OP DE VLAKTE EditiE 33 | novEmbEr 2012

in DEzE EDiTiE:

DE Prinsis DE KOning

BuiTEncOnTOurgEOPEnD

KOELwATErKAnOrAcE

BEsTE PumA’s

Jaap Dekker

Projectd i recteur

cA

rTO

On

Wi l lem van de Weter ing

terugkijkend op 2012 hebben we een aantal mooie mijlpalen gerealiseerd zoals • de opening van het recreatiestrand in mei

(een seizoen eerder dan gepland!);• het opleveren van de terreinen van de

containerterminals voor rWG en APmt (die vervolgens voortvarend aan de slag zijn gegaan met de infrastructurele werken voor de inrichting van deze terminals);

• de sluiting van de buitencontour op 11 juli (waarbij wij ons ook als waterbouwers heel goedhebbengeprofileerd);

• de opening van de weg over de buitencontour (de maasvlakteweg) op 19 oktober door minister Schultz van Haegen en Wethouder baljeu;

• de ingebruikname van het spoor over de buitencontour op 28 oktober jongstleden. voor het project zijn een vijftal succescriteria opgesteld waarop actief is gestuurd. terugkijkend zijn wij er als organisatie tot noch toe goed in geslaagd om het project succesvol te doen verlopen. deze criteria zijn:

• veiligheid (niemand houdt blijvend letsel over aan de uitvoering van het project);

• een positief imago;• tevreden stakeholders;• leren (zowel technisch als individueel);• 10% meer rendement; dit criterium is met

namegebruiktomalsorganisatieefficiënttewerk te gaan en waar mogelijk alternatieve oplossingen aan te dragen.

de relatie en samenwerking met alle partijen die bij het project/contract betrokken zijn, is prima. Het is de verdienste van iedereen dat de projectbelangen voorop zijn gezet, in een vroegtijdig stadium de planning en interfaces met andere partijen duidelijk in kaart zijn gebracht en dat hier vervolgens acvtief op is gestuurd. Het project loopt nog keurig op schema, is binnen het budget van de opdrachtgever, voldoet aan de vereiste kwaliteit en heeft nog steeds een goed veiligheidniveau. op het resultaat ben ik dan ook buitengewoon trots.

Dedefinitieveopleveringvanhetprojectstaatop 17 april 2013 gepland. ik wens mijn opvolger dirk Hamer, de andere management team leden (mark moens, marc ten berg en Han Lambregts) en jullie allen veel succes toe met de nog uitstaande werkzaamheden van het project maasvlakte 2 tot april 2013.

Hartelijk dank voor de samenwerking en ieders inzet! tot ziens,

Vanaf maart 2010 heb ik samen met het management Team leiding mogen geven aan dit fantastische project. maar ook voor mij is op 1 november 2012 het moment gekomen om te stoppen op de maasvlakte en voor Boskalis naar een nieuw project in het buitenland te gaan.

2

TErugKijKEnD....

Klaar?Zijn we nu dan klaar? Nee, zeker niet, zoals ook blijkt uit het stuk van de hand van Herman Banning hierna. Er moet nog zo’n 6 miljoen kuub (inclusief de zogenaamde doorsteek) gebaggerd worden door cutterzuigers. In januari t/m maart 2013 moet met sleephopperzuigers de Yangtzehaven en de ‘doorsteek’ verder verdiept worden van -17m tot -20m NAP.

Ook heeft het team van Bart van Asperen (Kust- en Oeverwerken) nog haar handen vol aan het afmaken van 3,5 km bodembescherming en 5 km oeververdediging in het havenbassin. In april 2013 leveren we vervolgens het hele werk op en gaan al die waterbouwers zich weer ergens anders in de wereld inzetten.

jaapOnze projectdirecteur Jaap Dekker is al per 1 november vertrokken naar een andere grote klus, deze keer in Mumbai, India, waar de Hollandse baggeraars het 31 km lange toegangskanaal naar de haven gaan verdiepen. Een mooie uitdaging met inzet van divers materieel, want er zit daar zowel zachte als harde grond. Dat is Jaap met zijn brede ervaring wel toevertrouwd.

Ik heb met veel plezier met Jaap samengewerkt. Een sympathieke projectleider, heel goed in het organiseren en motiveren. Dat blijkt wel: het Maasvlakte 2-project ligt nog altijd op schema en er zijn geen financiële uitglijders. Zeer bedankt voor je inzet, Jaap. Het ga je goed, zowel privé als zakelijk. Je kunt terugkijken op een mooie klus!

Als je dit leest, is inmiddels de zogenaamde infrabundel opgeleverd. Dat wil zeggen: opengesteld voor het publiek en met name voor de bereikbaarheid van de bedrijven aan de noordzijde van de Yangtzehaven. PumA heeft die aanleg van ‘spoor en wegen’ uitbesteed aan onderaannemer BAVO (BAm en Volker wessels). Er is, in het bijzonder direct na de zandsluiting van de buitencontour op 11 juli jongstleden, koortsachtig gewerkt door vele medewerkers. Petje af: het is allemaal voor elkaar gekomen. Ook dit deel van het werk is hiermee op tijd opgeleverd!

