ordem basiku iha ubuntu

6
Ordem Basico (Basic Command) iha Ubuntu By Raul Jamur Inside Ordem (command) basiku iha GNU/Linux halao iha shell ida nebee bai-bain hanaran terminal ou console. Terminal ou console nee rekonese ho naran Command Line Interface (CLI) nebee bele aktiva hanesan klik ou hili Menu Applications – Accessories – Terminal. Dalan seluk bele mos halao husi Console los det nia lalaok mak hanehan ctrl+alt+F1 iha Keyboard iha Keyboard F1 hanehan koko to F6. Atu fila fali mai mode Grafical User Interface (GUI) Hanehan ctrl+alt+F7 iha Keyboard. Tuir mai iha Ordem (command) jeral nebee hetan iha distribuisaun ida-idak iha GNU/Linux liu-liu iha distribuisaun Ubuntu. 1. login Fungsaun :atu tama ba iha rede nia area. Observasaun :Ema ida-idak nebee legal uja sistema UNIX iha identifikasaun kona ba identidate (ID). 2. Password Fungsaun :Hatama lian xhave (Password) wainhira login. Observasaun:Ba ema nebe foun nebee registu tiha ona husi SUPER USER maka user la presija atu hatama tan lian xhave (password). Ida nee atu Bele assegura lian segeredu ou lian xhave nebee iha tiha ona. 3. login Fungsaun :Atu halo ou troka ita nia lian xhave. 4. who Fungsaun :Atu hatene User nebee aktifu ka Onlline hela (login). 5. finger Fungsaun : Finger iha fungsaun nebee atu hanesan ho who, so que finger prepara informasaun baa identitade user nebee kompletu liu iha who. 6. logout Fungsaun :Atu sai husi sistema ou taka sessaun login nian. Observasaun :Se wainhira atu taka terminal diak liu uja ordem ida nee, para aksesu nebee legal husi login nee ema seluk sei la uja ou tama fali uja ita nian. 7. exit Fungsaun :Atu sai ou taka sistema. Observasaun :Hanesan ho fungsaun logout. 8. whoami

Upload: raul-amaral

Post on 07-Aug-2015

918 views

Category:

Technology


3 download

TRANSCRIPT

Page 1: Ordem basiku iha Ubuntu

Ordem Basico (Basic Command) iha UbuntuBy Raul Jamur InsideOrdem (command) basiku iha GNU/Linux halao iha shell ida nebee bai-bain hanaran terminalou console. Terminal ou console nee rekonese ho naran Command Line Interface (CLI) nebeebele aktiva hanesan klik ou hili Menu Applications – Accessories – Terminal. Dalan seluk belemos halao husi Console los det nia lalaok mak hanehan ctrl+alt+F1 iha Keyboard ihaKeyboard F1 hanehan koko to F6. Atu fila fali mai mode Grafical User Interface (GUI) Hanehanctrl+alt+F7 iha Keyboard. Tuir mai iha Ordem (command) jeral nebee hetan iha distribuisaunida-idak iha GNU/Linux liu-liu iha distribuisaun Ubuntu.

1. login

Fungsaun :atu tama ba iha rede nia area.

Observasaun :Ema ida-idak nebee legal uja sistema UNIX iha identifikasaun kona baidentidate (ID).

2. Password

Fungsaun :Hatama lian xhave (Password) wainhira login.

Observasaun:Ba ema nebe foun nebee registu tiha ona husi SUPER USER maka user lapresija atu hatama tan lian xhave (password). Ida nee atu Bele assegura lian segeredu oulian xhave nebee iha tiha ona.

3. login

Fungsaun :Atu halo ou troka ita nia lian xhave.

4. who

Fungsaun :Atu hatene User nebee aktifu ka Onlline hela (login).

5. finger

Fungsaun : Finger iha fungsaun nebee atu hanesan ho who, so que finger preparainformasaun baa identitade user nebee kompletu liu iha who.

6. logout

Fungsaun :Atu sai husi sistema ou taka sessaun login nian.

Observasaun :Se wainhira atu taka terminal diak liu uja ordem ida nee, para aksesunebee legal husi login nee ema seluk sei la uja ou tama fali uja ita nian.

7. exit

Fungsaun :Atu sai ou taka sistema.

Observasaun :Hanesan ho fungsaun logout.

