Ontwikkelingen in het vmbo, kansen voor het mbo!

28 november 2019

Marjolein Haandrikman (ROC van Twente)

Rob Abbenhuis (SLO)

Hoe zorgen we er voor dat:

…Vmbo-leerlingen een goed beeld krijgen van onze opleidingen en beroepen?

…de voorkennis van studenten herkend en erkend wordt in de opleidingen?

Beroepspraktijk in het vmbo:- Beroepsgerichte profielen- Nieuwe leerweg GL / TL- Technologie en toepassing- Doorlopende of

geintegreerde leerroutes

- LOB in het vmbo- Ontwikkeling algemene

vaardigheden

Beroepsgerichte programma’s vmbo

Het beroepsgericht programma bestaat

sinds 1 augustus 2016 uit twee afzonderlijke vakken:

Het beroepsgerichte profielvak (CSPE + evt SE)

De beroepsgerichte keuzevakken (4, SE)

(Voor de bovenbouw van de beroepsgerichte leerwegen)

Profielen:

• Zorg en welzijn• Produceren, installeren en energie• Mobiliteit en transport• Media, vormgeving en ICT• Maritiem en techniek• Horeca, bakkerij en recreatie• Groen• Economie en ondernemen• Dienstverlening en producten• Bouwen, wonen en interieur

Profielen:

• Zorg en welzijn• Produceren, installeren en energie• Mobiliteit en transport• Media, vormgeving en ICT• Maritiem en techniek• Horeca, bakkerij en recreatie• Groen• Economie en ondernemen• Dienstverlening en producten• Bouwen, wonen en interieur

1 Organiseren van een activiteit

2 Presenteren, promoten en verkopen

3 Een product maken en verbeteren

4 Multimediale productie maken

Doelen nieuwe beroepsgerichte programma’s:• Meer aansluiting bij ontwikkelingen in de regio

• Meer aansluiting bij wensen individuele leerlingen

• Versterking loopbaanorientatie en begeleiding

• Verbetering aansluiting vmbo-mbo

Keuzemogelijkheden = test!Zit de loopbaanbegeleiding goed in elkaar?

Weinig keuze, effectieve LOB

Olievlekwerking: vraag vanuit leerling neemt toe streven naar uitbreiding keuzemogelijkheden

Veel keuze, effectieve LOB

- Leerlingen voelen zich eigenaar- Docenten moe maar voldaan

Weinig keuze, geen effectieve LOB- Leerlingen weten niet beter.- Vaak ‘smalle’ voorbereiding:

leerling kiest profiel en onderzoekt minder alternatieven.

Veel keuze, geen effectieve LOB- Keuzestress leerlingen- Ongerichte keuzes- Motivatieproblemen- Twijfels bij docenten

LOB in het vmbo• Eén van de kernen van het onderwijsprogramma:

vorm geven aan de loopbaancompetenties.

• De kandidaat maakt de eigen loopbaanontwikkeling inzichtelijk dmv een ‘loopbaandossier’:

Omschrijving activiteiten die hebben bijgedragen aan ‘loopbaancompetenties’, incl doelen, resultaten, evaluatie, conclusies en vervolgactiviteiten.

Scenario’s voor LOB in het vmbo

En leerlingen in de theoretische leerweg?

• Behoefte aan een praktische invulling

• Perceptie lagere status Gemengde Leerweg

• voornemen tot samenvoeging GL en TL….

Samenvoeging leerwegen GL en TL: Praktijkgerichte component

• voor alle leerlingen;• aan de hand van een set van vaardigheden;• werken met levensechte en contextrijke opdrachten;• samenwerking met bedrijven en instellingen uit de regio;• mogelijkheid van keuzes en maatwerk voor scholen en

leerlingen;• verbinding LOB en de praktijkgerichte component;• vergelijkbare plaats in de slaag-zak regeling als elk avo-

vak;• tijdsindicatie: minimaal één dagdeel per week

Bron: SLO

Hoe dan?

