclassificatie Misdrijven (Politie) 2010. In tabel 7 is te zien dat het aantal misdrijven in 2007 aanzienlijk hoger lag dan in 2009 en 2010. In 2008 was er nog een kleine stijging van het aantal misdrijven, maar in 2009 was het aantal misdrijven afgenomen tot rond de 2.000. Tabel 7: Misdrijven in het stadscentrum

2007 2008 2009 2010 Afgelopen 4 ja�

ren

Vermogensmisdrijven 1.883 1.904 1.323 1.406 6.516

Vernieling en openbare orde misdrijven 359 413 276 275 1.322

Geweldsmisdrijven 299 327 227 221 1.074

Verkeersmisdrijven 78 89 132 134 433

Drugsmisdrijven 79 64 21 23 187

(Vuur)wapenmisdrijven 21 38 17 14 90

Overig 0 1 0 1 2

Totaal 2.719 2.836 1.996 2.074 9.624

Bron: Politie Flevoland Het overgrote deel van de misdrijven in het stadscentrum bestaat uit vermogensdelicten, maar liefst 68% (zie tabel 8 op de volgende pagina). De meest voorkomende vermogensmisdrijven zijn winkeldiefstal, diefstal van fietsen en brom9 en snorfietsen en zakkenrollen. Verder komen mis9drijven die te maken hebben met vernieling en verstoring van openbare orde en geweldsmisdrijven relatief vaak voor in het stadscentrum. Misdrijven met betrekking tot vernieling en openbare orde die het vaakst voorkomen zijn vernieling c.q. zaakbeschadiging en aantasting openbare orde. Mis9handeling en bedreiging zijn de geweldsdelicten die in het stadscentrum het meest door de politie geregistreerd zijn. De verdeling van de soorten misdrijven is ongeveer gelijk gebleven sinds 2007. Echter, het aandeel verkeersmisdrijven is verdubbeld en het percentage drugsdelicten is gehalveerd (in 2010 in aantal zelfs drie keer zo weinig als in 2007). Het zogenaamde ‘Magiedoel’13, een afname van 10% van het aantal geweldsdelicten in het uit9gaansgebied in 2010 lijkt gehaald. Het aantal misdrijven was immers in 2007 nog 299. Na een toename van het aantal geweldsdelicten in het jaar waarin het cameratoezicht geïntroduceerd werd, is het aantal geweldsdelicten in 2009 gedaald tot 227 en in 2010 tot 221 delicten. Dit is een afname van een kwart ten opzichte van 2007 (voor een volledig overzicht van misdrijven, zie bij9lage 3).

13 Gemeente Almere, Programmabegrotingen 2008 en 2009


19

Tabel 8: Verdeling misdrijven in percentages

2007 2008 2009 2010 Gemiddeld

periode

2007�2010

Vermogensmisdrijven 69% 67% 66% 68% 68%

Vernieling en openbare orde misdrijven 13% 15% 14% 13% 14%

Geweldsmisdrijven 11% 12% 11% 11% 11%

Verkeersmisdrijven 3% 3% 7% 6% 4%

Drugsmisdrijven 3% 2% 1% 1% 2%

(Vuur)wapenmisdrijven 1% 1% 1% 1% 1%

Overig 0% 0% 0% 0% 0%

Totaal 100% 100% 100% 100% 100%

Bron: Politie Flevoland Wanneer specifiek gekeken wordt naar brom9, snor9 en fietsendiefstallen (tabel 9), wat gerekend wordt tot de vermogensmisdrijven, is te zien dat het aantal fietsendiefstallen met ongeveer 40% gedaald is ten opzichte van 2007, ondanks een toename van het aantal fietsendiefstallen in 2008. Ook het aantal diefstallen uit/vanaf motorvoertuigen is afgenomen. Auto9inbraak is vaak een rationele actie. Impulsieve daders houden vaak geen rekening met ca9meratoezicht, maar rationele daders waarschijnlijk wel. Mogelijk is de afname van het aantal in9braken en fietsendiefstallen een neveneffect van het cameratoezicht (Politie Flevoland). Tabel 9: Fietsendiefstal (brom�, snor�, fietsen)

2007 2008 2009 2010

Diefstal van brom-, snor-, fietsen 257 500 189 157

Diefstal uit/vanaf motorvoertuigen 183 109 99 99

De regelgeving biedt de mogelijkheid om de opgenomen beelden onder bepaalde voorwaarden te gebruiken voor de opsporing en vervolging van strafbare feiten. Dat betekent dat camerabeelden ondersteunend bewijsmateriaal kunnen vormen voor opsporingsonderzoek. Conclusie Het aantal misdrijven is gemiddeld met een kwart afgenomen in 2010 sinds 2007. Mogelijk is het cameratoezicht hierop van invloed geweest. Maar ook andere maatregelen en ontwikkelingen kunnen hierop van invloed zijn. Uit de cijfers kan geconcludeerd worden dat het doel om het aantal geweldsdelicten in het uit9gaansgebied met 10% te verminderen in 2010, is behaald. Dit is een positief signaal, gezien de enorme ruimtelijke ontwikkelingen in het gebied. Het grotere horeca9 en uitgaansaanbod brengt meer bezoekers op de been, die de druk op het uitgaansgebied vergroten. Hierdoor zouden meer misdrijven verwacht mogen worden. Anderzijds is naast het cameratoezicht een keur aan andere maatregelen getroffen om de veiligheid in het gebied te vergroten, zoals de maatregelen in het ka9der van het Keurmerk Veilig Uitgaan, de collectieve portiersinstructies, het messenverbod, het horecaverbod etc. Gezien de dalende registratie van misdrijven heeft het complex van veiligheids9maatregelen succes afgeworpen.


20

2.3 Meldingen aan Klant Contact Systeem In het meldingenregistratiesysteem, het Klant Contact Systeem (KCS) van gemeente Almere, is op 2 april 2009 een speciale code aangemaakt voor de registratie van meldingen door cameratoe9zicht. Tot begin maart 2011 zijn er 212 meldingen op deze code geplaatst. Het grootste deel van de meldingen betreft onderhoud openbare ruimte. Dit zijn bijvoorbeeld losliggende tegels, scheefhangende lantaarnpalen, vernielingen aan straatmeubilair of prullenbakken etc. De meldin9gen worden vervolgens doorgegeven aan Stadsbeheer, waarna deze veelal overgaat tot reparatie. Figuur 4: Meldingen openbare ruimte

KCC� Meldingen openbare ruimte � uit cameratoezicht (aantal)

81

19

70

13

90

0

20

40

60

80

100

Onderhoud openbare ruimte Schoon, exclusief dumpingen Stadstoezicht, inclusief

dumpingen2009 2010

NB: 2009 vanaf 2 april Ontwikkeling De registraties in 2009 en 2010 zijn niet goed vergelijkbaar omdat in 2009 vanaf 2 april de code9ring voor meldingen vanuit cameratoezicht is ingevoerd. Het jaar 2009 betreft dus drie kwartalen en 2010 het gehele jaar. Conclusie De KCS meldingen vanuit cameratoezicht betreffen vooral onderhoud openbare ruimte. Hiermee lijkt cameratoezicht effectief voor het (snel) doorgeven van zaken binnen het cameragebied in de openbare ruimte die niet op orde zijn en die gerepareerd moeten worden. Als dit vervolgens ook snel gebeurt is dit een positieve bijdrage aan een schoon en heel centrumgebied. Als een gebied als schoon en heel wordt ervaren verhoogt dit de beleving van leefbaarheid en veiligheid in het ge9bied.


