حسابداری حسابداری اصول 11اصول

: : تالیفتالیف

زاده شفیع علی مقدم زاده عبدالکریم شفیع علی مقدم عبدالکریم

ترابي : اصغر علي كننده ترابي : تهيه اصغر علي كننده تهيه

درس درس جایگاه جایگاه

، حسابداری های رشته اول نیمسال در درس ، این حسابداری های رشته اول نیمسال در درس این،مدیریت دولتی ،مدیریت بازرگانی ،مدیریت مدیریت دولتی ،مدیریت بازرگانی مدیریت

میشود . تدریس اقتصاد و میشود .صنعتی تدریس اقتصاد و صنعتی

فصول فصول فهرست فهرست

کلیات : • اول کلیات : فصل اول فصلمالی : • وعملیات معامالت وتحلیل تجزیه دوم مالی : فصل وعملیات معامالت وتحلیل تجزیه دوم فصلمالی : • رویدادهای ثبت سوم مالی : فصل رویدادهای ثبت سوم فصلحسابداری : • اساسی معادله بسط چهارم حسابداری : فصل اساسی معادله بسط چهارم فصلحسابداری : • چرخه تکمیل پنجم حسابداری : فصل چرخه تکمیل پنجم فصلبازرگانی : • موسسات در حسابداری عملیات ششم بازرگانی : فصل موسسات در حسابداری عملیات ششم فصلکاربرگ : • از استفاده با مالی صورتهای تهیه هفتم کاربرگ : فصل از استفاده با مالی صورتهای تهیه هفتم فصلوکاال : • مواد موجودیهای هشتم وکاال : فصل مواد موجودیهای هشتم فصلتجاری : • اسناد حسابداری نهم تجاری : فصل اسناد حسابداری نهم فصلاشتباهات : • اصالح دهم اشتباهات : فصل اصالح دهم فصل

اول اول فصل فصل

کلیات کلیات

کلی کلی هدف هدف

کلی وقواعد حسابداری به اجمالی کلی آشنایی وقواعد حسابداری به اجمالی آشناییبرآن برآن حاکم حاکم

11گفتار گفتار

حسابداری حسابداری اهمیت اهمیت

هدف هدف

اهمیت گفتار، این مطالعه از پس رود می اهمیت انتظار گفتار، این مطالعه از پس رود می انتظاردرواحدهای را حسابداری اطالعات درواحدهای ونقش را حسابداری اطالعات ونقش. کنید بیان ، جامعه اقتصادی فضای و .تجاری کنید بیان ، جامعه اقتصادی فضای و تجاری

موفقیت رمز موقع، وبه صحیح گیری موفقیت تصمیم رمز موقع، وبه صحیح گیری تصمیمنیست یافتنی دست مهم این است نیست موسسات یافتنی دست مهم این است موسساتدر موقع به و صحیح اطالعات که زمانی در مگر موقع به و صحیح اطالعات که زمانی مگراین که گیرد قرار موسسات مدیران این اختیار که گیرد قرار موسسات مدیران اختیار

. باشد می انجام قابل حسابداری وسیله به . فقط باشد می انجام قابل حسابداری وسیله به فقط

: :22گفتار گفتار

حسابداری حسابداری تعریف تعریف

هدف :هدف :

بتوانید گفتار این مطالعه از پس رود می بتوانید انتظار گفتار این مطالعه از پس رود می انتظارکنید . تعریف را کنید .حسابداری تعریف را حسابداری

شده ارائه مختلفی تعاریف حسابداری شده از ارائه مختلفی تعاریف حسابداری از “ فن . را حسابداری عموما گذشته در “ است فن . را حسابداری عموما گذشته در است

و ،تلخیص بندی ،طبقه و شناسایی،ثبت ،تلخیص بندی ،طبقه شناسایی،ثبتدانستند . می مالی رویدادهای دانستند .گزارشگری می مالی رویدادهای گزارشگری

اطالعاتی سیستم یک از است عبارت اطالعاتی حسابداری سیستم یک از است عبارت حسابداری،طبقه ثبت ، شناسایی طریق از ،طبقه که ثبت ، شناسایی طریق از که

رویدادهای وگزارشگری ،تلخیص رویدادهای بندی وگزارشگری ،تلخیص بندیاستفاده اختیار در را الزم ،اطالعات استفاده مالی اختیار در را الزم ،اطالعات مالی

دهد . می قرار حسابداری اطالعات از دهد .کنندگان می قرار حسابداری اطالعات از کنندگان

: :33گفتار گفتار

حسابداری اطالعات کنندگان حسابداری استفاده اطالعات کنندگان استفاده

هدف :هدف :

بتوانید گفتار این مطالعه از پس رود می بتوانید انتظار گفتار این مطالعه از پس رود می انتظارطبقه را حسابداری اطالعات کنندگان طبقه استفاده را حسابداری اطالعات کنندگان استفاده

کنید . کنید .بندی بندی

،طیف حسابداری اطالعات از کنندگان ،طیف استفاده حسابداری اطالعات از کنندگان استفادهآنها کلی طور وبه دهند می تشکیل را آنها وسیعی کلی طور وبه دهند می تشکیل را وسیعی

نمود : تقسیم دسته دو به توان می نمود :را تقسیم دسته دو به توان می را

سازمان( 11 ) ) درون گیرندگان سازمان( تصمیم درون گیرندگان تصمیم

سازمان( 22 ) ) برون گیرندگان سازمان( تصمیم برون گیرندگان تصمیم

مدیران شامل سازمان درون گیرندگان مدیران تصمیم شامل سازمان درون گیرندگان تصمیمرا حسابداری اطالعات که میباشند را اجرایی حسابداری اطالعات که میباشند اجرایی

وتصمیم هماهنگی ، کنترل ریزی، برنامه وتصمیم برای هماهنگی ، کنترل ریزی، برنامه برایمورد موسسه عملیات درباره الزم مورد گیری موسسه عملیات درباره الزم گیری

دهند . می قرار دهند .استفاه می قرار استفاه

طیف شامل سازمانی برون کنندگان طیف استفاده شامل سازمانی برون کنندگان استفادهتوان می آنها ازجمله که میباشد ای توان گسترده می آنها ازجمله که میباشد ای گسترده

بالقوه، گذاران ،سرمایه بالقوه، سهامداران گذاران ،سرمایه سهامدارانتحلیل ، اعتباری وموسسات بانکها تحلیل بستانکاران، ، اعتباری وموسسات بانکها بستانکاران،مراجع و کارگری ،اتحادیه واقتصادی مالی مراجع گران و کارگری ،اتحادیه واقتصادی مالی گران

برد . رانام دولتی واقتصادی برد . مالی رانام دولتی واقتصادی مالی

ای حرفه های انجمن و قانونی ای نهادهای حرفه های انجمن و قانونی نهادهایضوابط آنها منافع از حمایت جهت ضوابط حسابداری آنها منافع از حمایت جهت حسابداریفراوان دقت با را مالی حسابداری فراوان ومقررات دقت با را مالی حسابداری ومقررات

. نمایند می . وضع نمایند می وضع

: :44گفتار گفتار

مالی گزارشگری و حسابداری اساسی مالی مفاهیم گزارشگری و حسابداری اساسی مفاهیم

هدف :هدف :

بتوانید گفتار این ازمطالعه پس رود می بتوانید انتظار گفتار این ازمطالعه پس رود می انتظار ، ، مفروضات مفروضات

وهر برده رانام حسابداری میثاقهای و وهر اصول برده رانام حسابداری میثاقهای و اصولدهید . شرح را دهید .کدام شرح را کدام

حسابداری( مفروضات حسابداری( الف مفروضات الف

شخصیت • شخصیت تفکیک تفکیک

مالی • دوره فعالیت مالی تداوم دوره فعالیت تداوم

تعهدی • تعهدی مبنای مبنای

پول • پول واحد واحد

حسابداری( اصول حسابداری( ب اصول ب

تاریخی • شده تمام تاریخی بهای شده تمام بهای

درآمد • درآمد تحقق تحقق

ها • درآمد با ها هزینه ها تطابق درآمد با ها هزینه تطابق

افشاء افشاء •

کننده( محدود میثاقهای یا اصول کننده( ج محدود میثاقهای یا اصول ج

مخارج • بر منابع مخارج فزونی بر منابع فزونی

اهمیت اهمیت •

صنعت • صنعت خصوصیات خصوصیات

کاری • کاری محافظه محافظه

حسابداری ( مفروضات حسابداری ( الف مفروضات الف

اصول شالوده و منشا حسابداری اصول مفروضات شالوده و منشا حسابداری مفروضاتمالی صورتهای تنظیم و تهیه مبنای و مالی حسابداری صورتهای تنظیم و تهیه مبنای و حسابداریکدام . هر دهند می تشکیل را اقتصادی کدام . واحدهای هر دهند می تشکیل را اقتصادی واحدهای

یا یک منشاء میتواند حسابداری مفروضات یا از یک منشاء میتواند حسابداری مفروضات ازباشد . حسابداری اصل باشد .چند حسابداری اصل چند

شخصیت. 11 تفکیک شخصیت. فرض تفکیک فرض

هر برای ، شخصیت تفکیک فرض اساس هر بر برای ، شخصیت تفکیک فرض اساس برمالکان ) ( مالک از مستقل شخصیتی مالکان ) ( موسسه مالک از مستقل شخصیتی موسسه

موجود موسسات سایر از مستقل همچنین و موجود آن موسسات سایر از مستقل همچنین و آنمیشود . گرفته نظر در جامعه میشود .در گرفته نظر در جامعه در

فعالیت- 22 تداوم فعالیت- فرض تداوم فرض

که است معنی بدین فعالیت تداوم که فرض است معنی بدین فعالیت تداوم فرضتداوم بینی پیش قابل آینده در موسسه تداوم عملیات بینی پیش قابل آینده در موسسه عملیاتآن فعالیت توقف یا انحالل قصد و یافت آن خواهد فعالیت توقف یا انحالل قصد و یافت خواهد

. ندارد .وجود ندارد وجود

مالی- 33 دوره مالی- فرض دوره فرض

میتوان فقط را موسسه عملیات واقعی میتوان نتایج فقط را موسسه عملیات واقعی نتایجوصول از پس و آن عملیات اجرای پایان وصول در از پس و آن عملیات اجرای پایان در

و تعهدات اجرای و دارائیها فروش ، و مطالبات تعهدات اجرای و دارائیها فروش ، مطالباتتعیین قطعی و دقیق طور ،به بدهیها تعیین پرداخت قطعی و دقیق طور ،به بدهیها پرداخت

کرد .کرد .

توانند نمی مالی اطالعات از کنندگان توانند استفاده نمی مالی اطالعات از کنندگان استفاده . بنا کنند تامل زمان آن تا اطالعات دریافت . برای بنا کنند تامل زمان آن تا اطالعات دریافت برای

های دوره به موسسه یک طوالنی عمر های براین دوره به موسسه یک طوالنی عمر براین “ ، یکساله معموال تر، کوتاه مساوی “ زمانی ، یکساله معموال تر، کوتاه مساوی زمانی

گزارشهای دوره هر وبرای شود می گزارشهای تقسیم دوره هر وبرای شود می تقسیم. گردد می ارائه ای جداگانه .مالی گردد می ارائه ای جداگانه مالی

تعهدی. 44 مبنای یا تعهدی. فرض مبنای یا فرض

مهمترین و ترین بنایی زیر از یکی تعهدی مهمترین فرض و ترین بنایی زیر از یکی تعهدی فرضگسترش . و توسعه است حسابداری گسترش . مفروضات و توسعه است حسابداری مفروضات. است فرض این مدیون زیادی حد تا .حسابداری است فرض این مدیون زیادی حد تا حسابداری

و تحقق محض به درآمدها تعهدی فرض و براساس تحقق محض به درآمدها تعهدی فرض براساسزمان به توجه بدون تحمیل، محض به ها زمان هزینه به توجه بدون تحمیل، محض به ها هزینهشناسایی مربوطه، نقد وجه پرداخت یا شناسایی دریافت مربوطه، نقد وجه پرداخت یا دریافت

. شوند می ثبت . و شوند می ثبت و

پول. 55 واحد پول. فرض واحد فرض

نتایج و آثار که است معنی بدین پول واحد نتایج فرض و آثار که است معنی بدین پول واحد فرضبر باید موسسه مالی عملیات و معامالت بر کلیه باید موسسه مالی عملیات و معامالت کلیه

. شود گزارش و گیری اندازه ، پول .حسب شود گزارش و گیری اندازه ، پول حسب

حسابداری( اصول حسابداری( ب اصول ب

که است کلی قواعدی حسابداری که اصول است کلی قواعدی حسابداری اصولکلیه در کار اجرای مبنای عنوان به کلیه حسابداران در کار اجرای مبنای عنوان به حسابداران

استفاده مورد حسابداری عملیات اجرای استفاده مراحل مورد حسابداری عملیات اجرای مراحلاز : اند عبارت و دهند می از : قرار اند عبارت و دهند می قرار

شده- 11• تمام بهای شده- اصل تمام بهای اصل

درآمد- 22• تحقق درآمد- اصل تحقق اصل

درآمدها- 33• با ها هزینه تطابق درآمدها- اصل با ها هزینه تطابق اصل

افشاء- 44• افشاء- اصل اصل

تاریخی- .11 شده تمام بهای تاریخی- .اصل شده تمام بهای اصل

تمام شده، تمام بهای اصل موجب تمام به شده، تمام بهای اصل موجب بهتاریخ در شده تمام بهای به مالی تاریخ رویدادهای در شده تمام بهای به مالی رویدادهایمی منعکس مالی صورتهای ودر ثبت می وقوع منعکس مالی صورتهای ودر ثبت وقوع

“ افزایش آنها پولی ارزش بعدا وچنانچه “ شود افزایش آنها پولی ارزش بعدا وچنانچه شودشود . نمی وثبت شناسایی افزایش این شود . یابد، نمی وثبت شناسایی افزایش این یابد،

شده تمام بهای ، اصل این گیری کار به شده در تمام بهای ، اصل این گیری کار به درقیمت معادل یا نقد قیمت براساس قیمت دارائیها معادل یا نقد قیمت براساس دارائیها

. شود می گیری اندازه ، . نقد شود می گیری اندازه ، نقد

حقایق افشاء حقایق اصل افشاء اصل

واقعیتها کلیه که کند می افشاءایجاب واقعیتها اصل کلیه که کند می افشاءایجاب اصلمالی فعالیتهای و رویدادها به مربوط مالی بااهمیت فعالیتهای و رویدادها به مربوط بااهمیتشود . افشاء کامل و مناسب نحو به شود .موسسه افشاء کامل و مناسب نحو به موسسه

تمامی باید حقایق افشاء اصل تمامی براساس باید حقایق افشاء اصل براساسگیری تصمیم در تواند می نحوی به که گیری اطالعاتی تصمیم در تواند می نحوی به که اطالعاتی

گذار تاثیر مالی اطالعات از کنندگان گذار استفاده تاثیر مالی اطالعات از کنندگان استفاده . در تواند می اطالعات افشای شود . باشد،افشاء در تواند می اطالعات افشای شود باشد،افشاء

آن همراه یادداشتهای یا مالی صورتهای آن متن همراه یادداشتهای یا مالی صورتهای متن . پذیرد . صورت پذیرد صورت

درآمد- 11 تحقق درآمد- اصل تحقق اصل

به توجه بدون درآمدها ، تحقق اصل اساس به بر توجه بدون درآمدها ، تحقق اصل اساس برتحقق زمان در مربوطه، نقد وجه دریافت تحقق زمان زمان در مربوطه، نقد وجه دریافت زمان

“ را درآمد زمانی معموال شوند، می “ شناسایی را درآمد زمانی معموال شوند، می شناساییکسب فرایند که کنند می فرض یافته کسب تحقق فرایند که کنند می فرض یافته تحقق

کامل آن اعظم قسمت حداقل با کامل کامل سود آن اعظم قسمت حداقل با کامل سود . باشد . شده باشد شده

مجموعه از عبارت سود کسب مجموعه فرایند از عبارت سود کسب فرایندمواد خرید از که است عملیات از مواد ای خرید از که است عملیات از ایآنها تبدیل تا تولید عوامل سایر و آنها اولیه تبدیل تا تولید عوامل سایر و اولیه “ فروش نهایتا و شده ساخته کاالی “ به فروش نهایتا و شده ساخته کاالی بهدربر را آنها وجه ودریافت دربر محصوالت را آنها وجه ودریافت محصوالت

. گیرد . می گیرد می

درآمدها- 44 با ها هزینه تطابق درآمدها- اصل با ها هزینه تطابق اصل

سود گیری اندازه برای تطابق اصل اساس سود بر گیری اندازه برای تطابق اصل اساس بردرآمدهای دوره هر های هزینه باید دوره درآمدهای هر دوره هر های هزینه باید دوره هر

. برای دیگر عبارت به نمود مقابله دوره . همان برای دیگر عبارت به نمود مقابله دوره همانبرای که هایی هزینه باید دوره هر سود برای تعیین که هایی هزینه باید دوره هر سود تعیین

را اند شده تحمیل دوره همان آمدهای در را کسب اند شده تحمیل دوره همان آمدهای در کسب . نمود کسر درآمدها . از نمود کسر درآمدها از

کننده( محدود اصول یا میثاقها کننده( ج محدود اصول یا میثاقها ج

مفروضات • کاربرد محدودکننده اصول یا مفروضات میثاقها کاربرد محدودکننده اصول یا میثاقهاچارچوب در را حسابداری اصوی و چارچوب کاربرد در را حسابداری اصوی و کاربرد

سازد می محدود سازد خاصی می محدود خاصی

کننده • تعدیل اثر کننده محدود اصول یا کننده میثاقها تعدیل اثر کننده محدود اصول یا میثاقهادارند . مالی گیری گزارش و حسابداری دارند .بر مالی گیری گزارش و حسابداری بر

مخارج- 11 بر منافع مخارج- فزونی بر منافع فزونی

اطالعات کردن فراهم مالی گزارشگری اطالعات هدف کردن فراهم مالی گزارشگری هدف . تهیه مخارج اما است گیری تصمیم برای . الزم تهیه مخارج اما است گیری تصمیم برای الزم

یابد . فزونی آن برمنافع نباید اطالعات یابد .این فزونی آن برمنافع نباید اطالعات این

اهمیت اهمیت اصل اصل

واقالمی مبالغ مورد در اهمیت اصل موجب واقالمی به مبالغ مورد در اهمیت اصل موجب بهموسسه، وعملکرد وضعیت،محیط بنابر موسسه، که وعملکرد وضعیت،محیط بنابر که

از توان می شوند، می محسوب ناچیز و از جزیی توان می شوند، می محسوب ناچیز و جزیی . کرد خودداری حسابداری اصول دقیق . اعمال کرد خودداری حسابداری اصول دقیق اعمال

کاری : محافظه کاری : اصل محافظه اصل

ابهام، شرایط در که است بدین کاری ابهام، محافظه شرایط در که است بدین کاری محافظهنحوی به برآورد انجام برای قضاوت نحوی اعمال به برآورد انجام برای قضاوت اعمال

از بیشتر دارائیها یا درآمدها که گیرد از صورت بیشتر دارائیها یا درآمدها که گیرد صورت . نشود ارائه از کمتر بدهیها یا ها وهزینه . واقع نشود ارائه از کمتر بدهیها یا ها وهزینه واقع

کاربرد از است عبارت کاری کاربرد محافظه از است عبارت کاری محافظهانجام جهت که مراقبت از ای انجام درجه جهت که مراقبت از ای درجه

است موردنیاز ابهام شرایط در است برآورد موردنیاز ابهام شرایط در برآورددارائیها یا درآمدها که ای گونه دارائیها به یا درآمدها که ای گونه به

واقع از کمتر ها وهزینه واقع واقع بیشتراز از کمتر ها وهزینه واقع بیشتراز. نشود .ارائه نشود ارائه

: : 55گفتار گفتار

حسابداری اطالعات کیفی خصوصیات و حسابداری ویژگیها اطالعات کیفی خصوصیات و ویژگیها

هدف :هدف :

بتوانید گفتار این مطالعه از پس رود می بتوانید انتظار گفتار این مطالعه از پس رود می انتظارحسابداری اطالعات کیفی وخصوصیات حسابداری ویژگیها اطالعات کیفی وخصوصیات ویژگیها

. کنید تشریح را کدام هر و دهید تشخیص . را کنید تشریح را کدام هر و دهید تشخیص را

کیفی خصوصیات یا ویژگیها کیفی مهمترین خصوصیات یا ویژگیها مهمتریناز : اند عبارت حسابداری از : اطالعات اند عبارت حسابداری اطالعات

بودن- 11 بودن- مربوط مربوطاتکاء- 22 اتکاء- قابلیت قابلیت

مقایسه- 33 مقایسه- قابلیت قابلیت

بودن- 11 بودن- مربوط مربوط

واساسی ) ( کیفی ویژگیهای از یکی بودن واساسی ) ( مربوط کیفی ویژگیهای از یکی بودن مربوط . اطالعات ارائه است حسابداری . اطالعات اطالعات ارائه است حسابداری اطالعات

تصمیمات اخذ رادر گیرندگان تصمیم تصمیمات مربوط، اخذ رادر گیرندگان تصمیم مربوط،برای عاملی تواند ومی دهد می یاری برای منطقی عاملی تواند ومی دهد می یاری منطقی

بررسی در سردرگمی و ابهام بروز از بررسی جلوگیری در سردرگمی و ابهام بروز از جلوگیری . شود محسوب مالی اطالعات مطالعه . و شود محسوب مالی اطالعات مطالعه و

مالی اطالعات بودن مربوط مالی ویژگی اطالعات بودن مربوط ویژگیباشد : می زیر برمفاهیم باشد :مبتنی می زیر برمفاهیم مبتنی

برشکل محتوا رجحان ، بودن موقع به برشکل اهمیت، محتوا رجحان ، بودن موقع به اهمیت،هریک که است کامل وافشای بودن فهم هریک قابل که است کامل وافشای بودن فهم قابل

تشریح درزیر فرعی ویژگیهای یا مفاهیم این تشریح از درزیر فرعی ویژگیهای یا مفاهیم این ازشود شود می می

اهمیت( اهمیت( الف الف

که است نسب مفهوم یک حسابداری در که اهمیت است نسب مفهوم یک حسابداری در اهمیتکه تاثیری میزان طریق ار آن کمیت و که کیفیت تاثیری میزان طریق ار آن کمیت و کیفیت

دارد گیریها تصمیم بر حسابداری دارد اطالعات گیریها تصمیم بر حسابداری اطالعات . میگردد وتعیین . ارزیابی میگردد وتعیین ارزیابی

بودن( موقع به بودن( ب موقع به ب

زمان بودن مناسب موضوع به بودن موقع زمان به بودن مناسب موضوع به بودن موقع بهبسیاری زیرا دارد، اشاره مالی اطالعات بسیاری ارائه زیرا دارد، اشاره مالی اطالعات ارائه

زمان گذشت به نسبت مالی، اطالعات انواع زمان از گذشت به نسبت مالی، اطالعات انواع ازارزش سرعت وبه دارند زیادی ارزش حساسیت سرعت وبه دارند زیادی حساسیت

. دهند می دست از . خودرا دهند می دست از خودرا

شکل( بر محتوا رجحان شکل( ج بر محتوا رجحان ج

محتوای بر مالی گزارشگری و حسابداری محتوای در بر مالی گزارشگری و حسابداری درهر شود، می تاکید ورویدادها عملیات هر اقتصادی شود، می تاکید ورویدادها عملیات اقتصادیمحتوای با مغایر رویدادها و عملیات شکل محتوای چند با مغایر رویدادها و عملیات شکل چند

