osnovi budzetskog prava i budzetska kontrola u crnoj gori.doc

7/25/2019 OSNOVI BUDZETSKOG PRAVA I BUDZETSKA KONTROLA U CRNOJ GORI.doc

1/127

CRNA GORACRNA GORA

VLADA CRNE GOREVLADA CRNE GORE

UPRAVA ZA KADROVEUPRAVA ZA KADROVE

OSNOVI BUDETSKOG PRAVAOSNOVI BUDETSKOG PRAVAI BUDETSKA KONTROLAI BUDETSKA KONTROLA

U CRNOJ GORIU CRNOJ GORI

P R I R U N I KP R I R U N I K

PODGORICA 2008. god.PODGORICA 2008. god.


2/127


3/127

S a d r aj

strstr

PredgovorPredgovorRecenzijaRecenzijaUvodUvod

VVVIIVIIIXIX

OSNOVI BUDETSKO PR!V!OSNOVI BUDETSKO PR!V! Uvid "Uvid "osnove #"dets$og %ravaosnove #"dets$og %rava Poja& janog se$tora iPoja& janog se$tora iraz'i$a iz&edj" javni( )inansija iraz'i$a iz&edj" javni( )inansija i#"deta#"deta De)inicija dravnog #"detaDe)inicija dravnog #"deta Ter&ino'o*$o iTer&ino'o*$o i%oj&ovno odredjenje #"deta%oj&ovno odredjenje #"deta +Rono'ogija ,istorijat- razvoja #"deta+Rono'ogija ,istorijat- razvoja #"deta Osnovne $ara$teristi$e. )"n$cije iOsnovne $ara$teristi$e. )"n$cije istr"$t"ra #"detastr"$t"ra #"deta

/is$a'no o%tere0enje i/is$a'no o%tere0enje idravni #"detdravni #"det Osnovna o#i'jeja #"detaOsnovna o#i'jeja #"deta B"dets$a na1e'aB"dets$a na1e'a B"dets$a $'asi)i$acijaB"dets$a $'asi)i$acija Procesni as%e$ti #"dets$og %ravaProcesni as%e$ti #"dets$og %rava Dravni trezorDravni trezor 2avr*ni ra1"n #"deta2avr*ni ra1"n #"detaVRSTE BUDETSKI+ KONTRO3!VRSTE BUDETSKI+ KONTRO3! U%ravna $ontro'aU%ravna $ontro'a E$sterna ,ra1"ns$o 4 s"ds$a- #"dets$a $ontro'aE$sterna ,ra1"ns$o 4 s"ds$a- #"dets$a $ontro'a

Po'iti1$a ,%ar'a&entarna- #"dets$a $ontro'aPo'iti1$a ,%ar'a&entarna- #"dets$a $ontro'a

OSNOVI EKSTERNE REVI2I5EOSNOVI EKSTERNE REVI2I5E U'oga e$sterne revizije $ao o#'i$a #"dets$e $ontro'eU'oga e$sterne revizije $ao o#'i$a #"dets$e $ontro'e Vr(ovna dravna revizija "Vr(ovna dravna revizija "siste&" %odje'e v'astisiste&" %odje'e v'asti 6i'jevi e$sterne revizije javnog se$tora6i'jevi e$sterne revizije javnog se$tora Ter&ino'o*$o iTer&ino'o*$o i%oj&ovno odredjenje revizije%oj&ovno odredjenje revizije De)inicija dravne revizijeDe)inicija dravne revizije De)inicija dravnog revizoraDe)inicija dravnog revizora Raz'i$a iz&edj" javne ,dravne- iRaz'i$a iz&edj" javne ,dravne- i$o&ercija'ne revizije$o&ercija'ne revizije Instit"ciona'ni o$vir za vr*enje dravne revizijeInstit"ciona'ni o$vir za vr*enje dravne revizije

Ustavno "redjenje vr(ovni( organa revizije javnog se$tora "Ustavno "redjenje vr(ovni( organa revizije javnog se$tora " Evro%iEvro%i 7edj"narodni revizors$i standardi7edj"narodni revizors$i standardi

VRSTE EKSTERNI+ REVI2I5! 5!VNO SEKTOR!VRSTE EKSTERNI+ REVI2I5! 5!VNO SEKTOR! Vrste revizija %re&a &etod"Vrste revizija %re&a &etod" Vrste revizija %re&a vre&en" $ontro'eVrste revizija %re&a vre&en" $ontro'e Vrste revizija %re&a s"#je$ti&aVrste revizija %re&a s"#je$ti&a Vrste revizija %re&a %red&et"Vrste revizija %re&a %red&et"

889999::::;;;;

9?9?

9@9@9;9;

99>9>:?:?:?:?


4/127

Vrste revizija %re&a sadraj"Vrste revizija %re&a sadraj"

INSTITU6ION!3NONOR7!TIVNI !SPEKTI EKSTERNE REVI2I5EINSTITU6ION!3NONOR7!TIVNI !SPEKTI EKSTERNE REVI2I5ENor&ativno "redjenje dravne revizije "Nor&ativno "redjenje dravne revizije "6rnoj ori6rnoj ori

Nad'enosti vr(ovne revizors$e instit"cije "Nad'enosti vr(ovne revizors$e instit"cije "6rnoj ori6rnoj ori Pred&et revizijePred&et revizije

Na1in "%rav'janja iNa1in "%rav'janja iod'"1ivanja "od'"1ivanja "Instit"cijiInstit"ciji Nazavisnost Instit"cijeNazavisnost Instit"cije S"#je$ti revizijeS"#je$ti revizije Odnos vr(ovnog organa revizije sa dr"gi& dravni& organi&aOdnos vr(ovnog organa revizije sa dr"gi& dravni& organi&a O#avje*tavanje javnosti iO#avje*tavanje javnosti i%redstav'janje Instit"cije%redstav'janje Instit"cije

PRO6ESNI !SPEKTI EKSTERNE REVI2I5EPRO6ESNI !SPEKTI EKSTERNE REVI2I5E Izrada iIzrada i"svajanje odi*njeg %'ana revizije"svajanje odi*njeg %'ana revizije Izrada deta'jnog %'ana revizijeIzrada deta'jnog %'ana revizije O#avje*tavanje s"#je$ta revizijeO#avje*tavanje s"#je$ta revizije Vr*enje revizije na teren"Vr*enje revizije na teren"

Izrada izvje*taja oIzrada izvje*taja orevizijireviziji

EVROPSKI REVI2ORSKI ,R!CUNSKI- SUDEVROPSKI REVI2ORSKI ,R!CUNSKI- SUD De)inicija Evro%s$og revizors$og s"daDe)inicija Evro%s$og revizors$og s"da

Osnivanje iOsnivanje i)"n$cionisanje Evro%s$og revizors$og s"da)"n$cionisanje Evro%s$og revizors$og s"da Sastav iSastav irad Evro%s$og revizors$og s"darad Evro%s$og revizors$og s"da Nad'enosti Evro%s$og revizors$og s"daNad'enosti Evro%s$og revizors$og s"da Post"%ci revizors$e $ontro'ePost"%ci revizors$e $ontro'e 5avnost rada Evro%s$og revizors$og s"da5avnost rada Evro%s$og revizors$og s"da Postojanje naciona'ne S!I $ao "s'ova za %rije& "Postojanje naciona'ne S!I $ao "s'ova za %rije& " 1'anstvo EU1'anstvo EU 5edanaest %re%or"$a za vr*enje revizije5edanaest %re%or"$a za vr*enje revizije

:8:8

:;:;:

;?;?;?;?;8;8;@;@;A8A8A:A:A;A;AAAA

A=A=


5/127

P r e d g o v o r

Prir"1ni$ Osnovi #"dets$og %rava i #"dets$e $ontro'eOsnovi #"dets$og %rava i #"dets$e $ontro'e je %ra$ti$"&na&jenjen %o'aznici&a str"1nos%ecija'isti1$i( %rogra&a U%rave za $adrove.izradjen sa ci'je& da %o&ogne str"1no os%oso#'javanje i "savr*avanje dravni(s'"#eni$a. %ose#no " dije'" $ontro'e za$onitosti i %ravi'nosti "%rav'janja)inansija&a i i&ovino& " javno& se$tor"F

Prir"1ni$ je na&jenjen %o'aznici&a Progra&aG

SISTEM JAVNH FINANSIJA I DRAVNI BUDETPot%rogra&G O#'ici #"dets$e $ontro'e ras%o'aganja javni& )inansija&a Interna revizija #"deta E$sterna revizija #"deta i javnog se$tora

PLANIRANJE I IZVRENJE DRAVNOG BUDETA

Pot%rogra&iG Kontro'a izvr*enja #"deta Siste& i vrste $ontro'a $orisni$e #"deta E$sterna revizija $orisni$a #"deta

BORBA PROTIV KORUPCIJE U DRAVNOJ UPRAVIPot%rogra&G Kontro'a #"dets$i( sredstava $ao sredstvo #or#e

%rotiv $or"%cije " dravni& organi&a

INSTITUCIJE I NAIN DONOENJA ODLUKA EVROPSKE UNIJEPot%rogra&G Evro%s$i )inansijs$i ,ra1"ns$i- s"d

Potre#a da se. " vid" %rir"1ni$a %ra$ti$"&a. siste&atiz"je o#i&na na"1na

'iterat"ra i vae0a nor&ativa iz o#'asti BUDETSKO PR!V! I BUDETSKEKONTRO3Ejavi'a se "s'jed %otre#e "na%redjenja rada javnog se$tora " 6rnoj ori"na%redjenja rada javnog se$tora " 6rnoj oriFS'oenost &aterije i 1injenica da svi " javnoj ad&inistraciji. $oji o#av'jaj" %os'oveod zna1aja za njegovo )"n$cionisanje. ne %osjed"j" dovo'jna znanja iz javni()inansija i )inasijs$og %rava. %ose#no ne iz o#'asti bude!"e "#$%#&e. "s'ovi'a jeizrad" %ra$ti$"&a $oji 0e #iti %rir"1ni$ za sticanje i "na%redjenje %otre#ni( znanjai'i nedostaj"0i( vje*tinaF

Prir"1ni$ je siste&atizovan %o %og'av'ji&a na na1in da %rvo o&og"0avasticanje osnovni( ,%ra$ti1ni(- znanja iz o#'asti #"dets$og %rava. $a$o #i $orisniciovog %ra$ti$"&a #i'i " &og"0nosti da " da'je& dije'" njegovog sadraja. na$va'itetan na1in a%sor#"j" $o&%'e$snije dje'ove &aterije $ao *to je o#'ast

#"dets$e $ontro'eF6jene0i da se radi o o#i&noj i %ri'i1no s'oenoj &ateriji. %ose#no za one $oji

se %rvi %"t s"sre0" sa o#'a*0" BUDETSKO PR!V! I BUDETSKE KONTRO3EBUDETSKO PR!V! I BUDETSKE KONTRO3E.%"te& ovog %rir"1ni$a izvr*ena je !'!e()'*)+',) -%)d,e na na1in da se%o'aznici&a %rogra&a i s%ecija'isti1$i( $"rseva U%rave za $adrove 6rne oreo&og"0i "s%je*no %o(adjanje %rogra&aF

Pose#an %ro#'e&. a'i i izazov. #i'a je 1injenica da je " %red&etnoj o#'asti)ond na"1ni( i dr"gi( radova iz"zetno s$ro&an " 6rnoj ori. *to je i raz"&'jivo s


6/127

o#ziro& da je e$sterna revizija javnog se$tora %ot%"no nova dje'atnost " 6rnojoriF

Prir"1ni$ sadri !ed)( e()!"'. +,e&'$). gdje sva$a za se#e o&og"0ava.da. " zavisnosti od %rirode i vrste %rogra&a. #"de a"tono&no %rezentiranaF

Istovre&eno. %rir"1ni$ %redstav'ja cje'in" $oja o&og"0ava %o'aznici&a da

do#ij" $o&%'etan "vid " o#'ast bude!"#- /%)0) ' bude!"e "#$%#&eF

U o$vir" ovog Prir"1ni$a %ose#no s" tretirane s'jede0e (e#d#"e +,e&'$eG

8F8F OSNOVI BUDETSKO PR!V! IOSNOVI BUDETSKO PR!V! IBUDETSKE KONTRO3EBUDETSKE KONTRO3E@F@F VRSTE BUDETSKI+ KONTRO3!VRSTE BUDETSKI+ KONTRO3!9F9F OSNOVI EKSTERNE REVI2I5EOSNOVI EKSTERNE REVI2I5E:F:F VRSTE EKSTERNI+ REVI2I5! 5!VNO SEKTOR!VRSTE EKSTERNI+ REVI2I5! 5!VNO SEKTOR!;F;F INSTITU6ION!3NONOR7!TIVNI !SPEKTI EKSTERNE REVI2I5EINSTITU6ION!3NONOR7!TIVNI !SPEKTI EKSTERNE REVI2I5EAFAF PRO6ESNI !SPEKTI EKSTERNE REVI2I5EPRO6ESNI !SPEKTI EKSTERNE REVI2I5E


7/127

! " t o r

mr Branislav Radulovi

R e c e n z i j a

Recenzija %rir"1ni$aJOSNOVE BUDETSKO PR!V! I BUDETSKE KONTRO3E U 6RNO5 ORIJ

a"tora &r Branis'ava R!DU3OVI!

I

Raditi na izradi "d#eni$a. %rir"1ni$a. %ra$ti$"&a i dr"gi( *tiva na&jenjeni(ed"$aciji odredjene %o%"'acije %redstav'ja 0e#() #d-#0#%)$ ' !e$ /#!)# zasva$og a"tora. i'i $ao se to 1esto $aeta taj %osao za(tjeva %ose#no "&je0e za

$oje nije dovo'jno sa&o do#ro %oznavanje &aterije $oja se o#radj"je. ve0 ni*ta&anje %otre#no je to %rezentiranit na na1in $oji naj#o'je odgovara nivo"%edago*$og i %si(o'o*$og senzi#i'iteta 1itaocaF

Sa ova$vo&. %ret(odno dato&. na%o&eno& e'i& od&a( na %o1et$" overecenzije da nag'asi& da je a"tor %rir"1ni$a JOSNOVE BUDETSKO PR!V! IBUDETSKE KONTRO3E U 6RNO5 ORIJ&r Branis'av R!DU3OVI $) '*u*e$#"0)&'e)$ $)6'$o#radio jedan zna1ajan i veo&a s'oeni seg&ent javni( )inansija.$oji je. ina1e. " na*oj ,do&a0oj- )inansijs$oj 'iter"at"ri neodovo'jno o#radjivanF

!"tor je to "radio na na1in svojstven sa&o do#ri& %oznavaoci&a javni()inanisija i %ose#no do#ri& %oznavaoci&a #"dets$og %rava i #"dets$e $ontro'eF

Ka$o je %rir"1ni$ na&jenjen %o'aznici&a /%#-%)() U/%)0e *) ")d%#0eorganizovano( " ci'j" os%oso#'javanja i "savr*avanja dravni( s'"#eni$a ina&je*teni$a. %ose#no " dije'" $ontro'e za$onitosti i %ravi'nosti "%rav'janja)inansija&a i i&ovino& " javno& se$tor". "vjeren sa& da ovaj %rir"1ni$o#ez#jedj"je %ravo #ogastvo neo%(odni( str"1ni( in)or&acija i o#ja*njenja. *to 0e#itno o'a$*ati %ostizanje ci'jeva $oji se e'e ostvariti %o&en"ti& %rogra&o&U%rave za $adroveF

II

Na%rijed izneseno "vjerenje zasniva& $) !&,ede4e(G

8F Prir"1ni$ je 0e#() u!/,e1$# !'!e()'*#0)# i na jedan $oncizan na1in jeo#radio o#i&n" str"1n" i na"1n" 'iterat"r". $ao i %ostoje0" 'egis'ativ",do&a0" i stran"-. te ti&e 1itaoc" %r"io naj*ir" &og"0nost "%oznavanja saovo& vr'o zna1ajno& i s'oeno& &aterijo&F

@F Str"$t"ra %rir"1ni$a je. radi snanijeg %ri#'iavanja &aterije. %odje'jena na#!)( /#!eb$'. d,e) $oji zajedno %retstav'jaj" jedn" jedinstven" cje'in".sa %ose#ni& nag'as$o& ,naravno i o#rado&- na onaj dio #"dets$og %rava$oji %redstav'ja o#'ast $ontro'e javnog se$tora " naj*ire& s&is'" te rije1iF Uo$vir" toga. naro1ito je $va'itetno o#radjena revizija javnog se$tora " 6rnoj


8/127

ori. $ao i &edj"narodne organizacije za revizij" javnog se$tora. "$'j"1"j"0ii Evro%s$i revizors$i ,ra1"ns$i- s"dF Ta$odje. o#radjena je i revizors$a

%ra$sa " jedno& #roj" evro%s$i( ze&a'ja i S!DF

9F Na1in na $oji je %ri$azan sadraj %rir"1ni$a %redstav'ja njegov /#!eb)$

"0)&'e. %ose#no sa stanovi*ta. njegove jasno0e odnosno sti'a %isanja. *toje. izg'eda. %ose#na od'i$a a"toraF

III

Na $raj". i&aj"0i " vid" %ret(odno date ocjene o %ri%re&'jeno& %rir"1ni$".#/ ' !) $)%#6''( *)d#0&,!0#( -) /%ed&)e( *) 1)(/)$,e. "#jedjen da 0e

%redstav'jati vaan do%rinos ne sa&o " o#razovanj" i "savr*avanja" ci'jne gr"%e.ve0 0e %redstav'jati i '*0)$%ed$u &'e%)u%u za st"dente %ravni( i e$ono&s$i()a$"'teta. $ao i za sve one $oje interes"je ova &aterijaF

Podgorica. ?:F?:F@??=F godF

R e c e n z e n t 8

Prof. Dr Danilo ALEKSIProf. Dr Danilo ALEKSI

1Recenzent je d"gogodi*nji redovni %ro)esor na %red&et" 5avne )inansije i )inansijs$o %ravo naPravno& )a$"'tet" Univerziteta 6rne ore i a"tor 1etiri "niverzitets$a "d#eni$a


9/127

UPRAVA ZA KADROVE CRNE GORE

M% B%)$'!&)0 RADULOVI7@

OSNOVI BUDETSKO PR!V!OSNOVI BUDETSKO PR!V!

