Güncel Gastroenteroloji

Güncel Gastroenteroloji 10/2 187

Antinükleer antikorlar (ANA), otoimmün ka-raci�er hastalıklarının tanısında kullanılan,ancak spesifitesi çok yüksek olmayan sero-

lojik göstergeleridir. Bu antikorların, bir immünojentarafından tetiklenen primer bir reaktiviteyi yansıt-maktan çok, karaci�er hücre harabiyeti neticesiolu�tukları dü�ünülmektedir (�).

ANA kronik viral hepatitler, ilacın indükledi�i ka-raci�er hastalıkları, primer biliyer siroz, primer skle-rozan kolanjit, non-alkolik steatohepatit ve alkolikkaraci�er hastalı�ı gibi çok sayıda kronik karaci-�er patolojilerinde pozitif saptanabilir (2). Ancaközellikle tip-� otoimmün hepatit tanısında, anti düzkas antikorlar (ASMA) ile birlikte en önemli tanıaracı olarak kabul edilmektedir.

ANT‹NÜKLEER ANT‹KORLARIN‹ND‹REKT ‹MMÜNFLORESAN (‹FA)METODUYLA BEL‹RLENMES‹

ANA’ ların �FA yöntemiyle tetkiki, tüm dünyada

en çok uygulanan antikor tarama testidir. Geçti�i-miz 20 yıllık süre içerisinde, ANA taramalarındakullanılan rodent dokuların yerini, Hep-2 hücre di-zileri almı�tır. Bu hücrelerin hayvan de�il insan kö-kenli olması, çok çe�itli ANA örne�inin belirlenme-sine imkan vermesi, tek tabaka halinde üremesinedeniyle tüm nükleusların görünebilmesi, nükle-usların büyüklü�ü nedeniyle nükleer boyanmaayrıntılarının seçilebilmesi, hücre bölünme hızınınfazla olması nedeniyle sadece hücre bölünmesia�amasında üretilen antijenlere ait boyanma ör-neklerinin (sentromer) kolaylıkla belirlenebilmesigibi çok sayıda avantajı mevcuttur (3).

�FA yöntemiyle saptanan antikorların yöneldi�ispesifik antijenlerin belirlenmesi için immünblot-ting (Western Blot) ve enzim immün assay (EIA)yöntemleri kullanılır.

OTO‹MMÜN HEPAT‹TTE ANA

ANA’ lar, Tip-� otoimmün hepatitli (O�H) bir hasta-nın seyri süresince kaybolabilmekte veya yeniden

Otoimmün Karaci¤erHastal›klar›ndaAntinükleerAntikorlar›nDe¤erlendirilmesi veKlinik UygulamadakiYeri

Ömür ARDEN‹Z

Ege Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹ç Hastal›klar› Alerji ve Klinik ‹mmünoloji, Bilim Dal› ‹zmir

Güncel Gastroenteroloji

188 Haziran 2006

belirebilmektedir. Serum ANA titreleri, hastalık ak-tivitesiyle korele de�ildir ve tedaviye yanıtın de-�erlendirilmesinde güvenilir bir kriter olarak kabuledilmez (2). O�H’ de en sık gözlenen ANA boyan-ma örnekleri, homojen ve granülerdir. Homojen vegranüler ANA örnekleri benzer sıklıkta rapor edil-mektedir (% 34 vs % 38) (2). Homojen ANA örnek-leri, çift zincirli DNA (ds DNA), histon ve PM-Scl an-tikorlarla ili�kilidir. Granüler boyanma örnekleri iseSm, U� RNP, Ro, La, Scl-70, RNA polimeraz II-III, Ku,Ki ve M�-2 antikorlarıyla ili�kili olabilir (3). O�H’ ler-de, nükleer membran tarzında boyanma (lamin)da gözlenebilir (3).

O�H’li hastaların % 54’ ünde tanı anında, ASMA veANA birlikte pozitifken, % 33 olguda izole ASMApozitifli�i ve % �3 olguda ise izole ANA pozitifli�ibelirlenmektedir (2).

Czaja’nın çalı�masında, ANA pozitif ve negatif tip-� O�H hastaları arasında, klinik temelde bir farksaptanmamı�, ancak ANA pozitif olgularda HLA-DR 4 pozitiflik oranı ANA negatif ve sa�lıklı popu-lasyona kıyasla anlamlı oranda yüksek bulunmu�-tur (4). HLA DR-4 pozitif olgular daha iyi bir progno-za sahiptir.