21

2.4 Meldingen� en Registratiesysteem (MRS)

In het Meldingen9 en Registratiesysteem (MRS) worden klachten en meldingen over de openbare ruimte systematisch gerubriceerd en opgeslagen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen drie ver9schillende categorieën meldingen: ‘onderhoud openbare ruimte’, ‘schoon, exclusief dumpingen’ en ‘stadstoezicht, inclusief dumpingen’. Sinds maart 2010 worden de meldingen die betrekking hebben op sociaal gedrag niet meer in het MRS geregistreerd. Die meldingen worden via het KCC meteen doorgestuurd naar de veiligheidsmanagers. Er is sprake van een directe samenwerking tussen het MRS en cameratoezicht. De meldingen die vanuit het camerasysteem in MRS terecht komen worden direct doorgespeeld naar stadsbeheer9ders of toezichthouders, die zorgen dat het gesignaleerde probleem zo nodig wordt opgelost. Ontwikkeling Opvallend is de toename van het aantal meldingen per jaar. Vergeleken met 2007 is het aantal meldingen met betrekking tot het stadscentrum van Almere in 2010 vervijfvoudigd (tabel 10). De meeste meldingen hebben betrekking op het onderhoud van de openbare ruimte (gemiddeld 79%). Tabel 10: Meldingen Centrum Almere Stad

2007 2008 2009 2010

Ontwikkeling

2007�2010

Onderhoud openbare ruimte 146 280 578 750 +604

Schoon, exclusief dumpingen 31 23 80 151 +120

Stadstoezicht, inclusief dumpingen 22 14 34 101 +79

Totaal 199 317 692 1.002 +803

Bron: MRS

Tabel 11: Meldingen stadscentrum (in %)

2007 2008 2009 2010

Gemiddeld %

2007�2010

Onderhoud openbare ruimte 73% 88% 84% 75% 79%

Schoon, exclusief dumpingen 16% 7% 12% 15% 13%

Stadstoezicht, inclusief dumpingen 11% 4% 5% 10% 8%

Totaal 100% 100% 100% 100% 100%

Bron: Gemeente Almere, MRS Mogelijk kan de explosieve toename van het aantal meldingen verklaard worden door het invoeren van het digitaal formulier eind 2007 en het KCC in de zomer van 2008, wat het melden voor burgers eenvoudiger heeft gemaakt. Ook een eventuele grotere aangiftebereidheid van burgers zou een rol kunnen spelen. Verder constateren medewerkers van MRS een toenemend aantal meldin9gen in het MRS die te betitelen zijn als eigen waarnemingen door handhavers die melding maken van mankementen of onordelijkheden in of aan de openbare ruimte en daarvan in het MRS. Conclusie Er zijn verschillende mogelijke oorzaken voor de enorme groei van het aantal meldingen in MRS. De bijdrage hieraan van het cameratoezicht in het centrum is moeilijk exact vast te stellen. Door de samenwerking tussen MRS en het cameratoezichtsysteem is het aannemelijk dat er sprake is van (enige) invloed. Immers, de stadsbeheerders en toezichthouders worden direct aangestuurd door de meldingen die vanuit het cameratoezicht richting MRS komen, om ter plekke orde op za9ken te stellen. Anderzijds kan ook de aanwezigheid van cameratoezicht geleid hebben tot een gro9


22

tere meldingbereidheid. Dit is aannemelijk, maar niet direct aan te tonen. Dit geldt ook voor de vereenvoudigde wijze waarop aangifte gedaan kan worden.

2.5 Stadsbeheer Administratie � Openbare ruimte Het programma Stadsbeheer Administratie (SBA) wordt gebruikt door de toezichthouders van Stadstoezicht om de meldingen en waarnemingen die zij verwerkt hebben te registreren. De eigen waarnemingen maken dan ook veruit het grootste deel van de registraties van SBA uit. Tabel 12: Meldingen/waarnemingen SBA

2008 2009 2010

Cameratoezicht 1 33 142

Collegiale melding 0 42 129

Eigen waarneming 112 207 1.492

Overig 114 33 866

Totaal 227 315 2.629

Ontwikkeling Het aantal afgehandelde meldingen/waarnemingen is in 2010 sterk toegenomen vergeleken met 2008 en 2009. In 2010 zijn acht keer meer meldingen gemaakt dan in 2009. Het is lastig vast te stellen waar deze stijging van het aantal meldingen door veroorzaakt wordt. Enerzijds zal het groeien van het stadscentrum door meer woningen en voorzieningen, een rol spelen. Anderzijds is er nu ook sprake van een groter aantal handhavers dat actief is in het gebied. Daardoor worden nu meer mankementen en overtredingen in de openbare ruimte gesignaleerd dan enkele jaren geleden. Mogelijk speelt ook de toename van het aantal meldingen in MRS een rol; er wordt meer gemeld, dus kan er meer gecontroleerd en gehandhaafd worden. 14 Ook de meldingen die via cameratoezicht in het SBA zijn terechtgekomen zijn in aantal toegeno9men. In 2008 is slechts één melding gedaan, in 2009 waren dat er 33 en in 2010 zijn het 142 meldingen. Van de 142 meldingen die gemaakt zijn door cameratoezicht hebben de meesten be9trekkingen op het verkeerd aanbieden van huisvuil en bedrijfsafval en op overtredingen van Alge9mene Plaatselijke Verordeningen (APV). Conclusie De invloed van het cameratoezicht op het aantal zaken dat door handhavers is afgehandeld, kan niet uit de registraties gedestilleerd worden. Hoewel het aantal meldingen dat via cameratoezicht in SBA is geregistreerd is toegenomen, geldt dat ook voor de andere cijfers in de SBA. Duidelijk is dat de meldingen die door cameratoezicht in SBA geregistreerd worden vooral betrekking hebben op afvaldumpingen en overtredingen van APV’s.