کند . ایجاب را دیگری عمل ونحوه باشد کند . آنها ایجاب را دیگری عمل ونحوه باشد آنها

بودن( فهم قابل بودن( د فهم قابل د

دانش که اشخاصی برای باید مالی دانش صورتهای که اشخاصی برای باید مالی صورتهایفهم قابل بالقوه ، دارند حسابداری از فهم متعارفی قابل بالقوه ، دارند حسابداری از متعارفی

. ویژگی دلیل همین به باشد استفاده . وقابل ویژگی دلیل همین به باشد استفاده وقابلاستفاده دانش به وابسته را بودن فهم استفاده قابل دانش به وابسته را بودن فهم قابل

. دانند می مالی گزارشهای . کنندگان دانند می مالی گزارشهای کنندگان

کامل ( افشای کامل ( ه افشای ه

ایجاب مالی وگزارشگری حسابداری ایجاب هدفهای مالی وگزارشگری حسابداری هدفهایمناسب ای گونه به مربوط اطالعات که کند مناسب می ای گونه به مربوط اطالعات که کند می

. از یکی عنوان به افشاء شود افشاء کامل . و از یکی عنوان به افشاء شود افشاء کامل وشود . می تشریح حسابداری اساسی شود .اصول می تشریح حسابداری اساسی اصول

اتکاء- 22 اتکاء- قابلیت قابلیت

که دارد اشاره اتکایی و اعتماد به اتکاء که قابلیت دارد اشاره اتکایی و اعتماد به اتکاء قابلیتگیریهای اندازه بر تواند می کنندگان گیریهای استفاده اندازه بر تواند می کنندگان استفاده

داشته اساسی مالی صورتهای در شده داشته گزارش اساسی مالی صورتهای در شده گزارشهنگامی. حسابداری گیریهای اندازه نتایج هنگامی. باشند حسابداری گیریهای اندازه نتایج باشند

معرف صادقانه طور به که است اتکاء معرف قابل صادقانه طور به که است اتکاء قابلیا رود انتظارمی که باشد یا ارزشهایی رود انتظارمی که باشد ارزشهایی

کند . ارائه کند .درنظراست ارائه درنظراست

مقایسه- 33 مقایسه- قابلیت قابلیت

و امکانات اعتباردهندگان، و گذاران و سرمایه امکانات اعتباردهندگان، و گذاران سرمایهاعتبار اعطای و گذاری سرمایه اعتبار فرصتهای اعطای و گذاری سرمایه فرصتهای . گاهی نیز آنان تصمیمات دارند . گوناگونی گاهی نیز آنان تصمیمات دارند گوناگونی

نظر مورد تجاری واحد عملکرد مقایسه نظر برمبنای مورد تجاری واحد عملکرد مقایسه برمبنای ) چندین ) عملکرد یا و سال چندین زمان طول ( در چندین ) عملکرد یا و سال چندین زمان طول در

زمانی های دوره یا دوره برای تجاری زمانی واحد های دوره یا دوره برای تجاری واحدشود . می اتخاذ شود .یکسان، می اتخاذ یکسان،

» مفاهیم » بر مبتنی مقایسه قابلیت « ویژگی مفاهیم » بر مبتنی مقایسه قابلیت ویژگی((11( و( رویه ثبات یا یکنواختی )رعایت و( رویه ثبات یا یکنواختی همسانی( همسانی( 22رعایت

ویژگیهای یا اجزا عنوان به که است ها ویژگیهای رویه یا اجزا عنوان به که است ها رویه » تشریح » را هریک مقایسه قابلیت به « وابسته تشریح » را هریک مقایسه قابلیت به وابسته

کنیم . کنیم .می می

یکنواختی ( رعایت یکنواختی ( الف رعایت الف

اطالعات مقایسه قابلیت به یکنواختی اطالعات رعایت مقایسه قابلیت به یکنواختی رعایتطول در تجاری واحد یک توسط شده طول ارائه در تجاری واحد یک توسط شده ارائه

دارد . اشاره دارد .زمان اشاره زمان

اصول • یکنواخت گیری کار به ، کلی طور اصول به یکنواخت گیری کار به ، کلی طور بهاصطالحات از استفاده و حسابداری های اصطالحات ورویه از استفاده و حسابداری های ورویه

سالهای در مشابه بندیهای طبقه و سالهای یکسان در مشابه بندیهای طبقه و یکساناطالعات » « مقایسه قابلیت ،کیفیت اطالعات » « مختلف مقایسه قابلیت ،کیفیت مختلف

برد می باال را شده برد ارائه می باال را شده ارائه

ها( رویه همسانی ها( ب رویه همسانی ب

قابلیت » کیفیت به وابسته دیگر قابلیت » ویژگی کیفیت به وابسته دیگر ویژگیقابلیت« به که است ها رویه همسانی ، قابلیت« مقایسه به که است ها رویه همسانی ، مقایسهواحد چند یا دو بین شده گزارش نتایج واحد مقایسه چند یا دو بین شده گزارش نتایج مقایسه

، یکسان زمانی مقاطع یا مقطع در ، تجاری یکسان زمانی مقاطع یا مقطع در تجاریدارد . دارد .اشاره اشاره

اطالعات کیفی ویژگیهای بین اطالعات تضاد کیفی ویژگیهای بین تضادحسابداریحسابداری

و کیفی ویژگیهای به راجع بحث در که گونه و همان کیفی ویژگیهای به راجع بحث در که گونه همانیک هر به مربوطه جزئیات و مفاهیم یک همچنین هر به مربوطه جزئیات و مفاهیم همچنین

هنگامی حسابداری اطالعات ، شد هنگامی مطرح حسابداری اطالعات ، شد مطرحکنندگان استفاده به تواند می و است کنندگان سودمند استفاده به تواند می و است سودمند

ویژگیهای از که کند کمک گیریها تصمیم ویژگیهای در از که کند کمک گیریها تصمیم درباشد . برخوردار الزم باشد .کیفی برخوردار الزم کیفی

66گفتار گفتار

حسابداری های حسابداری استاندارد های استاندارد

هدف هدف

بتوانید گفتار این مطالعه از پس رود می بتوانید انتظار گفتار این مطالعه از پس رود می انتظاردهید توضیح را حسابداری استانداردهای دهید مفهوم توضیح را حسابداری استانداردهای مفهوم

..

مفاهیم سری یک حسابداری اصول و مفاهیم مفروضات سری یک حسابداری اصول و مفروضاتمستلزم آنها صحیح کارگیری به که هستند مستلزم کلی آنها صحیح کارگیری به که هستند کلیکار به راهنمای که است اجرایی ضوابط کار تدوین به راهنمای که است اجرایی ضوابط تدوین

باشد . عمل در آنها باشد .گیری عمل در آنها گیری

بند اساس بر ایران بند در اساس بر ایران تشکیل 22تبصره تبصره 44در تشکیل قانون قانونماده و حسابرسی ماده سازمان و حسابرسی اساسنامه 66سازمان اساسنامه قانون قانون

وتعمیم تدوین وظیفه حسابرسی، وتعمیم سازمان تدوین وظیفه حسابرسی، سازماناین به حسابرسی و حسابداری ضوابط و این اصول به حسابرسی و حسابداری ضوابط و اصول

است . شده محول است .سازمان شده محول سازمان

وظیفه ایفای راستای در حسابرسی وظیفه سازمان ایفای راستای در حسابرسی سازماندر 2424فوق،تاکنون فوق،تاکنون حسابداری در استاندارد حسابداری استاندارد

تدوین حسابداری مختلف موضوعات تدوین خصوص حسابداری مختلف موضوعات خصوصشماره نشریه قالب شماره ودر نشریه قالب است 165165ودر نموده است ارائه نموده ارائه

تاریخ از تاریخ که از است . 13801380 / / 11/ / 11که االجرا است . الزم االجرا الزم

77گفتار گفتار

اقتصادی واحدهای اقتصادی انواع واحدهای انواع

هدف هدف

بتوانید گفتار این مطالعه از پس رود می بتوانید انتظار گفتار این مطالعه از پس رود می انتظارمختلف های جنبه از را اقتصادی واحدهای مختلف انواع های جنبه از را اقتصادی واحدهای انواع

نمایید . تشریح را کدام هر و کرده بندی نمایید . طبقه تشریح را کدام هر و کرده بندی طبقه

نحوه مالکیت، لحاظ از را اقتصادی نحوه واحدهای مالکیت، لحاظ از را اقتصادی واحدهایهای جنبه و فعالیت نوع انتفاع، قصد های اداره، جنبه و فعالیت نوع انتفاع، قصد اداره،

. کرد بندی طبقه توان می دیگر . مختلف کرد بندی طبقه توان می دیگر مختلف

از- 11 اقتصادی واحدهای بندی از- طبقه اقتصادی واحدهای بندی طبقهمالکیت نوع مالکیت نظر نوع نظر

در مالکیت نوع نظر از را اقتصادی در واحدهای مالکیت نوع نظر از را اقتصادی واحدهایکرد : بندی طبقه میتوان دسته کرد :سه بندی طبقه میتوان دسته سه

عمومی • بخش عمومی موسسات بخش موسسات

تعاونی • بخش تعاونی موسسات بخش موسسات

خصوصی • بخش خصوصی موسسات بخش موسسات

در مستقیم غیر یا مستقیم بطور که در موسساتی مستقیم غیر یا مستقیم بطور که موسساتیسازمانهای و نهادها دولت، مدیریت و سازمانهای مالکیت و نهادها دولت، مدیریت و مالکیت

بخش » موسسات را هستند شهرداریها یا بخش » دولتی موسسات را هستند شهرداریها یا دولتیگویند« . می گویند« .عمومی می عمومی

حقیقی اشخاص از ای عده توسط که حقیقی واحدهایی اشخاص از ای عده توسط که واحدهاییمشترک نیازمندیهای رفع منظور به حقوقی مشترک و نیازمندیهای رفع منظور به حقوقی و

طریق از اعضاء اقتصادی وضع طریق وبهبود از اعضاء اقتصادی وضع وبهبودشده تشکیل متقابل همکاری و کمک شده خودیاری، تشکیل متقابل همکاری و کمک خودیاری،

موسسات » را هستند اعضاء مالکیت در و موسسات » اند را هستند اعضاء مالکیت در و اند . » گویند می تعاونی « . بخش گویند می تعاونی بخش

اشخاص مدیریت و مالکیت در که واحدهایی اشخاص کلیه مدیریت و مالکیت در که واحدهایی کلیهدارند قرار خصوصی حقوقی و دارند حقیقی قرار خصوصی حقوقی و حقیقی

. » شوند» می نامیده خصوصی بخش . موسسات » شوند» می نامیده خصوصی بخش موسسات

از- 22 اقتصادی واحدهای بندی از- طبقه اقتصادی واحدهای بندی طبقهفعالیت هدف فعالیت نظر هدف نظر

دو در فعالیت هدف نظر از را اقتصادی دو واحدهای در فعالیت هدف نظر از را اقتصادی واحدهایکرد : بندی طبقه میتوان کرد : دسته بندی طبقه میتوان دسته

انتفاعی • انتفاعی موسسات موسسات

انتفاعی • غیر انتفاعی موسسات غیر موسسات

منافع کسب آنها تشکیل از هدف که منافع موسساتی کسب آنها تشکیل از هدف که موسساتی ) کاالها ) مقابل در آنکه از اعم نباشد، سود ( مادی کاالها ) مقابل در آنکه از اعم نباشد، سود مادییا کنند دریافت وجهی میکنند ارائه که خدماتی یا یا کنند دریافت وجهی میکنند ارائه که خدماتی یا

. گویند می انتفاعی غیر موسسه . نکنند، گویند می انتفاعی غیر موسسه نکنند،

را دولت حاکمیت امور که دولتی های را سازمان دولت حاکمیت امور که دولتی های سازمانها،سازمانهای وزارتخانه نظیر میدهند ها،سازمانهای انجام وزارتخانه نظیر میدهند انجامنهادهای و موسسات شهرداریها، مثل نهادهای محلی و موسسات شهرداریها، مثل محلی

تامین وسازمان احمر هالل مثل تامین اجتماعی وسازمان احمر هالل مثل اجتماعیادبی علمی، های انجمن همچنین و ادبی اجتماعی علمی، های انجمن همچنین و اجتماعیانتفاعی غیر موسسات جمله از انتفاعی وفرهنگی غیر موسسات جمله از وفرهنگی

. هستند . عمومی هستند عمومی

تشکیل مادی منافع کسب هدف با که تشکیل موسساتی مادی منافع کسب هدف با که موسساتیعمومی بخش مالکیت در آنکه از اند،اعم عمومی شده بخش مالکیت در آنکه از اند،اعم شده

انتفاعی موسسه خصوصی، بخش یا انتفاعی باشند موسسه خصوصی، بخش یا باشند. شوند می .محسوب شوند می محسوب

از- 33 اقتصادی واحدهای بندی از- طبقه اقتصادی واحدهای بندی طبقهفعالیت نوع فعالیت نظر نوع نظر

سه در فعالیت نوع نظر از را اقتصادی سه واحدهای در فعالیت نوع نظر از را اقتصادی واحدهایکرد : بندی طبقه میتوان کرد :دسته بندی طبقه میتوان دسته

خدماتی • خدماتی موسسات موسسات

بازرگانی • بازرگانی موسسات موسسات

تولیدی • تولیدی موسسات موسسات

درمانگاهها ها، هتل تعمیرگاهها، نظیر درمانگاهها موسساتی ها، هتل تعمیرگاهها، نظیر موسساتیارائه مشتریان به را خدماتی که آموزشگاهها ارائه و مشتریان به را خدماتی که آموزشگاهها و

. گویند می خدماتی موسسات . میکنند، گویند می خدماتی موسسات میکنند،

خرید به که هستند موسساتی بازرگانی خرید موسسات به که هستند موسساتی بازرگانی موسساتکاالی در آنکه دارند،بدون اشتغال کاال کاالی وفروش در آنکه دارند،بدون اشتغال کاال وفروش

. موسسات دهند شکلی تغییر معامله . مورد موسسات دهند شکلی تغییر معامله موردو بنکداران یا فروشان عمده شامل و بازرگانی بنکداران یا فروشان عمده شامل بازرگانی

. باشند می فروشان . خرده باشند می فروشان خرده

خریداری را وکاالهایی اولیه مواد راکه خریداری موسساتی را وکاالهایی اولیه مواد راکه موسساتیدیگری کاالی به یا و داده شکل تغییر را دیگری وآنها کاالی به یا و داده شکل تغییر را وآنها

موسسات رسانند، می فروش وبه نموده موسسات تبدیل رسانند، می فروش وبه نموده تبدیل . گویند می . تولیدی گویند می تولیدی

دوم دوم فصل فصل

مالی وعملیات معامالت تحلیل و مالی تجزیه وعملیات معامالت تحلیل و تجزیه

کلی کلی هدف هدف

و حسابداری اساسی معادله با کلی و آشنایی حسابداری اساسی معادله با کلی آشناییو بدهکار کلی قواعد و آن دهنده تشکیل و عناصر بدهکار کلی قواعد و آن دهنده تشکیل عناصر

معادله عناصر کردن معادله بستانکار عناصر کردن بستانکار

11گفتار گفتار

حسابداری اساسی حسابداری معادله اساسی معادله

هدف هدف

بتوانید گفتار، این مطالعه از پس رود می بتوانید انتظار گفتار، این مطالعه از پس رود می انتظار . بنویسید را حسابداری اساسی . معادله بنویسید را حسابداری اساسی معادله

حسابداری فرمول یا حسابداری معادله فرمول یا معادله

سرمایه = + بدهیها سرمایه = + دارائیها بدهیها دارائیها

سیستم وشالوده مبنا حسابداری اساسی سیستم معادله وشالوده مبنا حسابداری اساسی معادله . معادله این براساس است طرفه دو . حسابداری معادله این براساس است طرفه دو حسابداریو مالی عملیات و معامالت از یک هر توان و می مالی عملیات و معامالت از یک هر توان میتحلیل و تجزیه را مالی اثر دارای تحلیل رویدادهای و تجزیه را مالی اثر دارای رویدادهای

. کرد تعیین معادله عناصر بر را آن . وآثار کرد تعیین معادله عناصر بر را آن وآثار

22گفتار گفتار

حسابداری اساسی معادله اصلی اجزاء حسابداری تعریف اساسی معادله اصلی اجزاء تعریف

هدف هدف

عناصر گفتار این مطالعه از پس رود می عناصر انتظار گفتار این مطالعه از پس رود می انتظار . بشناسید را حسابداری اساسی . معادله بشناسید را حسابداری اساسی معادله

معادله اصلی عناصر وسرمایه، بدهیها معادله دارائیها، اصلی عناصر وسرمایه، بدهیها دارائیها، . دهند می تشکیل را حسابداری . اساسی دهند می تشکیل را حسابداری اساسی

که هستند موسسه اقتصادی منابع که دارائیها هستند موسسه اقتصادی منابع دارائیهامی انجام آنها از استفاده با اقتصادی می فعالیتهای انجام آنها از استفاده با اقتصادی فعالیتهای

گیرد. گیرد.

دارائیها دارائیها

به متعلق اقتصادی منابع وسایر مطالبات ، به اموال متعلق اقتصادی منابع وسایر مطالبات ، اموال،عملیات معامالت نتیجه در که موسسه ،عملیات یک معامالت نتیجه در که موسسه یکودارای پول به تبدیل قابل و ایجادشده ودارای مالی پول به تبدیل قابل و ایجادشده مالی

. شود می نامیده ،دارائی است آتی . منافع شود می نامیده ،دارائی است آتی منافع

عنوان • به را اقتصادی منبع یک توان می صورتی عنوان در به را اقتصادی منبع یک توان می صورتی درباشند زیر شرایط دارای که کرد تلقی موسسه باشند دارایی زیر شرایط دارای که کرد تلقی موسسه دارایی

::

آن- 11 ورود جریان و بوده آتی اقتصادی منافع آن- دارای ورود جریان و بوده آتی اقتصادی منافع دارای . باشد محتمل موسسه داخل به . منافع باشد محتمل موسسه داخل به منافع

اتکا- 22 نحو به موسسه برای دارایی شده تمام اتکا- بهای نحو به موسسه برای دارایی شده تمام بهای . باشد پول به بیان قابل و گیری اندازه قابل . پذیری باشد پول به بیان قابل و گیری اندازه قابل پذیری

کنترل- 33 به گذشته رویدادهای سایر یا معامالت نتیجه کنترل- در به گذشته رویدادهای سایر یا معامالت نتیجه در . باشد درآمده . موسسه باشد درآمده موسسه

بدهیها بدهیها

و اشخاص مقابل در موسسه یک که و تعهداتی اشخاص مقابل در موسسه یک که تعهداتیرویدادهای و معامالت واز دارد رویدادهای موسساتدیگر و معامالت واز دارد موسساتدیگر

پول پرداخت طریق از وباید شده ناشی پول گذشته پرداخت طریق از وباید شده ناشی گذشتهشوند... . تسویه شوند... .و تسویه و

“ وامها، اخذ دارائیها، نسیه خرید از معموال “ بدهیها وامها، اخذ دارائیها، نسیه خرید از معموال بدهیهادیگران به خسارت ایراد و مالیات دیگران برقراری به خسارت ایراد و مالیات برقراری

. شود می . ناشی شود می ناشی

باشد : می زیر شرح به بدهی اصلی باشد :اجزاء می زیر شرح به بدهی اصلی اجزاء

پرداختنی • پرداختنی حسابهای حسابهای

پرداختنی • پرداختنی اسناد اسناد

دریافت • دریافت پیش پیش

پرداختنی • پرداختنی وام وام

پرداختنی پرداختنی حسابهای حسابهای

یا داراییها نسیه خرید اثر در که بدهیهایی یا به داراییها نسیه خرید اثر در که بدهیهایی بهدر و باشد شده ایجاد خدمات نسیه در دریافت و باشد شده ایجاد خدمات نسیه دریافت

باشد، نشده تسلیم تجاری سند آن باشد، قبال نشده تسلیم تجاری سند آن قبال . گویند می پرداختنی . حسابهای گویند می پرداختنی حسابهای

پرداختنی پرداختنی اسناد اسناد

نظیر تجاری اسناد آنها قبال در که هستند نظیر بدهیهای تجاری اسناد آنها قبال در که هستند بدهیهای . باشد شده طلبکار تسلیم برات و . سفته باشد شده طلبکار تسلیم برات و سفته

پرداخت پرداخت پیش پیش

کاال تحویل از قبل مشتریان از دریافتنی وجه کاال به تحویل از قبل مشتریان از دریافتنی وجه به . به شود می گفته دریافت پیش خدمت، ارائه . یا به شود می گفته دریافت پیش خدمت، ارائه یا

ارائه یا کاال تحویل از قبل هرگاه دیگر ارائه عبارت یا کاال تحویل از قبل هرگاه دیگر عبارتشود دریافت آنان از وجهی دیگران، به شود خدمت دریافت آنان از وجهی دیگران، به خدمت

. گویند می دریافت پیش آن . به گویند می دریافت پیش آن به

پرداختنی پرداختنی وام وام

به دیگر اشخاص از موسسه که را به مبالغی دیگر اشخاص از موسسه که را مبالغیکه نماید می تعد و کند می دریافت وام که عنوان نماید می تعد و کند می دریافت وام عنوان

کند، پرداخت اقساط به یا معین موعد در را کند، آن پرداخت اقساط به یا معین موعد در را آن . گویند می پرداختنی . وام گویند می پرداختنی وام

سرمایه سرمایه

به نسبت موسسه یک مالکان یا مالک مالی به حق نسبت موسسه یک مالکان یا مالک مالی حق . هر در شود می نامیده سرمایه آن، . دارایهای هر در شود می نامیده سرمایه آن، دارایهایاز موسسه یک بدهیهای کردن کسر با از زمان موسسه یک بدهیهای کردن کسر با زمان

. آید می دست به سرمایه مبلغ آن، . داراییهای آید می دست به سرمایه مبلغ آن، داراییهای

حق دادن نشان برای سهامی شرکتهای حق در دادن نشان برای سهامی شرکتهای درواژه جای به سهامداران یا مالکان واژه مالی جای به سهامداران یا مالکان مالی

سهام » « صاحبان حقوق واژه از سهام » « سرمایه صاحبان حقوق واژه از سرمایه . شود می . استفاده شود می استفاده

را مالی دوره هر پایان در سرمایه محاسبه را نحوه مالی دوره هر پایان در سرمایه محاسبه نحوه: داد نشان زیر معادله قالب در :میتوان داد نشان زیر معادله قالب در میتوان

• ) جاری – ) دوره سود جاری دوره زیان ( برداشت جاری – ) دوره سود جاری دوره زیان برداشتدوره+ + = اول سرمایه مجدد گذاری دوره+ + = سرمایه اول سرمایه مجدد گذاری سرمایه

دوره پایان دوره سرمایه پایان سرمایه

33گفتار گفتار

مالی مالی رویدادهای رویدادهای

هدف هدف

گفتار این مطالعه از پس رود می گفتار انتظار این مطالعه از پس رود می انتظاررا آنها و تشخیص را مالی رویدادهای را ویژگیهای آنها و تشخیص را مالی رویدادهای ویژگیهای

. دهید تمیز رویدادها سایر . از دهید تمیز رویدادها سایر از

اثرمالی که هستند رویدادهایی مالی اثرمالی رویدادهای که هستند رویدادهایی مالی رویدادهای . گفت توان می تر دقیق طور به باشند . داشته گفت توان می تر دقیق طور به باشند داشته

حداقل که هستند رویدادهایی مالی، حداقل رویدادهای که هستند رویدادهایی مالی، رویدادهایاساسی معادله عناصر از یکی اساسی بر معادله عناصر از یکی بر

تاثیر) ( سرمایه و بدهیها داراییها، تاثیر) ( حسابداری سرمایه و بدهیها داراییها، حسابداریبگذارند. بگذارند.