I BUDETSK! KONTRO3!I BUDETSK! KONTRO3!

U 6RNO5 ORIU 6RNO5 ORI

2!"tor je 1'an Senata Dravne revizors$e instit"cije 6rne oreL!"tor je 1'an Senata Dravne revizors$e instit"cije 6rne oreL enera'ni se$retar Udr"enja %ravni$a 6rne oreLenera'ni se$retar Udr"enja %ravni$a 6rne oreL!sistent na %red&et" Osnovi javni( )inasija na /a$"'tet" za dravne i evro%s$e st"dije!sistent na %red&et" Osnovi javni( )inasija na /a$"'tet" za dravne i evro%s$e st"dije


10/127


11/127

U v o d

Savre&ena )inansijs$o %ravna teorija sve vi*e "$az"je na dezintegracij")inansijs$og %rava9 na )is$a'no 4 %ores$o %ravo i bude!"# /%)0#F B"dets$o

%ravo sve vi*e %ostaje zase#na %ravna disci%'ina $oja tretira i %ose#no van"o#'ast #"dets$e $ontro'eF

B"det drave %redstav'ja najvaniji )inansijs$i instr"&ent %ri$"%'janja iras%odje'e dravni( sredstava neo%(odni( za zadovo'jenje javni( %otre#aFBude!"' +'"&u! o#"(vata. %o %ravi'". %' -#d'$eF U jednoj se %'anira. izradj"je.

%red'ae i "svaja. " dr"goj se #"det izvr*ava. a " tre0oj se izradj"je i "svajazavr*ni ra1"n #"detaF U istoj godini " $ojoj se izradj"je i donosi zavr*ni ra1"n

%o1inje novi #"dets$i ci$'"s " $oje& %o1inj" radovi na izradi i dono*enj" novog

#"detaF

:

U !0%e(e$'( de(#"%)',)().za "s%je*no i za$onito )"n$cionisanje javnogse$tora. od iz"zetne vanosti je %ravi'no )"n$cionosanje #"dets$og siste&adrave i %ostojanje ade$vatne #"dets$e $ontro'e. $oja se ostvar"je " svoja triosnovna &oda'itetaF Danas. savre&ena teroja o#'i$e #"dets$e $ontro'e %re&as"#je$ti&a dije'i na tri osnovne gr"%eG intern" revizij". e$stern" revizij" i

%ra'a&entarno%o'iti1$" $ontro'"FU to& siste&" %ose#no &jesto za"zi&a instit"ciona'na. %ro)esiona'na

str"1na i nezavnisna e$sterna $ontro'a ras%o'aganja ,)0$'( 2'$)$!',)() ' d%)0$#('(#0'$#(3 Postojanje ovog o#'i$a $ontro'e one&og"0ava z'o"%otre#" dravni(sredstava i %odie ste%en %ovjerenja gradjanina " ,)0$' !e"#%F

T" se in$or%orira i %ravo javnosti da #"de %ot%"no. ta1no i #'agovre&enoin)or&isana o na1in" %otro*nje. za$onitosti i cje'is(odnosti iste i $roz %ovjerenje "

javni se$tor &otivi*e ga da izvr*ava svoje %ores$e i dr"ge )is$a'ne o#avezeFTe&e'jni %rinci%i revizije javnog se$tora sadrani s" " De$'araciji iz 3i&e

$ao 8M)-$) C)%e d%)0$e %e0'*',e8a %ot%"niji i %reciziji izrazi do#i'i s" " INTOS!Istandardi&aF Ovi standardi nasta'i s" $ao %otre#a u,ed$)6)0)$,) %e0'*#%!"e

/%)"!e.%ri&jeno& jedno#razne %roced"re i %ravi'a " revizija&a dravni( s"#je$taF

Usvajaj"0i @??:F godF. naciona'ni za$on o dravnoj reviziji 6rna ora jestvori'a instit"ciona'ni o$vir za )"n$cionisanje $)+'#$)&$e e"!e%$e d%)0$e %e0'*',einjeno %ost"%anje " s$'ad" sa &edj"narodni& standardi&aF Citav vije$ ranijee$sterna revizija dravni( )inansija i i&ovine #i'a je "stavno i $roz %ose#an za$on

nor&irana. a'i je ta 1injenica sa&o vrijedan %odata$ iz naciona'ne %ravnoe$ono&s$e istorije;F

E$sterna revizija sastoji se od radnji $oje se odnose na "#$%#&u *)0%1$#-%)6u$) bude). te na1ina $ori*0enje javni( do#ara od strane s"#je$ata revizije.

%ose#no " dje'" %ravi'nosti i "s%je*nosti ras%o'aganja isti&F

3DFPo%ovi0. Pores$o %ravo. Beograd 8>>=F godFBF 5e'1i0. /inansijs$o %ravo i )inansijs$a znanost. 2agre# 8>>=F godF strF ;89!2a$on o 'avnoj Dravnoj Kontro'i Knjaevine 6rne ore iz 8>?8F godF


12/127

Revizija i&a za ci'j da %rovjeri da 'i se javna sredstva $oriste " ostvarivanj"ci'jeva $oje s" "tvdjeni %rogra&i&a doneseni& od %redstavni1$og i izvr*nog tije'adraveF

Ne%ostojanje instit"ciona'ne $ontro'e. ovog ti%a. ostav'ja otvoren %rostor dase od strane javno%ravni( s"#je$ata. $oji&a s" %ovjerena javna do#ara. ista$oriste na $e*)"#$'9 $ee"#$'()6)$ '&' $ee2'")!)$ $)6'$:F

Dravna revizija. %redstav'ja dio $e*)0'!$#- !'!e() "#$%#&e" dravi. $ojido%rinosi "na%redjenj" odgovornosti nosioca javno%ravni( )"n$cija itrans%arentnosti rada i "%rav'janja " javno& se$tor"F F

Potre#a da se instit"t e$sterne revizije. %ri&jeno& na"1ni( &etoda. iz"1i.iz"1i.va'jano %rezentira i daj" odredjene %re%or"$eva'jano %rezentira i daj" odredjene %re%or"$e. " ci'j" njegove #"d"0e. "s%je*nije.

%ri&jene na naciona'no& nivo" in%eratv je " %roces" e0%#/!"e /%#2'&)+',e+%$#-#%!"#- d%u10)F

E$sterna revizija sastoji se od radnji $oje i&aj" za ci'j da o#ez#jedeG

"s%je*no %'aniranje. izvr*enje i $ontro'" #"deta. $ori*0enje javni(

do#ara " s$'ad" sa %ozitivni& %ro%isi&a i da s" ista $oriste "ostvarivanj" ci'jeva $oje s" "tvdjeni %rogra&i&a doneseni& od

%redstavni1$i( tije'a i v'ade $ao izvr*nog organaF

Ne%ostojanje instit"ciona'ne $ontro'e. ovog ti%a. ostav'ja otvoren %rostor dase %o'iti1$e od'"$e. n%rF %ar'a&enta %ri'i$o& "savjanja zavr*nog ra1"na #"deta.donose #ez %ret(odno o#ez#jedjenog str"1nog &i*'jenja i da se od strane

javno%ravni( s"#je$ata. $oji&a s" %ovjerena javna do#ara. ista $oriste naneza$onit. nee$oni&a1anneza$onit. nee$oni&a1an i'i nee)i$asannee)i$asan na1inF

E$stern" $ontro'" javnog se$tora &og"0e je ostvariti sa&o $roz %ost"%a$revizije $oj" s%rovodi nezavisan. sa&osta'an i s%ecija'izovannezavisan. sa&osta'an i s%ecija'izovan organ dravne

revizijeF Izvje*taj o "tro*$" javni( %ri(oda i na1in" "%rav'janja dravno& i&ovino&sa1injen sa&o od &inistarstva )inansija $ao "%ravnog organa izvr*ne v'asti,interna $ontro'a-. $oji se %odnosi %re$o v'adinog zavr*nog ra1"na S$"%*tini nije.

%o &jeri'i&a savre&ene de&o$ratije. dovo'janFDravna revizija. da$'e. %redstav'ja dio nezavisnog siste&a $ontro'e "

dravi. $oji do%rinosi "na%redjenj" odgovornosti nosioca javno%ravni( )"n$cija itrans%arentnosti rada i "%rav'janja " javno& se$tor"F

Kontro'a i $ontro'ni nezavisni &e(aniz&i %ostaj" nov i nezao#i'azan%ara&etar " de)inisanj" ste%ena de&o$rats$e izgradnje sva$e dravne zajedniceFE$stern" $ontro'" javnog se$tora &og"0e je ostvariti sa&o $roz %ost"%a$ revizije$oj" s%rovodi dravni organ $oji je "stavno de)inisan"stavno de)inisan $ao vr(ovni. nezavisan i

sa&osta'anFSve s" to raz'ozi $oji s" nave'i razvijene de&o$rats$e drave da. od strane

%redstavni1$og organa. )or&iraj" Vr(ovne revizors$e instit"cijeVr(ovne revizors$e instit"cije $ao 2u$"+'#$)&$#9#%-)$'*)+'#$# ' 2'$)$!',!"' $e*)0'!$e '$!'u+',e "#$%#&e ,)0$#- !e"#%)9 zad"eneza s%rovodjenje e$sterne dravne revizijeF To je otvori'o %itanje instit"ciona'nog"redjenja ovi( organa. %otre#" nji(ovog %ro"1avanja sa as%e$ta e)e$ata $ontro'e irazvoja instr"&enata "na%redjenja %roced"ra i revizors$i( standardaF

"&r BF Rad"'ovi0. E$sterna revizija javnog se$tora. %ra$ti$"& DRI. Podgorica @??=F godF


13/127

Dio %rviDio %rvi

OSNOVI BUDETSKO PR!V!OSNOVI BUDETSKO PR!V!

Po$aite &i bude. %a 0" va& re0i $a$va je%o'iti1$a. e$ono&s$a i dr"*tvena str"$t"ra d%)0eFM

M'$-.e'


14/127


15/127

I U0#d u OSNOVE BUDETSKOG PRAVA

Bude!"# /%)0##$ d%o )inansijs$og %rava% &'$d()*+,#* (-& ,siste&-&'*+/% /o'% -o#$ '$g,% *-)%+/o()% u/%)0&,)$,) bude#(4 $ao jedno&od najvaniji( instit"cija javni( )inansijaF8N. Po,,*'%7 E,$$/)% d% 9o/)*%,%)* &,%9*7 9o/)*%,%)* d% S)*)o $ d$g,% $/)% &,%9%7 ()'. 1> ;,. 3 ?*-o/* o d4$) @S,. ,%() RCG7 '. 0017 >10! 7 S,. ,%() C'/$ Go'$7 '. 120>7 130>10G.J$-/%: P*o+%: . god.7 ()'. 1"11D.A,$-(%:7 G.J$-/%: P*o+%:7 %/*/(%#$ % 6%/*/(%#(-o &'*+o7 Podgo'%9* 20017 ()'. 22"12F.A/d'%:7 B.K'(*/o+%:7 N.*,%#*7 D. K,%/* R$+%5%#* #*+/og ($-)o'*7 So)%9* 200>. god.


16/127

S+'* &o()o#*/#* #*+/og ($-)o'* /%#$ o()+*'$/#$ &'o6%)*7 +$:*)d#0#&,e$,e ,)0$'. /#%eb) ' 0%1e$,e ,)0$'. 2u$"+',)3

Med,u$)%#d$' %)6u$#0#d!0e$' !)$d)%d' &o,*5$ od ()*+* d* ($&o#*,)0$' !e"#% od/o(% /* naciona'ne v'asti. regiona'ne "%rave. 'o$a'nesa&o"%rave i s'i1ne dravne entiteteF

S(odno navedeno& %od javni& se$toro& se %odraz"&jevaj"89G8F svi $orisnici javni( sredstavaL@F teritorijane a"tono&ije i 'o$a'ne v'astiL9F organizacije o#aveznog socija'nog osig"ranjaL:F #"dets$i javni )ondoviL;F centra'na #avn$a " dje'" $ji se odnose na $ori*0enje javni(

sredstavaLAF javna %red"ze0a $oje je osnovao $orisni$ javni( sredstavaL


17/127

da %os'"i $ao o#avezan %rivredni %'an za dravno gazdinstvo " #"d"0e&%eriod"F8A

B"det ($ do/o(% 5* )is$a'n" godin" % +*4% god%/% 5* -o# #$do/$$/. /is$a'na godina C'/o# Go'% #$ ")&e$d)%!") -#d'$).

Pravna ,#"dets$a- teorija %ored )is$a'ne $a'endars$e godine%oznaje i ra1"ns$" ,)is$a'n"- godin"F Raz'i$a je sadrana " to& da 'i se

%ri(odi i ras(odi ra1"naj" ")d) !u $)/&)4e$' i'i je od'"1"j"0i (#(e$)$)!)$")%otraivanja i'i ras(oda ,ra1"ns$a godina-F

;3=3 Te%('$#"# ' /#,(#0$# #d%ed,e$,e bude)

Ter&in #"det je rije1 eng'es$og %orije$'aF Nastao je od 'atins$erije1i #"'ga *to " %revod" zna1i $ona tor#aF Vre&eno& se trans)or&isao" )ranc"s$" rije1 #"gette 4 &a'a tor#a i eng'es$" rije1 #"dget 4 $oja

%redstav'ja $ra'jev" vre0" " $ojoj se na'azio novac %otre#an za javneizdat$eF

Kasnije sio'i1$i je ozna1ava'a tor#" &inistra )inansija $oj" je istiotvarao %ri'i$o& %rezentacije %ar'a&ent" %'ana dravni( %ri(oda iras(odaF

Ter&in #"det i&a internaciona'no zna1enje za dravni %'an%ri(oda i ras(oda i $oristi ga ve0ina drava " svijet"F

;3>3 H%#$#-',) ,istorijat- %)*0#,) bude)

B"det#$ 6%/*/(%#(-* %/()%)9%#* -o#* ($ #*+,#* ('$d%/oXVII vije$aXVII vije$a.D'4*+$ ()*'og % ('$d/#$g +%#$-* /%#$( %*,$ d4$)$ (*+'$$/o (%(,+$: od'$d#$/ +'()inventara &o&%(* &'%od* % '*(od*.