Czaja, �FA yöntemde homojen ANA paterni sergi-leyen olgularda, granüler karakterde ANA pozitif-li�i saptanan olgulara kıyasla daha yüksek ANAve ASMA titreleri belirlenmi� ancak tedaviye yanıtve prognoz açısından her iki grup arasında bir farksaptamamı�tır. Granüler ANA pozitifli�i saptananolgularda ise, A�-B8-DR3 haplotipi daha yüksekoranda belirlenmi�tir, ancak bunun farklı bir kliniksubgrubu tanımlamadı�ı ve granüler ANA pozitif-li�inin kona�ın genetik yatkınlı�ının bir yansımasıoldu�u yorumu yapılmı�tır (4). Otoimmun hepatit-te, �FA yöntemle saptanan ANA örne�i ile hastalı-�ın klinik özellikleri arasında anlamlı bir ili�ki belir-lenememi�tir.

Histon antikorlar: Histonlar, tüm ökaryot hücreler-de DNA ile kompleks halinde bulunan küçük, ba-zik, nükleusa ait proteinlerdir ve H�, H2A, H2B, H3,H4 olmak üzere 5 alt fraksiyona sahiptir (5). Histon-lara yönelik antikor pozitif olgularda, �FA homojenkarakterde ANA boyanma örne�i gösterir, bu örnek-te nükleus diffüz ve üniform olarak boyanır (�ekil �).

Histonlara yönelik antikorların patojenik oldukları-na dair ispatlanmı� veri mevcut de�ildir. Ancakbu antikorların nükleozomal histonlara ba�lanma-ları, nükleus fonksiyonları bozabilir (2). Kromatinüzerindeki bir epitopa yönelik toleransın kaybol-

ması, B lenfositlerin kromatini i�leyip T hücreleresunmasına ve böylece histonlara yönelik antikorgeli�iminin uyarılmasına neden olabilir.

ANA pozitif O�H’ li hastalarda, histonlar nükleuslailgili önemli antijenik yapılardır. Bir çalı�mada, to-tal histonlara yönelik antikorlar, tip-� otoimmunhepatitli hastaların % 35’ inde belirlenmi�tir (6).

Histona yönelik antikorlar EL�SA tetkikiyle de sap-tanabilir. H�, H2A, H2B, H3 ve H4 antikorlarının ay-rı olarak belirlenmesi için Western blotting yöntemide kullanılabilir. O�H ‘lerde en sık saptanan histonantikor H3’ e yönelik IgG antikorlardır ve bu anti-koru pozitif olguların, daha genç ya�ta klini�eyansıyan, yüksek transaminaz düzeylerine sahipve daha yüksek sıklıkta HLA DR-4 pozitif hastalaroldu�u belirlenmi�tir (2).

Çift-zincirli DNA (ds-DNA) Antikorları: ANA pozitifotoimmun hepatitlerde, ds DNA antikorları geli�-mektedir ancak sıklı�ı çalı�mada kullanılan yönte-me göre de�i�kenlik göstermektedir. Bu antikorlar,ELISA yöntemiyle % 34 ile 64 olguda pozitif sapta-nırken; pür ds-DNA kayna�ı plan Crithidia luciliakinetoplastının temel alındı�ı yöntemde (�FA yön-temiyle crithidia test) sadece % 23 olguda pozitifliksaptanır (7). Anti-ds DNA antikoru pozitif hastalardaha yüksek sıklıkta HLA DR-4 pozitiftir ve dahayüksek serum IgG düzeylerine sahiptir (2). Nükleusfonksiyonlarını etkileyebilen ds-DNA antikorları,O�H’ de patojenik özellik gösterebilir. Ancak günü-müzde bu antikorların ayrı bir klinik antiteyi yansıt-tı�ı kesin olarak söylenememektedir.

