opbrengstgericht rekenen
DESCRIPTION
opbrengstgericht rekenenTRANSCRIPT
Blik op rekenenRekenonderwijs met opbrengst
INHOUD
Leerprestaties centraal ......................................................................... 1
De leerkracht doe er toe!....................................................................... 2
Begeleiding en advies: een integrale benadering ................................. 3
Kennis van zaken................................................................................... 3
Productontwikkeling en kennisdeling ................................................... 4
Samenwerkingsverbanden ................................................................... 4
Van peuter tot puber ............................................................................. 5
Spelend rekenen bij peuters en kleuters .............................................. 5
Dyscalculie en het protocol ERWD ....................................................... 8
Speciaal Rekenen: extra aandacht voor het s(b)o ................................ 8
Rekenboog.ZML ..................................................................................... 9
Rekenbeleid invoeren binnen het voortgezet onderwijs .................... 10
Trainingen, cursussen, workshops ..................................................... 11
Producten ............................................................................................. 12
Leerprestaties centraal
Het verbeteren van taal- en rekenprestaties door
middel van opbrengstgericht werken staat binnen
het Nederlandse onderwijs hoog op de agenda. Bij
opbrengstgericht werken gaat het er om de juiste
doelen te stellen op basis van vastgelegde data,
zoals toets- of observatiegegevens, centraal.
Hiermee maak je de resultaten van de school
meetbaar.
De CED-Groep heeft een rijke ervaring met
opbrengstgericht werken. Samen met partners uit
het onderwijsveld investeren onze onderwijs-
adviseurs langdurig in het verbeteren van de leer-
prestaties. Zo zijn we nauw betrokken geweest bij
langdurige projecten als KEA (Kleinschalig
Experiment Achterstandbestrijding, opgezet om
substantiële en blijvende verbetering van leer-
prestaties te bewerkstelligen op achterstandsscholen)
en DeltaPlus (langdurige interventie, planmatige
aanpak en sturen op leerlingresultaten op zestig
Rotterdamse scholen). Het regelmatig monitoren
van de prestaties van leerlingen en aanpassing van
het onderwijs daarop heeft een positieve invloed op
de prestaties van deelnemende scholen.
1
2
De leerkracht doe er toe!
Goed les geven is vakwerk, sterker nog: het is een
vorm van topsport. Uit onderzoek blijkt steeds weer
dat de leerkracht de cruciale factor is als het gaat
om de opbrengst van het onderwijs: wil je de
opbrengst verhogen, zet dan in op de vaardigheden
van de leerkracht. De werkvloer is dan ook altijd het
uitgangspunt van de CED-Groep. Door het observeren
en begeleiden van leerkrachten in de klas hebben
onze specialisten veel kennis van het primaire
rekenproces. Onze adviseurs nemen deze kennis en
ervaring mee naar scholen die hun rekenonderwijs
willen verbeteren. Met hun expertise dragen zij
eraan bij, dat ook daar de leerkracht er nóg meer
toe kan doen.
Begeleiding en advies: een integralebenadering
Rekenen staat niet op zichzelf. Rekenen vindt plaats
in de maatschappij, in verhalen, in het dagelijks
leven. Dat maakt rekenen tot een belangrijke basis
voor de verdere ontwikkeling van kinderen ter voor-
bereiding op deelname aan de maatschappij.
Rekenonderwijs houdt niet op bij de ‘grenzen’ van
het vak. Het maakt altijd deel uit van een bredere
context. Rekenonderwijs houdt ook niet op bij de
grenzen van de klas. Of het nu gaat om het invoeren
van een nieuwe methode, om het aanscherpen van
de leerlijnen of om het vastleggen van gegevens, een
vernieuwing in het rekenonderwijs staat nooit op
zichzelf. Het heeft invloed op alle niveaus van uw
organisatie. Onze adviseurs kiezen bij voorkeur voor
een integrale benadering en begeleiden u met oog
voor dit bredere geheel.