Dirk Hamer

Manager Ui t voer ing

DE sTAnD VAn zAKEn Opening van de wegen Op Mv2 Op 19 OktOber 2012 dOOr Minister

Melanie schultz-van haegen en havenwethOuder van rOtterdaM

MevrOuw Jeannette balJeu, Onder tOeziend OOg van Jaap

3

DE Prins wOrDT DE KOning VAn DE VLAKTE

zeeland iiDe afgelopen tijd is cutterzuiger Zeeland II gestart met het verwijderen van de bulk kuubs voor de doorsteek van Maasvlakte 1 naar Maasvlakte 2. Tevens baggert de Zeeland II het talud aan de vaargeul van de Yangtzehaven. Op het latere profiel wordt ook gedeeltelijk een bodembescherming aangebracht. Het profileren van het talud loopt zeer voorspoedig: er is al zo’n 1200m gedaan.

De persafstand van de Zeeland II is aanzienlijk en bedraagt ongeveer 5500-6000 m: van de Yangtzehaven naar het toekomstig APMT-terrein aan de Prinses Amaliahaven.Het hulpequipment bij de Zeeland II bestaat uit multicat ‘Coastal Warrior’ en crew boot ‘Callisto’.

EdaxCutterzuiger Edax baggert op dit moment in het binnenmeer kademuur 5.3 (APMT) vrij. Deze kademuur is circa 1000 meter lang en 20 meter diep. Dit zal op tijd klaar zijn voor de duikinspectie ten behoeve van de oplevering van de kademuurconstructie op 1 november aanstaande.De Edax verperst het grove zand grotendeels via het sproeiponton ‘Pados’ laagsgewijs op de juiste plek. Het sproeiponton Pados heeft al 7.500.000 m3 materiaal verwerkt op de Maasvlakte en dit zullen niet de laatste zijn. Eind november zal ook de Edax mee gaan baggeren bij de te maken doorsteek van Maasvlakte 1 naar Maasvlakte 2. Hulpmaterieel bij de Edax zijn multicat de ‘Coastal Boxer’ en peilboot ‘Echo’.

Droge grondOok de drogegrondwerkzaamheden gaan gestaag door. We profileren nu de opgespoten terreinen, ontgraven de nog te baggeren taluds en strooien en zaaien de terreinen in. Dit gebeurt door diverse drooggrondverzetmachines van Boskalis en Van Oord. groenAan de zachte zeeweringzijde (zuidelijke kant van Maasvlakte 2) worden op dit moment struiken (duindoorn) en helmgras gepland om het verstuiven te minimaliseren. Iedereen kent natuurlijk het helmgras, maar de duindoorn is misschien onbekend. De duindoorn behoort tot het ‘natuurlijke’ struweel dat zich in de loop van de tijd aan de binnenzijde van de duinen ontwikkelt. Deze struik gedijt goed op zanderige grond.

sleephopperzuiger Prins der nederlanden heeft de meeste vrachten en kuubs zand gebracht op het project maasvlakte 2. in totaal hebben meer dan 20 hoppers zand geleverd aan het project. maar de Prins is de ‘koning’ met 3270 vrachten en zo’n 40.000.000 m3 zand uit het zandwingebied. Op 16 oktober jongstleden is de hopper weer gestart bij PumA voor de laatste werkzaamheden aan de zachte zeewering. Begin november hopen we klaar te zijn. gefeliciteerd! En bedankt, mannen van de Prins.

Herman Banning

Hoofd Zandbedr i j f

DE sTAnD VAn zAKEn

4

TijwErK

Kust- en oeverwerken worden bijna altijd gekenmerkt door een, ieder 6 uur, terugkerend fenomeen: getij! Hierop worden de werkzaamheden dan ook altijd aangepast. Het verleggen van de werktijden, de werkmethode en natuurlijk de keuze van het in te zetten materieel. Op het project maasvlakte 2 stond al geruime tijd vast dat er tussen half juni en half november 2012 een binnenmeersituatie zou ontstaan met een vaste waterstand.

1600 meter oever vak E beschermdde werkmethode voor met name de oeverbescherming van zandvak E is hier dan ook op aangepast. Werkzaamheden die normaal gesproken zouden worden uitgevoerd door kraanschepen konden nu worden gedaan door hydraulische kranen. door een laaggelegen tijdelijke steunberm aan te brengen van vrijkomend materiaal, kon een Cat 385 met lange giek het onderwater talud van -4.50 nap tot +0.50 nap in een keer afwerken. Een tweede kraan verwijderde de steunberm en werkte het talud verder af naar +2.50 nap. daaropvolgend werden het geotextiel en de kraagstukken aangebracht die aansluitend weer met steen werden afgewerkt door kraanschip Parcival. met een productie van gemiddeld 200 meter per week is in 2 maanden tijd de ruim 1600 meter lange oever van vak E beschermd. Een knappe prestatie!

Bodembescherming diepzeekade APmTmaar er gebeurde meer in de afgelopen periode. door de goede voortgang van de cutterzuiger Edax is besloten om eerder dan gepland aan te vangen met de bodembescherming voor de diepzeekade van APmt. de eerste 500 meter is begin oktober al gereed gekomen en inmiddels is kraanponton Tritonbegonnenmetprofilerenvande2e500meter.de planning is om nog voor de doorbraak van de Yangtzehaven de laatste zinkstukken, onafhankelijk van getij en stroming, aan te brengen.