رویدادهای شناسایی در تبحر ، حسابداری رویدادهای در شناسایی در تبحر ، حسابداری درای ویژه اهمیت از رویدادها سایر از ای مالی ویژه اهمیت از رویدادها سایر از مالی

برخورداراست. برخورداراست.

44گفتار گفتار

مالی رویدادهای وتحلیل مالی تجزیه رویدادهای وتحلیل تجزیه

هدف هدف

بتوانید گفتار این مطالعه از پس رود می بتوانید انتظار گفتار این مطالعه از پس رود می انتظاربدهکار قالب در را مالی رویدادهای بدهکار اثر قالب در را مالی رویدادهای اثراساسی معادله عناصر کردن اساسی وبستانکار معادله عناصر کردن وبستانکار

. نمایید بیان . حسابداری نمایید بیان حسابداری

مثال مثال

مبلغ ) ( و تاسیس را الف شرکت احمدی مبلغ ) ( آقای و تاسیس را الف شرکت احمدی آقایوارد 600600 اولیه سرمایه عنوان به ریال وارد میلیون اولیه سرمایه عنوان به ریال میلیون

. نمود . شرکت نمود شرکت

مبلغ ) مبلغ ) صندوق یافته ( 600000000600000000صندوق افزایش یافته ( ریال افزایش ریالبدهکار بدهکار

مبلغ ) مبلغ ) سرمایه یافته ( 600000000600000000سرمایه افزایش یافته ( ریال افزایش ریالبستانکار بستانکار

مثال مثال

“ مبلغ به جمعا اداری اثاثه “ مقداری مبلغ به جمعا اداری اثاثه ریال 1010مقداری ریال میلیون میلیونو و خریداری و 55خریداری شد پرداخت نقد طور به آن ریال و میلیون شد پرداخت نقد طور به آن ریال میلیون

سفته برگ یک بقیه سفته برای برگ یک بقیه . 44برای شد فروشنده تسلیم . ماهه شد فروشنده تسلیم ماهه

مبلغ ) اداری مبلغ ) اثاثه اداری بدهکار ( 1000000010000000اثاثه یافته افزایش بدهکار ( ریال یافته افزایش ریال

مبلغ ) مبلغ ) صندوق بستانکار ( 50000005000000صندوق یافته کاهش بستانکار ( ریال یافته کاهش ریال

( ) مبلغ) پرداختنی اسناد ( ) بدهیها مبلغ) پرداختنی اسناد افزایش 50000005000000بدهیها افزایش ریال ریالیافته( یافته(

سوم سوم فصل فصل

مالی رویدادهای مالی ثبت رویدادهای ثبت

کلی کلی هدف هدف

رویدادهای ثبت حسابداری، سند تهیه با رویدادهای آشنایی ثبت حسابداری، سند تهیه با آشناییدفتر از اقالم انتقال روزنامه، دفتر در دفتر مالی از اقالم انتقال روزنامه، دفتر در مالی

. ترازآزمایشی تهیه و کل دفتر به . روزنامه ترازآزمایشی تهیه و کل دفتر به روزنامه

11گفتار گفتار

کلیات کلیات

هدف هدف

حسابداری سیستم در اطالعات جریان با حسابداری آشنایی سیستم در اطالعات جریان با آشنایی

مدارک رادر مالی عملیات و معامالت مدارک حسابداران رادر مالی عملیات و معامالت حسابداران . حسابداری سیستم در کنند می ثبت . حسابداری حسابداری سیستم در کنند می ثبت حسابدارییک سرمایه و بدهیها داراییها، از کدام هر یک برای سرمایه و بدهیها داراییها، از کدام هر برای

. میشود نگهداری جداگانه . مدرک میشود نگهداری جداگانه مدرک

کاهشهای و افزایشها ثبت برای که را کاهشهای مدرکی و افزایشها ثبت برای که را مدرکیمی کار به سرمایه و بدهیها داراییها، از کدام می هر کار به سرمایه و بدهیها داراییها، از کدام هر

. » میگویند » حساب . رود، » میگویند » حساب رود،

و حسابداری سیستم هر اصلی پایه و حساب حسابداری سیستم هر اصلی پایه حسابتغییرات به مربوط اطالعات که است ای تغییرات وسیله به مربوط اطالعات که است ای وسیله

آن در سرمایه و بدهی دارایی، اقالم از یک آن هر در سرمایه و بدهی دارایی، اقالم از یک هر . شود می آوری . جمع شود می آوری جمع

سیستم در اطالعات سیستم جریان در اطالعات جریانحسابداری حسابداری

از پس مالی رویدادهای به مربوط از اطالعات پس مالی رویدادهای به مربوط اطالعاتو تجزیه و حسابداری اطالعاتی سیستم به و ورود تجزیه و حسابداری اطالعاتی سیستم به ورود

و ) بدهکار حسابداری زبان بیان و و ) تحلیل بدهکار حسابداری زبان بیان و تحلیل . میشوند( ثبت حسابداری سند در . بستانکار میشوند( ثبت حسابداری سند در بستانکار

در اطالعات این حسابداری، سند از در پس اطالعات این حسابداری، سند از پسمنتقل کل دفتر به آنجا از و ثبت منتقل دفترروزنامه کل دفتر به آنجا از و ثبت دفترروزنامه

. شود . می شود می

یک در اطالعات جریان خالصه طور یک به در اطالعات جریان خالصه طور بهزیر صورت به حسابداری زیر سیستم صورت به حسابداری سیستم

است :است :

مالی- 11 مالی- رویدادهای حسابداری- 22رویدادهای حسابداری- سند - - 33سندروزنامه روزنامه دفتر تراز- تراز- 55دفترکل- دفترکل- 44دفتر

مالی- 66آزمایشی آزمایشی مالی- صورتهای صورتهای

22گفتار گفتار

حسابداری سند در مالی رویدادهای حسابداری ثبت سند در مالی رویدادهای ثبت

هدف هدف

حسابداری سند در مالی رویدادهای ثبت با حسابداری آشنایی سند در مالی رویدادهای ثبت با آشنایی

اتفاق موسسه در که رویدادمالی چند یا یک اتفاق برای موسسه در که رویدادمالی چند یا یک برایمی تهیه حسابداری برگه یا حسابداری افتد می می تهیه حسابداری برگه یا حسابداری افتد می

شود. شود.

ای • نوشته حسابداری، برگه یا حسابداری ای سند نوشته حسابداری، برگه یا حسابداری سندمالی رویداد چند یا یک مالی آثار آن در که مالی است رویداد چند یا یک مالی آثار آن در که است

. شود می .نوشته شود می نوشته

و » 99ماده ماده • تحریر و تنظیم نحوه نامه و » آئین تحریر و تنظیم نحوه نامه آئینماده یک تبصره موضوع دفاتر ماده نگاهداری یک تبصره موضوع دفاتر 9595نگاهداری

را « حسابداری سند مستقیم مالیاتهای را « قانون حسابداری سند مستقیم مالیاتهای قانونکند می تعریف کند چنین می تعریف چنین

عبارت حسابداری سند یا حساب مدرک یا عبارت برگه حسابداری سند یا حساب مدرک یا برگهاز مورد چند یا یک درآن که است ای نوشته از از مورد چند یا یک درآن که است ای نوشته ازشده انجام محاسباتی و پولی و مالی شده عملیات انجام محاسباتی و پولی و مالی عملیات

بستانکار یا بدهکار مورد حسب که حسابهایی بستانکار به یا بدهکار مورد حسب که حسابهایی بهاز پس مدرکی چنین و شود می تجزیه از گردیده پس مدرکی چنین و شود می تجزیه گردیدهدر ثبت قابل آن صدور و ذیصالح در امضاءمرجع ثبت قابل آن صدور و ذیصالح امضاءمرجع

. است کل و روزنامه و معین . دفاتر است کل و روزنامه و معین دفاتر

نام باید حسابداری سند در معامالت ثبت نام برای باید حسابداری سند در معامالت ثبت برایرا معامله هر در بستانکار و بدهکار را حسابهای معامله هر در بستانکار و بدهکار حسابهای

. از بستانکار و بدهکار حسابهای نام کرد . تعیین از بستانکار و بدهکار حسابهای نام کرد تعیین. آید می دست به موسسه حسابهای .فهرست آید می دست به موسسه حسابهای فهرست

یک برای حسابها فهرست تنظیم یک در برای حسابها فهرست تنظیم درشود : توجه زیر نکات به باید شود :موسسه توجه زیر نکات به باید موسسه

11 . کند- بیان روشنی به را آن ماهیت باید حساب هر . نام کند- بیان روشنی به را آن ماهیت باید حساب هر نام

انتخاب- 22 موسسه نیازهای تناسب به باید حسابها انتخاب- تعداد موسسه نیازهای تناسب به باید حسابها تعدادشود .شود .

انعکاس- 33 مالی صورتهای در که ترتیبی به باید انعکاس- حسابها مالی صورتهای در که ترتیبی به باید حسابها . شود مرتب حسابها فهرست در یابد . می شود مرتب حسابها فهرست در یابد می

شماره- 44 که شود گذاری شماره ترتیبی به باید شماره- حسابها که شود گذاری شماره ترتیبی به باید حسابهامشخص را حساب آن بندی طبقه و نوع حساب مشخص هر را حساب آن بندی طبقه و نوع حساب هر

کند. کند.

مثال مثال

تاریخ تاریخ در مبلغ 8181 / / 22 / / 77در و تاسیس را پیمان شرکت پیمان مبلغ آقای و تاسیس را پیمان شرکت پیمان ریال ریال 5000000050000000آقای . نمود واریز شرکت صندوق به اولیه سرمایه . بابت نمود واریز شرکت صندوق به اولیه سرمایه بابت

پیمان شرکت حسابداری پیمان سند شرکت حسابداری سند

11شماره : شماره :

13811381 / / 11 / / 88تاریخ تاریخ

بستانکار بدهکار جزء مبلغ شرح حساب بستانکار کد بدهکار جزء مبلغ شرح حساب کد

5000000050000000صندوق صندوق 1010

پیمان 3030 آقای پیمان سرمایه آقای 5000000050000000سرمایه

ریال : میلیون هشتاد و ششصد ریال : جمع میلیون هشتاد و ششصد 5000000050000000 5000000050000000جمع

. شرکت : اولیه سرمایه بابت صندوق حساب به واریز . شرح شرکت : اولیه سرمایه بابت صندوق حساب به واریز شرح

کننده : : : تصویب کننده تایید کننده کننده : : : تهیه تصویب کننده تایید کننده تهیه

33گفتار گفتار

دفترروزنامه در مالی رویدادهای دفترروزنامه ثبت در مالی رویدادهای ثبت

هدف هدف

رویدادهای ثبت نحوه و روزنامه دفتر با رویدادهای آشنایی ثبت نحوه و روزنامه دفتر با آشناییآن در آن مالی در مالی

سند در مالی های رویداد اینکه از سند پس در مالی های رویداد اینکه از پسثبت نیز دفترروزنامه در باید شد ثبت ثبت حسابداری نیز دفترروزنامه در باید شد ثبت حسابداری

. دارد. مختلفی انواع دفترروزنامه . گردد دارد. مختلفی انواع دفترروزنامه گردد

عملیات و معامالت کلیه که ای عملیات دفترروزنامه و معامالت کلیه که ای دفترروزنامهدفترروزنامه را شود می ثبت آن در دفترروزنامه مالی را شود می ثبت آن در مالی

. نامند می . عمومی نامند می عمومی

خاص نوع یک فقط آن در که ای روزنامه خاص دفتر نوع یک فقط آن در که ای روزنامه دفترروزنامه دفتر شود می ثبت مالی رویدادهای روزنامه از دفتر شود می ثبت مالی رویدادهای از

. شود می خوانده . اختصاصی شود می خوانده اختصاصی

عمومی روزنامه عمومی دفتر روزنامه دفتر

کلیه که است دفتری عمومی روزنامه کلیه دفتر که است دفتری عمومی روزنامه دفترترتیب به موسسه مالی عملیات و ترتیب معامالت به موسسه مالی عملیات و معامالت

. میشود ثبت آن در . تاریخ میشود ثبت آن در تاریخ

ماده اساس ماده بر اساس روزنامه 77بر دفتر تجارت، روزنامه قانون دفتر تجارت، قانون ، مطالبات روزه همه باید تاجر که است ، دفتری مطالبات روزه همه باید تاجر که است دفتری

به راجع معامالت و تجارتی دادوستد و به دیون راجع معامالت و تجارتی دادوستد و دیونو واردات جمیع کلی طور به و تجارتی و اوراق واردات جمیع کلی طور به و تجارتی اوراق

که رسمی و اسم هر به را خود تجارتی که صادرات رسمی و اسم هر به را خود تجارتی صادراتخود شخصی مخارج برای که را وجوهی و خود باشد شخصی مخارج برای که را وجوهی و باشد

. نماید ثبت آن در کند می . برداشت نماید ثبت آن در کند می برداشت

برای مناسب ستونهای دارای باید برای دفترروزنامه مناسب ستونهای دارای باید دفترروزنامه . بنا باشد آن به حسابداری سند اطالعات . انتقال بنا باشد آن به حسابداری سند اطالعات انتقالستونهایی دارای حداقل باید دفترروزنامه ستونهایی براین دارای حداقل باید دفترروزنامه براینشرح، تاریخ، حسابداری، سند شماره درج شرح، برای تاریخ، حسابداری، سند شماره درج برای

. باشد رویداد هر بستانکار مبلغ و بدهکار . مبلغ باشد رویداد هر بستانکار مبلغ و بدهکار مبلغ

مثال مثال

تاریخ- 11 تاریخ- در در 8181 / / 55/ / 2525در است قرار که خدماتی در بابت است قرار که خدماتی بابتمبلغ شود ارائه مشتریان به آینده مبلغ ماههای شود ارائه مشتریان به آینده 3000000030000000ماههای

. شد ) ( دریافت پرداخت پیش صورت به . ریال شد ) ( دریافت پرداخت پیش صورت به ریالتاریخ- 22 تاریخ- در حق 1500000015000000مبلغ مبلغ 8181/ / 66 / / 2828در بابت حق ریال بابت ریال

. شد پرداخت آینده های . بیمه شد پرداخت آینده های بیمهتاریخ- 33 تاریخ- در مبلغ 8181/ / 1/71/7در بهزاد مبلغ آقای بهزاد بابت 14000001400000آقای بابت ریال ریال

. نمود برداشت شرکت صندوق از شخصی . مصارف نمود برداشت شرکت صندوق از شخصی مصارفتاریخ- 44 تاریخ- در به 21/7/8121/7/81در را شده برداشت وجه بهزاد به آقای را شده برداشت وجه بهزاد آقای

. داد عودت . صندوق داد عودت صندوق

مثال مثال ادامه ادامه

3000000030000000

1500000015000000

14000001400000

14000001400000

3000000030000000

1500000015000000

14000001400000

14000001400000

صندوقصندوق

آقای آقای سرمایه سرمایهد د بهزا بهزا

پرداخت پیش پرداخت بابت پیش بابتازمشتریانازمشتریان

بیمه پرداخت بیمه پیش پرداخت پیش

صندوق صندوق

بیمه حق بیمه پرداخت حق پرداختآینده آینده ماههای ماههای

برداشت برداشت

صندوق صندوق

ما شخصی ما برداشت شخصی برداشتلک لک

صندوق صندوق

برداشت برداشت

برداشتی وجه برداشتی برگشت وجه برگشتتوسط توسط

مالک مالک

25/5/8125/5/81

28/6/8128/6/81

1/71/7 / /8181

21/7/8121/7/81

11

22

33

44

44گفتار گفتار

کل دفتر به روزنامه دفتر از اطالعات کل انتقال دفتر به روزنامه دفتر از اطالعات انتقال

هدفهدف

نحوه گفتار این مطالعه از پس میرود نحوه انتظار گفتار این مطالعه از پس میرود انتظاررا کل دفتر به روزنامه دفتر از اطالعات را انتقال کل دفتر به روزنامه دفتر از اطالعات انتقال

بدانید.بدانید.

نحوی به دردفترروزنامه شده ثبت نحوی اصالعات به دردفترروزنامه شده ثبت اصالعاتآن روی از بتوان که اند نشده بندی آن طبقه روی از بتوان که اند نشده بندی طبقه

هر در را حسابها از هریک مانده مثل هر اطالعاتی در را حسابها از هریک مانده مثل اطالعاتی . کرد تعیین . مقطع کرد تعیین مقطع

کل کل دفتر دفتر

تفکیک به موسسه یک حسابهای که است تفکیک دفتری به موسسه یک حسابهای که است دفتریشود . می نگهداری آن شود .در می نگهداری آن در

هر در دفترروزنامه در شده ثبت معامالت هر کلیه در دفترروزنامه در شده ثبت معامالت کلیهکل دفتر به بعد ماه پانزدهم تا حداکثر باید کل ماه دفتر به بعد ماه پانزدهم تا حداکثر باید ماه

. شود . منتقل شود منتقل

ماده ماده براساس دفتری 88براساس کل ،دفتر تجارت دفتری قانون کل ،دفتر تجارت قانونهفته الاقل را معامالت کلیه باید تاجر که هفته است الاقل را معامالت کلیه باید تاجر که است

انواع و استخراج روزنامه دفتر از مرتبه یک انواع ای و استخراج روزنامه دفتر از مرتبه یک ای. کند جدا و تشخیص را آن .مختلف کند جدا و تشخیص را آن مختلف

برای مناسب ستونهای دارای باید روزنامه برای دفتر مناسب ستونهای دارای باید روزنامه دفتر. باشد آن به روزنامه دفتر اطالعات .انتقال باشد آن به روزنامه دفتر اطالعات انتقال

کل دفتر ی حسابها گیری کل مانده دفتر ی حسابها گیری مانده

کافی کل دفتر حساب هر گیری مانده کافی برای کل دفتر حساب هر گیری مانده برایو بدهکار اقالم جمع التفاوت مابه که و است بدهکار اقالم جمع التفاوت مابه که است

مقطع آن تا را حساب آن در شده ثبت مقطع بستانکار آن تا را حساب آن در شده ثبت بستانکارحساب مانده التفاوت مابه این ، نمود حساب محاسبه مانده التفاوت مابه این ، نمود محاسبه

. شود می . نامیده شود می نامیده

بستانکار اقالم جمع از بدهکار اقالم جمع بستانکار اگر اقالم جمع از بدهکار اقالم جمع اگرمانده باشد، بیشتر حساب آن در شده مانده ثبت باشد، بیشتر حساب آن در شده ثبت

اقالم جمع اگر بالعکس و بدهکار اقالم حاصله جمع اگر بالعکس و بدهکار حاصلهآن در شده ثبت بدهکار اقالم جمع از آن بستانکار در شده ثبت بدهکار اقالم جمع از بستانکار

حاصله باشد،مانده بیشتر حاصله حساب باشد،مانده بیشتر حساب . بود . بستانکارخواهد بود بستانکارخواهد

یا بدهکار ماهیت کردن مشخص برای یا معموال بدهکار ماهیت کردن مشخص برای معموالبه ،ستونی کل دفتر حسابهای مانده به بستانکار ،ستونی کل دفتر حسابهای مانده بستانکار

. شود می گرفته نظر در تشخیص ستون .نام شود می گرفته نظر در تشخیص ستون نام

تشخیص ستون در باشد بدهکار حاصله مانده تشخیص اگر ستون در باشد بدهکار حاصله مانده اگرباشد بستانکار حاصله مانده اگر و بدهکار باشد کلمه بستانکار حاصله مانده اگر و بدهکار کلمهمی نوشته بستانکار کلمه تشخیص ستون می در نوشته بستانکار کلمه تشخیص ستون در

شود.شود.

55گفتار گفتار

معین معین دفتر دفتر

هدفهدف

نحوه گفتار این مطالعه از پس میرود نحوه انتظار گفتار این مطالعه از پس میرود انتظاردفتر به حسابداری سند از اطالعات دفتر انتقال به حسابداری سند از اطالعات انتقال

. بدانید را .معین بدانید را معین

دارایی که کل دفتر حسابهای از دسته آن دارایی برای که کل دفتر حسابهای از دسته آن براینگهداری معین دفتر هستند مجموعه زیر نگهداری چندین معین دفتر هستند مجموعه زیر چندین

. شود .می شود می

بدهی هم دیگر شخص و شرکت چندین به بدهی اگر هم دیگر شخص و شرکت چندین به اگرکل دفتر حساب همین در آنها همه داشتیم کل می دفتر حساب همین در آنها همه داشتیم می

. شدند » « می ثبت پرداختنی ی حسابها .یعنی شدند » « می ثبت پرداختنی ی حسابها یعنی

کل دفتر ازحسابهای دسته آن برای کلی طور کل به دفتر ازحسابهای دسته آن برای کلی طور بهدفتر هستند، مجموعه زیر چندین دارای دفتر که هستند، مجموعه زیر چندین دارای که

. میشود نگهداری .معین میشود نگهداری معین

دفتر حسابهای از دسته آن برای کلی طور دفتر به حسابهای از دسته آن برای کلی طور بههستند،دفتر مجموعه زیر چندین دارای که هستند،دفتر کل مجموعه زیر چندین دارای که کل

. میشود نگهداری .معین میشود نگهداری معین

نگهداری معین دفتر حساب، برای که صورتی نگهداری در معین دفتر حساب، برای که صورتی در “ می ” گفته کنترل حساب آن کل دفتر به “ شود می ” گفته کنترل حساب آن کل دفتر به شود

شود. شود.

66گفتار گفتار

ترازآزمایشی ترازآزمایشی تهیه تهیه

هدف هدف

نحوه گفتار این مطالعه از پس رود می نحوه انتظار گفتار این مطالعه از پس رود می انتظار . بدانید را ترازآزمایشی . تهیه بدانید را ترازآزمایشی تهیه

به معامله هر دوطرفه، حسابداری سیستم به در معامله هر دوطرفه، حسابداری سیستم درثبت دفتر در مساوی بستانکار و بدهکار ثبت مبلغ دفتر در مساوی بستانکار و بدهکار مبلغ

باشند شده گیری مانده درست اگر و شود باشند می شده گیری مانده درست اگر و شود میباید کل دفتر حسابهای بدهکار های مانده باید جمع کل دفتر حسابهای بدهکار های مانده جمع

. باشد مساوی بستانکار ماندهای جمع . با باشد مساوی بستانکار ماندهای جمع با

آزمون برای حسابداران که وسایلی از آزمون یکی برای حسابداران که وسایلی از یکیقرار استفاده مورد حسابداری مدارک قرار صحت استفاده مورد حسابداری مدارک صحت

. است دهند،ترازآزمایشی .می است دهند،ترازآزمایشی می

حسابهای مانده از است فهرستی حسابهای ترازآزمایشی مانده از است فهرستی ترازآزمایشی “ می تهیه ماه هر پایان در معموال که کل “ دفتر می تهیه ماه هر پایان در معموال که کل دفتر

شود. شود.

