Ørbeg, hans h. - lingua latina part i latin-spanish vocabulary

77
LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA MORFOLOGÍA LATINA & VOCABULARIO LATÍN-ESPAÑOL (2 a edición) HANS H. 0RBERG EMILIO CANALES MuÑoz ANTONIO GONZÁLEZ AMADOR CULTURA CLÁSICA MMVIII

Upload: ricardo-piccoli

Post on 10-Oct-2014

311 views

Category:

Documents


40 download

TRANSCRIPT

Page 1: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA

MORFOLOGÍA LATINA &

VOCABULARIO LATÍN-ESPAÑOL (2a edición)

HANS H. 0RBERG

EMILIO CANALES MuÑoz ANTONIO GONZÁLEZ AMADOR

CULTURA CLÁSICA

MMVIII

Page 2: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

UNGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA GRAMMATICA LATINA © Hans H. 0rberg, Domus Latina, 2002

Edición española: MORFOLOGíA LATINA & VOCABULARIO LATÍN-ESPAÑOL © Emilio Canales Muñoz y Antonio González Amador

© CULTURA CLÁSICA, S. L., 2008 (2' edición) PI. de las Américas, 1,2" B 18500-Guadix (Granada), España www.culturaclasíca.es [email protected]

ISBN: 978-84-935798-4-5 Depósito Legal: GR-153912006

lmpreso en España

Imprime: Imprenta Porcel I 8500-Guadix (Granada)

Page 3: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

J

.1

j

I. MORFOLOGÍA LATINA

l . PARTES DE LA ORACIÓN

ÍNDICE

2. EL NOMBRE. Género, número, caso. Tema y terminación. Declinaciones.

3. SUSTANTIVOS. Primera declinación. 4. Segunda declinación.

. 5. Tercera declinación [A]: gen. pL. -um. 6 . Tercera declinación [B]: gen. pI. -ium . 7. Cuarta declinación. 8. Quinta declinación.

9. ADJETIVOS. De la l ' y 2' declinación. 10. De la 3D declinación. 11. Comparación.

12. ADVERBIOS.

13 . NUMERALES.

14. PRONOMBRES. Pronombres personales. 15. Pronombres posesivos. 16. Pronombres demostrativos. 17. Pronombres interroga[ivos. 18. Pronombre relativo. 19. Pronombres indefinidos.

20. EL VERBO. Voz y modo. Tiempo, número, persona. Conjugaciones. Temas. Desinencias personales.

2i. Conjugación verbal. Voz Activa. 22. Voz Pasiva. 23. Verbos deponentes. 24. Conjugación 3~: tema en -i. 25. Verbos irregulares 1: tema de presente.

(1) esse, (2) posse, (3) velle, (4) Ire, (5) jieri (6) ferre, (7) esse, (8) dare. (9) Verbos defectivos: air. inquit, meminisse. 6disse.

26. Verbos irregulares II: tema de perfecto y supino. 27. Verbos irregulares In 28. íNDICE DE VERBOS IRREGULARES 29. INDICE DE LOS 50 VERBOS MÁS FRECUENTES

INDICE DE DECLINACIONES Y CONJUGACIONES 30. Sustantivos . 31. Adje[ivos. 32. Verbos.

33. INDICE DE PARTÍCULAS Prepos iciones, conjunciones, interjecciones

34. INDICE DE TERMINACIONES

APÉNDICE 1. Valores de los casos

APÉNDICE 11. Derivación y composición en latín.

APÉNDICE III. Evolución fonética del latín al castellano.

II. VOCABULARIO LATÍN-ESPAÑOL

pág. 7 7

8 8 9

10 11 12

12 13 14

15

16

18 18 18 19 20 20

21 22 24 26 27

28 31 31 35 36 38

39 41 42

44

45

51

59 60

61

Page 4: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

Nomina d"di""", ct verbo in primll pucri .""i.onl, neqoot cnim oi iw peNen;", ad ;n!cll<x:tum >equentillm """RIIlI.

QVINTIUANVS. im/;IU!;o Imlron'Q IA.22

Page 5: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

MORFOLOGÍA LATINA

§-1.PARTES DE LA ORACIÓN

Las partes de la oración O clases de palabras son:

[1) Sustantivos, p. ej. Marcus, Roma, puer, oppidlml, leo, aqua, color, pugna, mors, etc.

[2) Adjetivos, p . ej. Romanus, bonus, pu/cher, brevis, etc.

[3] Pronombres , p. ej. lil, nos, ¡s, hic, ille, quis, quf, flemo, etc.

[4) Numerales, p. ej. tres, tertius, ternl, etc.

[5] Verbos, p. ej . amare, habere, venfre, emere. ¡re, esse, etc.

[6) Adverbios, p . ej. bene. reete,fortiter, ita, non, hle, etc.

[7) Conjunciones, p. ej. et, neque, sed, aut, quia, dum, SI, ut, etc.

[8) Preposiciones, p. ej. in, ab, ad, post, inter, sine, dé, etc.

[9) Interjecciones, p. ej. o, ei, heu, heus, eeee, etc .

Adverbios, conjunciones. preposiciones, interjecciones son clases de palabras indeclinables (llamadas partículas).

§-2. EL NOMBRE

Género, número, caso

Los géneros de los nombres son tres: masculino, p. ej. servas, femenino, p. ej . al/cilla, neutro , p. ej. oppidum.

El número de los nombres puede ser, como en castellano, singular, p. ej. servus, y plural, p . ej. servf, Los sustantivos que no tienen singular se llaman plüriUia tantum, p. ej. arma.

Los casos de los nombres son seis: nominativo, p. ej. servus, vocativo, p. ej. serve, acusatjvo, p. ej. servum, genitivo, p. ej. servi, dativo, p. ej. servo, ablativo, p. ej. (a) servo.

Tema y desinencias

Se denomina tema la parte de una palabra que no cambia en la declinación, p . ej . serv-, allcill-, oppid-, mpgn-, brev- .

Al declinar el nombre se aijaden varias desinencias al tema, p. ej . -um, -1, -am, -ae, -ó, -és, -ibus. E n Jos ejemplos de este libro, eJ tema se separa de la desinencia mediante una raya vertical [1) , p . ej. semus, servil.

Declinaciones

Las declinaciones de los sustantivos son cinco:

[1) Primera declinación: gen. sing. -ae, p. ej.lnsulla -oe .

[2] Segunda declinación: gen. sing. -1, p. ej. servlus -1, oppidlum -l .

[3) Tercera declinación: gen. sing. -is, p. ej. sol soUis, urbls -;s.

[4) Cuarta declinación: gen. sing. -üs, p. ej. manlus -üs.

[5] Quinta declinación: gen. sing. -el (I-el), p. ej . dilés -el, rlés -el.

clases de paJabras: sustantivos adjetivos pronombres numerales verbos adverbios conjunciones preposiciones interjecciones

partículas

género: mase. (ro.) fem. (f.) nellt. (n .)

número: sing. pIur.

casos: norn. ac. gen. dat. ab!. voc.

temas: serv·, ancill-, oppid-, etc.

desinencias: -um, -T, -am, -ae , elc.

Declinaciones (decl.) 1" decl.: gen. -ae 2' decL:gen. -¡ 3a decl.: gen. -is 4" decL: gen. -us S" decl.: gen. -el/-el

7

Page 6: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

-a -ae ·am -as -ae -arum -ae -ls

-o ·is

-lI.s/-er -f

-el-er -f

-um -os -f -orum -o ·ís -o -is

8

SUSTANTIVOS

§-3_ PRIMERA DECLINACIÓN

Genitivo: sing. -ae, plur. -iirum.

Ejemplo: Ins/tlla -ae f. "isla"

Esta declinación comprende. sobre todo, sustantivos femeninos. Hay algunos masculinos. como los nombres de oficios, p. ej. agricola, naula o poeta, así como los nombres de varón , p. ej. Agrippa y los de ríos, p. ej. Garumna.

Los nombres de ciudad en singular conservan un antiguo caso llamado locativo ,. que indica el "lugar en donde". cuya desinencia es -ae: Ronzae.

§-4_ SEGUNDA DECLINACIÓN

Genitivo: sing. -1, plur. -Grum.

l. Masculinos

Ejemplos: equlus -z"caballo", liber librli"libro", plter pueril "niño".

l · . sing; phi; . ' sing. '. )Jliu:·;· . > slog. plur. l ~oJ#.t~: equJus equ/f liba librlf puer puerli i:V~/ : equle equlí liber librll I puer puerlí I'~(;' ::" equfum equfi5s librfum librfos I puerfum puertos

¡:~~~\,'. ::~;~ ::~~i;um ~~~;;~ ;~~~~~;um 1

1

~~:;;~ ;~:;;i;um h~~l~ ' equló equlís librlO librlís I puerlo puerJís

[J] La mayoría de los sustantivos en -us son de género másculino. Además, son los únicos en la declinación latina que tienen, en sg., el vocativo distinto del nominativo: nomo -US, vaco -e.

Son muy pocos los femeninos, p. ej. humlus -1, papyrlu.s -1, además de nombres de países y ciudades, como Aegyptlus -í, Rhot!ius -í, y los nombres de árboles , p. ej . miilus y pirus.

Los nombres propios cuyo nomo sing. acaba en -ius, hacen el vocativo en -f: lUlius, voc. lUZ¡. Lo mismo ocurre con el sustantivo jilius, vOC . filr y con el pronombre-adjetivo meus (ver §- IS).

Los nombres de c iudad en sing. (m./o.) hacen el locativo en -f: TÜscuJi.

[2] Los sustantivos en -er son todos masculinos y la mayoría pierden la -e- (vocal de apoyo) del nomJvoc. sg. en los demás casos: p. ej. liber librl, ager agrio En otros, como puer puerl, la -e- forma parte del tema del sustantivo y se mantiene en toda la flexión.

Vir: nomo sing. vir, voc. vir. gen. pI. virorum y virum.

Page 7: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

I

i

[*] Declinación irregular: el sustantivo deus hace el nomo y vOC. sing. deus, nom o pI. def, dify df, gen. pI. deorum y dewn, dat. y abl. pI. defs y dis .

.,. Neutros

Ejemplo: verblum -f"palabra" .

, .1Ur. verbla

. :m;.;·~7: 1', ~&",-;n,"_-~=" _-"'==~~"-I :oom.(vo.L'¡ verb/um ~ Be. - .:~~·¡r~¡~,~: verblum verbla

verblorum verblfs '~':-;-~~¡n' ~:~:;~ verblls ; ah!. , <:~,m,~,: ~ verbl"o_---'=='-------'

Todos los sustantivos neutros, de cualquier declinación , forman siempre iguales entre sí los casos nominativo, vocativo y acusativo. En plural, estos tres casos tienen siempre la desinencia -a.

§-s. TERCERA DECLINACIÓN

Genitivo: sing. -is, plur. -uml-ium.

La tercera declinación comprende sustantivos de los tres géneros y se dividen en dos grandes grupos, nombres de tema en consonante y nombres de tema en -;.

[A] Tema en consonante. Genitivo plural: -",n.

l. Masculinos y femeninos .

. sol sollis ill. "sol", leo leonlis rn. "le6n", vlJx vadis f. "voz".

voe/es sol/um leonlis leonlum vaclis v6c1um sol/ibus leonll leonlibus vocll vóe/ibus so/libus leonle leanlibus vacle v6e/ibus

Los temas en liquida (-1, -r) , silbante (-s) y -n hacen el nomo sg. sin añadir desinencia (nominativo asígmático), lo que, a veces, produce cambios en el nominativo:

[1] Nom. -er, gen. -nis: pater patrlis m., mliter ma/nis f . La -e- del nomo sg. (vocal de apoyo) desaparece en el resto de los casos. Algunos sust., como muNer mulierlis f., mantienen la -e- en toda la flexión.

Nom. -or, gen. -6rlis: piistor -orlis m. (la -o > -6).

[2] Nom. -os , gen. -orlis: flos flor/is m . La -s- intervocál ica cambia a -r­(rotacismo).

[3] Nom. -o, gen. -inlis: virgo -inlis f., horno -inlis m. La -n final del nomo sg . cae y cambia la vocal (apofonía).

Los temas en oclusiva (-b, -p; -d, -/; -g, -e) y en -m hacen el nominativo añadiendo la desinencia -s (nominativo sigmático). Los temas en oclusiva labial -b y -p, así como en nasal labial ~m, mantienen la -s del nomo En el

-um -a -um -a -, -orum -o -IS -o -lS

-los -es -em -es -is -um -, -ibus -e -ibus

-er -n is

-or -orlis

-os -onis

-o -inlis

9

Page 8: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

-bIs blis

-epls -iplis

-mis -mlis

-s -d1is

-s -tlis

-x -glis

-ex -iclis

-Q

-Q

-is -um -1 -ibus -e -ibus

-uo5 ~orlis

-us -erlis

-men -minlis

10

resto, la -s provoca cambios fonéticos al unirse a la consonante final del tema: dentales, -ds > -s, -ls > -s; guturales o velares , -cs > -x, -gs > -x.

[4) Nom. -bIs, gen. -blis: plebls pUblis f. (-b se mantiene ante -s).

Nom. -epls, gen. -ipUs: prlncepls prfnciplis m. (-p se mantiene ante ~s, la vocal cambia por apofonía).

Nom. -mIs, gen. -mlis: hiemls hiemlis f. (-m se mantiene ante -s).

[5] Nom. -s, gen. -d1is: laus laudlis f. , pes pedlis m . (-d cae ante -s).

Nom. -s, gen. -/lis: aetas -¿¡llis f., mfles -itlis m. (-t cae ante -s) .

[6] Nom. -x, gen. -glis: lex leglis f., rex reglis m. (el grupo -gs > -x).

Nom. -ex, gen. -idis: index -idis m. (el grupo -es> -x, la vocal cambia por apofonía).

[*] Declinación irregular: sanguis -inlis ffi.; couiunx -iug/is rnJf.; senex senlis ID.; bos bovlis mjf. (pI.: bavl"s bOll"" datJab!. bobuslbiibus); luppiter lovlis m. (ae. lovlem, dato lovli, ab!. lovle).

2. Neutros.

Ejemplos: os orlis "boca", corpu~' corporlis "cuerpo", opus operlis "obra", nomen nominlis "nombre".

: '::. ' : - : ~

~~Jvoe. , opus ac.· j opus g~n~·· ~ · .. ] operlis

'.: .... -. ..: .. : ! ¡.elat., . . 1 operll ·abt . -.. loperle

, plur. orla orla orlum orlibus or/ibus

lút. operla oper/a operlum operlibus oper/ibus

sirf~ ., ,1)1ur;~ corpus corporla I corpus corporla

! corporlis corpor/um I J corporli corpor/ibus j

corpor/e corpor/ibus I

, ...... t . .... "".'( .:~m 'Plll1'.

nomen nomin/a nomen nominla nominlis nominlum nomin./l nominlibus nominle nominlibus

Todos los neutros tienen la misma fonna en nom., voc. yac. El plural de estos casos siempre tiene la desinencia -a.

En la mayoría de estos sustantivos se produce rotacismo. Otros, como nomen nominlis, presentan apofonía.

[*] Declinación irregular: COI' cordlis; captlt capitlis; lac lactlis~ os osslis (gen. pI. -illm); mel metnis; ¡ter itillenis; vas voslis (pI. vasla -orum, 2a

decl.); Ihema -atlis.

§-6. [B] Tema original en -i, Gerutivo plural: -illm.

Pertenecen a este grupo los sustantivos parisílabos en -is, p. ej. niivis -is, yen -es, p. ej., nubes -is, y algunos sustantivos en -er, p. ej. imber imbrlis, así como los imparisílabos que sólo tienen una sílaba en el nomo sg. y dos consonantes antes de la terminación del gen. sg., p. ej., urbs urblis, aunque esta última regla presenta algunas excepciones .

Page 9: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

l. Masculinos y femeninos.

Ejemplos: mivlis -is f . "nave", urbls -is f. "ciudad", miJlls montlis m. "monte". "<

móns mont/es ! nav/és ! urb/em urbJes ntOnl/em mont/és I nbv/ium lurblis urb/ium monllis mont/ium ¡ nlivlibus ¡ urbti urblibus molJtli montlibus ¡

c=~~~~na=-~v/._e _~_a_v_lib_~s~~I~u~rb~/~e~~u~r~b~/I~b~u~s __ ~/~n~o~n~t/~e __ ~n~¡o~n~t~/I~'b~u~s~1

[1] Nom. -is, gen. -is: hostis -is m.

Nom. -es, gen . -is: nübles -is f.

Nom. -er, gen. -rlis: imber imbrlis m., venter ventr/is m. La -e- del nomo sg. (vocal de apoyo) desaparece en el resto de los casos.

[2] Otros imparisilabos: nomo -x, gen. -clis:falxfalclis f., arx arc/is f.

[*] Declinación irregular: nox noctlis f.; nix nivlis f.; caro carnlis f.; as asslis m. Canis -is y iuvellis -is hacen el gen. pI. en -um .

Algunos sustantívos, como pupplis -is f., sitis -is f., turrlis -is f. y Tiber/is -is m., hacen el ac . sg. -im (ac. pI. o/s) y el ab!. sg. -l.

Vis f.: sg. ac. vim~ ab!. VI; pI. nom/ac. vfrles, gen. vlrlium, datlab!. vfr/ibus.

2. Neutros.

Ejemplos: marle -is "mar", animal-iillis "anímal" .

.suf ' ~ . ,. lIut. sin IUL

mar/e mar/ia marle mar/ia

"':>"':' :": ;"Imarlis mar/ium

I.tI;¡k i,,:.·,.,., lmadi mar/ibus ttzarli marlibus

animal animal

animiíl! ia animiíl/ia

animiillis animiillium animiilll animiíl!ibus animiiIlf animalfibus

El nomo sg. de los sustantivos neutros de tema en -i termina en -e, -al o -ar, p. ej. mare -is, animal -is. Todos hacen el abl. sg. en -l.

§-7. CUARTA DECLINACIÓN

Genitivo: sing. -uso plur. -llUIn.

Comprende sustantívos de género masculino (por/us -üs). femenino (malllls -üs) y neutro (cornil -us) .

Ejemplos: porttus -ús m. "puerto", cornlu -us n. "cuerno".

port/üs cornlü portlüs cornlü cornlua portluum cornliis cornluum portlibus corn/ü/ul cornliblls

cornlu cornlibus

El dat. sg. puede presentar las desinenCÍas -uf o -ü. En los sustantivos neutros la más frecuente es -u. Nom., VQC. yac. neutro pi: -ua.

-{i)s -es -em -es -is -ium -, -ibus -e -ibus

-is ·is

-es -is

-er -rlis

-x -clis

-;S, ac. -im, ab1.-1

-el- -ia -e/· -fa -is -fum -, -ibus -1 -ibus

masco (f.) neutro -us -us ü -ua -um -us ü -ua -üs -uum ils -uum -uf -ibus ü -ibus -ii ·¡bus -ü -ibus

II

Page 10: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

-es -es -em -es -ei/-el -erum -ei/-el -ebus -e -ebus

-US -o -um -um -am -um -1 -ae -, -6 -ae -6 -6 -o -6

-1 -ae -a -os -as -a -orum -arum -orum -ls -Es -ls -is -ls -ls

-er -(e¡rla -(e¡rlum

12

[*l Declinación irregular: Domlus -liS f. tiene desinencias de la 4" y de la 2a. declinación: abl . sg. -o; en plural, ac. domliis y -6s, gen. domluum y -orum. Tiene, además, un locativo doml.

§-8. QUINTA DECLINACIÓN

Genitivo: sing. -éf/~ei, plur. -erum.

Ejemplos: diles -ezm./f. "día", reS rel f. "cosa" .

',' sing. .plur. sinjL plur. I nomJvoc:_ di/es di/es i res res !I

ac. · dilem diJes rem res [_OC ¡

i g~n. . dilez dilerum i rel rerunz 1I

: dato di/ez dilebus ¡ Tel rebus i ab!. di/e di/ebus' -re rebus

Todos los sustantivos de esta declinación son femeninos excepto dies -él (m. '"día" y f. "fecha, plazo'") y su compuesto merüiies -elm.

Dies y res son los únicos que poseen un plural completo. Los demás, se usan sólo en nomo yac. O carecen de plural.

Res tiene un significado impreciso ("cosa", "asunto"). En unión de determinados adjetivos. origina expresiones con significado más concreto: res gestae ("'hazañas"), res adversa e (Uadversidad"), res secundae ('''prosperidad~'). res familiéiris ("patrimonio"), res püblica ("el Estado").

ADJETIVOS

§-9. PRIMERA y SEGUNDA DECLINACIÓN (adjetivos de la 1" clase)

[Al Genitivo singular -f -ae -1. Ejemplo: honlus -a -um ··bueno,-a".

! I singular I plural

I f _mase. fem_ - neue mase. fem_ ·neuL _.

fnom. bOlllllS bonla bon/um bonli bOlllae bon/a

!Wé. bon/e ban/a ban/um I bonlf bon/ae ban/a

¡'!C . •. bon/um bon/am bon/um I bon/os banllis bon/a ¡gen. bonll bon/ae bOll/1 ! bOlllorum bonfarum bonforum idat . bon/o bOlllae bOIl/o

I bOlllls bonlis bonlls

[abl. • bon/o han/a bon/6 hon/ls bon/is banlls --_._- . --------.. _._--

Algunos adjetivos hacen el nom.lvoc. mase . sing. en -el': Ejemplos: niger -gr/a -grlum "negro,-a", liber -erla -erlum "libre".

~~mg. - . IU3$C. fero . .neut. masco tem. _ neut> --h\QmJv. niger lIigrla nigrlunz liber llberla [werlum r~. ~':' nigrlum nigr/am nigr/wn lfber/um [iberlam llberfum --

etc. (como han/us, pero voc. = nomo -er)

En niger ~grlQ -grlum se pierde la vocal de apoyo -e- ~ en úber -erla -erlum se mantiene la MeO , vocal temática.

Page 11: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

t , •

i

lB] Genitivo singular -luso

Ejemplo: sii/lus -Q -wn "soI0,-a". gen. -rus. dat. -l.

."

¡¡iiro:: sollus solla sollum solll sollae ileut; solla solla sollorum sollfs sol/JS

j~~i; l' ~~~;~::: ;~~;~~; ;~~;~::: ~~~:"::: solll solll solll Wl, ;:.~· i sólló sóllií sOlIó

sóllos sollas sollorum s6lfiirum sollls sollis sollfs soll fs

§-lO. TERCERA DECLINACIÓN (adjetivos de la segunda clase)

[A] Tema original en -í. Genitivo plural -ium (abl. sing. -l).

Dos terminaciones (mase. = fem.). Ejemplo: brevlis -e "breve".

7i:.·, ". " singular ' : ..... /:. ··'-\plural . '., ... · .. ·:c .... mascjf~m~;.· neu,. ·: tnasc.Jfeni. · neul . . ' ; -íiQwJ"o¿,~ : brevlis brevle brevles brevlia :~~_~~;~~;~>~~~::_o brevlem brevle brevJes brev/ia -ge)h:':~': _, _. brevlis brevlis brevlium brevlium ~a~I.· ~ .• '···' •• ·'·' •• · ••• " .• 1 brevli brevlf brevlibus brevlibus 'abL:: ;; ,', •.• ;"., brevlf brevll brevlibus brevlibus ==c. . _____ ... . ,,_ . __ . ___ _ _ ,,_ Tres terminaciones (en nomo sg.) . Ejemplos: ¡¡cer iicrlis (jcrle "agudo, -a" , celer -erlis -erle "rápido,-a".

SiD·g . .> ;. ·:Liriasc.' fem ...... Deu!:.·· mase: ·fem. . neul.' .n~o)~~~~ _JI acer_ ocr/is ~crle celer celerlis celerle a.Ci ",',_- acrlem acrfe ceLerlem ce/erle

[2" ."", , __ ._

ele. (como brevlis) etc. (como brevlis)

En {¡cer acrlis iicrle se pierde la vocal de apoyo -e·; en celer -erlis werJe se mantiene la -e w

, vocal temática.

Una terminación (en nomo sg.). Ejemplos:ftllx. gen. -fclis ufeliz~'; ingens, gen. -entlis "enorme".

T'¡:,· ,'j < .... síngw"" . ...• ,- plural ;.;.;,;" ., .• ~maS~!fe¡n. . neut, m~cjf~in. ·. Deut. · ~#¡¡¡:¡YOC' ]ellx (e/Ix fellcles jelielia ~S'<. c' c •• ¡eZidem (ellx felfeles fellelia ge!i, ;> fellelis (elldis fellclium feZlclium <ja~' :'· .. 1 fellell fellell fellclibus felfclibus aDI.c .'· :: feZieli [elfel¡ fellclibus fel¡elibus

I n~iL~: ¡~~~:te~~~~~~~ ·f:~;:~~!h)~I~;:~t{¡a .1

1

~é:>' ;~" ingentlem ingéns ingentles ingentlia g-¿~:~';-'; ingentlis ingentlis ingentlium ingentlium I d3[:: - ingentlf ingentll ingentlibus ingentlibus a!>L ... _ illgemll(-e) illgentli(-e) illgentlibus ingentlibus

-us -a -um -um -am -«m -fus -fus -rus -/ -/ -/ -6 -o -6

-ES ·e -es -ia ·em ·e -es -ia -is -is -fum -ium .¡ -/ -ibus ·ibus -/ -/ -ibus · ibus

-er -(e )rlis -(e )rle .( e )r lem -(e )rI.

-s -s -es -ia -em -s -es -ia -is -is -ium Rillm -f -f -ibus ·{bus -f/-e -f/-e -ibus ·¡bus

13

Page 12: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

-es -a -em s -es -a wis -is -um -wn -¡ -1 -ibus -¡bus -e -e -ibus -ibus

grados: positivo (pos.) comparativo (comp.) superlativo (s~p.)

-;or -ius -iorlem -ius -iOr/is -i6rlis · iürlf -i6rli -jorle -iorfe

-iOrles -iOrla -¡or les -iorla -iórfum -i6rlum ·i6rfibus -i6rlibus ·iorlibus -ii5rlibus

sg. -issimlus -a -um pl. -issimlf -ae-a

14

Siguen la declinación de ingens -entis todos los participios de presente: amalns -ontfis, mon{!¡ns -entlis, leglens -entlis o audilens -entl is.

Éstos suelen hacer el ablativo singular en -e; sólo cuando se usan como simple adjetivo hacen el ablativo en ·f.

lB] Tema en consonanle. Genitivo plural -um (ab!. sing_ -e).

Tienen una sola terminación en nomo sg ..

Ejemplo: vetus, gen. veterlis "viejo".

singulitr ,o .. plural nelit~ mascJfem. neut. mascJfem.

no:mi voc:' vetus velUs veterles veterla -aq ~ veterlem vetus vererles veterla gen. veterlis veterlis veterlum velerlum da!. veterlT veterl l veterlibus veterlibus abl. . veterle veterle veterlibus veterlibus

Del mismo modo que vetus se declinan: pauper (m i f.) , gen . -erli>; díves (m.lUn .), gen. dlvitlis, prínceps (rn jf.) , gen. príncip/is.

§-ll_ COMPARACIÓN

Los grados de comparación son tres: positivo, p. ej_ longus, comparativo, p. ej.longior, super1ativo, p. ej.longissimus.