Yangtzehavenin de Yangtzehaven is vanaf half juni, door cutterzuiger Zeeland ii, het zand voor de al eerder gemaakte insteek weggebaggerd. Hier is het kraanschip Leendert Sr. vanaf de bouwvak werkzaam geweest met het aanbrengen van de resterende kraagstukken en bestorting. inmiddels is daar circa 1250 meter oeverbescherming volledig gereed. Het wachten is nu op de doorsteek van de Yangtzehaven zodat de aansluiting met de oeverbescherming van vak E gemaakt kan gaan worden.

steentot op heden zijn voor de aanleg van de oever- en bodembescherming nog altijd stenen gebruikt die zijn overgebleven bij de aanleg van de harde zeewering. Het is echter niet genoeg om het werk in zijn geheel mee af te maken. Het restant van de totaal te verwerken hoeveelheid wordt, als de doorsteek met de Yangtzehaven doorvaarbaar is, met binnenvaartschepen aangevoerd.

Klaar?Wanneer we klaar zijn? We lopen op schema en de verwachting is medio maart. dit is net voordat de laatste editie van op de vlakte verschijnt. daarom wil ik iedereen die betrokken is bij de aanleg van de oever- en bodembescherming via deze weg bedanken voor hun inzet!

Bar t van Asperen

Hoofdui t voerder Kust- en Oever werken

5

DE BuiTEncOnTOur gEOPEnD

EEn ciViEL rOnDjE mAAsVLAKTE

De sluiting van de zeewering is op 11 juli voltooid met koninklijke egards. maar als je ziet wat er na een geplande zetting van 1 maand nog moest gebeuren, klopt het hart van de echte weg & waterbouwer op volle toeren. De mannen van het zand moesten nog zo’n 5 miljoen m3 op de plek leggen: een eitje na al die andere kuubs. Droog grondverzet werkt het duin in profiel: circa 14 meter zand boven het niveau van 11 juli! Het werk krijgt vorm.

Alles tegelijkKeuringen, zoals verdichting en boringen, worden uitgevoerd. tegelijk met het maken van het duin en het aanbrengen van het volume zand aan de zeezijde, draait de wegenbouwer al asfalt voor de primaire weg die gebruikt gaat worden om de logistiek van het afbouwen van 1,5 km nieuw land vlotjes te laten verlopen. op het relatief smalle strookje land van 100 meter breed werken ondermeer spoor- en wegenbouwers naast baggeraars en de mensen van drooggrondverzet. maar wat te denken van helm- en duindoornplanters, de stroomvoorziening, drinkwater- en bluswatervoorziening en LEd-verlichting?!

We coördineren wat af: met buren, opdrachtgever(s) en ‘derden aannemers’ zoals bebording, AnWb, Evides, Stedin en natuurlijk collega-aannemers van ‘aanpalende projecten’. deze werken tenslotte zowel aangrenzend, maar ook in het werkgebied van de PUmA.

6

Parijs-DakarWeer en wind spelen een rol en werken niet altijd mee. Het afwerken van sloten en het inzaaien van het gras gaat door tot op de dag van de opening van de buitencontour. met een nostalgische bus rijden minister Schultz - van Haegen van infrastructuur en milieu en de rotterdamse havenwethouder baljeu rond de middagdeMaasvlaktewegop.Nadezeofficiëleopeningblijvenwijnogeven.om te kijken hoe het gaat na de avondspits, want dan gaan alle omleidingen en afzettingen van de weg. om 19:15 uur zien we de eerste vrachtwagen – te hard–deporiënvanhetasfaltopentrekken.EvenlijkthetopParijs-Dakar.Geweldig! Het gebied waar we 3 jaar heer en meester over waren is niet meer van ‘ons’ maar van ‘iedereen’. 110 Hectare is overgedragen en dan ….champagne! niet te veel want op 28 oktober herhalen we de kunsten van het opleveren en indienststellen met het ingebruiknemen van het nieuwe spoor.

wat restWat rest is het afbreken van de oude n15 en direct daarna het Spoor Yangtzehaven. dan nog ‘effe’ de damwanden uit het koelwaterkanaal verwijderen. daarna neemt team Civiel afscheid van het mooie project maasvlakte 2.

Jurgen Sombroek

Hoofd Civ ie l

7

op vrijdag 19 oktober 2012 openden minister Schultz van Haegen (infrastructuur en milieu) en wethouder baljeu (Haven, verkeer en regionale economie van rotterdam) de nieuwe weg langs de zeewering van maasvlakte 2: de maasvlakteweg.

de minister en wethouder openden de maasvlakteweg door in een nostalgisch volkswagen-busje 'de toekomst' tegemoet te rijden. ’s Avonds ging de weg voor iedereen open en was de weg niet meer van ‘ons’, maar van iedereen. naast het 2,5 kilometer lange recreatiestrand is nu ook het vijf kilometer lange activiteitenstrand bereikbaar. Je kunt je nu op het noordelijk deel van het strand uitleven met je kite, surfplank of hengel.

let op: je mag nu 80 k m/uur op de we g r i jden, maar er wordt no g wel gewerk t do or je col le ga’s !

DE mAAsVLAKTEwEg

8

27 - 28 OKTOBEr: wEEKEnDjE sPOOr

DE EinDjEs AAn ELKAAr gEKnOOPT

Op vrijdag 19 oktober zijn de wegen op de buitencontour zonder problemen aan het publiek ter beschikking gesteld. De spoorbouwers hadden nu de ruimte om ter plaatse van de buiten gebruik gestelde Europaweg het laatste stukje spoor te bouwen. Dat laatste stukje moest in een 24-urige buitendienststelling aan het spoor op de Euromax geknoopt worden. Daarna kon men een test doen van het volledige systeem en moest er zogenaamd ‘roest gereden’ worden.