�ekil �. Nükleer homojen boyanma örne�i (Atlas of HEp-2patterns’den alınmı�tır)

PR‹MER B‹L‹YER S‹ROZDA ANA

PBS’li olguların yakla�ık % 50’ sinde ANA pozitifsaptanmaktadır. Otoimmün hepatitlerde ANA ör-ne�i, klinik açıdan belirgin bir öneme sahip de�il-ken, PBS’ de tanı koyma ve prognozu belirlemea�amalarında önemli bir göstergedir (�). Nükleerpor membran protein gp2�0 ve sp�00’ e yönelikantikorlar, özellikle AMA negatif PBS hastalarındatanıya yardımcı olan ve yüksek oranda spesifikkabul edilen antikorlardır.

Nükleer Zarf Proteinlerine ve Membran Por Komp-lekse Yönelik Antikorlar: Nükleer zarf, nükleer la-mina, nükleer por kompleksleri ve nükleer memb-ranlardan meydana gelir (�ekil 2). Nükleer porkompleksler (NPK), nükleer zarf boyunca da�ılmı�,büyük ve her biri 50’ den fazla proteinden ibaretyapılardır ve nükleus ile sitoplazma arasında mad-de alı�veri�inden sorumludur (�ekil 3). Bu yapılar içve dı� nükleus membranların birle�im yerlerine lo-kalizedir (8).

Nükleer por kompleks antikorları, genellikle enönemli membran glikoproteini olan gp-2�0 venükleoporin p-62’ e yönelik olu�maktadır. Gp-2�0,di�er nükleer por kompleks komponentlerini nük-leer zarfa ba�lar. Gp-2�0 ve P-62, nükleer transportregülasyonunda kritik önem ta�ır (8). �FA’ da bu an-tikorlar tipik bir boyanma özelli�i gösterir (�ekil-4).

Anti gp 2�0 ve p-62 antikorlar: �FA’da karakteristikperinükleer halka tarzında bir boyanma örne�igösterir ancak, yüksek titrede antimitokondrial an-tikorların varlı�ında bu antikorlara ait boyanmamaskelenebilir. Böyle olgularda �FA’ nın taramatesti olarak kullanımı yalancı negatif de�erlendir-melere neden olabilir (9). Bu antikorlar ELISA veya

Western-blotting yöntemleriyle saptanabilir.

PBS’li olgularda anti-gp 2�0 antikor sıklı�ı % 9,5-4�arasında de�i�mektedir (�0). Bu antikorlar, karaci-�er nakli sonrasında, allograftta histolojik olarakPBS dü�ündürecek bulgular olmaksızın pozitif sap-tanabilmektedir (�0). PBS nedeniyle karaci�ernakli uygulanan hastalarda, nüks geli�imini sap-tamaya yönelik klinik bir önemi bulunmamaktadır.Anti-gp 2�0 antikorlarının PBS için spesifitesi % 99üzerindedir (��) ve dü�ük AMA titresine sahip olanveya AMA negatif bulunan PBS olgularında tanı-ya gitmede yardımcı bir laboratuvar testidir.

PBS hastalarında, anti gp-2�0 antikorlarının prog-nostik de�eri konusunda uzun dönem çalı�malarmevcut de�ildir. Önceki çalı�malarda, gp-2�0 an-tikoru pozitif ve negatif hastalar arasında klinikaçıdan anlamlı fark rapor edilmemi�tir, ancak an-ti-gp 2�0 antikorlarının, daha aktif ve ciddi hasta-lık lehine oldu�unu belgeleyen yayınlar mevcut-

GG 189

�ekil 2. Nükleer Membran Yapısı (Atlas of HEp-2patterns’den alınmı�tır)

�ekil 3. Nükleer membran ve nükleer por kompleksyapısı (Atlas of HEp-2 patterns’den alınmı�tır).

�ekil 4. Nükleer por kompleks boyanma örne�i. (Atlas ofHEp-2 patterns’den alınmı�tır)

tur (�2). Paolo Muratori ve arkada�larının çalı�ma-sında da, gp-2�0 antikoru pozitif PBS hastalarında,daha yüksek alkalen fosfataz, gamma glutamiltranspeptidaz, bilurubin ve IgG-IgM düzeyleri vedaha dü�ük albumin de�erleri belirlenmi�tir. Gp-2�0 antikoru pozitif olgularda daha yüksek Mayorisk skoru elde edilmi�tir (�3). Tüm bu bulgular, an-ti-gp 2�0 antikorlarının, PBS hastalarında, prognos-tik de�eri oldu�unu göstermektedir. Önceki çalı�-malarda duyarlılı�ı dü�ük olan �FA yöntemininkullanılmı� olması, mevcut klinik ili�kinin saptana-mamasında rol oynamı� olabilir.

