OPVOEDINGSONDERSTEUNING BELICHT VANUIT EEN

KIND- EN JONGERENPERSPECTIEF

Uit: Tijdschrift voor Welzijnswerk

Opvoedingsondersteuning gekaderd: uitgangspunten en perspectieven

Opvoedingsonzekerheid ontstaan door snel opeenvolgende maatschappelijke- en gezinsevoluties en

het wegvallen van een duidelijke waarden en normenstelsel is een risico voor kind, gezin en samenleving Richtinggevend voor opvoedingsvoorlichtingbeschavingsoffensief, zowel bij

professionele drang tot normering als door culturele aspiraties van sociaal mobiele groepen

In 20ste eeuw:verwetenschappelijking van opvoedingbepaalde stromingen ontwikkelden een positivistische benadering van objectieve maatstaven

Er voltrok een proces van professionalisering waardoor de wetenschappelijke theorieën nog enkel geldig waren(opvoedingsbekwaamheden van ouders in vraag gesteld)

Als ouders opvoedingonzeker zijn, dan is het essentieel om opvoedingsondersteunend te interveniëren en vorm te gevenbelang van empowerment

Ouders vinden de aandacht voor maatschappelijke contextvragen belangrijker dan hun ervaren opvoedingsonzekerheid

Kinderen en jongeren met problemen: opvoedingsdeskundigheid van ouders in vraag? Vraag naar ondersteuning en een moeilijke opvoedingssituatie of

matschappelijke noodzaak= aangrijpingspunt tot opvoedingsondersteunende ondersteuning

Negatief welzijnsdefinitiebereiken van een evenwicht tussen de ouderlijke en maatschappelijke opvoedingsverantwoordelijkheid is niet evident

Opvoedingsondersteuning bij ouders met kinderen met probleemgedragis realiteit

dat ‘deskundigen’ een taak hebben van het signaleren van problemen in de (gezins)opvoedingook erkend

De geringe of beperkte opvoedingsbekwaamheid van ouders ligt aan de basis van het probleemgedrag van jongeren en kinderenaangrijpingspunt om ouders aan te sporen tot het volgen van oudercursussen

Bepaalde gezinnen zijn al problematisch omschreven omdat ze niet beantwoorden aan het dominante maatschappelijk ideaal van het onderhandelingshuishouden

Opvoedingsondersteuning als een recht van kinderen Volgens kinderrechtenverdrag(IVRK):

*beide ouders verantwoordelijk voor opvoeding en ontwikkeling kind

*taak van overheid om ouders te ondersteunen bij hun taak Uitgangspunt IVRK:kinderen zijn sociale actoren en actieve partners

in het opvoedingsproceszetten we dit centraal, dan is het belang van het kind als het aangrijpingspunt in opvoedingsondersteunende interventies te eenzijdig ingevuld(vanuit protectie en provisierechten)

Geïntegreerde benadering van opvoedingsondersteuning ook erkenning van de participatierechten van kinderen

overheid heeft de taak om kinderen als mede-actoren in het proces te erkennen en hen een gelijkwaardige stem te geven

Recht op maatschappelijke dienstverlening

Recht op maatschappelijke dienstverlening van zowel de ouders als kind is belangrijke legimitatiegrond. Vanuit dit perspectief is opvoedingsondersteuning een maatschappelijke basisvoorziening die ouders en kinderen helpt een menswaardug bestaan te realiseren

Ouders en kinderen moeten op een structurele manier kunnen participeren aan de analyse en debat inzake de voorwaarden waaronder ze een menswaardig bestaan moeten realiseren en wat een menswaardig bestaan voor hen inhoudt

‘Opvoeding als interactief dynamisch proces’ vertaald in het opvoedingsondersteunend handelen

Algemeen aanvaarde principes:erkenning van kinderen/jongeren als gelijkwaardige partners in het opvoedingsgebeuren(maar dit is niet altijd zo in praktijk)bij opvoedingsondersteuning wordt bijna altijd vanuit het perspectief van ouders of deskundigen beschouwd(kinderen zelden als partners in opvoedingsondersteuning beschouwd, ook met hun visie op wat hen kan ondersteunen in het opvoedingsproces wordt niet echt rekening gehouden)

Om consequent te zijn aan opvattingen)vraag stellen naar:

1. de betekenis van opvoedingen voor kinderen en jongeren

2.De behoefte van kinderen en jongeren aan ondersteuning

3.De behoefte aan ondersteuning van de ouders(uit perspectief kind/jongere)