"Budet je pravni posao izmedjuparlametna i vlade" /%#23 H)!+.e"

odFodF Vaniji dogadaji " razvoj" #"dets$og %rava %redstavni1$i( tje'a8A@=8A@= Eng'es$a 4 %ar'a&ent "svojio a$t Petition o) Rig(t ,Peticija o %rav"-

$oji& se %rog'a*ava neza$oniti& sva$o "vodjenje %oreza #ez%ret(odnog odo#renja %ar'a&enta8A==8A== Eng'es$a 4 %ar'a&ent "svojio a$t Bi'' o) Rig(t ,2a$on o %ravi&a- $oji&

se %rog'a*ava neza$oniti& sva$o "#iranje novca a$o %ret(odno v'adarnije do#io sag'asnost %ar'a&enta

8A==8A== Eng'es$a 4 "stanov'jeno %ravo %ar'a&enta da se sastaje sva$e godine$a$o #i "tvrdio i odo#rio ras(ode za vojs$"F

8A=>8A=> Eng'es$a 4 %ar'a&ent je iz#orio %ravo da redovno ,jedno& godi*nje-ras%rav'ja o svi& javni& sredstvi& i o nji(ovoj na&jeni

88 /ranc"s$a 4 %ar'a&ent "svojio De$'aracij" %rava $ojo& se "tvrdj"je das" neza$oniti svi oni %orezi $oji s" "vedeni #ez odo#renja s$"%*tine

8888 /ranc"s$a "svojen "stav $oji& je nor&irano %ravo s$"%*tine da

"tvrdj"je javne %ri(ode i ras(ode8=8= /ranc"s$a 4 %ro$'a&ovano na1e'o da se ni$a$av %orez ne s&ijena%'a0ivati #ez izri1ito i s'o#odno datog odo#renja s$"%*tine

+rono'ogija razvoja #"dets$og %rava je (roni$a /#&''6"e b#%be%redstavni1$i( tje'a za "s%ostavo& $ontro'e nad "#iranje&. ras%odje'o& i$ori*0enje& javni( %ri(odaF

;3?3 O!$#0$e ")%)"e%'!'"e9 2u$"+',e ' !%u"u%) bude)

1"Todo'o+%: F%,*/7 N*-* o 6%/*/(%#**7 -/#%g* I % II7 B$og'*d 130 god. ()'. 11


18/127

O(/o+/$ ")%)"e%'!'"e bude)og ($ -,*(%6%-o+*)% )'% o(/o+/$9#$,%/$

B"det je a$t %redstavni1$og tje'a 4 za$onodavnog organaB"det je a$t %redstavni1$og tje'a 4 za$onodavnog organa B"det se "vije$ donosi na oro1en vre&ens$i %eriodB"det se "vije$ donosi na oro1en vre&ens$i %eriod B"deto& se %redvidjaj" 4 %'aniraj" javni %ri(odi i ras(odiB"deto& se %redvidjaj" 4 %'aniraj" javni %ri(odi i ras(odi

O(/o+/$ 2u$"+',e bude) og ($ -,*(%6%-o+*)% $() o(/o+/%g'&* 1>

8F Po'iti1$a )"n$cija @F P'ans$a )"n$cija 9F Pravna )"n$cija:F E$ono&s$a )"n$cija ;F /inansijs$a )"n$cija :3 K#$%#&$)

2u$"+',)

B"det#$ &'*+/% *-) -o#% ($ )or&a'no& s&is'"(*()o#% %5 o%*teg i %ose#nogd%#$,*

O%*ti dio #"detaO%*ti dio #"deta sadriG Procjen" %ri&ita$a i izdata$a is$azani( %o e$ono&s$oj

$'asi)i$aciji za e"u4'i ")/')&$'#"detF Nor&ativni dio #"deta $oji& se #'ie "redj"je njegovo

'*0%1e$,eL U%otre#a !u2'+')i %o$ri0e de2'+')L Te$"0" i sta'n" bude!"u %e*e%0u3

Pose#ni dio #"detaPose#ni dio #"deta sadri izdat$e %otro*a1$i( jedinica %o#%-)$'*)+'#$#,9 /%#-%)(!"#, ' /%#,e"$#, $'asi)i$aciji sa izvori&a )inansiranja

Bd4$) (*d'4% e"u4'7 ")/')&$' ' /%#-%)(!"' d4$) -o#%* ($%5-*5# %5d*9% % &'%%9% &o '*0#%'()%5 -o#% &o)%;.

TEKU7I BUDET;@

#$ &,*/ /*#$/#$/ 5* 6%/*/(%'*/#$ %,% (*+'*+*/#$%ed#0$'. d,e&)$#!'7 -*o % %5d*)*-* -o#% ($ &o/*+,#*# % +$5# 5*#$d/ 6%(-*,/ god%/.

KAPITALNI BUDET#$ &,*/ -o#% ($ od/o(% /* &$'%od d4% od god%/d*/* -o#% ($ &o+$:*+* +'%#$d/o() $e2'$)$!',!"e '(#0'$e7 * o+*)*()%9*/#$ %/6'*()'-)'$ o&)$g 5/*;*#*7 ,o-*,/$ %/6'*()'-)'$ 7g'*d#$+%/(-% o#$-*)*7 5$,#%)* % o&'$$.

PROGRAMSKI BUDET #$ d%o god%/#$g 5*-o/* o d4$) -o#% (*d'4%*)d)"e ' )"'0$#!' /#,ed'$'. /#%#1)6"'. ,ed'$'+)-o#$ ($ (&'o+od$ 9%,# $6%-*(/og &'*+,#*/#* ('$d()+%* &o &'$d,o4$/% &'og'*%* %&o)&'og'*%*7 * -o#% do&'%/o($ o()+*'$/# ()'*)$-% 9%,#$+* (-,*d

(* $-o/o(-o &o,%)%-o d'4*+$. P#%#1)6"e ,ed'$'+e s" dravni organi i dr"gi s"#je$ti $oji se

)inansiraj" iz #"detaF I5+o'% d4$)(-% &'%od* ( '(#0'$), d#.#d)" i/%#(e.

1>Bo4%d*' R*%;$+%:7 J*+/$ 6%/*/(%#$7 B$og'*d7 200!. ()'. 3118;,. 3 ?*-o/* o d4$) @S,. ,%() RCG7 '. 0017 >10! 7 S,. ,%() C'/$ Go'$7 '. 120>7 130>


19/127

S%u"u%) bude) C%$e G#%e /# /%'.#d'() F

U viso$o razvijeni& ze&'ja&a )is$a'no o%tere0enje '() 0'!#"# u6e14eu BDP *to "$az"je da i&aj" razvijen javni se$tor ,n%rF veds$a ;?.=.Dans$a :>.?. Ita'ija :9.9. !"strija :9.? itdF-F

;33 OSNOVNA OBILJEJA BUDETA og ($ -,*(%6%-o+*)% 6e'%' #!$#0$e-%u/e

1F.A/d'%:7 B.K'(*/o+%:7 N.*,%#*7 D. K,%/* R$+%5%#* #*+/og ($-)o'*7 So)%9* 200>. god7 ()'. "


20/127

E"#$#(!") #b'&,e,) bude) 4 og,$d*# ($ )%9*# d4$)* /*&'o%5+od/#7 '*(&od#$,7 '*5#$/ % &o)'o/# d'4*+%7 -*o +*4/og%/()'$/)* &'$'*(&od#$,$ /*9%o/*,/og doo)-*.

F'$)$!',!") #b'&,e,) bude) 4 */%6$()# ($ )+'d#%+*/# %otre#a $ojetre#a %od&iriti. $ao i "stanov'jenje sredstava $oji&a 0e se te %otre#e)inansiratiFH20

P%'.#d' 5 /%'('+' 21 R)!.#d' 5 '*d)+' 22

Te$"0i %ri(odi ,%orezi.do%rinosi. ta$se. na$nade.$oncesije i osta'i %ri(odi-

Pri&ici od %rodaje i&ovine Pri&ici od ot%'ate $redita Donacije i trans)eri Pozaj&ice i $rediti ,do&a0i i

inostrani- Dr"gi %ri(odi " s$'ad" sa

za$ono&

Te$"0i izdaci zaG #r"to zarade i do%rinose nateret %os'odavaca. osta'a 'i1na %ri&anja. ras(odza &aterija' i "s'"ge. te$"0e odravanje. $a&aterente. s"#vencije i osta'e izdat$eL

Trans)eri za socija'n" za*tit" Trans)eri %ojedinci&a. nev'adino& i javno&

se$tor" Ka%ita'ni izdaci za na#av$" i investiciono

odravanje )inansijs$e i ne)inansijs$e i&ovineL Date %ozaj&ice i $reditiL Ot%'ate d"gova. garancija i o#aveza iz

%ret(odni( godinaL Osta'e is%'ate " s$'ad" sa za$ono&F

Bude!"' /%'.#d' ' %)!.#du u C%$#, G#%' s(odno odred#a&a 2a$ona o #"det"F D%u10e$#/#&''6") #b'&,e,) bude) 4 (*d'4*/o #$ u!)0#(

*)-)%)$#0)$#( /%)0ud'4*+$ d* odo'*+* &'%od$ % '*(od$ d'4*+$.

U!)0#( C%$e G#%e 23#$ d$6. &o'$(-* o*+$5* % /*;%/ ()*/o+,#$/#*)$ o*+$5$

Drava se )inasira od %oreza. da#ina i dr"gi( %ri(odaFDrava se )inasira od %oreza. da#ina i dr"gi( %ri(odaFSva$o je d"an da %'a0a %oreze i dr"ge da#ineFSva$o je d"an da %'a0a %oreze i dr"ge da#ineFPorezi i dr"ge da#ine &og" se "voditi sa&oPorezi i dr"ge da#ine &og" se "voditi sa&o *)"#$#(*)"#$#(

JOporezivanje ez parlamen!arizmaje !iranija" # De(! O'!

Predstavni1$o tije'o %ri'i$o& ras%odje'e naciona'nog do(ot$aG U!)$#0&,)0) !%u"u%u '*0#%) /%'.#d)4 1i&e "tvrdj"je s&jernice

)inansijs$e %o'iti$e na na1in da odredj"je visin" da#ins$i( i dr"gi(%ri(odaL

U0%d,u,e /%'#%'e *)d))") $oje tre#a izvr*iti 4 )inansiratijavni& %ri(odi&aF

P%)0$) #b'&,e,) bude) 4 og,$d*# ;%/#$/%9% d* d4$) &'$d()*+,#* s$"%%ravni( odnosa $oji nastaj" iz&edj" organa $oji "1estv"j" " njegovo&dono*enj" i izvr*avanj". sjedne strane i $orisni$a #"dets$i( sredstava sadr"ge straneFB"dets$i& %ravo& ($ +'% '$g,%(*/#$ )% od/o(* % d$6%/%$&'*+/* &'%'od* d4$)*.

20D*/%,o A,$-(%: O(/o+% #*+/% 6%/*/(%#*7 Podgo'%9* 2008. god7 ()'. 2!"=2!>21;,. ?*-o/* o d4$) @S,. ,%() RCG7 '. 0017 >10! 7 S,. ,%() C'/$ Go'$7 '. 120>7 130>22;,. 10 ?*-o/* o d4$) @S,. ,%() RCG7 '. 0017 >10! 7 S,. ,%() C'/$ Go'$7 '. 120>7 130>23,. 12 U()*+* C'/$ Go'$ @S,. ,%() CGH7 '. 10>


21/127

B"det ,jednogodi*nji- je " %ravno& s&is'"5 *)"#$ !u' -e$e%'!5*)o)o g* &'$d()*+/%;-o )%#$,o 6o'*,/o (%(, do/o(% o,%- 5*-o/*.P'%)o7 #"det($ %)/o '*5,%-#$ od o()*,% 5*-o/* *)$'%#*,/o (%(,7

#$' &,*/ '*(od* @/$'%;-% %(-*5 /$ o4$ %)% 5*-o/.F$d#)%7 bude!") /%)0) ' bude!"' #d$#!''$d## ($ (%()$(-%

5*-o/o o d4$) -o#% #$ 5*-o/ % 6o'*,/o % *)$'%#*,/o (%(,. U

C'/o# Go'% &o()o#% (%()$(-% Z)"#$ # budeu2 % #$d/ogod%/#% 5*-o/% od4$) 5* od'$d#$/ 6%(-*,/ god%/.

B"dets$a %rava %redstavni1$og tije'a 4 s$"%*tine (*()o#$ ($ od

Prava da !)(#!)&$#9 $e#-%)$'6e$# ' u +,e&'$' od'"1"je o#"dets$i& %ri(odi&aL

Prava "tvrdjivanja ras(odaL Prava #"dets$e $ontro'eFPrava #"dets$e $ontro'eF

Par'a&ent #"dets$e odnose "redj"je $roz siste& za$ona $ao *tos"G %ores$i za$oni. za$on o #"det". za$on o dravnoj reviziji itdFG %ores$i za$oni. za$on o #"det". za$on o dravnoj reviziji itdF

;3@3 Bude!") $)6e&)

Bd4$)(-* /*;$,* ( /%'$+'/' 5 /%)0'&) /* -o#%* ($ 5*(/%+*%ri%re&a. izrada i izvr*enje #"detaF%ri%re&a. izrada i izvr*enje #"detaFO/% ( "niverza'na %ravi'a-o#% )'$*d* ($ &'%d'4*+* do/o(%,*9 d4$)* 9%,# -+*,%)$)/og o()+*'$/#* o(/o+/%)"n$cija #"deta.