Dóór dat spoor!Zaterdagmiddag iets na drie uur meldde Prorail dat het spoor buiten gebruik was en het spoorgebied veilig betreden mocht worden. de eer was aan remco Hutter van onze opdrachtgever Cmo1 om de eerste spoorstaaf door te snijden. vervolgens was het aan menno Steenman, eveneens van Cmo1, die het spoor haaks door kon slijpen. Het eerste uitgenomen stukje spoor is te bewonderen in de hal van het PUmA kantoor.

roest rijdenterwijl ploegen aan de slag gingen het oude spoor in secties van 15 meter te verwijderen, gingen de bouwers aan de slag. op uitnodiging van projectleider niek Lentink van bAvo Spoor mocht zondagmorgen een klein gezelschap in een restauratie rijtuig plaats nemen en ving het roestrijden aan. Het ‘roest rijden’ gebeurt om de laatsteroestvanhetspoorterijdenvoordatcommerciëletreinen erover kunnen. in Kijfhoek werd meegekeken of de trein op de schermen zichtbaar was terwijl in het rijtuig een ontbijt werd geserveerd. ruim binnen de gestelde tijd verklaarde bAvo Spoor het geheel veilig berijdbaar en nam Prorail alles over.

‘gewoon’ op tijd en binnen budgetde vertegenwoordigers van het Hbr en Prorail waren vol lof over de samenwerking en het behaalde resultaat. Zoals wij dat langzamerhand gewoon gaan vinden: op tijd en binnen budget. inmiddels maken de goederentreinen volop gebruik van het nieuwe stuk rails over de tweede maasvlakte.

Han Lambregts

Contract manager9

Op donderdag 20 september organiseerde PumA grote Kanorace door het tijdelijk koelwaterkanaal. Een uniek evenement op een unieke locatie op een uniek moment!

iedere afdeling zou een ploeg samenstellen, maar de race werd zo fanatiek opgepakt dat op de dag zelf wel 22 teams aantraden, waaronder veel gemengde teams en teams van opdrachtgever Cmo1 en onderaannemer bAvo.

om 15:30 uur werd het eerste startschot gegeven door “Sheikh Hannibal olijf bin olie van het Koninklijke huis Azijn Piez”, tevens de jury. ieder team moest 200 meter kanoën,vanelkegroepgingdebestenaardefinale.Definalistenstondenvoordeuitdaging(tegendestroomin)enterug(metdestroommee)tekanoën.Hetwerdeenbijzonderspannendefinish,ophetlaatstlagenermeerderekano’svlakvoordefinishmaarnognietoverdefinishenerwerdgeprotesteerdbij de Sheikh, maar zoals het in de reglementen stond: ‘Protesten, hoe goed dan ook bedoeld, leiden onherroepelijktotdiskwalificatie’.

Namens de Kanoracecommiss ie:

Kr is ta Verhei jen

PumA KOELwATEr KAnOrAcE

De winnaars van de sportieve krachtmeting:

1: Gijsbert Kant en remco Hutter (Cmo1)

2: ricardo Schout en richard bogerd (PUmA inkoop)

3: Pieter nordbeck en martijn van den Engel (Cmo1)

10

Sjoerd van den Steen

Hoofd Engineer ing

OPEning sLuiT Af

zoals de koningin in juli de

sluiting van de buitencontour

opende, sluit eind november de

doorsteek van de Yangtzehaven

een belangrijk deel van het

werk af. Hoewel het maken

van een doorsteek veel minder

tot de verbeelding spreekt

dan een zandsluiting, zijn beide

activiteiten van vergelijkbare

complexiteit en worden de

werkzaamheden dus grondig

voorbereid door een team

met daarin medewerkers

van de afdelingen uitvoering,

Bedrijfbureau, civiel en

Engineering.

Een plaatje zegt meer dan 1000 woordenom een overzichtelijk beeld te krijgen van de volgorde van werkzaamheden, de bijbehorende hoeveelheden en eventuele raakvlakken zijn faseringstekeningen onmisbaar. inmiddels zijn vele varianten getekend enbeoordeeld,variërendtusseneen doorsteek aan de noordzijde en een doorsteek aan de zuidzijde van de tijdelijke brugconstructie. optimalisaties volgden elkaar snel op zodat het voor onze 3d-tekenaar, Laurens van der most, een uitdaging was om een variant uit te werken voordat de volgende alweer bedacht was.

stromingenZodra een eerste doorsteek is gemaakt zal het huidige binnenmeer van maasvlakte 2 weer onderhevig zijn aan de invloed van getij. dit betekent dat zich iedere getijslag circa 12 miljoen m3 water door de doorsteek probeert te persen. Zeker wanneer de doorsteek nog relatief klein is, zal dit voor flinkestroomsnelhedenzorgen.Integenstelling tot de sluiting worden we hier echter geholpen door de natuur. de hoge stroomsnelheden zullen er voor zorgen dat het gat zal uitslijten waardoor, samen met de inzet van onze cutters, het gat steeds groter wordt en de snelheden tot normale waardes zullen teruglopen. om meer inzicht te krijgen in dit

verloop voorspelt engineer Anna Kroon voor verschillende situaties het stromingsbeeld, waarbij nauwlettend wordt getoetst of de voorspelde stromingen geen hinder geven voordecommerciëlevaartindeYangtzehaven en of er schade aan de taluds is te verwachten. daarnaast worden de stromingsbeelden besproken met de Uitvoering zodat beoordeeld kan worden in welke mate dit ons eigen materieel hindert. om het effect van de initieel smalle doorsteek te beperken, is gekozen om deze fase uit te voeren rondom het doodtij van 21 november wanneer de gemiddelde getijslag minimaal is.