Kennis van zaken
De rekenadviseurs van de CED-Groep hebben inzicht
in de nieuwste methodes en in de meest actuele
ontwikkelingen en trends. Hun kennis is breed. Zo
maken bijvoorbeeld ICT-ontwikkelingen onderdeel uit
van het rekenonderwijs: bij elke methode is digitaal
materiaal beschikbaar. Verder komt er steeds meer
(digitaal) spelmateriaal op de markt, wat kan helpen
bij het verbeteren van het rekenonderwijs.
Onze adviseurs helpen scholen om digitale en andere
ondersteunende middelen in te voeren en toe te
passen in het onderwijs.
De brede kennis binnen de CED-Groep stelt ons in
staat u te begeleiden op verschillende niveau's in uw
organisatie. Op leerkracht- en teamniveau brengen we
kennis en vaardigheden over die nodig zijn voor goed
rekenonderwijs. We begeleiden bij het invoeren van
(nieuwe) methodieken. Op (midden) management-
niveau ondersteunen onze adviseurs u bij het uitzetten
en invullen van rekenbeleid.
3
4
Productontwikkeling en kennisdeling
De CED-Groep beschikt over een eigen ontwikkel-
afdeling. Hier maakt men uiteenlopende
handelingsmethodieken, leermiddelen en
programma’s op het gebied van taal, lezen en
rekenen. Dit gebeurt altijd in samenwerking met
de (onderwijs)praktijk. Alle producten zijn voorzien
van een begeleidingsaanbod. Aansprekende
producten op het gebied van rekenen zijn: Speciaal
Rekenen, Vlot, Rekenprikjes en Rekenboog.ZML.
Samenwerkingsverbanden
De CED-Groep is een kennisorganisatie. We
investeren in kennis en laten ook graag anderen in
kennis delen. Daarom participeren we in
verschillende landelijke samenwerkingsverbanden;
om expertise te brengen én om expertise te halen.
Zo zitten enkele van onze rekenspecialisten in de
PO-raad. Samen met collega’s van verschillende
begeleidingsdiensten ondersteunen ze reken-
zwakke scholen in het verbeteren van hun reken-
onderwijs. Ook met Stichting Leerplan Ontwikkeling
(SLO) werken we gezamenlijk aan verschillende
veldaanvragen.
Actueel is de ontwikkeling van een begrijpelijk
aanbod voor het invoeren van referentieniveaus op
scholen. Daarnaast participeren we in de
ontwikkeling van een doorgaande rekenlijn van
peuters naar groep 1 en 2. Dat rekenen ook in
spelvorm kan, bewijst het mede door de CED-Groep
ondersteunde Rekenspel op www.rekenspel.slo.nl.
We onderhouden intensieve contacten met de
educatieve uitgeverijen. Door deze samenwerking
beschikken we snel over de nieuwste methodes,
materialen en educatieve computerprogramma’s.
5
Van peuter tot puber
Met rekenen kun je niet vroeg genoeg beginnen.
Tijdens de peutertijd wordt de eerste basis gelegd.
Vanaf dat punt gaat de ontwikkeling van reken-
vaardigheden in één doorgaande lijn door tot de
puberleeftijd en verder. Onze klantengroep is breed:
zowel peuterspeelzalen en kinderdagverblijven als
scholen voor po, s(b)o, vo en mbo kunnen bij ons
terecht voor verbetering van hun rekenonderwijs.
De rekenspecialisten van de CED-Groep zoeken
samen met professionals uit de praktijk naar de
meest passende aanpak. Het aanbod bestaat uit
begeleiding, advies en coaching, cursussen en
producten. Om u een indruk te geven van de speci-
fieke CED-aanpak, treft u verderop in deze brochure
een aantal praktijkvoorbeelden aan.