P'*-)%;*/ 5/*;*# % 5*d*)*- d4$)(-% /*;$,* #$ d* #"det "1ineraciona'niji&. %reg'edniji& i e)icijentni&. %re&a to&e %ogodniji& zao#av'janje "#$%#&enad nji&F@;

8F=F8F S)'6") ,)or&a'na- $)6e&)4 s" ona %ravi'a $oja se odnose na !)d%),i 2#%(u

#"detaF na1e'o %ot%"nostina1e'o %ot%"nosti %redvidja o#avez" da #"det sadri !0e%ri(ode i

ras(ode draveF na1e'o jedinstvana1e'o jedinstva 4%redvidja da svi %ri(odi i ras(odi #"d" %ri$azani "

,ed$#( bude!"#( )"uF na1e'o nee)e$tacijena1e'o nee)e$tacije 4je %rinci% !0eu"u/$#- /#"%'4)tjF da se sa svi&

%ri(odi&a %o$rivaj" sve dr"*tvene %otre#eF One&og"0ava "vodjenja%ravi'a da se odredjeni %ri(od vez"je za is%'at" odredjenog ras(odaF

8F=F@F D'$)('6") ,&aterija'na- $)6e&) s" ona %ravi'a $oja se odnose naG bude!"u /%#+edu%u %

,sastav'janje. %red'aganje i "tvrdjivanje- I*0%1)0)$,e bude)3 na1e'o rea'nostina1e'o rea'nosti ,ta1nosti-4 %odraz"&jevaj" da se svi javni %ri(odi i

ras(odi *to rea'nije i ta1nije %ri$a" " #"det"F na1e'o ravnoteena1e'o ravnotee 4 %odraz&jeva da s" javni ras(odi " #"det"

"ravnoteeni ,izjedna1eni- sa javni& %ri(odi&a is$azani& " #"det"draveF

2?*-o/ o d4$) @S,. ,%() RCG7 '. 0017 >10! 7 S,. ,%() C'/$ Go'$7 '. 120>7 130>2!D*/%,o A,$-(%: O(/o+% #*+/% 6%/*/(%#*7 Podgo'%9* 2008. god7 ()'. 2!"=2!>


22/127

na1e'o javnostina1e'o javnosti ,trans%arentnosti- 4 zna1i o#avez" drave da"$"%noj javnosti o&og"0i da se "%ozna sa vrsto& i ve'i1ino"dets$i( %ri(oda i ras(odaG

na1e'o %ret(odnog odo#renjana1e'o %ret(odnog odo#renja ,od'"$a %ar'a&etna- za(tjeva da se#"det $ao %'ans$i do$"&ent ,a$t %redvidjanja- tre#a da %ret(odi svi"dets$i& radnja&a. tjF odo#renje #"deta od strane S$"%*tine. &ora

da %ret(odi njegovo& izvr*enj"F@A

na1e'o jednogodi*njostina1e'o jednogodi*njosti #"deta 4 na1e'o trajanja #ideta, %eriodi1nosti godi*njosti- zna1i da se #"det donosi za odredjenivre&ens$i %eriod. a teorija i %ra$sa %o$aza'i s" da je to %eriod od jednegodine 4 %ri 1e&" se $a'endars$a i #"dets$a godina ne &oraj"

%o$'a%atiF@12>Bo4%d*' R*%;$+%:7 J*+/$ 6%/*/(%#$7 B$og'*d7 200!. ()'. 32328;,. 3. ?*-o/* o d4$) @S,. ,%() RCG7 '. 0017 >10! 7 S,. ,%() C'/$ Go'$7 '. 120>7 130>


23/127

)e#r"ar)e#r"ar V'ada. na osnov" S&jernica za izrad" $a%ita'nog #"deta.izdaje str"1no"%"tstvo za %ri%re&" $a%ita'nog #"deta %otro*a1$i( jedinicaF

DoDo8; a%ri'a8; a%ri'a

Potro*a1$e jedinice. $oje s" %red'oi'e $a%ita'ne %roje$te. d"ne s" da 7inF)inansija %odnes" za(tjeve za $a%ita'ne %roje$te za naredn" )is$a'n" godin"F

DoDo9? a%ri'a9? a%ri'a

V'ada odredj"je strate*$e %rioritete e$ono&s$e %o'iti$e za naredn" )is$a'n"godin". na %rijed'og organa nad'enog za %red'aganje e$ono&s$e %o'iti$e

&aj&aj7inF )inansija %ri%re&a i dostav'ja V'adi '*0,e1), # %e)&'*)+',' ()"%#e"#$#(!"e '2'!")&$e /#&''"e *) e"u4u -#d'$u ' /%ed&)e +'&,e0e ' !(,e%$'+e 2'!")&$e /#&''"e9na osnov" $oji( %'anira g'avne $ategorije %ri&ita$a i izdata$a sa %rocjeno& zanaredne tri )is$a'ne godineF

5"n5"n 7inF )inansija. na osnov" od'"$e V'ade o ci'jevi&a i s&jernica&a )is$a'ne%o'iti$e. izdaje !%3 u/u!0# za %ri%re&anje #"deta %F jedinica za narF godF

do $rajado $rajaavg"staavg"sta

Potro*a1$a jedinica %odnosi za(tjev 7inF )inasija za d#d,e&u bude!"'.!%ed!)0)za naredn" )is$a'n" godin"

8F8?F@F P%ed&)-)$,e bude)

B"et. " )or&i nacrta. %red'ae &inistarstvo nad'eno za %os'ove)inansija V'adi. a V'ada " )or&i %rijed'oga S$"%*tiniF

T)be&)%$' /%e-&ed %#"#0) u /#!u/"u /%ed&)-)$,) bude)=

o$to#aro$to#ar 7inF )inasija %ri%re&a $)+% *)"#$)o #"det" drave i dostav'ja ga V'adi

novearnovear V'ada "tvrdj"je/%',ed- *)"#$) i dostav'ja ga S$"%*tini

8F8?F9F U!0),)$,e bude)

Bd4$) d'4*+$ (+*#* S-&)%/* /* &,$/7 /*-o/ &'$)od/$'*(&'*+$ /* *)%;/o odo'. Odo' 5*d4$/ 5* d4$) d'4*+$ #$ Odo'5* $-o/o%#7 6%/*/(%#$ % d4$)31. S-&)%/* (+*#* d4$) d'4*+$ +$:%/o

g,*(o+* &'%()/% &o(,*/%-* /* (#$d/%9% -o#o# &'%(()+#$ +%$ od &o,o+%/$(+% &o(,*/%-*.32

8F8?F:F I*0%1e$,e d%)0$#- bude)

I5+'$/#$ d4$)* (*()o#% ($ %5 Na%'ate %ri(odaL Ras%odje'e na%'a0eni( "#rani( %ri(odaL Tro*enja %ri(oda za "tvrdjene na&jeneF

?* %5+'$/#$ d4$)* d'4*+$ odgo+o'*/ #$ %/%()*' 6%/*/(%#* 3 ?*5*-o/%)o -o'%:$/#$ ('$d()*+* odo'$/% &o)'o*;-o# #$d%/%9% odgo+o'*/ #$bude!"' '*0%1'&)+. S'$d()+* odo'$/* &o)o*;-% #$d%/%9* og ($-o'%()%)% do 31 d$9$'* 6%(-*,/$ god%/$.

Po(,o+$ %5+'$/#* d4$)* o*+,#*#

2 ;,. 20 22 ?*-o/* o d4$) @S,. ,%() RCG7 '. 0017 >10! 7 S,. ,%() C'/$ Go'$7 '. 120>7130>

30 I()o ;,. 23 = 231;,. 3 Po(,o+/%- S-&)%/$ C'/$ Go'$ @


24/127

N)%edb#d)0+' s" organi ,'ica- $oji i&aj"ov'a*0enje da sa&osta'no od'"1"j" o ras%odje'isredstava $oja s" i&a #"deto& ras%odje'jenja 4starje*ine organaF

R)6u$#/#&)-)6' s" 'ica $oji&a je %ovjerenone%osredno r"$ovanje nov1ani& sredstvi&a i

dravno& i&ovino& 4 *e)ovi ra1"novodstva dravni(organaF/-9%#$ /*'$dod*+*9* % '*;/o&o,*g*;* odovjene s" jedna oddr"gi(.

P%e-&ed /&)$) ' #!0)%e$,) bude) C%$e G#%e *) /e%'#d 5 :

odinaodina P'anP'an OstvarenjeOstvarenje

@??: ::>F8;=FF9;;.??

@??; ;?9F:?


25/127

Instit"t Dravnog trezora %rvi %"t se " 6rnoj ori "vodi @??8F godF.dono*enje& 2a$ona o #"det"F Dravni trezor )or&ira se " 7inistarstv")inansijaF S'"#e trezora o#av'jaj" zavr*ne a$tivnosti " %roced"ri

%od&irivanja javni( ras(oda 4 na%'ate %ri(oda i %'a0anja o#avezaF S'"#etrezora o#"(vataj" "%rav'janje &onetarni& %ri'ivi&a i od'ivi&a #'agajnedrave i javni( "stanova9:

U%"tstvo& o rad" dravnog trezora9; #'ie s" "redjeni %ost"%ciizvr*enja #"deta. $ontro'a )inansijs$i( trans$acija. o#ez#jedjenje 'i$vidnosti"#$!#&'d#0)$#- %)6u$) %e*#%). "%rav'janje do&a0i& i s%o'jni& d"go&drave $ao o#'i$ i sadraina o#razaca za -&)0$u "$,'-u %e*#%)F

K#$!#&'d#0)$' %)6u$ %e*#%) s" svi ra1"ni na $oji&a seevidentira dravni novac. a $oji s" " )"n$ciji #"deta drave i'io%*tineF Ni jedan izdata$ sa Konso'idovanog ra1"na trezorane s&ije se is%'atiti a$o nije odo#ren za$ono& ,godi*nji&- o#"det" draveF

G&)0$) "$,'-) %e*#%)je osnovna $njiga dvojnog $njigovodstva.

$oja s'"i za $njienje %ro&jene stanja na $onti&aF Pri&ici,%ri(odi- #"deta drave. "govorene o#aveze. izdaci. izvr*ene"%'ate i is%'ate &oraj" #iti evidentirane " g'avnoj $njizi trezoraF

8F88F@F P#!' d%)0$#- %e*#%)

Pos'ovi dravnog trezora "redjeni s" 1'ano& ;: 2a$ona o #"det".&edj" $oji&a s"G

Izvr*ava %'a0anje na #azi do$"&entacije i %odata$adostav'jeni( od strane %otro*a1$i( jedinicaL

Vodi g'avn" $njig" trezoraL U%rav'ja ra1"novodstveni& siste&o& dravni( %ri&ita$aL O#radj"je na'oge za %otro*nj" sredstavaL Pri%re&a zavr*ni ra1"n #"deta draveL Vodi ra1"na da #"dets$i izvr*ioci ne %re$ora1e iznos

odo#reni( sredstavaL U%rav'ja ras%o'oivi& nov1ani& sredstvi&a na

Konso'idovano& ra1"n" trezoraL Vodi evidencij" o dravnoj i&oviniL U%rav'ja d"go& nasta'i& %o osnov" (artija od vrijednosti $oje

je e&itova'a dravaL U%rav'ja d"go& nasta'i& %o osnov" dati( garancija i "zeti(

zaj&ovaL U%rav'ja do&a0i& i s%o'jni& d"go&L U%rav'ja strani& donacija&a. %o&o0i&a i zaj&ovi&a Vr*i i dr"ge %os'ove "tvrdjene 1'ano& ;: 2a$ona o #"det"F

3G.J$-/%: P*o+%: . god.7 ()'. 103!U&)()+o o '*d d'4*+/og )'$5o'* @S,. ,%() RCGH7 '. "01


26/127

;3;10! 7 S,. ,%() C'/$ Go'$7 '. 120>7 130>38Bo4%d*' R*%;$+%: J*+/$ 6%/*/(%#$7 B$og'*d7 200!. god.7 ()'. 32>3;,. !1 ?*-o/* o d4$) @S,. ,%() RCG7 '. 0017 >10! 7 S,. ,%() C'/$ Go'$7 '. 120>7 130>


27/127

=F=F izvje*taj o dravno& d"g" i izdati& garancija&aizvje*taj o dravno& d"g" i izdati& garancija&a>F>F izvje*taj o ot%isani& %ores$i& i ne%ores$i& %otraivanji&aizvje*taj o ot%isani& %ores$i& i ne%ores$i& %otraivanji&a

to$o& %ores$e godineFto$o& %ores$e godineFSva$a %otro*a1$a jedinica d"na je da do 98 &arta 7inistarstv"

)inansija %odnese odi*nji )inansijs$i izvje*tajodi*nji )inansijs$i izvje*taj o $ori*0enj" sredstava za%ret(odn" godin" ,na %ose#no "tvrdjeno& o#rasc"-F

Post"%a$ %ri%re&e. sastav'janja i %odno*enja )inansijs$i( izvje*taja%otro*a1$i( jedinica "redjen je %ose#ni& P%)0'&$'"#( # $)6'$u /%'/%e(e9!)!)0&,)$,u ' /#d$#1e$,u 2'$)$!',!"'. '*0,e1),) bude)9 0)$bude!"'.2#$d#0) ' ,ed'$'+) ")&$e !)(#u/%)0e3:?

8F8@F9F Z)0%1$' %)6u$ ' "#$%#&) bude)

Osnovni instr"&entOsnovni instr"&ent&'$-o -o#$g ($ (&'o+od% "#$%#&) ,)0$#- !e"#%)#$ zavr*ni ra1"n #"deta. N#$go+% do/o$/#$ 5*+'*+* ($ &o(,$d/#*d4$)(-* 6*5*. ?* '*5,%- od d4$)* -o#% #$ %'an javni( %ri(oda i ras(oda%'an javni( %ri(oda i ras(oda5*+'/% '*;/ d4$)* &'$d()*+,#*


28/127

/ogo +$:* &*4/#* /$go (+*#*/# d4$)*7 do- #$ /ranc"s$oj i'iNje&a1$ojo'/) (,;*#.

U &o#$d%/% d'4*+** (+*#*/#$ 5*+'/og '*;/* d'4*+/ogd4$)* d*#$ ($ % 2#%()&$) %)*%,e1$'+) +,*d% %otvrdj"je se da se v'ada

%ridrava'a "tvrdjene %o'iti$e " vodjenj" )inansijs$e a$tivnosti drave:;F

Dio dr"giDio dr"gi

VRSTEVRSTE BUDETSKI+ KONTRO3!BUDETSKI+ KONTRO3!

UPR!V35!N5! I R!SPO3!!N5!UPR!V35!N5! I R!SPO3!!N5!5!VNI7 /IN!NSI5!7! I DR!VNO7 I7OVINO75!VNI7 /IN!NSI5!7! I DR!VNO7 I7OVINO7

!B. J$,;%:7 %/*/9%#(-o &'*+o % 6%/*/9%#(-* 5/*/o()7 ?*g'$ 18. god. ()'*/* !1


29/127

J Bitn" $ara$teristi$"savre&enog dr"*tva 1ini 4RASIPANJE 8

= Ve#'en


30/127

II VRSTE BUDETSKIH KONTROLA JAVNOG SEKTORA

Kontro'a javni( )inansija i dravne i&ovine iz"zetno je vana )"n$cija.$oja se ostvar"je $) 0'1e $)6'$) ' #d !%)$e 0'1e d%)0$'. #%-)$)F

S o#ziro& da se " #"det" drava $oncentri*e i %re$o ;? #r"todr"*tvenog %roizvoda ,BDP-. te da se vr*i nji(ova da'ja a'o$acija neo%(odnis" instit"ciona'ni &e(aniz&i $ontro'e. $ao #i se osig"ra'o ras%o'aganjedravnii& sredstvi&a od strane $orisni$a #"deta na za$onit na1in. "s$'ad" sa na&jena&a i " iznosi&a "tvrdjeni& #"deto&F

Postoji vi*e vrsta %odje'a dravne $ontro'e javni( sredstava ,)is$a'ne ine)is$a'ne i&ovine-. a'i %ri&arna. za da'je raz"&jevanje. je %odje'a %re&aOR!NI7! $oji vr*e $ontro'"G

UPR!VN! 4 ,interna. "n"tra*nja- $ontro'a ,revizija-M'$'!)%!0# 2'$)$!',)

EKSTERN! 4 ,ra1"ns$os"ds$a- revizijaD%)0$) %e0'*#%!") '$!'u+',) C%$e G#%e

P!R3!7ENT!RNO 4 PO3ITICK! ,s$"%*tins$a- $ontro'aS"u/1'$) C%$e G#%eS$"%*tine jedinica 'o$a'ne sa&o"%rave

2ajedni1$i i&enite'j ovi( tri $ontro'e je da se sve &og" %odvesti %odbude!"u "#$%#&u. &ada e$sterna dravan revizija i&a *iri o%seg od sa&e$ontro'e dravnog #"detaF


31/127

%ogre*nog "%rav'janja i da se #'agovre&eno i %o"zdano izvje*tava oin)or&acija&a neo%(odni& za dono*enje od'"$aF:F.A/d'%:7 B.K'(*/o+%:7 N.*,%#*7 D. K,%/* R$+%5%#* #*+/og ($-)o'*7 So)%9* 200>. god7 ()'. "8D$6%/%9%#* &o I$!'uu '$e%$'. %e0'*#%) '$!'ue #2 I$e%$)& Aud'#%! 5 IIA;,*/ !" ?*-o/* o d4$) @S,. ,%() RCG7 '. 001!0I()o7 ;,. !>.!1@6'. Ins%ection enera'e!2Go'd*/* J$-/%:=P*o+%:7 /*+. d$,o7 ()'. 22


32/127

U F%)$+u!"#,9!3 &o()o#$ !/e+',)&'*#0)$' u/%)0$' #%-)$' -o#%* #$%(-,#;%+* /*d,$4/o() d* -o/)'o,% %5+'$/#$ d4$)* @Ins%ection enera'e- %-o#% ( 5* (+o# '*d d'%e"$# #d-#0#%$' ('$'!%u 2'$)$!',)3