Los comparativos de igualdad e inferioridad se forman en latín, como en casteJlano, por medio de adverbios: tanz ("tan"), p. ej. tQm longus y mimes ("menos"), p. ej. millus IOllgus. El comparativo de superioridad se puede fonnar mediante el adv. magis ("más") , aunque, por lo general, se hace añadiendo al tema del adjetivo -l iar -lius y se declina como un adjetivo de dos terminaciones de la 33. decl.

Ejemplo: positivo long/as - Q -um, comp.long/ior -ius "más largo".

,. --b -. singular .. I .. plural . _ ,":rnascJfem. neuL. _h mascJfef!1_. __ t.!~ut .. __

! nQmjv()c. , long/ior long/ius long/ii5rles long/ii5rla ac_ long/iorlem long/ius long/ii5rles long/ii5rla

! gen: , long/ii5rlis long/ii5rlis long/ii5r1um long/ii5rlum idat. j long/ii5rlí long/ii5r1í long/ii5r1ibus long/ii5r1ibus ¡ahl_ . . __ , long/iórle long/iorle long/iOrlibus long/iórlibus

El superlativo se forma añadiendo la terminación -lissim-Ius (lirnlus ) -a -Un!

y se declina como bonlus -a -um. Así, todos los adjetivos superlativos son de tres terminaciones (2' /1'12' dec!.) , p. ej., longlissimlus-<l-um ''larguísimo''.

·. singular plural ¡ :.·m:asc:~:~:lém:: , neut. masco fem. · · .: ¡}eu('.'", .. J

Irt()ritJv'~ longlissimlus -issimla -lssbnllOtl I longlis,Hmlf ··~issimlae - issi~ ldl L!c. longlissimlum -lssimlam -issjmllOn ¡ longllssimlos -issimliis .¡ssimlaJ

etc. (como bOIl/us -a -um)

Page 13: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

[A) Superlativo en -issi",lus.

longlus -Q -um brelllis -e tetix -ielis pos. comp. supo

long/ior -ius, -ióriis brevlior -ius, -ioriis longlissimlus.a -um brevlissimlus -Q -wn

¡eITdior -ius, -i6rlis {ellclissimlus -a -um

[B) Superlativo en -rimlus, -timlus.

Los adjetivos en -er (nom. sg.) hacen el superlativo en -erlrimlus -a -um, los acabados en -ilis en el nomo sg.,10 hacen en · ilIlimlus -a -um:

pos. piger -grla -grlum celer -en is -erle facillis -e comp. pignior -jus, -iorlis celerlior -ius. ·iorl;s {aei/liar -ius, -i6rJis sup, pigerlrimlus -a -um ceLenrimlus -a -Un! facilllimlus -a -um

[C] Comparación irregular.

positivo comgarativo bonlus -a -um melior -ius, -i6rJis maflus -a -um pelar -ius, -iOrlis magnlus -a -um maior -ius, -i6rJis parvlus -a -um minor millus, -orJis multlum -, plüs plürlis mulllf -ae -a plürles -a -ium (infra) inferlus Inferior -ius, -iorlis (supra) superlus superior -lus, -ii5rlis (inl1-a) interior -ius, -iorlis (extra) exterior -ius, -iorlis (citra) citerior -ius, -iorlis (ultra) ulterior -ius, -iorlis (proe) prior -ius, -iorlis (post) posterior -ius, -iorlis (prope) propior -ius, -iorlis vetus -erlis vetustior -ius, -iorlis

§-12. ADVERBIOS De modo

sugerlativo optimlus -a -um pessimlus -a -um miiximlus -a -um minimlus -o -wn pliirimlum -¡ plürimli' -oe -a ¡nfimlus/¡mlus -o -um supremlus I summlus -a -um illlimlus -a -um extremlus -a -um citimlus -a -unz u/timlus -o -um prfmlus -o -mn postremlus -(1 -um proximlus -a -um veterrimlus -a -um

Los adjetivos de la ] a y 2" declinación forman adverbios acabados en -e, p. ej, rectlus -> rectlg.

Los adjetivos de la 31\ declinación forman adverbios acabados en -icer, p. ej.for/lis > far/liter.

El comparativo del adverbio termina en -ius (= neutro del adjetivo), p. ej. recrlius, el superlativo en -issime (-ime), p. ej. recllissime.

Adjetivo Adverbio dec\. ~ comp. supo 1'/2' rcettus -a -wn recte Tee/ius réclissimé

pulcher -chrla -um pulchre pulchrius pulcherrimé miser -erla -erlum misere miserius miserrime

3' fortlis -e fortiter fortius fortissimé aeer ¿¡eTlis iicrle acriter iicrius iicerrimé celer -erlis -erle ce/eriter celerius celerrime fllix flllciter fllicius fllicissimé

-II.S -a -uml -is -e I --jor -ius -i6riis -issimlus -a *um

-er -ilIis -(e)rior -ilior -errimlus -illimlus

-ji

-iter

-ius -issime

15

Page 14: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

-nJer < -nriter

1 11 2 ID 3 IV 4 V 5 V1 6 V11 7 VID 8 IX 9 X 10

16

Los adjs. acabados en -ns en el nomo sing., hacen el adverbio en -nter: pnldens -entl is, adv. prodenter.

Algunos adjetivos de la 1'/2' declinación forman adverbios en -o, p. ej. certo, jalso, necessario, raro, subito, lUto, primo, postremo (adjetivos: cerrlus,jalslus, necessarilus, etc.).

Adverbios irregulares: bene < bonus; male < malus; valde < validlus; jaciZe <jacillis; difficulter < difficillis; audácter < audiix.

De luga r

aua?· o

hlc illlc ibi

/zinc hue alinc illüc

hoc .. «hl~) . illac '· (4 llle) eo (:':is}

foros jorfs

proeul ubique

inde ea

De tieml!o Otros adverbios adhüc iam posteii aliter potius aliquando interdum posthiic circiter praesertim anJeii intereo protilllls etiam praeterea antehiic interim quotannis jere projecto brevi iterum rurSllS fortasse quidem continuo miine saepe jorte quoque cotidie modo semper jrüstrii repente eréis mox simul fimditus satis deinde n6ndum stalim ita scflicet demum n6nnumquam tandem item slC dellique llumquam tum modo s61um diú nunc tW1C nimis tantwn heri 6lim umquam paene vix "odii! paulisper parum

Adverbios numerales

Ix semel 7x septies 13x ter decies 70x septuéigies 2x bis 8x octies 20x vicies 80x octogies 3x ter 9x Ilovies 30x tricies 90x lJolliigies 4x qUQler IOx decii!s 40x quadriigii!s lOOx centies 5x qufnquies 11 x undecies 50x qllfnquágies 200x ducenlies 6x sexies l2x duodecies 60x sexiigies IOOOx mflies

§-13. NUMERALES

Cardinales O rd inales Distributivos ülllus -Q -um prlmlus -a -um singulli -ae -Q

dulo -ae-o seeundJus blllli tries -ia tertilus temlf (trlll //) quattuor quOr~us quaternli quinque quintius quinlí sex sextlus senil septem septimlus septenlf octo ocléivlus octonlr novem nonius novenlT decem decimlus denlf

Page 15: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

,

iin-decim ün-decimlus un-denll duo-decim duo-deóm!us duo-denll tre-decim tertilus decimlus ternll den!T quattuor-decim qUGrt!us decimlus quaternll den!l qUln-decim quTntlus decim!us qUlnl, denl, se-decim sextlus decimlus senlTdenli septen-decim septimlus decimlus septenlf denlr duo-de-vlgillll duo-dé-vlcesimlus duo-de-vlcenlr un-de-vlginti ün-de-vlcesim!us ün-de-vlcenlf vlginfi vicesimlus vfcenli vigintf ünlus vicesimllls priínlus vicellli singulli

/unlus el vlginñ /ünlus et vicesimlus /sillguni et Vlcenll triginta trfeesimlus tri"cenlr quadragintG quadragesimlus quadriigenll qulnquiig ;,lta qufnquagesimlus qufnquiigenli sexagilltii sexiigésimlus sexagelllf septuaginta sepluogesimlus septuagenli oetoginrii octogesimlus oetogenl¡ nonéigintii noniigesimlus l10niigenll centum centesimlus centenlf dueentll -ae -Q ducentesimlus dueenll trecentlf trecentesimlus trecenlf quadringentlf quadringentesimlus quadrillgenli qufngenlfi qUlngentesimlus qUlngenll seseentl¡ sescenresimlus seseenlf septingen!li septingentesimlus septingenlT octingentlf octingentesimlus octingenll nongentti niingenresimlus nOllgellli mme mlllesimlus singula mUia duo mUia bis mTllesimlus bina mllia

[1] únlus -a -um se declina así:

[n~~:l '-=~.:~~> ~~%. - '-neut ünlum ¡ac: 1 zin/um üII/am unlum

I gen; ; ünilus únilus ünllus 1 da{ : ünlf iinlf ünll :ah!. linio unja unjo

[2] dulo -ue -o y trlés -ia se declinan de este modo: C'-:. "; . ';; ';; .. ;; ..... ~ ....•..•..... '----~~--~n.e-...,.ut-. ---;] lüOm.l J'x,\!· ' ' -~!;e ~~ ' ~:T;'-- ;' . ,', ~1~~cJfem: trlia .. _ -! ¡ ~c. I duloslo dulas dulo tries trlia ,

l¡--g~-~: : 1I dulorum dulJrum dulorwn trlilml trlium ! ,,:<l.~t"·1 dulobus dulabus dulabus II trliblts trlibus i [alit .; .. I_cJuLº-b.'!.s __ d~IJi.Iz!!~." .. _.<iulabus __ ,_ .Jrlib"~ __ _ !TJibus _ J

[3] eentum es indecL, pero las centenas se declinan como bonlf -Qe - Q.

[4] mme es indecl.; en plural, minia -ium (n,) se declina como marlia (3" decl.): nornJac. milia , gen. milium, datJab. milibus.

XI 11 XII 12 XllI 13 XIV 14 xv 15 XVI 16 XVII 17 XVIII 18 XIX 19 xx 20 XXI 21

xxx 30 XL 40 L 50 LX 60 LXX 70 LXXX 80 xc 90 e 100 ce 200 ccc 300 CCCC 400 D 500 oc 600 DCC 700 occc 800 DCCCC 900 M 1000 MM 2000

17

Page 16: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

gen. partitivo: nostrum, vestrum

ml~ mihi sese;;:; se

ell;;:; Uf

elfs ;;:;ilfs

melus, voc. sg. mf

eius, eorum, eiirum (gen. del prono is)

hie haee hoe

18

PRONOMBRES

§-14. Pronombres personales

tu te [tul] tibi

vos vos [vestrum / vestrfJ v6bfs

se [sul] sibi

La preposición cum se añade como un sufijo a las formas del ablativo: me-cum, te-cum, se-cum y, en pI., ni5bls-cum y v6bls-cum.

Como genitivo, se utiliza el de los pronombres posesivos (ver §-15).