KoelwaterEen belangrijke opgave voor PUmA is het in stand houden van de afvoer van koelwater van de E.on centrale tijdens de realisatie van maasvlakte 2. Hierbij moet rekening worden gehouden met een debiet van maar liefst 90 m3/s. ten behoeve hiervan zijn als tijdelijke constructies een 2,5 km lang kanaal en een spoor- en verkeersbrug gerealiseerd. onderdeel van het maken van de doorsteek betreft ook het verwijderen van deze tijdelijke constructies. Uiteraard gelden de eisen voor de afvoer van het koelwater ook tijdens het verwijderen van deze constructies. daarom worden de verschillende stappen in de fasering door Engineering beoordeeld op het effect op de afvoer van koelwater. Hierbij zijn we bovendien alert op eventuele mogelijkheden voor optimalisering. Zo heeft bijvoorbeeld verbredingvanhetprofielterplaatsevan de verwijderde brugconstructie een gunstig effect op de afvoer, zodat we het kanaal eerder zouden kunnen opvullen. Uiteindelijk wordt komt er hier een nieuw haventerrein, bestemd voor chemische industrie.

11

fOTOwEDsTrijDondanks het teruglopende aantal Puma’s dat nog werkzaam is op maasvlakte 2, zijn er erg leuke foto’s ingezonden. Hennie van Weerdenburg en ingrid middelkoop van de afdeling P&o hebben mooie kiekjes opgestuurd. ingrid neemt alvast een voorschot op april 2013 met haar eigen versie van ‘Een laatste blik’. Steffen Smit maakte voor zijn vertrek nog een rondje en maakte een mooi plaatje van de overgang tussen hard en zacht. Jouke was zoals altijd alert en zag niet alleen een zeehond

maar wist ‘m ook op de foto te zetten. tenslotte maakte dirk Hamer een mooi plaatje vanuit de restauratiewagen tijdens het ‘roest rijden’ op 28 oktober (zie het stuk van Han Lambregts over het weekendje spoor).

En de winnaar is van deze fotowedstrijd is… dirk Hamer. Zijn foto geeft heel mooi het gevoel weer dat je hebt als je op weg bent naar de toekomst en terugkijkt op het verleden. Gefeliciteerd dirk! Een mooie afdruk van je foto komt jouw kant op.

Dirk Hamer

Ingr id Middelkoop

Jouke Koning

Stef fen Smit

Hennie van Weerdenburg

Ingr id Middelkoop12

Afgelopen jaar zijn er weer diverse ontwikkelingen en testen geweest bij de afdeling survey, waaronder de gatewing en de mobiele laserscanner.

gATEwing Een Gatewing is een onbemand vliegtuigje dat autonoom vliegt en landt volgens een voorgeprogrammeerd vluchtplan. tijdens de vlucht worden er doorlopend foto’s genomen.

Als voorbereiding op een vlucht worden in het te bemeten gebied een aantal witte kruizen met een diameter van ongeveer 1 m in het veld gelegd. deze kruizen worden met traditionele landmeettechniek ingemeten. na de vlucht worden de foto’s en de gegevens van de referentie kruizen in het programma Stretchout geladen.Het resultaat van een maximaal 24 uur volautomatisch processen voor 25 minuten vliegen is een grote luchtfoto van een gebied van 1 km2. de foto is geo-referenced. dat wil zeggen dat je deze kan laden in een tekenprogramma waarbij de foto gelijk op de juiste coördinaten komt te liggen.

naast de foto komt een driedimensionaal terreinmodel. dit model wordt met behulp van fotogrammetrie en de bekende referentiepunten pas gemaakt met het coördinatenstelsel. Het driedimensionale terreinmodel heeft een zeer hoge puntdichtheid en een nauwkeurigheid < 15 cm.

Op maasvlakte 2dit jaar heeft de Survey afdeling met de Gatewing X100 aerial mapping and surveying system vandefirmaGeoInfraeen test uitgevoerd op maasvlakte 2. We zijn over drie gebieden gevlogen en hebben de meetdata vergeleken met de bestaande survey data van PUmA.in de gebieden zaten diverse objecten zoals strand, duinen (met en zonder helmgras), stort, stockpiles, harde zeewering, vlak terrein met en zonder gras, diverse soorten steen gradaties, wegen, et cetera. Voor- en nadelende grote voordelen van werken met Gatewing zijn de snelheid, de relatief lage prijs en de veiligheid. Het levert ook meetdata voor de stortpijp en van ander moeilijk begaanbaar terrein zoals stockpiles. Het vliegtuigje is goed inzetbaar zelfs bij vrij hoge windsnelheden.