U$u%)1$,) 2'$)$!',!") "#$%#&) " javno& se$tor" PIFC 5Pub&'+ I$e%$)& F'$)$+')& C#$%#& %ordraz"&jeva cje'o$"%ni.

o#jedinjeni siste& $oji "s%ostav'ja V'ada radi $ontro'isanja i revizije$ori*0enja #"dets$i( sredstava i sredstava EUF Obu.0))G= sve &jere za $ontro'" svi( dravni( %ri(oda. ras(oda. i&ovine i

o#aveza= sve site&e "n"tra*nje $ontro'e i %roced"re " javni& instit"cija&a.

te %o&ae " stvaranj" sig"rnosti da se javna sredstva na&jens$itro*e i da se nji&a %odie vrijednost "'oenogF


33/127

ras%o'aganja javni& )inansija&a i dravno& i&ovino& od strane$ontro'isani( organa odnosno od strane #"dets$i( $orisni$a.van#"dets$i( )ondova. 'o$a'ne sa&o"%rave i dr"gi( s"#je$ata $oji $oriste

javna sredstvaF3i&a de$'aracija. $oja se " revizors$o& esna)" tretira $ao J7agnaJ7agna

carta revizije javnog se$toraJcarta revizije javnog se$toraJ. %o'azi od %re&ise da je $once%t i osnivanje

dravne revizije svojstveno "%rav'janj" javni& )inansija&a. jer r"$ovodjenjejavni& )inansija&a %redstav'ja 1in javnog %ovjerenja1in javnog %ovjerenjaF

2na1aj ovog o#'i$a $ontro'e %o$az"je i 1injenica da s" vr(ovni organirevizije )or&irani re'ativno rano. ta$o da je ovaj organ )or&iran " Nje&a1$oj

jo* 8


34/127

Vrsta revizije Ko vr*i revizij" O#"(vat" revizije Kara$ter nezavisnosti

INTERN! U%ravni organ 4&inistarstvo

Revizija %ravi'nosti Odgovorna &inistr")inansija

EKSTERN! Vr(ovni organdravne revizije

Revizija %ravi'nostii 9 e revizije

Sa&osta'na inezavisna

F

E$sterna i interna revizija ( 9%,# "#(/&e(e$)%$e7 ( )% d* #$&og'$/o $-()$'/ '$+%5%# &o(*)'*)% -*o Js"%errevizij"J &'$)od/o(&'o+$d$/$ %/)$'/$ '$+%5%#$!8. P'%,%-o $-()$'/$ '$+%5%#$ d'4*+/% '$+%5o' +'%&'$g,$d '*/%#$ %5+'$/$ %/)$'/$ '$+%5%#$ % $d# /#%* ($ (&o()*+,#*Jsaradnja " raz&jeni is$"stava i &i*'jenja. $oja 0e na naje)i$asniji na1in"*tjedeti vrije&e i res"rse neo%(odne za o#av'janje a$tivnosti " dije'"revizije #"dets$e %otro*njeJF;>

I$e%$) %e0'*',) do%/*/)/o #$ %e0'*',) %)6u$#/#&)-)6) % o(/o+% #$'$+%5%#* 5*-o/%)o()% &o()&*/#* %()%.

E"!e%$) %e0'*',)#$ %'* &o o+*) % od/o(% ($ % /* /*'$dod*+9$ %

e)e$te "1in$a. tjF e$ono&i1nosti. e)i$asnosti i e)e$tivnosti &o()&*/#*(#$-)* '$+%5%#$.

Interna revizija s%rovodi se %o na'og" &inistra nad'enog za%os'ove )inansijaL

e$stern" revizij" vr*i nezavisan i sa&osta'an dravni organ.%o so%stvenoj %rocjeni iz#ora s"#je$ta revizije. vre&enavr*enja revizije i vrste revizije $oj" 0e %ri&jenitiF

Re0'*',) u6'$"))*-od#$ 5*()&,#$/* #$ % %/)$'/o# '$+%5%#% -'o5 9%,# d*o$5#$d% %/6o'*9%#$ o )o$ .


35/127

I*0,e1), '$e%$e %e0'*',e je interaninteran. s'"i da %o#o'j*a rad$ontro'isanog organa a'i se ne o#jav'j"je i ne dostav'ja

%ar'a&ent"L I*0,e1), d%)0$e %e0'*',eje javan i s'"i %redstavni1$o& tije'"

da cijeni $va'itet zavr*nog ra1"na i rad $ontro'isani( organa naosnov" %ojedina1no izvr*eni( revizijaF

Pravi'a za vr*enje interne revizije&'o&%(#$ /*d,$4/% %/%()*'7 * 5*$-()$'/ '$+%5%# )+'d#$/* ( 5*-o/o7 *-)%* +'o+/og o'g*/* '$+%5%#$ %$d#/*'od/% '$+%5o'(-% ()*/d*'d%*.

I$e%$#( %e0'*',#(/*()o#$ ($ J%o#o'j*ati "1inci " dije'" ostvarivanja ci'jeva instit"cije. ta$o *to se

$roz siste&ati1an %rist"% %rocjenj"je i %o#o'j*ava dje'otvornost "%rav'janjarizi$o& i %rocesi&a r"$ovodjenjaJ. do$ se

e"!e%$) %e0'*',)sastoji se odJ%rocesa $oji i&aj" za ci'j da o#ez#jede da se %'aniranje #"deta.

njegovo "tvrdjivanje i $ori*0enje javni( res"rsa odvija " s$'ad" sa za$ono& ida #"d" "s&jereni $a ostvarivanj" ci'jeva $oje "tvrdi za$onodavna i izvr*nav'astJ."1

O'g*/ $-()$'/$ '$+%5%#$ /* /*9%o/*,/o /%+o %* ")%)"e% 0%.#0$#-% /#$go+ -o/*;/% /*,*5 ($ /$ o4$ J%o#ijatiJ '*d/#** d'gog o'g*/*7 *&*',*$/) g* $e u!0),) +$: (*o '*5*)'* &'%,%-o (+*#*/#* 5*+'/og'*;/*.

U (*+'$$/o# d4$)(-o=&'*+/o# )$o'%#%7 d*-,$7 ,)!$# !e /%)0' %)*&'")%5$d# %/)$'/$ % $-()$'/$ -o/)'o,$ % %()%;$ d* #$

8'$!'u+'#$)&$)9 e"!e%$) ' !%u6$) "#$%#&) '*0%1e$,) bude)$),e2'")!$','9 $),u!/,e1$',' ' $),*$)6),$',' #b&'" bude!"e"#$%#&e u ,ed$#, *e(&,'8."2


36/127

P#&''6") bude!") "#$%#&)($ /*5%+* % s$"%*tins$o&. %redstavni1$o& i'i%ar'a&entarno& -o/)'o,o. R$+%5%#* #*+/% '*(od* #$ &*',*$/)*'/*6/-9%#* /*d5o'* /*d (#$'*+*/#$ % )'o$/#$ d4$)(-% ('$d()*+*. So5%'o /* )o d* &*',*$/) odo'*+* ('$d()+* (* -*'*-)$'o #*+/%'*(od*7 ,og%;/o #$ d* o/ (&'o+od% % /*d5o' &'$-o d'4*+/$ '$+%5%#$.

O )'o$/# ('$d()*+* &*',*$/) )'$* d* d$ %/6o'%(*/ /$ (*o

(%(, d* ,% ( ('$d()+* &o)'o$/* +$: % da 'i s" %otro*ena " s$'ad" sa odo#renje&L da 'i je izvje*taj o tro*enj" %ri$azan " s$'ad" sa

odgovaraj"0i& standardi&aL $a$vo je &i*'jenje $o&%ententne i nezavisne instit"cije o

tro*enj" ti( sredstava.

F$d#)%7 &o(,*/%9% -*o /o(%o9% 5*-/od*+/$ +,*()%7 +$:%/% (,;*#$+*7/%#$( !%u6$# #!/#!#b&,e$' d*


37/127

Dio tre0iDio tre0i

OSNOVI EKSTERNE REVI2I5EOSNOVI EKSTERNE REVI2I5E

R!CUNSKO 4 SUDSKE BUDETSKE KONTRO3ER!CUNSKO 4 SUDSKE BUDETSKE KONTRO3E

JSa&o $ontro'a 'j"ds$i( radnji o#ez#jedj"je do#r" v'adavin"

H,u(


38/127

III OSNOVI EKSTERNE REVIZIJE

=3;3 U-) e"!e%$e %e0'*',e ")# #b&'") bude!"e "#$%#&e

?* za$onito i "s%je*no )"n$cionisanje javnog se$tora od &o($/$+*4/o()% #$ &o()o#*/#$ '$!'u+'#$)&$e9 !%u6$e ' $e*)0'!$e e"!e%$e "#$%#&e'*(&o,*g*/#* #*+/% 6%/*/(%#** % d'4*+/o %o+%/o. Po()o#*/#$ o+ogo,%-* -o/)'o,$ */##$ og:/o() 5,o&o)'$$ d'4*+/% ('$d()*+*7 &od%4$


39/127

()$&$/ &o+#$'$/#* g'*d#*/* #*+/% ($-)o' % o)%+%$ 6%5%;-* % &'*+/* ,%9* d*%5+'*+*# (+o#$ &o'$(-$ % d'g$ 6%(-*,/$ o*+$5$. T ($ %/-o'&o'%'* &'*+o

#*+/o()% d* d$ /#/u$#9 )6$# ' b&)-#0%e(e$# '$2#%('!)$) o /*;%/&o)'o/#$ #*+/% ('$d()*+*7 5*-o/%)o()% % 9#$,%(od/o()% %()$.

I5+#$)*# o )'o- #*+/% &'%od* % /*;%/ &'*+,#*/#* d'4*+/o%o+%/o (*;%/#$/ (*o od '$(o'/og %/%()*'()+*7 -*o &'*+/og o'g*/*

%5+'/$ +,*()%7 -o#% ($ &od/o(% S-&)%/% &'$-o +,*d%/og *)0%1$#- %)6u$)d4$)* /%#$7 &o #$'%,%* (*+'$$/$ d$o-'*)%#$7 do+o,#*/. S)og* ($6o'%'*#7 od ()'*/$ &'$d()*+/%;-% o'g*/*7 vr(ovne revizors$e instit"cije,VRIS!I-"" -*o 6/-9%o/*,/o7 o'g*/%5*9%o/o % 6%/*/(%#(-% /$5*+%(/% o'g*/%-o/)'o,$ #*+/og ($-)o'*.

R$+%5%#* #*+/og ($-)o'* #$ dravna )"n$cija7 -o#* ($7 &o &'*+%,7 /$o4$ &'$/%#$)% /* -o$'9%#*,/o &'$d5$:$ 5* &'4*/#$ '$+%5o'(-% (,g*.D* % d'4*+/% o'g*/ '$+%5%#$ og*o %(&/%)% (+o# 6/-9%# % o$5#$d%)%-o/)'o,7 )'*/(&*'$/)/o() % odgo+o'/o() &'*+,#*/# #*+/% 6%/*/(%#** %d'4*+/o %o+%/o7 /$o&od/o #$ d* %*

a- "stavno de)inisan" %ozicij" vr(ovnog. nezavisnog i

sa&osta'nog organaL#- za$ono& "redjen %ost"%a$ osnivanja. de)inisan" nad'enost iorganizacij"L

c- str"1an i %ro)esiona'no os%oso#'jen revizors$i $adarLd- %ri&jenjene &edj"narodne revizors$e standarde. za o#'ast

revizije javnog se$tora. " %ost"%ci&a i revizors$i& radnja&aF

Nezavisna i e$sterna $ontro'a '*d* d'4*+/% o'g*/* % -o/)'o,/%/$5*+%(/% $*/%5% d*/*( ( /$5*o%,*5*/ &*'*$)*' d$6%/%(*/#()$&$/* d$o-'*)(-$ %5g'*d/#$ od'$d#$/$ d'4*+/$ 5*#$d/%9$.

P'%*'/* ,og* '$+%5%#$ /%#$ (*/-9%#* +$: %reventiva i "na%redjenjerada s"#je$ta revizije7 * #$'* J%rivodjenja %rav"J. 5* (,;*# d*,#$g/$5*-o/%)og '*d*7 (*d'4*/* #$ 6/-9%o/*,/o# &o+$5*/o()% (* d'go+'()o -o/)'o,$ %o'iti1$o %ar'a&entarno&. F$d#)%7 )o /$ %(-,#;#$ &o)&/o()% og:/o() +od#$/#*/%e"%1),$'. '&' "%'0'6$'. /#!u/)")od ()'*/$o'g*/* '$+%5%#$7 -*d* )o- +'$/#* '$+%5%#$ dod#$ do (*5/*/#* d* J%ostojiosnovanja s"&'ja da je izvr*eno $rivi1no i'i ne$o dr"go $anjivo dije'oJF

O+*-o d$6%/%(*/* &o5%9%#* o+og o'g*/*7 (* *iro$i& $o&%etencija&a*iro$i& $o&%etencija&a%%ov'a*0enji&a za vr*enje $ontro'a a'i #ez &og"0nosti dire$tnogov'a*0enji&a za vr*enje $ontro'a a'i #ez &og"0nosti dire$tnogsan$cionisanjasan$cionisanja.do+$,* #$ do )og* d* 5*#$d/%9% '$+%5o'* #*+/og ($-)o'* o/()$-/$ $&%)$) Jtigra #ez z"#aJF

V%.#0$' $)+'#$)&$' *)"#$#d)0$' #%-)$ ,S$"%*tina. Par'a&ent.Kongres. D"&a. Senat. Sa#or. Sej&FFF-7 $onstit"isan $ao %redstavni1$otije'o od iza#rani( %os'ani$a7 0% .ee%#-e$e /%#2e!'#$)&$e !%u"u%e$',e u(#-u4$#!' -+*,%)$)/o o*+%)% -o/)'o, &'*+,#*/#* % )'o$/#* #*+/%('$d()*+*7 -o,%-o /$ '*(&o,*4$ (* /*,*5%* vr(ovnog o'g*/* d'4*+/$'$+%5%#$. $oji tre#a da i& "#(/ee$$#9 !%u6$# ' $e/%'!%)!$# /#(#-$u

/%'&'"#( '*,)1$,e$,) # *)0%1$#( %)6u$u d%)0$#- bude)3

""S-'*:$/%9* SAI o5/*;*+* S&'$$ Ad%) I/()%))%o/ @$/g.7 &'$+od +'o+/ '$+%5o'(-%/()%)9%#.


40/127

Post"%$o& revizije o&og"0ava se da javna sredstvaostvarena "#iranje& %oreza. do%rinosa. carina. ta$si i dr"gi( %ri(oda.$oje drava ostvar"je na #azi svog 2'!")&$#- !u0e%e$'e). $ao idravna i&ovina i i&ovina 'o$a'ne sa&o"%rave. do#ijaj" vi*i ste%enza*tite " %og'ed" %ravi'nog i cje'is(odnog ras%o'aganja nji&aF

K#$%#( '*0%1e$,) bude) &og"0e je %rovjeriti da 'i radv'ade i dr"gi( $ontro'isani( s"#je$ata Jodgovara stvarno& %rogra&".na #azi $ojeg je do#i'a %ovjerenje %redstavni1$og tije'a gradjana.