Nükleer porun di�er komponenti olan nükleoporinp-62’ e yönelik antikorlar da PBS hasta serumların-da saptanmaktadır ve sıklı�ı % 25-30 düzeyindebildirilmektedir (�4). Bu antikorlar, ayrıca Sjögrensendromu, lupus (SLE), miks ba� doku hastalı�ı gi-bi romatolojik patolojilerde de saptanabilmektedir.Nükleoporin p-62 antikorlarının, klinik önemini ay-dınlatmak üzere prospektif bir çalı�ma bulunma-makla birlikte, retrospektif de�erlendirmelerde,anti-p 62 antikor varlı�ı, PBS’li hastalarda kötüprognoz göstergesi olarak belirlenmi�tir (�5).

Nükleer por kompleksine antikor geli�iminde mole-küler benzerlik mekanizmaları etkin olabilir. Bazınükleer por kompleks komponentleri ile virüslerarasında aminoasit dizi benzerlikleri belirlenmi�tir.Gp-2�0 proteininin transmembran yapısının, çoksayıda virüsün zarf glikoproteinleri ile yapısal ben-zerlik ta�ıdı�ı anla�ılmı�tır (�6).

Anti-sp �00 ve PML Antikorlar: Tüm memeli hücrenükleuslarında multiprotein kompleksler yer alır(�0). Bu kompleksler içinde çe�itli proteinler lokali-ze olmu�tur ve bu proteinlerden en iyi bilineni PML(promiyelositik lösemi proteini) ve sp-�00 antijeni-dir. Bu antijenlere yönelik antikorlar, �FA boyan-masında nükleusta �0-30 civarında de�i�ik boyut-larda noktalanmanın gözlendi�i “multiple nükleernoktalanma” olarak adlandırılan bir örnek sergiler(�0) (�ekil-5). �FA ile böyle bir örnek saptanan olgu-larda, sp-�00 antikorlarının varlı�ı ELISA tekni�ikullanarak ara�tırılabilir (�7).

Sp-�00 proteini, sınıf I MHC moleküllerinin antijenba�layan sabit bir bölümü ile dizi benzerli�ine sa-hiptir ve bu proteinin nükleusta ekspresyonu stres,viral enfeksiyonlar ve interferonlarca tetiklenmek-tedir (�4).

Multiple nükleer noktalanma örne�ine PBS dı�ın-daki di�er hepatik patolojilerde de dü�ük orandarastlanmaktadır. Anti-sp �00 antikorlar, özellikleAMA negatif PBS hastalarında ve daha az orandada bazı ba� doku hastalıklarında pozitif saptan-maktadır (�8). Ancak ba� doku hastalıklarındahedef antijenler farklıdır. Sp-�00 antikorlar, özellik-le atipik PBS olgularında tanı koymada yardımcıolan ve PBS için yüksek oranda spesifik kabul edi-len antikorlardır (�0).

Pozitiflik oranları, çe�itli çalı�malarda farklılık gös-termekle birlikte, PBS tanılı olguların ortalama % 20ile 30’ unda anti-sp �00 antikor pozitifli�i bulun-maktadır ve varlı�ı kötü prognoz göstergesi olarakbelirlenmi�tir (�0). Anti- sp �00 antikorlar, karaci-�er nakli uygulanan PBS hastalarda, histolojik ola-rak nüks lehine bulgu mevcut de�ilken pozitif sap-tanmaya devam edebilir (�9).

PML’e yönelik antikorlar da multiple nükleer nok-talanma örne�i sergileyen PBS hastalarında bulu-nabilir (20). Anti-Sp �00 ve PML’e yönelik antikor-lar, genellikle aynı serum örne�inde birlikte sap-tanmaktadır ve o nedenle her iki antijenin de bir-likte bulunmasının, immünojenik etkisi oldu�u dü-�ünülmektedir (20). PML antikorlarının saptanmasıdaha zordur. Sternsdorf ve arkada�ları, immünop-resipitasyon ve radyoaktif i�aretli PML kullanarak,anti-sp �00 antikoru pozitif PBS hastalarının büyükbölümünde, anti-PML antikorlarını pozitif bulmu�-tur (20).