دهد می امکان حسابداران به ترازآزمایشی دهد تهیه می امکان حسابداران به ترازآزمایشی تهیهجمع با بدهکار های مانده خمع تساوی از جمع که با بدهکار های مانده خمع تساوی از که . نمایند حاصل اطمینان بستانکار های . مانده نمایند حاصل اطمینان بستانکار های مانده

مانده که است ستونی دو جدول یک مانده ترازآزمایشی که است ستونی دو جدول یک ترازآزمایشی . شود می نوشته آن در کل دفتر حسابهای . های شود می نوشته آن در کل دفتر حسابهای های

کند : می تامین را زیر کلی هدف دو کند :ترازآزمایشی می تامین را زیر کلی هدف دو ترازآزمایشی

دفتر ( بستانکار و بدهکار اقالم تساوی اثبات دفتر ( الف بستانکار و بدهکار اقالم تساوی اثبات الفکل.کل.

تهیه ( برای الزم اطالعات کردن فراهم تهیه ( ب برای الزم اطالعات کردن فراهم ب . دوره پایان مالی . گزارشهای دوره پایان مالی گزارشهای

برخی رفع در ستونی چهار ترازآزمایشی برخی تهیه رفع در ستونی چهار ترازآزمایشی تهیهاشتباهات از برخی رفع ودر موثر ، اشتباهات اشتباهات از برخی رفع ودر موثر ، اشتباهات

است ناموثر است دیگر ناموثر دیگر

چهارم چهارم فصل فصل

حسابداری اساسی معادله حسابداری بسط اساسی معادله بسط

کلی کلی هدف هدف

برداشت و ها هزینه و درآمدها ثبت با برداشت آشنایی و ها هزینه و درآمدها ثبت با آشناییتعدیل و اصالح همچنین و سرمایه تعدیل صاحب و اصالح همچنین و سرمایه صاحب

مالی سال پایان در مالی حسابها سال پایان در حسابها

11گفتارگفتار

و مجدد برداشت و مجدد گذاری و سرمایه مجدد برداشت و مجدد گذاری سرمایهتجاری واحد صاحب تجاری برداشت واحد صاحب برداشت

هدف : هدف :

نحوه گفتار این مطالعه از پس رود می نحوه انتظار گفتار این مطالعه از پس رود می انتظاربرداشت و مجدد گذاری سرمایه ثبت برداشت سرمایه و مجدد گذاری سرمایه ثبت سرمایه . بدانید دفترروزنامه در را تجاری واحد . صاحب بدانید دفترروزنامه در را تجاری واحد صاحب

مالی حق تغییر به منجر که رویدادهایی جمله مالی از حق تغییر به منجر که رویدادهایی جمله ازمجدد گذاری سرمایه شود می سرمایه مجدد صاحب گذاری سرمایه شود می سرمایه صاحب

. است تجاری واحد صاحب برداشت . و است تجاری واحد صاحب برداشت و

مجدد گذاری مجدد سرمایه گذاری سرمایه

که است آن معنای به مجدد گذاری که سرمایه است آن معنای به مجدد گذاری سرمایهدیگری، مال یا پول آوردن با موسسه دیگری، صاحب مال یا پول آوردن با موسسه صاحب

. دهد افزایش را خود به متعلق موسسه . دارائی دهد افزایش را خود به متعلق موسسه دارائیرا موسسه یک دارائی مجدد، گذاری را سرمایه موسسه یک دارائی مجدد، گذاری سرمایه

. دیکر طرف فدر مقابل در دهد می . افزایش دیکر طرف فدر مقابل در دهد می افزایش . یابد می حسابداری،افزایش . معادله یابد می حسابداری،افزایش معادله

برداشت برداشت

یک صاحب که است آن معنای به یک برداشت صاحب که است آن معنای به برداشتمال یا پول شخصی مصارف برای مال موسسه یا پول شخصی مصارف برای موسسه

خود به متعلق موسسه دارائیهای از را خود دیگری به متعلق موسسه دارائیهای از را دیگری . کند پرداخت موسسه نقد وجوه محل از . را کند پرداخت موسسه نقد وجوه محل از را

می سرمایه کاهش باغث برداشت که آنجا می از سرمایه کاهش باغث برداشت که آنجا ازعکس آن کردن وبستانکار بدهکار قواعد عکس شود، آن کردن وبستانکار بدهکار قواعد شود،

. باشد می سرمایه .حساب باشد می سرمایه حساب

22گفتار گفتار

هزینه و هزینه درآمد و درآمد

هدف هدف

مفهوم گفتار این مطالعه از پس میرود مفهوم انتظار گفتار این مطالعه از پس میرود انتظارروزنامه دفتر در آنها ثبت نحوه و هزینه و روزنامه درآمد دفتر در آنها ثبت نحوه و هزینه و درآمد

. مورد در رود می انتظار همچنین بدانید . را مورد در رود می انتظار همچنین بدانید رااصول و پرداخت پیش و دریافت پیش اصول مفاهیم و پرداخت پیش و دریافت پیش مفاهیم

هزینه و درآمد برشناخت حاکم هزینه حسابداری و درآمد برشناخت حاکم حسابداری . باشید داشته . آگاهی باشید داشته آگاهی

درآمد درآمد مفهوم مفهوم

خدمات ویا رفته فروش کاالی بهای خدمات درآمد، ویا رفته فروش کاالی بهای درآمد، . ای موسسه که هنگامی است شده . انجام ای موسسه که هنگامی است شده انجام

تحویل مشتریان به را کاالیی یا انجام را تحویل خدماتی مشتریان به را کاالیی یا انجام را خدماتیدریافت آنان از دیگری دارایی یا دهد،پول دریافت می آنان از دیگری دارایی یا دهد،پول می

. موسسه به را دارایی یا پول این ورود کند . می موسسه به را دارایی یا پول این ورود کند می . از ای معامله هر در درآمد مبلغ میگویند . درآمد از ای معامله هر در درآمد مبلغ میگویند درآمد

آن ازای در که دارائیهای یا دارایی ارزش آن طریق ازای در که دارائیهای یا دارایی ارزش طریق . آید می دست . به آید می دست به

. ورود شود می سرمایه افزایش موجب . درآمد ورود شود می سرمایه افزایش موجب درآمدانجام از ناشی مطالبات ایجاد یا انجام پول از ناشی مطالبات ایجاد یا پول

افزایش را موسسه یک دارائی افزایش خدمات،جمع را موسسه یک دارائی خدمات،جمعحسابداری، معادله دیگر طرف در دهد، حسابداری، می معادله دیگر طرف در دهد، می

مبلغی به را سرمایه اما دهد نمی تغییر را مبلغی بدهی به را سرمایه اما دهد نمی تغییر را بدهیمی باال دارئی، جمع در حاصل افزایش می معادل باال دارئی، جمع در حاصل افزایش معادل

برد. برد.

در ناخالص افزایش از است عبارت در درآمد ناخالص افزایش از است عبارت درآمد . باشد انتفاعی فعالیتهای از ناشی که . سرمایه باشد انتفاعی فعالیتهای از ناشی که سرمایه

جداگانه حسابی باید درآمد منابع از یک هر جداگانه برای حسابی باید درآمد منابع از یک هر برایباید حساب هر عنوان و شود افتتاح کل دفتر باید در حساب هر عنوان و شود افتتاح کل دفتر در

. باشد درآمد منبع از . حاکی باشد درآمد منبع از حاکی

درآمد ثبت درآمد نحوه ثبت نحوه

گردد، می سرمایه افزایش موجب درآمد گردد، چون می سرمایه افزایش موجب درآمد چونحساب مثل آن کاهش و افزایش ثبت حساب نحوه مثل آن کاهش و افزایش ثبت نحوه

. افزایش درآمد که زمانی یعنی است . سرمایه افزایش درآمد که زمانی یعنی است سرمایه. میشود بستانکار درآمد حساب کند، می .پیدا میشود بستانکار درآمد حساب کند، می پیدا

هزینه هزینه مفهوم مفهوم

و رفته فروش کاالی شده تمام بهای و هزینه، رفته فروش کاالی شده تمام بهای هزینه،درآمد کسب منظور به شده انجام درآمد خدمات کسب منظور به شده انجام خدمات

است.است.

یا پرداخت درآمد، برای که است مخارجی یا هزینه پرداخت درآمد، برای که است مخارجی هزینهشده تمام بهای طریق واز است شده شده واقع تمام بهای طریق واز است شده واقعبه مالی دوره یک در که خدماتی یا به دارائیها مالی دوره یک در که خدماتی یا دارائیها

می قرار استفاده مورد ویا رسد می می مصرف قرار استفاده مورد ویا رسد می مصرفثبت حسابداری مدارک ودر گیری اندازه ثبت گیرد، حسابداری مدارک ودر گیری اندازه گیرد،

. شود . می شود می

هزینه ثبت هزینه نحوه ثبت نحوه

گردد،نحوه می سرمایه کاهش موجب هزینه گردد،نحوه چون می سرمایه کاهش موجب هزینه چونسرمایه حساب عکس آن کاهش و افزایش سرمایه ثبت حساب عکس آن کاهش و افزایش ثبت

است. است.

مثال مثال

تاریخ در الف تاریخ شرکت در الف مبلغ 8181/ / 2/102/10شرکت به مبلغ صورتحسابی به صورتحسابیشرکت 80000008000000 آالت ماشین تعمیر هزینه بابت شرکت ریال آالت ماشین تعمیر هزینه بابت ریال

. است نشده پرداخت هنوز آن وجه که نمود . دریافت است نشده پرداخت هنوز آن وجه که نمود دریافتزیر صورت به دفترروزنامه در رویداد این ثبت زیر نحوه صورت به دفترروزنامه در رویداد این ثبت نحوه

است : است : بستانکار بدهکار شرح بستانکار تاریخ بدهکار شرح تاریخ

تعمیرات 2/10/812/10/81 تعمیرات هزینه 80000008000000هزینهپرداختنی پرداختنی حسابهای 80000008000000حسابهای

تعمیر صورتحساب دریافت تعمیر بابت صورتحساب دریافت بابتشرکت آالت شرکت ماشین آالت ماشین

مثال مثال

آلفا شرکت کارکنان ماه دی حقوق آلفا هزینه شرکت کارکنان ماه دی حقوق ریال ریال 5000000050000000هزینهتلریخ در که تلریخ است در که آن 4500000045000000مبلغ مبلغ 30/10/8130/10/81است آن ریال ریال

. ثبت نحوه است نشده پرداخت هنوز بقیه و شد . پرداخت ثبت نحوه است نشده پرداخت هنوز بقیه و شد پرداختبه دفترروزنامه در بیمه و مالیات از طرفنظر رویداد به این دفترروزنامه در بیمه و مالیات از طرفنظر رویداد این

است : زیر است : صورت زیر صورتبستانکار بدهکار شرح بستانکار تاریخ بدهکار شرح تاریخ

حقوق 2/10/812/10/81 حقوق هزینه 5000000050000000هزینه 4500000045000000صندوق صندوق

پرداختنی پرداختنی حسابهای 50000005000000حسابهای . شرکت کارکنان ماه دی حقوق هزینه . بابت شرکت کارکنان ماه دی حقوق هزینه بابت

مثال مثال

تاریخ در الف تاریخ شرکت در الف وسایل 12/11/8112/11/81شرکت تعمیر هزینه وسایل بابت تعمیر هزینه بابتمبلغ به صورتحسابی شرکت مبلغ نقلیه به صورتحسابی شرکت ریال ریال 50000005000000نقلیه

سفته فقره یک آن بابت که کرد سفته دریافت فقره یک آن بابت که کرد تسلیم 33دریافت تسلیم ماهه ماهه . به دردفترروزنامه رویداد این ثبت نحوه نمود . تعمیرکار به دردفترروزنامه رویداد این ثبت نحوه نمود تعمیرکار

: است زیر : صورت است زیر صورت

بدهکار شرح بدهکار تاریخ شرح تاریخبستانکاربستانکار

تعمیرات 8181 / /12/1112/11 تعمیرات هزینه 50000005000000هزینهپرداختنی پرداختنی اسناد 50000005000000اسناد

و شرکت نقلیه وسایل تعمیر هزینه و بابت شرکت نقلیه وسایل تعمیر هزینه بابتسفته فقره یک سفته تسلیم فقره یک تعمیرکار 33تسلیم به تعمیرکار ماهه به ماهه

تعهدی فرض تعهدی تشریح فرض تشریح

و درآمدها شناخت نحوه بر ناظر تعهدی و فرض درآمدها شناخت نحوه بر ناظر تعهدی فرضدرآمد تحقق اصل بر ناظر آن تبع به و ها درآمد هزینه تحقق اصل بر ناظر آن تبع به و ها هزینه

اصل ) ها هزینه با درآمدها با مقابله اصل اصل ) و ها هزینه با درآمدها با مقابله اصل و . باشد ( می . تطابق باشد ( می تطابق

شده وصول نقد وجه اگر تعهدی فرض شده براساس وصول نقد وجه اگر تعهدی فرض براساستوان نمی باشد، نیافته تحقق درآمد ولی توان باشد نمی باشد، نیافته تحقق درآمد ولی باشد . این براساس همچنین کرد شناسایی را . درآمد این براساس همچنین کرد شناسایی را درآمد

هزینه اما باشد شده پرداخت وجه اگر هزینه فرض اما باشد شده پرداخت وجه اگر فرضدفاتر در را هزینه توان نمی باشد، نشده دفاتر تحمیل در را هزینه توان نمی باشد، نشده تحمیل

. نمود . ثبت نمود ثبت

درآمد تحقق درآمد اصل تحقق اصل

توانیم می زمانی درآمد، تحقق اصل توانیم براساس می زمانی درآمد، تحقق اصل براساستحقق درآمد که کنیم ثبت و شناسایی را تحقق درآمد درآمد که کنیم ثبت و شناسایی را درآمد

. باشد شده عاید یا . یافته باشد شده عاید یا یافته

از ای مجموعه از عبارت سود کسب از فرایند ای مجموعه از عبارت سود کسب فرایندسایر و اولیه مواد خرید از که است سایر عملیات و اولیه مواد خرید از که است عملیات

شده ساخته کاالی به آنها تبدیل تا تولید شده عوامل ساخته کاالی به آنها تبدیل تا تولید عوامل “ را آنها وجه دریافت و محصوالت فروش نهایتا “ و را آنها وجه دریافت و محصوالت فروش نهایتا و

. گیرد می بر . در گیرد می بر در

محصول فروش از قبل زمانی هر در محصول بنابراین فروش از قبل زمانی هر در بنابراینبه را آن توان نمی شود، دریافت وجهی به چنانچه را آن توان نمی شود، دریافت وجهی چنانچه . دریافتها گونه این بلکه نمود ثبت درآمد . عنوان دریافتها گونه این بلکه نمود ثبت درآمد عنواندریافت پیش عنوان تحت که است بدهی دریافت نوعی پیش عنوان تحت که است بدهی نوعی

. میشود . ثبت میشود ثبت

یا ها هزینه با درآمد مقابله یا اصل ها هزینه با درآمد مقابله اصلتطابق تطابق اصل اصل

هزینه درآمد کسب منظور به ای موسسه هزینه هر درآمد کسب منظور به ای موسسه هر . میشود متحمل مالی دوره طول در را . هایی میشود متحمل مالی دوره طول در را هایی

های هزینه باید خالص زیان و سود تعیین های برای هزینه باید خالص زیان و سود تعیین برایتحقق درآمد از مالی دوره یک در شده تحقق انجام درآمد از مالی دوره یک در شده انجام

. شود کسر دوره همان در .یافته شود کسر دوره همان در یافته

اصل یا درآمد با ها هزینه مقابله اصل اصل طبق یا درآمد با ها هزینه مقابله اصل طبقهمان درآمد از دوره یک هایی هزینه همان وضع درآمد از دوره یک هایی هزینه وضع

درآمد بر هم معین رویداد یک که هنگامی ، درآمد دوره بر هم معین رویداد یک که هنگامی ، دورهاین جنبه دو هر گذاری می اثر هزینه بر هم این و جنبه دو هر گذاری می اثر هزینه بر هم و

ثبت و شناسایی مالی دوره همان در باید ثبت رویداد و شناسایی مالی دوره همان در باید رویدادشود.شود.

درآمد دریافت درآمد پیش دریافت پیش

فرایند که کرد شناسایی را درآمد میتوان فرایند زمانی که کرد شناسایی را درآمد میتوان زمانیبیان . همچنین باشد شده تکمیل سود بیان . کسب همچنین باشد شده تکمیل سود کسباجرای یا کاال فروش موقع معموال که اجرای گردید یا کاال فروش موقع معموال که گردید

فرض شده تکمیل را سود کسب فرایند فرض خدمات شده تکمیل را سود کسب فرایند خدمات. کنند .می کنند می

یا محصول فروش از قبل زمانی هر در یا بنابراین محصول فروش از قبل زمانی هر در بنابرایننمی شود یافت در وجهی چنانچه خدمات نمی اجرای شود یافت در وجهی چنانچه خدمات اجرای

این بلکه نمود درآمدثبت عنوان به را آن این توان بلکه نمود درآمدثبت عنوان به را آن توانحسابی در که هستند بدهی نوعی یافتها در حسابی گونه در که هستند بدهی نوعی یافتها در گونه

. » شوند » می ثبت دریافت پیش نام .به » شوند » می ثبت دریافت پیش نام به

هزینه پرداخت هزینه پیش پرداخت پیش

باشد مخارجی به مربوط پرداختی وجوه باشد چنانچه مخارجی به مربوط پرداختی وجوه چنانچهتسری آتی های دوره به آن از حاصل منفعت تسری که آتی های دوره به آن از حاصل منفعت که

پیش نام به دارائی یک عنوان تحت کند پیش پیدا نام به دارائی یک عنوان تحت کند پیدا. شد خواهند ثبت .پرداخت شد خواهند ثبت پرداخت

ای شده انجام مخارج معرف ها پرداخت ای پیش شده انجام مخارج معرف ها پرداخت پیش. است نگرفته قرار استفاده مورد که .است است نگرفته قرار استفاده مورد که است

33گفتار گفتار

حسابها وتعدیل حسابها اصالح وتعدیل اصالح

هدفهدف

بتوانید گفتار این مطالعه از پس میرود بتوانید انتظار گفتار این مطالعه از پس میرود انتظارثبت دفاتر در را اصالحی ثبتهای مختلف ثبت انواع دفاتر در را اصالحی ثبتهای مختلف انواع

کنید.کنید.

موقت : موقت :حسابهای حسابهای

که برداشت و هزینه و درآمد حسابهای که شامل برداشت و هزینه و درآمد حسابهای شامل . حسابها این شوند می بسته مالی دوره پایان . در حسابها این شوند می بسته مالی دوره پایان درزیانی و سود حسابهای ، برداشت استثنای به زیانی را و سود حسابهای ، برداشت استثنای به را

. گویند می . نیز گویند می نیز

دو به توان می را کل دفتر دو حسابهای به توان می را کل دفتر حسابهایکرد : تقسیم کلی کرد :دسته تقسیم کلی دسته

دائمی- 11 دائمی- حسابهای حسابهایموقت- 22 موقت- حسابهای حسابهای

دائمی دائمی حسابهای حسابهای

که وسرمایه بدهی ، دارایی حسابهای که شامل وسرمایه بدهی ، دارایی حسابهای شامل . این میشود نقل بعد مالی دوره به آنها . مانده این میشود نقل بعد مالی دوره به آنها مانده

گویند . می نیز ای ترازنامه حسابهای را گویند . حسابها می نیز ای ترازنامه حسابهای را حسابها

دوره پایان در کل دفتر حسابهای تعدیل و دوره اصالح پایان در کل دفتر حسابهای تعدیل و اصالحهنگام به و تعدیل ، اصالح منظور به و هنگام مالی به و تعدیل ، اصالح منظور به و مالی

) رساندن) روز به ( کردن رساندن) روز به کردن

. میشود انجام حسابداری . مدارک میشود انجام حسابداری مدارک

“ مالی دوره پایان در معموال اصالحی های “ ثبت مالی دوره پایان در معموال اصالحی های ثبتباشد : می زیر موارد شامل و میشوند باشد :ثبت می زیر موارد شامل و میشوند ثبت

درآمد- 11 دریافتهای پیش درآمد- اصالح دریافتهای پیش اصالح

هزینه- 22 های پرداخت پیش هزینه- اصالح های پرداخت پیش اصالح

ثبت- 33 یافته تحقق های هزینه و درآمدهای ثبت- ثبت یافته تحقق های هزینه و درآمدهای ثبتمالی سال پایان تا مالی نشده سال پایان تا نشده

دارائی- 44 استهالک هزینه دارائی- ثبت استهالک هزینه ثبت

هزینه های پرداخت پیش هزینه اصالح های پرداخت پیش اصالح

که مبالغی از بخشی است ممکن که آنجا که از مبالغی از بخشی است ممکن که آنجا ازپایان تا اند شده ثبت پرداخت پیش عنوان پایان تحت تا اند شده ثبت پرداخت پیش عنوان تحت

هر پایان در شوند، تبدیل هزینه به مالی هر سال پایان در شوند، تبدیل هزینه به مالی سالپیش از قسمت این بابت باید مالی پیش دوره از قسمت این بابت باید مالی دوره

اصالحات اند شده تبدیل هزینه به که ها اصالحات پرداخت اند شده تبدیل هزینه به که ها پرداخت. آید عمل به حسابها در .الزم آید عمل به حسابها در الزم

تا نشده ثبت یافته تحقق درآمدهای تا ثبت نشده ثبت یافته تحقق درآمدهای ثبتمالی دوره مالی پایان دوره پایان

درآمدهایی است ممکن مالی دوره پایان درآمدهایی در است ممکن مالی دوره پایان دردر آنها بابت از ثبتی ولی باشند یافته در تحقق آنها بابت از ثبتی ولی باشند یافته تحقق

. باشد نیامده عمل به . دفاتر باشد نیامده عمل به دفاتر

مثال مثال

اسفند در آلفا اسفند شرکت در آلفا چناران 13811381شرکت شرکت آالت چناران ماشین شرکت آالت ماشین . معادل خدمات این ارزش نمود تعمیر . را معادل خدمات این ارزش نمود تعمیر ریال ریال 30000003000000را

منظور ) تاریخ دراین که منظور ) میباشد تاریخ دراین که ( 29/12/8129/12/81میباشد ثبتی ( است ثبتی است . اصالحی ثبت است نیامده عمل به حسابها در آن . بابت اصالحی ثبت است نیامده عمل به حسابها در آن بابت

سال پایان سال در پایان . 8181در میباشد زیر صورت . به میباشد زیر صورت به

بستانکار بدهکار شرح بستانکار تاریخ بدهکار شرح تاریخدریافتنی 29/12/8129/12/81 دریافتنی حسابهای 30000003000000حسابهای

تعمیرات تعمیرات درآمد 30000003000000درآمد

چناران . شرکت به خدمات ارائه چناران . بابت شرکت به خدمات ارائه بابت

نشده ثبت یافته تحمیل های هزینه نشده ثبت ثبت یافته تحمیل های هزینه ثبتمالی دوره پایان مالی تا دوره پایان تا

“ وجود هایی هزینه مالی دوره پایان در “ معموال وجود هایی هزینه مالی دوره پایان در معموال . ب آ ، تلفن هزینه جله از اند نشده ثبت که . دارند ب آ ، تلفن هزینه جله از اند نشده ثبت که دارندنیز معوق های هزینه را ها هزینه گونه این برق نیز ، معوق های هزینه را ها هزینه گونه این برق ،

. گویند . می گویند می

در تطابق اصل صحیح کارگیری به منظور در به تطابق اصل صحیح کارگیری به منظور بهدفاتر در را ها هزینه گونه این باید سال دفاتر پایان در را ها هزینه گونه این باید سال پایان

. نمود .ثبت نمود ثبت

مدت بلند دارائیهای استهالک هزینه مدت ثبت بلند دارائیهای استهالک هزینه ثبتپذیر پذیر استهالک استهالک

سال یک از بیشتر آنها مفید عمر که سال دارائیهای یک از بیشتر آنها مفید عمر که دارائیهایدر ثابت یا بلندمدت دارائی عنوان به در باشد، ثابت یا بلندمدت دارائی عنوان به باشد،

تمامی زمین از غیر به میشوند ثبت تمامی دفاتر زمین از غیر به میشوند ثبت دفاترمفید عمر دارای دیگر بلندمدت مفید دارائیهای عمر دارای دیگر بلندمدت دارائیهای

. باشند می . محدود باشند می محدود

استهالک : هزینه محاسبه استهالک :نحوه هزینه محاسبه نحوه

مفید - ÷ = عمر شده تمام بهای اسقاط مفید - ÷ = ارزش عمر شده تمام بهای اسقاط ارزشاستهالک استهالک هزینه هزینه

ملزومات موجودی حساب ملزومات اصالح موجودی حساب اصالح

دارد : وجود روش دو ملزومات حسابداری دارد :برای وجود روش دو ملزومات حسابداری برای

ملزومات، : خرید هنگام روش این در اول ملزومات، : روش خرید هنگام روش این در اول روشوحساب بدهکار ملزومات، موجودی وحساب حساب بدهکار ملزومات، موجودی حساب

. شود می بستانکار پرداختنی حسابهای یا . صندوق شود می بستانکار پرداختنی حسابهای یا صندوقملزومات : خرید هنگام روش این در دوم ملزومات : روش خرید هنگام روش این در دوم روش

صندوق حساب و بدهکار ملزومات، هزینه صندوق حساب حساب و بدهکار ملزومات، هزینه حساب . میشود بستانکار ، پرداختنی حسابهای . یا میشود بستانکار ، پرداختنی حسابهای یا

شده اصالح ترازآزمایشی شده تهیه اصالح ترازآزمایشی تهیه

آنها انتقال اصالحی ثبتهای تمامی انجام از آنها پس انتقال اصالحی ثبتهای تمامی انجام از پسحسابهای ،مانده کل دفتر به روزنامه دفتر حسابهای از ،مانده کل دفتر به روزنامه دفتر از

می تهیه دیگری ترازآزمایشی و تعیین کل می دفتر تهیه دیگری ترازآزمایشی و تعیین کل دفترشود. شود.