%redstav'ja %o'iti1$i dogadjaj najvi*eg ranga " svi& savre&eni&drava&aJA!=>8


41/127

P'%#$/* '$+%5o'(-% ()*/d*'d* )'$* d* &o/d% o#je$tivni %ri$az6%/*/(%#(-og &o,o4*#* % '$5,)*)* &o(,o+*/#* (#$-*)* '$+%5%#$. Pri&arni ci'jPri&arni ci'jrevizije je da se is%ita da 'i je %ravi'no %ri&jenjen za$on " %og'ed" "%otre#erevizije je da se is%ita da 'i je %ravi'no %ri&jenjen za$on " %og'ed" "%otre#edravni( sredstava. ot$rij" ne%ravi'nosti " %ri&jeni #"dets$i( i dr"gi(dravni( sredstava. ot$rij" ne%ravi'nosti " %ri&jeni #"dets$i( i dr"gi()inansijs$i( %ro%isa. is%ita raciona'nost i $orisnost tro*enja dravnog novcaF)inansijs$i( %ro%isa. is%ita raciona'nost i $orisnost tro*enja dravnog novcaF6i'j revizije je izraavanje &i*'jenja o to&e da 'i s" )inansijs$i izvje*taji %o6i'j revizije je izraavanje &i*'jenja o to&e da 'i s" )inansijs$i izvje*taji %o

svi& #itni& %itanji&a sastav'jeni " s$'ad" sa "tvrdjeni& o$viro& zasvi& #itni& %itanji&a sastav'jeni " s$'ad" sa "tvrdjeni& o$viro& za)inansijs$o izvje*tavanjeF)inansijs$o izvje*tavanjeF

C%,# '$+%5%#$ /%#$ d* d*#$ 1B. V%)o'o+%:7


42/127

nosi'aca javni( ov'a*0enja i %odie %ovjerenje javnosti " javnise$torF

=3>3 Te%('$#"# ' /#,(#0$# #d%ed,e$,e %e0'*',e

T$'%/ %e0'*',)&o)%;$ od ,*)%/(-og %5'*5*%e0'!'#-o#% o5/*;*+* J%onovno vidjenje. %onovno g'edanjeJF

P'$* V#*-,%#%>2 )$'%/ JrevizijaJ &o'$d %onovnog vidjenja.%onovnog g'edanja. ozna1ava i %reg'ed. o#nov" %rocesa. %os'ednji%reg'edF

Po#* '$+%5%#$ $d#/*'od/o# &'*+/o# % $-o/o(-o# )$o'%#% % &'*-(%(+$ +%$ do%#* %'$ 5/*;$/#$ % &o#*+,##$ ($ +%$ o,%-* @$/g. )ud'&'$g,$d '*;/*7 '$+%5%#*7 +. (,. &'$g,$d*)%. U (*+'$$/o# $-o/o(-o# %(,%'$+%5%#* &'$d()*+,#* sva$" siste&s$" i deta'jno %roveden" na$nadn"$ontro'" %os'ovanjaF

K"$o'e1a >3 (+oOrganizaciono %os'ovno& 'e$si$on" od'$d##$d*%e0'*',) 2'$)$!',!"#- /#!)$,)o#"(vata deta'jno is%itivanje 1itavnog

%os'ovanja " odredjeno& %eriod" i'i is%itivanje jednog "eg se$tora i vr*i se

$ada je %otre#no %recizno rasvjet'iti %ravo stanje. $ad se s"&'ja na%ostojanje )inansijs$i( z'o"%otre#a i'i $ad je to %otre#no organi&a"%rav'janja iz ne$i( %ose#ni( raz'ogaF

=3?3 De2'$'+',) d%)0$e %e0'*',e

R$+%5%#* #*+/og ($-)o'*>5*(/%+* ($ /* &'og'*(-% o(/o+** 3i&ade$'aracije % standardi&a INTOS!Ia. T$o'%#o % &'*-(o '$+%5%#$ (+%#$)*+%o ($ +$,%-% 'o# *)o'*7 %/()%)9%#* % *(o9%#*9%#*. T*-o #$ /&'. K#('e *)#!$#0$e "#$+e/e %e0'*',e !&eri1$og Instit"ta ov'a*0eni( javni(!&eri1$og Instit"ta ov'a*0eni( javni(ra1"novodjara1"novodjad$6%/%(*o '$+%5%# -*o

Siste&ats$i %roces na%ristrasnog %ri$"%'janja i vrednovanja do$aza

o ne$i& tvrdnja&a $oje se odnose na e$ono&s$e a$tivnosti i dogadjajeFRevizija i&a za ci'j "tvrdjivanje ste%ena $ores%ondentnosti iz&edj" dati(tvrdnji i ne$og %ret(odno de)inisanog $riterij"&a. $ao i sao%*tavanjerez"'tata ti( "%oredjivanja zainteresovani& $orisnici&aF


43/127

Revizija javnog se$tora &oe se de)inisati i $aoG

Me#d#"'Me#d#"'"tvrdjen i siste&ats$i %roces"tvrdjen i siste&ats$i %roces /%'"u/&,)$,)/%'"u/&,)$,) ii 0%ed$#0)$,)0%ed$#0)$,)do$aza " %ost"%$" $ontro'e dravni( organa i dr"gi( s"#je$ata $ojido$aza " %ost"%$" $ontro'e dravni( organa i dr"gi( s"#je$ata $ojiras%o'a" javni& sredstvi&a. $oji vr*iras%o'a" javni& sredstvi&a. $oji vr*i $e*)0'!)$ ' "#(/ee$)$$e*)0'!)$ ' "#(/ee$)$dravni revizor " s$'ad" sa "stanov'jeni& revizors$i& idravni revizor " s$'ad" sa "stanov'jeni& revizors$i& ira1"novodstveni& standardi&a. " ci'j" "tvrdjivanja da 'i s" )inansijs$ira1"novodstveni& standardi&a. " ci'j" "tvrdjivanja da 'i s" )inansijs$iizvje*tajiizvje*taji /%)0'&$# !)!)0&,e$'/%)0'&$# !)!)0&,e$'. te da 'i je "%rav'janje javni&. te da 'i je "%rav'janje javni&)inansija&a i dravno& i&ovino& vr*eno)inansija&a i dravno& i&ovino& vr*eno u!/,e1$#u!/,e1$# s(odnos(odno"tvrdjeni& %o'iti$a&aF"tvrdjeni& %o'iti$a&aF

=3:3 De2'$'+,) d%0$#- %e0'*#%)

R e v i z i j a je inte'e$t"a'na a$tivnost >>-o# o*+,#* ,%9$7 -o#$ %*5+*/#$ dravnog revizora7 &o()&- "#$%#&e 2'$)$!',!"#- /#!)$,)

,)0$#- !e"#%).Re0'*#%@revizor. 'atF 4 is%itiva1. ra1"nois%itiva1-#$ ()';/o ,%9$ -o#$ #$7

/* o(/o+ 5*-o/*7 o+,*:$/o d* +'% '$+%5%# &o(,o+*/#* (#$-*)* '$+%5%#$.Po'$d &o5/*+*/#* &'*+%,* ()'-$7 '$+%5o' o'* 5/*)% % (+o#* &'*+* % o*+$5$

/* o(/o+ &o()o#$:% &'o&%(* % '*(&o,*g*)% 0'!#"'( (#%)&$'( "0)&'e'().>8

R$+%5%#* 6%/*/(%#(-% %5+#$)*#* 5*)#$+* od ,%9* -o#* ($ *+$ #*+/o'$+%5%#o !%u6$e ' e'6"e7 -o#% ($ )+'d## &o($/% &'*+%,/%9%* 5*&o,*g*/#$ d'4*+/og '$+%5o'(-og %(&%)*> % $)%;-% -od$-(o '$+%5o'*80.Revizor &ora i&ati ana'iti1$e s%oso#nosti t"&a1enja i %ovezivanja do$aza "ci'j" va'jane ocjene do$aza i )or&iranja ne%ristrasnog stava. Revizor %oredosnovnog a$ade&s$og o#razovanja " ve0ini drava &ora ste0i i dodatne$va'i)i$acije $oje se rea'iz"j" $roz/#&)-)$,e %e0'*#%!"#- '!/'),'icenciranje-

D%)0$' %e0'*#% )'$* d* %* Jste%en odgovornosti. &"drosti i #rigeJste%en odgovornosti. &"drosti i #rigeza dr"*tven" do#ro#it. $oji se ne za(tjeva niti se na'azi $od dr"gi(za dr"*tven" do#ro#it. $oji se ne za(tjeva niti se na'azi $od dr"gi(zani&anjazani&anja>A/d'%:=K'(*/o+%:=J*-%:7 /*+. d#$,o7 ()'. 1!>8D' S. K-o,$;*7


44/127

*827 /$ &'%+*)* /*,og$ 5* '$+%5%#$ od ()'*/$ d'g% d'4*+/% o'g*/*7 &* /% od()'*/$ (+og o(/%+*;* /*9%o/*,/% (-&)%/*.

Da$'e. $o&ercija'na revizija se vr*i " '$e%e!u nar"1ioca revizije 4)izi1$og i'i %ravnog 'ica. "z %ret(odno "s%ostav'jeni o#'igacioni odnos. adravna revizja " ,)0$#( '$e%e!u i za %otre#a %redstavni1$og tije'a 4s$"%*tineF

K#(e%+',)&$) %e0'*',) Jsti&"'i*e &enadere da vi*e %anje %osvetee)i$asnosti ra1"novodstveni( siste&a i $va'itet" ra1"novodstveni(in)or&acija. jer s" svjesni da 0e #iti izvr*ena e$sterna revizijaJF=9

Revizors$e $"0e $oje vr*e $o&ercija'n" revizij" organizovane s" $ao/%'0%ed$) d%u10)za o#av'janje revizors$i( %os'ova. a %ra&a crnogors$o&naciona'no& za$onodavstv".=: nji( &oe osnovati 'ice $oje i&a &'+e$+u%e0'*#%)"z "s'ov da " sta'no& odnos" i&a jo* naj&anje dva ov'a*0ena 'icasa 'icenco& i da je $ao dr"*tvo ,%ravno 'ice- registrovano $od nad'enogs"da.

=3@3 I$!'u+'#$)&$' #"0'% *) 0%1e$,e d%)0$e %e0'*',e

JKonce%t i "s%ostava revizije s" %rirodjeni javnoj )inansijs$ojad&inistraciji %o*to "%rav'janje javni& %ri(odi&a %redstav'ja 6'$ ,)0$#-/#0,e%e$,)F

Revizija $',e !)() !eb' +'&,. ve0 neo%(odni d'# %e-u&)#%$#- !'!e()1iji je ci'j da seG

dovo'jno rano #"%',u #d!u/)$,)od %ri(va0eni( standarda i $r*enja%rinci%a 'ega'nosti. e)i$asnosti. dje'otovornosti i e$ono&i1nosti)inansijs$og "%rav'janja $a$o #i seG

= o&og"0i'o /%edu*'()$,e "#&e"'0$'. (,e%) " %ojedina1ni&s'"1ajevi&a.

= #d-#0#%$e #!#be /%'.0)'&e #d-#0#%$#!. a$o #i se

o#ez#jedi'o $o&%enziranje i'i= /%edu*e&' "#%)+' $) !/%,e6)0)$,u i'i #are& oteavanj" ta$vi(

/%e"%1),)FJ=;

Da #i se ostvari'a ova. osnovna )"n$cija dravne revizijena $oj" %oziva" svo& %rvo& stav" De"&)%)+',) '* L'(e # !(,e%$'+() *) 0%1e$,e %e0'*',e

,)0$#- !e"#%). neo%(odan je instit"ciona'ni o$vir za vr*enje revizije javnogse$tora. tjF dravni organ "stavno de)inisan i za$ono& "redjenF

Organizacije za vr*enje revizije i&aj" raz'i1ito odredjenje $ada s" "%itanj" $)*'0' #%-)$)a'i. "$"%no %os&atrano. one se sve nazivaj" vr(ovni&revizors$i& instit"cija&a ,VRI-. od $oji( %ojedine. %ose#no " Evro%i. i&aj"

tradicij" d"g" i %o ne$o'i$o vje$ovaF Pojedini a"tori i izvori=A. raz'i$"j" %' 0%!e 0%.#0$'. %e0'*#%!"'.

'$!'u+',)G

82,*/ "0 L%* d$-,*'*9%#$.83A/d'%:=K'(*/o+%:=J*-%:7 /*+. d#$,o7 ()'. 228V%d% U&)()+o 5* o*+,#*/#$ '$+%5o'(-% &o(,o+* R$&,%9% C'/o# Go'%7


45/127

a- Prva vrsta je 8!ud !) !ud!"'( 2u$"+',)()8,n%rF 6o"r des 6a&%tes "/ranc"s$oj. 6orti dei 6onti " Ita'iji. 6"rtea de 6ont"ri " R"&"niji-FS"ds$e )"n$cije Js"dovaJ variraj". a'i genera'no "$az"j" na o#avez"da se gone i $azne oni za $oje s"d "stanovi da s" %re$r*i'i)inansijs$e odred#eF 7edj"ti&. vano je $onstatovati da ne$o'i$ovr(ovni( revizors$i( instit"cija " Evro%i $oje sadre odredjenje Js"dJ

" s$'o%" svog zvani1nog i&ena Ji&aj" ja$o ograni1ena s"ds$aov'a*0enja i'i i( "o%*te ne&aj"JL

#- Dr"ga vrsta je 8"#&e-',)&$# ',e be* !ud!"e 2u$"+',e8. a'i sa$o'egija'ni& %ost"%ci&a od'"1ivanja s'i1ni& $ao $od s"dova ,n%rFNajvssi $ontro'ni "rad " Ce*$oj Re%"#'ici. B"ndesrec(n"ngs(o) "Nje&a1$oj. !'ge&ene Re$en$a&er " +o'andiji-F Evro%s$i revizors$is"d "stanov'jen je i )"n$cioni*e " s$'o%" ove vrste organa dravnerevizijeF

c- Tre0a vrsta je 8(#$#"%)!"' u%ed *) %e0'*',u8 $oji %redvodi jedan

revizor ,n%rF Rigsrevisionen Dans$e. Riigi$ontro'' " Estoniji. Dravni"red za revizij" " Ve'i$oj Britaniji-F

Danas $e /#!#,' u$'2'+'%)$ $)*'0 za vr(ovne organe dravne revizijeFVr(ovni organi dravne revizije &og'i #i se %odje'iti " d0',e #!$#0$e -%u/e"zavisnosti od toga da 'i je ra1"ns$os"ds$a $ontro'a javnog se$toraorganizovana $aoG

V%.#0$) d%)0$) %e0'*#%!") '$!'u+',) (* g$/$'*,/% '$+%5o'o %,%-o,$g%#*,/% o'g*/o ,S"%re&e !"dit Instit"tion-%,%

Sud,T(e 6o"rt o) !"ditors-

Ova %odje'a je na%rav'jena " zavisnosti od toga da 'i je %ri(va0eno)$-!)"!#$!"#i'i%#()$!"#-%e()$!"#%ravno s(vatanjeF5edna od osnovni( raz'i$a je " to&e da 'i je '$#"#!)$ '&' "#&e"'0$'

#%-)$na 1e'" instit"cije. tjF da 'i organo& "%rav'ja %ojedinac ,genera'nirevizor- i'i s"ds$o vije0e ,n%rF Senat-F Bez o#zira na raz'i$e " naziv" iorganizaciji rada. zajedni1$o svi& dravni& organi&a revizije je da i&aj".na za$on" zasnovan". nezavisnost. o#je$tivnost. str"1nost. odgovornost

%ar'a&ent" i u!)0$# de2'$'!)$,eF

Kao %redstavni$ %#()$!"#-e%()$!"#- "#$+e/)&oe se "zeti /ranc"s$i/ranc"s$ira1"ns$i s"dra1"ns$i s"d =Z)"#$ # R)6u$!"#( !udu F%)$+u!"e7 '. ">=83 od 22. #/* 1">. god.