190 Haziran 2006

�ekil 5. Multiple Nükleer Noktalanma örne�i (Atlas ofHEp-2 patterns’den alınmı�tır)

NÜKLEER LAM‹NA PROTE‹NLER‹

Lamina, iç nükleus membranın iç yüzeyiyle ili�kisiolan ve lamin denilen protein yapı ta�larındanmaydana gelen bir nükleer zarf komponentidir(2�) (�ekil-2). �nsanlarda en azından 4 farklı laminproteini (lamin A, lamin B�, B2, C) identifiye edil-mi�tir ve bu proteinler polimerize olarak laminayıolu�turur.

Lamin B reseptörü (LBR) ilk tanımlanan iç nükleermembran proteinidir (2�) ve bu proteine yönelikantikorlar da PBS hastaları için yüksek spesifitegösterir. Nükleer lamin veya lamin B reseptörüneyönelik antikorlar, �FA’ da düzgün halka tarzındabir boyanma örne�i olu�turur (�ekil 6).

Lamin Antikorlar: Nükleer laminlere yönelik anti-korlar, skleroderma, SLE ve otoimmün hepatit gibiotoimmün patolojilerde saptanabilmektedir (2�).Lamin antikorlar PBS hastalarında yakla�ık % 2oranında pozitif bulunmaktadır (�0).

Lamin antikorlarının geli�im mekanizmaları konu-sunda öne sürülen mekanizma, apopitoz a�ama-sında gözlenen dramatik de�i�ikliklere dayandırıl-maktadır. Çalı�malar, apopitotik hücre ölümü sıra-sında ortaya çıkan polipeptid parçalarının antije-nik sunumu ile antinükleer antikorların geli�ti�i hi-potezini desteklemektedir (22).

Sentromer Antikorlar: Antisentromer antikorlar(ASA), CREST sendromu olarak bilinen sınırlı sklero-derma için spesifik kabul edilmekle birlikte, diffüzskleroderma, SLE, Romatoid artrit, Raynoud’s feno-meni gibi hastalıklarda pozitif saptanabilmektedir.PBS ’ de % 30’ a varan oranda ASA pozitifli�i bildi-rilmektedir (�4). PBS’ li hastalarda bu antikorlarınmevcudiyeti, sıklıkla CREST varyant skleroderma-nın klinik bulgularıyla birliktedir (�4). Anti-sentro-mer antikorlar, �FA ile bakıldı�ında, karakteristikbir boyanma örne�i sergiler (�ekil 7).

PBS ve sklerodermalı hastalarda, immünblottingyöntemiyle 4 farklı (A, B, C, D) sentromer proteiniidentifiye edilmektedir. Bunlar içinde otoimmunserumlarla en reaktif olanı CENT-B’ dir. CENT-B EL�-SA yöntemiyle belirlenebilir. PBS tanılı 25 hastanındahil edildi�i bir çalı�mada, ELISA yöntemiyle,hasta serumlarının % 60 oranında CENT-B ile reak-siyon gösterdi�i belirlenmi�tir (23). Bu çalı�mada

GG 191

�ekil 6. Nükleer lamin boyanma örne�i (Atlas of HEp-2patterns’den alınmı�tır)

�ekil 7. Sentromer boyanma örne�i. (Atlas of HEp-2patterns’den alınmı�tır)

Lamin B Reseptör Antikorları: Lamin B reseptörü(LBR), nükleer laminayı iç nükleer membrana ba�-lar. LBR antikorları EL�SA yöntemiyle saptanabil-mektedir. PBS hastalarında % � ile % 2 oranına po-zitif bulunmaktadır (�0, 2�). Günümüze kadar LBRantikorları PBS haricindeki di�er otoimmün hasta-lıklarda belirlenmemi�tir ve o nedenle yüksekoranda spesifiteye sahiptir (�0). Bu olguların bir kıs-mında, antimitokondrial antikorlar ya belirlene-memekte ya da çok dü�ük titrede pozitif bulun-maktadır o nedenle sp-�00 ve gp-2�0 antikorlarıgibi, AMA negatif PBS olgularında tanı koymadayardımcıdır (�3).