8. whoami

Page 2: Ordem basiku iha Ubuntu

Fungsaun :Atu hatene user nebee mak login iha komputer/terminal.

Observasaun : Uja para atu hetan terminal nebee seidauk logout ou exit no atu hakarakhatene se nian mak uja terminal nee.

9. date

Fungsaun :Atu haree ou muda oras no loron/fulan.tinan.

10. cal

Fungsaun :Atu haree kalendariu husi tinan 0000 t/f 9999.

11. ls

Fungsaun :Atu haree lista file iha folder ka direktori nebee aktivu hela.

Observasaun :Ordem ida nee atu haree informasaun kona baa direktori ho file nian.Ordem nebee simples husi ls atu hatudu naran file det. Ordem nebee naruk aumenta oukomesa ho opsaun –l, nebee sei hatudu naran file nebee hamutuk ho informasaun atununee file ita bele haree ida-ida.

Opsaun-opsaun nebee iha:

-a : Atu haree file iha directory inklui mos nia laran.-o : Atu haree det naran directory-g : Halo (Cetak) ID grupu iha lalaok nebe naruk-I : Halo (Cetak) numeru ba iha User ida-idak.-l : Atu haree kompletu file hotu-hotu.-o : Halo (Cetak) ID ema nebee uja (karik uja –1)-r : Hadia ou Haktuir naran file nebee iha tiha ona-t : Hadia naran file baseia ba oras ida nebee ita modifika tiha ona, la tuir naran.-o : Hadia naran file Baseia ba momentu ida nebee ikus hadia.

Ba opsaun naran, bele “naran” nee maka fatin ba directory, ordem bee halo (Mencetak)informasaun nebee husu husi opsaun nebee (option) ba file hotu iha direktori laran. Wainhira“naran” file ida, maka informasaun file nebee iha relasaun ho ida nebee haloo sai tiha ona(dicetak).

1. chmod

Fungsaun : Troka permission ida iha direktori/file.

Formatu : chmod 777 naran_file

2. clear

Fungsaun :Hamos layar, (Hanesan ho ordem CLS iha DOS).

Formatu : clear ou bele mos hanehan kombinasaun husi letra iha Keyboard ctrl+D

3. cmp

Fungsaun :Atu halo komparasaun file1 ho file2 no bele halo reportajem ba nia diferensa.

Formatu : cmp file1 no file2

Observasaun :Orden ida nee sei la halo reportajem karik file 2 nee hanesan ou identiku.

Page 3: Ordem basiku iha Ubuntu

Observasaun :Orden ida nee sei la halo reportajem karik file 2 nee hanesan ou identiku.

4. cp

Fungsaun :Atu halo file1 sai ba file2.

Formatu :$ cp file1 file2 copia → file1 ba file2 $ cp koko3 /home/jamur/raul → copia filekoko3 baa direktori seluk

Observasaun :Ordem cp sei-copia file ida baa file seluk ou halo copia file ida ou liu ba ihadirektori ida.

5. rm

Fungsaun :Atu apaga ou hamoos file ida.

Format : rm naran-file. ou rm /path_file_iha-ba

6. mv

Fungsaun :Atu muda file husi fatin ida ou bele mos troka naran (rename) naran file ida.

Formatu : $ mv file1 file2 Rename → file1 sai fali file2 $ mv koko3 /home/jamur/raul →muda file koko3 ba direktori seluk

Observasaun :mv sei muda file ida ba file seluk ou muda file ida det ou liu husi 1, baa ihadirektori ida.

7. cat

Fungsaun :Atu haree saida mak iha file ida nia laran (hanesan o ordem TYPE iha DOS).Cat fungsiona mos para atu halo (mencetak) ba iha monitor file ida nia laran. Karik filenee haree husi nia fungsaun ordem nee laos file text nebee mak atu sai karakter- karakternebe arbiru iha layar.. atu prevene ida neekarakter-karakter arbiru nee bele uja ba ordemcat –v.

8. more

Fungsaun :Atu haree text file iha layar ida-idak.

Format :more naran-file

Observasaun :Ho ordem ida nee file nia laran bele haree ida layar ida-idak atu nunee belekuriji detailu liu. Hanehan spasi atu haree file nia laran iha layar ida seluk.

9. history

Fungsaun :Atu haree ordem-ordem nebee uja tiha ona.

Formatu :history

10. wc

Fungsaun :Atu sura liafuan, sura linya no sura karakter iha file ida.