Een kind- en jongerenperspectief op ‘gezin’, ‘opvoeding’ en ‘opvoedingsondersteuning

Het ‘gezin’

Gezin= een duurzaam relatieverband,wederzijdse verbondenheid en een ‘goede’ sfeer

Spreekt van gezin als:er kinderen aanwezig zijn, min. 1 ouder is, kinderen ervaren een gevoel van gebondenheid en thuiskomen, er moet iemand zijn die onvoorwaardelijke liefde en zorg kan geven

Kinderen in bijzondere jeugdbijstand vinden bloedband met eigen ouders,zussen en broers belangrijk

Ook grootouders, vrienden en huisdieren worden door kinderen beschouwd als gezinsleden

Combinatie arbeids- en gezinsleven is vaak een struikelblokgoede combinatie beïnvloedt de mate waarin kinderen/jongeren zich door hun ouders ondersteund en begeleid voelen

Maatregelen die deze combinatie ondersteunen, komen ten goede aan het welzijn van zowel kinderen als ouders

Aspecten van opvoeding

positieve communicatie en (h)erkenning van kinderen en jongeren als gelijkwaardige gezinsactoren

Respect en goede manieren zijn de belangrijkste waarden die ouders volgens ¾ van jongeren in hun opvoeding nastreven

Kinderen en jongeren hebben ook eigen doelstellingen en hierbij verwachten ze begeleiding en ondersteuning van hun omgeving

Belangrijk is het spanningsveld tussen controle en binding krijgen en het omgaan met gestelde grenzen/bescherming(kinderen,jongeren,ouders uiten in toenemende mate de wens dat kinderen en jongeren verantwoordelijkheid opnemen in gezin en maatschappij)

Kinderen en jongeren worden te weinig door maatschappelijke voorzieningen op hun partnerschap aangesprokenintegrale jeugdhulp:proberen de participatie van minderjarigen als een werkingsprincipe van de integrale jeugdhulpverlening te integreren in de praktijk van jeugdhulpverlening en het beleid

Ondersteuning bij problemen

Problemen in gezin: kinderen en jongeren verwijzen in eerste instantie naar het probleemoplossende vermogen van het gezin

Kinderen en jongeren hebben zelf problemen: gaan,afhankelijk van onderwerp, naar ouder(s), vrienden, broers of zussen of gaan naar niemand

In moeilijke opvoedingssituaties: kinderen en jongeren vinden professionele hulpverlening wenselijk, MAAR ondersteuning door familiale en sociale netwerk is ook van belangsamen met de kinderen/jongeren(in dialoog) zoeken naar een oplossing is het meest ondersteunend

De medeverantwoordelijkheid van het publieke domein voor het opvoedingsproces Opvoeding wordt waargemaakt in veschillende contexten waarbij

verschillende actoren bij betrokken zijn(niet enkel het gezin,ook schoo,opvang,vrijetijdsactiviteiten,…)hebben belangrijke rol in de kinderen/jongeren hun opvoeding en leefwereld(medeverantwoordelijkheid van SL voor het opvoedingsproces)

School=naast plaats van leren ook een ontmoetingsplaats van vrienden,klas- en leeftijdsgenotenheeft invloed op interactie tussen ouders en kinderen

‘Gat in de opvoeding’=kinderen/jongeren hebben een gebrek aan publieke ruimte en voorzieningen in de vrije tijdjongeren leggen de nadruk op de noodzaak van beleidsmaatregelen die de druk op het gezin kunnen verlichtenkinderen/jongeren hebben nood aan een aantrekkelijke publieke ruimte met leeftijdsgenoten

Kinderen/jongeren willen (h)erkend worden als actoren in en participanten aan die publieke ruimte

Tot besluit

Kinderen/jongeren kennen een gedeelde verantwoordelijkheid toe aan het private en publieke domein voor de opvoeding en de ondersteuning

Ondersteuning(voor kinderen/jongeren) is zowel ondersteuning van het participatieproces binnen het gezin,binnen voorzieningen en binnen de maatschappijveronderstelt zowel (h)erkenning van de verantwoordelijkheid die kinderen/jongeren opnemen als de erkenning van het eigen perspectief van kinderen en jongeren op het opvoedingsgebeuren

vraagt ook kennis over en inzicht in de leef- en opvoedingssituaties van kinderen in gezinnen

Ook initiatieven nodig die de maatschappelijke randvoorwaarden creëren waarbinnen opvoeding op een authentieke manier,met respect voor de rechten van kind en ouders kan gerealiseerd worden