Se suele utilizar como pronombre de 3" persona ("él, ella, ello") el prono demostrativo is ea id ("ése, ésa, eso").

~~~ ild

elam ild elius elius elE elf el¡¡ elo

§-lS_ Pronombres posesivos

ilf elae ela elos elas ela elorum elarum elOrum ills ills ¡lis ilfs ills ¡lis

noster -tria -trlum "nuestro,-a" vester -tria -trlum "vuestro,-a"

Los pronombres-adjetivos posesivos se declinan como los adjetivos de tres terminaciones (bonlus -a, -um; niger nigra nigrum).

El vocativo sg. de meus es mi. El posesivo suus hace referencia, por regla general , al sujeto de la oración. Cuando el poseedor no es el sujeto mismo de la oración, suus se sustituye por el genitivo del demostrativo is ea id: eius, "su" ("de él, de ella"); eorum, eiirum, "sus" ("de ellos, de ellas").

§-16. Pronombres demostrativos

[1] hic haec hoc, "éste, ésta, esto".

haec hoc hl hae haec hane hoe has has haee huius huius h6rum harum h6rum huie huic hls hES h,s hae hae hES hfs his

Page 17: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

[2] ille Ula illud, "aquel, aquella, aquello".

UROs ilniis i/na illllus illllus illlarum illliirum illlarum i/lll ilM il/lls ilIlls illlls illlii illla illlls i/nls ilI11S

[3] istle -o -ud, "ese, esa, eso",

istiiis istlfus istlfus istl6rum istliirum istlórum istlf istlf istll\' istlfs istlfs ¡s/la istfó. istlfs ist1fs istlfs

[4] ipsle -a -wn "él mismo, ella misma, lo mismo" (pron. enfático).

[5) is ea id, demostrativo (pron . anafórico) y personal: ver arriba (§-15).

[6] f-dem ea-dem idem « is ea id + -dem) "el mismo, la misma , lo mismo" (pron . anafórico-enfático).

eandem eósdem eiisdem eadem eiusdem eiusdem eórundem eiirulldem eorundem eTdem efdem ilsdem ilsdem ifsdem eadem eadem ifsdem iísdem ifsdem

§-17. Pronombres interrogativos

[1) quis quae quid (pron.); qullquis .. .quae .. .quod .. . (adj.) , "¿quién, qué?"'.

quam quós quás quae : cuius cuius cuius quórum quiirum quórum

cui cuí cui quibus quibus quibus qua quli qua quibus quibus quibus

ille i/ln illwJ

iste ista istwl

ipse ipsa ips-

Idem < i.s-doa -n-dem<~

efdem == ,ÜJn.

eIsdem == irStJe.

quid SUSl..

qui, quod adj. quis, q~ SU5L ~

adj.

19

,

~

Page 18: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

Uler utro utrum

qui qlloe quod

nemO < ne-+ homo

ni! = nihil

neUTer < ne- + uler

-!1.-dam < -m-dam

20

El plural utrl utrae utra sólo se usa con los nombres que carecen de singular ° para designar dos categorías de personas o cosas.

§.18. Pronombre relativo

[1] qUI quae quod, "el que, la que,lo que; el cual. la cual, lo cual; quien, que; cuyo".

I I '" ',S,.Ul,·e·' .~,il\1,., ar " ,'n21l','. 't',.", """'" V,'m' 'as",·,·,' 'c·--:-,·. 7~-e-mPl.urai -'. ¡ n1~C; ' '"_ ~ ¡ nl~; ,. ' QQm~ : 1 qw quae quod qUl quae

;~~_i_- ~:' -~~, quem quam quod quos quiis

·.~~'~:1 CU~lIS d~t: .. : I CUt

ab!: qua

cuius cuí qua

cuius cui qu6

quorum quibus quibus

quiirum quibus quibus

¡ neut. ¡ quae ,

I quae , quorum

I quibus quibus

[2] qui-cumque quae-cumque quod-cumque (indefinido relativo), "cualquiera que" == quis-quis quid-quid (quic-quid) , sust. indecl.

§·19. Pronombres indefinidos

[1] nemo, ac. neminrem, dato neminrl, "nadie".

[2] nihil, neutro indeclinable, "nada".

[3] i111lus -Q -um, "alguno, -a", y nü/llus -a -um, "ninguno, -a" se declinan como so/rus.

[4] neuter -tria -trrum, "ninguno de los dos", y rtler-que uttia-que utrrum­que, "uno y otro, arybos" se declinan como uter: gen. neutrifus, utrffus-que. .

[5] alter -erla -erlum, "el uno, el otro (de dos)", gen. -erllus, da!. -erll.

[6] alilus -a -ud, "el otro, otro" , da!. alil; (gen . alterliús).

Como quis/qul se declinan:

[7] ali-qllis/-qlll -qua -quid/-quod y (sf, nisi, /Le, num) quis/quf qua quid/quod, "alguno, alguien".

[8] quis-quam quid-quam (quic-quam), "alguien, alguno".

[9] qUI-dam quae-dam quid-dam/quod-dam, ac. sg. m. que!1-dam, f. qua!1-dam, gen. pIur. mJn. qu6rull-dam, f. qUQrut1:dam, "un cierto, un tal".

[lO] quis-que quae-que quid-quelquod·que, "cada, cada uno".

[11] qUI-vls quae-vls quid-VIS Iquod-vfs = quI·libet quae-libet quid-libet /quod-libet, "cualquiera, quienquiera".

Page 19: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

EL VERBO

§-20. Vozy modo

Las voces de los verbos son dos: activa, p. ej. amat, pasiva, p . ej . amiitur. Los verbos que no tienen voz activa (excepto participios y gerundio), p . ej. c6nári,loquf, se denominan deponentes .

Los modos de los verbos son tres: indicativo, p. ej. amat, subjuntivo, p. ej. amel, imperativo. p. ej. amii.

Las fonnas no personales del verbo son cinco: infinitivo, p. ej. amiire; participio, p. ej . amiins -antis , amiitus -Q -um, amiitürus -a -Un!; supino. p. ej . amiitum; gerundio, p. ej. amandum; gerundivo, p. ej. amandus -o -um.

Tiempo, número, persona

Los tiempos verbales son seis: presente, p. ej. amat; imperfecto, p. ej. amaba/; futuro , p. ej. amabit; perfecto, p . ej. amavit; pluscuamperfecto, p. ej. améiverat; futuro perfecto. p. ej. amáverit.

Los números de los verbos son dos: singular, p. ej. amat; plural , p. ej. amanto

Las personas verbales son tres: la 1" persona , p. ej. amo; la 2" persona , p. ej. amas; y la 3' persona, p. ej. amat. Los verbos que sólo tienen 3' persona del singular, p. ej .lieet,pudet, se llaman impersonales.

Conjugaciones

Las conjugaciones verbales son cuatro:

[1] Primera conjugación: inf. -are. -arl p. ej. amare, cOllar/.

[2] Segunda conjugación: iof. -ere, -érl p. ej. monere, vererf.

[3] Tercera conjugación: inf. -ere, -1 p. ej. legere, ¡¡ti.

[4] Cuarta conjugación: inf. -Ire , -Irl p. ej . audlre, partlrl.

Temas

Los temas verbales son tres:

[i] Tema de Presente , p. ej. ama- , mone-, leg-, audio.

[2] Tema de Perfecto, p. ej. amav-, moIlU-, leg-, audív-.

[3] Tema de Supino, p. ej. amat-, monit-, liJet-, audito.

Desinencias personales

[1] Activa Pasiva [2] Perfecto indicativo activo: sing. plur. sing. plur. sing. plur.

pers . 1 -ml-6 -ml4$ -r/-or -mur pers. 1 .:¡ -imus

pers.2 -s -lis -ris -minI pers.2 -istT -istis

pers.3 -t -nt -tur -ntur pers. 3 -it -irunt ( -ire)

voces: act., paso

modos: ind., subj. irop.

formas no personales: inf., part., sup., gdio., gdivo.

tiempos verbales: pres. , imperf., fut ., pen. , plcpf. , fut. pen.

numeros: sing., plur.

personas: l a . 2"

3'

conjugaciones: [1] -firel-arf [2] -erel-erf [3] -erel-f [4] -frel -frf

te mas:

tema de presente (-] tema de perfecto H tema de supino [""]

desinencias después de cons.: -o -or -is -gris

-tt -!tur -{mus -{mur -iris -{minf -Mnt -!in/ur

21

Page 20: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

[1,2,4] [3] -re --ere

-isse

>=4irlum -om -um esse -0$ -as -a

[1 ,2, 4] (3) -O -O ~ -ü --{ -ir ~us -inu4s --tis ---itis --{u)nr -unl

[1,2] [3,4] -ha/m --ebalm -hiils ---ibiils -hall ---ibal! -biilmus -ebiifmus -ha/lis ---ebalris -ha/nI ---iba/nt

[1,2] [3,4] --blij -alm --blis ---el s -bfit -ell -b/imus ---e/mus -bJitis --e/lis -bfunt --e/m

- / -isfi "';1

-imus -istis --erunt

--eralm --eraIs --eralr --era/mus --era/tis --eralrlt

22

CONJUGACI ÓN VERBAL

§.21. [A) VOZ ACTIVA

Infinitivo Presente ("amar" , "aconsejar", "leer", "oír") [1] amalre [2] monelre [3]leglere [4] audilre Perfecto ("haber amado, aconsejado, leído, oído") amávlisse monulisse leglisse audfvlisse Futuro ("haber de amar, aconsejar, leer, oír") amat!ünum esse nzonitlilnum esse lectlünum esse audltlarlum esse

Indicativo Presente ("yo amo; yo aconsejo; yo leo; yo oigo") sing.! amia monelo legl6 audil6

2 amáis mone1s leglis audíls 3 amal! monel! leglit audil/

plur.l amalmus moneJmus leglimus audilmus 2 amiíllis moneltis - leglitis audilitis 3 amalnt monelnt leglunt Gudilunt

Imoerfecto ("yo amaba; yo aconsejaba; yo leía; yo oía") sing,l amiilbalm monelbalm leglebalm audilebalm

2 amillbals manelbáls leglebals audilebiils 3 amalbalt monelbalt leglebalt a"dileball

plur.! amalbalmus m onelbalmus leglebalmus audilebiilmus 2 amillbaltis monélbáltis [egleballls audilébáltis 3 amalballll moniilbalnt leglebalnt audilébabu

Futuro ("yo amaré; yo aconsejaré; yo leeré; yo oiré") sing.l anuilbl6 monelbl6 leglalm audilalm

2 amaIblis mOlleJblis leglels audilels 3 amalblit monélblit leglel t audilelt

plur.l amálblimus mOllélblimus legleJmus audílélmus 2 amolblitis 1nOlzetblitis legleltis audileJtis 3 amalblunt mone1blunt leglelnt audilelnt

Perfecto ("yo amélhe amado; aconsejélhe aconsejado; leí/he leído; oílhe oído") sing.l amovlT monulf legll audlvlf

2 amávlistf monulisti <" leglist, audivlistl 3 amávlit monulit legllt audivlit

plur.l amavlimus monulimus leglimus audlvlimus 2 amávlistis monulistis léglistis audivlistis 3 amávf¿rullt monulérunt leglerunt audivlerunt

PluscuamPerfecto ("yo había amado, aconsejado, leído, oído") sing,l amávleralm monuleralm legleralm audivleralm

2 amavlerals monulerals [eglerals audfvlerals 3 amávleralt monuleralt legleralt audivleralt

plur.l amávlerillmus monuleralmus leglerillmus auaivleralmus 2 amávleraltis mOll11leraltis légleral/Is audivleraltis 3 amávleralnt monuJeralnt legleralnt audivleralnt

Page 21: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

Futuro perfecto ("yo habré amado, aconsejado, leído, oído") singJ amavlerlo monulerl6 leglerlo audfvlerlo --erli5

2 amilvlerils monulerils leglerils audlvlerils -erifs

3 amavlerilt monulerilt leglerilt audzvlerilt -erilt

plurJ amovlerilmus monulerilmus leglerilmus audzvlerilmus -erifmus

2 amavleriltis monuleriltis legleriltis audTvleriltis -eriltis

3 amavlerilnt monulerilnt leglerilnt audfvlerilnt -eriln!

Subjuntivo Presente ("yo ame; yo aconseje; yo lea; yo oiga") [1] [2,3,4] sing,l amlelm monelalm leglalm audilalm He/m -o/m

2 amlels monela[s leglals audilals (-)e/s -iils

3 amlelt manela!t leglalt audilalt (-)elt -a/l

plurJ amlelmus monelalmus leglalmus audilalmus He/mus -iilmus

2 amleltis monelaltis leglilltis audilaltis (-)e/tis -ii/lis

3 amlelnt monelalnt leglalnt audilalnt He/m -alnt

Imperfecto ("yo amara/amase, amaría; aconsejara/aconsejase, aconsejaría; leyera/leyese, leería; oyera/oyese, oiría") [1,2,4] [31

singJ amalrelm monelrelm leglerelm audilrelm -relm --erelm

2 amalrels monelrels leglereJs audilrels -re/s -erels

3 amalrelt monelrelt leglerelt audllrelt -relt -erelt

plur,l amalrélmus monelrelmus leglerelmus audilrelmus -re/mus -ere/mus

2 amalreltis monelreltis leglereJtis audilreltis --re/tis --ereltis

3 amalrelnt mone1relnt leglerelnt audilrelnt -relnt --ere/nt

Perfecto ("yo haya amado, aconsejado, leído, oído") singJ amavlerilm monulerilm leglerilm audlvlerilm -erilm

2 amavlerils monulerils leglerils audlvlerils -eri/s

3 amávlerilt monulerilt leglerilt audfvlerilt -erift

plur,l amiivlerilmus monulerilmus leglerilmus audfvlerilmus -erifmus

2 amiivleriltis monuleriltis legleriltis audfvleriltis -eriftis

3 amavlerilnt monulerilnt leglerilnt audfvlerilnt -erilnt

Pluscuamperfecto ("yo hubiera/hubiese/habría amado, aconsejado, leído, oído") singJ amavlisselm monulisselm leglisselm audfvlisselm -isse/m

2 amiivlissels monulissels leglissels audlvlissels -issels

3 amavlisselt monulisselt leglisselt audívlisselt -isselt

plurJ amiivlisselmus monulisselmus leglisselmus audlvlisselmus -isselmus

2 ami1vlisseltis monulisseltis leglisseJtis audlvlisséltis -isseltis

3 amiivlisselnt monulisselnt leglisselnt audfvlisselnt -isselnt

Imperativo Presente ("ama, amad; aconseja, aconsejad; lee, leed; oye, oíd") [1,2,4] [3]

sing. ama mone legle audí plur. amalte monelte leglite audllte

-e --1e ---:ite

Futuro ("ama, amad; aconseja, aconsejad; lee, leed; oye, oíd") sing. amiilta monélta leglita audilti5 plur. amaltate monéltate leglitate audl1tate

-to -ito -tote ---:itote

23

Page 22: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

[1,2] -ns -tulis

[3,4] -ens -entlis

<>iirllls - Q -llm

=um

[1,2] -ndlum -ndli -fld16

[1 ,2,4] ...,.,

[3,4] -endlum -endlr -elidIó

[3] -i .

zum -am -um esse -os -as -a

zum Tri

[1, 2,4] [3J -or -or -ris -eris -fur -itur -mur -imur -minI -iminI --{u)ntur -untl4r

[1 ,2] [3,4] -balr -ebalr -biífris -ebtilris -hii/tur -eblíltur -hii/mur -ebalmur -hii/minI -ebii/mini -ha/mur -ebafntur

24

Participios Presente ("que ama, amando, amante; que aconseja, aconsejando; que lee, leyendo; que oye, oyendo, oyente")

amalns -anrlis monetns -entfis leglens -en/lis audilens -entfis

Futuro ("que ha de amar, aconsejar. leer, oír") amiitlfinus monitlürlus lectlürlus

-a -um

Supiuos 1 améitlum

II "para amar" amatlii "de runar"

Gerundio

-Q -wn

monitlun! lectlum "para aconsejar" "para lee r" monitlil lectlü "de aconsejar" "de leer"

audltlürlus -a -um

auditlum . "para oír"

audftlii "de oír"

("para amar, de amar, por amar, amando"; etc.) ac. amalndlum monelndlum gen. amalndlf monelndlf ab/. amalnd16 monelndt6

§-22, [E] VOZ PASIVA Infinitivo

leglendlwn audilendlum leglendli audilendl! leglendlo ! audilendli5

Presente ("ser amado". "ser aconsejado", "ser leído", "ser oído") [1] amolr! [2] mone1rl [3]legll [4] audilr!

Perfecto ("haber sido amado , aconsejado, leído, oído") amiitlum -am monitlUJIL -am lectlum -am audftlum -am

-um esse -um esse -um esse -um esse

Futuro ("haber de ser amado, aconsejado, leído, oído") amatlum lrl monitlum [ri lecllum irf aud1tlum 1r1

Indicativo Presente ("yo soy amado, soy aconsejado, soy leído, soy oído") sing.l amlor nwnelor leglor audilor

2 ammris mOllelris legleris audilris 3 anuiltur monellur leglitur auáiltur

plur. l amallnur monelmur legllmur audilmur 2 amiilminl monelmilll leglimi111 audilminl 3 amalntur monelntur legluntur audiluntur

Imperfecto ("yo era amado, aconsejado, leído , oído") sing.l amolbalr monelbalr leglebalr audilebalr

2 amiilbiilris mone1biilris leglebalris audilebiilris 3 amolboltur nwnelbiiltur leglebaltur audilebaltur

plur.l amiilbiilmur monelbalmur leglebalmur audilebiilmur 2 amiilbiilminf mone1biílminl leglebalminl audilebiilmin1 3 amiilbalntur monelbalntur leg lebalmur audilebalntur

Page 23: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

Futuro ("yo seré amado, aconsejado, leído, oído") [1,2] [3,4] sing.1 amiilblor mone1blor leglalr audilalr -blor -alr

2 amiilbleris monelbleris leglelris audilelris -b/eris ---elris 3 amiilblitur monelblitur legleltur audileltur -blitur --e/tur

plur.! amalblimur monelblimur leglelmur audilelmur -b/imur --e/mur

2 amalbliminl monelbliminl leglelminl audilelminf -bfiminf --elminf 3 amiilbluntur mon¿lbluntur leglelntur audilelntur -bluntur --elntur

Perfecto ("yo fui/he sido amado, aconsejado, leído, oído") sing. amiitlus -a-um monitlus -a-um lectlus -a-um audftlus -a-um zus -a (-um)

I sum sum sum sum sum

2 es es es es es 3

est est est est est

plur. amatlf -ae -Q monitlf -ae -Q l¿ctlf -ae -Q audftlf -ae -Q "" -ae(-a) I sumus sumus sumus sumus sumus

2 estis estis estis estis estis

3 sunt sunt sunl

sunt sunt

Pluscuamperfecto ("yo había sido amado, aconsejado, leído, oído") sing. amatlus -a-um monitlus -a-um lectlus -a-um audftlus -a-um zus -Q (-um)

I eram eram eram eram eram

2 eriis eras eréis eras eras

3 erat eral erat eral erat

plur. amatlf -ae -Q monitlr -ae -a lectll -ae -a auditl1 -ae -a "" -ae (-a) I eriímus eriímus eriimus eriimus eriimus

2 eriitis eriitis eriitis eriitis ermis

3 erant erant erant erant erant

Futuro perfecto ("yo habré sido amado, aconsejado, leído, oído") sing. amiitlus -a-um monitlus -a-um lectlus -a-um audltlus -a-um =us -a (-um)

I ero ero ero ero ero eris

2 eris eris eris eris erit 3 erit erit erit erit

plur. amiitli -ae -a monitl1 -oe -o lectl¡ -ae -a audltlf -ae -a ~ -ae (-a)

! erimus erimus erimus erimus erimus erítis

2 eritis eritis eritis eritis erunt 3 erunt erunt erunt erunt

Subjuntivo

Presente ("yo sea amado, aconsejado, leído, oído") [1] [2,3,4]

sing.1 amlelr monelalr leglalr audilalr Helr -alr 2 amlelris monelillris legliílris audiliílris (-)elris ---iilris

3 amleltur monelaltur leglaltur audililltur (-)eftur ---iiltur

plur.l amlelmur moneliilmur leglillmur 2 amle1minf moneliilminf legliilminl 3 amlelntur monelalntur leglalntur

audiliilmur Helmur ---iilmur

audilillminf ( -)efminf ---iilminf

audilalntur ( -)e/ntur -alntur

25

Page 24: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

[1 , 2.4J [3J -reIr -erelr -re./ris -ere/ris - ,.e/tur -erelrur -relmur -ere/mur -re/minI --ere/minI -re/n/ur --erelntur

s::us -a (-um) sim sis sit

",¡ -ae (-a) s1mus siris sint

I:;flS -o (-um)

essem esses essel

I:if -ae (-a) essemus essetis essent

[1,2J [3, 4J -ndJus -endlus

-a -um -a-um

[1,2,4J [3J -rf - f

:o.um -am -l/m esse -6s -as -a

""¡¡rlum-am-lIm esse -os -as -a

-(i)rur -{é)balrur -b/irur -eltur

~s -a -um es! -==us -a -um eral

zus -a -um eril

26

lmperlecto ("yo fuera/fuese/sería amado, aconsejado, leído, oído") sing. 1 amalrelr mOllélrelr leglerelr aulÍllrelr

2 amalrelrís monelrelris leglen~fris audilrélris 3 amalrettur monelre1tur legleréltur audilre1tur

plur.1 amalre1mur monetrelmur leglerelmur audilrelmur 2 amalre1mini" monélrelminf leglerelminf audñrelminf 3 amiilrelntur monélrelntur leglerelntur audilrelntur

Perfecto ("yo haya sido amado, aconsejado, leído, oído") sing. amotlus -a-um monitlus -a-11m lectlus -a-um audTtlus -a-um

I sim sim sim sim 2 SIS sis SlS sfs 3 si! sil sit sir

plur. amatli -ae -Q monitlf -ae -a lecti¡ -ae -a audftll -Qe -Q

I sTmus sfmus sfmus s'lmus 2 sTtis sftis sTtis siús 3 sint sint sinl sint

Pluscuamperfecto ("yo hubiera/hubiese!habría sido amado ... etc") sing. amatlus -a-um monitlus -a-um Lectius -Q-um audft.1us -a-um

1 essem essem essem essem 2 esses 3 esset

plur. amarlf -ae -Q

l essemus 2 essélis 3 essent

Participio

esses esset

monitl¡ -ae -a essémus esseris essent

esses esset }'"

lectll -Qe -a essemus essétis essent

Perfecto ("amado, aconsejado, leído, oído") amarlus monitlus lectlus

esses esset

auditl'l -Qe -Q

essémus essetis esselll

audrtlus -Q -um -Q -um -Q -um -Q -um

Gerundivo ("que ha de ser amado, aconsejado, leído, oído") amalndlus monelna1us leglendlus audilendlus

-Q-um -Q -um -Q - um

§-23. Verbos deponentes

Infinitivo ("intentar", "respetar", "utilizar", "dividir") preso conalrl veré/ri utl'l parfilri perf. c6narlum esse verillwn esse uslam esse partltlwn esse fut. conarlürlum verirlürium úsfünum partftl ürium

esse esse esse esse

Indicativo preso conaltur veréltur üt1itur parfilrur imperf. conalbal/ur verélbaltur utl¿biil/ur partilébaltur fuL c6nillblitur verélblitur iltleltur parrilé1tur

perl. conatlus est veritlus esl ilslus esl parrTtlus esl pliisqu. coniitlus erar veritlus era! uslus eral parrftlus eral fut. perf. cona/lus erit veritlus erit uslus erit parlitlus erit

Page 25: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

Subjuntivo preso conlettur verelaltUT ti/lal/ur partilaltur imperf. c6nalrelrur verelreltur iitlereltur partilreln4T perf. c6narlus sil veritlus sil üslus sil partidus s;1 plüsqu. conatlus esser veritlus esset uslus esset panitlus esset

Imperativo sing . cOllalre vere1re útlere partl1re plur. c6nmminf verelminf utliminf part'f1mini

Participios preso cónálns verelns ütlens partilellS

perf. coniitlus verirlus uslus partitlus

fuI. cónát)ürlus veritlfirlus üslUrlus partitliirlus

Supinos ] conal/um veritlum üslum partit/um

II conal/ü veritlii üslii partit/ü

Gerundio c6nalndlunJ verelndlum utlendlum partilendlum

Gerundivo conalndlus verelndlus ütlendlus partilendlus

- Q -um - Q -um -a -um - Q -um

§-24_ Tercera conjugación: tema de presente-i

Ejemplos: capere, paff (tema de presente: capi-, pati-) "coger", "soportar".

Infmitivo acto paso dep. Qresente capelre capll pall!

Indicativo Qresente

sing. 1 capilo capilar patilar

2 c,1"ápils capelris patelris

3 capilt capiltur paoltur

plur. 1 capilmus capilmur patilmur

2 capiltis capilminJ patilmil1J

3 capilunt capilulltur patiluntur

imm:rfeclo sing. 1 capilebalm captl¿balr patilebalr

2 capilebals capilebiilris pa/ilebalris

3 capilebalt capilebiiltur patilebaltllr plur. l capilébalmus capilébalmur patilebalmur

2 capilebaltis capz1ébii1minl patilébiilmill f

3 capilébalnt capilébalntur patiléballllur futuro sing_ 1 capilalm capilalr patilalr

2 capilels capilelris patilelris 3 capilell capileltur palileltur

plur. 1 capilélmus capilelmur patilélmur

2 capiléltis capil¿lminl palilelminí 3 capileln! capilelntur patilelntur

(-)eltur -altur --(e)reltuT

"""I.tS -a -um sit ""'Us -a -um esset

[1 , 2 , 4] [3] ..... e -.,re -minf -iminf

[1,2] [3 ,4] -ns --ens """Us -o -um ~r/us -a -um

=m ><Ü

[1 , 2] [3,4] -ndlum --end/um

-1, -o ~r.-ó

-ndlus -endlus -a -14m -a -um

i>eanter cap~/re < *capifre cap'i < *capill pat'i < *patill

capr../ris <*capilris patr../ris < *patifris

27

Page 26: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

~rDn<*capilrem

capg. < *caPL

e!.- ante vocal

compuestos de esse: ab- ad- de- in­inter- prae- prOd­super-esse

prod-est pr6-sunr prOd-e o,, pro-s ...

d~-est ~-SUtJl in-esl In -sum

POi-e ... po~-s ...

28

Subjuntivo Qresente

sing. 1 capilalm capil" lr patilalr 2 capilals capiliilris patiliilris 3 capilalt capilalrur pa tilal tu r

plur. 1 capilálmus capl1álmur patiliilmur 2 capilaltis capllli1nzinz patilcilm;nl .'.

3 capilaJnt capilalntur patilalntur iml2erfecto

sing. 1 capelrelm capelrelr patelrelr 2 capelrels capelrelris patelre\ris 3 capelrell capelreltur patel,.e\tur

plur. 1 capelrelmus capelrelmur patelrelmur 2 capelreltis capelrelminz patelrelminz 3 capelrelnl capelrelntur patelrelntur

Imperativo sing. cape patelre plur. capllte patilmini

Participio gresente capilens -entlis patilens -entlis

Gerundio capilelldllmz patilelldlum Gerundivo capilendlUs palilendlus

§.25. Verbos irregulares 1: tema de presente

1. Infinitivo eslse (tema es-, er-, s-), "ser, estar, haber" (inf. perf.: jiússe).

Indicativo Subjuntivo Imperativo preso -imperf. fut. preso imperf. preso fuI. slum erlalm erla slilm eslselm es eslto es erlals erlis slns eslsels eslte esltote eslt erlalt erlit slilt eslsel! slumus erlalmus erlimus slilmus eslselmus esltis erlattis erlitis smtis eslsellis slunt erlalnt erlun! slilnt eslselnt

Compuestos de esse: se conjugan como éste los siguientes verbos: ab-esse , a-fuisse; ad-esse, af-fuisse; de-esse, de-fuzsse; in-esse, in-fuisse; inter-esse, inter-fuisse; prae-esse, prae-Juisse; pr6d-esse. pró-fuisse; super-esse, super-fuisse.

2. Infinitivo posse "poder, ser capaz de" (inf. perf.: potuisse).

Indicativo Subjuntivo preso imperf. fut. preso imperf. pos-sum pot-eram pot-ero pos-sim possem poi-es pot-eras pot-eris pOS-S1S posses pot-esl pot-erat pot-erit pos-sit posset pos-sumus pot-erámus pot-erimus pos-sfmus possemus pot-estis pot-eriitis pot-eritis pos-sitis possetis pos-sunt pot-eran! pot-erunt pos-sint possent

Page 27: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

3. Infinitivo veUe. niille . mUlle "querer", "no querer" , "preferir" (inf. perf.: voluisse, noluisse, miiluisse).

Indicativo preso vollo no/lo mallo

VIS non vIs mavls vullt non vult miívult vollumus nollumus miillumus vulltis non vultis mavultis vollunt nollunt miíllunt

imperf. vollebalm noMbalm miiMbalm volleMls nollebals maMMls

ful. vollalm nollalm miíllalm vollels no/lels miíllels

Subjuntivo preso vellilm n6/lilm mii/lilm

vell" s nollils mall"s vellill nonilt miillilt vellilmus n6llilmus mallilmus velliltis 1I01liltis miil1iltis vellilnt nollilnt miillilnf

imperf. vellelm nolle lm mallelm vel/els lIol/els mallel" veUelt lIollelr miillelt veUelmus n611elmus miillelmus vel/eltis lIol/eltis miilleltis vellelnt no/lelnt miil/elnt

Participio preso vollens nolli!ns

Imperativo sing. nolli plur. n611lte

4 . Infinitivo fin "ir. marchar" (inf. perf. ivisse I ¡isse).

Indicativo Subjuntivo Imperativo preso imperf. fut. preso imperf. preso fut. elo ilbalm ilb lo elalm ilrelm ¡ lIlO ils IIbals ilblis elals il,els lite iltote ¡It ilbalt IIblit elalt ",ell ilmus ilbálmus ilblimus elalmus ilrelmus litis IIMltis IIblilis eliiltis ilreJtis elunt ilbalnt ilblunt elalnt ilrelnt

Participio: ilens eluntfis Gerundio: elulldlum

Como ire se conjugan sus compuestos. que suelen hacer el pedo en -iisse: ah-ire, ah-íisse; ad-ire, ad-iisse; e.x- Ire, ex-iisse; ob-ire, oh-iisse; per-ire, per-iisse; triins-fre, triins-iisse.

ni5lle < ne~ + velIe malle < magis+velle

ni5l1l-ite + iIÚ.

pas. (impersonal) ¡Ir¡ l/l ID ¡Ibliltur rtblitur eliiltur lfrefrur

gerundivo: efundlum (est)

29

Page 28: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

3p. preso indo paso esltur edluJJtur

30

5. Infinitivo fileñ "hacerse, suceder".

Indicativo Subjuntivo preso imperf. fut.. preso imperf. filo fileba lm filalm filalm filerelm Ji/s filebals filels fila ls fi len';!s filt fileba lt file lt fila lt filerel/ filmas filebalmus filelmus filalmus filerelmus fi//;s filebalt;s fileltis filaltis filerelt;s fi/unt fileba lnt filelnt fila lnt filerelnt

6. Infinitivo: acl. {erlTe, paso ferlri "llevar, soportar" (inf. perf, tulisse) .

Indicativo act. pas, aeL pas,

preso ferio ferlor imperf. ferlebalm ferlebalr ferls ferlris ferlebOls ferlebal ris ferlt ferltur ferlimus ferlimur fuI. ferlalm ferlalr ferltis ferlimi1l1 ferlels ferl!!lris ferlunt ferluntur ferle lt ferl!!ltur

Subjuntivo preso ferlalm ferlalr imperf. f erlrelm ferlrelr