Een nadeel is dat geen data kan worden ingewonnen tijdens mist en periodes met sneeuw op de grond. daarnaast geeft het surface model de hoogtes van onder ander gras als dat aanwezig is en niet van het zand.

bij landaanwinning is dit vaak geen probleem.

de Gatewing of soortgelijke vliegtuigjes zullen in de nabije toekomst zeker een rol gaan krijgen in de bagger industrie.

gATEwingHET niEuwE surVEYwAPEn

13

mobiele laserscannerde Survey afdeling heeft een diverse hoeveelheid apparatuur om landmeetdata in te winnen. bij Puma hebben we onder andere gebruik gemaakt van Fugro Flimap (laserscannen vanuit een vliegtuig), landmeten door middel van een GPS rugzak. daarnaast hebben we deze apparatuur ook gemonteerd op een 4Wd, bulldozer, quad en Atv Argo (8-wielig voertuig) om zo sneller en of veiliger data in te kunnen winnen. ook maken we gebruik van‘bucketfixes’vankraansystemen.

survey meetkraanEen relatief nieuwe methode is de laserscanner. bij PUmA hebben wij de LmS151-10100 Sick in gebruik in combinatie met een GPS ontvanger en een zogenaamde motion sensor die de bewegingen pitch, roll en heading van de laserkist meet. Al deze data uit de bovengenoemde sensoren wordt m.b.v. een software pakket PdS2000 verwerkt tot een driedimensionaal terrein model.de laserscanner is tijdens de bouw van de harde zeewering intensief gebruikt op meetkraan de Condor voor het meten van de harde zeewering en de stockpiles in gebied F.de meetkraan had een vrij druk programma direct naast de blockbuster en was in zijn snelheid begrensd tot 1,5 km per uur.

mobieltijdens de bouw van de harde zeewering zijn we ook begonnen met het inzetten van de laser op een wat mobieler voertuig dan de meetkraan. Het idee van een mobiele laser is een kist met daarin een laser scanner, plaatsbepaling, motion sensor, accu’s en een WiFi. de kist wordt gehangen aan een manitou verrijker, kraan of shovel en rijdt achter de Survey pickup aan waarin de data via een WiFi verbinding binnenkomt. de surveyor in de pickup kan de kwantiteit en de kwaliteit van de data beoordelen.

Versie iiidoor het intensieve gebruik onder zware omstandigheden en nieuwe inzichten zijn we inmiddels begonnen aan de mobiele laser kist versie iii: een verder doorontwikkeld ontwerp van een aluminium kist met voorbereide kabel en zodanig geïnstalleerde apparatuur dat deze gemakkelijk uit te wisselen en te servicen is. draadloze en bedrade data uitwisseling tussen het voertuig en de kist is mogelijk en we hebben de stroomvoorziening en beveiliging van de apparatuur verbeterd.

john DeereAls standaard voertuig gebruiken wij tegenwoordig onze John deere 6200 tractor, ik denk voor Survey een uniek voertuig. We kunnen de mobiele laser ook nog steeds in een kraan of manitou hangen als dit nodig is, maar het voordeel van de tractor is dat het onderhoud een stuk makkelijker te regelen is op de site. daarnaast is rijden op een tractor veilig en is hij op de meeste plekken inzetbaar. met name tijdens de bouw van de harde zeewering was het veel veiliger om vanuit de tractor te meten in het gebied met alle stockpiles en druk dumper verkeer. de voorlader geeft ons de mogelijkheid om de kist een meter of 3,5 boven het maaiveld te brengen en zo een goede scan van de omgeving te maken.

de nauwkeurigheid van de mobiele laserscanner is enkele centimeters. Een ander groot voordeel is dat je gebieden kunt scannen zonder dat je er direct over hoeft te lopen of rijden. dit zorgt ervoor dat we bijvoorbeeld op stenen taluds veel veiliger kunnen werken. tenslotte is de hoeveelheid data is groot in vergelijking met de traditionele gps backpack metingen.

Alex F i l ius

Hoofd Sur veyor14

PUMA is een leerProject!Aan het begin van het project hebben wij met het mT en de teams de missie en visie van ons werk aangescherpt door te denken in successen. Toen is bepaald dat PumA een succes zou worden als aan 5 belangrijke succescriteria wordt voldaan. ik loop ze nog even na: VEiLig wErKEn, waarbij niemand met blijvend letsel het werk verlaat; er dient een een goed rEnDEmEnT te worden behaald; het project draagt bij aan een goed imAgO voor alle betrokken partijen en het project kent TEVrEDEn sTAKEHOLDErs. En tenslotte moeten wij veel LErEn. Onze opdrachtgever heeft ook zijn eigen succescriteria: het werk moet uitgevoerd worden op tijd, binnen budget en met de gevraagde kwaliteit. Tot nu toe liggen het Havenbedrijf en PumA op koers om hun doelen te bereiken.

Lerenmet het criterium leren, is bedoeld dat iedereen individueel leert en zich ontwikkelt, dat wij met elkaar zaken leren en die direct weer toepassen en dat wij de geleerde lessen doorgeven aan de moederbedrijven. En volgens mij hebben wij met elkaar bij PUmA veel geleerd. individueel, technisch en organisatorisch. dat geldt voor de vaste medewerkers, maar ook voor zo’n zestig stagiairs en trainees die wij hebben zien komen en gaan.

EnquêteHoe er is geleerd, is ook onderzocht met een enquête onder alle medewerkers. over hoe zij het leren bij PUmA hebben ervaren. En over hoe het beter kan. de lessen die wij uit de enquête hebben geleerd zijn teruggekoppeld naar alle medewerkers. Enkele highlights uit die enquête zal ik noemen. • bijna driekwart van de

mensen heeft zich kunnen ontwikkelen zoals men zich had voorgesteld. Genoemd hierin is dat het belangrijk is dat mensen de ruimte krijgen, eigen verantwoordelijkheid krijgen en ondersteuning wanneer nodig.