CENT-B antikor pozitifli�i ile klinik ve AMA-M2 po-zitifli�i arasında herhangi bir ili�ki belirlenmemi�tir.Ancak ANA pozitifli�i ile prognoz ili�kisini ara�tıran492 PBS hastasının dahil edildi�i bir çalı�mada ise,sentromer örne�inde ANA pozitifli�i ile karaci�eryetersizli�i geli�imi arasında pozitif ili�ki belirlen-mi�tir (24). Hasta serumlarında, �FA ile insan re-kombinan antijeninin kullanıldı�ı EL�SA metodu-nun kıyaslandı�ı çalı�malarda sentromer antikor-lar benzer sıklıkta pozitif saptanmaktadır .

SJÖGREN SENDROMUNUN EfiL‹KETT‹⁄‹ PBS’DE ANA ÖRNEKLER‹

PBS’ de keratokonjonktivitis sikka sendromu % 47,4ile % 8�’e varan oranda oranda rapor edilmektedir(25). Sjögren sendromu e�lik eden PBS olgularındaanti-Ro ve anti-La antikor pozitifli�i belirlenmekte-

tif saptanmaktadır ve prevalans, çe�itli çalı�malar-da farklılık göstermekle birlikte, literatürde % �0’varan oranda anti-La pozitifli�i bildirilmi�tir (25).

KAYNAKLAR1. Czaja AJ:Autoantibodies. Bailliere’s Clin Gastroenterol

1995; 9: 723-744.

2. Albert J. Czaja, Gary L. Norman. Autoantibodies in theDiagnosis and Management of Liver Diseases. J ClinGastroenterol 2003; 37: 315-327.

3. A.R. Bradwell, R.G.Hughes, E.L. Harden. Atlas of Hep-2patterns and laboratory techniques. In:A. R. BradwellEditor. 2 nd ed. Birmingham UK. Drapkins and Co. 2003;1-52.

4. Albert J. Czaja, Fabio Cassani, Michela Cataleta, PaoloValentini, Francesco B. Bianchi. Antinüclear Antibodiesand Patterns of Nuclear Immunflorescence in Type 1 Au-toimmune Hepatitis. Digestive Diseases and Sciences1997; 42: 1688-1696.

5. Lu Lı, Mıng Chen, Dong Yang Huang and Mikio Nishi-oka. Frequency and significance of antibodies to chro-matin in autoimmune hepatitis type-1. Journal of Gast-roenterology and Hepatology (2000) 15, 1176-1182.

6. Czaja AJ, Chen M, Shirai M, Nishioka M. Frequency andsignificance of antibodies to histones in autoimmune he-patitis. J Hepatol 1995; 23: 32-8.

7. Czaja AJ, Morshed SA, Parveen S, et al. Antibodies tosingle stranded and double stranded DNA in antinuclearantibody positive type-1 autoimmune hepatitis. Hepato-logy. 1997; 26: 567-572.

8. Pietro Invernizzi, Carlo Semli, Carmen Rabftler, MauroPodda, Jozefa Wesierska-Gadek. Antinüclear Antibodiesin Primary Biliary Cirrhosis. Seminars in Liver Disease2005; 25: 298-310.

9. Ou Y, Enarson P, Rattner JB, Barr W, Fritzler MJ. The nuc-lear por complex protein Tpr is a common autoantigenin sera that demonstrate nuclear envelope staining byindirect immnunofluorescence. Clin Exp Immunol 2004;136 (2); 379-387.

10. Howard J. Worman, Jean-Claude Courvalin. Antinuclearantibodies spesific for primary biliary cirrhosis. Autoim-munity Reviews 2003; 2: 211-217.

11. Lassoued K, Guilly M-N, Andre C, et al. Autoantibodiesto a 200 kD polypeptide(s) of the nuclear envelope:a newserologiacal marker of primary biliary cirrhosis. Clin ExpImmunol 1988; 74: 283-8.

12. Itoh S, Ichida T, Yoshida T, et al. Autoantibodies againsta 210 kDa glycoprotein of the nuclear pore compleks asa prognostic marker in patients with primary biliary cirr-hosis. J Gastroenterol Hepatol 1998; 13: 257-65.