fer lals ferlalr;s ferlr!!ls ferlrelr;s ferla lt ferlaltur f erlrelt ferlreltur ferlalmus ferlalm"r f erlrelmus ferlr!!lmur ferlaltis ferliilmi,,¡ ferlreltis ferlreJminz ferlalnt ferlalntur ferlre lnt ferlreln/u r

Imperativo Participio Gerundio Gerundivo pres, fer f erlte ferlens f erlendlum ferlendlus

fut. ferlto -tate

Como ferre se conjugan sus compuestos: af-ferre, at-tulisse; aujerre, ahs-tulisse; of-ferre, ob-tulisse; per-ferre. per-tulisse; pro-ferre, pro­tulisse; re-ferre, re-tulisse; trJns-ferre, tráns-tulisse.

7. Infinitivo: acto eslse , paso edlí "comer" (ini. perf, €disse) . Indicativo Subjuntivo preso imperf. fuI. pres, edlo edlebalm edlalm edl;lm (-alm) es edlebals eslt edlebalt

edlels edlelt

edlns (-als) edlilt (-all)

imperf. eslselm eslseJs eslselt

edlimus edlebiilmus edleJmus edlilmus (-almus) esls!!lmus esltis edlebaltis edlunt edlebalnt

Imperativo preso es eslte

fut. eslto -tate

edleltis edlelm

Participio edlens

edl iltis (-altis) edl;lnl (-alnt)

eslseltis eslselnt

Gerundio Gerundivo edlendlum edlendlus

8, Infinitivo dalre "dar" (inf. perf, dedisse). Tema de presente da- (a breve) : dalre, dalmus, dalbalm, dalb/o, dalrelm, etc" excepciones: da (imp.), dais (ind, preso 2 sing.), dalns (part.).

-

Page 29: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

9. Verbos defectivos

ait "dice, decía" Indicativo preso 0110

ails ailt iiilunt

inquit "dice, dirá" Indicativo preso inquam

inquis inquit inquiunt

imperf. ii.lebalm iiilebalmus

fut.

iiilebms ii¡lebiil/is iiileball iiilebalnl

inquies inquiet

Verbos que no tienen tema de presente:

meminlisse (imperativo: memenlto -tote) "recordar". lidtisse "odiar".

§-26. Verbos irregulares 11: tema de perfecto y de supino

Primera conjugación ¡nf. preso iuf. perf. [?3rt. Rerf JsuRino

1. cubiílre cubulisse cubitlum

2. vetalre vetulisse vetirlum

3. im-plicalre -pliculisse -plicitlum

4. secalre seculisse sectlum

5. iuviilre iuvlisse iUtlum

6. lavalre liivlisse laurlumllaviirlum

7 . sralre stetlisse 8. c6n-stalre -stitlisse 9. dalre dedlisse darlum

Segunda conjugación

10. docelre doculisse doctlwn

11. miscelre misculisse mixtlum

12. teneJre tenulísse tentlum

13. cOIl-tinelre -tinulísse -tentlum

14. censélre cénsulisse censlum

15. delelre deliivlisse delerlum

16. fliilre flevlisse fletlllTII

17. im-plelre -pliivlisse -plellum

18. cavelre cavlisse caunum

19. favelre fiivlisse fau/lum

20. movelre movlisse motlum

2l. sedelre sedlisse sesslum

22. possidelre possedlisse possesslum

23. videlre vldlisse vlslum 24. augelre auxlisse auctlum

25. l¡¡celre liixlisse

a;n I = ais-ne

se conjugan del mismo modo los verbos:

l . ac-cubOre

5. ad-,iuviire

7. prae-stiire

9. circum-dare

13. abs-tifte1re, re-tine1re. sus-tjnere

17. com-plere I ex-plere

20. per-movere, re-movere

23. in-videre

31

Page 30: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

26. lUgelre liixlisse 27. iube1re iusslisse iusslum

28. de-rfdere 28. Tfdelra ,islisse rislum 29. dis-suiidére . 29. suadetre suiislisse suaslum per-su!idére 30. terge1re terslisse terslum

30. dé-tergere 31. manélre manslisse mánslum

31 . re-manere 32. re-spondelre -spondlisse -spóllslwn 33. mordélre momordlisse morslum 34. fatelri fasslum esse 35. con-fitelr! -fesslum esse 36. solélre solitlum esse 37. audelre Qllslum esse

38. gaudelre gavIslum esse

Tercera conjugación 39. leglere léglisse leetlum 40 . e-ligle/'e -leglisse -lectlum 41. emlere emlisse empt1um 42 . red-imlere -émlisse -emptlum 43. con-sidlere -secllisse 44. éslse edló édlisse eslum 45 . aglere ég lisse tic/Jum 46. cogiere co-eglisse co-actllun 47. caplere Mió céplisse captlum

48. re-cipere 48. ac-ciplere -i6 -cepl isse -ceptlum 49. faclere -io ¡eelisse factlum

49. imp.fac! 50. af-fielere -io ..¡eclisse -fectlum 50. con-ficere,

51. iadere -iO iédisse iacrlum eJ-ficere. inter-ficere, 52. ab-iclere -i6 -iéclisse -iect1um per~{icere 53 . fuglere -iO fügl isse

52. ud-¡cere. e- 54. vinclere vfclisse victlum ieere. pro-ieere 55. fulldlere füdlisse füslum

53. au-fugere. 56. re-linqulere -llqulisse -lictlum eJ-fugere 57. rwnplere rüplisse ruptlum

55. eJ-Jundere 58. franglere freglisse frac/lum

57 . é-rumpere 59. carplere carpsJisse carptlum 60. dfclere awisse dicrlum

60. imp. dfe! 61. dücJere dü:xJisse ductlum 61. imp. düc! 62. scrrblere scrlpslisse scrfptlum 61 . ab-dücere. 63. nübJere núpslisse nuptlum e-dücere. re-dücere 64. a-spiclere -io -spexlisse -spectlum

62. fn-scrfbere 65 . al-lidere -i6 -lexlisse -lectlum 66. reglere rexJ isse récrlum

64. con-spicere, 67. cor-riglere -rexlisse -rectlum de-spicere, pró-spicere, 68. perglere per-rexlisse

su-spicere 69. surgIere sur-rexlisse 70. diliglere dllexlisse dlléctlum 71. intelleglere intellexlisse intellectlum 72. negleglere negléxlisse negléctlunz

32

Page 31: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

73. cinglere c¡'wisse clnctlum 74. ad-iungere,

74. ¡ungiere iunxlisse ~ iüncrlum con-iungere, 75. caquleTe coxlisse coctlum dis-iungere 76. trahlere traxlisse tractium 76. con-trahere, 77. vehlere vexlisse vectlum dé-trahere, 78. zn-strulere -stnooisse -structlum re-trahere 79. f/ulere f/üxlisse 77. ad-vehere. 80. viviere viXlisse in-vehere 81. sumiere sümpslisse sümptlunz 79. tn-fluere 82. promlere pr6mpslisse promprlum

80. parto fuI. 83. demlere dempslisse demprlum

victlürlus 84. gerlere gesslisse gestlum

81. con-sümere 85. ürlere usslisse ustlum 86. figlere fixlisse fixlum 87. f/ecrlere f/exlisse f/exlum 87. fn-jleclere 88. cediere cesslisse cesslum 88. ac-cedere, 89. claudlere clauslisse clauslum dis-cedere, 90. in-clüd1ere -clüslisse -c!uslum pr6-cedere. 91. dIvidiere dfvfslisse dlvlslum re-cedere

92. lüdlere lUslisse lUslum 93. [aedlere [aeslisse laeslum 94. e-[¡dlere -lislisse -üslum 95. plaudlere plauslisse plauslum 96. mittlere mlslisse misslum 96. ii-mittere,

97. quatiere -io quasslum ad-mittere, az-miuere, 98. per-cutlere -i6 -cusslisse -cusslum per-mitlere,

99. merglere nzerslisse merslwn pr6-mittere, 100. sparglere sparslisse sparslum re-mittere 101. a-sperglere -sperslisse -sperslum

99 . sub-mergere 102. premlere presslisse presslum 103. im-primlere -presslisse -presslum 104. contemnlere contempslisse contemptlum 105. sternlere stravlisse stratlum 106. cerniere crévl isse cretlum 107. serlere sevlisse satlum 108. arcesslere arcessfvlisse arcessftium 109. cupiere -i6 cup fvlisse cupftl wn 110. saplere - iQ sapilisse 111. pe/lere petivlisse petltlum 112. quaerlere quaesfvlisse quaesftlum 113. re-qufrlere -quTsTvlisse -qufsitlum 114. sinlere sfvlisse sitlum 115. desinlere desilisse desitlum 116. ponlere posulisse positlum 11 6. ap-ponere,

117. allere alulisse alrlum de-ponere, ex-p6nere,

118. collere colulisse cultlum ¡m-ponere, 119. deserlere deserulisse desertlum prae-ponere, 120. raplere -i6 rapulisse raptlam re-p6nere 121. e-riplere -i6 -ripulisse -reptlum 118. in-colere

33

Page 32: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

122. tremiere tremulisse

124. re-cumbere 123. freml ere fremulisse 124. ac-cumblere -cubulisse 125. tanglere tetiglisse tiictlum 126. cadlere cecidlisse

127.oc-cidere 127. ac-cidlere -cidlisse 128. caedlere cecldlisse caeslum

131. ex-currere, 129. oc-cfdlere -cidlisse -cfslum

oc-currere, 130. currlere cucurrlisse curslum per-currere, 131. ac-curTlere -currlisse -curslum pro-currere 132. pariere -ió .peperlisse partlum

133. pemere pepullisse pulstllm 134. parclere peperclisse 135. canlere cecinlisse 136. falliere fefel/lisse

137. per-dere , 137. ad-dlere -didlisse -ditlum red-dere, 138. cree/JeTe credidiisse credirlum trii-dere

139. vendiere vendídlisse 140. de-sislere. 140. con-sisnere -stitlisse re-sineTe 14l. scindlere scidlisse scisslum

142. biblere biblisse 143. defendiere defendlisse defiinslum

144. ap-prelteJldere , 144. prehencf¡ere prehendlisse prehenslum re-prehendere 145. a-scendlere -scendlisse -scenslum 145. c6n-scendere, 146. ac-cendlere -cendlisse -censlum de-scendere 147. ostendlere ostendlisse astentJum 148. a-vertere , 148. vertiere vertlisse verslum con-vertere 149. minulere millulisse miu-iitlum

ISO. statulere statulisse statüt1um 151. con-stitu lere -stitulisse -stitiitlum 152. indulere indulisse indütlum 153. metulere metulisse 154. salvlere 'solvlisse soliitlum

155. e-volvere 155. volviere volvJisse valütlum 156. re-quiescere 156. quiescJere quievlisse

157. cresclere crevlisse 158. erubesclere erubulisse 159. nosclere novlisse lro. ignosclere ignovlisse igno¡lum 16!. cagnasclere cagn6vlisse cognitlum 162. piisclere piivlisse piist1um 163. posclere poposclisse 164. disclere didiclisse

165.per-jerre, 165. ferlre tullisse liitlum prae-ferre, 166. alferlre at-tullisse al-liirlum pro-ferre,

167. au-ferlre abs-tullisse ab-liirlum trims-ferre 168. ef-ferlre ex-tullisse e-liitlum 169. of-ferlre ob-tullisse ob-liitlum 170. re-ferlre rettull isse re-Iatlum

34

Page 33: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

171. tolllere sustullisse sublatlum 172. in-ciplere -i6 coeplisse coeptlum 173. }'idlere fislum esse 173. con-fidere 174. revertlf revertlisse reverslum 175. [oqull locüIlum esse 175 . col-loquf 176. sequli secütlum esse 176. con-sequi, 177. querl¡- questlum esse persequI 178. marlz -ior mortulum esse 179. parl¡ -;or passlum esse ISO. e-gredlI -ior -gresslum esse 180. pr6-gredi 18I. ürli üslum esse 182. complectli complex1um esse 183. [ahli liipslum esse 184. nasclf niltium esse 185. projicfscli profectlum esse 186. obllviscll oblltlum esse

Cuarta conjugación 190. circum-si[ire.

187. aperilre aperulisse apertlum pró-sillre 188. operiJre operulisse opertlum

191. ex-haurire 189. salilre" salulisse

194. ad-ve,J;re. 190. de-sililre -silulisse con-venlre.

19l. hauri1re hauslisse haustlum in-ven'lre, 192. vincl1re vlnxlisse vine/lum per-venlre. 193. sentllre senslisse senslum re-venrre 194. venl1re venlisse ventlum 196. ab-fre. ad-rre, 195. reperl1re repperl isse reperllum ex-rre,per-ire, 196. ¡¡re eló ilisse itlum red-fre , sub-fre, 197. opperZlrl oppertlwn esse trans-lre 198. orilr: oriltur ortlum esse 198. tema pres .:

ori-Iori-

§-27. Verbos irregulares ID

inf. preso inf. perf. 199. venle vono volulisse xo. lIonte nolulisse 201. mallle málulisse 202. eslsesum fu lisse 202. inter-esse, 203. posse pos-sum potulisse prae-esse, 204. ab-esse a-fulisse super-esse

205. ad-esse ad-Ias-sum af-fulisse parto fut.: jlltt7rlus

206. de-esse de-sum de-fulisse inC. fut. :

207. prod-esse pró-sum pro-fuli.se jutlirlum esse,jore

208. fileTi fM factlum esse

35

Page 34: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

§-28. ÍNDICE DE VERBOS IRREGULARES

A canere 135 demere 83 jallere 136

abdzicere 61 capere 47 déponere 116 jatér, 34

abesse 204 carpere 59 dérfdére 28 javére 19

abieere 52 cavere 18 déscendere 145 ferre 165

ahire 196 cMere 88 deserere 119 fidere 173

abstinére 13 censere 14 désilfre 190 fier, 208

accédere 88 cernere 106 desinere 115 .f7gere 86

aceendere 146 cingere 73 desistere 140 f1ectere 87

accidere 127 circumdare 9 despieere 64 f1ére 16

accipere 48 circumsillre 190 détergére 30 f1uere 79

accubiire 1 claudere 89 détrahere 76 frangere 58

aceumbere 124 cogere 46 dicere 60 fremere 123

accurrere 131 coglloscere 161 diligere 70 fugere 53

addere 137 colere 118 dímitcere 96 fundere 55

adesse 205 colloqu, 175 discMere 88 G

adicere 52 complectl 182 discere 164

adire 196 compLeTe 17 disiungere 74 gal/dere 38

adiungere 74 conficere SO disslliidere 29 gerere 84

adiuviire 5 confidere 173 dividere 91 H

admittere 96 confiteri 35 doeére 10

advehere 77 coniungere 74 dzicere 61 haurire 19 1

advenire 194 conscelldere 145 E

afferre 166 consequi 176 ]

afficere' 50 considere 43 édficere 61 ¡acere 51 "

agere45 cOllsistere 140 efferre 168 ígnoscere 160 alere 117 conspicere 64 efficere 50 implére 17 aUicere 65 constare 8 effugere 53 implicare 3 ¿¡miltere 96 constiluere 151 ejfU/ldere 55 imponere 116 aperire 187 cónszlmere 81 égredi 180 imprimere 103 appi5nere 116 colllemnere 104 éicere 52 incipere 172 apprehelldere 144 con/ineTe 13 elldere 94 inc!üdere 90

arcessere 108 confrahere 76 éligere 40 incolere 118 ascendere 145 convenfre 194 emere 41 induere 152 aspergere 10 I convertere 148 éripere 121 injlectere 87

aspicere 64 coquere 75 erubescere 158 ítifluere 79 audére 37 corrigere 67 erumpere 57 inscrfbere 62

auferre 167 crMere 138 esse 202 ínstruere 78 (lllfugere 53 crescere 157 esse44 intellegere 71 augere 24 cubare 1 evolvere 155 interesse 202 iivertere 148 cupe,e 109 excurrere ] 31 interficere 50

currere 130 exhaurire 191 il1vehere 77 B ex,re 196 invenire 194 D bibere 142 explere 17 invidere 23

C dare9 exponere 116 ire 196 deesse 206

F iubeTe 27 cadere 126 défendere 143 iungere 74 caedere 128 délére 15 lacere 49 iuviire 5

36

Page 35: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

L perdere 137 referre 170 tellere 12

labll83 perferre 165 regere 66 terglfre 30

laedere 93 perficere 50 relinquere 56 tollere 171

lavare 6 pergere 68 remanere 31 tradere 137

legere 39 peñre 196 remi/tere % trahere 76 p ermittere 96 removere 20 tratlsferre 165

loquI175 pennovere 20 reperfre 195 triinslre 196

lücere 25 persequi 176 reponere 116 tremere 122

ludere 92 lugere 26

persuiíd¿re 29 reprehendere 144 U pervenire 194 requiescere 156

M petere II I requfrere 11 3 iírere 85 plaudere 95 Tesistere 140 uti 181

mtílle 201 ponere 116 respondere 32 maneTe 31 poseere 163 retinere 13 V rnergere 99 posse203 relrahere 76 vehere 77 metuere 153 possidere 22 revenTre 194 velle 199 minueTe 149 praeesse 202 rever,f 174 vendere 139 miscere 11

praeferre 165 ñdére28 venire 194 mittere 96 praeponere 116 rumpere 57 vertere 148 mordere 33

praestáre 8 vetiire 2 mori 178 preIJendere 144 S videre 23 movere 20 premere 102 salire 189 vincere 54

N procedere 88 sapere 110 vincire 192 procurrere 131 scindere 141 vlvere 80

Iliisci 184 prodesse 207 scribere 62 volvere 155 neg/egere 72 proferre 165 secore 4 llo11e 200 proficIsci 185 sedere 21 noscere 159 progredi 180 senrfre 193 nübere 63 proieere 52 sequl176 O promere 82 serere 107

promiuere 96 sineTe 114 oblivlsci 186 prosilIre 190 solére 36 decidere 127 prospicere 64 solvere 154 occidere 129 spargere 100 occurrere 131 Q store 7 offerre 169 quaerere 112 staluere 150 operire 188 quatere 97 sternere 105 opperiri 197 quer! 177 sUGdere 29 oriri 198 quiéscere 156 subire 196 ostendere 147 submergere 99

R p sümere 81

pareere 134 rapere 120 superesse 202 recedere 88 surgere 69

parere 132 recipere 48 sllrripere 121 pascere 162 recumbere 124 suspicere 64 pati 179 reddere 137 sustinere 13 pellere 133 redimere42 percurrere 131 redIre 196

T percutere 98 rediicere 61 tangere 125

37

-

Page 36: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

§-29_ ÍNDICE DE LOS 50 VERBOS LATINOS MÁS FRECUENTES

Se enuncia el infinitivo de presente, (más la l' persona del presente, si es irregular), infinitivo de perfecto y supino. Se indica el capírulo y la línea donde cada verbo aparece por primera vez. La referencia a distintos capítulos significa que esa palabra aparece con más de un significado.

1. esse (sum) fuissefulrírum I.l , 18 , 53; IV.32

2. posse (posswn) po/uisse X.2I; XI.l35

3. facere (jacio) jecisse jac/um X.17 , 65, 69, 111: XI.27 , 66

4. azeere dixisse die/um XI.60 , 61; XIII.58; XX.144; XXVl.l62

5. dare dedisse da/um VII.46, 63,118

6 . habere habuisse habitum IV .4; V.3 , 6; XI.1 , 14; XIII.8 ; XIX.33

7. videre vidisse vis/Un m.11 ; X50

8.jerre tulisse I{Jlum XIl.34, 55; XXI.17; XXIV.(37); XXVIL29

9. velle (volO) voluisse X.67, 75; XlIL140

10. agere egisse aetu", V .82; XXIV. l9; XXVn.14

11 . venire vellisse ventum IJI.2 1; XlII.47

12. iubere iussisse iussum XI.45

13. accipere (accipit'j) accepisse acceptum V1l1.19, 116; XIX.80

14. pe/ere pe/lvisse pe/ilUm IX.32, 74, 79; XXXIL74; XXXIV.1 30

15 . ",ittere mlsisse missum XlX.79; 27.170; XXXIII. 17; XXXIV.8

16 . credere credidisse creditum XXl.98, 114; XXXI.72; + dato XXl.l19; XlX.1O

17 . sequi seeütllm esse (dep.) XVI.66, 114

18. quaerere quaeslvisse quaes'ítum IX.60; XXV.55; XXXI.16; XXXIlI.37; XXXIV.21 1

19. debere debuisse debitum XX.82; + da!. XXIII.16

20. inquit inquam (deL) XlVAO; XXXlV.l 52

21 . vincere vlcisse victum XXI.46; XXXIl.31

38

22.fterijae/l/m esse (dep.) XVI.98 , 143; XV1I1.25; XXIVA9

23 . ponere posuisse positum IV.60; XXI.61 ; XXIX.l7; XXXIlI.20, 146

24. ire (ea) iisse itum VI.20; XVI.72; XXII.50

25. capere (capii;) cepisse captum X.2, 78 ; XXVI.6; XXIX.90, 148; XXXII.13

26. scire se/visse se//um XVII.3 , 11 3, 137

27.putare pu/iivisse pll/a/um XlJ08, 134,139

28. tenere tenuisse /enlltm VI1.6; XV!.77; XXV.32

29. vivere v/xisse victum XA6; XX.l1; XXV.25

30 . relinquere reLTquisse relictum XXAO , 48

31. audire audivisse auditum Il1.42; VI .83; X50

32. rejerre ret/ulisse rela/um XXXIlI.57; gratil/m r. XXXlI.l23

33. dueere düxisse duetum IX.34; XII. 104; XVIII .53 ; animam d. X.54

34. reddere reddidisse redditum XV.88; XXXIV.55

35. voeare vocavisse voealltm I1IJ 6; XIX.30; XXX.9

36. /imere (imuisse Vl.39, 42

37. pa/i (patior) passu", esse (dep.) XXIV.37

38. licere /ieuisse XV. 116; + dato XVI.83

39. movere m6visse mo/um X.14; XXVII.109; XXXlV.l55

40. stare stetisse statum XI.32

41. gerere gessisse ges/um XIV.76 , 83; XXI.33; XXXlV.48, 78

42. tradere /radidisse trodi/l/m XXlII.5

43 .jugere {jugio)Jügisse XII.1l6

44. incipere (incipio) coepisse coeptum XIII.86, 93 ; XXV.62

45 . parare pariivisse pariitum XXX.67

46. trahere traxisse trae/um XXV.7 , II

47. iiti iisum esse (dep .) XXVIl.20; XXXlV.1O

48. eogere eoegisse coac/um XXXlII .32

49. soliire solítum esse (semidep.) XIV.62

50. recipere (recipio) recepisse receptum XXX.6

Page 37: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

ÍNDICE DE DECLINACIONES Y CONJUGACIONES

§-30. SUSTANTIVOS libel/us nosus populus somnus

Primera declinaci6n IIbert'lnus nidus pugnm' sonus locus numerus pullus stilus

Gen. sing. -ae, plur. ·iirum liidus nummus riimus taberniirius Femeninos lupus nünrius renuLS taurus ala fenestra lilIera puella maritus i5ceanus rlVUS ti/u/us

amiea lera lucerna puglla medicus ocellus sacculus tyrannus

amiótia filia lüna r egula modus oculus saecus umerus

al/cilla forma mamlno ripa mundus oSliiirius servus venlus

anima fortuna margarita rosa milrus petasus sestertius zephyrus

aqua lossa materia sagilta (nom. sing. -er) cu¡uila fuga miitrona scaena ager agri faber -br! magisler -tri puer -erf aranea gemma memoria sella culter -frT liber -br, miuister -trI vesper -er, audacia gena mensa sententia

(plur.) bestia gloria mora silva lweri catena grammatica Musa stella

cauda gratia niihlra sylJaba Femeninos causa hasta nlivícula tabella humus papyrus Aegyptus Rhodus cena herba nota tabula cera hora opera Ferra 2. Nom. sing. -um, plur-a

charla iactüra ora toga Neutros columna ¡anua paenfnsula !Uniea aedificium exemplum monstrum scamnum c6moedia iniuria piigina turba aequimx:tium factum negotium sculUm copia inopia palma umbra arlitrum fiitum odium saecutum culina insula patientia uva argentum ferrum offtcium saxum cüra invidia patria vena iitrium filum oppidum scalpellum dea iro pecunia via aurum folium 6mamentllm signum domina {acrima penna victoria auxilium forum osculum silentium epistula laetiria persona vigilia baculum fremm 6stiwn solllnt fabula lana pila vtlla balnellm frümentum otium speeulum (ama lectica poena vfnea biisillln fiírtum 6vum stipelldium familia lfnea porta virga bellum gaudium pabulum Jtudium fomina lingua provincia vfta beneftcíum gremium pal/ium supplicium (pluL) bonum imperium peci1Iium talentum cunae dfvi,iae n01Jae leoebrae bracchium impluvium pensum tectum de/iciae kalendae ni1gae ,ibiae caelum ingenium per fculum templum

Masculinos (/femeninos) capilulum initium peristylum tergum

agricola convfva nauta poeta cerebrum instrumenrum pi/um tlzeatrum

auriga ir¡cofa parricida pirata colloquium labrum pirum tricifnium cotlum lignum poculum vallum c6nsilium lfUunz praediuIIJ velum

Segunda declinación cOflvivium lucrum praemiul1i verbunl Gen. sing. -1, plur. -orwn cuhiculum maleficium pretium veslfgiulIJ

l. ;-.Jom. sing. -us (-r ) diet«m malum principiwn vestfmentum d6num ma/llm prómissum vinum

~fasculinos dorsum mendum respónsum vocabulum Ilgmls calamus dellorius fundus

(plur.) c:zmfcus calceus deus gallus arma -orum castra -orum loca -orum vasa -orum unimus campus digilus gladius

üT'.nus capiflus discipulus hortus Jnulus cibus domi llus illim"iclls usjnus circus equus lahyrinthus ... -unculus COCllS erus lacertus ~baTlls colonus filius lec tus

39

> - - - - - - - - - - - - - - - - _.

Page 38: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

Tercera declinación Gen. sing. -is

1. Tema en consonante. Gen. plur. -um Masculinos ¿¡er iieris amor-oris arotor -oris bOs bovis calor -oris eareer -eris cardo -inis clamor -oris color -oris comes -itis coniunx -fugfs cruor -off:; dolor -6ris dux ducis eques -itis fidicen -inis jliís -oris frater -tris for /üris

gladiaror -6ris p isciilOr -oris grex -egis praed6 -iinis gubernator -oris prmceps -ipis horno -inis pudor -oris hospes -ilis pulmo -onis ianitor -oris imperiitor -oris iuvenis -is labor -oris leo -onis mercaror -oris mUes -iris mOs moris ordo -inis passer -eris pastor -oris parer -tris pedes -itis pes pedis

rex regis rumor -oris sacerdos -oris siil saUs sanguis -ini:; senex senis senno -onis so/ solis spectiitor -oris t¡Meen -inis timor -oris victor -orLs

(pi .) parentes -um seplentri6"e~J -un¡

Femeninos aeseiis -aris mater -tris qulilitiis -alis aeelis -atis mentiD -onis ratio -onis arOOr -oris men'es -edis salus -ulis condicio -oni's mulier -eris servitüs -ulis crux -ucis muLtitüdo -inis 8ignificatio-onis cupiditas -atis narra/io -onis soror ---oris expugnalio -i5nis niivigatio -onis tempestiis -iitis flllciliis -iitis nex necis tranqui l/itlis-litis hiems -mis nürrix ·7cis uxor -oris imiigo -inis nux nucis va/eludo -inis iaus laudis aralio -i5nis virgo -inis /egio -onü piix pocis virtiis -utis [ex [egis potesliis -oris voluntas -litis I¡bertas ·iilis patio -onis vorligii -inis liíx lücis pulchritlid6 -inis vox v6cis (pl.)früges -11m opes -um

Nemcos (plur. nomJac. -a) agmen -inis fulgur -uris caput -ilis gelll/S -eris carmen -il1is Itolus -eris certamen -inis cognomen -inis cor cordis corpus -oris criis -iiris epigramma -an's flumen -inis fr¡gus -oris

40

iecur -Oris iler itineris ¡üs iuris (ac lactis latus -eris muen -inis lltus -oris mel mellis

preces -um

münu,s -eris nomen -inis opus -eris os oris pectus -oris pecus -oris phantasma -atis praenomen -inis rus ruris scelus -eris semen -inis

rempus -oris vas viisis rhema - ati~' ver veris

(pI.) verbera -um viscera -um

2. Tema en -l . Gen. plur. -imll

Masculinos amnis hostis as assis ignis c¡yis imber -bris collis ¡nfans -antis dells demis mensis ensis mons montis /inis occidens -entis

Femeninos apis fames -is ars artis {oris auris fri5ns -onlis avis gens gentis eaedes -is meliS mentis caro carnis merx -rcis classis mors -rtis clavis navis cohors -rris nix nivis cónsonons -Olltis 1l0X lIoclis fau ·cis nubes -is

(pl·)fides -ium sordes -ium

Neutros animal -alis mare -is (pI.) mUia -¡um moenia -ium

Cuarta declinación Gen, sing. -lis, plur. -Ullm

Masculinos affectus curSlts arcus equiciitus cantus exercitus ciisus exitus cñnJpectus fluetus currus gradus

Femeninos anus dOn/lIS

(pI.) idiis -uum

Neutros cornu gemi

Quinta declinación

impetus lacus metus passus portus ruus

monus

Gen, sing. -eT/-el(plu r. -emm)

Femeninos acies -el glacies -el facies -el species ·e¡

MascuJTnos merldies ~e7

fides -el res rel

vu/nus -eris

oriells -em is orbis piinis piscis pons pontis testis venter -tris

ovis pars partis puppis ratis sitis urbs -bis vallü veslis vltis voclilis

vires -ium

rete -is

sinus strepitus tonitrus tumultus versus yultus

spes -el

Page 39: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

§-31. ADJETIVOS varius verus -issimus -esimus

Pimeralsegunda declinación (primera clase) venustus vfvus supo numo (plur.)

Nom.sing. m. -US, f. -a, n. -um citerf pauel singull ducentf acerbus falsus maritimus quantus multr plerf-que bTnT frecen!! acütus ferreus miitilrus quiirtus nonnüllr pliirimf cet. cet. adversus ferus miiximus quiétus

Nom. sing. -er -(e)ra -(e )rum aegn5tus fessus medius quintus

fidus mellftus rapidus aeger-gra -grum niger -gra -grum ruber -bra -brum aequus

iiter -tra -trum noster -(ra -trum sinister -tra -trum alhus foedus merciitorius r¿¡rus

dexter -tro -trum piger -gra -grum alienus fonnOsus rectus

vester -tra -trum merus

altus frYgidus meus reliquus impiger -gra -grum pulcher -chra-rum [¡ber -cra -erum

amfcus jugitfvus minimus rfdicu[us integer -gra -grum miser -era -erum

amoenus futürus mlrus R6miinus angustus gemmiitus misellus riisticus

Tercera declinación (segunda clase) antlquus gIadiiitorius molestus saevus apertus gIori6sus mortuus salvus Dos tenninaciones. Nom. sing. mjf. -is, n.-e