• de algemene werksfeer, de PUmA-sfeer, is door de meeste mensen als zeer positief ervaren. Het heeft zeker bijgedragen aan hun ontwikkeling.

• ook is genoemd dat binnen een langlopend project er ruimte moet zijn om door te groeien binnen het project. iets voor het management om rekening mee te houden bij het samenstellen van de teams. En iets om afspraken over te maken als je bij een groot langlopend project van start gaat.

We hebben een duidelijk beeld van de medewerkers gekregen wat een grote projectorganisatie vraagt aan het management, medewerkers en processen om een groot project tot een succes te maken.

innovatiesWij zijn innovatief geweest in het ontwerp en in de gebruikte werktuigen en werkmethodes. de harde zeewering is met het cobblestrand en de nauwkeurig geplaatste blokkendam een innovatie. daarvoor was een kraan nodig die blokken van 40 ton op 50 m afstand kon plaatsen op 15 cm nauwkeurig. om de blokken uit de oude zeewering te halen is een speciale tang gemaakt voor aan de backhoe. de nieuwste surveytechnieken zijn toegepast om met grote precisie te meten en ‘live’ onder water te kunnen kijken. Wij werden onaangenaam verrast door ‘zand op steen’, maar hebben het er allemaal weer af weten te blazen met waterinjectie. Wij bouwden eco-ribbels in het zandwingebied. de principes van system engineering zijn toegepast door het hele project van ontwerp t/m de oplevering. Allemaal zaken waarvan wij hebben geleerd en de kennis kan worden doorgegeven.

Kennis doorgevende kennis doorgeven: hoe pakken wij dat aan? Er komt geen dik eindrapport. Er is tijdens het project al veel uitgewerkt, opgeschreven en doorgegeven. Al onze documenten worden geindexeerd en alle ‘ruwe data’ aan surveys en procesmetingen is beschikbaar voor boskalis en van oord om zelf nader te analyseren. dat is een basis, maar het is tegelijkertijd een enorme

hoeveelheid informatie waar je als buitenstaander niet zo snel je weg in vindt. Het belangrijkste middel om onzekennisefficiëntovertedragenwordt dat iedere medewerker zijn opgedane kennis meeneemt en uitdraagt. Zo hebben bijvoorbeeld al diverse PUmA’s lezingen gegeven over techniek, organisatie en risicomanagement. veelal binnen hun bedrijf, maar ook op seminars en scholen.

wie-weet-wat-overzichtPUmA gaat ook een kennismatrix uitgeven aan boskalis en van oord. Een Wie-Weet-Wat-overzicht. daarin staan kort en bondig de unieke lessen benoemd die wij hebben geleerd. En wie je moet aanspreken om daar meer van te weten. ‘by the way’ staan de lessen gelijk in het Engels. Een voorbeeld van zo’n lesson learned: “A new hopper discharge method ‘PoK-ken’ was introduced by which much steeper under water slopes can be achieved”.

wordt vervolgd!net als een dik eindrapport nodigt wellicht ook een kennismatrix niet snel uit om die eens aandachtig te gaan lezen. de geleerde lessen gaan wij daarom ook nog verpakken in korte clips en/of powerpoints. mijn dank aan iedereen die heeft bijgedragen en nog gaat bijdragen aan het succes ‘Leren’.

Mark Moens

Manager Engineer ing & Bedr i j fsbureau

15

EEn DAgjE HsE(E)De afdeling Veiligheid wordt helaas nogal eens gezien als noodzakelijk kwaad: lastige mensen die wijzen op veilig werken, niet te snel rijden, PBm dragen et cetera gelukkig is er best wat veranderd bij PumA, we worden niet meer zo snel gezien als politieagent maar steeds meer als veiligheidsadviseur. gelukkig maar, want we hebben met z’n allen hetzelfde doel: ’s ochtend gezond aan het werk en ’s avond ook weer gezond naar huis.

HSE staat voor Health Safety & Environment (Veiligheid, Gezondheid & Milieu). Maar gekscherend noemen we onze afdeling ook wel afdeling Hekken, Stuifzand, Explosieven en Evenementen...

Hekkende hele tweede maasvlakte was tot 19 oktober 2012 met hekken afgezet. ondanks dat presteerden hele volksstammen het zich toegang te verschaffen tot ons terrein. Het zand moet haast wel magnetisch zijn. vissers, gezinnen met kinderen, dagjes(ophetstrand)mensen,tourfietsers,surfers,quad-enmotorrijders,wielrenners, 4x4 rijders, naaktlopers, hondenuitlaters. Er werd onder hekken doorgekropen, hekken werden doorgeknipt, open gebroken en totaal er uit gereden. men liep door sloten, langs en over containers. barriers werden weggesleept…

stuifzandHelp het waait! En dat doet het altijd op de maasvlakte. op het moment dat het landinwaarts waait komt er al snel een telefoontje van Havenbedrijf beheer. Er ligt zand op de weg….tja dat weten we: het waait… natuurlijk rukte de veegwagen uit en indien nodig een shovel. vele kuubs zand zijn opgeruimd. Het ontvangen van slecht nieuws werd tussen Uitvoering en veiligheid verdeeld. ik vergeleek stuifzandklachten met eczeem: iedere keer als je dacht dat je er vanaf was, kwam het weer terug. bij deze wil ik de Uitvoering oprecht bedanken voor hun bijdragen aan de oplossing.