14 Informatie van Gemeente Almere, M. Lolkema.


23

2.6 Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan Om uitgaansgerelateerde incidenten in beeld te brengen hanteert Politie Flevoland een specifieke selectie van incidenten, plaatsen en tijdstippen die tezamen een aannemelijk beeld schetsen van de incidenten die toe te schrijven zijn aan uitgaanspubliek. In 2010 was er sprak van 745 dergelijke geregistreerde incidenten (figuur 5).15 Dit aantal is sinds het jaar van invoering cameratoezicht gedaald. Of dit toe te schrijven is aan het effect van camera9toezicht is niet met stelligheid te zeggen. Er zijn in de afgelopen jaren in het kader van de Kwali9teitsmeter Veilig Uitgaan meerdere maatregelen getroffen om het uitgaan in goede banen te lei9den, zoals de invoering van het messenverbod en een gebiedsverbod voor overlastplegers, een col9lectief horecaverbod, een horecaontzegging, het alcoholverbod in de openbare ruimte, de uitbrei9ding van het aantal toezichthouders en de aanstelling van straatcoaches (vanaf 1 juli 2010) die jeugdgroepen aanspreken en confronteren met hun overlastgevende gedrag. Elk van deze maatre9gelen zal een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het totale beeld van uitgaansgerelateerde incidenten, zij zijn hierin niet van elkaar te onderscheiden. Figuur 5: Uitgaansgerelateerde incidenten

Ontwikkeling aantal uitgaansgerelateerde incidenten

657722 752

941 902

1220

1439

1164

927

745

0

250

500

750

1000

1250

1500

1750

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

15 Uitgaansgerelateerde incidenten omvatte een specifieke selectie incidenten die een relatie hebben met uitgaanspubliek en gepleegd worden tijdens uitgaansuren.


24

3 Is er sprake van een waterbedeffect? Het cameratoezicht in het Centrum van Almere Stad is een voorbeeld van gebiedsgericht werken. Immers, het is erop gericht de criminaliteit in het stadscentrum van Almere te verminderen en de leefbaarheid te verbeteren. Maar de effecten van deze beleidsmaatregelen kunnen ook bedoelde of onbedoelde invloed hebben op een ander gebied dan waarvoor de maatregel bedoeld is. In dit hoofdstuk wordt onderzocht of de invoering van het cameratoezicht in het stadscentrum ervoor gezorgd heeft dat de criminaliteit en mogelijk ook de leefbaarheidproblemen die in het stadscen9trum voorkomen, zich verplaatst hebben naar gebieden buiten het gebied waar het beleid op ge9richt is, een zogenaamd waterbedeffect.16 Onder waterbedeffect verstaan we in dit rapport: “Een effect van een beleidsmaatregel met een bedoelde of onbedoelde invloed op een ander gebied dan waarvoor de beleidsmaatregel is bedoeld.”(Slob et al. 2008) Om te onderzoeken of er sprake is van een verplaatsing van de problematiek van het stadscentrum naar andere delen van Almere, zal gekeken worden naar de leefbaarheidsin9cidenten zoals die bij de politie geregistreerd zijn en de meldingen met betrekking tot openbare ruimte in drie gebieden naast het centrumgebied:

9 Staatsliedenwijk 9 Stedenwijk I 9 Stedenwijk II17 (voor gebiedsindeling

zie bijlage 4).

3.1 Politiecijfers Zoals eerder geconstateerd is het aantal leef9baarheidsincidenten dat door de politie ge9registreerd is in het stadscentrum met 17% afgenomen in de periode 200792010 (tabel 13). In figuur 7 op de volgende pagina is te zien dat er vanaf 2008 een sterke daling plaatsvond, maar dat daarna het aantal inci9denten wel weer iets toenam. De drie omliggende deelgebieden laten allen een verschillend beeld zien (zie figuur 7). Het aantal incidenten in Staatsliedenwijk is in de periode 200792010 vrij stabiel geble9ven. In Stedenwijk I is het aantal incidenten gedaald ten opzichte van 2007. Weliswaar in een op en neer gaande beweging. In Steden9wijk II is het aantal incidenten wel gestegen vergeleken met 2007, maar het aantal inci9denten laat sinds 2008 wel een redelijk sta9biel beeld zien. Het gaat hier ook om zeer

16 Slob, Bolt en van Kempen (2008) Waterbedeffecten van gebiedsgericht stedelijk beleid. Nicis Inst. 17 Voor indeling van de gebieden zie bijlage 4.

Figuur 6: Kaart deelgebieden


25

Ontwikkeling aantal incidenten

deelgebieden

0

20

40

60

80

100

2007 2008 2009 2010

aantal incidenten

Staatsliedenwijk Stedenwijk I Stedenwijk II

Ontwikkeling aantal incidenten in

Stadscentrum

600

700

800

900

1000

1100

2007 2008 2009 2010

Ontwikkeling aantal misdrijven deelgebieden

0

40

80

120

160

200

2007 2008 2009 2010

Staatsliedenwijk Stedenwijk I Stedenwijk II

kleine aantallen. Deze cijfers wijzen er niet op dat er sprake is van een verplaatsingseffect van de incidenten vanuit het stadscentrum naar de omliggende wijken. Tabel 13: Aantal leefbaarheidsincidenten per gebied

2007 2008 2009 2010

Stadscentrum 1.064 949 796 883

Staatsliedenwijk 31 26 26 33

Stedenwijk I 89 55 75 62

Stedenwijk II 4 15 16 20

* Let op: het gaat in de wijken buiten stadscentrum om erg kleine aantallen.

Figuur 7: Ontwikkeling incidenten en misdrijven

Staatsliedenwijk en Stedenwijk I laten net als in het stadscentrum een daling van het aantal misdrijven zien in de periode 200792010. In Stedenwijk II is wel een lichte stijging van het aantal misdrijven te zien. Dit is het gebied dat ten westen van en relatief dichtbij het station en de Grote Markt ligt. Immers, in of net na het jaar dat de camera’s ingevoerd zijn, begon het aantal misdrijven in Stedenwijk II iets toe te nemen. Maar een waterbedeffect van het cameratoezicht in het stadscentrum is niet aantoonbaar.