Spelend rekenen bij peuters en kleuters
Rekenen bij jonge kinderen klinkt misschien wat
zwaar, maar toch zijn er veel mogelijkheden om hier
op een speelse manier invulling aan te geven. De
CED-Groep heeft op basis van haar expertise de
cursus Spelend rekenen bij peuters en kleuters
ontwikkeld. Hier leren pedagogisch medewerkers
en leerkrachten van groep 1 en 2 om bewust aan de
slag te gaan met rekenroutines. Dat zijn herkenbare,
terugkerende, betekenisvolle wiskundeactiviteiten
voor jonge kinderen, ingezet door pedagogisch
medewerkers en leerkrachten. Door de kinderen uit
te nodigen tot spel en door middel van interactie
stimuleren zij de rekenontwikkeling. Bij rekenroutines
wordt gebruik gemaakt van poppen. Elke pop heeft
zijn eigen karakter en materialen en wordt ingezet bij
een bepaald domein of tussendoel van het rekenen.
De domeinen Tellen en Getalbegrip, Meten en
Meetkunde zijn leidend.
A Priori: een instructiemodelvoor in het basisonderwijs
Op de basisschool is differentiatie
in het rekenonderwijs essentieel.
Maar hoe zorg je ervoor dat alle
leerlingen die rekenstof krijgen
die voor hen van belang is? Met
A Priori wordt het rekenonderwijs
afgestemd op álle leerlingen.
Leerkrachten beschikken met
deze aanpak over uitgewerkte leerlijnen. Hierdoor
kunnen zij de leerlingen die heel goed in rekenen
zijn én de leerlingen die dreigen uit te vallen nét
dat extra duwtje in de rug geven.
Hoe werk het? A Priori concentreert zich op de
gebieden waar leerlingen vaak moeite mee hebben:
automatiseren/memoriseren, getalbegrip/hoofd-
rekenen en toepassen en biedt door aandacht voor
differentiatie mogelijkheden voor de betere leerling.
Kenmerkend is de interactieve instructie. Het
A Priori-instructiemodel bestaat uit verschillende
fasen, zoals overzicht geven, doelen formuleren,
evalueren. De instructie vindt op drie niveaus
plaats: reguliere klassikale instructie, adaptieve
klassikale instructie en niet-klassikale instructie.
Als u kiest voor A Priori, dan kiest u voor een
begeleidingsaanbod voor ongeveer drie jaar,
bestaande uit teambijeenkomsten, klassenbezoeken
en begeleiding van de ib’er en/of de reken-
coördinator. Daarnaast krijgt u de beschikking over
de bijbehorende materialen: boekjes met volledige
leerlijnen, toepassingen voor het digitale school-
bord, een programma voor de verwerking van
toetsgegevens en observatieformulieren voor de
ib’er.
6
RekenprikjesRekenprikjes zijn korte klassikale
oefeningen gericht op het automatiseren
van het rekenen tot tien (met verwante
opgaven tot 100 als 50+30 en 80-30) en
het overschrijden van het tiental tot
twintig (met verwante opgaven als 28+5
en 32-5). Het grote voordeel is dat het
nauwelijks aanpassingen van de metho-
de en de organisatie vraagt. De 'prikjes' vragen
ongeveer drie keer in de week vijf minuten tijd en dit
kan dan vaak in de plaats van bijvoorbeeld de tempo-
dictees in de methode. Ook is er aandacht voor
tafels.
“Je geeft een kind de beurt en vraagt: hoe zou jijdeze som oplossen? Ondertussen zit de hele klaste wachten. Het is beter om iedereen de som telaten uitwerken en dan pas één of twee kinderende beurt te geven. Dit soort praktische tips zijnuit de observaties naar voren gekomen”. Een leraar over A Priori
7
Dyscalculie en het protocol ERWD
Dyscalculie is een onderwerp dat de afgelopen
jaren in toenemende mate in de belangstelling is
gekomen. En terecht, ernstige rekenproblemen
hebben veel impact op de schoolloopbaan van leer-
lingen en op hun plezier in rekenen en schoolgaan.
Deze aandacht voor rekenproblemen en dyscalculie
heeft geresulteerd in de ontwikkeling van het
protocol ERWD (ernstige reken- en wiskunde-
problemen en dyscalculie). De vertaling van het
protocol naar de onderwijspraktijk is echter minder
eenvoudig dan op het eerste gezicht lijkt. Reden
voor de CED-Groep om in primair, speciaal, én
voortgezet onderwijs schoolteams, ib'ers en reken-
specialisten te ondersteunen bij het verkennen van
het protocol en het realiseren ervan in de praktijk.