Kaders worden dit schooljaar verkend.

Mogelijkheden:

- Beroepsgericht profiel (zoals bij GL)

- Beroepsgerichte keuzevakken

- Technologie en toepassing

Veilig kruispunt

• Gemeente vraagt om een nieuw ontwerp van een kruispunt waar nu jaarlijks te veel ongelukken gebeuren

• Maak een model/prototype met gebruik van technologische hulpmiddelen, zoals sensoren.

Bron: SLO

26-11-2019

14

Technologie en Toepassing: voorbeeld opdracht

T&T: Loopbaanoriëntatie en –begeleiding

• Werken aan loopbaancompetenties door het uitvoeren van levensechte T&T opdrachten (ervaren en reflecteren).

• Ontwikkelen van een loopbaandossier, waarin de leerling voor

zichzelf en voor anderen zijn ontwikkeling zichtbaar maakt.

15

Technologie & toepassingkern van het examenprogramma• Levensechte opdrachten van regionale

bedrijven en maatschappelijke instellingen;

• Met een variatie in toepassingsvormen van technologie;

• In minimaal vier van de zeven bètawerelden;

• Loopbaanoriëntatie en beroepsbegeleiding (LOB) is onderdeel van het programma

Bron: SLO

T&T: BetawereldenEr wordt nog weinig samengewerkt met het mbo aan opdrachten

T&T: vaardigheden en competenties

Op een systematische manier opdrachten uitvoeren met variatie in technologieën

De wensen van een opdrachtgever in overleg omzetten in een programma van eisen.

De volgende competenties worden daarbij toegepast:• samenwerken en overleggen;• analyseren;• ontwerpen, creëren en innoveren;• materialen en middelen inzetten;• kwaliteit leveren;• omgaan met veranderingen en aanpassingen.

18

Instrumenten tbv doorlopende leerlijn

- Skillsmeter (LOB en 21ste eeuwse vaardigheden)

- Qompas (LOB en Loopbaandossier)

- ….?

- Digitaal Doorstroom Dossier

Wetswijziging geintegreerde en doorlopende leerroutes• Afgelopen 10 jaar: experimenten met samenwerking

vmbo-mbo

• Verankering in wet: regelruimte voor doorlopende en geintegreerde routes

• Behandeling in tweede kamer: dit najaar.

Geintegreerd: niveau 2, evt zónder vmbo-diploma

Doorlopend: niveau 2, 3 en 4, mét vmbo-diploma

Doorlopende leerroutes

Onder-bouw

VO

Basis-

beroeps-gericht

Niveau 2 eenjarig: 2-3 jaar

Tweejarig: 3-4 jaar

Onder-bouw VO

Kader-beroeps-gericht

Niveau 3 tweejarig: 3-4 jaar

Driejarig: 4-5 jaar

Onder-bouw VO

Kaderberoepsgericht / gemengd

/ theoretisch

Niveau 4 driejarig: 4-5 jaar

Verlengd: 5-6 jaar

Kenmerken / voorwaarden• Maximaal één jaar tijdwinst

• Centraal Examen vmbo in 2e of 3e leerjaar (1ste + 2de

tijdvak, 3de tijdvak aansluitend aan dat leerjaar)

• Wettelijk vastgelegde randvoorwaarden tavonderwijstijd, bevoegdheid docenten etc;

• Eerste twee jaar: formeel ‘vmbo’, daarna formeel ‘mbo’.

• Terugvaloptie

• Overdraagbare bekostiging

Afspraken in samenwerkingsovereenkomst

Wat valt op

• Belang van een praktijkgerichte component in het vmbo wordt steeds meer gezien

• Volop ruimte voor diverse ervaringen waarmee vmbo-leerlingen andere beroepsbeelden dan de stereotype beelden zien.

• Leerlingen brengen steeds meer ervaring met LOB met zich mee.

• Zoektocht naar passende reacties op krimp in de regio’s

Meer informatie?

www.sterkberoepsonderwijs.nl