26

Ontwikkeling aantal meldingen MRS

stadscentrum

0

200

400

600

800

1000

1200

2007 2008 2009 2010

3.2 Meldingen Registratie Systeem (MRS) Als gekeken wordt naar de ontwikkeling van het aantal meldingen in MRS is te zien dat dit in het stadscentrum vanaf 2007 ieder jaar explosief toeneemt (figuur 8). Dit aantal is zeker toegenomen omdat er vaker sprake is van eigen waarnemingen van toezichthouders in het gebied. Mogelijk heeft ook de vereenvoudigde procedure voor het melden van onregelmatigheden hier een rol bij gespeeld. Maar deze vereenvoudiging geldt niet alleen voor bewoners van het stadscentrum, maar voor alle bewoners. In de omliggende gebieden is echter sprake van een afname van het aantal meldingen in de periode 200792009. Vanaf 2009 is er een kleine stijging te zien in Stedenwijk I en II. In Staatsliedenwijk neemt het aantal meldingen over de woonomgeving beduidend sneller toe. Dit komt wel overeen met de trend in het stadscentrum, maar impliceert niet echt een nega9tief waterbedeffect. Figuur 8: Ontwikkeling meldingen MRS

Ontwikkeling aantal meldingen MRS

deelgebieden

0

100

200

300

400

2007 2008 2009 2010

Staatsliedenwijk Stedenwijk I

Stedenwijk II

Conclusie Op basis van de gegevens van de politie kan men zich afvragen of er in Stedenwijk II sprake is van een waterbedeffect. In het stadscentrum is het aantal misdrijven sterk gedaald. In Stedenwijk II is dit juist licht toegenomen. Of deze toename echter toegeschreven kan worden aan de invoering van het cameratoezicht kan niet gezegd worden. Ook gaat het hier om erg kleine aantallen. In Staatsliedenwijk worden sinds 2009, beduidend meer meldingen over de woonomgeving gemaakt, dit geldt ook voor het stadscentrum. Er is dus geen sprake van een waterbedeffect.


27


28

4 Veiligheidsbeleving van bewoners, ondernemers en bezoekers

Hieronder wordt op basis van enkele onderzoeken kort ingegaan op de veiligheidsbeleving van bewoners, ondernemers en bezoekers van het stadscentrum. Het geeft een algemeen beeld, maar legt geen directe relatie met cameratoezicht. In geen van de aangehaalde onderzoeken is namelijk rechtstreeks gevraagd naar de perceptie van cameratoezicht en de invloed daarvan op de veilig9heidsbeleving. 4.1 Bewoners Het stadscentrum is geen gewone woonwijk zoals in Almere gebruikelijk is. In het centrum con9centreren zich de winkel9 en horecavoorzieningen en vinden regelmatig evenementen en festivi9teiten plaats. Het gebied trekt dan ook veel bezoekers uit andere wijken van Almere en soms zelfs uit andere gemeenten. Dit geeft veel druk op de openbare ruimte in dit gebied. De beleving van de buurt door bewoners valt daarom moeilijk te vergelijken met die van andere wijken in Almere. Bewoners hebben dan ook vaker last van verkeer, hinder van horecagelegenheden, dronken men9sen op straat, geluidsoverlast en vandalisme. Overlast van groepen jongeren ervaren zij als het grootste buurtprobleem. De specifieke kenmerken van het stadscentrum verklaren voor een belangrijk deel het feit dat de veiligheidsbeleving van de inwoners van het stadscentrum ongunstiger is dan gemiddeld in Almere (40% vs 21%). Het percentage bewoners dat zich vaak of soms onveilig voelt in de eigen buurt is twee keer zo hoog. Ook in 2006 voelden bewoners zich vaker onveilig dan gemiddeld. Dreiging wordt in 2009 veel vaker ervaren dan in 2006. Ook overlast door vermogensdelicten wordt vaker ervaren dan gemiddeld in Almere en is ook (licht) toegenomen ten opzichte van 2006. Van fiet9sendiefstal en vernieling van auto’s hebben centrumbewoners in verhouding ook vaker last. Het totale veiligheidsoordeel is verslechterd ten opzichte van 2006, overigens geldt dit ook voor Alme9re als geheel.18 4.2 Bezoekers In een onderzoek uit 2007 onder winkelend publiek in het Stadshart19 werd de sociale veiligheid van het winkelgebied positief gewaardeerd door 79% van de ondervraagde bezoekers. Bezoekers die ontevreden waren gaven daarvoor de volgende redenen: overlast van hangjongeren, te weinig blauw op straat en de veiligheid die ’s avonds te wensen overlaat. Even grote groepen zijn tevreden over het onderhoud en beheer en over de inrichting van de openbare ruimte. Helaas is dit onder9zoek sinds 2007 niet herhaald, waardoor geen actuelere informatie beschikbaar is over de waarde9ring door bezoekers. Conclusie In het centrumgebied voelen bewoners zich vaker onveilig en ervaren zij de overlast van groepen jongeren als het grootste buurtprobleem. Het merendeel van de bezoekers van het stadscentrum waardeerde in 2007 het stadscentrum positief op de aspecten sociale veiligheid, onderhoud en be9heer en inrichting van de openbare ruimte. 4.3 Ondernemers Uit het onderzoek voor het Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO), dat in 2010 gehouden is door het Hoofdbedrijfschap Detailhandel20, komt naar voren dat 40% van de ondernemers wel eens onveiligheidsgevoelens heeft, waarvan 8% regelmatig. Een iets grotere groep ervaart (wel eens)

18 Gemeente Almere (2010): Veiligheidsmonitor9Wijkpeiling 2009 19 Strabo (2007):Passanten en koopstromenonderzoek Almere, 2007 20 HBD(2010): Keurmerk Veilig Ondernemen9 Samenvatting meting Winkelgebied: stadshart Almere.


29

onveiligheidsgevoelens in de directe omgeving van het bedrijf. Ten opzichte van 200721 is de groep ondernemers die (wel eens) onveiligheidsgevoelens ervaart toegenomen van 33% naar 40%. Ten opzichte van 2007 is er een duidelijke groei van de tevredenheid over het beheer van de openbare ruimte in de omgeving van de bedrijven. In 2010 zijn bijna tweemaal zoveel onderne9mers hierover tevreden dan in 2007 (60% vs 33%). Een derde van de ondernemers (33%) ervaart onvoldoende toezicht in het gebied. Overlast werd vooral ervaren door het gedrag van bepaalde (groepen) mensen (25%), vervuiling (18%) fietsen en bromfietsen in de winkelstraat (15%) en door fout geparkeerde fietsen en bromfietsen. De on9dernemers noemen vooral jongeren/scholieren als overlastveroorzakers (door 57% genoemd), een kwart noemt ook overlast van zwervers/ junks/ alcoholisten/ dealers/ daklozen. Hierin zijn nauwe9lijks veranderingen ten opzichte van 2007. Ten opzichte van 2007 is de overlast door vernieling en bekladding en graffiti enorm teruggelo9pen. In 2007 werd de helft van de ondernemers ten minste één keer geconfronteerd met een van deze fenomenen, in 2010 gold dit voor één op de vijf ondernemers. Conclusie Onveiligheidsgevoelens van ondernemers zijn in de periode 200792010 toegenomen. Anderzijds is er een veel grotere tevredenheid over het beheer van de openbare ruimte en de verlichting van het gebied. Overlast wordt vooral ervaren van rondhangende groepen, voornamelijk jongeren. Overlast door vernieling en bekladding/graffiti is als probleem meer dan gehalveerd.