46/127

JPredsjedni$a. %redF vije0a i savjetni$a i&en"je "$azo& 7inistars$isavjetF Osta'i za%os'eni sa stat"so& s"dije " Ra1"ns$o& s"d"i&en"j" se "$azo& %redsjedni$a Re%"#'i$eFJ ,1'F :-

R)6u$!"#!ud!"' #%-)$dravne revizije i&aj" s'jede0e draveFG

/ranc"s$a/ranc"s$a 6o"r des 6o&%tes 4 ,6D6- QQQFcco&%tesF)r

Ita'ijaIta'ija 6orte dei 6onti 4 ,6D6- QQQFcortecontiFitNje&a1$aNje&a1$a /edera' 6o"rt o) !"dit ,D/R- 4B"ndesrec(n"ngs(o) ,nje&F-

QQQF#"ndesrec(n"ngs(o)

%anija%anija Tri#"na' de 6"entas QQQFtc"FesS'ovenijaS'ovenija Ra1"ns$o sodi*1e QQQFrsrsFsi

Evro%s$a "nijaEvro%s$a "nija T(e 6o"rt o) !"ditors QQQFojecFco&

V%.#0$e d%)0$e %e0'*#%!"e '$!'u+',ei&aj" n%rF s'jede0e draveG

Eng'es$aEng'es$a Nationa' !"dit O))ice 4 ,N!O- QQQFnaoFgovF"$S!DS!D enera' !cco"ntants O))ice 4

,!O-QQQFgaoFgov

5a%an5a%an 5a%an Board o) !"dit 4 ,5B!- QQQFj#a"ditFgoFj%R"sijaR"sija WYZ[\[]^

_Y^YW`QQQFac(FgovFr"

!"strija!"strija !"strian 6o"rt o) !"ditFsterreic(isc(en Rec(n"ngs(o)es

QQQFrac(nings(o)FgvFat

Dans$aDans$a Rigsrevisionen "ndersbger QQQFrigsrevisionenFd$

U C%$#, G#%'"stanov'jen je vr(ovni organ dravne revizije $ao D%)0$)%e0'*#%!") '$!'u+',) sa $o'e$tivni& organo& "%rav'janja ,Senat-. $ojis(odno %rvoj $'asi)i$aciji %ri%ada dr"goj. a " dr"goj $'asi)i$acji %rvoj gr"%iVRI organaF

=33 U!)0$# u%ed,e$,e 0%.#0$'. #%-)$) %e0'*',e ,)0$#- !e"#%) u E0%#/'

U!)0$) /#*'+',) o'g*/* d'4*+/$ '$+%5%#$ g,*+/o #$ %)*&'6') &o"stavnoj %oziciji. o#i&" "stavnog de)inisanja % )o ($ +%d% %5 !&,ede4e-

/%e-&ed) ()*+/$ &o5%9%#$ +'o+/% d'4*+/% %/()%)9%#* Ita'iji. Ve'i$ojIta'iji. Ve'i$ojBritaniji. Njea&1$oj. %aniji. S'oveniji.Britaniji. Njea&1$oj. %aniji. S'oveniji.R"s$oj /edraciji i 6rnoj oriFR"s$oj /edraciji i 6rnoj oriF

'*0#d' '* $)+'#$)&$'. u!)0) "#,' !e #d$#!e $) /#), d%)0$e%e0'*',e3

9F=F8F I)&',) 88 6orte dei 6onti)or&iran je 8: avg"sta 8=A@ godF

U Ustav" Ita'ijeR)6u$!"' !ud I)&',eje nor&iran je " 1'an" 8??F stav @ i1'an" 8?9F stav @ $oji g'aseG

,8- R)6u$!"' !ud o#av'ja $a$o %ret(odno is%itivanje za$onitostiv'adini( &jera ta$o i na$nadno is%itivanje "%rav'janja dravni"deto&F U s'"1ajevi&a i na na1in %ro%isani& za$ono&. on"1estv"je " is%itivanj" )inansijs$og %os'ovanja oni( tije'a " $oji&adrava redovno %os'"jeF Izvje*tava dire$tno S$"%*tin" o na'azi&arevizijeF

88))&.9o')$9o/)%.%)
http://www.ccomptes.fr/http://www.corteconti.it/http://www.bundesrechnungshof/http://www.tcu.es/http://www.rs-rs.si/http://www.nao.gov.uk/http://www.gao.gov/http://www.jbaudit.go.jp/http://www.ach.gov.ru/http://www.rigsrevisionen.dk/http://www.corteconti.it/http://www.ccomptes.fr/http://www.corteconti.it/http://www.bundesrechnungshof/http://www.tcu.es/http://www.rs-rs.si/http://www.nao.gov.uk/http://www.gao.gov/http://www.jbaudit.go.jp/http://www.ach.gov.ru/http://www.rigsrevisionen.dk/http://www.corteconti.it/


47/127

,@- Ra1"ns$i s"d i&a nad'enost nad %itanji&a javni( )inansija is'i1ni& %itanji&a odreeni& za$ono&F

9F=F@F Ve&'") B%')$',) 8 Nationa' !"dit O))ice

$)/#(e$) Ve'i$a Britanija $e() u!)0 a'i z#og 1injenice da i&ajedn" od najstariji revizors$i( instit"cija " Evro%i. te da je /%0) %e0'*',)

,)0$#- !e"#%)"%ravo izvr*ena " VFBritaniji 889? godF ova drava jezast"%'jena " %reg'ed"-

Instit"ciona'na ,ra1"ns$o s"ds$a $ontro'a- " Ve'i$oj Britaniji #$ o,%-e"!e%$e "#$%#&e-o# +'% Nationa' !"dit O))ice.

Odvojen je od izvr*ne v'asti. a"tono&an % oog:*+* #b,e"'0$u '$e/%'!%)!$u /%#0,e%u /%)0'&$#- ' *)"#$'#- u/%)0&,)$,) ,)0$'( bude!"'(!%ed!0'()3R$+%5%# o*+,#*# '$+%5o'% -o#% '*d$ &od '-o+od()+o V%.#0$#-%e0'*#%)@6o&%tro''er and !"ditor enera'-F

Vr(ovnog revizora i&en"je Par'a&ent i on je %o svo& %o'oaj" 1'anVr(ovnog revizora i&en"je Par'a&ent i on je %o svo& %o'oaj" 1'anDonjeg do&a Par'a&enta ,+o"se o) 6o&&ons- i istovre&eno jeDonjeg do&a Par'a&enta ,+o"se o) 6o&&ons- i istovre&eno je

%redsjedni$ Ra1"ns$og s"daF%redsjedni$ Ra1"ns$og s"daFNationa' !"dit O))ice &'%&'$* % %5+#$)*#$ o '$+%5%#% 6%/*/(%#(-og&o(,o+*/#* &o &o#$d%/% +,*d%/% '$(o'%*. N$-$ od )% %5+#$)*#* d$)*,#/%#$'*5*)'* Ob#% *) ,)0$e 2'$)$!',e D#$,e- d#() @+o"se o) 6o&&ons P"#'ic

!cco"nts 6o&&ittee.

2avr*ni ra1"n #"deta nije %otre#no )or&a'no "svajati na sjednicidonjeg do&a. a Od#or za javne )inansije nije izri1ito d"an raz&atratiizvje*taje o revizijiF Od#or za javne )inansije !)( #d&u6u,e $oji 0eizvje*taj da raz&atra. a naj1e*0e donese od'"$" na #!$#0u

/%',ed-) V%.#0$#- %e0'*#%)F

F'$)$!',!") -#d'$) Ve'i$oj Britaniji)'*#$ od ?8vog a%ri'a do 98vog&arta % zavr*ni ra1"nio'*# ($ &*',*$/) &od/%#$)% -'*#$ #*/*'* god%/%7 -o#* (,%#$d% 6%/*/(%#(-o# god%/% /* -o# ($ od/o($.

9F=F9F N,e()6")0 B"ndesrec(n"ngs(o) ,nje&F-

U Ustav" N,e()6"e naciona'na vr(ovna revizors$a Instit"cija jenor&irana " )inansijs$o& dije'" Ustava " 1'an" 88: 4 J Podno*enjezavr*nog ra1"na J. B"ndesrec(n"ngs(o)" ,Savezna "stanova za dravn"revizij"-F

,8- Savezno &inistarstvo )inansija %ri%re&a godi*nji zavr*ni ra1"n osvi& %ri(odi&a i ras(odi&a. $ao i o "$"%noj i&ovini i o#aveza&a. i

dostav'ja ga " o#a do&a Par'a&enta. do $raja naredne )inansijs$egodine radi os'o#aanja od o#aveza Savezne V'adeF,@- Bu$de!%e+.$u$-!.#29 1iji 1'anovi i&aj" nezavisna s"dijs$aov'a*0enja. vr*i revizij" ra1"na i is%it"je dje'otvornost. %ravi'nost iza$onitost "%rav'janja )inansija&aF B"ndesrec(n"ngs(o) ne%osredno

%odnosi godi*nji izvje*taj " o#a do&a Par'a&enta i Saveznoj V'adiF U

8))&./*o.go+.-0))&./d$('$9//g(o6.d$
http://www.nao.gov.uk/http://www.bundesrechnungshof.de/http://www.nao.gov.uk/http://www.bundesrechnungshof.de/


48/127

sva$o& %og'ed". ov'a*0enja B"ndesrec(n"ngs(o)a "tvrena s"savezni& za$oni&aF

9F=F:F /)$',)1 Tri#"na' de 6"entas

U Ustav" /)$',e /*9%o/*,/% '$+%5o'(-% (d @Tri#"na' de 6"entas /o'%'*/ #$ ;,*/o 13"

,8- Ra1"ns$i s"d je vr(ovno tije'o zad"eno da vr*i revizij" dravni()inansija i )inansijs$og %os'ovanja drave. $ao i %rivatnog se$toraF,@- Odgorovno je S$"%*tini i o#av'ja svoj" d"nost $ada %o na'og"iste is%it"je i %rovrerava zavr*ni ra1"n #"detaF,9- 2avr*ni ra1"ni drave $ao i %rivatno se$tora sa dije'o& dravnogv'asni*tva se %odnose Ra1"ns$o& s"d" i ovaj i( is%it"jeF Ra1"ns$is"d. #ez %ravne nad'enosti. dostav'ja godi*nji izvje*taj S$"%*tinio#avje*tavaj"0i je. $ada je to %otre#no. o #i'o $a$vi& ne%ravi'nosti&a$oje s" &og'e. %o njegovo& &i*'jenj". nastati. i'i o ne$o& %rest"%"$oji se &ogao desitiF

,:- C'anovi Ra1"ns$og s"da "ivaj" ist" nezavisnot i sta'nost)"n$cije i %red&et s" iste nes%ojivosti )"n$cija $ao i s"dijeF,;- Organs$i& za$ono& se #'ie odre"je 1'anstvo. organizacija id"nosti Ra1"ns$og s"daF

9F=F;3 Se$',)2

U Ustav" S'ovenije /*9%o/*,/% '$+%5o'(-% (d Se$!"# %)6u$!"#!#d'14e/o'%'*/ #$ 1'anovi&a 8;? i 8;8G

,8- Ra1"ns$i s"d je najvi*i organ za nadzor nad dravni& #"deto&i svi& javni& ras(odi&aF

,@- Organizacija i ov'a*0enja Ra1"ns$og s"da %redviena s"za$ono&F

,9- Ra1"ns$i s"d je nezavisan " vr*enj" svoji( d"nosti i vezanUstavo& i za$ono&F,:- C'anove Ra1"ns$og s"da i&en"je Dravna S$"%*tinaF

Naciona'ni& za$ono&>9Ra1"ns$i s"d S'ovenije je "stanov'jen $aonajvi*i organ revizije za $ontro'" dravni( ra1"na. #"deta drave icje'o$"%ne javne %otro*nje " RSF Ra1"ns$i s"d je " odnos" %re&a dr"gi&organi&a sa&osta'an i nezavisan dravni organF !$ta sa $oji&a Ra1"ns$is"d izvr*ava svoj" revizijs$" nad'enost nije dozvo'jeno %o#ijati na s"d"

$od dr"gi( dravni( organaF9F=FAF Ru!") 2ede%)+',) WYZ[\[]^ _Y^YW`

1))&.)9.$(2))&.'(='(.(%3HS,4$/% ,%() R$&,%-$ S,o+$/%#$7 '.112001))&.*9.go+.'
http://www.tcu.es/http://www.rs-rs.si/http://www.ach.gov.ru/http://www.rs-rs.si/rsrs/rsrs.nsf/uvod?openformhttp://www.tcu.es/http://www.rs-rs.si/http://www.ach.gov.ru/


49/127

Revizors$a instit"cija R"s$e /ederacije -*o )'*#/o o&$'*)%+/%7/$5*+%(/% o'g*/ -o/)'o,$ d'4*+/% 6%/*/(%#* +'% (+o#$ *-)%+/o()% (-,*d (*U!)0#( Ru!"e Fede%)+',e ,1'anovi 8?88?9-. Savezni& za$ono& oVr(ovnoj revizors$oj instit"ciji R"s$e /ederacije % d'g% /o'*)%+/%*-)%* $d$'*9%#$.

U Ustav" R"s$e )ederacije. 1'ano& 8?8. nor&ira se s'jede0eG

,8- Savjet /ederacije &e" svoji& 1'anovi&a #ira %redsjedni$aSavjeta i njegove za&jeni$eF Dravna D"&a &e" svoji& 1'anovi&a#ira %redsjedni$a D"&e i njegove za&jeni$eF,@- Predsjedni$ Savjeta /ederacije i njegovi za&jenici i %redsjedni$D"&e i njegovi za&jenici %redsjedavaj" sjednica&a i vr*e nadzornad interni& %ravi'i&a instit"cije3,9- Savjet /ederacije i dravna D"&a )or&iraj" $o&itete. $o&isije.vr*e nadzor nad %itanji&a $oja se ti1" nji(ove nad'enosti i s%rovode

%ar'a&entarna sas'"*anjaF,:- Sva$a instit"cija "svaja so%stvena %ravi'a i rje*ava %itanja interne

organizacije i %odje'e %os'ovaF,;- U ci'j" izvr*enja $ontro'e )edera'nog #"deta Savjet /ederacije idravna D"&a )or&iraj" Vr(ovn" revizors$" instit"cij"F C'anstvo iorganizacija Vr(ovne revizors$e instit"cije "tvreni s" %ose#ni&savezni& za$ono&F

9F=F


50/127

7edj"narodna organizacija za $oordinacij" razvoja revizije ras(odaFOVRI ,izvorna s$ra0enica za INTOS!I- /*()*,* #$ -*o $e*)0'!$)9$e/#&''6")9 )u#$#($) )!#+',)+',) /*#+%% /*9%o/*,/% %/()%)9%#* dravnedravnerevizijerevizije@SAI8.

C'&, #!$'0)$,) )!#+',)+',e%,* #$ 4$,#* &'$d()*+/%-* /*9%o/*,/% VRI d*($

raz&jeno& is$"stava i standardizacijo& %ost"%a$a %ostigneve0a e)i$asnost " vr*enj" revizije javnog se$toraF

Koo'd%/%'*/o d#$,o+*/#$ /*9%o/*,/% '$+%5o'(-% %/()%)9%#*7 '*5#$/*%(-()*+* % '*5+o# '$+%5o'(-% ()*/d*'d* ,na naciona'no& i &edj"narodno&nivo"-&o()*,% ( o(/o+ d#$,o+*/#* INTOSAI=*.

R$5,)*) )*-+$ *-)%+/o()% ( INTOS!I standardi revizijeINTOS!I standardi revizije77 "#,'/%ed!)0&,),u

a"toritativna sao%*tenja $oji&a se daj" "%"tstva o osnovni&a"toritativna sao%*tenja $oji&a se daj" "%"tstva o osnovni&%rinci%i&a %ro)esiona'nog i 'i1nog %ona*anja $oje revizor tre#a%rinci%i&a %ro)esiona'nog i 'i1nog %ona*anja $oje revizor tre#a

da %ri&jeni %ri %'aniranj". izvr*enj" i izvje*tavanj"da %ri&jeni %ri %'aniranj". izvr*enj" i izvje*tavanj".

