Osteoporoza

Osteoporoza jest schorzeniem kości uwarunkowanym zaburzeniami przemiany materii tkanki kostnej, które prowadzą do uogólnionego lub (znacznie rzadziej) miejscowego zmniejszenia masy kostnej przypadającej na jednostkę objętości (= zmniejszenia gęstości mineralnej kości – BMD) i w konsekwencji do zwiększonej podatności kości na złamania.

W przeciwieństwie do krzywicy i osteomalacji w osteoporozie nie występują pierwotnie zaburzenia mineralizacji kości.

Osteoporoza

Klasyfikacja osteoporozy

MIEJSCOWA UOGÓLNIONA

PIERWOTNA

80%

WTÓRNA

20%

TYP I (OSTEOPOROZA

POMENOPAUZALNA)80%

TYP II(OSTEOPOROZA

STARCZA)20%

(zapalna, inne wyłącznie wtórne)

Inwolucyjna Idiopatyczna (młodzieńcza, dorosłych)

Osteoporoza – narastający problem zdrowotny

Wiek i inne czynniki rozwoju osteoporozy

Czynniki rozwoju osteoporozy – c.d.

Wg Nordin B.E., Nutrition 1997, 7/8

Nadmiar białkaNadmiar soduDiuretyki pętloweNiedobór estrogenów

AlaktazjaAlergia mlecznaNawykiZalecenia lekarskie

Niedobór androgenówZaawansowany wiekGlikokortykoidyAlkoholNiska waga ciałaMała aktywność fizycznaPalenie tytoniu

Niedobór wit. D

Zmniejszone tworzenie kości

Osteoporoza

Wzmożona resorpcja kości

Nasilona kalciuria

Zmniejszone wchłanianie wapnia

Zmniejszona podaż wapnia z pożywieniem

Nadczynność tarczycy i przytarczyc

Niedobór estrogenów – osteoporoza pomenopauzalna

Niedobór estrogenów – osteoporoza pomenopauzalna

deficyt estrogenówdeficyt estrogenówdeficyt estrogenówdeficyt estrogenów

resorpcji kości

stężenia Ca++

sekrecji parathormonu

1,25(OH)2D3

jelitowego wchłaniania Ca

masy kostnej

Osteoporoza starcza

starzenie się ustrojustarzenie się ustroju

aktywności 1-alfa hydroksylazy 25-OH-D

biosyntezy 1,25 (OH)2D

jelitowego wchłaniania Ca

sekrecji PTH

resorpcji kości

masy kostnej

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ustaliła kryteria diagnostyczne osteoporozy i osteopenii w oparciu o pomiary gęstości mineralnej kości (BMD).Dla kobiet po menopauzie i mężczyzn w wieku >= 65 lat osteoporozę definiuje BMD mniejsze niż 2,5 SD (odchylenia standardowego) poniżej szczytowej masy kostnej młodej, zdrowej populacji. Termin „osteoporozy zaawansowanej” zarezerwowany jest dla masy kostnej jak w przypadku osteoporozy, ale już ze stwierdzonymi złamaniami.Zakresy diagnostyczne BMD oddzielające “normę” od osteopenii i od osteoporozy ustalono w oparciu o badanie BMD szyjki kości udowej lub odcinka lędźwiowego kręgosłupa metodą DXA.

Tylko badanie wykonane taką metodą i w tym miejscu prognozuje możliwość złamania!

Bez względu na BMD osteoporozę można rozpoznać po stwierdzeniu złamania niskoenergetycznego.

Definicja osteoporozy wg WHO

Osteoporoza wg BMD szyjki kości udowej metodą DXA

-2,5 SDBez złamań kostnych -

OSTEOPOROZAZłamania -

CIĘŻKA OSTEOPOROZA

Obniżona masa kostna

(OSTEOPENIA)

Norma-1 SD

Szczytowamasa kostna

DXA – szyjka kości udowej DXA – szyjka kości udowej lub kręgosłup lędźwiowylub kręgosłup lędźwiowy

Osteoporoza – złamania kompresyjne kręgosłupa

- przebyte złamanie kręgu lub bliższego odcinka kości udowej u kobiety po menopauzie;

- niskoenergetyczne złamanie kości innej niż wyżej wymienione u kobiety po menopauzie, obciążonej licznymi czynnikami ryzyka złamań, z masą kostną (BMD met. DXA)

poniżej -2,0 T-score;

- T-score <-2,5 w nasadzie bliższej kości udowej lub lędźwiowym odcinku kręgosłupa (<-1,5 u osób leczonych przewlekle glikokortykosteroidami);

- bezwzględne ryzyko złamania w ciągu 10 lat wynoszące >10% (wyliczane na podstawie tabel opracowanych dla danej populacji).

Wskazania do leczenia osteoporozy

Wapń !!!

Witamina D3 (alfa-kalcidol, kalcytriol) !!!

Bisfosfoniany (alendronian, risedronian, ibandronian)

Ranelinian strontu (hamuje resorpcję kości i pobudza kościotworzenie) !!!

Teryparatyd (fragment cząsteczki PTH)

Selektywne modulatory receptora estrogenowego (Raloxifen)

Kalcytonina

HTZ (hormonalna terapia zastępcza)

Leki stosowane w profilaktyce i leczeniu osteoporozy

Bisfosfoniany są stabilnymi analogami pirofosforanu. Mechanizm ich działania jest znany jedynie częściowo – prawdopodobnie w największym stopniu polega na hamowaniu migracji i adhezji osteoklastów do struktur tkanki kostnej oraz hamowaniu proliferacji komórek prekursorowych osteoklastów. Bisfosfoniany hamują adhezję również komórek nowotworowych i w wyniku tego zmniejszają uwarunkowaną nowotworem osteolizę oraz hiperkalcemię.Po podaniu doustnym bisfosfoniany w niewielkim stopniu wchłaniają się z przewodu pokarmowego. Biodostępność zmniejsza jednoczesne przyjmowanie pożywienia, z powodu zawartego w nim wapnia. Okres półtrwania w osoczu jest stosunkowo krótki (średnio kilka godzin), natomiast w tkance kostnej wynosi od kilku miesięcy do kilku lat. Bisfosfoniany są wydalane głównie przez nerki.

Bisfosfoniany

Wpływ bisfosfonianów na kości i homeostazę wapnia

Bisfosfoniany

Hipokalcemia

Wtórna nadczynność przytarczyc

Hipofosfatemia

Osteomalacja

Suplementacja

wapnia i

witaminy D3 !!!

Profilaktyka / leczenie osteoporozy pomenopauzalnej

ProfilaktykaosteoporozyT-score > -2,5

Leczenie osteoporozy z/bez wcześniejszych złamań

Leczenie osteoporozy z wieloma złamaniami i ryzyko złamania szyjki kości udowej

Wiek (lata)8580757065605550

HRT

Kalcytonina

Bisfosfoniany

PTH

Raloxifen

Raloksyfen

Dziękuję za uwagę !