Formatu :wc naran-file

11. man

Page 4: Ordem basiku iha Ubuntu

11. man

Fungsaun :Lian badak husi manual ida nebee atu haree pajina manual baa ordem hotuiha UNIX. Ordem nee valor liu baa ema sira nebee uja UNIX tamba bele ajuda ita atu belehanoin fila fali ordem-ordem nebee iha UNIX.

Formatu :man naran-ordem

12. grep

Fungsaun :Buka file ida nia laran iha directori seda det.

Formatu :grep –n ‘naran-file’ iha-direktori

Observasaun :Ordem nee sei buka variable ida linya laran ruma, iha direktori seda det baafile hotu-hotu. Grep fungsiona tebes atu buka naran file ida iha direktori laran ou bukavariable ida iha grupu programa ida.

Exemplo : grep –n ‘shutdown’ /etc/*.

13. mkdir

Fungsaun :Atu halo direktori.

Formatu :mkdir naran-direktori ~$ mkdir koko1 koko2 koko3 (halo direktori 3 dala ida)

Observasaun: Iha DOS nia ordem mak MD (make directory)

14. rmdir

Fungsaun :Apaga ou hamos direktori nebee mamuk.

Formatu : rmdir naran-direktori ~$ rmdir koko1 koko2 koko3 (apaga direktori 3 dala ida)Wainhira directori nebe apaga ou hamos tiha ona ne mak laiha maka sei iha mensajemida.

Observasaun : Iha DOS nia ordem mak RD (remove directory).

15. pwd

Fungsaun :Hatudu direktori nebee aktivu.

Formatu :pwd

16. cd

Fungsaun :Tama baa lokasaun direktori ida.

Formatu : cd path-direktori

Exemplu : ~$ cd /etc , Maka nia sei muda baa direktori etc

17. adduser

Fungsaun :Aumenta user foun iha sistema.

Format :adduser naran-user

18. ps

Page 5: Ordem basiku iha Ubuntu

Fungsaun : Uja baa atu monitoring informasaun kona baa prosesu nebee aktivu ihasistema UNIX.

Format :ps -aux

19. kill

Fungsaun : Uja atu taka prosesu ida nebee mak servisu hela.

Formatu :kill id-proses

Observasaun: Id prosesu bele haree husi PID husi ordem ps -aux.

20. &

Fungsaun :Halao programa ida iha layar kotuk (multitasking).

Formatu :& naran-programa

21. bc

Fungsaun :Ordem bc Bele uja atu asesu calculator.

Observasaun: Fasilidade nee laiha iha versaun UNIX nebee standar.

22. pr

Fungsaun :Halo (mencetak) file ida ba printer.

Format :pr naran-file > /dev/lp0

23. write user [tty]

Fungsaun :Haruka mensajem ba User nebee login hela.

Observasaun:Write sei halo relasaun husi keyboard baa layar user nebee ita hili. Saida detmak ita hanehan iha keyboard sei mosu iha layar ema ida nebee atu simu mensajem.

24. mesg [opsaun]

Fungsaun :Rejeuta mensajem nebee husi user seluk.

Observasaun:Ita bele mos rejeita mensajem nebee haruka husi user seluk nebee ujaordem write. Ordem nee labee rejeita lisensa husi super user atu haruka mensajem.

25. mail [ema nebee simu]

Fungsaun:Haruka no lee mensajem nebee hanesan surat.

Observasaun:Mail hanesan programa ida haruka mensajem elektroniku haruka mensajemba user seluk ou lee mensajem husi user seluk.

26. wall

Fungsaun :Mensajem nebee ita haruka husi super user.

Observasaun :Baa super user, sistema operasaun UNIX halo preparasaun atu harukamensajem ba User hotu nebee log in hela wainhira mensajem ho ordem nee so super user

Page 6: Ordem basiku iha Ubuntu

mensajem ba User hotu nebee log in hela wainhira mensajem ho ordem nee so super userdet mak bele asesu ou komanda.

Rekursu Husi : Ebook-Ubuntu-Indonesia.Com-V01

Translate Husi Raul Jamur

Deskulpa karik sei iha Lia Fuan balun nebee la loos no sei sala…

Naran KompletuRaul A. da C. Amaralby Raul Jamur © 2013.Rua : Becora-Taibessi California, DiliDili, Timor LesteNo. Hp: +(670) 7732-6789