arduus gratus mundus sanus brevis fertilis levis rudis argenteus gravidus miltus scaenicus circensis [ortis mflitiiris similis armiitus horrendus mütuus scelestus commiinis gracilis mlriibilis tiihs asin1nus igniirus necessiirius secundus crildelis gravis mollis tenuis attentus ignotus nimius septimu.~ debilis humilis mortalis telTibilis aureus immiitiirus niveus serenus difficilis immortiiIis nobitis tr1stis aviirus improbus nonus serius duIds incolumis omnis turpis barbarus lmus notus severus [acilis inermis quiilis vIlis beiitus incertus novus sextus Una terminación. Nom. sing. m./f./n. -ns, gen. -ntis bellus inconditus nubilus siccus bonus indignus nildus situs absens deponens ingens prudens

caecus indoctus obscilrus sordidus amiins dIligens negIegens sapiens

caUdus industrius octiivus studiosus clemens frequens patiens {!art. {!res.

candidus lnferus optimus stultus constiins impatiens praesens

ciirus lnfestus otiosus summus Nom. sing. m./f./n. -x, gen. -cis cautus lnfidus pallidus superbus audtix ¡e/ix 1nfelIx celsus fnfimus pariitus sllperus fal/iix ferox velOx centesimus inhumiinus parvulus surdus Tres terminaciones certus inimlcus parvus suus

Nom. sing. m. -er, f. -(e)ris, n. -(e)re ceterus iniiistus pecüni6sus tacitus cliirus internus perlculosus tantus acer ¿¡cris celer -eris December -bris

claudus invalidus perpetuus tardus clausus iocosus perterritus. temerarius contrarius lriitus pessimus tenebric6sus crassus iiicundus pliinus timidus cruentus iUstus plenus tertius cünctus laetus poeticus togatus cupidus laevus postremus tranquillus decimus largus praeteritus turbidus dignus Latfnus pravus turgidus dlmidius liitus preti6sus tiitus dlrus legi6niirius prlmus tuus doctus ligneus prlvatus ultimus dubius Iongus propinquus ümidus dürus maestus proprius universus ebrius magnificus proximus urbiinus egregius magnus piiblicus vacuus exiguus malus pürus validus

41

--

Page 40: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

§-32. VERBOS gaudere maerere persuiidere so/ere

Primera conjugación habere manerc placere studere horrere mereTe possidere stupere

lnf. pres. acl. ·tire, pas, -liTi ¡acere miscere pudere suiidere aberrare dare iuviire properiire impendere moneTe re/Mllere sustinere accubare de/eetiire laboriire pugniire ¡mplere mordere removere lacere accüsiire demonslráre lacrimiire pulsiire invidére movere respondere teneTe adiuvore desidertire liitriire putiire iubere nocere retinere Iergére adOriire despérore laudiire recitiire [alere oportere "dire reTreTe aedificiire devorare laviire regniire libere pa/lere rubere timere aegro/tire dictare leviire remigiire /icere piirere sa/vire valere aestimiire donare liberiire repugnare filrere patére sedére videre affirméire dubitlire memorare revocare Deponentes amiire educare militare rigare conjiteri fateri intuerI tuerf ambuliire erriire monstrare rogare vererf appelliire evoliire mutiire rogitiire apportiire excitiire narrare salütare Tercera conjugación appropin- excllimare natlire salviire Inf. preso act. -ere, pas. -!

quiire exc6güiire niivigiire saniire l. Ind. preso pers. 1;1. sing. -o, -or arare excruciiire necare seciire abdücere conitmgere erubescere minuere armiire exclisáre llegare serviire accedere conscendere erumpere mittere baliire existimare nominiire signiire accendere considere evolvere neglegere camiire exornáre numeriire significiire accidere consistere nóscere e.xcllrrere cenlire explanáre llüntiiire spectiire accumbere constilUere exponere I/übere cerlare expugnáre occulrare sperlire accurrere cOn.~ümere extendere occidere (;esslire exspectlire oppugrriire spfriire

addere contemnere fallere occfdere circumdare fatigare optare stiire adiungere contrahere fidere occurrere cliimare jliire oriire suscitare admittere convertere figere ostendere cógitare gllbernare ordiniire turbare

adllectere coquere [lectere parcere conUllemo~ gustare ornare ululare advehere corrigere [luere piiscere

rare habiTiire osciliire verberare agere credere frangere pellere

comparare factlire palpitare vetare alere crescere fremere computare ignorare pariire vigilare

percurrere animadvenere currere fttndere perdere

constare iffüstrtire perturbiire vlfiire iimittere defendere gerere pergere

conturbare imperiire plpiiire vociire apponere demere ign6scere permittere conVOCare implicare ploriire voliire apprehendere descendere imp6nere petere copulare imerpelláre portare vorare arcessere diserere imprimere plaudere eructiire interrogare postulare vulneriire

ascendere desinere illcliidere p6nere cubiire illlráre potlire

aspergere desistere incolere poscere cürare invocare praestare averrere derrahere induere praepOnere

Deponentes bibere dfcere inflectere prehendere admirari {abutarf lucliirl tumultuarl (;adere drLigere Itljluere premere arbitriiii {ari minarl versorJ caedere dimitIere Il1scrlbere pr6cedere conútorf hartorf mfriirf canere discedere IlIstruere pr6currere cóniirf imitiirf oscularf carpere discere intellegere prómere cOllsóliiri faetiiri preciir! cedere disiungere invehere prómittere

cemere dividere ¡ungere quaerere Segunda conjugación cingere dilcere laedere quiescere Inf. preso act. ~€re, paso -eri claudere edzicere legere recedere abstinere cavere decere dissuiidere cogere effundere lüdere recognóscere apporere censere delere docere cognoscere ilidere mergere recumbere audere complere derfdere dolere coiere eligere metere reddere augere contiflere detergere favere confidere emere metuere redimere carere debere deterrere flere red17cere retrahere sternere ürere [rfgere lügere pennovere si/ere regere rumpere submergere vehere

42

Page 41: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

relinquere scindere sümere vendere Deponentes remittere ser/bere sllrgere ver/ere egreái mori pari progredi repanere serere tangere vincere reprehendere sinere rollere vlsere Cuarta conjugación requiescere so/vere tradere v/vere requfrere spargere trahere Inf. preso act. -Ire, paso -Irl resisfere statuere tremere advel1ire exaudire oboedire scfre

aperire exlwurire operire sen/fre Deponentes

audire fin/re pervenire servire COllOqll f liibf persequf rever/i circumsilfre haurfre prósilfre viigire complecJi loqu¡ profic7scl sequf convenfre invenfre pünire venire consequf niiscl queri utf cüstomre mourre reperfre veslfre fru, oblfvfscf remin fscl desiüre munfre revenire vincfre

2. Ind . preso pers. l a sing. -io, -ior dormire nesefre salire

abicere eonspieere ¡acere rapere Deponentes accipere eupere incipere recipere Largrrí mentiYi opperirT orfrf adicere despicere illterficere sapere partTrf affieere efficere parere surripere al/icere effugere percurere suscipere aspieere eicere perficere sllspicere olljugere eripere pr6icere capere facere pr6spieere c6njicere fugae qualere

43

--

Page 42: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

44

§.33. ÍNDICE DE PARTÍCULAS

PREPOSICIONES

De acusativo ad adversusl-um ante aplld circii circum cis citra contrii ergo extrii ¡,ifra inter fntra ¡üxtii ob per p ost praeter prope propler secundum supra tfiins ultra

De ablativo ah/a coram eum de exle prae pro sine

Deac.yabl. in sub super

INTERJECCIONES

age, agite ecee ei en heu heus o

CONJUNCIONES

COORDINANTES Copulativas ac/atque el el ... el

neclneque neque ... neque nevelneu non modolsOlWIl .. .

... sedlverum -que

Disyuntivas all out aut ... aut sfvelseu sfve ... slve vel ·ve

Adversativas a l

autem sed tamen vero verum

Explicativas c'lir enim nom namque

Ilativas ergo etenim ideo igitur ¡raque quamobrem quáre

SUBORDINANTES Completivas ut ne

Finales ut ne

Consecutivas uf. uf non

Causales eum quia quod quoniam

Temporales antequam cum (primum) donec dum postquam priusquatn quand6 simul atque ubi (prTmum) lit (prlmum)

Condicionales dummodo nisi SI sin

Concesivas etsl quamquam

Comparativas quasi Slcut tamquam ul ve/ut

Page 43: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

bz

§-34_ ÍNDICE DE TERMINACIONES

SUSTANTrvOS y ADJETIVOS

Terminaciones Decl inaciones

-a 1: nomo sing. -a n. IJI, IV n .: nom.lac. plur.

-a 1: ab!. sing.

-ae 1: gen.ldat. sing. , nomo pIu!. -aro 1: ae. sing. -Mum 1: gen. plu!.

-as 1: ae. plur. -bus V: datlab!. pIm.

-e -e

-e

-o -e -ebus

-ei, -el

-em -errirnJus -a -um -erum

-es -es - j

-i -; -; -; -;

-;

-ia

-ibus -im -iOI -i6rlis

-is

-is

-15

-issime

-issirnlus - 3 -um -iter

-ium

-ius -i5r1is

-ius

-IUS

II m: voc. sing.

lli: abl. sing .

I1J adj .: no miae. n. sing.

V: abl. sing .

JIII adj . > adv.

V: datJab!. pIur.

V: genJdat. sing.

III/V mif.: ae. sing.

1-I11 adj. -er: supo

V: gen. plur.

lIT m./f.: nomiae. plur. V , III f;: nomo sing:. nornJac. plur.

II: gen. siog.

11 m: nomo plur.

II m .: VQC. sing.

II adj .: dat. sing.

IlI: dato sing.

lIT n.: datJabl. sing.

III adj.: dat./abl. sing.

III n .: nom .lac. plur.

IU, IV: datJabl. pIur.

DI fim.: ae. sing.

I-IU adj. mi f.: comp.

111: gen. sing. III mJf.: nomo sing. 1, 11: datJab!. pIur.

I-I1I adj . > adv. supo

I-III adj.: supo

10 adj . > adv. m: gen. plur.

I-JI! adj. n: comp.

I-III adj. > adv. comp. IIII adj .: gen. sing.

ll: dat JabL sing.

Ejemolos

flmina, bona

verba, nomina. maria, cornua fom inli, bona flm inae, bonac

flminam, bonam fimi nlirulIJ, boniirum

flm illiis . boniis diébus . rebus domine. bone

pastore, trOve, nomine. priOre

breve die, re

recte diebus, rcbus

diéz. re;

piistorem. nlivem, brevem, diem . rem

pulcherrimus

dierum, rerum

piistores, naves, breves dies , res, 1lUbés

dominf, librf, verhf. bonf

domini, lib,i, bonf

líilf,jili , mi

soll, totT, únl, ülli, nüUf, neutTi, alif, alteri

pastorI, niivi, nominf, pr iori

marf, animan

br cvf

maria, animiilia, brevia piist6ribus, n'¡¡viblls, portihus, brevibus

puppim, sitim , vim , Tiberim

[angior, brevior

piist6ris, nominís. navis, maris, brevis niivis, brevis

flminis , dominrs, verbls, bonls

rectjssime, brevissime longissimus, brevissimus breviter navium, rnarium, brevium

tectius réctius so/rus, totlus, unius, üllius , alfus , alterius domif¡o, libro, verbO, bono

45

Page 44: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

-o -orum

-os -mm

-ter

-ii

-ii

-ua

-uI

-um

-um

-um

-us

-üs

-uum

VERBOS

/JI! adj. > adv.

11: gen. plur. II ro: ac. pIur. 1,11, V: gen. plur.

III adj. -ns>adv. IV: abl. sing.

IV TI.: nom.lacJdat. sing.

IV n.: nom.lac. plur. IV: dat. sing.

II n.: nomiac. sing. n, IV miL ac . sing.

lIIlIV: gen. pIur.

11, IV m./f.: nomo sing.

IV mJf.: gen. sing .• nom./ac. plur.

IV: gen. pIUT.

cert6,JaJso, primo, postremo, raro, subitii domini5rum, librorum, verborum, bon6rum

dominas, libros, bonos

fominirrum , dominorum, verb6rum. dierum pn7denter, constanter portií., mana. coma cornu cOnlua

ponul, manuf

verbum, bonum

dominum, librum, portum, manum, bonum

pástórum, nómillum, portuum, priOrum

dominus,portus, manus, bOlluS

porzüs. manüs

porruum, manuum, cornuum

Terminaciones Conjugaciones Ejemplos

-3 1: i~p. preso sing. ama!

-am III, IV: indo fut. 1.p.sing. act.. scríbam, audiam

-am 11, llI, IV: subj. preso p.l. sing. act.. mOlleam, scrlbam, audiam

-amini [: indo preso 2.p.plur. pas . amiiminí

-funinT 1: imp. preso plor. dep. laetiíminl!

-amioi 11, III , IV: subj . preso 2.p.plur. paso moneaminl, scrwiiminl, audiámini

-arnur 1: indo preso 1.p.pIue paso amámur

-amur n, IIl , IV: subj. preso l .p.pIur. paso moneamur, scrlbamur, audiámur

-amus

-amus -andlum -i -o -andlus -a -um -8ns -antlis

-ant

-ant

-antur

-antur

-ar

-ar

-are

-are -¡¡ri

-aris

-aris - l[s

-as

-at

-al

-ate

46

1: indo preso l.p .plur. acl. Il, IlI, IV: subj . preso !.p.plur. ael.

1: gerundio

1: gerundivo

1: parto preso 1: indo preso 3.p.plur. acl.

11, Ill. IV: subj . preso 3.p.plur. aet.

1: indo preso 3.p.plur. paso 11, IlI, IV: subj. preso 3.p.plur. pas o

111, N : indo fut . l.p.sing. paso

11, llI, IV: subj . preso l .p .sing. pas o

1: iof. preso acto 1: Imp. preso sing. dep.

[: inf. preso paso [: iod. preso 2.p.sing. paso

Il, IlI, IV: subj . preso 2.p.sing. paso

1: indo preso 2.p.sing. act. n, 111, IV: subj . preso 2.p.sing. aCL

1: indo preso 3.p.sing. acl. n, Ill. IV: subj. preso 3.p.sing. ael.

I: Imp. preso pille.

amiimus

mOlleiímus, scrlbiimus, audiamus

amandum

amandus

amiins

amant

moneant, scrfbant, audiant

amantur

moneantur, scrfbamur, audiantur

scribar, audiar

monear. scrfbar. audiar

amáre

laetiíre!

amar, amaris

moneiíris, scr¡biiris, audiaris

amas

moneas, scrmas. a14diiís

amal monea!, scrwat, audiat

amiite!

Page 45: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

-atis

-atis

-a'Uf -atur

-bam

-bamini -bámur

-bámus

-bant

-bantur

-bar -báris -bas

-bal -batis

-batur

-beris

-bimini -bimur -bimus

-bis -bit

-bitis

-bitur

-b5

-OOr -bunt -buntur

-e -c -ebam

-ebamini

-ebamur

-ebamlls

-ebant -ebantur

-ebar

-ebaris

-ebas -ebal

-ebatis -ebatur -em

-eminr -eminl

-emini -eminT

L

1: ind. preso 2.p.plur. acto n, 1lJ, IV: subj. preso 2.p.pl. aeL 1: indo preso 3.p.sing. paso n, 1IJ, IV: subj. preso 3.p.sg. paso I-IV: indo imperf. I.p .sing. acto I-IV: indo impetf. 2.p.plur. paso I-IV: indo imperl. l.p.plur. paso I-IV: indo impetf. I .p.plur. aet.

I-IV: indo imperl. 3.p.plur. aet. I-IV : indo imperl. 3.p.plur. paso I-IV: indo imperf. 1.p.sing. paso I-IV; indo imperf. 2.p.sing. pas o I-N: indo imperf. 2.p.sing. act. I-IV: indo imperf. 3.p.sing. acto ]-IV: indo imperf. 2.p.pIur. aet.

I-IV; indo imperf. 3.p.sing. paso 1, II: indo fut. 2.p.sing. paso 1, 1I: indo fut. 2.p.plur. paso 1, 11: indo fuL l.p.plor. paSo 1, IJ; indo fut. l.p.pIur. acto 1,11: indo fut. 2.p.sing. acto 1, ll: ind o fut. 3.p .sing. aeL 1, II: indo fut. 2.p.plur . aet.

1, TI: indo fut. 3.p.sing. paso 1,11: ind o fut. l.p.sing. aet. 1, 11: indo fut . l.p .sing. pas. 1, II: indo fut. 3.p.plur. aet.

1,11: indo fut. 3.p.plur. paso IIl: ¡mp. preso s1ng. II: imp. preso 5ing. n, TII , IV: indo imperf. Lp.sg. ace 1, I1I , IV: indo imperf. 2.p.pl. paso 11, 1lJ, IV: indo imperl. l.p.pl. paso 11, 111, IV: indo imperl. I.p.pl. aeL 11, I1I , IV: indo impert. 3.p.pl. aet. 11, 1IJ, IV: indo impert. 3.p.pl. paso I1 , 1lJ , IV: indo impert. I .p.sg. paso I1 , 1lJ, IV: indo impert. 2.p.sg. paso 11, m , IV: indo impert. 2.p.sg. aeL 11, m , IV: indo imperf. 3.p.sg. aet. 11, II1, IV: indo impert. 2.p.pl. ael. 11, I1I , IV: indo impert. 3.p.sg. pas. 1: subj. preso Lp.sing. acto II: indo preso 2.p.plur. paso II : imp. preso pIllr. dep. m , IV: indo fuL 2.p.plur. pas. T: subj. preso 2.p.plur. paso

amatis n/oneiitis, serfbiitis , audilitis

amiitur

moneiiwr, scrfbiitur, audiatur

anuibam , monebam, scrwebam, audiebam

amiibiiminr, monebiiminr, scrfbeoomi"r, audiebaminf amiibiimur, monebiimur, scribebOmur, audiebiímur amiibiimus, monebiímus, scrwebomus, audiebiimus

amiibant, monebanl, scrwebant, audiebant

amiihanlur, monebanlur, scrfbebanlUr, audiebantur amiibar, monebar, scrwebar, audiebar

amabiiris, monebiiris, scribiboris, audiibaris amiibas, monebas, scrfhibiis, audiebiis

amabat, monebat, scribebat, audiebat

amiibatis, monebatis, scrfbebiitis, audiebiitis amiibiitur, monebiit/4r, scribebiitur, audiiJbiitur

amiiberis, moneberis

amiibimillf, monebiminf

amiibimur, monebimur

amiibimus, monebimus amiibis, monebis

omiibil, monebit

amabitis, monehiris

amiibitur, monebitur

amiiba, moneba

amiihor, monebor amiibullt, mOfJehunf

amiihuntur, monebuntur

scrwe! cape!

malle!

mOlJebam, scrlbebam, audiebam

monebiiminl, scrlbebominf, audiebiiminl

monebámur, scrlbebánmr, audiiJhlimur monebamus. scribebámus, alldiebamus monebom. scrfbebant, audiebam

monebantur. scrfbébantur, audiébantur monebar, ser/bebar, audiebar mOIl¿bOris, scrwebiiris, audieoor;s

monebas, scrwebiis, audiebas

monebat, scrlbebat, audiebat

"wnebiítü. scrfbebotis. audi¿biítis

mOllebtitur, seribebiilur, audieblilur

amem monemin,

veremini! scrw¿minf, Glld;e,llini

amemilll

47

Page 46: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

-emur

-emur -emur

-emus -emus -ernus

-elldlum -1 -o -endlus -a -um

-t ns -entlis

-ent

-ent

-ent

-elltur

-entur

-entur

-er

-eram

-eramus ..-erant

-eras -erat

.....eratis -ere

-ere

-ere -ere

....ere == --erunt -eri

-erim ..-erimus

..... erimus

.-..erint

-erint

-eris

-eris

-eris

-eris -eTis -eris

-erit

-erit

-eritis

-eritis

-ero

..... erunl

-et

-et

48

II: indo preso Lp.plur. paso

m, IV: ind, fuL 1 ,p,plur. paso

1: subj, preso l.p.plur. paso ll: indo preso J .p.plur. act.

111, IV: indo fut. 1.p.plur. act.

1: subj . preso l.p.pluf. acto.

11, m, IV: gerundio

11.111, IV: gerundivo

n, m, IV: parto preso

11: indo preso 3.p.plur. acto m, IV: indo fut. 3.p.plur. acto

1: subj. preso 3.p.plur. act.

II: indo preso 3.p.plur. paso

m, IV: indo fuL 3.p.plur . paso

1: subj . preso 3.p.plur. paso 1: subj. preso l.p.sing. paso I-IV: indo pluscperf. l.p.sing. act.

¡-IV: indo pluseperf. I.p.plur. aec

I-IV: indo pluscperf. 3.p.plur. aeL

I-IV: indo pluscperf. 2.p.sing. acto

I-IV: iodo pIuscpen. 3.p.sing. act. I-IV: indo pluscperf. 2.p.plur. aet.

111: jnf. preso acto

III: imp. preso sing. dep. 11: inf. preso act.

II: ¡mp. preso sing. dep. I-IV: indo perf. 3.p.plur. act.

Il: inf. preso paso

I-IV: subj. perf. l.p.sing. acto

l-IV: indo fut. perf. l.p.plur. acto

I-IV: subj. perf. l.p.plur. aeL

I-IV: indo fUL perf. 3.p.plur. ael.

I-IV: subj. perf. 3.p.plur. acto

ill: indo preso 2.p.sing. paso

I-IV: indo fut . perf. 2.p.sing. act.

¡-IV: subj. perf. 3.p.plur. acL

II: indo preso 2.p.s ing. paso H1,IV: indo fuI. 2.p.sing . paso

1: subj . preso 2 ,p.sing. paso

[-IV: indo ful.perf. 3.p.sing. act.

I-IV: subj . perf. 3 .p.plur. acto

I-IV: indo fUL perf. 2.p.plur. acl.

I-IV : subj. perf. 2.p.plur. acl.

I-IV: indo fu! . perf. l.p.sing. acto

I-IV: indo perf. 3.p.plur. acto

11: indo preso 3.p.sing. acto IIl, IV: indo fut. 3.p.sing. aet.

manemur

scrwemur, audiemur amemur mOflemus

scribemus, audiemus

amemuJ

monendum, scrwendum, audiendwn

monendus, scribendus, audielldus monellS, scrwens, Q/ldiens

monent

scribent,aildient

amem

manen/ur

scribentur, audientur amentur

amer

amóv-, 11101111-, scrips-, audívleram

amiiv-, monu-, scrips-, audivleramus

amiiv-, mOIlU- , scrfps-. audiv/erant

amav- , monu-, scrips-, aumv/eriis

amav-, mOIlU-, scrips-, audivlerat

amav-, I1wnu-, scrfps-, audfvferiitis

scrfbere, capere

sequere!

monere

\lerere.'

amiiv-, mOIlU- , scríps-, auOtvlere

manirf

amav-, monu-, scrfps-, audlvlerim

amav- , mOflll-, scrips-, audlvlerimus amav-, monit-, scrfps-, audfvlerimus

amóv-, monu-, scrfps·, audiv/erint

amav-, mOllU-, scrips- , audfvlerint

scrweris amav- , mOIlU-, scrTps-, auáfvleris

amiiv-, monu-, scrips-, audfvleris

moneris

scrweris, audieris

amerís

amav-, monu-, scrips-, aumvleril

amiiv-, monu-, scrips-, audlvlerit

amtñl-, numu-, scríps-, audivleritis

an/av-, monu-, scrfps-, aumvferitis

amiiv-, mOltU- , scrips-, audTvleriJ amáv- , mOtW-, scríps-, audiv/erunt

monet

scribet, audiet

j

Page 47: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

b

-et Mete

Melis

-etis

-etur -etur

-etur -j

-j

-j

-imini -¡minI -iminI -IminI

-imur

-imus

..... imus

-imur -imus Mio Mio

-ior

-ior

-Ire -Ire -iri

Mis Mis

...... isse

- issem ..... issemus ,.."issent - isses

. - isset -jsseris - istf ..... ¡8tis

-it

..... it

-ite

-He

-iris -itis

-itú

Mitote

-icur

-iunt

1: subj. preso 3.p.si ng. acto II: Imp. preso pInJ. 11: indo preso 2.p.plur. acto 111, IV: indo fut. 2.p.plur. act.

II: indo preso 3.p .sing. paso III, IV: indo fut . 3.p.sing. paso 1: subj . preso 3.p.sing. paso JII: ¡nf. preso paso IV: Imp. preso sing. I-IV : indo perf. l.p.sing. acto 111: indo preso 2.p.plur. paso lII: Imp. preso pInr. dep. IV: indo preso 2.p.plur. paso IV: irop. preso pluT. dep. III: indo preso 1.p.plur. paso 111: indo preso l.p.plur. acto I-IV: indo perlo l.p.plur. acto

IV: indo preso ¡ .p.p!ur. paso IV: indo preso l.p.plur. act. IV: indo preso I.p.sing. acto III: ind o preso l.p .sing. act. IV: indo preso l.p .sing. paso ID: indo preso 1.p.sing. pass

IV: Inf preso indo IV: irop. preso sing. dep. IV: inf. preso paso ]11: indo preso 2.p.sing. act. IV: indo preso 2.p.sing. acto I-IV: inf. perl. act. I-IV: subj . pluscperf. l .p.sing. act l-IV: subj. pluscperf. ] .p.plur. act I-IV: subí. p!uscperl. 3.p.p!ur. aet. I-IV: subj. pluscperf. 2.p.sing. acto I-IV: subj . pluscperf. 3.p.sing. acto I-IV: subj. pluscperf. 2.p.plur. act. I-IV: indo perf. 2.p.sing . acto I-IV; indo perf. 2.p.plur. act. m , IV: indo preso 3.p.sing. act.

I-IV: indo perf. 3.p.sing. acto lIl: ¡rop. preso pIur. IV: imp. preso plur.

11]: indo preso 2.p.pJur. act.

IV: indo preso 2.p.plur. act. I1I: imp. fut. sing.

III : imp . fut. plm. lIT: indo preso 3.p.sing. acto IV: indo preso 3.p.plur. acto

amet

mOMtel

moneús ser/betis, audietis

monefllr

scrwetur, audietur

ametur

scrwf

audí!

audfv/, monuf, scr'ipsi, audfvI

scrfbimin/

sequimin'{!

audiminf

partlmini!

scrlbimur

scr7bimus

amiiv-, monu-, scrips-, audivlimus

audimur

audimus

audio capiO

audior

capior

audire

partire!

audiri

scrwis aums

amiiv-, monu-, scrips-, audfvlisse

amav- , monu-, scrips-, audiv!issem amiiv-, tnonu-, scrips-, audivlissemus

amiiv-, monu-, serTps-, audfvlissent

amav-, monu-, scrfps-, audivlisses

amiiv-, manu-. scrfps-, audivlissel

amiiv-, monu-, scrfps-, audivlisselis

amiiv- , monu-, serfps-, audIvlisti

amiiv-, monu-, scrips-, audIvlistis

seribit, audit amiiv-, monu-, scrips-, audivlit

scrfbite! audfte!

seribilis

aud1ris

scrfbito!

scrfbirote!

scribilur

audiunt

49

Page 48: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

-iunt

-iuntur

-iuntur -m

-minI -minI

-mur

-mus

-ns -ntlis

-nt

-otur -o -or -r -re

-re

-rem

-reminI -remur -remus -rent

-rentur -rer

-reris

-res

-ret

-retis

-cetur -o -ns -s -t

-te

-tis

-to -tote

-tur

""um =ürlus -3 -um

""'US -3 -um

50

ID: indo preso 3.p.plur . aet.

IV: ind o preso 3.p.plur. paso

lIT: indo preso 3 .p.pIur. pas o

I- IV: l.p.sing. aet.

[-IV: 2.p.plur. paso

I- IV: ¡mp. preso plur. dep. I-IV: l.p.plur. paso

I-IV: I .p.plur. acto I-IV: part. preso

[- [V: 3.p.plur. acl.

I- IV: 3.p.plur. paso

1- 1V: ind o preso l .p.sing. aet.

I- IV: iodo preso l.p.sing. paso

I- IV: 1.p.sing. paso

I-IV: int. preso aet.

I-IV: imp. preso sing. dep.

I- IV: subj . imperf. l.p .sing. ael.

l- IV: subj. imperf. 2.p.plur. paso

I- N : subj . imperio I .p.plur. paso

I- IV: subj. imperf. l.p .plur. aet.

I-IV: subj. imperf. 3.p.plur. aet.

I-IV: subj . imperf. 3.p.plur . paso I-IV: subj. imperf. l.p.sing. paso

[- IV: subj. impert. 2.p.sing. paso

l- IV: subj . imperf. 2.p.sing. acto

I-IV: subj. imperf. 3.p.s ing . aet.

[- IV: subj. imperf. 2.p.plur. aet.

[- IV: subj. imperf. 3.p.sing. paso

I,lI , IV: inf. preso paso

I-IV: 2.p.sing. paso

I- IV: 2.p.sing. aet.

I-IV: 3.p.sing. acto

[- IV: imp. preso plur.

I- IV: 2 .p.pIur. acto

I-N: ¡rop. tul. sing. [- IV: imp. fut. pIur.

I-IV: 3.p.sing. paso

I- IV: supino JI I- IV: supino 1

l- JV: part. fut. act.

I- IV: pan. perf. paso

capitmt audiuntur

capiuntur

amiibam, monebam, scrwebam, audfebam ...

amáminT, moneminT, scrfbimilll, audTminf. ..

conáminl! verémini! sequimini! partiminff ...

amámur, monémur, scribimur, audlmur .. .

amámus, monémus, scribimus, audlmlls .. . amáns, monéns, scribens, audiens

amant, manen!, scribunr, audiunt ...

{lmanwr. monentur, scrwuntllr, audiulJlur ...

amo, moneó, scrfb6, audio

amor, montor, scrlbor. audior

amiibar, monébar, scribebar, audfebar ... amáre , mOflere , scribere, audire

laetéire! verere! sequere! partfre!

amárem, monerem, s<:rfberem, aumrem

amáremini, monéremin f, scribereminf, audireminr

amorémur, monéremur, scrweremur, audiremur

amaremm, moneremus, scrweremus, aumremus

amárent, monerent. scriberent, audlrent amarentur, monérefllur, scnbere1ltur, audirenlur

amárer, monerer, scrfberer, audirer

améireris, mOllereris , serTberéris, audfreris

amáres, m.or/eres, scriberes, audTres

amáret. moneret. seriberet, audiret

amarétis, monéretis, scrfberetis. audirétis

amárétur, moneretur, scrTberetur, audiretur

amiirr. monéri. audirf amoris, moneris, scrfberis, aud iris

amás, monés, serTbis, audis ...

amat. mOllet, scrfbit, audit...

amare! nwnéte! serfbite! audite!

amátis. monetis, scribitis, auditis ...

amiit6! mOlleto! scribit6! audito!

amátote! monetote! scrTbitote! audft6te.' amárur, monérur, seribitur, audftur ...

amiilÜ, monitü, seriprü, audTtli amiilum, mOflitum, scrTptum, audftum

amoTurus, monitürus, scriphirus, auditurus

amatus, monitus, scriptus, auditus

Page 49: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

www.culturaclasica.es www.lingualatina.es

LLPSI. Valores de los Casos 1

LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA. VALORES DE LOS CAS OS

Los ejemplos están entresacados del capítulo donde cada valor aparece por primera vez.

1. NOMINATIVO El nominativo es, fundamentalmente, el caso del sujeto del verbo en forma personal.

[1.1] Sujeto El sujeto designa un elemento de la realidad (persona, cosa, idea) del cual se dice algo. Frecuentemente, el sujeto designa al agente:

Rōma in Italiā est (I.1); Iūlia cantat (III.3)

En las construcciones pasivas, el sujeto designa al paciente, no al agente: Iūlius lectīcā vehitur (VI.69)

[1.2] Atributo

El atributo, o predicado nominal, es un adjetivo o sustantivo que identifica o cualifica al sujeto mediante el verbo esse:

Sustantivo: Nīlus fluvius est (I.18) Adjetivo: Numerus servōrum est magnus (II.45)