21 Gemeente Almere (2007): Veilig ondernemen in het in stadscentrum van Almere. In het kader van Keurmerk Veilig Ondernemen.


30

5 Cameratoezicht volgens betrokkenen

Zoals uit de vorige hoofdstukken bleek is het niet eenvoudig om het beeld dat uit de verschillende registraties naar voren komt over de veiligheid9 en leefbaarheidsituatie in het stadscentrum een9duidig toe te schrijven aan de invoering van cameratoezicht. In het stadscentrum zijn immers in de afgelopen jaren meerdere maatregelen ingevoerd om de veiligheid in het gebied te vergroten. Functionarissen die het stadscentrum als werkgebied hebben, hebben echter wel degelijk een dui9delijk beeld over de bijdrage van cameratoezicht in hun werk. Een aantal interviews met mede9werkers van politie en gemeente22 maakt dit duidelijk. Voor hen is het een belangrijk middel om het werk goed te kunnen doen, namelijk het handhaven van de openbare orde. Cameratoezicht is zelfs een vrijwel onmisbaar onderdeel geworden als ondersteuning bij de handhaving van het vei9ligheids9 en leefbaarheidsklimaat in het centrumgebied. Zo geeft de wijkagent Horeca aan:

“Ik heb maar één paar ogen op wat er in het gebied gebeurt, maar de camera’s hebben een veel bredere blik. Je ziet dus veel meer en kan direct naar een plek gestuurd worden waar iets aan de hand is”.

Vooral de directe wijze waarop men direct gestuurd of achteraf aan de hand van de beelden kan optreden bij calamiteiten of incidenten is efficiënt en effectief. Directe signalering van daders is mogelijk en daders kunnen snel aangesproken of aangehouden worden. Het werkt dus twee kan9ten op: enerzijds wordt men door de beelden snel naar een plek gestuurd waar iets aan de hand is, anderzijds kan men beelden opvragen die eerder opgenomen zijn of cameratoezicht vragen ie9mand of een groep te volgen. Dit alles met het doel effectief op te kunnen treden. Ook vervuiling, vernielingen of onjuist parkeergedrag in het gebied kunnen snel gesignaleerd wor9den. Als daarna snel gerepareerd en/of opgeruimd en/of opgetreden kan worden tegen onwenselijk gedrag heeft dit een positieve uitstraling op het gebied. Het gebied ziet er beter uit, wordt ordelij9ker gebruikt en naar de mening van functionarissen, men voelt zich er dan ook veiliger. Snel op9treden zou zelfs een preventieve werking kunnen hebben op onwenselijk gedrag in de openbare ruimte, zoals overlast of vervuiling.

Citaat wijkagent Horeca: “Observanten kunnen aan het gedrag van een groep zien dat er ruzie op komst is. Als wij er dan meteen naar toe te gaan kunnen we zorgen dat meningsver!schillen niet uit de hand lopen. Het werkt dus de9escalerend”.

Cameratoezicht wordt expliciet niet als vervanging van het werk van de toezichthouders en hand9havers gezien, maar als aanvullend middel om het werk goed te kunnen doen. Betrokken infor9manten zijn van mening dat de zichtbaarheid van het toezicht en de zichtbare handhaving altijd belangrijk blijft voor de veiligheidsbeleving van bezoekers en mensen die in het gebied werken. In de praktijk blijkt het cameragebied nog enkele blinde vlekken te kennen, zoals tussenstraatjes en plekken achter winkels. Burgers die zorgen voor bepaalde vormen van ongewenst gedrag heb9ben de neiging zich naar die plekken te verplaatsen. Dit is vooral bij het dealen van drugs het ge9val. Dit lijkt een onvermijdelijk patroon: het kat9en9muisspel tussen handhaving door de over9heid en ongewenst gedrag van sommige burgers. Voor functionarissen is het duidelijk dat door de invoering van cameratoezicht het aantal inciden9ten, zoals fietsendiefstallen en uitgaansincidenten, is afgenomen. Het gebruik van de camerabeel9

22 Zie bijlage 5 voor een overzicht van informanten


31

den is echter in hun beleving nog niet optimaal. Observanten zouden kritischer kunnen zijn in wat zij melden en wat niet.

“Soms wordt van een groep jongeren te snel gedacht dat ze staan te dealen. Dat is lang niet altijd het geval, ze staan soms gewoon als groep voor de gezelligheid bij elkaar".

Er zou meer afgestemd kunnen worden van wat goede beelden zijn om door te geven of te bewa9ren. Op basis daarvan zou je dan ook beter prioriteiten kunnen stellen in de te ondernemen acties. Er is ook nog geen sprake van een geïntegreerde keten van registratiesystematiek: van eerste beeld tot afwikkeling van de signalen. De politie kan niet op alle (veiligheid9) signalen reageren door prioriteitstelling en capaciteit. De melding via de meldkamer in Lelystad werkt soms vertragend door verlies aan tijd, maar ook door de keuzes die de meldkamer ter plekke maakt om een melding wel of niet door te geven aan de surveillanten in het gebied.

“Voor de meldkamer, die ver weg is van het stadscentrum, is het vaak veel moeilijker te be9slissen wat een effectief optreden is dan voor iemand die in het gebied opereert en de sfeer in het gebied kent en aanvoelt”.

Ook zou de politie (nog) actiever kunnen zijn in het opmaken van proces verbaal en daarbij de camerabeelden benutten. De gemeente kent vooral (nog) organisatorische belemmeringen om snel op elk (leefbaarheids9) signaal te reageren, omdat de toezichthouders vanuit verschillende teams aangestuurd worden. Elk team heeft eigen doelen en prioriteiten, waardoor eenduidig en snel optreden of handelen niet altijd mogelijk is. De wijkregisseur van het stadscentrum geeft aan:

“Toezichthouders signaleren ieder op hun eigen werkterrein, de één let op verkeer en parkeer!zaken, de ander op schoon en de volgende op het onderhoud van de openbare ruimte. Dat is onlogisch en werkt niet efficiënt”.

