ortopedia – sérhæft fulli
DESCRIPTION
Ortopedia – sérhæft fullI. Slitsjúkdómar – köld ortopedia - Sjúkdómafræði - Halldór Jónsson jr Bæklunarskurðdeild LSH og Læknadeild HÍ. Coxarthrosis (mjaðmaslit). Eitt af algengustu vandamálum í bæklunarlækningum. Einkennist af niðurbroti á liðbrjóski og aflögun á beini. HJjr. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: Ortopedia – sérhæft fullI](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081508/5681470b550346895db444ed/html5/thumbnails/1.jpg)
Ortopedia – sérhæft fullI
Slitsjúkdómar – köld ortopedia
- Sjúkdómafræði -
Halldór Jónsson jrBæklunarskurðdeild LSH og Læknadeild HÍ
![Page 2: Ortopedia – sérhæft fullI](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081508/5681470b550346895db444ed/html5/thumbnails/2.jpg)
Coxarthrosis (mjaðmaslit)
Eitt af algengustu vandamálum í bæklunarlækningum.
Einkennist af niðurbroti á liðbrjóski og aflögun á beini
HJjr
![Page 3: Ortopedia – sérhæft fullI](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081508/5681470b550346895db444ed/html5/thumbnails/3.jpg)
Coxarthrosis (mjaðmaslit)
HELSTU ORSAKIR: Erfðir Afleiðingar slysa (collum brot, luxatio coxae) Afleiðingar læknismeðferðar (sterar, geislar) Afleiðingar barnasjúkdóma (Perthés,
epifysiolysis, dysplasia)
HJjr
![Page 4: Ortopedia – sérhæft fullI](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081508/5681470b550346895db444ed/html5/thumbnails/4.jpg)
Coxarthrosis (mjaðmaslit)
KLINISK EINKENNI: verkur/ hreyfisársauki: í nára
og leiðir niður í innanvert hné (L-III taugaleiðni)
stirðleiki: minnkuð innrótation, abduction og extension
breytt göngulag: ant-algisk helti)
HJjr
![Page 5: Ortopedia – sérhæft fullI](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081508/5681470b550346895db444ed/html5/thumbnails/5.jpg)
Coxarthrosis (mjaðmaslit)
RANNSÓKNIR: Venjuleg röntgen (pelvis og
mjöðm), vanalegust og sýnir: Lækkun á liðbili Subchondral sclerosa í caput og
acetabulum Osteophytamyndanir á caput og
acetabulum Cystur í caput og acetabulum Subluxation á caput lateralt og upp á
við)
Segulómrannsókn
HJjr
![Page 6: Ortopedia – sérhæft fullI](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081508/5681470b550346895db444ed/html5/thumbnails/6.jpg)
Coxarthrosis (mjaðmaslit)
MEÐFERÐ:Ekki aðgerð:
Bólgueyðandi lyf: per os vs. Inj í liðinn (intraarticular sterar)
Stoðtæki: stafur eða hækja, notað á frísku hliðinni
Hjálpartæki: sokka- og skóífærur, framlengingatangirAðgerð:Liðskipti (heill gerviliður)
HJjr
![Page 7: Ortopedia – sérhæft fullI](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081508/5681470b550346895db444ed/html5/thumbnails/7.jpg)
Coxarthrosis (mjaðmaslit)
SAMEIGINLEGT MJAÐMAAÐGERÐUMPeri-operative meðferð
Inj Ekvacillin í 1 dag Inj Fragmin (low-molecular heparin) sc í amk 7 daga Sáradren Koddi milli fóta
Post-operative meðferð (fyrstu 6 vikurnar) Hækjur Ekki sitja í djúpum stólum Upphækkun á klósettið Ekki krossa fætur
HJjr
![Page 8: Ortopedia – sérhæft fullI](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081508/5681470b550346895db444ed/html5/thumbnails/8.jpg)
Coxarthrosis (mjaðmaslit)AKÚT KOMPLIKATIONIR:
Luxation á lið Peroneus paresis (fallfótur) Thrombosis í ganglim (intima
los) Embolia í lungu Hjartainfarkt
HJjr
![Page 9: Ortopedia – sérhæft fullI](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081508/5681470b550346895db444ed/html5/thumbnails/9.jpg)
Coxarthrosis (mjaðmaslit)SEINAR KOMPLIKATIONIR:
Los á bolla og/eða stilk Brot á lærlegg um eða
neðan prótesuenda (periprosthetic brot) – getur einnig verið akút
HJjr
![Page 10: Ortopedia – sérhæft fullI](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081508/5681470b550346895db444ed/html5/thumbnails/10.jpg)
Coxarthrosis (mjaðmaslit)MEÐFERÐ VIÐ KOMPLIKATIONUM:
Skálarauki Laga brot Revision; skipta út/fjarlægja komponenta
(Girdlestone)
HJjr