13. Paolo Muratori, Luigi Muratori, Rodolfo Ferrari, FabioCassani, Giampaolo Bianchi, Marco Lenzi, Luis Rodrigo,Antonio Linares, Dolores Fuentes, Francesco B. Bianchi.Characterization and Clinical Impact of Antinuclear Antibodies in Primary Biliary Cirrhosis. The American Jour-nal of Gastroenterology 2003; 98: 431-437.

192 Haziran 2006

�ekil 8. �nce granüler boyanma örne�i (Atlas of HEp-2patterns’den alınmı�tır)

dir. Ro ve La antikor varlı�ında �FA’ da “ince gra-nüler” ANA boyanma örne�i gözlenir (3) (�ekil-8).

Ro antikorlarının, 52 kDa ve 60 kDa olmak üzere ikialt grubu mevcuttur ve sikka sendromu e�lik edenPBS olgularında, anti-52 kDa Ro antikorları pozitifbulunmaktadır. Döner ve arkada�larının çalı�ma-sında EL�SA yöntemi uygulandı�ında, sikka send-romu özelliklerine sahip �0 PBS hastasının 7’ sindeanti-52 kD Ro antikor pozitifli�i belirlenmi�tir (25).Ro antikorlar, sjögren sendrom özelli�i gösterenPBS hastaları için, karakteristik bir serolojik göster-ge olarak kabul edilebilir (25).

Anti-La antikorları, anti-Ro antikor varlı�ında pozi-

14. Ian R Mackay, Senga Whittingham, Shahnaz Fida, MarkMyers, Nobuhiro Ikuno, M. Eric Gershwin, Merrill J. Row-ley. The peculiar autoimmunity of primary biliary cirr-hosis. Imunological Reviews 2000; 174: 226-237.

15. Invernizzi P, Podda M, Battezzati PM, et al. Autoantibo-dies against nuclear pore complexes are associated withmore active and severe liver disease in primary biliarycirrhosis. J Hepatol 2001; 34: 366-72.

16. P. Enarson, J. B. Rattner, Y.Ou. K. Miyachi, T. Horigome,M. J. Fritzler. Autoantigens of the nuclear pore complex.J Mol Med (2004) 82; 423-433.

17. P. Muratori, L. Muratori, F. Cassani, P. Terlizzi,M. Lenzi,L. Rodrigo and F.B. Bianci. Anti-multiple nuclear dots(anti-MND) and anti-SP 100 antibodies in hepatic andrheumatological disorders. Clin Exp Immunol 2002; 127:172-175.

18. Szostecki C, Guldner HH, Will H. Autoantibodies against“nuclear dots” in primary biliary cirrhosis. Semin LiverDis 1997; 17: 71-8.

19. Luettig B, Boeker KH, Schoessler W,et al. The antinuclearautoantibodies sp-100 and gp-210 persist after orthoto-pic liver transplantation in patients with primary biliarycirrhosis. J Hepatol 1998; 28: 824-8.

20. Sternsdorf T, Guldner HH, Szostechi C, Grotzinger T, Will

H: Two nuclear dot-associated proteins, PML and sp-100,

are often co-autoimmunogenic in patients with primary

biliary cirrhosis. Scand J Immunol 1995; 42: 257-68.

21. Jean-Claude Courvalin, Howard J. Worman. Nuclear en-

velope protein autoantibodies in primary biliary cirrho-

sis. Seminars in liver disease.1997; 17: 79-90.

22. Tan EM. Autoimmunity and apoptosis. J Exp Med 1994;

179: 1083-6.

23. Parveen S, Morshed SA, Nishioka M. High prevalence of

antibodies to recombinant CENP-B in primary biliary

cirrhosis;nuclear imunofluorescence patterns and ELISA

reactivities.

24. Yang WH, Yu JH, Nakajima A, Neuberg D, Lindor K,

Bloch DB. Do antinuclear antibodies in primary biliary

cirrhosis patients identify increased risk for liver failure?

Clin Gastroenterol Hepatol. 2004; 2 (12): 1116-22

25. T. Dörner, C. Held, G. Trebeljahr, A. Lukowsky, K.

Yamamato and F. Hiepe. Serologic Characteristics in

Primary Biliary Cirrhosis Associated with Sicca

Syndrome. Scand J Gastroenterology 1994; 29: 655-660.

GG 193