Momenteel wordt aan verbetering van de organisatie van toezichthouders gewerkt. Vanuit de ge9meente wordt ook steeds meer geprobeerd om de camerabeelden te gebruiken voor het verhalen van schade aan het gebied. Hierin is volgens betrokken nog een echte verbetering mogelijk en winst te behalen. Dit vraagt een bepaalde snelheid van actie: binnen zeven dagen kan gebruik ge9maakt worden van de camerabeelden, daarna worden die gewist. Tenzij er sprake is van een pro9ces verbaal, dan mogen de beelden als bewijsstukken bewaard worden in betreffend dossier. Er wordt momenteel gewerkt aan een vereenvoudigde procedure (formulier) om aangiftes snel9ler/eenvoudiger te kunnen doen. Camerabeelden kunnen dan optimaler gebruikt worden. Kortom, als positieve punten van cameratoezicht worden vooral genoemd:

9 permanente blik op het gebied 9 sneller signaleren van incidenten 9 snelle en directe actie mogelijk 9 gerichte inzet 9 heterdaad soms mogelijk 9 meer mogelijkheden om schade te verhalen 9 concrete aanknopingspunten om in te grijpen 9 minder personeel nodig 9 efficiënte inzet van personeel 9 (deels) preventieve werking


32

9 effectief ‘hufterig’ gedrag terugdringen (zoals vervuilen, lastigvallen) 9 door snel ingrijpen: voorbeeldfunctie neerzetten 9 opsporing wordt makkelijker en gerichter 9 maakt het werk effectiever 9 meer pakkans voor bijv. winkeldieven, overlastveroorzakers, vechtersbazen.

Als mogelijke verbeterpunten worden genoemd:

9 observanten kunnen meer proces verbale opmaken van gesignaleerde incidenten, zodat opvolging kan plaatsvinden

9 meldingen kunnen niet allemaal opgevolgd worden door te weinig capaciteit of prioriteiten van toezichthouders en handhavers

9 meldingen via de meldkamer in Lelystad: er gaat soms kostbare tijd verloren 9 de organisatie van toezichthouders kan beter, waardoor zij efficiënter zouden kunnen rea9

geren op signalen uit het camerasysteem 9 het publiek is zich niet altijd bewust van de aanwezigheid van cameratoezicht 9 extra camera’s op blinde vlekken 9 schade aan de openbare ruimte zou vaker verhaald kunnen worden op daders.

Negatieve punten worden door de informanten niet genoemd. Conclusie Hoewel er uit de registraties van politie en gemeente geen eenduidige conclusies getrokken kun9nen worden over de invloed van cameratoezicht op de beleving van veiligheid en leefbaarheid in het gebied, zijn functionarissen die werkzaam zijn in het gebied onverdeeld positief over het ca9meratoezicht. De belangrijkste winst is dat snel en effectief opgetreden kan worden op basis van camerabeelden: daders kunnen snel aangesproken of aangehouden worden en vervuilingen en vernielingen snel gesignaleerd en gerepareerd. Wel zien betrokkenen nog ruimte voor verbetering van het gebruik van cameratoezicht op een aantal punten.


33


34

6 Conclusie De invoering van het cameratoezicht in het voorjaar van 2008 in het stadscentrum van Almere is erop gericht het aantal gewelds9 en overlastincidenten te verminderen en een groter gevoel van veiligheid en een betere leefbaarheid te bewerkstelligen. De probleemstelling voor deze evaluatie luidt: In hoeverre draagt de invoering van cameratoezicht bij aan het terugdringen van criminaliteit en overlast en aan de instandhouding / bevordering van de leefbaarheid in het stadscentrum van Almere? Om deze vraag te beantwoorden is gekeken naar de ontwikkeling van leefbaarheidsincidenten en misdrijven in het gebied en naar de beleving van veiligheid en leefbaarheid door bewoners en on9dernemers in het stadscentrum. De belangrijkste conclusies op basis van deze registraties zijn weer9gegeven in het kader hiernaast. Er is een afname van veiligheids9 en leefbaar9heidsincidenten en toename van meldingen open9bare ruimte. Hierin wijkt het stadscentrum niet af van Almere als geheel. De afname van het aantal veiligheidsincidenten staat wel in contrast met de veiligheidsgevoelens van bewoners en onderne9mers in het gebied, die niet verbeterd zijn ten op9zichte van de periode voor het cameratoezicht. Hier is nog geen verklaring voor, maar is ook een fenomeen dat zich elders in Almere en zelfs lan9delijk voordoet. Hoewel het veiligheidsgevoel onder bewoners niet is verbeterd zijn de criminaliteit en overlast terug9gebracht en zijn functionarissen werkzaam in het stadscentrum, van mening dat het cameratoezicht bijdraagt aan een betere veiligheid9 en leefbaar9heidsituatie in het gebied. Er is uit diverse regi9straties geen sprake van een verplaatsingseffect naar omliggende wijken. Het cameratoezicht lijkt een bijdrage te leveren aan het (snel) repareren van defecten of inciden9ten in het cameragebied, wat positief is voor de uitstraling van het gebied en daarmee voor de be9leving van leefbaarheid en veiligheid. Ook kan ca9meratoezicht er toe leiden dat de meldingsbereid9heid groter is. Cameratoezicht is inmiddels een geïntegreerd onderdeel van het werk van, met name, politie maar ook van andere functionarissen in het gebied. Wel is er nog ruimte voor verbetering in het gebruik van het cameratoezicht en het benutten van de camerabeelden. De risicofactoren voor de veiligheidssituatie die prof. dr. Fijnaut in zijn studie noemt komen in het stadscentrum samen en is daarmee een gebied waarop hoge druk staat wat betreft de

Ontwikkelingen van registraties 2007�2010: Cameratoezicht (Coppweb): • Het aantal observaties/registraties op basis

van het cameratoezicht neemt toe, met name veiligheidsincidenten. Dit wordt mede veroorzaakt doordat observanten steeds beter gebruik maken van het came9ratoezicht en dus meer registreren.

• Er worden steeds vaker beelden opge9vraagd door de politie.

Leefbaarheidsincidenten (politie): • Daling van 17% in periode 200792010. • Grootste deel incidenten bestaat uit over9

last. Misdrijven (politie): • Daling van 24% in periode 200792010. • Doel om aantal geweldsmisdrijven in uit9

gaansgebied met 10% te verminderen is ruimschoots behaald.

• Grootste deel misdrijven bestaat uit ver9mogensdelicten.

Meldingen openbare ruimte (gemeente Alme9re): • Enorme toename aantal meldingen open9

bare ruimte in MRS en waarnemingen in SBA.

• Niet alleen door verslechtering leefbaar9heid, maar ook door samenwerking came9ratoezichtsysteem, toegenomen meldings9bereidheid, vereenvoudigde meldproce9dure en uitbreiding aantal handhavers.