Daarnaast bieden we leraren, ib'ers, remedial
teachers en rekenspecialisten gerichte cursussen
aan. We zoomen daarbij dieper in op de achter-
gronden en oorzaken van ernstige rekenproblemen
en dyscalculie, de signalering, de diagnostisering
en vooral de aanpak ervan.
Speciaal Rekenen: extra aandacht voorhet s(b)o
Op s(b)o scholen doen schoolteams geen principieel
andere dingen dan op ‘gewone’ scholen. Maar die
teams hebben wel nét een andere insteek als
het gaat om rekenbeleid of het expliciteren van
leerlijnen. En de leerkrachten voeren de didactiek
daar nog net even wat bewuster en preciezer uit,
als het goed is. De specialisten van de CED-Groep
hebben kennis van deze specifieke verschillen en
ondersteunen s(b)o scholen dan ook heel gericht
bij de versterking van hun rekenonderwijs. Hierbij
maken ze veelvuldig gebruik van het gedachtegoed
en de materialen van het project Speciaal Rekenen,
waarbij de CED-Groep vanaf het begin betrokken is
geweest. Dit project heeft een veelheid aan ideeën
en producten opgeleverd ter optimalisering van het
rekenonderwijs in het s(b)o.
“In het s(b)o onderwijs voeren leerkrachten -als het goed is - de didactiek net even watbewuster en preciezer uit.”
8
9
Rekenboog.ZML
De SLO, het Freudenthal Instituut en de CED-Groep
startten een landelijk meerjarig samenwerkings-
project voor de ontwikkeling van reken- en wiskunde-
onderwijs aan zeer moeilijk lerenden. Doel van het
project is de ontwikkeling van nieuwe inhouden,
werkwijzen en materialen voor de gehele groep van
zeer moeilijk lerenden van 4 tot en met 20 jaar. Het
ontwikkelwerk wordt uitgevoerd in nauwe samen-
werking met leraren van een aantal zml-scholen.
De CED-Groep richt zich op het ontwikkelen van
materialen voor 8-12 jarige zml’ers, waarmee zij hun
rekenvaardigheden kunnen verstevigen, uitbreiden
en vooral ook gebruiken. Hierbij werken we vanuit
thema’s die voor deze doelgroep interessant zijn,
zoals feest, eten en vrije tijd. Elke themales biedt een
aantal rekenprobleempjes die de leerlingen samen
met de leerkracht proberen op te lossen. Leerlingen
worden uitgedaagd om gebruik te maken van
verschillende rekenvaardigheden rondom getal-
begrip, tellen, optellen en aftrekken, meten, tijd en
geld. Naast de themalessen zijn er ook oefenlessen.
Meer over Rekenboog.ZML is te vinden op
www.rekenboog.nl
10
Rekenbeleid invoeren binnen het voortgezet onderwijs
Met het verschijnen van het rapport Over de
drempels met taal en rekenen van de expertgroep
doorlopende leerlijnen taal en rekenen en het
vastleggen van de aanbevelingen in een wet
hebben alle scholen de opdracht gekregen om
rekenbeleid op te zetten. Bovendien moeten straks
alle leerlingen op hun rekenvaardigheid worden
getoetst. Met de wettelijke invoering van het
referentiekader taal en rekenen heeft de opzet van
taal- én rekenbeleid in één klap hoge prioriteit.
De CED-Groep kan u helpen bij de opzet en
uitvoering van het rekenbeleid. De ondersteuning
bestaat uit het begeleiden van uw werkgroep
Rekenen, het coachen van het rekenonderwijs op
de werkvloer en het, samen met u, schrijven van
het rekenbeleidsplan. Ook organiseert de CED-
Groep jaarlijks in december een rekenconferentie
voor het vmbo.
“Hoe zorg ik er voor dat 80% van de leerlingenhet vereiste niveau haalt?”“Welke eisen worden straks aan de leerlingengesteld in de rekenexamens?”