[1.3] Predicativo El complemento predicativo se refiere al sujeto con verbos como appellārī, nōminārī, dicī, vocārī; putārī; fīerī:

Aemilia autem ‘mamma’ appellābitur, non ‘māter’ (XX.29) (Ego) Tlēpolemus nōminor (XXII.43) Nāvis paulō levior fit, simul vērō... flūctūs multō altiōrēs fiunt (XVI.123)

2. VOCATIVO El vocativo sirve únicamente para invocar, llamar o nombrar, con más o menos énfasis, a una persona o cosa personificada:

Mēdus Dāvum vocat: “D āve!” (IV.25) * El caso vocativo suele aparecer en oraciones exhortativas. La forma verbal empleada para dar órdenes es el imperativo:

“Tacē, serve!” (IV.37)

3. ACUSATIVO El acusativo indica, fundamentalmente, la dirección o el fin de una acción verbal. Sus usos principales son complemento directo de los verbos transitivos y complemento de dirección con verbos de movimiento.

[A] COMPLEMENTO DIRECTO

[3.1] El complemento directo de un verbo transitivo indica la persona o cosa a quien se dirige la acción verbal:

Quīntus Marcum videt (III.11); Iūlius pecūniam numerat (IV.9)

Andrés
Cross-Out
Page 50: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

www.culturaclasica.es www.lingualatina.es

LLPSI.Valores de los Casos 2

[3.2] Acusativo con verbos impersonales Con los verbos impersonales de sentimiento, pudet, paenitet, taedet, piget y miseret, el acusativo expresa la persona afectada (ver 4.7):

Puerum pudet factī suī (XXIII.82)

[B] COMPLEMENTO CIRCUNSTANCIAL

[3.3] Acusativo de dirección ad + acus. indica el movimiento hacia los alrededores de un lugar:

Quō it Iūlius? ad vīllam it (VI.35)

in + acus. se emplea cuando hay movimiento hacia el interior de un lugar: Syra ōstium aperit et in cubiculum intrat (VII.14)

Con determinados nombres geográficos (ciudades e islas pequeñas) y con domus -ūs y rūs rūris, el lugar “adonde” se expresa en acusativo sin preposición:

Quō it Mēdus? Rōmam it (VI.49) Omnes discipulī vestīmentīs ūmidīs domum revertuntur (XXI.8)

[3.4] Acusativo de extensión [3.4.1] En el espacio: se utiliza para indicar un espacio recorrido o distancia desde un lugar: Aemilius in castrīs habitat mīlle passūs ā fīne imperiī (XII.93)

También sirve para expresar las medidas de un objeto (longitud, altitud, etc.) y suele ir acompañado de los adjetivos longus, lātus, altus:

Pīlum Aemiliī sex pedēs longum est (XII.47)

[3.4.2] En el tiempo: expresa la duración de una acción o estado: Homō sānus nōnāgintā... annōs vivere potest (XIII.10)

y se emplea también para expresar la edad de un individuo: puer septem annōs nātus (XXXIII.24)

[C] ACUSATIVO EXCLAMATIVO

[3.5] El acusativo exclamativo se utiliza, en lugar del vocativo, en exclamaciones dirigidas a personas que no están presentes. Puede ir precedido de ō! y de heu!

O, discipulōs improbōs! (XV.23)

[D] DOBLE ACUSATIVO

[3.6] De persona y de cosa, con verbos como docēre, poscere, ōrāre, rogāre, celāre, donde la cosa equivale al compl. directo y la persona al compl. indirecto en castellano:

Magister puerōs numerōs et litterās docet (XVII.1)

[3.7] Complemento directo más predicativo, con los verbos indicados en 1.3 en voz activa:

Aemilia Iūlium ‘virum optimum’ appellat (XIX.28)

Page 51: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

www.culturaclasica.es www.lingualatina.es

LLPSI. Valores de los Casos 3

4. GENITIVO El genitivo es el caso propio del complemento del sustantivo, aunque también puede completar a algunos verbos y adjetivos.

[A] COMPLEMENTO DE SUSTANTIVOS (ADNOMINAL)

[4.1] Genitivo posesivo Expresa la persona que posee o a la que pertenece algo, como, por ejemplo, los vínculos de parentesco:

Iūlia est fīlia Iūlii et Aemiliae (II.14)

[4.2] Genitivo partitivo Indica el conjunto del que se toma una parte:

Exercitus est magnus numerus mīlitum (XII.80)

Suele aparecer con términos que expresan cantidad, como multum y paulum: Paulum cibī nec multum pecūniae (XVI.61)

Es frecuente con el superlativo, expresando el segundo término Venus, pulcherrima omnium deārum, dea amōris est (XIX.21) * El gen. partitivo puede ser sustitiudo por ex (ē), dē + abl. En el segundo término del superlativo también podemos encontrar inter + ac.

Iam neuter ē duōbus puerīs dormit (XIV.39) Inter omnēs deōs Iuppiter pessimus marītus est (XIX.15)

[4.3] Genitivo subjetivo y objetivo Los sustantivos derivados de verbos o cuyo sentido es afín a una idea verbal, p. ej. timor y amor, pueden regir un genitivo para indicar lo que es sujeto u objeto (complemento) de dicha idea:

[4.3.1] Subjetivo: Neque amor coniugum hodiē minor est quam tunc (XIX.87)

[4.3.2] Objetivo: Sine timōre mortis contrā hostem eō (XXV.77) Thēseus ob amōrem patriae cīvēs suōs a mōnstrō servāvit (XXV.86)

[4.4] Genitivo de cualidad Describe la cualidad característica o permanente de un sustantivo. Suele usarse también para expresar la edad de una persona:

Quīntus est puer septem annōrum (XIX.33)

[4.5] Complemento de adjetivos El gen. sirve de complemento a diversos adjetivos, generalmente de significado afín a una idea verbal (cupidus, peritus, memor, plēnus, etc).

Hic saccus plēnus mālōrum est (VII.43)

Mīnōs, cupidus aurī atque sanguinis, nōn modo magnam pecūniam, sed etiam hominēs vīvōs ab Athēniēnsibus postulāverat (XXV.46)

Normalmente se trata de un gen. objetivo y puede acompañar también a un participio de presente: Eō tempore Thēseus, vir patriae amans… Athenīs vīvēbat (XXV, 51)

Page 52: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

www.culturaclasica.es www.lingualatina.es

LLPSI.Valores de los Casos 4

[B] COMPLEMENTO DE VERBOS (ADVERBAL)

[4.6] Con esse.

El genitivo puede aparecer como complemento del verbo esse, indicando en la mayoría de las ocasiones una posesión o una cualidad de la persona o cosa de la que hablamos (gen. posesivo y gen. de cualidad):

Cuius est haec taberna? Albini est (VIII, 2)

[4.7] Con verbos de recuerdo y sentimiento. Los verbos impersonales de “sentimiento” (pudet, paenitet, taedet, piget y miseret) expresan en gen. la causa del sentimiento y en ac. la persona afectada (ver 3.2 ):

Puerum pudet factī suī (XXIII.82)

El objeto de los verbos de “memoria” (obliviscī, reminīscī, meminisse) se puede expresar en ac. o en gen. (genitivo de objeto):

Oblīvīscere illīus virī improbī! (XXV.126)

[4.8] Con verbos de precio y estima. Para indicar en cuánto se estima algo, se utiliza el verbo aestimāre (o facere con el mismo sentido) más un genitivo como magnī, parvī, plūris, o minōris (genitivo de precio y estima):

Mercātōrēs mercēs suās magnī aestimant, vītam nautārum parvī aestimant (XXIX.6)

[4.9] Con verbos judiciales. Con los verbos accūsāre, damnāre y absolvere la culpa, la condena o el delito se expresa en gen. (genitivo de referencia):

Lydia pergit eum fūrtī accūsāre (XXIX.137)

5. DATIVO El dativo expresa fundamentalmente una idea de atribución, participación o interés, indicando, por tanto, la persona (o cosa) interesada.

[A] COMPLEMENTO INDIRECTO

[5.1] El complemento u objeto indirecto completa el significado de un verbo transitivo o intransitivo, expresando el destinatario o beneficiario de la acción:

Pater fīliō suō magnum mālum dat (VII.47) Albīnus Lydiae margarītās ostendit (VIII.46)

Los verbos impersonales, o expresiones impersonales, suelen llevar un dativo como único complemento:

Lacrimāre puerō Rōmānō nōn convenit (XV.63)

Page 53: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

www.culturaclasica.es www.lingualatina.es

LLPSI. Valores de los Casos 5

[B] DATIVO DE INTERÉS

[5.2] Dativo de daño o provecho Designa a la persona a quien concierne, a quien se le hace bien o a quien se le hace daño:

Dāvus: “Tibi nec caput nec pēs dolet!” (XIV.66)

Suele emplearse también con la expresión impersonal necesse est: Spīrāre necesse est hominī (X.58)

[5.3] Dativo posesivo Con el verbo esse y un nom., el dativo expresa a quién pertenece algo:

Mārcō ūna soror est (XII.6)

Se utiliza también habitualmente para indicar el nombre de alguien: Mātrī ‘Aemilia’ nōmen est. Quod nōmen est patrī? (XII.9)

[5.4] Dativo simpatético El dativo simpatético añade un matiz mucho más afectivo que el dativo posesivo. Es más apropiado traducirlo como un pronombre posesivo (mío, tuyo, suyo, etc.) que como un dativo:

Venter mihi (= venter meus) contrahitur propter famem (XXX.41)

[5.5] Dativo de relación El dativo de relación (o dativo de punto de vista) indica la persona con respecto a la cual es cierto lo afirmado en la oración:

Iīs, quī ad septentriōnēs nāvigant, oriēns ā dextrā est (XVI.50)

[5.6] Dativo agente Con el gerundivo (voz perifrástica pasiva), el agente, la persona por la que la acción ha de ser realizada, se expresa en dativo (no con ab + abl.).

Quidquid dominus imperāvit, servō faciendum est (XXXI.159)

[5.7] Dativo de finalidad El dativo puede expresar una idea de finalidad complementando a verbos como esse, venīre y dāre, que deben traducirse por una expresión del tipo “ser motivo (causa) de”, “venir como (en calidad de)”, “dar como”, etc.:

Deinde, cum iam... vulnera quoque et sanguis spectaculo essent, duo Romani... expirantes conciderunt (XLIII.89-93)

[C] DATIVO ADNOMINAL

[5.8] Llevan un complemento en dativo muchos adjetivos latinos, como amīcus, inimīcus, pār, impār, necessārius, cārus, etc.:

Magister amīcus est patribus vestrīs, patrī meō inimīcus (XVII.79) Longus somnus īnfantī tam necessārius est quam cibus (XX.4) Profectō lībertās mihi vītā cārior est (XXXII.85)

Page 54: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

www.culturaclasica.es www.lingualatina.es

LLPSI.Valores de los Casos 6

6. ABLATIVO

El ablativo se emplea, esencialmente, para expresar los complementos circunstanciales de la oración. Tiene tres valores fundamentales: separativo (indicando separación, origen y punto de partida), instrumental (instrumento, medio y modo) y locativo (lugar en el espacio y momento en el tiempo).

[A] ABLATIVO SEPARATIVO

[6.1] El abl. separativo (lugar de donde) indica el lugar del que parte o del que se aleja un determinado movimiento, responde la pregunta “¿de dónde?”. Suele ir precedido de las prep. ā/ab, ē/ex, dē:

ab (ā) + abl. indica el movimiento procedente de los alrededores de un lugar: Unde venit Iūlius? ab oppidō venit (VI.34)

ex (ē) + abl. indica que se sale de un sitio: Iūlia rosās carpit et cum quīnque rosīs ex hortō venit (V.57)

dē + abl. suele indicar movimiento desde arriba: Imber est aqua quae dē nūbibus cadit (XIII.90)

Los nombres de ciudad no llevan preposición: Unde venit Mēdus? Tūsculō venit (VI.48)

También se construyen sin preposición domus -ūs y rūs rūris: Sī necesse erit domō abire... cotīdiē ad nōs revertī dēbēs (XX.136)

En una segunda acepción, este ablativo indica separación de algo, que puede ser real o figurado. Se usa, pues, con verbos que expresan ideas de “alejarse, distar” (abesse, discēdere), “rechazar” (prohibēre), “moverse” (movēre), etc. Se emplea, además, con verbos como “liberar” (līberāre), “abstenerse” (abstinēre), “carecer” (carēre), “diferenciarse” (differre), etc. Puede ir con o sin preposición. Cuando el abl. separativo es una persona, se usa necesariamente con ā/ab:

Puerī Iūliam audiunt, neque iī ab Aemiliā discēdunt (V.56) Mēdus surgere cōnātur, nec vērō sē locō movēre potest (XVI.140) Īnfāns neque somnō neque cibō carēre potest (XX.5) Iī sōlī quī magnam pecūniam solvere potuerant servitūte līberābantur (XXXII.5)

[6.2] Ablativo de origen Se emplea para expresar el origen de una persona con verbos como nāscī, o participios como ortus, nātus, genitus (“nacido, descendiente de” + abl):

Troiānī sine cūrā dormiēbant, in iīs Aenēās, Anchīsā et Venere deā nātus (XXXVII.91)

[6.3] Ablativo comparativo El segundo término de una comparación puede expresarse con el mismo caso que el primer término precedido de quam, o bien mediante ablativo sin preposición:

Nunc pēs dexter māior est pede laevo (XXIV.30)

Page 55: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

www.culturaclasica.es www.lingualatina.es

LLPSI. Valores de los Casos 7

[6.4] Ablativo de materia La materia con la que está hecha un determinado objeto se puede expresar con ablativo precedido de ē/ex:

Catēna quā canis vincītur ex ferrō facta est (XXII.13)

[B] ABLATIVO INSTRUMENTAL-SOCIATIVO

[6.5] Ablativo de medio o instrumento Se emplea normalmente el ablativo sin preposición para expresar el instrumento o el medio con el que se hace algo:

Dominus servōs malōs baculō pulsat (VI.40) Fēminae gemmīs et margarītīs ānulīsque ōrnantur (VIII.23) Lydia tabernam Albīnī digitō mōnstrat (VIII.42)

Rigen abl. instrumental los verbos ūtī, fruī, fungī, vescī, potīrī y la expresión opus est: Quī arat arātrō ūtitur... quī serit manū suā ūtitur (XXVII.21) Post tanta negōtia magis quam umquam ōtiō fruor (XXX.23) Quid opus est armīs? (XXXII.78)

* Los nombres de persona se construyen con per + ac.: Facile aliquid novī per nūntiōs cognōscere potes (XXXI.10)

[6.6] Ablativo de precio Con los verbos que expresan la idea de comprar y vender (emere, vēndere, cōnstāre, etc.), el precio se expresa en ablativo sin preposición:

Hic ānulus centum nummīs cōnstat (VIII.59) Ōrnāmenta... parvō pretiō emuntur (VIII.104)

[6.7] Ablativo de limitación

También llamado ablativo de relación, indica en qué sentido es cierto lo afirmado en la oración. Suele determinar a adjetivos relacionados con estados físicos o anímicos (aeger) o verbos que significan “aventajar” (praestāre) “superar” (superāre), etc.:

Nec modo pede, sed etiam capite aeger est (XI.55) Contrā hostēs numerō superiōrēs fortissimē pugnāvissēmus (XXXIII.144) In īnsula Crētā ōlim vīvēbat mōnstrum terribile, nōmine Mīnōtaurus (XXV.25)

[6.8] Ablativo de medida Indica el grado, la medida, la cantidad en que una cosa difiere de otra. Se puede emplear para reforzar o atenuar un comparativo:

Nāvis paulō levior fit... et flūctūs multō altiōrēs fiunt (XVI.123)

También se encuentra delante de post y ante para indicar la diferencia de tiempo: Decem annīs ante apud parentēs nostrōs habitābāmus (XIX.123) Paulō post nihil ā nāve cernitur (XVI.91)

Page 56: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

www.culturaclasica.es www.lingualatina.es

LLPSI.Valores de los Casos 8

[6.9] Ablativo prosecutivo

Expresa el lugar “por donde”. Se utiliza con sustantivos que indican un lugar hecho a propósito para pasar por él (via, iter, porta, pōns, vadum e, incluso, terra y mare):

Mēdus viā Latīnā Rōmam ambulat (VI.51) * Con el resto de sustantivos, el lugar “por donde” se expresa mediante per + ac.:

Lupus, quī cibum nōn habet, per silvam errat (IX.59)

[6.10] Ablativo agente En las oraciones en voz pasiva, la persona gracias a la que se realiza la acción, el agente, se expresa en ablativo precedido de ā/ab:

Dominus ā servō malō timētur (VI.73) * Cuando el agente no es una persona, se emplea el abl. sin preposición. El ablativo indica aquí el medio o la causa y es frecuente tanto en frases pasivas como activas (ver 6.5):

Lydia verbīs Medī dēlectātur (VI.91) Cornēlius nōn est fessus, nam is equō vehitur. Iūlius lectīcā vehitur (VI.68)

[6.11] Ablativo de compañía Sirve para expresar la compañía de personas o cosas con las que cuenta alguien en la realización de una acción. Normalmente va precedido de la prep. cum:

Pater et māter habitant cum Mārcō et Quīntō et Iūliā (V.9)

[6.12] Ablativo de modo Indica el modo o la manera como se realiza la acción verbal. Suele ir sin preposición, aunque a veces puede ir precedido de cum:

Mārcus perterritus... magnā vōce clāmat (X.111)

[6.13] Ablativo de cualidad Describe la cualidad de un sustantivo. Suele usarse el abl. en lugar del gen. cuando la cualidad es accidental, pasajera o externa:

Aliquot praedōnes maritimī... tantā audaciā sunt ut nē armīs quidem Rōmānōrum dēterreantur (XXXII.48)

[6.14] Ablativo absoluto Constituye una construcción gramaticalmente independiente del resto de la frase. Suele constar de un sustantivo con un participio, de presente o de perfecto. En la mayoría de las ocasiones se puede traducir por una proposición temporal:

Nāvis ē portū ēgreditur multīs hominibus spectantibus (XVI.64) Cane vīnctō, tabellārius tandem intrat (XXII.119)

Frecuentemente podemos encontrar dos sustantivos en aposición o un sustantivo y un adjetivo concertados entre sí:

Sōle duce nāvem gubernō (XVI.94) Nautae nec marī turbidō nec marī tranquillō nāvigāre volunt (XVI.36)

A veces debe sobreentenderse en la traducción el verbo esse. Este ablativo absoluto sin participio es habitual para expresar el año de mandato de los cónsules romanos:

L. Genūciō et Q. Servīliō cōnsulibus mortuus est Camillus (XLVI.145)

Page 57: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

www.culturaclasica.es www.lingualatina.es

LLPSI. Valores de los Casos 9

ABLATIVO LOCATIVO

[6.15] El ablativo locativo expresa el “lugar en donde” alguien o algo se encuentra o donde se realiza una acción.

Normalmente, el abl. va precedido de la prep. in: Iūlius in magnā vīllā habitat (V.1)

* Con los nombres de ciudad de la 1ª y 2ª decl. sing., el lugar “en donde” se expresa en caso locativo, cuya desinencia es -ae (f. sg.), -ī (m. sg.):

Mēdus Tūsculī nōn est; neque Rōmae est Mēdus (VI.47)

* También tienen locativo los sustantivos domus -ūs, rūs rūris y humus -ī: Pater meus nauta nōn est et domī apud nōs manēre potest (XX.126) Iūlius... rūrī in ōtiō cōgitat dē negōtiīs urbānīs (XXVII.66) Et Mārcus et Sextus humī iacuērunt (XXI.21)

Los nombres de ciudad de la 3ª decl. y los de la 1ª y 2ª decl. pl. expresan el lugar “en donde” en abl. sin preposición:

Eō tempore Thēseus... Athēnis vīvēbat (XXV.51)

Además de estos casos, determinados nombres comunes que ya tienen una cierta significación de lugar pueden aparecer en caso ablativo sin prep. para indicar dicha circunstancia (locus, terra, mare, etc.): Ōstia sita est eō locō quō flūmen in mare influit (XVI.15)

[6.16] Ablativo de tiempo No lleva preposición, e indica el momento o la época en que ocurre algo. Suele expresarse con palabras de significado temporal (dies, annus, hōra, mēnsis, etc):

Aestāte diēs longī sunt... Autumnō folia dē arborius cadunt (XIII.87, 94) Quando sōl altissimus est? Hōrā sextā vel merīdiē (XIII.107)

Un uso muy frecuente se encuentra en la forma de expresar las fechas claves del mes: Scrībēbam Tūsculī Kalendīs Iūniīs (XXIII, 30)

[D] ABLATIVO ADNOMINAL

[6.17] El ablativo adnominal es un tipo de complemento que acompaña a sustantivos y adjetivos. Se trata siempre de nombres que se relacionan con verbos que expresan idea separativa o instrumental, como plēnus, gravidus, perītus, dignus, etc.: Tū sōlus amōre meō dīgnus erās (XIX.111)

Page 58: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

APÉNDICE 11. DERIVACIÓN Y COMPOSICIÓN EN LATÍN

[A] SUFIJOS

Muchas palabras nuevas surgen mediante la adición de diversas sílabas que se denominan 'sufijos', como -ia, -iludo, -or, -iO, -osus, -are. Éstos se añaden al tema de las palabras.

[1] Verbos derivados de sustantivos

Se forman verbos a partir de sustantivos con los sufijos: -iire/-iirl e -fre/-fr!. Ejs.: cenare < cenIa; 5scuIari < oscul1um; firrIre < fio1is; partid < pars partlis.

[2] Adjetivos derivados de sustantivos

Los sustantivos fannan adjetivos con estos sufijos: -asus, -iilis, -Gris, -iirius,-flis, -icus, -lus, -eus, -¿¡tus, -iinus, -fnus, -ensis.

Ejs.: pretiosus < pretilum; nav(jUs < navlis; mTIitiiris < mnes witlis; agriirius < ager agrli; hostflis < hostlis; bellicus < belllum; orlHorius < oriltor -6rlis; aureus < aurlum; togiitus < togla; RomGnus < R6mla; divfnus < dlvlus; Atheniensis < Athenlae.

[3] Sustantivos derivados de verbos

Se forman sustantivos a partir de verbos con los sufijos: -io, -us, -ium,-mentum, -oro Ejs.: mütatio < mütare -atlum; adventus < advenIre -ventlum; iüdicium < iüdicalre; 6mamentum < emare; timor < timelre; venator < venari -atlum.

y adjetivos con los sufijos: -bilis, -idus, -lvus. Ejs.: mütabilis < mütalre; timidus < timelre; imperattvus < imperare -atlum.

[4] Sustantivos femeninos derivados de adjetivos

A partir de los adjetivos se forman sustantivos femeninos que indican cualidad, mediante estos sufijos: -ia, -itia, -itas, -iUido. Ejs.: gratia < gratlus; laetitia < laetlus; nebilitas < n6billis; magnitiido < magnlus.

[5] Verbos incoativos

Añadiendo las letras -sc- (ese) se forman verbos incoativos en -(e)seere, que indican el comienzo de una acción. En la mayoría de los casos se añade un preverbio (y, a veces, -a­pasa a -i-). Ejs.: pallelre> pallescere; rubelre > e-rubescere; latelre > de-litescere.

[B] PREVERBIOS Se denomina verbo simple el que no proviene de otro verbo, como dare, facere, ferre, eurrere. De los verbos simples se originan verbos compuestos mediante la adición de sílabas denominadas' preverbios' .

Los preverbios latinos son:

ah-fii- ad- ante- eircum con- de- dis- ex-/e- in- inter-intro- ob- per- prae- praeter- pro- re- sub- super- triins-

Algunos preverbios cambian al entrar en contacto con la consonante siguiente: ab- > a1Js- (abs-terrere), au- (au-jiJgere); ad- > ac- (ac-cedere), af- (a/jerre), ag- (ag-gredI), al- (01-loqu!), ap- (ap-ponere), ar- (ar-rogare), as- (as-segun, at- (at-tulisse), a- (a-spicere); con- > col­(col-nibI), com- (com-movere), cor- (cor-rumpere), co- (co-fre); dis- > dif- (dif-fidere), m- (m-gredI), di-(discrTbere); ex- > ef- (elfugere); in- > il- (tI-lüdere), im- (im-mittere), ir- (irrumpere); ob- > oc­(oc-currere), of- (oJ-jerre), op- (op-pugnare); pro- > prod- (prod-esse); re- > red- (red-Tre); sub- > suc- (suc-cedere), suf- (sufficere), sup- (sup-plere), sur- (sur-ripere), su- (su-spicere), sus- (sus­tinere); trlins- > tra- (tra-dücere).

59

Page 59: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

APÉNDICE III. EVOLUCIÓN FONÉTICA

Aproximadamente el 80 por ciento del vocabulario de la lengua castellana procede del latín. Los sustantivos y adjetivos evolucionaron a partir del caso acusativo. La -m del ac. sing. desapareció muy pronto y la -s del ac . pI. se conservó en castellano como morfema de plural. Anotamos a continuación los principales cambios fonéticos en la evolución del latín al castellano.

[A] VOCALISMO

[1] Diptongación de if / o tónicas: térram > tierra; p6rtam > puerta.

[2] Apertura de (en cualquier sílaba) y de f(en sílaba final) > e: clbum > cebo, inimicum > enemigo; dixf> dije. ji (eu cualquier sílaba) / ü (en sílaba final) > o: súmus > somos; maniis > manos.

[3] Pérdida de vocales protónica y postónica: ap(e)ríre > abrir; nólJ(i)len! > noble.

[4] Monoptongación de ae ' oe > e: aetalem> edad (pero si estaba acentuado en latín , ae > ic: caelum > cielo); poellam > pena; au > o: aurum > oro.

lB] CONSONANTISMO SIMPLE

[1] En posición Inicial, f· > h· (muda): jiUum > hijo; se mantiene la f- cuando en castellano le sjgue -ue ya veces -ie:fontem > fuente.

[2] Pérdida de las finales (excepto -i y -s): numquam > nunca; sic> sí; /Ion> no; caput > cabo. En cambio, mel > miel; arnas > amas.

[3] i semiconsonántica: seguida de vocal> j; seguida de -a > y: iustum > justo; iam > ya.

[4] Sonorización de oclusivas sordas eutre vocales (p, t, e, qu > h, d, g): caput > cabo; vitam > vida; lacum > lago; aquam > agua.

[5] Pérdida ocasional de oclusivas sonoras (b, d, g) entre vocales: foedum > feo, cadere > caer;frigus> frío.

[C] GRUPOS CONSONÁNTICOS

[1] Simplificación de consonantes geminadas: occultare > ocultar; sagittam > saeta; affectum> afecto.

[2] pi· ' el- (a veeesft-) > 11·: pienum > lleno; clavem > llave;flammam > llama.

[3] -et- > -ch·: noctem > uoche.

[4] -mn- , -un- , -gn- > -ñ-: autumnum > otoño; annum > año; pugnum > puño.

[5]-x· [ks] > -j-:fixum > fijo.

[6] s· inicial seguida de consonante> es- (desarrolla una vocal protética): scutUn! > escudo; sperare > esperar; studere > estudiar.

[7] Sonorización de oclusivas sordas eutre vocal y -r (.pr-,- fr-,- er- > ·hr., -dr-, .gr.): Aprilem > abril; patrem > padre; lacrimam> lágrima.

[D] GRUPOS DE CONSONANTE + SEMICONSONANTE ·i [l]-di- > -y.: radillm > rayo; hodie > hoy.

[2]-li-> -j·:foliam > hoja.

[3] -ni- > -ñ-: seniorem > señor.

[4] -ti- > -ci- / -z-: navigatio > navegación; malitiam > maleza.

60

Page 60: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