اصالحی ثبتهای انجام از پس که را اصالحی ترازآزمایشی ثبتهای انجام از پس که را ترازآزمایشیمی شده اصالح ترازآزمایشی میکنند، می تهیه شده اصالح ترازآزمایشی میکنند، تهیه

تهیه. مبنای شده اصالح ترازآزمایشی تهیه. گویند مبنای شده اصالح ترازآزمایشی گویند . گیرد می قرار ترازنامه و وزیان سود . صورت گیرد می قرار ترازنامه و وزیان سود صورت

پنجم پنجم فصل فصل

مالی ) ( گزارشگری حسابداری چرخه مالی ) ( تکمیل گزارشگری حسابداری چرخه تکمیل

کلی کلی هدف هدف

تهیه با آشنایی و حسابداری چرخه تهیه تکمیل با آشنایی و حسابداری چرخه تکمیلمالی مالی صورتهای صورتهای

11گفتار گفتار

حسابداری مراحل حسابداری توالی مراحل توالی

هدف هدف

عملیاتی گفتار این مطالعه از پس رود می عملیاتی انتظار گفتار این مطالعه از پس رود می انتظار . بدانید را گیرد می انجام مالی دوره یک طی . که بدانید را گیرد می انجام مالی دوره یک طی که

مالی اطالعات تمامی باید حسابداری مالی سیستم اطالعات تمامی باید حسابداری سیستمطبقه ثبت، گیری، اندازه شناسایی، را طبقه موسسه ثبت، گیری، اندازه شناسایی، را موسسه

تا نموده تلخیص مالی صورتهای قالب در و تا بندی نموده تلخیص مالی صورتهای قالب در و بندیکنندگان استفاده برای را مفیدی کنندگان اطالعات استفاده برای را مفیدی اطالعات

. نماید فراهم حسابداری . اطالعات نماید فراهم حسابداری اطالعات

سری یک شامل حسابداری عملیات سری فرایند یک شامل حسابداری عملیات فراینددوره هر در پیاپی طور به که است دوره عملیاتی هر در پیاپی طور به که است عملیاتی . را پیاپی عملیات این شود می تکرار . مالی را پیاپی عملیات این شود می تکرار مالی

. گویند می حسابداری . چرخه گویند می حسابداری چرخه

مستمر طور به زیر عملیات مالی دوره طول مستمر در طور به زیر عملیات مالی دوره طول درگیرد : می انجام وقفه بدون گیرد :و می انجام وقفه بدون و

مالی- 11 اطالعات آوری مالی- جمع اطالعات آوری جمع

مالی- 22 عملیات و معامالت تحلیل و مالی- تجزیه عملیات و معامالت تحلیل و تجزیه

روزنامه- 33 دفتر در مالی عملیات و معامالت روزنامه- ثبت دفتر در مالی عملیات و معامالت ثبت

کل- 44 دفتر به دفترروزنامه از اقالم کل- نقل دفتر به دفترروزنامه از اقالم نقل

مالی صورتهای تهیه برای مالی دوره پایان مالی در صورتهای تهیه برای مالی دوره پایان درگیرد : می انجام زیر گیرد :عملیات می انجام زیر عملیات

ترازآزمایشی- 11 ترازآزمایشی- تهیه تهیهکل- 22 دفتر حسابهای تعدیل و کل- اصالح دفتر حسابهای تعدیل و اصالحسرمایه- 33 تغییرات صورت و وزیان سود صورت سرمایه- تهیه تغییرات صورت و وزیان سود صورت تهیهموقت- 44 حسابهای موقت- بستن حسابهای بستناختتامی- 55 ترازآزمایشی اختتامی- تهیه ترازآزمایشی تهیهترازنامه- 66 ترازنامه- تهیه تهیه

22گفتار گفتار

مالی صورتهای مالی تهیه صورتهای تهیه

هدف هدف

نحوه گفتار این مطالعه از پس رود می نحوه انتظار گفتار این مطالعه از پس رود می انتظارو ترازنامه ، زیان و سود صورت و تهیه ترازنامه ، زیان و سود صورت تهیه

. بدانید را سرمایه . صورتحساب بدانید را سرمایه صورتحساب

محصول مهمترین عنوان به مالی صورتهای محصول تهیه مهمترین عنوان به مالی صورتهای تهیهاصل از یکی حسابداری، اطالعاتی اصل سیستم از یکی حسابداری، اطالعاتی سیستم

. خالصه و نتیجه است حسابداران وظایف . ترین خالصه و نتیجه است حسابداران وظایف ترینمالی دوره هر پایان در حسابداری عملیات مالی تمام دوره هر پایان در حسابداری عملیات تمام

می ارائه اساسی مالی صورتهای قالب می در ارائه اساسی مالی صورتهای قالب درشود. شود.

اند عبارت اساسی مالی اند صورتهای عبارت اساسی مالی صورتهایاز :از :

ترازنامه- ترازنامه- 11

22 ) زیان- ) سود صورت و وزیان سود ( صورت زیان- ) سود صورت و وزیان سود صورتانباشته انباشته

نقد- 33 وجوه گردش نقد- صورت وجوه گردش صورت

سرمایه- 44 تغییرات سرمایه- صورت تغییرات صورت

زیان و سود زیان صورت و سود صورت

موسسه عملیات نتایج بیانگر وزیان سود موسسه صورت عملیات نتایج بیانگر وزیان سود صورت . گیری اندازه برای باشد می مالی دوره یک . طی گیری اندازه برای باشد می مالی دوره یک طیهای هزینه و درآمدها موسسه یک عملیات های نتایج هزینه و درآمدها موسسه یک عملیات نتایج

. شوند مقابله هم با مالی دوره . یک شوند مقابله هم با مالی دوره یک

یک های هزینه و درآمدها مقابله که یک گزارشی های هزینه و درآمدها مقابله که گزارشیصورت را گیرد می صورت آن در مالی صورت دوره را گیرد می صورت آن در مالی دوره

. نامند می وزیان . سود نامند می وزیان سود

اصالح ترازآزمایشی روی از وزیان سود اصالح صورت ترازآزمایشی روی از وزیان سود صورت . ابتدا زیان و سود صورت در شود می تهیه . شده ابتدا زیان و سود صورت در شود می تهیه شدهآنها از ها هزینه سپس و میشود نوشته آنها درآمدها از ها هزینه سپس و میشود نوشته درآمدها

درآمدها، از ها هزینه کسر با گردد؛ می درآمدها، کسر از ها هزینه کسر با گردد؛ می کسر . آید می دست به موسسه . سود آید می دست به موسسه سود

و درآمدها ابتدا نیز زیان و سود صورت و درمتن درآمدها ابتدا نیز زیان و سود صورت درمتن. شود می نوشته ها هزینه .بعد شود می نوشته ها هزینه بعد

موقت حسابهای موقت بستن حسابهای بستن

“ تهیه برای گردید بیان قبال که گونه “ همان تهیه برای گردید بیان قبال که گونه همان . شوند بسته موقت حسابهای باید ابتا . ترازنامه شوند بسته موقت حسابهای باید ابتا ترازنامه

؟ هستند حسابهایی چه موقت حسابهای ؟ اما هستند حسابهایی چه موقت حسابهای امامانده انتقال عدم یا انتقال نظر از را مانده حسابها انتقال عدم یا انتقال نظر از را حسابها

تقسیم دسته دو به بعد، مالی دوره به تقسیم آنها دسته دو به بعد، مالی دوره به آنهامیکنند:میکنند:

موقت- 11 موقت- حسابهای حسابهای

دائمی- 22 دائمی- حسابهای حسابهای

موقت موقت حسابهای حسابهای

بعد دوره به آنها مانده که هستند بعد حسابهایی دوره به آنها مانده که هستند حسابهایی . شامل موقت حسابهای شود نمی . منتقل شامل موقت حسابهای شود نمی منتقل

حسابهای : ( الف شود می زیر حسابهای : ( حسابهای الف شود می زیر حسابهایها هزینه و درآمدها از اعم وزیان سود ها صورت هزینه و درآمدها از اعم وزیان سود صورت

برداشت ( حساب برداشت ( ب حساب ب

دائمی دائمی حسابهای حسابهای

مالی دوره به آنها مانده که هستند مالی حسابهایی دوره به آنها مانده که هستند حسابهایی . شامل دائمی حسابهای میشود منتقل . بعد شامل دائمی حسابهای میشود منتقل بعد

) ( ) ( ب دارائیها، الف از اعم ترازنامه ( حسابهای ( ) ( ب دارائیها، الف از اعم ترازنامه حسابهای. ) ( میشود سرمایه ج و ( .بدهیها ( میشود سرمایه ج و بدهیها

یک از بخشی است ممکن مالی دوره یک طی از بخشی است ممکن مالی دوره طی . این باشد موقت آن دیگر بخش و دائمی . حساب این باشد موقت آن دیگر بخش و دائمی حسابمی مخلوط یا مختاط راحسابهای حسابها می گونه مخلوط یا مختاط راحسابهای حسابها گونه

“ پیش. و پرداخت پیش حساب مثال “ گویند پیش. و پرداخت پیش حساب مثال گویندحسابهای جمله از اصالحات از قبل حسابهای دریافت، جمله از اصالحات از قبل دریافت،

. هستند . مختلط هستند مختلط

و دائمی قسمت اصالحی های ثبت انجام و با دائمی قسمت اصالحی های ثبت انجام باتفکیک هم از مختاط حسابهای موقتی تفکیک قسمت هم از مختاط حسابهای موقتی قسمت

. شود . می شود می

درآمدها حساب بستن برای مالی سال درآمدها درپایان حساب بستن برای مالی سال درپایانحساب ” نام به واسط حساب یک از ها هزینه حساب ” و نام به واسط حساب یک از ها هزینه و

. “ کنیم می استفاده وزیان سود . خالصه “ کنیم می استفاده وزیان سود خالصه

موقت حسابهای بستن موقت مراحل حسابهای بستن مراحل

را- 11 سودوزیان خالصه وحساب بدهکار را درآمدها را- حساب سودوزیان خالصه وحساب بدهکار را درآمدها حسابکنیم . می کنیم . بستانکار می بستانکار

بدهکار- 22 ها هزینه جمع رامعادل سودوزیان خالصه بدهکار- حساب ها هزینه جمع رامعادل سودوزیان خالصه حسابمیکنیم بستانکار را ها هزینه به مربوط حسابهای تک میکنیم وتک بستانکار را ها هزینه به مربوط حسابهای تک وتک

در- 33 و نموده گیری مانده را سودوزیان خالصه در- حساب و نموده گیری مانده را سودوزیان خالصه حسابمبلغ معادل را آن باشد بستانکار آن مانده که مبلغ صورتی معادل را آن باشد بستانکار آن مانده که صورتی

. کنیم بستانکارمی را سرمایه حساب و بدهکار آن . مانده کنیم بستانکارمی را سرمایه حساب و بدهکار آن ماندهبستانکار- 44 را برداشت حساب و بدهکار را سرمایه بستانکار- حساب را برداشت حساب و بدهکار را سرمایه حساب

. کنیم . می کنیم می

اختتامی ترازآزمایشی اختتامی تهیه ترازآزمایشی تهیه

حسابهای بستن به مربوط ثبتهای انجام از حسابهای پس بستن به مربوط ثبتهای انجام از پساین مانده ، کل دفتر به آنها انتقال و این موقت مانده ، کل دفتر به آنها انتقال و موقت

مانده از میشود صفر کل دفتر در مانده حسابها از میشود صفر کل دفتر در حسابهاشود می تهیه ترازآزمایش یک کل دفتر شود حسابهای می تهیه ترازآزمایش یک کل دفتر حسابهای

حسابهای بستن از پس راکه ترازآزمایشی حسابهای این بستن از پس راکه ترازآزمایشی اینحسابهای شامل وفقط شود می تهیه حسابهای موقت شامل وفقط شود می تهیه موقت

. نامند می اختتامی ترازآزمایشی میباشد . دائمی نامند می اختتامی ترازآزمایشی میباشد دائمی

مالی ) ( وضعیت صورت مالی ) (ترازنامه وضعیت صورت ترازنامه

به مربوط اطالعات که است صورتی به ترازنامه مربوط اطالعات که است صورتی ترازنامهمالی حق و اقتصادی تعهدات اقتصادی، مالی منابع حق و اقتصادی تعهدات اقتصادی، منابعدارئیها، گزارش طریق از را سرمایه دارئیها، صاحب گزارش طریق از را سرمایه صاحب

زمان یک در تجاری واحد سرمایه و زمان بدهیها یک در تجاری واحد سرمایه و بدهیها . کند می فراهم . مشخص کند می فراهم مشخص

واحد مالی وضعیت معرف ترازنامه که آنجا واحد از مالی وضعیت معرف ترازنامه که آنجا ازرا است،آن معین زمانی مقطع یک در را تجاری است،آن معین زمانی مقطع یک در تجاری

. نامند می نیز مالی وضعیت . صورت نامند می نیز مالی وضعیت صورت

“ مشترک ویژگیهای اساس بر غالبا ترازنامه “ اقالم مشترک ویژگیهای اساس بر غالبا ترازنامه اقالم . طبقه نوع شوند می بندی طبقه . آنها طبقه نوع شوند می بندی طبقه آنها

هر اقالم تعداد و طبقات از یک هر هر بندی،عناوین اقالم تعداد و طبقات از یک هر بندی،عناوینآن عملیات تجاری،ماهیت واحد اندازه به آن طبقه عملیات تجاری،ماهیت واحد اندازه به طبقهمالی صورتهای از استفاده حدود و گستردگی مالی و صورتهای از استفاده حدود و گستردگی و

. دارد . بستگی دارد بستگی

. یکی شود می ارائه مختلفی اشکال به . ترازنامه یکی شود می ارائه مختلفی اشکال به ترازنامهحساب ” “ ” شکل یا افقی شکل رایج اشکال حساب ” “ ” از شکل یا افقی شکل رایج اشکال از

tt. .است “ است “

جاری جاری دارائیهای دارائیهای

و نقد موجودی از است عبارت جاری و دارائیهای نقد موجودی از است عبارت جاری دارائیهایمی انتظار معقول طور به که دارائیهایی می سایر انتظار معقول طور به که دارائیهایی سایر

یک ظرف یا عملیات عادی چرخه طی یک رود ظرف یا عملیات عادی چرخه طی رودنقد وجه به است، تر طوالنی کدام نقد سال،هر وجه به است، تر طوالنی کدام سال،هر

. برسد مصرف به یا رود فروش به شود، . تبدیل برسد مصرف به یا رود فروش به شود، تبدیل

مدت، کوتاه گذاریهای سرمایه نقد، مدت، موجودی کوتاه گذاریهای سرمایه نقد، موجودیمدت، کوتاه دریافتی دریافتنی،اسناد مدت، حسابهای کوتاه دریافتی دریافتنی،اسناد حسابهایاز هایی نمونه پرداختها پیش و کاال از موجودیهای هایی نمونه پرداختها پیش و کاال موجودیهای

. هستند جاری دارائیهای . اقالم هستند جاری دارائیهای اقالم

جاری غیر جاری دارائیهای غیر دارائیهای

گفته دارائی از اقالمی به مدت بلند گفته دارائیهای دارائی از اقالمی به مدت بلند دارائیهایاستفاده و نگهداری قصد موسسه که شود استفاده می و نگهداری قصد موسسه که شود میزمین، : مانند دارد متمادی سالهای برای آنها زمین، : از مانند دارد متمادی سالهای برای آنها از

اسناد و نقلیه وسایل اداری، اثاثه اسناد ساختمان، و نقلیه وسایل اداری، اثاثه ساختمان، . را مدت بلند دارائیهای مدت بلند . پرداختنی را مدت بلند دارائیهای مدت بلند پرداختنی

. گویند می نیز ثابت . دارائیهای گویند می نیز ثابت دارائیهای

جاری جاری بدهیهای بدهیهای

می انتظار که هستند تعهداتی جاری می بدهیهای انتظار که هستند تعهداتی جاری بدهیهایدارائیهای محل از سال یک طی حداکثر دارائیهای رود محل از سال یک طی حداکثر رود

یا تسویه دیگر جاری بدهی ایجاد یا یا جاری تسویه دیگر جاری بدهی ایجاد یا جاری. شوند .بازپرداخت شوند بازپرداخت

مدت، کوتاه پرداختنی اسناد پرداختنی، مدت، حسابهای کوتاه پرداختنی اسناد پرداختنی، حسابهایاز هایی نمونه پرداختنی مالیات و دریافتها از پیش هایی نمونه پرداختنی مالیات و دریافتها پیش

. هستند جاری . بدهیهای هستند جاری بدهیهای

بلندمدت بلندمدت بدهیهای بدهیهای

انتظار که هستند تعهداتی بلندمدت انتظار بدهیهای که هستند تعهداتی بلندمدت بدهیهایجاری دارائیهای محل از سال یک طی رود جاری نمی دارائیهای محل از سال یک طی رود نمیبازپرداخت یا تسویه دیگر جاری بدهی ایجاد بازپرداخت یا یا تسویه دیگر جاری بدهی ایجاد یا

پرداختنی. اسناد و پرداختنی قرضه اوراق پرداختنی. شوند اسناد و پرداختنی قرضه اوراق شوند . هستند مدت بلند بدهیهای از نمونهایی . بلندمدت هستند مدت بلند بدهیهای از نمونهایی بلندمدت

سرمایه تغییرات سرمایه صورت تغییرات صورت

که است صورتی سرمایه تغییرات که صورت است صورتی سرمایه تغییرات صورترا مالی دوره طی موسسه سرمایه را تغییرات مالی دوره طی موسسه سرمایه تغییرات

. دهد می . نشان دهد می نشان

ششم ششم فصل فصل

بازرگانی موسسات در حسابداری بازرگانی عملیات موسسات در حسابداری عملیات

کلی کلی هدف هدف

و سود صورت و مالی رویدادهای ثبت با و آشنایی سود صورت و مالی رویدادهای ثبت با آشناییکاال فروش و خرید به که موسساتی در کاال زیان فروش و خرید به که موسساتی در زیان

. دارند . اشتغال دارند اشتغال

11گفتار گفتار

فعالیت نوع نظر از موسسات انواع بندی فعالیت طبقه نوع نظر از موسسات انواع بندی طبقه

هدفهدف

بتوانید گفتار این مطالعه از پس رود می بتوانید انتظار گفتار این مطالعه از پس رود می انتظارطبقه فعالیت نوع نظر از را موسسات طبقه انواع فعالیت نوع نظر از را موسسات انواع

. کنید .بندی کنید بندی

در فعالیت نوع نظر از را اقتصادی در واحدهای فعالیت نوع نظر از را اقتصادی واحدهایکرد : بندی طبقه توان می دسته کرد : سه بندی طبقه توان می دسته سه

خدماتی ( موسات خدماتی ( الف موسات الف

بازرگانی ( موسسات بازرگانی ( ب موسسات ب

تولیدی ( موسسات تولیدی ( ج موسسات ج

خدماتی ( موسات خدماتی ( الف موسات الف

ها، هتل تعمیرگاهها، نظیر موسساتی ها، شامل هتل تعمیرگاهها، نظیر موسساتی شاملخدماتی که باشند می وآموزشگاهها خدماتی درمانگاها که باشند می وآموزشگاهها درمانگاها

. کنند می ارائه مشتریان به . را کنند می ارائه مشتریان به را

بازرگانی ( موسسات بازرگانی ( ب موسسات ب

و کرده خریداری را کاال که هستند و موسساتی کرده خریداری را کاال که هستند موسساتیمی را آنها بدهند آنها در شکلی تغییر آنکه می بدون را آنها بدهند آنها در شکلی تغییر آنکه بدون

عمده. شامل بازرگانی موسسات عمده. فروشند شامل بازرگانی موسسات فروشندمی فروشان خرده و بنکداران یا می فروشان فروشان خرده و بنکداران یا فروشان

باشند. باشند.

تولیدی ( موسسات تولیدی ( ج موسسات ج

را کاالهایی و اولیه مواد که هستند را موسساتی کاالهایی و اولیه مواد که هستند موسساتیبه ویا دهند می شکل تغییر را وآنها به خریداری ویا دهند می شکل تغییر را وآنها خریداریمی فروش وبه کنند می تبدیل دیگری می کاالی فروش وبه کنند می تبدیل دیگری کاالی

رسانند. رسانند.