11
Trainingen, cursussen,workshops De CED-Groep biedt tal van cursussen en trainingenmet open inschrijving, ook specifiek op het gebiedvan rekenen. De cursussen omvatten de volledigebreedte van het onderwijs: van vve tot en met voort-gezet onderwijs. Sommige cursussen kunnen op uwschool worden gegeven. Hieronder treft u een greepuit het actuele cursusaanbod.
De RekenspecialistDeze cursus is bedoeld voor leerkrachten uit het
primair onderwijs die zich gaan specialiseren tot
Rekenspecialist. De deelnemers leren niet alleen
hun eigen rekenonderwijs te verbeteren, zij krijgen
ook meer inzicht in wat er voor nodig is om met de
hele school het rekenonderwijs te verbeteren. De
cursus wordt afgerond met het schrijven van een
rekenbeleidsplan. De cursus is op hbo-niveau en
voldoet aan de richtlijnen van het ministerie voor het
aanvragen van een Lerarenbeurs.
Zorg voor leerlingen met dyscalculieen (ernstige) rekenproblemenDeze cursus is bedoeld voor leerkrachten, intern
begeleiders, remedial teachers en rekencoördinatoren
in het primair en speciaal onderwijs. De cursus biedt
inzicht in de mogelijkheden die een school heeft om
problemen rondom dyscalculie goed in kaart te
brengen en tegemoet te komen aan de specifieke
onderwijsbehoeften van deze leerlingen. Met de
praktische handreikingen uit deze cursus kan een
school direct aan de slag.
Conferentie Rekenen in het vmboJaarlijks organiseert de CED-Groep een conferentie
over rekenen in het vmbo.
Spelend rekenen met peuters en kleutersUitgangspunt van de cursus is het creëeren van een
kansrijke speel-leeromgeving, waarin jonge kinderen
geprikkeld worden om ontdekkingen en ervaringen
op te doen op het gebied van rekenen.
Wilt u meer weten over deze én andere cursussen
van de CED-Groep?
Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen.
1212
ProductenKwintKwint is speciaal ontwikkeld voor leerlingen die, om
wat voor reden dan ook, behoefte hebben aan het
opfrissen van de basisvaardigheden van realistisch
rekenen. Kwint is dé ideale opstap naar het reken-
onderwijs in de reguliere groep.
VlotSnel en foutloos hoofdrekenen is een moeilijke opgave
voor veel kinderen. Vlot biedt hulp bij rekenproblemen.
U kunt hiermee onderzoeken wat de leerling moeilijk
vindt en waarom. Ook geeft Vlot aanwijzingen en
kopieerbladen om de problemen op te lossen.
RekenprikjesHet beheersen van rekenen tot twintig is de basis van
het verdere rekenen in de schoolloopbaan. Met
Rekenprikjes is het mogelijk hiermee extra te
oefenen naast uw reguliere methode. Ook kunt u uw
leerlingen diagnostisch toetsen om uitval vroegtijdig
op te merken.
Actueel rekenenCED-Groep, de ontwikkelaar van Nieuwsbegrip -
begrijpend lezen met het nieuws van de dag -
experimenteert momenteel in een pilot met rekenen
aan de hand van de actualiteit.
Meer informatie?
• Hebt u vragen of wilt u meer weten over onze producten op rekengebied? Onze accountmanagers
helpen u graag verder. Mail naar [email protected].
• Wilt u ons relatiemagazine KlasseApart ontvangen, mail dan naar [email protected].
• Op www.cedgroep.nl kunt u zich inschrijven voor één van onze digitale nieuwsbrieven. Zo blijft u
op de hoogte van onderwijsnieuws.
• Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor ons actuele cursusaanbod.
• Producten die door de CED-Groep worden uitgegeven, bestelt u via de webwinkel:
www.cedgroep.nl/webwinkel.
CED-Groep
Postadres: Postbus 8639, 3009 AP Rotterdam
Bezoekadres: Dwerggras 30, Rotterdam
T +31 10 4071 599
www.cedgroep.nlJanuari 2011
Alles is te leren