35

(on)veiligheid (Fijnaut, 2009). In de termen van zijn studie werkt cameratoezicht beperkend voor de toegang tot het gebied omdat de bereikbaarheid van doelwitten kleiner wordt en daarmee dempend werkt op het criminaliteitsniveau. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de afname van de misdrij9ven en leefbaarheidsincidenten. De ontwikkelingen in de registraties die de veiligheid en leefbaarheid weergeven kunnen echter niet één9op9één toegewezen worden aan het cameratoezicht. Naast de ontwikkelingen in de re9gistratiesystemen, zoals een vereenvoudigde meldingsprocedure en samenwerking met het came9ratoezichtsysteem, zijn ook veel andere veiligheidsmaatregelen ingevoerd in het stadscentrum in de periode 200892010. Te denken valt onder andere aan de invoering van het messenverbod, ge9biedsverbod voor overlastplegers, collectief horecaverbod en de uitbreiding van het aantal toe9zichthouders en de aanstelling van straatcoaches. Het complex van veiligheids- en leefbaarheids-

maatregelen draagt in totaliteit bij aan de ontwikkelingen in het gebied. In de beleving van functi9onarissen in het gebied maakt cameratoezicht inmiddels een onlosmakelijk en onmisbaar onder9deel uit van dit totale pakket veiligheidsmaatregelen in het stadscentrum van Almere.


36


37

Bijlage 1 Indeling Coppwebregistraties Diefstal: Diefstal (ook braak) – bromfiets, fiets, straatroof, uit / van auto, uit bedrijfspand, uit

woning, zakkenrollerij Diversen: Openbare orde – demonstratie, voetbal Overig 9 aanhouding gezochte / gesignaleerde, brand, incidentmelding OV – NS, riool9

verstopping Overige misdrijven 9 gijzeling / ontvoering Overtredingen APV 9 vuurwerk Patronen 9 evenement(en), koopzondag Verdacht gedrag Winkelwaarschuwingssysteem Drugs: Drugsoverlast 9 dealen – hard, soft Drugsoverlast 9 openlijk gebruik – hard, soft Drugsoverlast 9 runner Geweld: Geweld 9 alleen verbaal geweld, openlijk geweld goederen Geweld 9 tegen handhavers/toezichthouders – GGD, Parkeerwacht, Politie, tzh Geweld 9 tussen 293 personen 9 met slagwapen – bedreiging, openlijk geweld personen Geweld 9 tussen 293 personen 9 met steekwapen – mishandeling, openlijk geweld per9

sonen, Geweld 9 tussen 293 personen 9 met vuurwapen 9 openlijk geweld personen Geweld 9 tussen 293 personen 9 zonder wapen – bedreiging, mishandeling, openlijk

geweld personen Geweld 9 tussen meerdere personen 9 met steekwapen – bedreiging, openlijk geweld

personen Geweld 9 tussen meerdere personen 9 zonder wapen – bedreiging, mishandeling,

openlijk geweld personen Overige misdrijven 9 overval Wapenbezit – slagwapen, steekwapen, vuurwapen Hulpdienst: Hulpverlening – anders, burger, dak9 en / of thuisloze, overige instanties, vermissen /

aantreffen persoon, ziekte / onwel Openbare ruimte:

Milieu 9 aantreffen – bedrijfsafval, grof vuil, huisvuil, opslag containers, verontreiniging oppervlaktewater, zwerfvuil, bedrijfsafval aanbieden, huisvuil aanbieden, lozing, weg9gooien voorwerpen

Negatieve omgevingsfactoren – groenvoorzieningen, marktkramen, nieuwbouw / ver9bouwing pand, openbare verlichting, reclame verlichting, standplaatsen,

Negatieve omgevingsfactoren 9 tijdelijke obstakels – anders, containers, werkplaats in9richting

Negatieve omgevingsfactoren 9 vaste obstakels Overtredingen APV 9 aanbrengen graffiti, overtreding terassenbeleid, overtreding uit9

stallingsbeleid, wildplakken (posters) Straatmeubilair/plantenbakken 9 eigendom gemeente 9 defect straatmeubilair, defect

trottoir, defect trottoir, defecte rijbaan, defecte straatverlichting, graffiti, posters Straatmeubilair/plantenbakken 9 eigendom NS/Prorail 9 defect straatmeubilair, defecte

rijbaan, defecte straatverlichting, Straatmeubilair/plantenbakken 9 eigendom particulier/bedrijf 9 defect straatmeubilair,

defecte rijbaan, graffiti, posters Straatmeubilair/plantenbakken 9 eigendom VCS/CCTV 9 defect straatmeubilair, de9

fecte straatverlichting, posters Overlast: Overlast 9 baldadigheid 9 hinderlijk gedrag – individueel, tegen goederen, tegen perso9

nen Overlast 9 baldadigheid 9 overlastgevend Overlast 9 crimineel gedrag 9 tegen goederen, tegen personen Overlast 9 geluidsoverlast Overlast 9 groep 9 293 personen – individueel, tegen personen Overlast 9 groep 9 meerdere personen – individueel, tegen goederen, tegen personen


38

Overlast 9 openbare dronkenschap Overlast 9 persoon Overtredingen APV – bedelen, bezit alcohol, drinken alcohol, hangen in portiek, klim9

men straatmeubilair, samenscholing, venten (zonder vergunning), wildplassen Patronen 9 aanwezigheid hangjeugd, aanwezigheid zwerver(s) Verkeer: auto's zonder ontheffing in de winkelstraten 9 belemmering / blokkade, dieren op rij9

baan, fietsen / brommen in voetgangersgebied, filevorming, gevaarlijk rijgedrag, honden in voetgangersgebied, ongeval / aanrijding, parkeeroverlast (brom)fietsen, parkeerover9last laden / lossen, parkeeroverlast particulieren, parkeeroverlast taxi's, parkeerovertre9ding

Patronen 9 (weg)werkzaamheden Verkeer 9 auto's zonder ontheffing in winkelstraten, belemmering / blokkade, doorrijden

na aanrijding, fietsen / brommen in voetgangersgebied, filevorming, gevaarlijk rijgedrag, gladheid, honden in voetgangersgebied, ongeval / aanrijding, parkeeroverlast (brom)fietsen, parkeeroverlast laden / lossen, parkeeroverlast particulieren, parkeerover9last taxi's, parkeerovertreding, rijden onder invloed, tijdelijke verkeersmaatregelen

Indeling in hoofdcategorieën Openbare orde en veiligheid Ernstige misdrijven

Geweld tegen politie/handhavers/toezichthouders

Geweld tussen 2 of meerdere personen zonder of met wapen

Openlijk geweld tegen goederen

Wapenbezit

Hard/soft drugs gerelateerde incidenten

Crimineel gedrag

Overlast van groep of persoon

Verbaal geweld

Openbare orde

Diefstal

Aanhouding gezochte / gesignaleerde

Verdacht gedrag

Brand

NS/Connexxion incident

Hulpverlening

Winkelwaarschuwingssysteem

Overtredingen APV

Toezicht & handhaving:

Verkeer (parkeer)overtreding

Overtreding zonder ontheffing

Milieu overtredingen

Overlast 9 baldadigheid

Negatieve omgevingsfactoren

Beheer Defect meldingen eigendommen gemeente

Stadsbeheer melding

Defect meldingen eigendommen derden

Patronen


39

Bijlage 2 Leefbaarheidsincidenten geregistreerd bij politie Leefbaarheidsincidenten geregistreerd bij de politie

2007 2008 2009 2010

LeefbaarheidLeefbaarheidLeefbaarheidLeefbaarheid 1.064 949 796 883

Drugs en drankoverlast/vernieling/overlast horeca etc. 261 297 196 220

Parkeerproblemen/verkeersstremming

Burengerucht/Huisvredebreuk

Diefstal/inbraak bedrijven/instellingen 716 564 463 487

Milieu grijs/groen en overig 1 1 0 0

Overlast/bijzondere wetten 86 87 137 176

Bron: Politie Flevoland, bewerking O&S op basis van de indeling in Sociale Atlas


40

Bijlage 3 Misdrijven geregistreerd bij politie Misdrijven geregistreerd bij de politie

2007 2008 2009 2010

Vermogensmisdrijven: Vermogensmisdrijven: Vermogensmisdrijven: Vermogensmisdrijven:

Diefstal/inbraak woning 23 17 13 19

Diefstal/inbraak box/garage/schuur/tuinhuis 19 31 5 17

Diefstal uit/vanaf motorvoertuigen 183 109 99 99

Diefstal van motorvoertuigen 13 14 10 13

Diefstal van brom-, snor-, fietsen 257 500 189 157

Zakkenrollerij 158 192 161 184

Diefstal af/uit/van overige voertuigen 30 26 11 34

Straatroof 54 33 31 31

Overval 6 7 8 3

Diefstal/inbraak bedrijven en instellingen 198 90 75 93

Winkeldiefstal 486 452 369 372

Fraude 136 103 109 76

Overige vermogensdelicten 320 330 243 308

Vernieling en openbare orde misdriVernieling en openbare orde misdriVernieling en openbare orde misdriVernieling en openbare orde misdrijjjjven: ven: ven: ven:

Brand/ontploffing 2 4 2 2

Drugs/drankoverlast 0 1 0 0

Vernieling cq. zaakbeschadiging 205 256 155 171

Aantasting openbare orde 152 152 117 101

Discriminatie 0 0 2 1

GeweldsmisdrijvenGeweldsmisdrijvenGeweldsmisdrijvenGeweldsmisdrijven: : : :

Zedenmisdrijf 22 15 9 4

Moord, doodslag 5 9 5 7

Openlijk geweld (persoon) 26 36 19 28

Bedreiging 52 83 60 47

Mishandeling 194 184 134 135

Verkeersmisdrijven: Verkeersmisdrijven: Verkeersmisdrijven: Verkeersmisdrijven:

Verkeersongevallen 78 89 132 134

Drugsmisdrijven: Drugsmisdrijven: Drugsmisdrijven: Drugsmisdrijven:

Drugshandel 79 64 21 23

(Vuur)wapenmisdrijven(Vuur)wapenmisdrijven(Vuur)wapenmisdrijven(Vuur)wapenmisdrijven

Wapenhandel 21 38 17 14

Overig: Overig: Overig: Overig: 0 1 0 1

TotaalTotaalTotaalTotaal 2.719 2.837 1.996 2.075


41

Bijlage 4 Indeling deelgebieden

Deelgebied Staatsliedenwijk:

9 J. G. Suurhoffstraat

9 Allendestraat

9 S. van Houtenweg

9 Titostraat

9 P.J. Oudweg

9 P.J. Oudplein

9 Dag Hammarskjoldhof

9 Olof Palmehof

9 Rooseveltweg

9 Mandelapad

9 Mandelaplein

9 J. Algerapad

9 Marga Klompéhof

Deelgebied Stedenwijk I:

9 Zwolleweg

9 Almelostraat

9 Oldenzaalstraat

9 Enschedepad

9 Hengelostraat

9 Urkwal

9 Vollenhoveschans

9 Kampenweg

9 Giethoornpad

9 Lenthehof

Deelgebied Stedenwijk II:

9 Hoogezandstraat

9 Sappemeerstraat

9 Veendamstraat

9 Zuidwoldepad

9 Ter Apelpad

9 Winschotenpad

9 Delfzijlsingel

9 IJlstpad


42

Bijlage 5 Bronnen

Schriftelijke informatiebronnen: • DSP9groep (2009): Tussentijdse evaluatie cameratoezicht Almere. • Gemeente Almere (2010): Veiligheidsmonitor9Wijkpeiling 2009. • Gemeente Almere (2007): Bewoners stadscentrum over veiligheid en cameratoezicht. • Gemeente Almere (2006) Collegewerkplan 200692010. • Gemeente Almere, Programmabegrotingen 2008 en 2009. • Gemeente Almere: Besluit RV96592007 van de Almeerse gemeenteraad. • Moors et al. (2009): Criminaliteit en veiligheid in Almere 1984 – 2030. • Slob, Bolt en van Kempen (2008) Waterbedeffecten van gebiedsgericht stedelijk beleid.

Nicis Institute. • Strabo (2007):Passanten en koopstromenonderzoek Almere, 2007.

Mondelinge informatiebronnen:

• Diana Teters9van West, Politie Flevoland • Gabriel Jacobs, Politie Flevoland, wijkagent Horeca. • Henk Roelandschap, veiligheidsmanager stadscentrum, Gemeente Almere • Ernst Bokhorst, wijkregisseur stadscentrum, Gemeente Almere • André de Lange, wijkagent stadscentrum • Bob Stift, Politie Flevoland, supervisor Cameratoezicht • Jaap Kroese – Gemeente Almere, projectleider Cameratoezicht • Martin Lolkema – Gemeente Almere, projectmanager Stadstoezicht.


43

Colofon Gemeente Almere SBZ / Team Onderzoek & Statistiek Postbus 200 1300 AE Almere Telefoon: 14036 E9mail: [email protected] Website: www.almere.nl September 2011

Gemeente AlmereStafdienst BestuurszakenTeam Onderzoek & StatistiekPostbus 2001300 AE Almere

onderzoek & statistiek september 2011 welke invloed heeft ... · 1.3 relatie met ander...

Documents