22گفتار گفتار

بازرگانی موسسات در حسابداری بازرگانی عملیات موسسات در حسابداری عملیات

هدف هدف

بتوانید گفتار این مطالعه از پس رود می بتوانید انتظار گفتار این مطالعه از پس رود می انتظارفروش و خرید به مربوط مالی رویدادهای فروش انواع و خرید به مربوط مالی رویدادهای انواع

. کنید ثبت دفترروزنامه در را . کاال کنید ثبت دفترروزنامه در را کاال

باید بازرگانی موسسات حسابداری سیستم باید از بازرگانی موسسات حسابداری سیستم از . شود استخراج زیر . شرایط شود استخراج زیر شرایط

فروش- 11 فروش- میزان میزان

شده- 22 خریداری کاالی شده تمام شده- بهای خریداری کاالی شده تمام بهای

کاال- 33 موجودی کاال- میزان موجودی میزان

رفته- 44 فروش کاالی شده تمام رفته- بهای فروش کاالی شده تمام بهای

مثال مثال

تاریخ در حمیدی بازرگانی تاریخ موسسه در حمیدی بازرگانی مبلغ مبلغ 8/2/818/2/81موسسه100000000100000000. کرد خریداری نقد صورت به کاال .ریال کرد خریداری نقد صورت به کاال ریال

موسسه دفترروزنامه در فوق رویداد ثبت موسسه نحوه دفترروزنامه در فوق رویداد ثبت نحوهاست : زیر صورت به است : حمیدی زیر صورت به حمیدی

بستانکار بدهکار شرح بستانکار تاریخ بدهکار شرح تاریخ 100000000100000000خرید خرید 2/812/81 / /88

100000000100000000صندوق صندوق

نقد صورت به کاال خرید نقد بابت صورت به کاال خرید بابت

مثال مثال

درتاریخ حمیدی بازرگانی درتاریخ موسسه حمیدی بازرگانی مبلغ مبلغ 25/2/8125/2/81موسسهتاریخ 600000600000 در شده خریداری ازکاالی تاریخ ریال در شده خریداری ازکاالی 24/2/8124/2/81ریال

. در فوق رویداد ثبت نحوه داد برگشت فروشنده به . را در فوق رویداد ثبت نحوه داد برگشت فروشنده به رااست : زیر صورت به حمیدی موسسه است :دفترروزنامه زیر صورت به حمیدی موسسه دفترروزنامه

بستانکار بدهکار شرح بستانکار تاریخ بدهکار شرح تاریخپرداختنی 26/2/8126/2/81 پرداختنی حسابهای 600000600000حسابهای

تخفیفات و خرید از تخفیفات برگشت و خرید از 600000600000برگشت

. شده خریداری کاالی از قسمتی برگشت .بابت شده خریداری کاالی از قسمتی برگشت بابت

“ بابت معموال که است تخفیفی تجاری “ تخفیف بابت معموال که است تخفیفی تجاری تخفیف . در شود می داده خریداران به عمده . خرید در شود می داده خریداران به عمده خریدشود، تخفیف این مشمول خریدار که شود، صورتی تخفیف این مشمول خریدار که صورتی

. شود می ثبت خالص صورت به خرید . مبلغ شود می ثبت خالص صورت به خرید مبلغ

کاال فروش حسابداری کاال عملیات فروش حسابداری عملیات

فروش اگر کاال فروش هنگام ادواری روش فروش در اگر کاال فروش هنگام ادواری روش درفروش واگر دریافتنی حسابهای باشد، فروش نسیه واگر دریافتنی حسابهای باشد، نسیهحساب و بدهکار صندوق حساب باشد، حساب نقدی و بدهکار صندوق حساب باشد، نقدی

. شود می بستانکار . فروش شود می بستانکار فروش

33گفتار گفتار

بازرگانی موسسات در زیان و سود صورت بازرگانی تهیه موسسات در زیان و سود صورت تهیه

هدف هدف

بتوانید گفتار این مطالعه از پس رود می بتوانید انتظار گفتار این مطالعه از پس رود می انتظارتهیه را بازرگانی موسسات وزیان سود تهیه صورت را بازرگانی موسسات وزیان سود صورت

کنید. کنید.

حداقل بازرگانی موسسات وزیان سود حداقل صورت بازرگانی موسسات وزیان سود صورتباشد : زیر اطالعات حاوی باشد : باید زیر اطالعات حاوی باید

خالص- 11 خالص- فروش فروشرفته- 22 فروش کاالی شده تمام رفته- بهای فروش کاالی شده تمام بهایناخالص- 33 زیان یا ناخالص- سود زیان یا سودعملیاتی- 44 های عملیاتی- هزینه های هزینهخالص- 55 زیان یا خالص- سود زیان یا سود

حمیدی موسسه وزیان سود صورت تهیه حمیدی برای موسسه وزیان سود صورت تهیه برایشده اصالح ترازآزمایشی از زیر شده اطالعات اصالح ترازآزمایشی از زیر اطالعات

تاریخ در تاریخ موسسه در :29/12/8129/12/81موسسه شده :استخراج شده استخراج

تاریخ در موسسه دوره پایان کاالی موجودی ضمن تاریخ در در موسسه دوره پایان کاالی موجودی ضمن دربر 29/12/8129/12/81 بر بالغ و 1150000011500000بالغ است و ریال است درصد درصد 6060ریال

های هزینه جزء وبرق آب و اجاره حقوق، های های هزینه هزینه جزء وبرق آب و اجاره حقوق، های هزینهو اداری و و عمومی اداری و فروش 4040عمومی های هزینه جزء آن فروش درصد های هزینه جزء آن درصد

. باشد . می باشد می

مانده مانده بستانکار بستانکار

25000002500000

15000001500000

185000000185000000

مانده مانده بدهکاربدهکار

80000008000000

120000000120000000

50000005000000

40000004000000

45000004500000

1200000012000000

95000009500000

85000008500000

50000005000000

حساب حساب نام نام

دوره اول کاالی دوره موجودی اول کاالی موجودی

خرید خرید

تخفیفات و خرید از تخفیفات برگشت و خرید از برگشت

خرید نقدی خرید تخفیفات نقدی تخفیفات

فروش فروش

تخفیفات و فروش از تخفیفات برگشت و فروش از برگشت

فروش نقدی فروش تخفیفات نقدی تخفیفات

خریداری کاالی حمل خریداری هزینه کاالی حمل هزینهشده شده

حقوق حقوق هزینه هزینه

اجاره اجاره هزینه هزینه

وبرق آب وبرق هزینه آب هزینه

برداشت برداشت

وزیان سود صورت فوق اطالعات به توجه وزیان با سود صورت فوق اطالعات به توجه بابه منتهی سال برای به موسسه منتهی سال برای صورت 29/12/8129/12/81موسسه صورت به به

است : است : زیر زیرحمیدی حمیدی موسسه موسسه

به منتهی مالی دوره برای وزیان سود به صورت منتهی مالی دوره برای وزیان سود 29/12/8129/12/81صورت 185000000185000000فروش فروش

شود : می شود :کسر می کسر

تخفیفات و فروش از تخفیفات برگشت و فروش از 50000005000000برگشت

فروش نقدی فروش تخفیفات نقدی ( ( 90000009000000) ) 40000004000000تخفیفات

خالص خالص فروش 176000000176000000فروش

رفته : فروش کاالی شده تمام بهای شود می رفته : کسر فروش کاالی شده تمام بهای شود می کسر

دوره اول کاالی دوره موجودی اول کاالی 80000008000000موجودی

دوره طی دوره خرید طی 120000000120000000خرید

شود : می شود :کسر می کسر

تخفیفات و ازخرید تخفیفات برگشت و ازخرید 25000002500000برگشت

خرید نقدی خرید تخفیفات نقدی ( ( 40000004000000 ) )15000001500000تخفیفات

خالص خالص خرید 116000000116000000خرید

زیان و سود صورت زیان ادامه و سود صورت ادامه

: شده خریداری کاالی حمل هزینه شود می : اضافه شده خریداری کاالی حمل هزینه شود می 120500000120500000 45000004500000اضافه

دوره طی شده خریداری کاالی شده تمام دوره بهای طی شده خریداری کاالی شده تمام 128500000128500000بهای

فروش برای آماده کاالی فروش موجودی برای آماده کاالی ( ( 1150000011500000))موجودی

رفته فروش کاالی شده تمام رفته بهای فروش کاالی شده تمام بهای((117000000117000000 ) )

خالص خالص سود 59000005900000سود

عملیاتی : های هزینه شود می عملیاتی : کسر های هزینه شود می کسر

اداری و عمومی های اداری هزینه و عمومی های 1800000018000000هزینه

فروش های فروش هزینه های 1200000012000000هزینه3000000030000000

خالص خالص سود 2900000029000000سود

44گفتار گفتار

بازرگانی موسسات در موقت حسابهای بازرگانی بستن موسسات در موقت حسابهای بستن

هدف هدف

نحوه گفتار این مطالعه از پس رود می نحوه انتظار گفتار این مطالعه از پس رود می انتظاربازرگانی موسسات در موقت حسابهای بازرگانی بستن موسسات در موقت حسابهای بستن

. بدانید . را بدانید را

در موقت حسابداری بستن کلی در اصول موقت حسابداری بستن کلی اصولحسابهای بستن شبیه بازرگانی حسابهای موسسات بستن شبیه بازرگانی موسسات

. است خدماتی موسسات در . موقت است خدماتی موسسات در موقت

در : دائمی و ادواری روشهای گفتار در : پاره دائمی و ادواری روشهای گفتار پارهحسابداری عملیات حسابداری ثبت عملیات ثبت

بازرگانی موسسات در مالی عملیات ثبت بازرگانی برای موسسات در مالی عملیات ثبت برایرا دائمی یا ادواری روشهای از یکی توان را می دائمی یا ادواری روشهای از یکی توان می

. داد قرار استفاده . مورد داد قرار استفاده مورد

در شده خریداری کاالهای دائمی، ثبت روش در در شده خریداری کاالهای دائمی، ثبت روش دربدهکار کاال موجودی حساب به مالی دوره بدهکار طول کاال موجودی حساب به مالی دوره طول

تمام قیمت شد، فروخته کاالیی که هنگامی تمام و قیمت شد، فروخته کاالیی که هنگامی و . شود می خارج کاال موجودی حساب از آن . شده شود می خارج کاال موجودی حساب از آن شده

در شده خریداری ادواری،کاالهای ثبت روش در در شده خریداری ادواری،کاالهای ثبت روش دربدهکار خرید، حساب به مالی دوره بدهکار طول خرید، حساب به مالی دوره طولفروش حساب به شده فروخته فروش وکاالهای حساب به شده فروخته وکاالهای

. شود می . بستانکار شود می بستانکار

هفتم هفتم فصل فصل

برگ کار از استفاده با مالی صورتهای برگ تهیه کار از استفاده با مالی صورتهای تهیه

کلی کلی هدف هدف

تهیه و اصالحات انجام نحوه و کاربرگ با تهیه آشنایی و اصالحات انجام نحوه و کاربرگ با آشناییکاربرگ از استفاده با مالی کاربرگ صورتهای از استفاده با مالی صورتهای

11گفتار گفتار

کاربرگ کاربرگ مفهوم مفهوم

هدف هدف

مفهوم گفتار این مطالعه از پس رود می مفهوم انتظار گفتار این مطالعه از پس رود می انتظاررا آن استفاده موارد و استفاده مورد و را کاربرگ آن استفاده موارد و استفاده مورد و کاربرگ

بدانید. بدانید.

به که است ای شده بندی ستون ورقه به کاربرگ که است ای شده بندی ستون ورقه کاربرگاصالح برای الزم اطالعات آوردن فراهم اصالح منظور برای الزم اطالعات آوردن فراهم منظورحسابها بستن و مالی صورتهای تنظیم حسابها حسابها، بستن و مالی صورتهای تنظیم حسابها،

. شود می تهیه مالی سال پایان . در شود می تهیه مالی سال پایان در

به و نیست مالی صورتهای جایگزین به کاربرگ و نیست مالی صورتهای جایگزین کاربرگنمی ارائه نیز حسابداران کار نهایی نتیجه نمی عنوان ارائه نیز حسابداران کار نهایی نتیجه عنوان

آوری جمع که است ای وسیله بلکه آوری شود جمع که است ای وسیله بلکه شودو مالی صورتهای تهیه برای را الزم و اطالعات مالی صورتهای تهیه برای را الزم اطالعات

حسابها بستن و اصالح به مربوط عملیات حسابها ثبت بستن و اصالح به مربوط عملیات ثبت . کند می . تسهیل کند می تسهیل

حسابداری دائمی یا رسمی مدارک جزء حسابداری کاربرگ دائمی یا رسمی مدارک جزء کاربرگ “ می نوشته مداد با معموال و آید نمی شمار “ به می نوشته مداد با معموال و آید نمی شمار بهتوان. می آن در را اشتباهی هر بنابراین، توان. شود می آن در را اشتباهی هر بنابراین، شود

به ، دوره پایان مالی صورتهای تهیه از به قبل ، دوره پایان مالی صورتهای تهیه از قبل . کرد برطرف و اصالح . آسانی کرد برطرف و اصالح آسانی

به که است ای شده بندی ستون ورقه به کاربرگ که است ای شده بندی ستون ورقه کاربرگاصالح برای الزم اطالعات آوردن فراهم اصالح منظور برای الزم اطالعات آوردن فراهم منظور ) بستن) و مالی صورتهای تهیه ، حسابها ( تعدیل بستن) و مالی صورتهای تهیه ، حسابها تعدیل

. شود می تهیه مالی سال پایان در . حسابها شود می تهیه مالی سال پایان در حسابها

می تقسیم زیر بخشهای به می کاربرگ تقسیم زیر بخشهای به کاربرگشود :شود :

) ترازآزمایشی ( الف ترازآزمایشی الف

) اصالحات ( ب اصالحات ب

) شده اصالح ترازآزمایشی ( ج شده اصالح ترازآزمایشی ج

ترازنامه ( ترازنامه ( ه ه

22گفتار گفتار

کاربرگ تهیه کاربرگ مراحل تهیه مراحل

هدف هدف

نحوه گفتار این مطالعه از پس رود می نحوه انتظار گفتار این مطالعه از پس رود می انتظار . بدانید را کاربرگ تهیه مختلف مراحل و . تهیه بدانید را کاربرگ تهیه مختلف مراحل و تهیه

عنوان عنوان نوشتن نوشتن

به که است زیر موارد شامل کاربرگ به عنوان که است زیر موارد شامل کاربرگ عنوانشود : می نوشته سطر سه در شود : ترتیب می نوشته سطر سه در ترتیب

کاکتوس : شرکت شرکت کاکتوس : نام شرکت شرکت نام

کاربرگ : فرم کاربرگ : نام فرم نام

می تهیه مدت آن برای کاربرگ که زمانی می دوره تهیه مدت آن برای کاربرگ که زمانی دورهشود . شود .

تراز تراز نامه نامه

بد بد بس بس

و و سود سود زیانزیان

بد بد بس بس

ترازآزمایترازآزمایشی شی

ااصالح ااصالح شدهشده

بد بد بس بس

اصالحااصالحاتت

بد بد بس بس

ترازآزمایشترازآزمایشیی

بد بد بس بس

شماشماره ره

حساحسابب

حساب حساب نام نام

صندوق صندوق حسابهای حسابهای دریافتنیدریافتنی

کاال کاال موجودی موجودی

پرداخت پرداخت پیش پیشبیمه بیمه

زمین زمین

ساختمان ساختمان

آالت آالت ماشین ماشین

اداری اداری اثاه اثاه

حسابهای حسابهای پرداختنی پرداختنی

سرمایه سرمایه

فروش فروش

دوره آخر دوره کاالی آخر کاالی

خرید خرید

حقوق حقوق هزینه هزینه

تعمیرات تعمیرات هزینه هزینه

بیمه بیمه هزینه هزینه

ردیردیفف

11

22

33

44

55

66

77

88

99

1010

1111

1212

1313

1414

1515

ترازآزمایشی ترازآزمایشی بخش بخش

“ ، وقت در جویی صرفه برای معموال “ حسابداران ، وقت در جویی صرفه برای معموال حسابدارانمی کاربرگ در را دوره پایان می ترازآزمایشی کاربرگ در را دوره پایان ترازآزمایشی

“ مستقیما. را حسابها مانده و نام یعنی “ نویسند مستقیما. را حسابها مانده و نام یعنی نویسندبخش وبستانکار بدهکار ستونهای به کل دفتر بخش از وبستانکار بدهکار ستونهای به کل دفتر از

. نمایند می منتقل کاربرگ . ترازآزمایشی نمایند می منتقل کاربرگ ترازآزمایشی

اصالحات اصالحات بخش بخش

در که ترتیبی همان به اصالحی در ثبتهای که ترتیبی همان به اصالحی ثبتهایستونهای در باید شوند می ثبت ستونهای دفترروزنامه در باید شوند می ثبت دفترروزنامه

. گردد درج کاربرگ اصالحات . بخش گردد درج کاربرگ اصالحات بخش

جمع برای کاربرگ اصالحات بخش جمع ستونهای برای کاربرگ اصالحات بخش ستونهایقرار استفاده مورد اطالعات این ثبت و قرار آوری استفاده مورد اطالعات این ثبت و آوری

گیرد . گیرد . می می

شده اصالح ترازآزمایشی شده بخش اصالح ترازآزمایشی بخش

بخش در مندرج ارقام مرحله، این بخش در در مندرج ارقام مرحله، این دربخش در مندرج ارقام با بخش ترازآزمایشی در مندرج ارقام با ترازآزمایشی

و شده جبری جمع افقی صورت به و اصالحات، شده جبری جمع افقی صورت به اصالحات،اصالح ترازآزمایشی بخش در صحیح های اصالح مانده ترازآزمایشی بخش در صحیح های مانده

. میشود نوشته . شده میشود نوشته شده

بدهکار مانده ترازآزمایشی بخش در حسابی بدهکار اگر مانده ترازآزمایشی بخش در حسابی اگرباشد، شده بدهکار اصالحات بخش در و باشد، داشته شده بدهکار اصالحات بخش در و داشته

. شود می جمع هم با رقم دو . این شود می جمع هم با رقم دو این

بدهکار مانده ترازآزمایشی بخش در حسابی بدهکار اگر مانده ترازآزمایشی بخش در حسابی اگرشده بستانکار اصالحات بخش در و شده داشته بستانکار اصالحات بخش در و داشته

می کسر بدهکار رقم از بستانکار رقم می باشد، کسر بدهکار رقم از بستانکار رقم باشد،شود. شود.

مانده ترازآزمایشی بخش در حسابی مانده اگر ترازآزمایشی بخش در حسابی اگربستانکار اصالحات بخش در و داشته بستانکار بستانکار اصالحات بخش در و داشته بستانکار . شود می جمع هم با رقم دو این باشد، . شده شود می جمع هم با رقم دو این باشد، شده

مانده ترازآزمایشی بخش در حسابی مانده اگر ترازآزمایشی بخش در حسابی اگربدهکار اصالحات بخش در و داشته بدهکار بستانکار اصالحات بخش در و داشته بستانکارمی کسر بستانکار از بدهکار رقم باشد می شده کسر بستانکار از بدهکار رقم باشد شده

گردد. گردد.

و وزیان سود به مربوط و بخشهای وزیان سود به مربوط بخشهایترازنامه ترازنامه

بخش بدهکار ستون بخش به بدهکار ستون بهترازنامه ترازنامه

بخش بستانکار ستون بخش به بستانکار ستون بهترازنامه ترازنامه

بخش بستانکار ستون بخش به بستانکار ستون بهسودوزیان سودوزیان

بخش بدهکار به بخش ستون بدهکار به ستونسودوزیانسودوزیان

برداشت و برداشت دارائیها و دارائیها

و سرمایه و بدهیها، سرمایه بدهیها،دارائی دارائی حسابهای حسابهای

استهالک گاه گاه استهالک مانند مانندانباشته انباشته

درآمدهادرآمدها

ها ها هزینه هزینه

کاربرگ گیری کاربرگ مانده گیری مانده

بخش از حسابها تمام مانده که ازاین بخش بعد از حسابها تمام مانده که ازاین بعدبخشهای به شده اصالح بخشهای ترازآزمایشی به شده اصالح ترازآزمایشی

بخش ستونهای شد، نقل ترازنامه و بخش سودوزیان ستونهای شد، نقل ترازنامه و سودوزیانو شود می زده جمع ترازنامه و و سودوزیان شود می زده جمع ترازنامه و سودوزیان

دو جمع التفاوت مابه از دوره خالص دو سودوزیان جمع التفاوت مابه از دوره خالص سودوزیانبه سودوزیان بخش بستانکار و بدهکار به ستون سودوزیان بخش بستانکار و بدهکار ستون

. آید می . دست آید می دست

بخش در باشد، زیان شرکت عملیات نتیجه بخش اگر در باشد، زیان شرکت عملیات نتیجه اگر ) بیشتر ) ها هزینه بدهکار ستون جمع ( سودوزیان بیشتر ) ها هزینه بدهکار ستون جمع سودوزیان

. ) شد ) خواهد درآمدها ستون . از ) شد ) خواهد درآمدها ستون از

سودوزیان بخش در زیان یا سود تعیین از سودوزیان بعد بخش در زیان یا سود تعیین از بعدترازنامه،جمع بخش به آن انتقال و ترازنامه،جمع کاربرگ بخش به آن انتقال و کاربرگ

بخشهای بستانکار و بدهکار ستونهای بخشهای عمودی بستانکار و بدهکار ستونهای عمودیخط دو آن ذیل و تعیین ترازنامه و خط سودوزیان دو آن ذیل و تعیین ترازنامه و سودوزیان

. شود می کشیده . موازی شود می کشیده موازی

کاربرگ عنوان کاربرگ نوشتن عنوان نوشتن

شود : می نوشته زیر صورت به کاربرگ شود :عنوان می نوشته زیر صورت به کاربرگ عنوان

کاکتوس کاکتوس شرکت شرکت

کاربرگ کاربرگ

به منتهی مالی سال به برای منتهی مالی سال 29/12/138129/12/1381برای

ترازآزمایشی بخش ترازآزمایشی تهیه بخش تهیه

“ همان دقیقا کاربرگ ترازآزمایشی “ بخش همان دقیقا کاربرگ ترازآزمایشی بخشقبل که است شرکت نشده اصالح قبل ترازآزمایشی که است شرکت نشده اصالح ترازآزمایشی

گیری مانده طریق از اصالحی ثبتهای انجام گیری از مانده طریق از اصالحی ثبتهای انجام از . آید می دست به شرکت کل دفتر . حسابهای آید می دست به شرکت کل دفتر حسابهای

اصالحات بخش تنظیم و اصالحات تهیه بخش تنظیم و تهیه

شرکت با ارتباط در موجود اطالعات به توجه شرکت با با ارتباط در موجود اطالعات به توجه باشرکت دفترروزنامه در الزم اصالحات شرکت کاکتوس دفترروزنامه در الزم اصالحات کاکتوس

. باشد می زیر صورت به سال پایان . در باشد می زیر صورت به سال پایان در

شده اصالح ترازآزمایشی بخش شده تهیه اصالح ترازآزمایشی بخش تهیه

بخش در مندرج ارقام بخش، این بخش در در مندرج ارقام بخش، این دربخش در مندرج ارقام با بخش ترازآزمایشی در مندرج ارقام با ترازآزمایشی

صحیح های مانده و شده بندی صحیح اصالحات،جمع های مانده و شده بندی اصالحات،جمعمی نوشته شده اصالح ترازآزمایشی بخش می در نوشته شده اصالح ترازآزمایشی بخش در

شود. شود.

زیان سود به مربوط بخش وتنظیم زیان تهیه سود به مربوط بخش وتنظیم تهیهترازنامه ترازنامه و و

دسته ) دو به حسابها مرحله این دسته )در دو به حسابها مرحله این حسابهای( حسابهای( 11درو ) و )موقت و( 22موقت شده بندی طبقه دائم و( حسابهای شده بندی طبقه دائم حسابهای

و سودوزیان بخش به موقت و حسابهای سودوزیان بخش به موقت حسابهایمی منتقل ترازنامه بخش به دائم می حسابهای منتقل ترازنامه بخش به دائم حسابهای

شوند. شوند.