A agere egisse actum llevar, hacer, ocuparse (de) ilab/abs prp +abl de, desde, después, por agmen -inis n ejército en marcha ab-dücere o retirar agous -1m cordero ab-errire alejarse, extraviarse agrieola -ae m agricultor ab-esse i-fuisse estar ausente/alejado ain' ¿es posible? ab-ieere echar de si iiO ais alt ¡junt decir ab-ire -00 -iisse alejarse, partir ila -ael ala abs v. ilab/abs a1bus-a -um blanco absens -entis adi ausente alere -uisse altum nutrir, sustentar abs-tinere mantener lejos alienus -a -um ajeno, de otro ae v. atquelac ali-quandii alguna vez ae-ci!dere acercarse (a) a1i-quantum bastante aceendere -disse -énsum encender a1i-qui -qua -quod algún ae-eidere -disse suceder, aeaeeer a1i-quid algo ae-eipere recibir a1i-quis -quid alguno, alguien ae-eubire estar echado a la mesa a1i-quot indicl algunos ae-eumbere -cubuisse echarse a la mesa aliter de otro modo ae-eurrere -rnsse acudir, llegar cornendo alius -a -ud otro ae-eüsire acusar alii ... alii unos ... otros icer -eris -ere ardiente, fugoso aIlicere -iO -exisse -ectum atraer acerbus -a -um acre, agrio alter -era -erum uno, el otro (de dos) acies -eil orden de batalla a1tum -In alta mar aeütus -a -um afilado, agudo a1tus-a-um alto, elevado adprp+acc a, hacia, hasta, junto a amins -antis m amante ad-dere -didisse -ditum añadir amire amar ad-esse af-fuisse estar presente, asistir ambulire ir a pie, pasear ad-hüc todavía, aún amiea-ael amiga ad-ieere añadir amieitia -ae I aniistad ad-ire -00 -iisse -itum dirigirse, ir (a) amieus-Im amigo ad-iungere agregar amicus -a -um amigo, amistoso ad-iuvire ayudar i-mittere perder ad-miriri admirar, maravillarse amnis-ism río admiritiii -anis I admiración amoenus -a -um ameno ad-mittere admitir, dar entrada amor-iirism amor ad-nectere -xuisse -xum unir, pegar amphitheitrum -1 n anfiteatro ad-iirire adorar an o, o bien adulesci!ns -entis m adolescente, joven aneilla -ae I esclava, criada ad-vehere transportar, importar angostus -a -um angosto, estrecho ad-venire llegar anima-ael soplo, aire, vida, alma adversus/-um prp +acc en dirección a, contra anim-ad-vertere prestar atención a adversus -a -um opuesto, desfavorable animal -ilis n ser viviente, animal aedificare edificar, construir animus-im espiritu, alma aedifieium -i n edificio annus-I m año aeger -gra -grum enfermo anOte prp +acc, adv delante de, antes (de) aegriitire estar enfermo antei ante aegriitus -a -um enfermo ante-hic antes, hasta ahora aeque igualmente ante-quam antes de, antes que aequinoetium -1 n equinoccio antiquus -a -um antiguo, viejo aequus -a -um igual, tranquilo inulus-Im anillo, sortija ii!r -eris m aire anus -OSI vieja aestis -itis I estío, verano aperire -uisse -rtum abrir aestimire estimar, valorar apertus -a -um abierto aetis -itis I edad apis -isl abeja affeetus -OS m estado de ánimo ap-pirere aparecer af-ferre at-tulisse al-litum traer, llevar, causar appellire l1amar, hablar a af-ficere afectar ap-piinere poner encima, servir af-firmire afirmar ap-portire llevar, traer, aportar age -ite +imp ¡ea! ¡vamos! ap-prehendere prender, asir ager-gñm campo, terntorio ap-propinquire (+dat) acercarse (a)

3

Page 61: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

Aprilis -is (mensis) abril bisium -1 n beso apud prp +acc junto a, con beitus -a -um feliz, dichoso aqua-aef agua bellum -1 n guerra aquila -aef águila bellus -a -um gracioso, bonito arinea -aef araña, telaraña bene bien arire arar, labrar beneficium -In beneficio, favor arator -oris m labrador bestia -aef animal, bestia aritrum -1 n arado bestlola -ae f animal pequeño, insecto arbitriri pensar, juzgar, creer bibere -bisse beber arbor -oris f árbol bini -ae-a dos (cada uno) arcessere -lvisse -Hum llamar, hacer venir bis dos veces arcus -üs m arco bonum -1 n el bien, lo bueno arduus -a -um escarpado bonus -a -um bueno argenteus -a -um de plata bOs bovis m({ buey argentum -i n plata bracchium -1 n brazo arma -orum n pi armas brevi adv en breve armire armar, aparejar brevis -e breve, corto armitus -a -um armado ars artisf habilidad, arte e asassis m as (moneda de cobre) cachinnus -1 m carcajada a-scendere -disse subir (a), trepar cadere cecidisse caer asininus -a -um de asno caecus -a -um ciego asinus -1 m asno, burro caedere cecidisse caesum golpear, herir, matar a-spergere -sisse ,-sum esparcir, añadir caedes -isf matanza, carnicería a-spicere mirar caelum-i n cielo at pero calamus -i m caña (para escribir) ater -tra -trum negro, oscuro calceus -i m calzado, zapato atquelac y, que, como calidus -a -um caliente itrium -1 n atrio, sala calor -oris m calor attentus -a -um atento campus -i m llanura, campo audicia -aef audacia, osadía candidus -a -um blanco brillante audax -acis adi audaz, osado canere cecinisse canter, sonar audere ausum esse osar canis -is m({ perro, perra audire oír, escuchar cantire cantar au-ferre abs-tulisse ab- llevar consigo, quitar cantus -üs m canto, sonido

latum capere -io cepisse captum coger, tomer, capturar au-fugere huir, escaparse capillus -1 m cabello augere -xisse -ctum acrecentar, aumentar capitulum -1 n capítulo Augustus -i (mensis) agosto caput -itis n cabeza aureus -a -um áureo, de oro carcer -eris m cárcel, prisión auriga -aem cochero cardo -inis m quicio, gozne auris -isf oreja carere +abl carecer de aurum -i n oro carmen -inis n canto, poema aut o caro carnis f carne aut. .. aut 0".0 carpere -psisse -ptum coger, pacer

autem pero, en cambio cirus -a -um caro autumnus -1 m otoño castra -orum n pi campamento auxilium -i n auxilio, socorro casus -üs m caída, caso auxilia -orum n pi tropas auxiliares catena -aef cadena

avarus -a -um ávido, codicioso, avaro cauda -aef cola i-vertere alejar causa -aef causa, motivo avis -isf ave, pájaro gen ((mea) + causa a causa de, por razón de avunculus -1m tío materno cautus -a -um cauto, prudente

cavere ciivisse cautum guardarse de B cedere cessisse irse, retirarse baculum -i n bastón celer -eris -ere rápido, veloz balare balar celsus -a -um alto, elevado balneum -i n baño cena -aef comida, cena barbarus -a -um bárbaro, extranjero cenare comer

4

Page 62: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

cénsere -uisse -sum juzgar, pensar comoedia -ae f comedia centésimus -a -um ccntébimo com-parare comparar centum cien com-plecfi -exum abrazar tera -aef cera com-pllire -evisse -etum llenar, comnpletar cerebrum -1 n cerebro com-plüres -a varios, muchos cernere crevisse distinguir, discernir com-putare calcular, contar certamen -inis n combate, contienda conari intentar, esforzarse certare combatir, disputar condiciii -onisf condición certe seguramente, al menos con-ficere hacer, acabar certo adv seguram.:nte, sin duda con-lidere +dat confiaren certus -a -um cierto, seguro con-fitéri -fessum confesar cessare tardar, cesar con-iungere juntar, reunir ceteri -ae -a los otros, los demás coniüux -iugis mlf cónyuge, marido o mujer ceterum adv por lo demás, pero con-scendere -disse subir (a), montar a ceterus -a -um restante, lo otro "-con-sequi seguir, alcanzar charta -aef papel con-sidere -sedisse sentarse cibus -1 m comida, cebo consilium -i n consejo, decisión, pro-cingere -nxisse -nctum circumdar, ceñir pósito, plan -cipere -io -cepisse -ceptum con-sistere -stitisse ponerse, detenerse circa prp +acc alrededor de, cerca de con-solari consolar circénses -ium m pl juegos de circo consonans -antis f consonante circensis -e del circo conspectus -üs m vista circiter alrededor, cerca de con-spicere ver, observar circum prp +acc alrededor de, cerca de constans -antis adí constante, firme circum-dare circundar, cercar con-stare -stitisse costar circum-silíre -uisse saltar alrededor constare ex costar de circus -i m circo con-stituere -uisse -ütum determinar, decidir cisprp +acc de lado de acá con-sümere consumir, agotar, pasar citerior -ius que está más acá con-temnere -mpsisse despreciar citra prp +acc del lado de acá -mptum civis -is m/f ciudadano, conciudadano con-tinere -uisse -tentum contener clamare gritar continuo adv en seguida clamor -óris m clamor, griterío contra prp +acc contra clarus -a -um claro, brillante con-trahere contraer, fruncir classis -is f flota contrarius -a -um contrario claudere -sisse -sum cerrar con-turbare turbar, desordenar claudus -a -um cojo con-venire reunirse, convenir, ir bien clausus -a -um cerrado convenire (ad/+dat) cIavis -isf llave con-vertere volver clemens -entis adí dulce, clemente conviva -ae mlf comensal, convidado cocus -i m cocinero convivium -i n festin, banquete coep- v. incipere con-vociire llamar, convocar cogere co-egisse -acturn forzar, obligar copia -aef abundancia, cantidad cogitare pensar copulare atar, unir cognomen -inis n sobrenombre coquere -xisse -ctum cocer, guisar cognoscere -óvisse -itum conocer, reconocer cor cordis n corazón cohors -rtis f cohorte coram prp +ab/ en presencia de colere -uisse cultum cultivar cornü -üs n cuerno collis -is m collado, colina corpus -oris n cuerpo col-loquI conversar cor~igere .rexisse.recturn corregir, emendar colIoquium -1 n conversación, coloquio cofidié doaroamente, cada día collum -1 n cuello eras mañana colonus -i m campesino, colono erassus -a -um gordo, grueso color -oris m color crédere -didisse (+dat) creer (en), confiar (a) columna -ae f columna créscere -evisse crecer comes -itis m compañero cruciare atormentar, torturar comitari acompañar crüdélis-e cruel com-memorare hacer mención de cruentos -a -um ensangrentado commünis-e común cruor -oris m sangre

5

Page 63: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

cri. -MS n pierna de-tergere enjugar crus -ueisf cruz de-terri!re apartar cubire -uisse -itum estar echado/tendido de-trahere sacar, quitar cubiculum -i n dormitoria, alcoba deus -í m, pi dei/dii/di dios culina -aef cocina de-vorire tragar, engullir culter -trI m cuchillo dester otra -trum derecho cumprp+abl con dícere -xisse dictum decir, llamar, hablar cum coniünctió cuando, pues, como dictire dictar

cum pñmum +perf tan pronto como dietum -i n palabra cünae -arumfpl cuna dii!s -ei m (O dia cünctus -a -um todo, entero, pi todos dif-ficilis -e dificil cupere -io -ivisse desear digitus -i m dedo cupiditis -atis f deseo dignus -a -um digno cupldus -a -um (+gen) deseoso, ávido dillgi!ns -entis adi diligente, cuidadoso cür ¿porqué? diligere -exisse -ectum amar cüra -aef cuidado dímidius -a -um medio cürlire cuidar, preocuparse de dí-mittere despedir currere cucurrisse correr dIrus-a-um horroroso currus -üsm carro, coche dis-ei!dere alejarse de, irse cunus-üsm carrera, curso, rumbo discere didicisse aprender eüstildíre custodiar, guardar diseipulus -i m discipulo

dis-iungere desunir, separar D dis-suidere disuadir, desaconsejar dare dedisse datum dar diü, comp diütius largo tiempo di!prp+abZ de, desde arriba díves -itis adi rico dea -aef diosa dívidere -isisse -isum separar, dividir debi!re deber divitiae -arumfpZ riquezas débllls -e débil, inválido doci!re -uisse doctum enseñar, instruir decem diez doctus -a -um instruido, docto December -bris (mensis) diciembre dolere doler, afligirse deci!re estar bien a, convenir dolor -oris m dolor decli!s diez veces domi/oc en casa decimus -a -um décimo domina-aef dueña, señora di!clinare declinar dominus -i m dueño, señor de-esse de-sum de-fuisse faltar, no ayudar domumadv a casa de-fendere -<lisse -ensum defender domus -úsf, abZ-o casa de-inde/ dein después, luego donare dar, regalar di!lectire deleiar, complacer donec mientras, en tanto que déli!re -i!visse -i!tum borrar, destruir donum -i n don, regalo di!lieiae -arum.f pi delicia dormire dormir delphinus -i m delfin dorsum -i n dorso, lomo di!mere -mpsisse -mptum quitar dubitire dudar dé-milnstrire mostrar, demostrar dubius -a -um indeciso, dudoso di!mumadv s6lo, por fin du-eenñ -ae -a doscientos di!nirius -i m denario (moneda de plata) dücere -xisse ductum conducir, guiar, dirigir di!nI -ae-a diez (cada uno) uxorem dücere casarse (con) di!nlque en fin, finalmente duleis -e dulce di!ns dentis m - diente dum mientras, en tanto que dé-nuo de nuevo dum-modo con tal que deonumadv abajo dumtasat s6lo dé-ridi!re burlarse de duo -ae-o dos dé-seendere -disse descender duo-decim doce di!-serere -uisse -rtum abandonar, dejar duo-decimus -a -um duodécimo di!siderire echar de menos duo-de-triginti veintiocho dé-sllrre -uisse saltar abajo duo-de-viginñ dieciocho di!-slnere -siisse dejar, terminar dürus -a -um duro dé-sistere -sti tisse . desistir de, cesar de dux ducis m guia; general di!-spi!rire desesperar di!-spieere mirar abajo, desdeñar

6

Page 64: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

E exitus -üs m salida, fin e v. ex/e ex-ornare adornar ebrius -a -um ebrio, borracho ex-planare explanar, explicar ecce he aquí, aquí está ex-piinere exponer, desembarcar educare educar ex-pugnare conquistar, expugnar e-dücere hacer salir ex-pugnatiii -Cinisf conquista, expugnación ef-ficere producir, lograr ex-spectare esperar, aguardar ef-fugere huir, escapar ex-tendere -disse -tum extender ef-fundere verter, derramar extra prp +acc fuera de ego me mihilmi yo,mí,me e-gredi -ior -gressum salir F egregius -a -um egregio, eminente faber-bñm obrero, artesano e-icere echar fuera fiibula -ae f cuento, fábula e-lidere -sisse -sum elidir fiibularI hablar, charlar e-Iigere -legisse -lectum elegir facere -iO Iecisse factum hacer emere emisse emptum comprar facies -eif rostro, cara en he aquí facile adv fácilmente enim en efecto, pues facilis -e, sup -illimus fácil ensis -is m espada factum -i n hecho, acción eiiadv (hacia) allí fallax -acis adi falaz, engañador epigramma -atis n epigrama fallere fefellisse falsum engañar epistula -ae f carta, misiva falsus -a -um falso, engañoso eques -itis m jinete falx -cisf hoz, falci! equidem ciertamente fiima -aef fama equitatus -üs m caballería fames -isf hambre equus -i m caballo familia -aef familia, esclavos erga prp +acc hacia, para con fiiri hablar ergii así pues fateri fassum confesar e-ripere -io -uisse -reptum arrebatar, robar fatigare fatigar errare errar, vagar fiitum -1 n hado, destino, muerte e-rubescere -buisse enrojecer favere Iavisse +dat serv favorable, favorecer e-rumpere precipitarse fuera Februarius -1 (mensis) febrero erus -1 m dueño, señor relicitas -atisf felicidad, dicha esse sum fuisse futürum estar, ser relix -Icis adi feliz, dichoso

esse/fore remina -aef mujer esse edo edisse esum comer fenestra -aef ventana et y, también fera -aef fiera

et... et tanto ... como fere casi, unos et-enim yen efecto feriix -ocis adi fogoso, salvaje, feroz etiam además, también, aún ferre tulisse latum llevar, soportar

etiam atque etiam varias veces ferreus -a -um férreo, de hierro etiam-nunc todavía ferrum -1 n hierro et-si aunque fertilis -e fértil e-volare volar, salir volando ferus -a -um salvaje e-volvere -visse -lütum desplegar, abrir fessus -a -um fatigado, cansade ex/e prp +abl de, desde -ficere -i6 -Iecisse -fectum ex-audire oír fidere fisum esse +dat confiarse ex-citare desaertar, excitar fides -eif confianza, fe, lealtad ex-clamare gritar, exclamar fides -iumfpl lira ex -ciigitare excogitar, inventar fidicen -inis m tocador de lira ex-cruciare torturar fidus -a -um fiel, leal ex-currere -rrisse -rsum salir corriendo fieri factum esse ser hecho, hacerse, suceder ex-cüsare excusar, disculpar figere -xisse -xum fijar exemplum -1 n ejemplo, modelo filia -aef hija exercitus -üs m ejército filiola -aef hijita ex-haurire vaciar, apurar filiolus -1 m hijito exiguus -a -um pequeño, exiguo filius -1 m hijo ex-ire -eo -iisse salir filum -1 n hilo ex-istimare juzgar, pensar finire limitar, poner fin

7

Page 65: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

finis -is m límite, fin glaeil!s -eí f hielo jUre soplar gladiator -óris m gladiador fledere -xisse -xum doblar gladlitorius -a -um de gladiador flere -evisse llorar gladlus -í m espada flos -óris m flor gloria -ae f gloria flúctus -üs m ola glorlosus -a -um glorioso fluere -lixisse fluir gracilis-e griicil, esbelto flúmen -inis n rio gradus -lis m paso fluvius -í m rio Graecus -a -um griego foedus -a -um feo grammatlca -aef gramática folium -í n hoja grammaticus -a -um gramatical, de gramática foras adv afuera gratia -aef favor, agradecimiento foris -isf puerta gen (/meii) + griitiii por (amor de) foris adv fuera griitiam habere estar agradecido fiirma -aef forma griitiiis agere dar las gracias fiirmosus -a -um hermoso gratus -a -um grato, agradecido forsitan quizá, acaso gravida adí f embarazada fortasse quizá,acaso gravls -e pesado forte adv por casualidad gremium -ín regazo fortis -e fuerte, valiente grex -egis m grey, rebaño fortúna -aef fortuna, suerte gubernare pilotar, gobernar forum -í n plaza pública, foro gubernator -óris m timonel fossa -aef foso gustare gustar frangere -egisse -actum romper, quebrar frater -tris m hermano H fremere -uisse gruñir habl!re tener frequens -entis adí numeroso, frecuente habitare habitar fretum -i n estrecho, freo hasta -aef asta, lanza frigl!re tener frio haud no frigidus -a -um frio haurire -sisse -stum sacar frigus -oris n frio herba -aef hierba frons -ontis f frente heri ayer frúgl!s -umfpl frutos heu ¡ah! ¡ay! frui+abl gozar, disfrutar (de) heus ¡eh! ¡hola! frúmentum -i n grano hic haec hoc este, éste frústra en vano hic aqul fuga -aef fuga hiems -mis f invierno fugere -ió fügisse huir hinc de aqui fugitivus -a -um esclavo fugitivo hodil! hoy fulgur -uris n relámpago holus -eris n hortaliza, verdura fundere füdisse füsum verter homli-inism hombre fundltus adv hasta el fondo, a fondo hiira -aef hora fundus -i m fondo horrendus -a -um horrendo, espantoso fúr -is m ladrón horrl!re estar erizado, temblar, fúrtum -i n robo, hurto tener horror a futúrus -a -um (vo esse) futuro, venidero hortirl animar, exhortar

hortus -i m jardln, huerto G hospes -itis m huésped gallus -í m gallo hostis -is m enemigo gaudl!re gavísum esse gozarse, alegrarse hüc acá, (hacia) aqul gaudium -in gozo, alegria húmanus -a -um humano geminus -a -um gemelo humiloe a tierra, en tierra gemma-aef piedra preciosa, gema humilis -e bajo gemmitus -a -um con piedra preciosa humus -if tierra, suelo gena -aef mejilla gens gentis f raza, nación, pueblo genú -lis n rodilla iacere -ió iecisse iactum echar, arrojar genus -eris n género, clase lacere yacer, estar echado gerere gessisse gestum llevar, tener, hacer ladare arrojar, agitar

8

Page 66: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

iactüra -ae f alijo, pérdida induere -uisse -ütum poner iam ya, ahora indütus +abl vestido lanltor -oris m portero Industrius -a -um activo, laborioso linua-aef puerta In-ermls -e inerme linuarlus -1 (mensis) enero In-esse estar en Ibl allí In-exspectitus ~a -um inesperado -icere -ID -iecisse -iectum inlins -antis mlf niiio, nma idem eadem idem el mismo in-reJix -Icis adi desgraciado, infeliz Id-eo por esto inferior -ius comp más bajo, inferior Idoneus -a -um apropiado, idóneo inferos -a -um de abajo, inferior idüs -uumfpl elD o 15 (del mes) inferi -orum m pi . los infiernos lecur -oris n higado inastus -a -um expuesto, amenazado Igitur asi pues, pues in-lidus -a -um infiel, desleal Ignirus -a -um ignorante infunus -a -um sup el más bajo, infimo ignis -is m fuego in-ftectere doblar, declinar ignorire ignorar, desconocer in-ftuere desembocar ignoscere -ovisse +dat perdonar infri prp +acc debajo de, abajo ignotus -a -um desconocido ingenium -1 n naturaleza, carácter iIle -a -ud aquel ingens -entis adi ingente, enorme iIlic allí, en aquel lugar in-hüminus -a -um inhumano iIlinc de am in-imicus -1 m enemigo (particular) iIlüc (hacia) am, allá in-inimicus -a -um enemigo, hostil . iIlüstrare alumbrar, iluminar Inltium -1 n principio, comienzo imigo -inisf imagen iniüria -ae f injusticia . imber -bris m lluvia in-iüstus -a -um injusto imitiri imitar inopia-aef escasez, inopia im-mitürus -a -um no maduro Inqult -iunt dice Immo no, por el contrario inquam digo Im-mortilis -e inmortal in-scribere escribir sobre im-par -aris adi desigual inseriptió -anis f inscripción Im-patiens -entis adi impaciente in-struere -üxisse -üctum colocar, alinear Im-pendere +dat amenazar instrümentum -1 n iustrumento, utensilio Imperare +dat mandar Imperitor -oris m general (en jefe) insula -aef isla

imperlum -1 n mando, orden, imperio Integer -gra -grum intacto, entero impetus -üs m embestida, ataque Intellegere -exisse -ectum comprender im-plger -gra -grum activo, diligente Inter prp +acc entre, durante Im-plere -evisse -etum llenar interse uno a otro, se Im-plicare -uisse -itum enredar Inter-dum alguna vez, a veces impluvium -1 n impluvio Inter-ei entretanto Im-pónere poner, colocar (en) Inter-esse estar en medio de Im-primere -pressisse apretar, apoyar sobre, inter-ficere matar -pressum imprimir interim entretanto

Im-probus -a -um malo, malvado Internus -a -um interno, interior imus -a -um sup el más bajo, infimo inter-peDire interrumpir inprp+abl en,entre inter-rogire preguntar, interrogar prp+acc a, en, hasta, contra intri prp +acc dentro de

in-eertus -a -um incierto intrire entrar (en) in-cipere -io coepisse empezar, comenzar Intueri mirar, contemplar coeptum intusadv dentro

in-clüdere -sisse -sum encerrar In-validus -a -um inválido, débil incoia -ae m({ habitante in-vehere llevar, importar in-colere habitar in-venlre encontrar, hallar incolumls -e incólume, sano y salvo In-videre +dat envidiar ineonditus -a -um confuso, desordenado invldia -ae f envidia Inde de alli in-vocire invocar index -icis m lista, indice locósus -a -um jocoso, festivo In-dignus -a -um indigno, vergonzoso Ipse-a-um mismo, en persona In-dodus -a -um ignorante, indocto Ira-aef ira, cólera

9

Page 67: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

iratus -a -um irritado, indignado leo -anis m león ire ea iisse itum ir, pasar levare alzar, levantar is ea id él, éste, este levis -e ligero, leve ¡ste -a -ud ese, esa, eso lex légisf ley ita así, de este modo Iibellus -1 m libro ita-que por eso Iibenter de buena gana item igualmente, asimismo Iiber -bñ m libro iter itineris n viaje, marcha liber -era -erum libre iterum una vez más, de nuevo liberare liberar iubere iussisse iussum mandar, ordenar libere: Iibet +dat placer, agradar, gustar iücundus -a -um agradable liberi -arum m pi hijos lülius -1 (mensis) julio libertas -iitis f libertad iungere iünxisse iünctum unir, juntar libertinus -1 m liberto Iünius -1 (mensis) junio Iicere: Iicet +dat estar permitido iüs iüris n derecho, justicia Iigneus -a -um de madera

iüre con derecho, con razón lignum -1 n madera, leño iüstus -a -um justo mium -1 n lirio iuvare iüvisse iütum ayudar, complacer limen -inis n umbral iuvenis -is m jovene jinea -aef cuerda, cordel, línea iüxta prp +acc junto, cerca Iingua -aef lengua

Iittera -ae f letra K litus -oris n litoral, playa kalendae -iirumfpl el primero (del mes) locus -1 m, pl-i/-a m/n lugar, sitio kalendarium -1 n calendario longe lejos, con mucho

longus -a -um largo L loqui locütum hablar labiliipsum caer (resbalando) lücere lüxisse brillar labor -aris m trabajo, fatiga lucerna -aef lámpara labOrare trabajar, esfuerzarse lucrum -1 n ganancia, lucro labrum -1 n labio luctari luchar labyrinthus -1 m laberinto lüdere -sisse -sum jugar lac lactis n leche lüdus -1 m juego, escuela lacertus -1 m brazo lügere -xisse afligirse, estar de luto lacrima -aef lágrima lüna -aef luna lacrimare llorar lupus -1 m lobo lacus -üs m lago lüx lücisf luz, dia laedere -sisse -sum herir, hacer daño laetari alegrarse, regocijarse M laetitia -aef alegría, gozo maerere estar triste, afligirse laetus -a -um contento, alegre maestus -a -um triste, afligido laevus -a -um izquierdo magis más lana -aef lana magister -tri m maestro de escuela largiñ dar copiosamente magnificus -a -um magnífico, espléndido largus -a -um liberal, generoso magnus ~a -um grande latere estar escondido maior -ius comp mayor, más grande Lañnus -a -um latino Miius -1 (mensis) mayo latrare ladrar maleadv mal latus -eris n costado, flanco maleficium -1 n mala acción, crimen latus -a -um ancho malle miiluisse querer más, preferir laudare loar, alabar, elogiar malum -1 n mal, calamidad laus laudisf alabanza, elogio malum -1 n manzana lavare liivisse lautum lavar, bañar malus -a -um malo, malvado lectica -ae f litera, silla de manos mamma-aef mamá lectulus -1 m cama mane indecl n, adv mañana, por la mañana lectus -1 m cama, lecho manere mansisse permanecer, quedar(se) legatus -1 m embajador, legado manus -üsf mano legere legisse lectum leer mare -is n mar legiO -anis f legión margarita -aef perla legiOnarius -a -um legionario maritimus -a -um de mar, marítimo

10

Page 68: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

maritus -i m marido, esposo nüllamoda .. de ninguna manera Mirtius -i (mensis) marzo moenia -ium n pI murallas miter -tris f madre molestos -a -um molesto, desagradable miterla -ae f materia mollire ablandar mitriina -aef matrona mollis -e blando, tiemo mitürus -a -um maduro monere advertir, recordar mixime sobre todo miins montis m monte, montaña miximus -a -um el mayor, el más grande miinstrire indicar, señalar medicus -i m médico miinstrum -i n monstruo medium -in medio, centro mora-aef tardanza, demora medius -a -um del medio, central mordere IJIOmordisse-sum morder mel mellis n miel morimortuum morir melior -ius comp mejor mors mortisf muerte melitos -a -um de miel, dulce mortilis -e mortal membrum -in miembro mortuus -a -um « moñ) muerto meminisse +gen/acc recordar, acordarse miismarism costumbre memorire moncionar movere mavisse matum mover memoria -aef memoria, recuerdo mox pronto, luego mendum -in falta, error mulier -erisf mujer mens mentisf mente, alma, espiritu multi -ae-a muchos mensa -aef mesa multitüdii -inisf multitud, gran número mensa secunda postres multii+comp mucho,muy