16

Jouke Koning

Hoofd Vei l igheid

Explosieven Wezijnhetofficiëleaanspreekpuntalsereenexplosief wordt gevonden. nu kregen we een keer een telefoontje dat de Explosieven opruimingsdienst voor de deur stond omdat er een explosief gevonden zou zijn?! Gelukkig was er een telefoonnummer van de vinder. deze man gebeld en hij ging totaal door het lint: ‘hij zou nooit meer iemand bellen’. nadat we hem gerustgesteld en verteld hadden dat het toch wel gebruikelijk is dat veiligheid van explosieven op de hoogte is, zodat de Eod begeleid kan worden, bedaarde hij. ‘Waar bevindt u zich?’ was mijn vraag. ‘bij de rode kraan…’. ‘Heeft u iets meer details?’ Uiteindelijk verzamelden we bij het kantoor. daar aangekomen bleek de beste man het explosief ingeladen te hebben en bij het kantoor te hebben neergelegd… misschien had ik toch iets duidelijker moeten zijn. de Eod ging voorzichtig aan het werk maar kwam er niet uit: het leek een dieptebom maar was te licht. Heel voorzichtig zette hij een mes in het explosief en toen…viel hij als een plumpudding uit elkaar: het bleek een pot opgedroogde latex te zijn! deze keer was het gelukkig loos alarm maar het was maar 2x loos alarm van de circa 30 meldingen.

Evenementende maasvlakte is enorm populair, het is natuurlijk het visitekaartje van rotterdam en van nederland. daarom worden er veel evenementen georganiseerd en rondleidingen gehouden. meestal begint het met een verzoek of we even willen kijken of iets kan, met de opmerking ‘en besteed er niet teveel tijd aan’. maar al snel zijn wij de vraagbaak voor de betreffende partij. ook zijn we vaak de advocaat van de duivel: ‘Weet u dat er geen stromend water is, dat het 15 min duurt voordat u in de bewoonde wereld bent, dat de wegen die er nu liggen morgen weer verdwenen kunnen zijn, het hier altijd waait, dat je niet met gewone auto’s in het zand kunt rijden…?!’

Gelukkig komen we er altijd uit en hebben we veel mensen gelukkig kunnen maken. Wij zijn ook wel trots op ‘onze’ maasvlakte. En mocht u de indruk krijgen dat we uitsluitend met het bovenstaande bezig zijn, dan moet ik u teleurstellen.

ons dagelijks werk bestaat toch echt wel uit Health, Safety & Environment zaken. maar…. het is nooit saai!

17

Aan deze uitgave werkten mee: Jaap dekker, dirk Hamer, Herman banning, bart van Asperen, Jurgen Sombroek, Han Lambregts, Krista verheijen, Sjoerd van den Steen, Alex Filius, mark moens, Jouke Koning, ingrid middelkoop

Met dank aan: Willem van de Wetering, niek Lentink, Jeroen Kleijn

Eindredactie:Priscilla van der Haarp.vanderhaar@puma-mv2.nl

Vormgeving:tijmen Kielentijmen@tijmenkielen.com

OP DE HOOgTE

cOLOfOn

VOLgEnDE KEEr

DE VOLgEnDE, En TEVEns LAATsTE, OP DE VLAKTE VErscHijnT in mAArT 2013

in OP DE VLAKTE:

wELKOm! Lisa Keijzer stagiair Survey Paul Zijlstra stagiair Zandbedrijf Juriaan blok stagiair F&A

BEDAnKT! Alberto Pradorené roelsbart WilgenhoPeter de bruinHenrik Keijmichiel FeunekesHelène Spieringvincent Hermelingbert van dulmenSuzanne van dijkremco van ZeijlJaap SchuttCoen SpeltChris van meggelenAurdrey PepozJasper blaauwHans oostingaLuke rogersHilde SchonewilleStefan tolhoek

Steffen SmitLauren murrayAnna KroonArwen van berkelmerel van der veerroony van Schiemarine LaulanetQuentin Luquetennis JansenAndy van Hoorndennis van KesterJan-Willem van den bergrene rijnhoutJohan van EldikGerard bloemendalJoost van duinenroxanne van GeestEva bransJaap dekkermarcel van tongeren.

PumA fAmiLiEDAg

zEEPKisTsEssiE

HELAAs, DE LAATsTE PumA zEEPKisTsEssiE HEEfT OP 25 OKTOBEr 2012 PLAATsgEVOnDEn. BEDAnKT ALLEmAAL VOOr DE gEzELLigE AfsLuiTing VAn EEn gOEDE gEwOOnTE!

DE LAATsTE LOODjEs

HET OPLEVErDOssiEr

DE TOEKOmsT: OnDErHOuD

Op 13 oktober organiseerden Havenbedrijf rotterdam en PumA weer een familiedag voor de Puma’s en hun partners, kinderen, opa’s, opa’s, tantes, neefjes…

Zo’n 200 mensen maakten gebruik van de speciale openstelling van FutureLand, een rondje met de bus of een tochtje met de FutureLand Ferry over het werkgebied. Het slechte weer weerhield de meesten vanfietstochtjerondhetwerk,maarindemiddag hebben toch nog 4 mensen het erop gewaagd.

de kinderen vermaakten zich ook prima in de schmink- en knutselhoek. En er is zelfs een echte poema gesignaleerd in de buurt van de buitencontour..