کاربرگ گیری کاربرگ مانده گیری مانده

بخش از حسابها تمام مانده که ازاین بخش بعد از حسابها تمام مانده که ازاین بعدبخشهای به شده اصالح بخشهای ترازآزمایشی به شده اصالح ترازآزمایشی

بخش ستونهای شد، نقل وترازنامه بخش سودوزیان ستونهای شد، نقل وترازنامه سودوزیانخالص سود و زده جمع ترازنامه و خالص سودوزیان سود و زده جمع ترازنامه و سودوزیانو بدهکار ستون دو جمع التفاوت مابه از و دوره بدهکار ستون دو جمع التفاوت مابه از دوره

. است آمده دست به وزیان سود بخش . بستانکار است آمده دست به وزیان سود بخش بستانکار

33گفتار گفتار

کاربرگ مبنای بر مالی صورتهای کاربرگ تهیه مبنای بر مالی صورتهای تهیه

هدف هدف

نحوه گفتار این مطالعه از پس رود می نحوه انتظار گفتار این مطالعه از پس رود می انتظارو سرمایه تغییرات صورت سودوزیان، و صورت سرمایه تغییرات صورت سودوزیان، صورت

. بدانید کاربرگ از استفاده با را . ترازنامه بدانید کاربرگ از استفاده با را ترازنامه

بسیار کاربرگ روی از مالی صورتهای بسیار تهیه کاربرگ روی از مالی صورتهای تهیهتهیه برای الزم اطالعات تمام زیرا است، تهیه ساده برای الزم اطالعات تمام زیرا است، ساده

“ آن در قبال ترازنامه و وزیان سود “ صورت آن در قبال ترازنامه و وزیان سود صورت . است شده . فراهم است شده فراهم

وزیان سود وزیان صورت سود صورت

“ مندرج اطالعات از مستقیما وزیان سود “ صورت مندرج اطالعات از مستقیما وزیان سود صورت . شود می تهیه کاربرگ وزیان سود بخش . در شود می تهیه کاربرگ وزیان سود بخش در

سرمایه تغییرات سرمایه صورت تغییرات صورت

دوره طول در سرمایه تغییرات دادن نشان دوره برای طول در سرمایه تغییرات دادن نشان برایصورت یا و سرمایه تغییرات صورت از صورت معین، یا و سرمایه تغییرات صورت از معین،

. صورت شود می استفاده سرمایه . حساب صورت شود می استفاده سرمایه حساب “ از مستقیما توان می را سرمایه “ تغییرات از مستقیما توان می را سرمایه تغییرات

. کرد تهیه . کاربرگ کرد تهیه کاربرگ

نامه نامه تراز تراز

خالص سود رقم چون مالی صورتهای تهیه خالص در سود رقم چون مالی صورتهای تهیه در “ معموال است، نیاز سرمایه تغییرات تهیه “ برای معموال است، نیاز سرمایه تغییرات تهیه برایتغییرات ،صورت وزیان سود صورت ترتیب تغییرات به ،صورت وزیان سود صورت ترتیب بهگردد، می تهیه ترازنامه نهایت در و گردد، سرمایه می تهیه ترازنامه نهایت در و سرمایه

تهیه برای دوره پایان سرمایه مانده تهیه زیرا برای دوره پایان سرمایه مانده زیرا. است ضروری .ترازنامه است ضروری ترازنامه

44گفتار گفتار

بر اتکاء با کل دفتر حسابهای تعدیل و بر اصالح اتکاء با کل دفتر حسابهای تعدیل و اصالحکاربرگ کاربرگ

هدف هدف

نحوه گفتار این مطالعه از پس رود می نحوه انتظار گفتار این مطالعه از پس رود می انتظاراستفاده رابا کل ذفتر حسابهای تعدیل و استفاده اصالح رابا کل ذفتر حسابهای تعدیل و اصالح

. بدانید کاربرگ . از بدانید کاربرگ از

دفتر در عادی ثبت آخرین از بعد اصالحی دفتر ثبتهای در عادی ثبت آخرین از بعد اصالحی ثبتهای “ . حسابداران معموال شود می نوشته “ روزنامه . حسابداران معموال شود می نوشته روزنامه

از را اصالحی ثبتهای که دهند می از ترجیح را اصالحی ثبتهای که دهند می ترجیح . کنند جدا دفترروزنامه . سایرثبتهای کنند جدا دفترروزنامه سایرثبتهای

منتقل دفتر به اصالحی ثبتهای که این از منتقل پس دفتر به اصالحی ثبتهای که این از پسمانده با باید کل دفتر حسابهای مانده شدند،مانده با باید کل دفتر حسابهای شدند،ماندهترازآزمایشی ستونهای در منعکس ترازآزمایشی حسابهای ستونهای در منعکس حسابهای

. نماید مطابقت شده . اصالح نماید مطابقت شده اصالح

کل دفتر حسابهای تعدیل و کل اصالح دفتر حسابهای تعدیل و اصالح

است آمده کاربرگ اصالحات ستون در که است ثبتهای آمده کاربرگ اصالحات ستون در که ثبتهایسپس و شده نوشته دفترروزنامه در ابتدا سپس باید و شده نوشته دفترروزنامه در ابتدا باید . گردد منتقل کل دفتر در مربوطه حسابهای . به گردد منتقل کل دفتر در مربوطه حسابهای به

55گفتار گفتار

کاربرگ بر اتکاء با موقت حسابهای کاربرگ بستن بر اتکاء با موقت حسابهای بستن

هدفهدف

نحوه گفتار این مطالعه از پس رود می نحوه انتظار گفتار این مطالعه از پس رود می انتظارکاربرگ از استفاده رابا موقت حسابهای کاربرگ بستن از استفاده رابا موقت حسابهای بستن

بدانید.بدانید.

دوره پایان در حسابداران کارهای از دوره یکی پایان در حسابداران کارهای از یکی . به کار این است موقت حسابهای بستن . مالی، به کار این است موقت حسابهای بستن مالی،و سرمایه حساب به عملیات نتایج انتقال و منظور سرمایه حساب به عملیات نتایج انتقال منظورصفر به هزینه و درآمد حسابهای مانده صفر رساندن به هزینه و درآمد حسابهای مانده رساندن

. شود می . انجام شود می انجام

حساب به عملیات نتایج انتقال منظور حساب به به عملیات نتایج انتقال منظور بهو درآمد حسابهای مانده رساندن و و سرمایه درآمد حسابهای مانده رساندن و سرمایه

حسابهای مالی سال پایان صفر،در به حسابهای هزینه مالی سال پایان صفر،در به هزینه . شوند می بسته . موقت شوند می بسته موقت

درآمد حسابهای درآمد بستن حسابهای بستن

نتیجه در دارند، بستانکار مانده درآمد نتیجه حسابهای در دارند، بستانکار مانده درآمد حسابهایکاربرگ زیان و سود بخش بستانکار ستون کاربرگ در زیان و سود بخش بستانکار ستون در

. اند شده .منعکس اند شده منعکس

مانده انتقال معنای به درآمد حسابهای مانده بستن انتقال معنای به درآمد حسابهای بستناین این بستانکار بستانکار

. است وزیان سود خالصه حساب به . حسابها است وزیان سود خالصه حساب به حسابها

حسابهای و خرید حساب حسابهای بستن و خرید حساب بستنهزینه هزینه

بدهکار مانده هزینه حسابهای و خرید بدهکار حساب مانده هزینه حسابهای و خرید حساب “ زیان سودو بخش بدهکار درستون ونتیجتا “ دارند زیان سودو بخش بدهکار درستون ونتیجتا دارند

اند شده منعکس اند کاربرگ شده منعکس کاربرگ

معنای به هزینه حسابهای و خرید حساب معنای بستن به هزینه حسابهای و خرید حساب بستنحساب به حسابها این بدهکار مانده حساب انتقال به حسابها این بدهکار مانده انتقال

است . وزیان سود است .خالصه وزیان سود خالصه

وزیان سود خالصه حساب وزیان بستن سود خالصه حساب بستن

) و ) خرید ، فروش درآمد حسابهای اینکه از ( پس و ) خرید ، فروش درآمد حسابهای اینکه از پسحساب به آنها مانده و شد بسته ها حساب هزینه به آنها مانده و شد بسته ها هزینه

حساب مانده یافت، انتقال زیان و سود حساب خالصه مانده یافت، انتقال زیان و سود خالصهباشد، بستانکار که صورتی در سودوزیان باشد، خالصه بستانکار که صورتی در سودوزیان خالصه

بدهکار که صورتی در و سود کننده بدهکار منعکس که صورتی در و سود کننده منعکس. است دوره خالص زیان کننده منعکس .باشد است دوره خالص زیان کننده منعکس باشد

به منجر دوره طی موسسه عملیات که صورتی به در منجر دوره طی موسسه عملیات که صورتی درسود خالصه حساب مانده باشد، شده خالص سود سود خالصه حساب مانده باشد، شده خالص سود

برای صورت این در بود خواهد بستانکار برای وزیان صورت این در بود خواهد بستانکار وزیانرا حساب این ، وزیان سود خالصه حساب را بستن حساب این ، وزیان سود خالصه حساب بستننماییم . می بستانکار را سرمایه حساب و نماییم .بدهکار می بستانکار را سرمایه حساب و بدهکار

برداشت حساب برداشت بستن حساب بستن

سایر یا پول برداشت که داشت توجه سایر باید یا پول برداشت که داشت توجه بایدموسسه هزینه سرمایه، صاحب توسط موسسه دارائیها هزینه سرمایه، صاحب توسط دارائیها

تعیین در نقشی آید،بنابراین نمی حساب تعیین به در نقشی آید،بنابراین نمی حساب به . ندارد مالی دوره خالص . سود ندارد مالی دوره خالص سود

به هزینه سرمایه صاحب توسط به برداشت هزینه سرمایه صاحب توسط برداشتبه که این جای به رو، این از آید نمی به حساب که این جای به رو، این از آید نمی حساب

، شود بسته وزیان سود خالصه ، حساب شود بسته وزیان سود خالصه حساب . یابد“ می انتقال سرمایه حساب به . مستقیما یابد“ می انتقال سرمایه حساب به مستقیما

را حساب این برداشت، حساب بستن را برای حساب این برداشت، حساب بستن برای . نماییم می بدهکار را سرمایه وحساب . بستانکار نماییم می بدهکار را سرمایه وحساب بستانکار

اختتامی ترازآزمایشی اختتامی تهیه ترازآزمایشی تهیه

نمی بسته مالی دوره پایان در را نمی حسابهایی بسته مالی دوره پایان در را حسابهایی “ یا دائمی حسابهای اصطالحا “ شوند، یا دائمی حسابهای اصطالحا شوند،

. گویند می باز . حسابهای گویند می باز حسابهای

مانده از فهرستی اختتامی مانده ترازآزمایشی از فهرستی اختتامی ترازآزمایشیو بدهی دارائی، حسابهای یعنی دائمی و حسابهای بدهی دارائی، حسابهای یعنی دائمی حسابهای

. هنگامی اختتامی ترازآزمایشی است . سرمایه هنگامی اختتامی ترازآزمایشی است سرمایهبه مربوط عملیات که داشت خواهد به توازن مربوط عملیات که داشت خواهد توازن

در درستی به حسابها بستن و در اصالح درستی به حسابها بستن و اصالحشده منتقل کل دفتر به و ثبت شده دفترروزنامه منتقل کل دفتر به و ثبت دفترروزنامه

باشد. باشد.

هشتم هشتم فصل فصل

کاال و مواد کاال موجودیهای و مواد موجودیهای

کلی کلی هدف هدف

محاسبه نحوه و کاال موجودی مفهوم با محاسبه آشنایی نحوه و کاال موجودی مفهوم با آشناییو دوره پایان کاالی موجودی شده تمام و بهای دوره پایان کاالی موجودی شده تمام بهای

ثبت نحوه و رفته فروش کاالی شده تمام ثبت بهای نحوه و رفته فروش کاالی شده تمام بهایدر کاال موجودی به مربوط مالی در رویدادهای کاال موجودی به مربوط مالی رویدادهای

. میباشد .دفاتر میباشد دفاتر

11گفتار گفتار

مفهوم گفتار این مطالعه از پس میرود مفهوم انتظار گفتار این مطالعه از پس میرود انتظار. بدانید را آن تعریف و کاال .موجودی بدانید را آن تعریف و کاال موجودی

از اقالمی از است عبارت کاال و مواد از موجودی اقالمی از است عبارت کاال و مواد موجودیبرای که شرکت به متعلق مشهود برای دارائیهای که شرکت به متعلق مشهود دارائیهای

شرکت فعالیتهای عادی جریان شرکت فروشدر فعالیتهای عادی جریان فروشدربه خدماتی و کاالها تولید در یا میشود به نگهداری خدماتی و کاالها تولید در یا میشود نگهداری

. میگیرد قرار استفاده مورد منظور .همین میگیرد قرار استفاده مورد منظور همین

به کاال و مواد موجودی تر دقیق طور به به کاال و مواد موجودی تر دقیق طور بهکه : میشود اطالق که :دارائیهایی میشود اطالق دارائیهایی

تجاری واحد عملیات عادی روال در فروش تجاری برای واحد عملیات عادی روال در فروش برایمحصول ساخت منظور به و شود می محصول نگهداری ساخت منظور به و شود می نگهداری

و دارد قرار تولید فرایند در خدمات ارائه و یا دارد قرار تولید فرایند در خدمات ارائه یامصرفی ماهیت شودو می نگهداری و مصرفی خریداری ماهیت شودو می نگهداری و خریداری

دارد.دارد.

جاری دارائی اقالم از یکی کاال و مواد جاری موجودی دارائی اقالم از یکی کاال و مواد موجودیطی . میرود انتظار زیرا شود می تلقی طی . شرکت میرود انتظار زیرا شود می تلقی شرکت

کدام هر عملیات چرخه یک یا مالی سال کدام یک هر عملیات چرخه یک یا مالی سال یک. شود مصرف یا رود فروش به باشد، تر .طوالنی شود مصرف یا رود فروش به باشد، تر طوالنی

22گفتار گفتار

موجودیها موجودیها انواع انواع

هدفهدف

طبقات گفتار این مطالعه از پس میرود طبقات انتظار گفتار این مطالعه از پس میرود انتظاردهید تشخیص را موجودیها دهنده تشکیل دهید اصلی تشخیص را موجودیها دهنده تشکیل اصلی

. کنید تعریف را آنها .و کنید تعریف را آنها و

مواد مصرفی، ملزومات شامل مواد موجودیها مصرفی، ملزومات شامل موجودیهاموجودیهای و ساخت جریان در ،محصول موجودیهای خام و ساخت جریان در ،محصول خام

. میباشد فروش برای آماده .کاالی میباشد فروش برای آماده کاالی

مصرفی مصرفی ملزومات ملزومات

در و شرکت فعالیت جریان در که هستند در اقالمی و شرکت فعالیت جریان در که هستند اقالمیمصرف خدماتی یا و فروش ، اداری مصرف قسمتهای خدماتی یا و فروش ، اداری قسمتهای

. گردد .می گردد می

خام خام مواد مواد

طور به که است موجودیها از دسته آن طور شامل به که است موجودیها از دسته آن شاملمحصوالت تولید در مستقیم غیر یا محصوالت مستقیم تولید در مستقیم غیر یا مستقیم

. گیرند می قرار استفاده .مورد گیرند می قرار استفاده مورد

ساخت جریان در ساخت کاالی جریان در کاالی

که محصوالتی شده تمام بهای از است که عبارت محصوالتی شده تمام بهای از است عبارتتولید فرایند هنوز اما دارند قرار تولید تولید جریان فرایند هنوز اما دارند قرار تولید جریان

. است نرسیده اتمام به .آنها است نرسیده اتمام به آنها

کاالی یا فروش برای آماده کاالی کاالی یا فروش برای آماده کاالیشده شده ساخته ساخته

یا و ،خریداری فروش جهت که یا کاالهایی و ،خریداری فروش جهت که کاالهاییرا است شده تولید منظور همین به را درشرکت است شده تولید منظور همین به درشرکتشده ساخته کاالی یا فروش برای آماده شده کاالی ساخته کاالی یا فروش برای آماده کاالی

. گویند . می گویند می

33گفتار گفتار

موجودیها ثبت سیستمهای و شده تمام موجودیها بهای ثبت سیستمهای و شده تمام بهای

هدفهدف

مفهوم گفتار این مطالعه از پس میرود مفهوم انتظار گفتار این مطالعه از پس میرود انتظارحسابداری ثبت سیستمهای و شده تمام حسابداری بهای ثبت سیستمهای و شده تمام بهای

. بدانید را کاال .موجودی بدانید را کاال موجودی

کاال موجودی شده تمام کاال بهای موجودی شده تمام بهای

موجودی شده تمام بهای محاسبه حسابداری موجودی در شده تمام بهای محاسبه حسابداری درتمام بهای همچنین و دوره پایان کاالی و تمام مواد بهای همچنین و دوره پایان کاالی و مواد

خاصی اهمیت از رفته فروش کاالی خاصی شده اهمیت از رفته فروش کاالی شده. است .برخوردار است برخوردار

بر در باید کاال و مواد موجودی شده تمام بر بهای در باید کاال و مواد موجودی شده تمام بهایسایر و تبدیل ،مخارج خرید مخارج سایر گیرنده و تبدیل ،مخارج خرید مخارج گیرنده

جریان در تجاری واحد که باشد جریان مخارجی در تجاری واحد که باشد مخارجییا کاال رساندن ،برای خود معمول یا فعالیت کاال رساندن ،برای خود معمول فعالیت

متحمل آن فعلی شرایط و مکان به متحمل خدمات آن فعلی شرایط و مکان به خدمات. است .شده است شده

خرید خرید مخارج مخارج

از دیگری مخارج گونه هر و خرید بهای از شامل دیگری مخارج گونه هر و خرید بهای شاملکه است حمل و گمرکی عوارض و حقوق که قبیل است حمل و گمرکی عوارض و حقوق قبیل

. تخفیفات“ میگردد مربوط خرید به . مستقیما تخفیفات“ میگردد مربوط خرید به مستقیما. میشود کسر خرید بهای از .تجاری میشود کسر خرید بهای از تجاری

تبدیل تبدیل مخارج مخارج

تولید اقالم به مستقیما که است مخارجی تولید شامل اقالم به مستقیما که است مخارجی شامل. گردد می مربوط .شده گردد می مربوط شده

است تولید سربار شامل همچنین تبدیل است مخارج تولید سربار شامل همچنین تبدیل مخارجارائه یا محصول به اولیه مواد تبدیل برای ارائه که یا محصول به اولیه مواد تبدیل برای که

. شود می واقع . خدمات شود می واقع خدمات

کاال موجودی حسابداری کاال سیستمهای موجودی حسابداری سیستمهای

: دارد وجود سیستم دو موجودیها ثبت :برای دارد وجود سیستم دو موجودیها ثبت برای

) ادواری ثبت سیستم ( الف ادواری ثبت سیستم الف

دائمی ( ثبت سیستم دائمی ( ب ثبت سیستم ب

ادواری ثبت ادواری سیستم ثبت سیستم

خرید ،حساب کاال خرید ،هنگام سیستم این خرید در ،حساب کاال خرید ،هنگام سیستم این درکاهش کاال فروش هنگام و میشود کاهش بدهکار کاال فروش هنگام و میشود بدهکار

. گردد نمی ثبت دفاتر در . موجودی گردد نمی ثبت دفاتر در موجودی

دائمی ثبت دائمی سیستم ثبت سیستم

حساب ، کاال خرید هنگام سیستم حساب دراین ، کاال خرید هنگام سیستم دراینفروش هنگام و شود می بدهکار کاال فروش موجودی هنگام و شود می بدهکار کاال موجودیثبت یک فروش به مربوطه ثبت بر ،عالوه ثبت کاال یک فروش به مربوطه ثبت بر ،عالوه کاال

ثبت دفاتر در موجودی کاهش بابت نیز ثبت دیگر دفاتر در موجودی کاهش بابت نیز دیگرمیگردد.میگردد.

44گفتار گفتار

موجودیها شده تمام بهای محاسبه موجودیها روشهای شده تمام بهای محاسبه روشهای

هدفهدف

روشهای گفتار این مطالعه از پس میرود روشهای انتظار گفتار این مطالعه از پس میرود انتظارکاال و مواد موجودیهای شده تمام بهای کاال محاسبه و مواد موجودیهای شده تمام بهای محاسبه

. بدانید .را بدانید را

شده تمام بهای محاسبه شده روشهای تمام بهای محاسبه روشهایموجودیها موجودیها

ویژه ( شناسایی روش ویژه ( الف شناسایی روش الف

موزون ( میانگین روش موزون ( ب میانگین روش ب

وارده ( اولین از صادره اولین روش وارده ( ج اولین از صادره اولین روش ج

وارده ( آخرین از صادره اولین روش وارده ( د آخرین از صادره اولین روش د

ویژه ( شناسایی روش ویژه ( الف شناسایی روش الف

دوره پایان در موجود کاالی تعلق روش این دوره در پایان در موجود کاالی تعلق روش این درتمام قیمت و تعیین خریدها از هریک به تمام مالی قیمت و تعیین خریدها از هریک به مالی

. میشود محاسبه آنها .شده میشود محاسبه آنها شده

موزون میانگین موزون روش میانگین روش

شده تمام بهای میانگین ابتدا روش این شده در تمام بهای میانگین ابتدا روش این درسپس و محاسبه فروش برای آماده سپس کاالهای و محاسبه فروش برای آماده کاالهایبر دوره پایان کاالی موجودی شده تمام بر بهای دوره پایان کاالی موجودی شده تمام بهای

. میشود تعیین مذکور میانگین .مبنای میشود تعیین مذکور میانگین مبنای

وارده آخرین از صادره اولین وارده روش آخرین از صادره اولین روش

زودتر کاالییکه هر میشود فرض روش این زودتر در کاالییکه هر میشود فرض روش این در . است رسیده فروش به دیرتر شده . خریداری است رسیده فروش به دیرتر شده خریداری

نهم نهم فصل فصل

تجاری اسناد تجاری حسابداری اسناد حسابداری

کلی کلی هدف هدف

رویدادهای ثبت نحوه و سفته بامفهوم رویدادهای آشنایی ثبت نحوه و سفته بامفهوم آشناییو کننده صادر دفاتر در آن به مربوط و مالی کننده صادر دفاتر در آن به مربوط مالی

. سفته .گیرنده سفته گیرنده

11گفتار گفتار

تجاری تجاری اسناد اسناد

هدفهدف

مفهوم گفتار این مطالعه از پس میرود مفهوم انتظار گفتار این مطالعه از پس میرود انتظار. بدانید را آن سفته جمله از تجاری .اسناد بدانید را آن سفته جمله از تجاری اسناد

تعداد شامل کلمه وسیع معنای در تجاری تعداد اسناد شامل کلمه وسیع معنای در تجاری اسنادمحیط در روزانه که بهادار اوراق از محیط زیادی در روزانه که بهادار اوراق از زیادی

. میشود بدل و رد و تهیه . اقتصادی میشود بدل و رد و تهیه اقتصادی

سفته سفته تعریف تعریف

امضاء آن موجب به که است سندی امضاء سفته آن موجب به که است سندی سفتهیا معین موعد در را مبلغی میکند تعهد یا کننده معین موعد در را مبلغی میکند تعهد کننده

یا و معین شخص یا حامل وجه در المطالبه یا عند و معین شخص یا حامل وجه در المطالبه عند. نماید ساز کار شخص آن کرد حواله .به نماید ساز کار شخص آن کرد حواله به

22گفتار گفتار

سفته حسابداری سفته عملیات حسابداری عملیات

هدفهدف

بتوانید گفتار این مطالعه از پس میرود بتوانید انتظار گفتار این مطالعه از پس میرود انتظاردر را سفته به مربوطه حسابداری در عملیات را سفته به مربوطه حسابداری عملیات

سفته گیرنده دفاتر همچنین و کننده صادر سفته دفاتر گیرنده دفاتر همچنین و کننده صادر دفاتر. کنید .ثبت کنید ثبت

اولین( از صادره اولین روش اولین( ج از صادره اولین روش جواردهوارده

زودتر که کاالیی هر میسود فرض روش این زودتر در که کاالیی هر میسود فرض روش این دررسیده فروش به نیز زودتر شده رسیده خریداری فروش به نیز زودتر شده خریداری

است.است.