mensis -is m mes multom -i n, adv mucho mentiii -anisf mención mundus -im mundo, universo mentiri mentir mundus -a -um limpio, nítido mercitor -aris m mercador, comerciante münire fortificar mercitiirius -a -um mercante münus -ms n regalo merciis -edisf salario, alquiler mürus-im muralla, muro merere merecer, ganar Müsa -aef Musa mergere -sisse -sum sumergir, anegar mütire cambiar, trocar merIdies -ei m mediodía, sur mütus-a-um mudo merum -in vino puro mütous -a -um prestado merus-a-um puro, sin mezcla mütuum darelsümere prestar/tomar prestado merx -rcisf mercancia metere recolectar, cosechar N metoere -uisse temer nam pues, porque metus -üs m miedo, temor -nam ¿ ... pues? meus -a -um, voc mi mio, mi namque pues, porque mUes -itism soldado nirrire narrar, contar mnitire ser soldado nirritiii -anis f narración mnitiris -e militar niscinitum nacer mille, pI milia -ium n mil nisus -i m nariz miniri+dat amenazar natire nadar minime de ningún modo nitüra-aef naturaleza minimus -a -um sup minimo, el mis pequeño nitus -a -um « nisci) nacido minister -tri m servidor, criado XX aonas nitus de 20 años de edad minor -us comp menor, más pequeño nauta-aem marinero minuere -uisse -ütum disminuir, reducir nivicula -ae f barca, bote minus -firis n, adv menos nivigire navegar miribilis -e maravilloso nivigitiii -anis f navegación miriri asombrarse (de) nivis -isf nave, embarcación mirus-a-um asombrose, sorprendente -ne ¿ ... ? si miscere -uisse mixtum mezclar ni! (para) que no, que misellus -a -um pobre, pobrecillo ne ... quidem ni siquiera, tampoco mlser -era -erum misero, miserable nec v. ne-quelnec mittere misisse missum enviar, arrojar necire matar modo sólo, hace poco necessirius -a -um necesario modo ... modo ora ... ora necesse est es necesarlo

modus-im modo, manera negire negar, decir que no

11

Page 69: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

neglegens -entis adi negligente, descuidado numquam nunca neglegere -exisse -ectum descuidar nunc ahora negotium -j n ocupación, negocio nuntiare anunciar, dar a conocer nemo -inem -ini nadie, ningún nuntius -i m mensajero, mensaje nequam adi indec/, sup qua nada vale, malo nuper hace poco nequissimus nutrix -icisf nodriza

ne-que/nec y no, ni nux nucisf nuez n .... n. ni... ni

ne-scire no saber O neu v. ne-ve/neu o ¡oh! neuter otra -trum ninguno de los dos obprp+acc por, a causa de ne-ve/neu y no, o no oblivisci -¡¡tum +genlacc olvidar nexnecisf muerte violenta, matanza ob-oedire +dat obedecer nidus -i m nido obscurus -a -um oscuro niger -gr8 -grum negro occidens -entis m occidente, oeste nihil/nH nada oc-cidere -disse ponerse nimis demasiado oc-cidere -disse -sum matar nimium demasiado occultare ocultar, esconder nimius -8 -um demasiado grande oc-currere -currisse +dat encontrar nisi si no, excepto oceanus -i m océano niveus -a -Uffi níveo ocellus -1 m ojito nix nivisf nieve octivus -8 -um octavo nobilis -e conocido, célebre octin-genñ -ae -a ochocientos nocére+dat dañar octo ocho noli -Ite +f'!f ¡no ... ! October -bris (mensis) octubre nolle noluisse ne querer octoginti ochenta nomen -inis n nombre oculus -j m ojo nominare nombrar, llamar odisse odiar non no odium -i n odio nonae -arumfpl el5 o 7 (del mes) of-ferre ob-tulisse -Iatum ofrecer nonagésimus -a -um nonagésimo officium -i n deber nonaginta noventa olim en otro tiempo, una vez non-dum aún no, todavía no omnis -e todo, cada, pi todos non-genñ -ae -a novecientos opera -aef trabajo, cuidado non-ne ¿(acaso) no ... ? operire -uisse -ertum cubrir non-nuIli -ae -a algunos opes-umfpl medios, riquezas non-numquam aregima vez, a veces oportére: oportet conviene, es necesario nonus-a -Uffi nono, noveno opperiri -ertum esperar nos nobis nosotros oppidum -in ciudad noscere novisse (aprender a) conocer op-pugniire atacar noster otra -trum nuestro optare desear nostrumgen de nosostros optimus -a -um sup óptimo, el mejor nota -aef señal, signo opus -eris n trabajo, obra notus -a -um conocido opus est es necesario novem nueve ora -aef borde, costa November -brís (mensis) noviembre orare rogar novisse « noscere) conocer oritiO -onis f discurso, oración novus -a -um nuevo orbis -is m circulo, órbita nox noctisf noche orbis terrarum la tierra, el mundo nubere -psisse +dat casarse (con) ordinare ordenar, regular nubes -isI nube ordo -inis m fila, orden núbilus -a -um nuboso oriens -entis m oriente, este nudus -a -um desnudo oriri ortum levantarse, salir núgae -¡¡rumfpl semplezas, niñerías ornimentum -i n ornato, adorno núllus -8 -um ninguno ornire adornar, equipar num ¿(acaso) ... ? si os ossis n hueso numerare contar os oris n boca numerus-i m número oscitare bostezar nummus-im moneda, sestercio osculari besar

12

Page 70: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

llseulum -i n beso pensum-in tarea ostendere -disse presentar, mostrar perprp+acc a través, por IIsdirlns -i m portero per-eurrere -rrisse -1'SUDl atravesar (corriendo) ostium -i n puerta, entrada per-eutere -io -eussisse golpear, batir IItl1l5UB -a -um ocioso, desocupado -cussum otlum -i n ocio, descanso per-dere -didisse -ditum arruinar, disipar, gastar ovls -isf oveja per-ferre soportar IIvum-in huevo per-fieere acabar

pergere per-rexisse continuar, proseguir P perieulllsus -a -um aniesgado, peligroso pibulum -i n pasto, forraje perieulum -i n peligro, riesgo paene casi per-Ire -ea -iísse perecer, pederse paen-Insula -ae f penfnsula perlstylum -i n peristilio piglna-aef página per-mittere permitir palli!re estar pálido, palidecer per-movi!re agitar, conmover pallidus -a -um pálido perpetuus -a -um constante, perpetuo pallium -i n manto per-sequi perseguir palma-aef palma persona -ae f personaje, persona palpitAre palpitar per-silidi!re -sisse +dat persuadir, convencer pinis -ism pan per-territus -a -um aterrado, espantado papyrus -if papiro per-turbire perturbar, alterar pir paris adi igual per-venire anibar, llegar parire preparar pes pedis m pie paritus -a -um pronto, dispuesto pessimus -a -um sup el peor pareere pepercisse +dat perdonar, respetar petasus -i m petaso (sombrero) parenti!s -um m pi padres (padre Y madre) petere -ivisse -itum dirigirse a, atacar, buscar, ped parere -io peperisse dar a luz, parir, poner phantasma -atis n fantasma, espec:tro pirl!re (+dat) obedecer piger -gra -grum perezoso parrieida -ae m panicida plla-aef pelota parl -msf parte, dirección pDum -in venablo, dardo partIri dividir pIpllre piar, pipiar parum pocom no bastante pIrita-aem pirata parvulus -a -um muy pequeilo, párvulo pirum-in pera parvus -a -um pequeilo pllcltor -Oris m pescador piseere pavisse piistum apacentar, satisfacer piseis -is m pez passer -eris m gorrión placere +dat dar placer, agradar passus -üsm paso (1,48 m.) plinl! claramente, enteramente pistor -Oris m pastor plinus -a -um claro, evidente pater -tris m padre plaudere -sisse (+dat) aplaudir patere estar abierto plenus -a -um (+gen/abl) lleno patipassum sufrir, soportar pli!rI-que plerae- plera- la mayor parte, los más patli!ns -entis adi paciente pli!rumque generalmente patientla -ae f paciencia plllriire llorar patria -aef patria, pals natal plurls -a comp más, mayor número pauel -ae-a pocos pluriml -ae -a sup el mayor número paullsper poco tiempo, un momen plus pliris n, adv más paulll +comp, ante/post poco, un poco piieulum -i n copa paulum poco, un poco poena-aef castigo, pena pauper -eris adi pobre poeta -ae mlf poeta pixpAcisf paz poi!tleus-a-um poético pectus -oris n pecho polllei!rI prometer peciilium -i n peculio ponere posuisse positum poner, colocar peeunia -ae f dinero populus -i m pueblo peeiinillsus -a -um rico, dinerado porens -im puerco, cochino pecus -oris n ganado porta-aef puerta (de ciudad) pedes -itis m soldado de infanterla portire llevar, portear peior -ius comp peor portus-üsm puerto pellere pepulisse pulsum rechazar, expulsar poseere poposcisse pedir, reclamar penna-aef pluma pOlse potuisse poder, ser capaz de

13

Page 71: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

possidere -sedisse poseer, tener promere -mpsisse -mptum sacar post prp +acc, adv detrás de, después de promissum -1 n promesa post-ei em segioda. después pro-mittere prometer posterior -ius comp posterior prope prp +acc, adv cerca de, cerca, casi posterus -a -um siguiente properire apresurarse posthic en adelante propinquus -a -um cercano post-quam desaiés que, desde que proprius -a -um propio postremo adv em fom. fomare,emte propter prp +acc por, por causa de postremus -a -um último propter-ei por esto postulire pedir, demandar pro-silire -uisse saltar fuera potire beber pro-spicere mirar adelante potestis -litis f peder, potestad protinus en seguida potio -onis f bebida provincia -ae f provincia potius más bien proximus -a -um sup el más cercano, próximo prae prp +abl delante de, por prüdens -entis adi prudente, sagaz praecipue principalmente püblicus -a -um público, del Estado praedium -1 n predio, hacienda pudere: pudet me (+gen) me avergüenzo (de) praedo -6nis m ladrón, pirata pudor -oris m vergüenza prae-esse (+dat) estar delante de puelIa -aef muchacha prae-ferre preferir puer -erl m muchacho praemium -1 n premio, recompensa pugna -aef pugna, pelea, combate prae-nomen -inis n prenombre pugnire combatir, luchar prae-ponere +dat poner al frente de pugnus -1 m puño praesens -entis .adi presente puIcher -chra -chrum bello,hermoso prae-stire -stitisse cumplir puIchritüdo -inis f belleza praeter prp +acc por delante de, excepto pulIus -1 m pollo, cachorro praeter-ei además pulmo -onis m pulmón praeteritus -a -um pasado pulsire golpear, batir privus -a -um falso, malo pünire castigar preciri rogar, suplicar puppis -isf popa preces -umfpl súplicas pürus -a -um limpio, puro prehendere -disse -ensum coger putiire pensar, creer premere pressisse -ssum apretar pretiiisus -a -um precioso Q pretium -1 n precio, valor quadriigesimus -a -um cuadragésimo pridem hace mucho tiempo quadriigintii cuarenta pri-die el día antes quadrin-genti -ae -a cuatrocientos primoadv al principio quaerere -slvisse -situm buscar, preguntar primum adv primeramente quiilis -e ¿cuál? ¿de qué modo? primus -a -um primero quiilitiis -litis f cualidad princeps -ipis m el primero, jefe quam que, como, cuán principium -i n comienzo, principio quam +sup lo más ... posible prior -ius anterior, primero quam-diü ¿cuánto tiempo? como prius adv antes quam-ob-rem ¿por qué? prius-quam antes que, antes de quamquam aunque privitus -a -um privado, particular quando ¿cuándo? cuando, ya que proprp+abl por, en lugar de quantitiis -¡¡tis f cantidad pro bus -a -um bueno, probo quantum -1 n ¿cuánto? cuanto, como pro-cedere adelantarse, avanzar quantus -a -um ¿cuán grande? cuanto, como procul lejos quii-propter ¿por qué? pro-currere -rrisse -rsuro avanzar corriendo quii-re ¿por qué? prod-esse pro-fuisse +dat aprovechar, ser útil quiirtus -a -um cuarto proelium -1 n batalla, combate quasi como, como si profecto ciertamente quater cuatro veces pro-ferre sacar quatere -io agitar, sacudir proficisci -fectum partir quaterni -ae -a cuatro (cada uno) pro-gredi -ior -gressum avanzar quattuor cuatro pro-hibere alejar, impedir quattuor-decim catorce pro-icere arrojar -que y

14

Page 72: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

queñ questum quejarse red-ire -ea -iisse -itum volver qui quae quod que, el que re-düeere hacer volver qui quae quod ( ... ?) ¿qué ... ? re-ferre rettulisse volver a traer, devolver quia porque regere rexisse rectum gobernar, dirigir quid n (v. quis) ¿qué? algo regio -anis f región quidadv ¿porqué? regnare reinar, ser rey qui-dam quae- quod- un cierto, uno regula -aef regla quidem sin duda, por lo menos re-linquere -liquisse dejar

né quidem ni siquiera -licturn quidni ¿porqué no? reliquus -a -um restante, pilos otros quid-quam algo re-manere quedarse, permanecer

neque/nec quidquam y nada remigare remar quid-quid cualquier cosa que re-mlniscI +gen/acc recordar quieseere -evisse descansar, reposar re-mittere hacer volver, devolver quietus -a -um quieto, tranquilo re-movere alejar quin ¿por qué no? remus-i m remo quin-deeim quince repente subitamente, de repente quin-genti -ae -a quinientos repeñre repperisse hallar quini -ae-a cinco (cada uno) repertum quinquaginta cincuenta re-ponere volver a poner quinque cinco re-prebendere reprender quinquies cinco veces re-pugnare resistir Quintilis -is (mensis) julio re-quiescere descansar quintus -a -um quinto re-quirere -sivisse -situm buscar, preguntar quis quae quid ¿quién? ¿qué? res reif cosa,hecho,asonto quis quid (si/numlné ... ) alguien, alguno, algo re-sistere -stitisse +dat quedarse, resistir quis-nam quid-nam ¿quién (pues)? re-spondere -disse -ausum responder quis-quam alguien, alguno responsum -i n respuesta nec/neque quisquam y nadie, y ninguno rete -is n red

quis-que quae- quod- cada, cada uno re-tlnere -uisse -tentum retener quis-quis cualquiera que re-trabere hacer volver quoadv adónde re-venire volver quod (= quia) porque reverti -tisse -sum volver quod n (v. qui) que, lo que re-vocare hacer volver quo-modo ¿cómo? rex regis m rey quoniam puesto que, porque ñdere -sisse -sum reir quoque también ridiculus -a -um ridiculo, c6moco quot indécl cuántos, como rigare regar, irrigar quot-annis todos los años ñpa-aef ribera, orilla quoties ¿cuántas veces? ñsus-üsm risa

ñvus-im arroyo R rogare rogar ramus -i m ramo rogitare preguntar rapere -ia -uisse -ptum arrastrar, arrebatar Rominus -a -um romano rapidus -a -um rápido rosa -aef rosa raroadv raramente ruber -bra -brum rojo rarus -a-um raro, poco numeroso rubere ser rojo, enrojecer ratio -anis f razón rudis -e rudo, bruto, inculto ratis -isf balsa rumor -tiris m rumor re-cedere retroceder, retirarse rumpere rüpisse ruptum romper re-cipere recibir, acoger ruñloc en el campo recitare leer a voz alta rursus nuevamente, otra vez re-cognliscere reconocer rus rüris n el campo rectus -a -um recto, justo, correcto rüsticus -a -um rústico, del campo recta (viii) en línea recta

re-cumbere -cubuisse acostarse S red-dere -didisse -ditum devolver, restituir sacculus -1 m bolsa red-imere -emisse rescatar, redimir saceus -i m saco -émptum sacerdos -titis mlf sacerdote, sacerdotisa

15

Page 73: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

saeculum -1 n siglo servare conservar, salvar saepe a menudo, muchas veces servire +dat servir, ser esclavo saevul -a -um rabioso, cruel servitüs -ütis f servidumbre, esclavitud sagitta -ae f flecha, saeta servus -i m esclavo, siervo sal salis m sal ses-centi -ae -a seiscientos salire -uisse saltar sese se, sí salús -ütis f salud, salvación séstertius -i m sestercio (moneda) salütem dicere +dat saludar seu v. si-ve/seu

salútire saludar severus -a -um severo salvare salvar sex seis salve -ete ¡salud! buenos días sexaginta sesenta salvere iubere saludar sexies seis veces salvus -a -um salvo, sano Sextilis -is (mensis) agosto sanare curar sextus -a -um sexto sine verdaderamente si si sanguis -inis m sangre sic así, de este modo sanus -a-um sano siccus -a -um seco sapere -ió -iísse tener juicio sic-ut como, así como sapiens -entis adi sabio signare marcar, sellar satis bastante significare indicar, significar saxum -i n roca significatio -ónis f significación seaena -ae f escena signum -i n estatua, sello, bandera seaenicus -a -um teatral silentium -i n silencio scalpellum -1 n escalpelo, lanceta silere callarse scamnum -in banquillo silva -aef bosque, selva scelestus -a -um malvado, criininal similis -e parecido, semejante seelus -eris n crimen simul al mismo tiempo ICnicet naturalmente simul atque +perf en cuanto scindere -idisse -issum desgarrar, rasgar sin pero si seire saber sine prp +abl sin senDere -psisse -pturn escribir sinere sivisse siturn pennitir, dejar scútum -i n escudo singuli -ae -a imp (cada uno), cada sesibi se, sí sinister -tra -trum izquierdo secire -uisse -ctum cortar sinus -üs m pliegue de la toga secundum prp +acc a lo largo de si-quidem puesto que secundus -a -um segundo, favorable sitis -isf sed sed sino, pero situs -a -um situado se-decim dieciséis si-ve/seu os si, o sedere sildisse estar sentado s .... s. o ... o, ya sea ... ya sea sella -aef silla sol-is m sol semel una vez solere -itum esse soler semen -inis n grano, simiente solum -i n suelo semper siempre solum adv sólo senex senis m hombre viejo solus -a -um solo senl -ae-a seis (cada uno) solvere -visse solüturn soltar, pagar, cumplir sententia -ae f opinión, sentencia navem solvere levar anclas, zarpar sentire sensisse sensum sentir somnus-im sueño septem siete sonus -i m sonido September -bris (meosis) septiembre sardes -iumfpl suciedad septen-decim diecisiete sordidus -a -um sucio, sórdido septentriones -um m pi norte soror -óris f hennana septimus -a -um séptimo spargere -sisse -sum esparcir, dispersar septin-genti -ae -a setecientos species -ei f aspecto, especie septuaginti setenta spectare contemplar, mirar sequI secütum seguir spectator -óris m espectador serenus -a -um sereno, sin nubes speculum -i n espejo serere sevisse satum sembrar, plantar sperare esperar serius -a -um serio spes -eif esperanza sermo ..onis m conversación -spicere -ió -exisse -ectum

16

Page 74: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

splrire respirar tantumadv tanto, sólo stire stetisse estar de pie tantun-dem tanto, lo mismo statim en seguida, al punto tantus -a -um tan grande statuere -uisse -ütum detenninar, fijar tardus -a -um lento, tardo, tardio stella -aef estrella tata -ae m papá sternere striivisse striitum tender, cubrir taurus-i m toro stilus -1 m estilo ti!ctum -1 n techo stipendium -1 n paga, servicio militar temeririus -a -um irreflexivo, implUdente

stipendia merere ser soldado tempestis -itis f tempestad strepitus -üs m ruido templum -In templo studere +dat afanarse, dedicarse tempus -oris n tiempo studiiisus -a -um (+gen) aficionado tenebrae -arumfpl oscuridad, tinieblas studium -in empeño, afición, afán tenebriciisus -a -um tenebroso stultus -a -um necio, tonto tenere -uisse -ntum tener, retener stupi!re qudarse atónito tenuis -e delgado suidere -sisse +dat aconsejar ter tres veces sub prp +abl/acc bajo; debajo, al pie de tergere -sisse -sum enjugar sub-ire -00 -iisse ponerse bajo, tergum -1 n espalda subitus -a -um, adv -o súbito terni -ae-a tres (cada uno) sub-mergere sumergir, hundir terra -aef tierra, pals sub-urbinus-a-um vecino a Roma terrére asustar, espantar súmere -mpsisse -mptum tomar terribilis -e terrible, espantoso summus -a -um sup el más alto/elevado tertius -a -um tercero super prp +acc sobre, encima de testis -is mlf testigo prp+abl acerca de, sobre theitrum -1 n teatro

superbus -a -um soberbio, orgulloso tibiae -arumfpl flauta super-esse quedar, sobrar tibicen -inis m tocador de flauta superior -ius comp más alto, superior timere temer superus -a -um de arriba, superior timidus -a -um medroso supplicium -1 n castigo, suplicio timor -<iris m miedo,temor supri prp +acc, adv incima de, sobre, arriba titulus -1 m titulo surdus -a -um sordo toga-aef toga surgere sur-rexisse levantarse togitus -a -um togado, vestido de toga sur-ripere -io -uisse llevarse a escondidas, tollere sus-tulisse sub- lavantar, quitar -reptum robar litum

súrsum arriba, hacia arriba tonitrus -üs m trueno suscitire despertar, resucitar tot indecl tantos su-spicere lavantar la vista (a) totii!s tamtas veces sus-tinere sostener, soportar tiitus-a-um todo, entero suus -a-um su,suyo tri-dere -didisse -ditum entregar, dar syllaba -ae f silaba trahere -ixisse -actum arrastrar, tirar

tranquillitis -itis f calma, tranquilidad T tranquillus-a-um tranquilo, en calma tabella -ae f tableta trins prp +acc por encima de tabellirius -1 m portador de cartas trins-ferre llevar (a otro sitio) taberna -ae f tienda trins-ire -eo -iisse -itum pasar (por encima de) tabernirius -1 m tendero tre-eenti -ae -a trescientos tabnla-aef tabla, tableta tri!-decim trece tacere callarse tremere -uisse temblar tacitus -a -um callado, silencioso tres tria tres talentum -1 n talento trici!simns -a -um trigésimo tilis -e tal tricllnium -1 n triclinio, comedor tam tan, tanto triginti treinta tam-diü por tanto tiempo trini -ae-a tres tamen sin embargo, con todo tristis -e triste tam-quam como tristitia -ae f tristeza tandem en fin, por fin tú ti! tibi tú, ti, te tangere tetigisse tictum tocar tueritütum proteger tantum -1 n tanta cantitad tum entonces, después

17

Page 75: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

tumultuiri meter ruido vallis -isf valle tumultuJ -üs m tumulto viUum-ín empalizada, vallado tune entonces varius -a -um vario, diverso tunlea-aef túnica vis visis n, pi -a -órum vaso, vasija turba-aef muchedumbre, turba -ve o turbAre agitar, revolver vebere vexisse vectum llevar, transportar turbidus -a -um agitado, tempestuoso vel o, o bien turgid(ul)us -a -um hinchado velle voló voluisse querer, desear turpil -e feo veJib: -ócis adi veloz, rápido tütus-a-um seguro, protegido vilum-ín vela tuus-a-um tu, tuyo vel-ut como tyrannus -í m tirano vena-aef vena

ven-dere -didisse vender U venire vénisse ventum venir ubi ¿dónde? donde venter -tris m vientre ubi pñmum +peif tan pronto que ventus -í m viento

ubi-que en todas partes venustus -a -um gracioso, amable üIIus -a-um algún, un vervéris n primavera neque/nec üllus y ningún verbera -um n pi latigazo, palos

ulterior -ius ulterior, más alejado verberAre azotar, golpear ultimus -a -um último verbum-ín palabra ultri prp +acc al otro lado de, allende veréri temer ululire aullar verii en verdad, mas, pero umbra-af sobra neque/nec vero pero no umerus-ím hombro versiri girar, ha\1arse, estar ümidus -a -um húmedo, mojado versiculus -i m verso corto umquam alguna vez versus -üsm linea, verso üniadv junto versus: ad ... versus en la dirección de unde ¿de dónde? de donde vertere -tisse -sum hacer girar, volver ün-de-eentum noventa y nueve verum pero, sino ün-decim once verus -a-um verdadero, n verdad ündecimus -a -um onceno vesper-eñm tarde ün-dl!-triginti veintinueve vesperiadv por la tarde ün-de-viginti diecinueve vester otra -trum vuestro üni -ae-a un, uno vestigium -í n huella üniversus -a -um entero vestimentum -í n vestido ünus-a-um un,uno vestire vestir urbinus -a -um de la ciudad, urbano vestis -is f vestido urbs -bisf ciudad vestrumgen de vosotros ürere ussisse ustum quemar, abrasar vetire prohibir üsque hasta, desde vetus -eris viejo, anci!lno ut como via -aef camino, via, ca\1e ut+coni que, para (que) vicesimus -a -um vigésimo

uter utra utrum ¿cuál de los dos? victor -óris m, adi vencedor uter-que utra- utrum- (cada uno de) los dos victiiria -aef victoria üti üsum +abl servirse de, usar, tener videre vidisse visum ver, pass parecer utinam ojalá vigilAre velar, estar despierto utrum ... an ¿ ... o ... ?si...o vigilia -ae f vigilia üva -aef uva viginti veinte ull:or -órisf esposa, mujer vTIis-e barato

vma -aef casa de campo, villa V vineere vícisse victum vencer vaeuus -a -um vacio vincire -nxisse -nctum atar, encadenar vigire dar vagidos, gemir vinea -aef viña valde mucho, muy vinum -í n vino vale -ete adiós vir-ím hombre valere ser fuerte, estar bien vires -iumfpl fuerza valetüdii -inisf salud virga -aef bastón, vara validus -a -um fuerte virgii -inis f virgen, muchacha

18

Page 76: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

virtüs -ütis f valor, valentia volare volar vis, acc vim, abl vi violencia, vigor, poder voluntis -atisf voluntad viscera -um n pi visceras, entrañas vorigil -inis f remolino, vorágine visere -sisse ir a ver, visitar vorare devorar, engullir vita-aef vida vosvobis vosotros vitire evitar voxvOcisf voz vitis -isf vid vulnerare herir vIvere vixisse vivir vulnus -eris n herida vivus -a-um vivo vultus -üs m rostro, cara vix apenas vocibulum -i n vocablo, palabra Z vilcalis -ísf vocal zephyrus -1 m céfiro, viento del oeste vocare llamar, invitar

19

Page 77: Ørbeg, Hans H. - Lingua Latina Part I Latin-Spanish Vocabulary

TÉRMINOS GRAMMATICALES

LATINO ABREVIATURAS ESPAÑOL ablifivus (ciisus) abl ablativo a"üsitivus (ciisus) acc acusativo imvum (genus) áet activo adiedivum (nomen) adi adjetivo adverbium -i n adv adverbio appellifivum (nomen) apelativo eisus-üsm caso comparitiii -anís I comparación comparifivus(gr.adus) eomp comparativo coniugitio -anís I conjugación coniünctio -anís I eoni conjunción coniünctivus (modus) eoni subjuntivo dafivus (ciisus) dat dativo declinitio -anís I décl declinación demonstrifivum (pronomen) demostrativo depiinens (verbum) dép deponente lemiDinum (genus) f/fom femenino fururum (tempus) Iut futuro genefivns (ciisus) gen genitivo genus (nominislverbi) género gerundium -i n. gerundivum -i n gerundio imperifivus (modus) imp imperativo imperfectum (tempus praeteritum) imperf imperfectu indeclinibile (vocabulum) indécl indeclinable indefiDitum (pronomen) indefinido indicifivus (modus) ind indicativo infinifivus (modus) lrif infmitivo interiectiii -onis I inteJjección interrogiifivum (pronomen) interrogativo lociifivus (casus) loc locativo masculinum (genus) mimase masculino modus (verbi) modo neutrum (genus) n/neutr neutro nominifivus (casus) nom nominativo optifivus (modus) optativo pars oritionis parte de la oración participium -i n part participio passivum (genus) pass pasivo perfectum (tempus praeteritum) perf perfecto persona -ael pers persona personile (pronomen) personal plürilis (numeros) pl/pliir plural plüsquamperfectum (tempus praet.) pliisqu pluscuamperfecto posifivus (gradus) pos positivo possessivum (pronomen) posesivo praepositio -onis I prp preposición praesens (tempus) praes presente praeteritum (tempus) praet pretérito priiniimen -inis n pron pronombre proprium (nomen) propio relifivum (pronomen) rel relativo sioguliris (numerus) sglsing singular superlifivus (gradus) sup superlativo supioum supino verbum vb verbo vocifivus (casus) voe vocativo