![Page 11: Ortopedia – sérhæft fullI](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081508/5681470b550346895db444ed/html5/thumbnails/11.jpg)
Gonarthrosis (hnéslit)KLINISK EINKENNI:
verkur/ hreyfisársauki stirðleiki / aflögun breytt göngulag: ant-algisk
helti
HJjr
![Page 12: Ortopedia – sérhæft fullI](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081508/5681470b550346895db444ed/html5/thumbnails/12.jpg)
Gonarthrosis (hnéslit)HELSTU ORSAKIR:
Erfðir - offita Afleiðingar slysa (brot á
lateral tibia condyl; liðbönd: fremra krossband og/eða medial collateral)
Afleiðingar læknismeðferðar: (meniscectomia, sterar, sýkingar)
Afleiðingar barnasjúkdóma (osteochondritis dissecans, genu varum, genu valgum)
HJjr
![Page 13: Ortopedia – sérhæft fullI](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081508/5681470b550346895db444ed/html5/thumbnails/13.jpg)
Gonarthrosis (hnéslit)RANNSÓKNIR:
Venjuleg röntgen vanalegust, sýnir:
Lækkun á liðbili Subchondral sclerosa Osteophyta myndanir Cystur í frauðbeininu Subluxation
Langar myndir Segulómrannsókn
HJjr
![Page 14: Ortopedia – sérhæft fullI](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081508/5681470b550346895db444ed/html5/thumbnails/14.jpg)
Gonarthrosis (hnéslit)MEÐFERÐ:Ekki aðgerð
Bólgueyðandi lyf: per os vs. inj
Minnka líkamsþunga Stoðtæki: stafur eða hækja,
notað á frísku hliðinni, spelka til að minnka hreyfingar og gefa hliðarstuðning
Hjálpartæki: sokka- og skóífærur, framlengingatangir
HJjr
![Page 15: Ortopedia – sérhæft fullI](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081508/5681470b550346895db444ed/html5/thumbnails/15.jpg)
Gonarthrosis (hnéslit)MEÐFERÐAðgerð:
Extra-articular aðgerðir Decompression - uppborun Osteotomia: valgus á tibia og
varus á femur
HJjr
![Page 16: Ortopedia – sérhæft fullI](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081508/5681470b550346895db444ed/html5/thumbnails/16.jpg)
Gonarthrosis (hnéslit)MEÐFERÐAðgerð: Intra-articular aðgerðir:
Arthroskópía og liðtoilet Uni-compartmental
arthroplastic (hálfur gerviliður)
Total arthroplastic (heill gerviliður)
HJjr
![Page 17: Ortopedia – sérhæft fullI](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081508/5681470b550346895db444ed/html5/thumbnails/17.jpg)
Gonarthrosis (hnéslit)Post-op:
LIA deyfing Sáradrain í 1 dag Þrýstiumbúðir í 3 daga Inj Ekvacillin í 1 dag Inj Fragmin (low-molecular
heparin) sc í amk 7 daga
Fyrstu 6 vikurnar: Hækjur + þjálfun Ekki ganga á ójöfnu
HJjr
![Page 18: Ortopedia – sérhæft fullI](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081508/5681470b550346895db444ed/html5/thumbnails/18.jpg)
Gonarthrosis (hnéslit)AKÚT KOMPLIKATIONIR:
Húðnekrósa Sárasýking Thrombosis í ganglim Embolia í lungu Hjartainfarkt
SEINAR KOMPLIKATIONIR: Los á tibia og/eða femur
komponentum Brot á tibiakomponent Brot á lærlegg (periprosthetic brot –
sjá síðar)HJjr
![Page 19: Ortopedia – sérhæft fullI](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081508/5681470b550346895db444ed/html5/thumbnails/19.jpg)
Gonarthrosis (hnéslit)MEÐFERÐ VIÐ KOMPLIKATIONUM
Sárarevision Sýklalyf Laga brot Prótesurevison Staurliður
HJjr
![Page 20: Ortopedia – sérhæft fullI](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081508/5681470b550346895db444ed/html5/thumbnails/20.jpg)
Spondylarthrosis (hryggslit)Discus prolaps (brjósklos):
L4-L5 L5-S1 Verkir í baki og/eða fæti Dofi, máttleysi, viðbragðsleysi MEIDEI: klofdofi, þvagstopp!
HJjr
![Page 21: Ortopedia – sérhæft fullI](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081508/5681470b550346895db444ed/html5/thumbnails/21.jpg)
Spondylarthrosis (hryggslit)Spondylosis (slit í öllu liðbilinu):
L4-L5 L5-S1 Verkir í baki Ekki: dofi, máttleysi, viðbragðsleysi
HJjr
![Page 22: Ortopedia – sérhæft fullI](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081508/5681470b550346895db444ed/html5/thumbnails/22.jpg)
Spondylarthrosis (hryggslit) Afleiðingar slitgigtar:
Spinal stenosis (hryggöng) Spondylolisthesis (hryggskrið)!
HJjr