صادر دفاتر در سفته ثبت نحوه گفتار این صادر در دفاتر در سفته ثبت نحوه گفتار این دردر سفته کننده دریافت همچنین و در کننده سفته کننده دریافت همچنین و کننده

بهره بدون های سفته جمله از مختلف بهره حالتهای بدون های سفته جمله از مختلف حالتهایقرار بررسی مورد بهره مشمول های سفته قرار و بررسی مورد بهره مشمول های سفته و

میگیرد.میگیرد.

کننده صادر دفاتر در سفته کننده ثبت صادر دفاتر در سفته ثبت

نسیه خرید بابت است ممکن وموسسات نسیه افراد خرید بابت است ممکن وموسسات افراداخذ و بدهیها تصفیه ، دارائیها انواع سایر و اخذ کاال و بدهیها تصفیه ، دارائیها انواع سایر و کاال

به آن تحویل و سفته صدور به اقدام به وام آن تحویل و سفته صدور به اقدام وام. بنماید خود حساب طرف .اشخاص بنماید خود حساب طرف اشخاص

مثال مثال

تاریخ در سایبان تاریخ شرکت در سایبان ریال ریال 40000004000000مبلغ مبلغ 1/2/13821/2/1382شرکتو نمود خریداری مهرگان شرکت از نسیه صورت به و کاال نمود خریداری مهرگان شرکت از نسیه صورت به کاال

سفته فقره سفته یک فقره . 22یک مطلوب داد تحویل فروشنده به . ماهه مطلوب داد تحویل فروشنده به ماهه . سایبان شرکت دفترروزنامه در رویداد این ثبت . است سایبان شرکت دفترروزنامه در رویداد این ثبت است

بستانکار بدهکار شرح بستانکار تاریخ بدهکار شرح تاریخ 40000004000000خرید خرید 1/2/821/2/82

پرداختنی پرداختنی اسناد 40000004000000اسنادو مهرگان شرکت از کاال خرید و بابت مهرگان شرکت از کاال خرید بابت

سفته سفته صدور ماهه ماهه 22صدور

کننده دریافت دفاتر در سفته کننده ثبت دریافت دفاتر در سفته ثبتسفته سفته

فروش بابت است ممکن موسسات و فروش افراد بابت است ممکن موسسات و افرادمطالبات وصول دارائیها، انواع سایر و کاال مطالبات نسیه وصول دارائیها، انواع سایر و کاال نسیهخود کارکنان به وام پرداخت یا قرض اعطای خود و کارکنان به وام پرداخت یا قرض اعطای ودریافت سفته مقابل طرف از اشخاص، سایر دریافت یا سفته مقابل طرف از اشخاص، سایر یا

نمایند. نمایند.

همراه سفته که مواردی در سفته همراه ثبت سفته که مواردی در سفته ثبتدارد : وجود دوحالت باشد بهره دارد :با وجود دوحالت باشد بهره با

سررسید : در سفته به متعلق بهره اول سررسید : حالت در سفته به متعلق بهره اول حالت . شود می بدل و رد و محاسبه . سفته شود می بدل و رد و محاسبه سفته

صدور : هنگام سفته به متعلق بهره دوم صدور : حالت هنگام سفته به متعلق بهره دوم حالت . شود می وبدل رد و محاسبه . سفته شود می وبدل رد و محاسبه سفته

در : سفته به متعلق بهره اول در : حالت سفته به متعلق بهره اول حالتوبدل رد و محاسبه سفته وبدل سررسید رد و محاسبه سفته سررسید

میشود میشود

رد سفته سررسید تاریخ در بهره که صورتی رد در سفته سررسید تاریخ در بهره که صورتی درسفته سررسید نیزهنگام آن بهره شود، سفته وبدل سررسید نیزهنگام آن بهره شود، وبدلدر ثبتی هیچ صدور تاریخ در و شود می در ثبت ثبتی هیچ صدور تاریخ در و شود می ثبت

. آید نمی عمل به بهره با . ارتباط آید نمی عمل به بهره با ارتباط

سفته بهره محاسبه سفته نحوه بهره محاسبه نحوه

بهره × × = سفته اسمی مبلغ نرخ بهره × × = مدت سفته اسمی مبلغ نرخ مدت

هنگام : سفته به متعلق بهره دوم هنگام : حالت سفته به متعلق بهره دوم حالتمی بدل ردو و محاسبه سفته می صدور بدل ردو و محاسبه سفته صدور

شودشود

سفته صدور هنگام در سفته بهره که صورتی سفته در صدور هنگام در سفته بهره که صورتی درصدور تاریخ در نیز آن بهره شود، بدل و صدور رد تاریخ در نیز آن بهره شود، بدل و رد

ثبتی هیچ سررسید تاریخ ودر میشود ثبت ثبتی سفته هیچ سررسید تاریخ ودر میشود ثبت سفتهآید نمی عمل به بهره با ارتباط آید در نمی عمل به بهره با ارتباط در

33گفتار گفتار

سفته سفته نکول نکول

هدف هدف

مفهوم گفتار این مطالعه از پس میرود مفهوم انتظار گفتار این مطالعه از پس میرود انتظاررا نکول هنگام آن ثبت ونحوه سفته را نکول نکول هنگام آن ثبت ونحوه سفته نکول

بدانید. بدانید.

سررسید تاریخ در سفته کننده صادر سررسید چنانچه تاریخ در سفته کننده صادر چنانچهدر بپردازد را سفته وجه نخواهد یا در نتواند بپردازد را سفته وجه نخواهد یا نتواند

صادر توسط سفته که شود می گفته صادر اصطالح توسط سفته که شود می گفته اصطالح. است شده نکول آن .کننده است شده نکول آن کننده

آن کننده صادر توسط سررسید در که ای آن سفته کننده صادر توسط سررسید در که ای سفتهو نیست قبلی ارزش دارای شود می و نکول نیست قبلی ارزش دارای شود می نکول

آنها“ دارنده نظر از اسناد قبیل این وجه آنها“ اصوال دارنده نظر از اسناد قبیل این وجه اصوال . شود می تلقی مطالباتی جمله . از شود می تلقی مطالباتی جمله از

44گفتار گفتار

سفته سفته تنزل تنزل

هدف هدف

عملیات انجام و سفته تنزیل مفهوم با عملیات آشنایی انجام و سفته تنزیل مفهوم با آشناییدفاتر در آن به مربوط دفاتر حسابداری در آن به مربوط حسابداری

ای سفته که است این سفته تنزیل از ای منظور سفته که است این سفته تنزیل از منظورای موسسه یا شخص به سررسید از ای قبل موسسه یا شخص به سررسید از قبل

عنوان به مبلغی کسر از پس آن وجه و عنوان واگذار به مبلغی کسر از پس آن وجه و واگذارمذکور موسسه یا شخص از تنزیل مذکور هزینه موسسه یا شخص از تنزیل هزینه

. شود . دریافت شود دریافت

شود می بدل ردو سفته تنزیل هنگام که شود مبلغی می بدل ردو سفته تنزیل هنگام که مبلغیشود : می محاسبه زیر رابطه شود :از می محاسبه زیر رابطه از

سررسید – = در سفته واقعی مبلغ تنزیل سررسید – = هزینه در سفته واقعی مبلغ تنزیل هزینهشود می وبدل رد سفته تنزیل هنگام که شود مبلغی می وبدل رد سفته تنزیل هنگام که مبلغی

در + = سفته واقعی مبلغ سفته اسمی مبلغ در + = بهره سفته واقعی مبلغ سفته اسمی مبلغ بهرهسررسید سررسید

دهم دهم فصل فصل

اشتباهات اشتباهات اصالح اصالح

کلی کلی هدف هدف

عملیات جریان در که اشتباهاتی تعیین با عملیات آشنایی جریان در که اشتباهاتی تعیین با آشناییآنها تصحیح نحوه و افتد می اتفاق آنها حسابداری تصحیح نحوه و افتد می اتفاق حسابداری

11گفتار گفتار

اشتباهات بندی اشتباهات طبقه بندی طبقه

هدف هدف

بتوانید گفتار این مطالعه از پس رود می بتوانید انتظار گفتار این مطالعه از پس رود می انتظارعملیات جریان در که اشتباهاتی عملیات انواع جریان در که اشتباهاتی انواع

نحوه و تعیین را افتد می اتفاق نحوه حسابداری و تعیین را افتد می اتفاق حسابداریکنید مشخص را آنها کنید کشف مشخص را آنها کشف

پذیر اجتناب امری حسابداری در اشتباه پذیر وقوع اجتناب امری حسابداری در اشتباه وقوعبنیانگذار لوکاپاچیولی که جای تا بنیانگذار است لوکاپاچیولی که جای تا است

است : گفته است : حسابداری گفته حسابداری

کند نمی کار هیچ که کند کسی نمی کار هیچ که کسی

؛ کند نمی اشتباهی ؛ هیچ کند نمی اشتباهی هیچ

کند نمی اشتباهی هیچ که کند کسی نمی اشتباهی هیچ که کسی

گیرد نمی یاد چیز گیرد هیچ نمی یاد چیز هیچ

مورد در کافی اطالعات وجود عدم چون مورد عواملی در کافی اطالعات وجود عدم چون عواملیو موضوعات پیچیدگی و تنوع ، مالی و رویدادهای موضوعات پیچیدگی و تنوع ، مالی رویدادهای

در اشتباه وقوع احتمال وغیره کار زیاد در حجم اشتباه وقوع احتمال وغیره کار زیاد حجمدهد می افزایش را حسابداری عملیات دهد انجام می افزایش را حسابداری عملیات انجام

ممکن سهوی یا عمدی از اعم ممکن اشتباه سهوی یا عمدی از اعم اشتباه : دهد روی زیر موارد در : است دهد روی زیر موارد در است

حسابها حسابها اصالح اصالح

حسابها گیری حسابها مانده گیری مانده

معامالت وتحلیل معامالت تجزیه وتحلیل تجزیه

مالی رویدادهای ثبت مالی عدم رویدادهای ثبت عدم

وغیره وغیره

امکان لحاظ از را دفترداری امکان اشتباهات لحاظ از را دفترداری اشتباهاتکرد تقسیم توان می دسته دو به کرد کشف تقسیم توان می دسته دو به کشف

) توازن عدم موجب که اشتباهاتی ( الف توازن عدم موجب که اشتباهاتی الفشود می شود ترازآزمایشی می ترازآزمایشی

) توازن عدم موجب که اشتباهاتی ( ب توازن عدم موجب که اشتباهاتی بشود نمی شود ترازآزمایشی نمی ترازآزمایشی

توازن ( عدم موجب که اشتباهایی توازن ( الف عدم موجب که اشتباهایی الف . شوند می . ترازآزمایشی شوند می ترازآزمایشی

حسابها مانده ستونهای جمع محاسبه در حسابها اشتباه مانده ستونهای جمع محاسبه در اشتباهدرترازآزمایشی درترازآزمایشی

حسابهای به روزنامه ثبت طرف یک انتقال حسابهای عدم به روزنامه ثبت طرف یک انتقال عدمکل کل دفتر دفتر

توازن عدم موجب که اشتباهایی توازن کشف عدم موجب که اشتباهایی کشفمی زیر شرح به شود می می ترازآزمایشی زیر شرح به شود می ترازآزمایشی

باشد: باشد: ترازآزمایشی- 11 ستونهای جمع مجدد ترازآزمایشی- محاسبه ستونهای جمع مجدد محاسبه

مندرج- 22 اقالم با کل دفتر حسابهای مانده مندرج- مقابله اقالم با کل دفتر حسابهای مانده مقابلهترازآزمایشی ترازآزمایشی در در

گیری- 33 مانده به مربوط محاسبات نقل گیری- کنترل مانده به مربوط محاسبات نقل کنترلکل دفتر کل حسابهای دفتر حسابهای

وغیره وغیره

توازن ( عدم موجب که اشتباهایی توازن ( ب عدم موجب که اشتباهایی بزیر شرح به شود نمی زیر ترازآزمایشی شرح به شود نمی ترازآزمایشی

: باشد :می باشد میکه- 11 معامالتی تمام بستانکار و بدهکار که- طرفهای معامالتی تمام بستانکار و بدهکار طرفهای

مساوی شده نقل کل دفتر به روزنامه دفتر مساوی از شده نقل کل دفتر به روزنامه دفتر ازاست است

حسابهای- 22 گیری مانده به مربوط حسابهای- محاسبات گیری مانده به مربوط محاسباتاست صحیح کل است دفتر صحیح کل دفتر

درستی- 33 به ترازآزمایشی ستونهای درستی- جمع به ترازآزمایشی ستونهای جمعاست شده است محاسبه شده محاسبه

افتادگی قلم افتادگی از قلم از

چند یا یک که دهد می رخ زمانی اشتباه چند این یا یک که دهد می رخ زمانی اشتباه اینمدارک و اسناد شدن گم نظیر دالیلی به مدارک معامله و اسناد شدن گم نظیر دالیلی به معامله

. نگردد ثبت دفترروزنامه در .اولیه نگردد ثبت دفترروزنامه در اولیه

معامله یک غلط تحلیل و معامله تجزیه یک غلط تحلیل و تجزیه

است ممکن معامله یک تحلیل و تجزیه است در ممکن معامله یک تحلیل و تجزیه درشوند،به بستانکار یا بدهکار باید که شوند،به حسابهایی بستانکار یا بدهکار باید که حسابهایی

حساب به قلم ویک نشود تعیین حساب درستی به قلم ویک نشود تعیین درستی. گردد منتقل .نامناسبی گردد منتقل نامناسبی

یا کمتر مبلغی به معامله یک کردن یا ثبت کمتر مبلغی به معامله یک کردن ثبتدفترروزنامه در دفترروزنامه بیشتر در بیشتر

“ مبلغ به خریدی ثبت در است ممکن “ مثال مبلغ به خریدی ثبت در است ممکن مثالکسر 200000200000 از پس کسر ریال از پس تخفیف 55ریال تخفیف درصد درصد

مبلغ به معامله که آن جای به مبلغ تجاری، به معامله که آن جای به 190000190000تجاری،رقم شود، ثبت دفترروزنامه در رقم ریال شود، ثبت دفترروزنامه در ریال

200000200000. گیرد قرار ثبت مالک .ریال گیرد قرار ثبت مالک ریال

روزنامه ثبت یک طرف دو نکردن روزنامه نقل ثبت یک طرف دو نکردن نقلکل دفتر حسابهای کل به دفتر حسابهای به

ثری ا ترازآزمایشی توازن بر چه اگر اشتباه، ثری این ا ترازآزمایشی توازن بر چه اگر اشتباه، اینچهار ترازآزمایشی تهیه صورت در ولی چهار ندارد ترازآزمایشی تهیه صورت در ولی نداردبا دفترروزنامه ت عملیا گردش رقم با ستونی دفترروزنامه ت عملیا گردش رقم ستونینخواهد یکسان کل دفتر عملیات گردش نخواهد رقم یکسان کل دفتر عملیات گردش رقم

بود.بود.

اقالم نقل در اقالم اشتباه نقل در اشتباه

به معامالتی که دهد می رخ زمانی اشتباه به این معامالتی که دهد می رخ زمانی اشتباه اینمبلغ ولی گردد ثبت روزنامه دفتر در مبلغ درستی ولی گردد ثبت روزنامه دفتر در درستی

“ یا بدهکار به اشتباها بستانکار، یا بدهکار “ صحیح یا بدهکار به اشتباها بستانکار، یا بدهکار صحیح . شود نقل دیگری حسابهای یا حساب . بستانکار شود نقل دیگری حسابهای یا حساب بستانکار

کننده خنثی و متقابل کننده اشتباهات خنثی و متقابل اشتباهات

دیگری، اشتباه وقوع با اشتباه این اثر دیگری، گاه اشتباه وقوع با اشتباه این اثر گاه . شود“ می خنثی مبلغ، همان به . دقیقا شود“ می خنثی مبلغ، همان به دقیقا

22گفتارگفتار

اشتباهات اشتباهات تصحیح تصحیح

هدفهدف

راه گفتار این مطالعه از پس رود می راه انتظار گفتار این مطالعه از پس رود می انتظارجریان در که اشتباهاتی تصحیح مناسب جریان حلهای در که اشتباهاتی تصحیح مناسب حلهای

. بدانید را افتد می اتفاق حسابداری . عملیات بدانید را افتد می اتفاق حسابداری عملیات

وجود راه دو اشتباهات تصحیح وجود برای راه دو اشتباهات تصحیح برایدارد : دارد :

دفترروزنامه ( ثبت در اشتباهات دفترروزنامه ( الف ثبت در اشتباهات الف

دفتر ( به دفترروزنامه از اقالم نقل در اشتباه دفتر ( ب به دفترروزنامه از اقالم نقل در اشتباه بکل کل

دفترروزنامه ( ثبت در اشتباه دفترروزنامه ( الف ثبت در اشتباه الف

برای- 11 نامساوی بستانکار و بدهکار کردن برای- ثبت نامساوی بستانکار و بدهکار کردن ثبتمعامله معامله یک یک

کمتر- 22 یا بیشتر مبلغی به معامله یک کردن کمتر- ثبت یا بیشتر مبلغی به معامله یک کردن ثبتواقع واقع از از

و- 33 بدهکار و معامله یک نادرست تحلیل و و- تجزیه بدهکار و معامله یک نادرست تحلیل و تجزیهنادرست حسابهای کردن نادرست بستانکار حسابهای کردن بستانکار

قبل دفترروزنامه ثبت در اشتباه قبل تصحیح دفترروزنامه ثبت در اشتباه تصحیحکل دفتر به نقل کل از دفتر به نقل از

می کشف کل دفتر به نقل از قبل که می اشتباهاتی کشف کل دفتر به نقل از قبل که اشتباهاتی “ عنوان یا مبلغ روی خط کشیدن با معموال “ شوند عنوان یا مبلغ روی خط کشیدن با معموال شوندصحیح حساب نام یا مبلغ نوشتن و غاط صحیح حساب حساب نام یا مبلغ نوشتن و غاط حساب

. شود می تصحیح آن باالی . در شود می تصحیح آن باالی در

مثال مثال

تاریخ تاریخ در ماه 88در ماه بهمن مبلغ 13811381بهمن دریافت مبلغ ، دریافت ،5250052500 “ مبلغ به اشتباها بدهکاران از “ ریال مبلغ به اشتباها بدهکاران از به 5520055200ریال به ریال ریال

است : شده ثبت دفترروزنامه در زیر است : ترتیب شده ثبت دفترروزنامه در زیر ترتیب

بدهکار شرح بدهکار تاریخ شرح تاریخبستانکار بستانکار

5520055200صندوق صندوق 8/11/818/11/81

دریافتنی دریافتنی حسابهای 5520055200حسابهای

شرکت بدهکاران از شرکت دریافت بدهکاران از دریافت

پس دفترروزنامه ثبت در اشتباه پس کشف دفترروزنامه ثبت در اشتباه کشفکل دفتر به نقل کل از دفتر به نقل از

می کشف کل دفتر به نقل از پس که می اشتباهاتی کشف کل دفتر به نقل از پس که اشتباهاتیدر آن ثبت و اصالحی سند تهیه با در شوند آن ثبت و اصالحی سند تهیه با شوند

. شوند می تصحیح . دفترروزنامه شوند می تصحیح دفترروزنامه

اولیه ثبت باید ابتدا اصالحی، سند تهیه اولیه برای ثبت باید ابتدا اصالحی، سند تهیه برایثبت با ثبت این سپس و شود مشخص ثبت صحیح با ثبت این سپس و شود مشخص صحیح

و مقایسه دفترروزنامه در شده نوشته و نادرست مقایسه دفترروزنامه در شده نوشته نادرست . گردد تصحیح قبلی نادرست ثبت آن . سرانجام گردد تصحیح قبلی نادرست ثبت آن سرانجام

دفترروزنامه( از اقالم درنقل اشتباه دفترروزنامه( ب از اقالم درنقل اشتباه بکل دفتر کل به دفتر به

عملیات و معامالت اولیه ثبت که مواردی عملیات در و معامالت اولیه ثبت که مواردی درگرفته، انجام درستی به دفترروزنامه در گرفته، مالی انجام درستی به دفترروزنامه در مالی

طرف به غلط، مبلغ به قلم یک است طرف ممکن به غلط، مبلغ به قلم یک است ممکن . شود نقل نامربوط حساب ویا حساب . نادرست شود نقل نامربوط حساب ویا حساب نادرست

به اقالم نقل از ناشی اشتباهات از به بسیاری اقالم نقل از ناشی اشتباهات از بسیاریگیری مانده جریان در کل دفتر گیری حسابهای مانده جریان در کل دفتر حسابهای

می کشف ماهانه ترازآزمایشی تهیه و می حسابها کشف ماهانه ترازآزمایشی تهیه و حسابهاشود. شود.

میتوان دهد می رخ اقالم نقل در که را میتوان اشتباهاتی دهد می رخ اقالم نقل در که را اشتباهاتیآنها تصحیح برای و تقسیم زیر کلی دسته دو آنها به تصحیح برای و تقسیم زیر کلی دسته دو به

: کرد ارائه مناسب حل : راه کرد ارائه مناسب حل راه

عدم( 11ب – ب – موجب که اقالم نقل در عدم( اشتباه موجب که اقالم نقل در اشتباه . شود می ترازآزمایشی . توازن شود می ترازآزمایشی توازن

عدم ( 22ب – ب – موجب که اقالم نقل در عدم ( اشتباه موجب که اقالم نقل در اشتباه . شود نمی ترازآزمایشی . توازن شود نمی ترازآزمایشی توازن

موجب( 11ب – ب – که اقالم نقل در موجب( اشتباه که اقالم نقل در اشتباهشود می ترازآزمایشی توازن شود عدم می ترازآزمایشی توازن عدم

به یا غلط مبلغ به قلم یک انتقال نظیر به اشتباهاتی یا غلط مبلغ به قلم یک انتقال نظیر اشتباهاتیتوازن عدم موجب حساب نادرست توازن طرف عدم موجب حساب نادرست طرف

. شود می . ترازآزمایشی شود می ترازآزمایشی

موجب( 22ب – ب – که اقالم نقل در موجب( اشتباه که اقالم نقل در اشتباهشود نمی ترازآزمایشی توازن شود عدم نمی ترازآزمایشی توازن عدم

نامربوط حساب به قلم یک نقل نظیر نامربوط اشتباهاتی حساب به قلم یک نقل نظیر اشتباهاتی . شود نمی ترازآزمایشی توازن عدم . موجب شود نمی ترازآزمایشی توازن عدم موجب