Standardi INTOS!Ia.Standardi INTOS!Ia. "svojeni s" na XIV $ongres" 8>>@F godF,o$to#ar-.)!.'$-#$u7 * (*;%/%o % #$ Ko&itet za standarde revizije. P'$)od/o #$ U&'*+/%odo' 5* ()*/d*'d$ '$+%5%#$ odo'%o o+$ ()*/d*'d$ /* (+o#o# 3!. (#$d/%9% *(%/g)o/7 o-)o'* 11.S)*/d*'d% ( do&/#$/% /* V -o/g'$( 1!. god.7 K*%'. Do&/#$/o %5d*/#$ INTOSAI '$+%5o'(-% ()*/d*'d* &'$d()*+,#* 5/*;*#*/-o'*- /* &) '*5+o#* %()%/(-% $/*'od/% ()*/d*'d* '$+%5%#$. O/% %roisti1" iz

%re%or"$a sa XIII $ongresa INTOS!I ,Ber'in-7 -o#%* #$ &'$d,o4$/o d* ($&'$)od/$ +$'5%#$ do&/$ $a$o #i se "ze'e " o#zir %ose#ne %otre#e ze&a'ja 1ije$a$o #i se "ze'e " o#zir %ose#ne %otre#e ze&a'ja 1ijes" S!I $onstit"sane $ao ra1"ns$i s"dovis" S!I $onstit"sane $ao ra1"ns$i s"doviQ.100

P'$* %,#$/# U%ravnog od#ora i Od#ora za standarde revizijeo+%

()*/d*'d% &'$d()*+,#*# ivif do-$/). K*o )*-+%7 oni tre#a daoni tre#a daodraavaj". $o'i$o je &og"0e. a$t"e'ne to$ove. rje*enja i %ro#'e&e "odraavaj". $o'i$o je &og"0e. a$t"e'ne to$ove. rje*enja i %ro#'e&e "&etodo'ogiji i %ra$si revizijefF&etodo'ogiji i %ra$si revizijefF

INTOSAI !)$d)%d' '$+%5%#$ $e(),u #b)0e*u,u4' ")%)"e% 5* ;,*/%9$o'g*/%5*9%#$. O/% od'*4*+*# &'%#$/ $),b#&,e /%)"!e dogo+o'$/$%5$d# /*9%o/*,/% SAI. S+*-* SAI )'$* (** d* &'o9%#$/% do -o#$ #$'$)'$* o+$ ()*/d*'d$ o*+$5/o &'%#$/#%+*)%. D*-,$7 o/% /%#$( ()'ogoo*+$5/% 5* d'4*+$ ;,*/%9$ o+$ *(o9%#*9%#$ +$: /%ed!)0&,),u #!$#0 *)d#$#1e$,e $)+'#$)&$'. %e0'*#%!"'. !)$d)%d)9o()*+,#*#:% og:/o() d* %drava 1'anica dire$tno %ri&jeni " svoji& %roced"ra&aF

Re0'*#%!"' !)$d)%d' INTOSAI)s"Gs"G u/u!0) *) %)d %e0'*',e. sredstvo $oji& se &jeri $va'itet revizije.

garancija da je revizija "radjena %ro)esiona'no. str"1no i %ravi'noF

8B. V%)o'o+%:7


51/127

nasta'i s" $ao izraz %otre#a za u,ed$)6)0)$,e( %e0'*#%!"e /%)"!e.%ri&jeno& jednoo#razne %roced"re i %ravi'a " revizija&a dravni( i$or%orativni( s"#je$ata revizijeF

Ia$o se " do$"&ent" $oristi rije1 !)$d)%d'. tre#a i&ati "vid" nj" va'ja $oristiti "%oredo sa rje1j" !(,e%$'+e9 $oja ostav'ja

%ravo na iz&jene "n"tar sva$e naciona'ne vr(ovne revizors$e

instit"cijeFF


52/127

Dio 1etvrtiDio 1etvrti

VRSTEVRSTE EKSTERNI+ REVI2I5!EKSTERNI+ REVI2I5!5!VNO SEKTOR!5!VNO SEKTOR!


53/127

J Bitn" $ara$teristi$"savre&enog dr"*tva 1ini 4RASIPANJE 8

= Ve#'en


54/127

IV VRSTE EKSTERNIH REVIZIJA

O!$#0' "&)!'2'")+',e %e0'*',) ,)0$#- !e"#%)

J*+/* d#$,*)/o() d'4*+$ /$ o4$ 5*-o/%)o % ($/o 6/-9%o/%(*)%$5 %/()%)9%o/*,%5o+*/$ -o/)'o,$. Po)'$* 5* -o/)'o,o %5+'$/#* d4$)*/*()*,* #$7 &'%#$ (+$g*7 5og )og* )o ($ &)$ d4$)* &'$'*(&od#$,##$5/*;*#*/ d%o /*9%o/*,/og doo)-*7 )$ #$ 5*)o 5* &'*+%,/o() /#$go+og%5+'$/#* 5*%/)$'$(o+*/* ;%)*+* d')+$/* 5*#$d/%9*.101T (&*d* % -o/)'o,*

'*(&o,*g*/#* o()*,% #*+/% ('$d()+%* % d'4*+/o %o+%/o.S+$ +'()$ -o/)'o,* %5+'$/#* d4$)*7 od/o(/o 6%/*(%#(-$ d#$,*)/o()%#*+/og ($-)o'*7 &o'$d o(/o+/$ &od#$,$ /* %/)$'/ % $-()$'/ '$+%5%#7 og($ &od#$,%)% &'$* (e#du9 0%e(e$u 0%1e$,) "#$%#&e9 !ub,e"'() $)d "#,'()!e 0%1' "#$%#&) ' #%-)$u "#,' !/%#0#d' "#$%#&u3

:F8F Vrste revizija javnog se$tora %re&a (e#dus"G

* D#"u(e$)%$) "#$%#&)= #$ +'()* '$+%5%#$ -o# +'% o+,*:$/% '$+%5o' /* (+o'*d/o #$() -o/)'o,%:% 6%/*/(%#(-* do-$/)* @*-)$7 go+o'$7 '*;/$7/*,og$7 *-)* o /)'*/#o# o'g*/%5*9%#% % ()$*)%5*9%#% '*d/% #$()* % (,.(#$-)* '$+%5%#$.

Po %ravi'". %ret(odi terens$oj reviziji. Te%e$!") "#$%#&) +'$ dravni revizori /* ,%9 #$()* )$'$/7 -od

(#$-)* '$+%5%#$7 )#. (#$-*)* -o#%* ( &o+#$'$/* d4$)(-* ('$d()+* %,%d'4*+/* %o+%/*.102

S%rovodi se na osnov" radni( na'oga $oji se %ri%re&aj" " VRI i s'"i.%o %ravi'". za %rovjer" vjerodostojnosti i ta1nosti )inansijs$e do$"&entacijes"#je$ta revizijeF Po %ravi'" %ret(odi joj izrada "zor$a ,&etod "zor$ovanja-F

:F@F Vrste revizija javnog se$tora %re&a 0%e(e$u "#$%#&es"G

* P%e.#d$) %e0'*',) ,e a#te- &'$d()*+,#* -o/)'o, -o#* &'$)od%

*d%/%()'*)%+/% % 6%/*/(%#(-% *-)%+/o()%* (#$-*)* '$+%5%#$. O/* ($ +'%&'%#$ /$go )o dod#$ do %(&,*)$ %5 d'4*+/$ ,*g*#/$ % 5og )og* ($ /*5%+* #o%/%e0e$'0$#( "#$%#(. Nared#odavci s" d"ni da od nad'enog )inansijs$og $ontro'ora trae

odo#renje za sva$i a$t ras%o'aganja #"dets$i& sredstvi&a $oji na&jeravaj"da s%roved"F8?9

101D*/%,o A,$-(%:7 %/*/(%#$ % 6%/*/(%#(-o &'*+o7 Podgo'%9* 17 ()'. 22.102Go'd*/* J$-/%:=P*o+%:7 /*+. d%#$,o103Go'd*/* J$-/%:=P*o+%:7 Bd4$)(-o &'*+o7 Podgo'%9* 200>. god. ()'. 130


55/127

E6$-)%+/* &'$)od/* -o/)'o,* #$ /$5*#$/#%+* &'% &'o+#$'% &'*+,#*/#* ,)0$'(2#$d#0'().10?/*;*# % &'$d/o() od/o( /* /*-/*d/ '$+%5%# #$ /*#+%$ )o$ )o ($ $+$/)*,/* )$)* o4$ (&'%#$;%)% @&'$d&'%#$d%)% '*d/#**d'4*+/og '$+%5o'*.

N)"$)d$) %e0'*',) ,e %ost- &'$d()*+,#* -o/)'o, #*+/% ('$d()*+* %(#$-*)* '$+%5%#$ na$on izvr*eni( radnji /*d,$4/% /*,ogod*+*9* %'*;/o&o,*g*;*. O/* #$ +$:%/% d'4*+* o*+$5/*7 &o($/o d%#$, -o#% ($od/o(% /* d'4*+/% 5*+'/% '*;/ % god%/#$ 6%/*/(%#(-$ %5+#$)*#$ ,o-*,/%(*o&'*+*. O/* /$ o4$ (&'%#$;%)% /*()*/*- )$)$ &o #*+/$ 6%/*(%#$7 +$: #$o4$ (*o -o/()*)o+*)% % &o-'$/)% &o()&*- '*d% &'$d5%*/#* #$'* &'o)%+;%/%o9* /$5*-o/%)% '*d/#%.

:F9F Vrste revizija %re&a !ub,e"'()s"G

* K#$%#&) $)d $)%edb#d)0+'()#$ '$+%5%#* -o#o ($ -o/)'o,%$ +,e&'!.#d$#!&o)'$$ odo'$/% d4$)(-% #*+/% ('$d()*+*.

N)-#d)0+' s" starje*ine dravni( organa ,&inistri. dire$tori itd- % o+*'$+%5%#* ($ g,*+/o (+od% /* )+'d#%+*/#$ $+$/)*,/$ &o,%)%;-$ odgo+o'/o()

o+% ,i&enovni( 'ica- &'$* &'$d()*+/%;-o )%#$, %,% +,*d% ,$oji s" i(i&enova'i-. Po(,#$d%9* )+'d#$/$ odgo+o'/o()%7 ,%ored $rivi1ne i'i %re$r*ajne-g,*+/o ($ (+od% /* g%)*- #*+/$ &od'-$ )#. do,*5% do '*5'#$$/#* (*

#*+/$ 6/-9%#$.

K#$%#&) $)d %)6u$#/#&)-)6'()#$ -o/)'o,* -o#o )'$* d* ($ )+'d% -*-o #$'*;/o&o,*g*; '*(&o,*g*o ('$d()+%* -o#* ( &o+#$'$/* revizija

%ravi'nosti% d* ,% ($ &'% )o$ &'%d'4*+*o 5*-o/(-% /o'%.R)6u$#/#&)-)6' nijes" i&enovna 'ica ve0 dravni s'"#eniciF

Odgo+o'/o() '*;/o&o,*g*;*7 5* '*5,%- od /*'$dod*+9*7 (,;*#)+'d#$/% /$5*-o/%)o()% %,% /$&'*+%,/o()% '*d /%#$ &o,%)%;-*7 /$go #$disci%'ins$a i'i $rivi1na odgovornostF 10!

:F:F Vrste revizija javnog se$tora %re&a/%ed(euG

Pre&a %red&et". revizije se &og" $'asi)i$ovati na s'jede0i na1in 10"

O%*ta revizijaO%*ta revizija %redstav'ja sveo#"(vatan "vid " )inansijs$i&enad&ent s"#je$ta revizijeL

Se'e$tivna revizijaSe'e$tivna revizija i&a za ci'j da is%ita odredjeni vre&ens$i%eriod i'i je " %og'ed" o#"(vatnosti ograni1enasa&o na odredjeni %red&et revizije $od s"#je$tarevizijeL

Revizija %resje$aRevizija %resje$a,te&ats$a revizija-,te&ats$a revizija-

$ontro'i*e re%rezentativan iz#or odgovaraj"0i(s"#je$ata $ontro'e. sa ci'je& da se do#ijerevizors$i na'az " odredjenoj o#'asti javne

%otro*njeFPre'i&inarna revizijaPre'i&inarna revizija je revizija $ojo& se do#ija "vid " odredjene

o#'asti. %roced"re i'i dogadjajeF Ova revizija nije

10d' S. Ko*5$9 d' . R%()%:7 J*+/$ 6%/*/(%#$7 B$og'*d7 20017 ()'. 21.10!Go'd*/* J$-/%:=P*o+%:7 /*+. d%#$,o.10"U&)()+o o $)odo,og%#% '*d* D'4*+/$ '$+%5o'(-$ %/()%)9%#$7


56/127

"s&jerena na dono*enje $ona1ni( za$'j"1a$a oodredjeni& "%ravni& a$ti&a i transa$cija&a. ve0se $oristi " %ri%re&i #"d"0i( revizijaL

Na$nadna i'iNa$nadna i'i$ontro'na revizija$ontro'na revizija

s'"i da #i se "tvrdi'o " $ojoj s" &jeri s"#je$tirevizije is%o*tova'i %ret(odne revizors$e na'azeF

Pre'i&inarna revizija " %ojedini& drava&aPre'i&inarna revizija " %ojedini& drava&a naziva se i%redrevizijo& i'i a%riori revizijo& i njo& se is%it"je %ravi'nost %ojedini(trans$acija %rije nji(ovog o$on1anjaF To zna1i da se %'a0anje ne &oeizvr*iti %rije nego 'i revizor odo#ri re'evantni va"1er na$on *to %reg'eda

%rate0" do$"&entacij"F 6entra'izovana a%riori revizija od strane vr(ovneinstit"cije za revizij" jo* "vije$ se %ri&jenj"je " odredjeno& #roj" ze&a'jaF7edj"ti&. " dr"gi& ze&'ja&a se ta$ve revizije s&atraj" e'e&ento&str"$t"re $ontro'e "%rav'janja. te stoga s%adaj" %od odgovornost "%rave. ane vr(ovne instit"cije za revizij"F U ti& ze&'ja&a. a%riori revizija od stranevr(ovne revizors$e instit"cije " ve'i$oj &jeri je od#a1ena. te se vr(ovnarevizija $oncentri*e na %o"zdanost &jera $oje %red"zi&a sva$o &inistarstvo

" ci'j" iz#jegavanja neza$oniti( i'i %ogre*ni( "%'ata i dr"gi( trans$acijaF

8?


57/127

Is%itivanje/%)0'&$#!' o#"(vataG J$ontro'" "s$'adjenosti %os'ovanja sa %ro%isi&a i o%*ti& standardi&aJ$ontro'" "s$'adjenosti %os'ovanja sa %ro%isi&a i o%*ti& standardi&a

%ri$"%'janja javni( %ri(oda. )inansiranja ras(oda. ras%o'aganja i%ri$"%'janja javni( %ri(oda. )inansiranja ras(oda. ras%o'aganja i"%rav'janja i&ovino&. izvr*avanja o#aveza. $njienja i"%rav'janja i&ovino&. izvr*avanja o#aveza. $njienja ido$"&entovanja %ri(oda i ras(oda. i&ovine i "%rav'janjado$"&entovanja %ri(oda i ras(oda. i&ovine i "%rav'janjae$ono&s$i& to$ovi&aJFe$ono&s$i& to$ovi&aJF

To je is%itivanje rada i'i %ost"%anja " odnos" na %ravne nor&e date "vid" za$ona i'i dr"gog %ravnog a$ta i'i " odnos" na %ravi'a nadredjenogorganaF Pod is%itivanje& %ravi'nosti %odraz"&jeva se i )6$#! #b%)6u$).nji(ova %ot$rije%'jenost do$"&entacijo&. evidentiranje na ra1"ni&a. $ao i

%ri&jena odreda#a i %rinci%a $oji se odnose na )inansijs$" "%rav"F

Postoje d0) #b&'")revizije %ravi'nost 88?G

IF Re0'*',) !) /#0%d#( )e!)'#$ )ud'4 )inansijs$a revizijaF Ovo& vrsto& revizije se nastoji "tvrditi J)6$#! /#d))")sadrani(

" )inansijs$i& izvje*taji&aF Svr(a joj je da %rocjeni da 'i $orisnici ti(izvje*taja &og" i&ati raz"&no "vjerenje da oni %ravi'no os'i$avaj"

)inansijs$" a$tivnost i stanje entitetaJF

II3 Re0'*',) !)-&)!$#!' +#(/&')$+e )ud'

Ova vrst

osnovi budzetskog prava i budzetska kontrola u crnoj gori.doc

Documents